GAZETA

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1832.04.04 Nr81

Wielkiego

Xiestwa PO ZNA N SKI EGO

N akładem Drukarni Nadwornej W. Dekera i Spółki. - Redaktor: A. Wannowhi.

JW 8 1. - W S r O d ę d n i a Ł Kw i e t n i a 1832.

Wiadolllości krajowe.

Z Berlina, dnia 31. Marca.

p r z y b Y ł t u: Królewsko- Francuzki Poseł przy dworze Cesarsko- Rossyjskim, Marszałek M o r t i er, Xiąię T r e v i z o, z Paryia.

P r z ej e ż d ż a ł t u: Ceeareko- Rossyjski Sekretarz legacyi przy poselstwie na dworze Niderlandzkim, Donakuroff, gońcem z Hagi jadąc do Pettrsburga.

WWWWWUStWW

Wiadolllości zagraniczne.

Królestwo Polskie, Z Warszawy, dnia 28. Marca.

W dniu 27. b. m. odbyło się pod prezydencyą J O. Xiecia Namiestnika Królewskiego pierwsze posiedzenie Rady Administracyjnej Królestwa, w której zajęli miejsca swoje: JW. Generał-Lejtnant Rautenstraucb, Dyrektor Główny, prezydujący w Komtniseyi spraw wewnętrznych i interesów duchownych, oraz oświecenia narodowego. Generał Lejtnant Kossecki, Dyrektor Główny, prezydujący w Komroissyi sprawiedliwości. JW. rzeczywisty Radzca Stanu Fuhrman, Dyrektor Główny, prezydujący w Kommissyi przycho

dów i skarbu. Radzca Stanu Zieliński, generalny Kontroler, prezydujący w Izbie najwyższej obrachunkowej. N a zastępcę Rady Sekretarza Stanu wezwanym został Radzca Stanu nadzwyczajny Tymowski.

Pr/ez postanowienia z do. 23. b. m. Rząd! tymczasowy mianował: P. Alexandra Szymanowskiego, byłego Radzcę Kommissyi centralnej likwidacyjnej, Prezesem Komitetu rachunkowego; P P. Karola Wierzbołowicza, Referendarza Stanu, Mikołaja Michniewicza, byłego Radzcę Referenta w Kommissyi obrachunkowej, i Felixa Leszczyńskiego, byłego Radzcę w Kommissyi centralnej likwidacyjnej, Radzcami, a P . Jana Szaniora, byłego Sekretarza w Kommissyi rządowej spraw wewnętrznych i policy i, Sekretarzem generalnym rzeczonego Komitetu. Włochy, zd. 19. Marca.

Z Rzymu, dnia 15. Marca.

Wojsko papiezkie cofnęło się na północ do Ferrarya ku południowi do Cezeny i Spoletto.

Zamboni zajmuje się podobnie w Bononii zaciąganiem 4000 chłopów do służby wojskowej. Skutkiem, którego się wszyscy po takich środkach spodziewają, ma być ustąpienie wszelkiej obcej siły; rząd albowiem mniema, ie takim sposobem sam będzie w stanie bronienia praw i własności swojej. W Rzymie postanowiono tworzyć pułk niemiecki, którego organizowa

niera zatrudnia się' podobno Niemiec tu prze- mne śledztwo rozruchów w Francyi południobywający. Kardynała Albani napastowało przed wej, ile one styczności mają z postępowaniem kilku dniami takie osłabienie w skutek pode- Prezesa Rady Ministrów. Tyle pewna, źe na szłego wieku arcykapłana tego, źe się wRzy- rozmaite strony stąd wyjechali agenci rządu. mie już naradzano, Łogoby trzeba mianować Głoszą, źe Jolly, kommissarz policyi dotychjego następcą. Podano Kardynała Gamberini, czas należący do Ministeryum, ma być wysłaposiadającego wielką znajomość prawa; lecz ny do Lyonu, gdyż powszechnie się obawiają, bądź źe posady tej nieprzyjął, bądź źe poczy. wznowienia buntu tamże, tano dogodniejszą rzeczą,powierzyć funkeyątę Z Angers donoszą zd. 17. Marca. Sztafeta za w obecnych okolicznościach świeckiemu - dość statkiem parowym wysłana razem z tymże przy. ofiarowano ją Xieciu jakiemuś rzymskiemu, była do Nantes. Na statku parowym znalezioktóry wszelako podobnież za honor ten podzię- no 4 skrzynie prochu. Właściciela tych, P. de kował. Tymczasem Albani nanowo odzyskał laSerrie, na miejscu aresztowano. W domu zdrowie a tak cała rzecz poszła w zapomnienie. jego w Nantes znaleziono skład broni, pistoleGdyby nowe.konferencye dyplomatyczne nastą- tów i t. d. Dziwną jest rzeczą, źe na rękojeści pić miały, tedy dyplomatycy rzymscy trudne tych broni czytano napisy: "Gwardya narodornieć będą pytania do załatwienia. U mysły za wa, wolność, porządek publiczny." Zapewne nadto są wzburzone, ażeby mogły być zjedna- chciano pod taką maską uzbroić Szuanów, ne w krótkim przeciągu czasu; a mimo to mo- Markiz Doulaine, towarzyszący Panu dp la źoaby było dostąpić ważnych i uszczęśliwiają- Serrie, umknął; lecz pojmano dwóch jego 10cych rezultatów, gdyby tylko ze Strony rządu kai i skrzynię pełną papierów bardzo ważnych. dać chciano zaręczenie uwiecznienia ustaw Już od dawna domyślano się, źe Nantesjest oraz ogłoszonych. - gniskiem zabiegów Karolistycznych, lecz nieZ B o non ii, dnia 16. Marca» moźna było dotychczas wyśledzić depotu ich i Zabiegi partyi francuzkiej, oświadczenia ofi- miejsca schadzek. - Wczoraj zaszła utarczka cerów franeuzkich w Ankonie i w ogóle postę- między szuanami i kilka żołnierzami i żandarpowanie całe dowodzców franeuzkich jedynie mami, trwająca przez godzinę. 3 szuanów i 1 zmierza do zawichrzenia Włoch i szerzenia sierżant legli na placu a Porucznika jednego tamie ducha rewolucyjnego, W Ankonie zgro- ciężko raniono. madzają się tłumy tak nazwanych patryotów Hrabia Appony odebrał wczoraj depesze od włoskich, (którzy w rewolucyi nic niemają do Xiecia Meternicha. Treść ich bynajmniej niestracenia, ale wiele zyskać mogą przez obalenie jest zaspakajająca. Rząd austryacki gorzko napowszechne), ofiarując służbę swoje Pułko- rzeka na osadzenie Ankony, mianowicie zaś na wnikowi Combes, Austrya więc po trzykro- zakładanie fort)fikacyi tamże; wszystko to ciątnem upraszaniu dworu Watykańskiego posta- gle jest przedmiotem protestacyi Papieża. nowiła wojska swoje dalej posunąć; Głoszą, iź nareszcie Hr. Appony tyle przedzisiaj zaczynają się one udawać w pochód, aby mógł na naszym Prezesie Rady Ministrów, źe osadzić Rimini, Pesaro, Fano i Urbino a takte chorągiew francuzka na wałach Ankońskich ma prowineye od zarazy rewolucyjnej ochronić. być zdjęta, a to dla tego, ponieważ Austryacy Z dnia 17. Marca. w źadnem mieście papiezkiem swojej bandery W wojsku austryackiem tu konsyetującem te- nie zatknęli.

raz w rzeczy samej postrzegamy poruszenie. Hrabina Saint- Leu upoważniła RedaŁcyą Pułki piechoty Hohenlohe i Albert Giulay, Journala des Debats do ogłoszenia "Pastanowiące dotychczas załogę nasze, udają się miętników Królowej Hortensji" wyszłych do Romagny; zaś z Lombardyi wyglądamy co W Londynie, za zmyślone. chwila przybycia pułków piechoty Esterhazy i Komitet portugalski w Londynie zsbeepieLuxem, poczem siła zbrojna Austryaków w gra- czył przeciw wszelkim wypadkom wojennym, nicach państwa Kościelnego wzrośnie do 12,000. wszystkie . okręt y wojenne, należące do wyOraz głoszą tu powszechnie o nadejściu licznych prawy Dom Pedra, za 80,000 funt. szterl.

oddziałów, które się ustanowić mają na tamtej Rządzca Martyniki, stosownie do inslrukcyi 6tronie Rimini na trakcie Ankońskim. Poży- Ministra marynarki, rozporządzeniem z dnia czka przez Kardynała Albani wypisana dotych- 3go Grudnia r. z. uznał wolne mi 1769 osób, czas niejest jeszcze zapłaconą i natrafi zapewne które się odznaczyły w służbie milicyjnej lub na nieprzebyte trudności. wiernością dla swych panów. W ogóle otrzyF r a n c y « , mało wolność na Martynice w 1831, r. 237a Z Paryża, dnia 20. Marca. osób, W dzienniku handlowym czytamy: P« Wedle listów z wyspy Bourbon pisanych, Montalivet podobno ma zlecone sobie potaje- d, 29, Listopada r, z. utworzył się tam zwią Kreolów"; siara się on o poprawę prawodawstwa osad. Podobne związki znajdują się juź na Antyliach. Messager des Chambres żali się na to, ie Sir Robert Peel miał oświadczyć do Lorda Palmerston, jakoby Ministeryum francuzkie podczas wyprawy do Algieru zapewniło, że Franeya w przypadku powiedzenia się tejże niepowiększy swoich granic. Widocznie, powiada Messager, że zapewnienie takowe nigdy i nikomu niebyło dane. Jakieżby się bowiem dało pogodzie 5l tern, która nim kilkakrotnie powtarzano, źe Ministeryum Polignaca nieprzyjmowało żadnych zobowiązań przeciwnych honorowi narodu francuzkiego; a sprawiedliwość tę nawet z mównicy oppozycya przyznaje temu Ministeryum. Nieroożna wi<;e przywiązywać wiary do zapewnień Sir R. Peel, lecz owszem przypuścić należy, ii one są mylne. Kommissya badawcza byłaby niezawodnie wykryła takowe zobowiązanie i byłaby je oznaczyła jako felonią. A gdyby nie tak było, w cóźby się obróciły nasze osady, i dla czego mielibyśmy łożyć 15 do uo milionów na niegościnną ziemię, bez nadziei odzyskania kiedyśkolwiek ich wynagrodzenia. Mimo to potrzeba nam wyraźnych objaśnień w tym względzie; a spodziewamy się takowych od rządu. Ponawia się pogłoska o nowej rewizyi organizacyi Podprefektur a nawet i Prefektur, lecz ta dopiero po zamknięciu Izb będzie ogłoszona. Journal dee Debats przypomina: że dzień ijty Marca jest rocznicą ustanowienia Ministeryum Perier, które mimo wszelkich zaczepek i burz zewnętrznych, utrzymało się bez wszelkiej zmiany. J estto najlepszy dowód, powiada ten dziennik, że Ministeryum to pojęło dobrze bieg wypadków świata i stosunek Francyi do tychże. Niepodobna jest bowiem, aby się utrzymywała administracya, która działa przeciwko stosunkom i przeciwko opinii publicznej, w czasie takim, gdzie niebyło nic skonsolidowane i gdzie to tylko skonsolidować się mogło, co się istotnie zgadza z niezaprzeczoną wolą rozsądnej większości. Prócz tego trwałość Minieteryum i na tern się zasadza, że okazało energiczną moc woli i w niczem eię niewahało. Pokój zewnętrzny 1 spokojność wewnętrzna, bez poświęcenia honoru Francyi, to było jego hasłem. Tak postępując coraz mocniej, utwierdzać się tylko mogło coraz bardziej w opinii całego narodu. ' Pan Ofalia na wszystkie swoja kroki u Ministeryum w Paryżu, otrzymuje zawsze jedne

tylko odpowiedź, to jest: ie Franeya nieścierpi interwencyi, i że w sprawie tej wspólnie tylko z Anglią działać będzie. Król J oić zajęty jest teraz wewnętrznern urządzeniem swojego domu i po kilka godzin pracuje codzień z Baronem Fain. Przez postanowienie Królewskie port Binic w Departamencie północnych wybrzeżów należeć będzie do tych, do których wedle brzmienia prawa z d. 17. Stycznia i8j2. sprowadzać wolno zboże, mąkę /jarzyny. Tutejsza Rada municypalna na ostatniem swojem posiedzeniu postanowiła znieść kościół St. Germain l'Auxerrois dla przedłużenia ulicy Ludwika i Filipa, prowadzącej od Luwru do przedmieścia Sgo Antoniego.

Donoszą z Bona pod tin. 16. Lutego, że Ibrahim Bej mocno jest tam party przez Achmet Beja; miastu zbywa na żywności i amunicyi; Kassaubab ma wprawdzie jeszcze zapas amunicyi, lecz cierpi niedosiatek żywności. Mieszkańcy Bona zdają się bardzo sprzyjać Francuzom. Szejkowie prowincyi Konstantyna wysłali do Algieru deputacyą do Generała Savary z oświadczeniem mu swojej uległości. Na wiosnę przysposobiono się w Algierze na nową zaczepkę Kabailów i Arabów. Z Algieru wysłano żywność i zapasy wojenne do Bona. A ngli a.

Z L o n d y n u, dnia so. Marca.

Choroba Xieiniczki Ludwiki Sasko- Wejmarskiej, synowicy N. Królowy, tale niebezpieczny przybrała charakter, iż obawiać się trzeba, że Xięźna więcej do zdrowia nieprzyjdzie. Królowa ani na moment pokoju synowicy swojej nieopuszcza. Matka Xięźniczki młodej w tych dniach tu przybędzie. Dnia i7.wybuchnąłogień wpałacu Kensington, zamieszkanym przez Xieiniczke Kent i Xięźniczkę Wiktoryą, który jednakowo wnet został ugaszonym, Z urzędu spraw wewnętrznych wydano odezwę zabraniającą obchody postne, które ludjutro odbywać postanowił. Poczta lizbońska przywozi listy z 3, m. b.

Wypłynęła była wyprawa, złożona z korwety jednej i 9 okrętów, z 1200 ludzi na pokładzie, zTagu, podobno do Madeiry. Uzbrojenie takie, zdające się daleko przewyższać zapasy Dora Miguela, stało się pochopem do rozmaitych domysłów, mianowicie do mniemania tego, że obce wsparcie już się czynnem być okazuje. Manifest Dom Pedra w niezliczonej liczbie egzemplarzy krążył po całej Lizbonie, chocia! posiadanie onego za występek polityczny ogłoszono; wojsko mogło go czytać, gdyż przy wszystkich domach narożnych był poprzybija wieź oświadczenie młodych duchownych przystania do wojska znajwiększern przyjął zadowoleniem; oprócz tego udziela ona spisu dam, które dla wojska bieliznę i płaszcze sporządziły. Czytamy też w tej gazecie opisanie dokładnenędzy i nierządu, na Terceirze panującego. O wyprawie Dom Pedra gazeta ta ciągle z największą mów pogardą; Cesarza samego poczytuje za ivatyar A . - Inne listy prywaine oznaczają liczbę wojska do Madeiry wysłanego na 2000, donosząc, że oficerowie w oddziałach tych służący wstręt mając wielki od przeznaczone/ sobie czynności gromadami dezertują. Dobrzy poddani Dom Miguela w wielkiej byli obawie, gdyż" ich na 4 dni opuścił (był on jak donieśliśmy, na tamtej stronie T agu) ; rozu mieli bowiem, ie czyni przygotowania do ueieczki. - N a giełdzie dzisiaj głoszono, ie flota do Madeiry przeznaczona powtórnie miała być odwołaną, i ie oficerów wszystkich wtrącono do więzienia; gruchnęła także wieść, ie Konsula angiebkicgo na Madeirze zamordowano.

Rozmaite wiadomości.

N apoleon przez łat ig dowodził w 83 bitwach i we wszystkich prawie zwycięsko. Obliczono, ii wypotrzebował prochu 319 mi iionów funtów. W trzydniowej bitwie pod Lipskiem mieli Francuzi 15,000 zabitych, 30,000 rannych, 15,000 dostało się w niewolą; stracili przyfem 300 dział i przeszło 900 wozów z amunicyami; zabito im 4 Generałów, raniono 81 a 24 pojmano. Równie znaczną takie była strata sprzymierzeńców: stracili 21 Generałów, 1793 oficerów i blisko 45,000 łudzi.

Gdy Napoleon Xiecia Enghien rozstrzelać kazał, tak dalece oburzył się Paryi cały, ie jui tron jego chwiać się zaczynał. Lękano · i<; przeciw-rewolucyi i byłoby przyszło do tego, gdyby był Napoleon niekazał w operze wystawić batetu nowego z największym przepychem. Przedmiotem baletu tego był: "Os.yan czyli Bardowie." Paryianie dziś jeszcze wspominają o nim, byłoto albowiem najpysr nie jeże widowisko, jakie widziano kiedy. Zapomniano więc o Xieciu Enghien i o niczem niemówiono, tylko o nowym balecie. Sławny Xiąię Pikus Z Mirandołi jui w g, roku iycia swojego 14 językami mówił. Eyłto przytern wzór wstrzemięźliwości; dzienpero jego pożywieniem było jedno kacze jajo i szklanka wody.

Fryderyk Adelung w dziele: "O literaturze języka sanskryckiego", zacytował 380 auterów; to j e s t: 170 I n d y a n, 8 P e rs ów, 63 Anglików, 78 Niemców, 40 Francuzów, 6 Duńczyków, 3 Rossyanów, 4 Holendrów, jednegr Polaka i iednego Greka.

Doniesienie o śmierci, W dniu 29. m. b. przed południem o godzinie 10. umarł mój kochany mąż, obywatel i malarz Jozef Prager w 48. roku iycia swego* J ego licznych przyjaciół i znajomych, podzielających mój żal, uwiadomiam niniejszem o tern z tą uwagą, iż proceder ś. p. męża mego nadal prowadzić będę i upraszam o zaszczycanie mię tern samem zaufaniem, jakiem szanowna publiczność męża mego obdarzała. U siłowaniem mojem będzie odpowiedzieć godnie położonemu we mnie zaufaniu. Poznań, dnia 31. Marca 1832.

Pozostała wdowa i dzieci.

PUULl CAND UM.

Gospodarstwo w Wielkich Lipkę olędracb pod Lwówkiem pod Nr. 14. położone, z 23CII: morgów roli, z potrzebnych budynków 1 wymiarowego domu się składające, na 934 Tal. 25 sgr. otaxowane, ma najwięcej dającemu być »przedarie .

My do tego celu z ,.olecenia Król. Sądu Ziemiańskiego w Poznaniu wyznaczyliśmy na miejscu w Wielkich Lipkę olędracb. w tern samem gospodarstwie, termin na dzień 23. Maja r. lr. Każdy licytant musi kaucyi 100 Tal. złożyć; - Taxa i warunki kupna mogą w naszej Registraturze być przejrzane. Buk, dnia 5. Marca 1832.

Król. Pruski Sad Pokoiu.

W Karnie pod Wolsztynem jest do sprzeda» nia 150 mac iorek zdatnych do chowu. _rIM*_*_tI M _ LLl »***A*___*ATltr*M*'AM'nllr1rAHIIIHIIIIIIIIIII1111111111I 1111I11I W "'1

Ceny zboża na Pruska filarg 1 wagę w Poznaniu. Dnia 2, Kwietnia 1832.

Tal. śgr. fen. do Tal. igle fen.

Pszenica » 3 27 6 Zyto I xo I 20 Jęczmień I 5 I 10 Owies . 22 h 25 Tatarka , 1 15 1 25 Groch J 12 & I 15 Ziemiaki 12 14 Siana eetnar a 11 o ff.. i5 17 & Słomy kopa a 1200 ff. , 3 M 4 Masła garniec I 10 I 35,