(jr

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1832.03.23 Nr71

JHL

ZJ

WielkiegoiL

JL

J\

Xiestwa POZNANSKIEGa

Nakładem Drukami Nadwornej W. Dekera i Spółki. - Redaktor,: A. Wannowski.

)J( 7i. - W Piątek dnia 23. Marca 1832.

Wiadomości krajowe.

Z Berlina, dnia 19. Marca, N. Krój raczył Superintendenta Dr. Hossb a c h mianować Radzcą Konsystorza prowin - cyi Brandenburskiej i patent jego własnoręcznie podpisać. N. Król raczył Radzcy obrachunkowemu p r e c h t dać lytuł Tajnego Radzcy obracbun» kowego i patent jego własnoręcznie podpisać. Odjechał stąd; Cesarsko-Auetryacki Ge» nerał-Major i Ochmistrz, Hr, Clam- Martinitz, do Wiednia. Cesarsko- Rossyjski Konsul generalny, T e ngoborski, do Gdańska. p r z e jeż d ż a ł ; Cesarsko- Rossyjski etrzelec polowy Sie che kin, gońcem z Hagi jadąc do Petersburga.

(WWntMM1«tt4

Wiadomości zagraniczne.

Królestwo Polskie» Z Warszawy, dnia 17. Marca.

Wczoraj opuścił Warszawę JW. Engel, rzeczywisty Radzca Stanu, były Prezes Rządu tymczasowego Królestwa Polskiego. Kuryer Warszawski donosi,źswkrótce

w Teatrze Narodowym pierwszy raz przedstawioną będzie nowa melodrama z muzyką, i noweroi dekoracyanii "Oblubienica z La» mermoru" ; ułoiona z pięknego romansu Walter- Scotta.

W Gaiicyi za złp. aO będzie wygraną pię» kna majętność ziemska Roguźno i Nizniów; ktoby z wygrywających le dobra, wolał gotówkę, otrzyma 30,000 dukatów, A u s t 2 Y a, Z Wiednia, dnia 7. Marca.

Pan Fryderyk Lamb, niedawno przybyły nadzwyczajny i pełnomocny Poseł N. Króla Jmci W. Brytanii przy dworze tutejszym, członek Królewskiej ojnćj Rady, i Kawaler wielkiego krzyża orderu Bathskiego, miał one» gdaj zaszczyt podania N. Cesarzowi J mci li« stu wierzyteinego na prywatnern posłuchaniu. Zaraz polem N. Cesarzowa Jejmość raczyła przyjąć tego Posła w swoich pokojach. Włochy, Z dnia 7, Marca.

Generał Cubieres wydał d. 27» Lutego na* stępującą proklamacyą do mieszkańców Aa» kony: "Obywatele! Wojsko francuzkieprzychodzi, by miasto wasze obsadzić. Poselstwo pokoju i zabezpieczenia, którego ma dopełnić, przedsięwziąłem zostało na korzyść waszego kraju i waszego Monarchy, i ukończone sposobem prawnym, ściślej jeszcze skojarzy stweni Kościelnem łączące. Żutnit-ri«, ktorych dowództwo powierzy! mi Najjaśniejszy Kroi Ludwik Filip, wiernymi będąc zasadom karnuści, honoru i obowiązku swego, wskrzeBzą pamięć pobytu swego dawniejszego w tym kraju. Udzielą oni wsparcia pognębionym; wspierać będą władze w wykonywaniu praw; chcą nareszcie pozyskać szacunek wasz i zasłużyć na wdzięczność wasze przez męstwo i wytrwałość, jeśliby tego potrzeba wymagała. (podp.) C u b i e r e s ," - Oraz wydał on następujący rozkaz dzienny: "Oficerowie, podoficerowie i szeregowi! W mału słowach, skierowanych do mieszkańców miasta, przepisałem także wam prawidła, stosownie do których postępować powinniście. Król, który mię stawił na czele waszem, spodziewa się po was wszystkiego tego, co imieniowi Frańcuzów szacunek wyjednać może; jaśniało to imię niegdyś w niepokalanym blasku w włoekich krainach; wy potraficie utrzymać mu swoję sławę, wstępując w ślady starych legionów, których banderę, postrach wszystkich ftieprzyjaciół narodu francuzkiego, my nanowo wynosimy! Ręczyłem Ministrowi wojny za wasze dobre sprawowanie się i całą moje oadzieję w wae pokładam z ufnością." f r a n c y ./l. Z Paryża, dnia 8- Marca.

Na posiedzeniu wczorajszem Pan Prezydent Rady Ministrów w mowie swojej (której treść wyłożyliśmy w Nr, 6g.), między innemi tak się dał słyszeć: " C o się Polski tyczy, pozostać mogę przy jednym punkcie, który tylko jedynie w obrady nasze wchodzi, to jest przy pytaniu politycznem o narodowości kraju tego. Lecz to też jest pytaniem dotycząc e T się utrzymania traktatów; Francya tern mniej ich odstąpi, lem mniej na zaniechanie ich zezwoli, im ściślej się sama onych trzymała. W skutek zaburzeń zaszłych podano wprawdzie Polskę pod rząd prowizoryjny, niestracila ona wszelako przez to praw, polegających na traktacie wiedeńskim. Dwórros - eyjski praw tych niezaprzecza i już odebrała Europa przyrzeczenie, że podstawa tychże, założona przez Kongres wiedeński, niebędzie uaruszoną, (Bardzo dobrze!!) Uczuje Izba, iż dalej się nad tym przedmiotem rozwodzić niemogę. Zresztą ręczę W Panom, iż iiiepoprzestanśemy tern większy brać udział w Utrapieniach narodu polskiego, im sroższy los na nim cięży. Niezwątpi on o względach i przyjaźni Francyi w nieszczęściu ewojem. " (Oklaski. ) Dnia 10. m. b. Marszałek Xiążę Troviso uda się do Petersburga.

Powiadają, } e P in Viilemain, członek a b .

deinii frantuzkiej, mianowany będzie Parem Francyi, Z r e T p e umieszczamy następujący wyjątek; ° stosunkach i wypadkach zasjlych pIj-y wylądowaniu wojska naszego w Ankonie donoszą nam, co następuje: W nieobecności Generała Cubieres dostało się główne dowództwo Kapitanowi Gallois; zaś po wysadzęniu wojska na ląd przeszło ono na Pułkowoika Combes. Zdaje się, że między tym i K3pitanem Gallois wszczął się spór względem sposobu, jakim się należało wylądowanie · skutecznie. Pułkownik Combes wziął na się, dawać rozkazy i rzecz całą do skutku pr: wieśdź. Obadwa dowódzcy przesłali nas , pnie uwiadomienia ewoje rządowi, a Kapiun Gallois natychmiast prosił o dymissyą, gdyby zamiary jego niemialy zyskać zadowoleń; rządu. .- Stało się; rząd zdecydował; P kownik Combes, którego sprężystym środkom winniśmy cytadelę, nietylko zatrzymał komendę, lecz odbierze też zapewne nagrodę, Co się Kapitana Gallois tyczy, to go odwułano za własną jego prośbą. Pan Philippen, wydawca dziennika "l a C ar r i ca t u r ę ", z powodu niegodziwej karykatury na osobę Króla, został skazany n (urcoii;v«uo więzienie i 2000 Ir. kosztów.

Z Bordeaux. - Dnia 10. m. b. wyjdzie stąd podobno 9 okrętów handlowych do wy. prawy do Terceiry, aby sprowadzić tamże materyały i ludzi. Podobnież głoszą, że wielu majtków tu zawerbowano, których do Uoclielle zaprowadzą, skaAd nowa eskadra >*ypłynie do Terceiry. Z Tu ł o n u, d. 2. Marca. - Nocy zeszitj spostrzeżono człowieka w arsenale tutejsJvm, mającego lunt zupełnie przygotowany. Zołmerze na warcie stojący chcieli go schw; lecz uchodził on z największą szybkością, i chociaż wszyscy, co tyko nogi mieli, za <<ira w pogoń się puścili, jednak mu się udało uciec. Podwojono wszędzie straże, i czujność rządu każe się spodziewać, że żadne nie>#vdarzy się nieszczęście. - Wszędzie tu głoszą, że kuszenia się spalenia arsenału mają styczność potajemną z pożarem w Brest. Podobnieź uważano, że w Lorient łotry i podpalacze się krzątają, Niepodpada więc żadnej wątpliwości, że wszystkie te zamachy są dzielem zabiegów Karolistycznycb. - Wezystiie warownie opatrzono II a3 miesiące w żywność. Anglia.

Z L o n d y n u, dnia 4, Marca.

Xiestwo Liewen dali wczoraj na cześć XQetwa Kumberland wielki obiad, na który najznamienitsze osoby stolicy zaproszono; mię Baronowę, Sisfford, Pana b'iilow, Hr. Aberd t t n i Lorda Stuart-Roibsay. Wczoraj sprawiła pogłoska, że w domu roboczym Marylebontr 16 osób razem na cboJ erę zasłabło, nadzwyczajną trwogę. Śledztwo ściślejsze wykazało, ie zapadli wszyscy dzieĆmi byli, które zanadto owoców się najadły; źadne z nich niejest w niebezpieczeństwie Życia. - Między osobami obawiającemi się cholery odznacza się pewien stręczyciel giełdy; kupił on za 40 funt. (2 g o T a I.) pigułek i proszków, w które wszystkich domowych ewych opatrzył.

Na posiedzeniu Izby wyższej' dnia I. Marca, Margrabia Salisbury przypomniał Lordowi kan clerzowi, że jui upłynęło dwie sessye odkąd przyrzekł przedstawić bil o poprawie prawa %vzględem ubogich. Zapytamy oświadczył, iż spodziewa się za dni kilka zawiadomić Izbę o mianowaniu Kommissarzów, mających się zająć potrzebnemi badaniami. N astępnie Hrabia Aberdeen powstawszy odezwał się w ten sposóh: Bez wątpienia Panowie słyszeliście o pewnych uzbrojeniach we Francyi południowej przeznaczonych do Włoch; niemamy jednakże ścisłego podania o sile równie jak o isiotnem niiejscu ich przeznaczenia. Proszę więc szanownego Hrabiego, aby nam powiedział jaki cel rząd francuzki ma przytępi na oku? powtóre, czyli wyprawa ta została wysłana za zezwolęniern rządu angielskiego? HI. Grey odpowiedział: Niesądzę, aby szanowny Hr. wteraźniejszych okolicznościach był upoważniony wy magać od rządu odpowiedzi. Wszysiko co m u p 0wiedzieć mogę, jest to, że rząd angielski otrzymał od francuzkiego kommumkacyą, z której się okazuje, iż ma zamiar posłać wyprawę do Włoch. Sądzę, iż na teraz więcej powiedzieć niemogę. Hrabia Aberdeen objawił swoje zadziwienie z tej odpowiedzi. Trudno, mówił dalej, pogodzić to, z powtaizanem często zapeumieniem Hrabiego o rzetelności Francyi i przyjaznych jej uczuciach, kiedy on teraz niemoże dać objaśnienia względem wyprawy, która musi wzbudzać podejrzenie całej Europy. J eźeli szanowny Hrabia nie otrzymał nic więcej prócz wspomnionej dopiero kommunikacyi, tedy to niernoże być dowodem przechwalonej .zFrancyą zgodności, o której uroczyście wspominął w obecności dostojnego Lorda Majora Londynu (Śmiech). Przynajmniej powinszować mogę Izbie przy tej sposobności, że raz przecie kończy się śmieszny system niewmieezywania się. (Oklaski.), Widoczna, źe nic już o nim nieusłyszymy . Żaden rząd niernoże już teraz nic zarzucić przeciwko objaśnieniu szano

wnego Hrabiego o niewmleszywanm się, Interwencya mówił on, w tenczas tylko jest dozwolona, kiedy bezpieczeństwo, spokojność i wielkie interessa którego narodu są narażone. Bardzo do brze, lecz trudność zachodzi tylko w zastosowaniu tej zasady. raK n. p. szanowny Hrabia zezwoli, domyślam się, żeFrancya na« rzuca się na sędziego polubownego, kiedy honor i interess Anglii, wymagały jej interwencyi. Wistocie, cały system objęty jest w następującej zasadzie. Każdy naród zastrzega sobieprawo wmieszywania się do spraw swych sąsiadów, skoro polityka sąsiada naraża własne jego bezpieczeństwo, lub który zgłowniejszychtego yiteressow. Co do wyprawy, ta jest tak uderza. jącą, iżby ją można nazwać śmieszną, gdyby niebaczono na skutki jakie się do niej przywiężują. W części państw papiezkichwybuchnęło powstanie. Austrya bacząc, iż wypadek iakowy może narazić na niebezpieczeństwo własne jej granice, posłała tam oddział wojska dla przywrócenia porządku. Niewchodzę, czyli to dobre lub złe. Austrya jest jedynem mocarstwem, do którego należy sąd w tym względzie, i jeżeliby potrzeba objaśnień, od niej tylko żądane być mogą. Francya jednakże nieudaje się doAustryi, leczdo Włochów; powiada: kiedy Austrya idzie was bronić i my was bronić będziemy. (oklaski i śmiech) Może Papież wezwal Francuzów P (oklaski) Bynajmniej. Wyprawa francuzka udała się nawet w miejsce, wktórem spokojność niebyła bynajmniej narażona, lecz musiałbym się bardzo mylić, jeśli to nienastąpi za dni kilka. Jakiż inny cel miećmofe wyprawa francuzka? Pierwszy sztandar francuzki rozwinięty mimo woli rządu we Włoszech musi koniecznie sprawić ten skutek. We Francyi sztandar ten może być godłem pokoju, swobody i szczęścia, po za granicami Francyi zawsze mu towarzyszyły, nędza, spustoszenie, wojna. Prócz tego rozważyć należy, że skoro wojsko francuzkie zjawi się we Włoszech, Au6trYai Sardynia muszą przedsiębrać środki dla zapobieżenia ich wmieszaniu się. Sfowem, wyprawatagodna jestdniRzeczypospolitej i prócz wyprawy do Egiptu, niewiem coby z nią porów li a Ć można. Przedmiot ten wymaga najwięfozej baczności rządu, a my mamy prawo żądać dokładniejszych i bardziej zaspokajających objagnień w tym względzie. - N a te oświadczenia odpowiedział Lord Grey, że postępowanie sza. nownego Hrabi jest przynajmniej tak uderzające, jak wyprawa nad którą się tyle rozwodził, £e dla tego powstał z miejsca, ażeby Ministrom uczynił pytanie, na które mu odpowiedziano; niezadowolony tern, z własnego natchnienia, beznaj mniej sze gop owo d urozp ocząłdyskussye. "Jednakowoż, dodał Minister, to mię niespo wchodząc w rozumowanie, czy francuzka wyprawa da się usprawiedliwić lub nie, chcę tylko namienić, iź oświadczenie, źe wskutkach swoich będzie niebezpieczna dla pokoju, jest tak słuszne i tak prawdziwe, jak tyle innych przepowiedni szanownego Hrabi. Co sie tyczy uwag jego względem pochwalonej przezemnie zgody z Francyą i jej rzetelności na te tyle tylko odpowiadam, źe przy rnojem zdaniu, tu i gdzieindziej oświadczonem, ciągle pozostaję; tak jest; mam szczęście zapewnić, iź między temi dwoma narodami niesą przerwane związki największej przyjaźni. (Oklaski.) Gdy teraz powszechny pokój Europy utrzymanym zostanie, więcej też niź kiedykolwiek potrzeba, ażeby przyjaźń ta i nadal zachowana była; i dla tego lei spodziewam się, źe zachwianie jej nieuda się szanownemu Hrabi. (Oklaski.) Postępowanie rządu francuzkiego i w okoliczności będącej w mowie jest takie, źe najmniejszego niematn powodu zmieniać dawniejsze moje zdanie. Przystępuję teraz do zmiankowanego Systemu nieinterwencyi. Nieraz już w przed, miocie tej zasady wyraźnie powiedziałem: Jtjrinterflencya jest ogólnim prawidlem; nigdy jednakże niewyrzekłetn, izby prawidło to było be« wyjątków, (słuchajcie! słuchajcie!) wyjątki zaś te tam właśnie zachodzą, gdzie bezpieczeń - stwu łub interesom państwa którego zagraża polityka jego sąsiada. Powtarzam, ie więcej niernam juź teraz do powiedzenia prócz tego, ie rząd frjncuzki doniósł naszemu o wyprawie do Włoch, i ie mam powód przypuścić, iź wprzedsięwzięciu tern niema nic, coby się nieZgadzalo z rzetelnością i z dobrem zachowaniem, istnącem między obudwoma narodami( oklaski). Pytam się szanownego Hrabi czyliby wp o do.

bnych okolicznościach był odpowiedział na tałiekwestyep- Przypominam mu ważniejszą wyprawę, która za przeszłego Minis tery um, podobno zprzyżwoleniem Anglii, wysłała Francya, 3 względem której ówczasowa oppozycya źadnego pytania Ministrom nieuczyniła. (S łuchajcie. ') Gdyby to jednakie b) ło nastąpiło, zapewneby szan. Hrabia był odpowiedział, iź rząd jest odpowiedzialny i źe ten gotów będzie w właściwym czasie dać żądane objaśnienia. Szanowny Hr. mówił o samym tylko podejrzeni u, zatniast czekać na bliższe uwiadomienie dla rozpoczęcia dyskussyi." Margrabia Londondery namienił: źe wszystkie zagraniczne rządy równe mają prawo uskaizania się na zewnętrzną politykę Anglii, która zupełnie poświęcona dla Francyi. a o resztę świata cale się nietroszczy. N astępnie pytał się Margrabia,

czyli jest jaka nadzieja rychłej zamiany ratyfikacja traktatu belgijskiego i czyli sranowny Hrabia otrzymał jakie zawiadomienie względem twierdz belgijskich? Hr.Grejodpowiedział, źe względem zamiany ratyfikacyi nic jeszcze pewnego oznajmić niemoźe; chociaż rząd spodziewa się prędkiego ich doręczenia. Niesądzi, iżby teraz potrzebną była inna odpowiedź, która w właściwym czasie nastąpi w sposób należyty. Resztę posiedzenia zajęły rozprawy o dziesięcinach Ii landy i,

· '. ' BSBSBggg

.,_iV»

Dowóz rozmaitych materyałów budowniczych i t. d. do budowy twierdzy tutejszej ma być znowu na rok jeden drogą piśmiennej submissyi, przez najmniej żądającego podjętym. Bliższe warunki, różniące się w niektórych punkiach od przeszłorocznich, przejrzane być mogą codziennie w biórze fortyfikacyjnem. Podawane do dnia 5. Kwietnia r. b. wieczór pod pieczęcią submissye, na których treść wyrazić należy, zostaną wpiątek dnia 6 . Kwietnia r. b. przed południem o godzinie 9. wrzeczonem biórze w obecności subrnittentów, którzy stę stawią, odpiećzentowane a w tenczas znajmniej źądającenii, skoro żądania będą mogły być przyjętemi, zostaną zawarte formalne kontrzakty salva approbatione Kroi, ogólnego wydziału wojennego. Poznań, dnia 20. Marca 1832.

von Prittwitz, Kapitan inżynierów i Dyrektor budowy twierdz.

OBWIESZCZENIE.

Posada nauczycielska od ostatniego Maja I.

b. za wakuje w Czerniejewie. - Nauczyciel nienagannych obyczajów - mający chęć nabycia posady tej, stawi się zpapierami konduitalnemi nadzień 4ty Kwietnia tu w miejscu, Czerniejewo , dnia 17. Marca 1832.

Dozór Szkolny.

X. Tr y burski;

UWIADOMIENIE.

Uwiadomiamy niniejszem szanowną publiczność, iź od 1. Kwietnia r. b, otworzymy na Szerokiej ulicy w do m u pod liczbą 66. s kła d mebli i trumn upięknionych najnowszemi ozdobami bronzowemi. Przyrzekając przy skorej i rzetelnej usłudze najniższe ceny, uprasza« my szanowną publiczność, aby nas swojem zaufaniem zaszczycać raczyła. Leszno, dnia 13. Marca 18 JV S. H, Behtmann & Comp.