GAZETA

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1832.04.07 Nr84

Wielkiego

POZNAN

Xigstwai

K I E

Nakładem Drukarni Nadwornej W Dekera i Spółki. - Redaktor: A. Wannowshi.

M 84. - W Sobotę dnia 7. Kwietnia 1832:.

Wiadoll1ości? krajowe:.

z p e r li n a, dnia 3, K wietniai - N. Kroi raczył dotychczasowego będziego prry Sądzie wyższym krajowym w Wrocławiu, Win terfeld, mianować Tajnym Nad» radzcą Trybunału. Prry był tu: JOi Namiestnik W. Xiestwa Poznańskiego, Xiai<; Antoni« Radzi wiłł, z Cieplic. Objechali: Poseł Królewsko-Franeuzki przy dworze Ctsareko-Roesyjskim, Marszałek M o r t i er, Xiążę 'C re vis-o, do Petersburga.

Generał- Major i komenderujący 1. dywizyonern, U tlen h o v e n, do Magdeburga. Królewsko - Francuzki Sekretar» Jegaeyi, L a g r u « ], g o ń c e m d b Paryża * Z d n i a 4». K w i e t n i a.

N% Król raczył Generałowi jazdy, R o d er, dać order Orła Czarnego c brylantami, a Generał-Porucznikowi Both gwiazdę orderu Orta Czerwonego z liściem dębowem.

Przybyli tu: JW. Generał-Porucznik i tymczasowo komenderujący 1, korpusem armii, Natzmer" r Kolonii: Cesarsko-Roesyjeki strzelec polowy, N o - wi K o ,n;a, gońcem do Paryża» O dj e c h a ł stąd. - JW. W. Xiąięcy Heski rzeczywisty Tajny Radzca, Prezes Nadsal\du

Appellacyjnego l , nadzwyczajny Poseł i pełnomocny Minister przy dworze legnstron,nym, Barou Svbliiler S e n d e n, do brQBK3;.

Vni4VH4VH«VV]>

Wiadoll1ości zagraniczne:

Królestwo' Polskie.. Z ' War s z a w y, dnia 2 . Kwietnia» N ader dotkliwą i niepowetowaną stratę poniosły sztuki pię-kne w Polsce, przez £mierć' zgasłego w nocy z- 31. Marca na r. b. m. śp. Antoniego Brodowskiego, Pfpfeesora malarstwa w uniwersytecie Alexandre« skim, członka Towarzystwa Królewskiego Przyjaciół nauk..

N i e m c y.

Z Munich, dnia ig. Marca.

Przy teraźniejszych politycznych stosunkach /\ W ł o c h, mówi Kor e s p o n d e n t N o r i m - b e r g s ki, zdaje się, źe podróż Króla J mci do' Jschia powinnaby być wstrzymana} a wjejjniej-t see dwór J. Królewskiej Moścb mógłby zaszczy» ció kipiele w Briickenau',. Z Weimaru, duia 23, Marca; O ostatniej chorobie i o skonaniu zmarłego Gothegodonieśćjeszcze należy: Tydzień pf»*dB śmiercią, uczuł ciężar na piersiach pochodzący* z zaziębienia; lecz słabość, ta ustąpiła pozom;« W nocy z dnia 19. na 20. ponowił się ból piersi i był połączony zgwaltowną febrą. G6the nie-cłiciał jednakże niepokoić swojej rodziny, niekazał nikogo budzić i dopiero po godzinie. 8")ej kazał przywołać lekarza swojego Ora. Vogel, klory już dawniej w zagrażających słabościach, leczył go z wielką sztuką i troskliwością. Zastał · chorego wparoxyzmie zimnej ,f t bry, skarżącego się na boi wboiu, Zdołano wszakże stopniowo -przywrócić ciepło ciału, i bóle cokolwiek ustąpiły. Lecz już następnej nocy a bardziej jeszcze na eajutrz bale powróciły bardzo gwałtownie i sprawiły choremu wiełkie cierpienia. Chwilowo wszakże doznawał ulgi, a G6the pocieszał synowę swoje, która go najtro· ekliwiej pielęgnowała, a nawet na kilka godzin przed skonaniem bawił się z wnukami. Na twarzy zmarłego nieobjawiał się .żaden ślad boleści zkatnskich ; "po śmierci jeszcze jaśniała szlachetna wesołość na wzniosłem czole. Zdawało się, że wszystko 2iemskie znikło i zupełnie było pokonane, Niderlandy, Z R o t t e r d a m u, dnia 28- Marca.

"Cesarsko- Rossyjski Generał- Porucznik, He, Oiłow, wyjechawszy z Hagi d. 24, o godzinie 4'ej po południu, przybył tegoż samego dnia o godzinie ótej do miasia naszego i wysiadł w hotelu des Pays- Bas, O godzinie i i. wieczorem tl,.25. udał on się na Królewskimstatku parowym do Helvoet a stamtąd do Londynu. Sekretarz legacyi Cesarsko- Rossyjskiej w Hadze, itóry dotąd Hrabiemu towarzyszył, rozstawszy się z nim tamie puścił się do Petersburga. Z B r u x e II i , dnia 27. Marca.

Stosownie do wiadomości zLondynu bardzo się zanosi na wojnę. Wiadomości te naturalnie wielce się przyłożą, do przyspieszenia poiyczki z 2 mil. funt , nietylko dla tego, ie Belgia pieniędzy .potrzebować będzie (tych albov iem podobnież potrzebuje w czasie pokoju), nie też z tej przyczyny, że rnoże się tćm lepiej uda w takim razie okpić kogo. Słychać, ie Baron Rothschild już się wznosi i że oko jego kupieckie trafiło punkt prawdziwy, aby z dolegliwości Belgijczyków korzystać podług możności. Głoszą także, że ten bankier świata swoim systemem przemysłowym i handlowym tak kieruje, aby pgżyczkę Belgijską w Londynie, Francyi i Niemczech tymczasowo jak najbardziej p'. 'ycisnąć, celem zatrwożenia później naszych Min «irow i zniewolenia do powolności - - Sir Robert Adair, nasz Poseł angielski, grający tu tylko -rolę prywatnej osoby, mało wynurza przychylności ku narodowi belgijskiemu i tylko przyjaźń ścisła z Królem Leopoldem wstrzymuje go od kroków oczywiście nieprzyjacielskich,

Pana Brouckere złożono z urzędu. Niktlego tunieżałuje; bo zbytnia popędliwość męża tego odstraszała wielu uzdatnionych od wsta. pienia do Ministeryum. Postanowieniem Krolewskiem z dnia 21 b.

m. upoważniony został Minister spraw wewnętrznych do ciągłego wypuszczania przez publiczne licytacye entrepryzy zakładania kolei żelaznych między Antwerpią, i Leodyum. W postanowieniu teni powiedziano, iż to ma być pierwsza część kolei między Antwerpią i Kolonią, Kury er powiada: Rommissya, której poru· czono zbadanie działań armii nad rzeką Maas, dowodzonej przez Generała-Daine, już ukończyła swoje prace. Okazuje się z nich, że Generałowi Daine niemoźna ucz\riić wcale żadnego zarzutu. Kroi poświęcił tej sprawie największą uwagę, a po przejrzeniu wszystkich rapoctów , po derpełnieniu wszelkich formalności, udzielił Generałowi Daine 'iilka posłuchań prywatnych. N a posiedzeniu-' .nia a t. b. T., Izba druga zakończyła dyskussyą o budżecie wydziału sprawiedliwości i zajęła sie wydziałem spraw zagranicznych. Pan Meulenaere miał długą, mowę, w której bronił rozmaite kwoty swego wydziału i powtarzał zapewnienie, ie Rząd nie otrzymał żadnych projektów cło modyfikacyi traktatów i ie takowych nieprzyjmie. Wynurzył nadzieję, ie po 31. będzie mógł uczynić bardziej zaspakajające ko m unikac ye. N a wstępie (ej mowy P. Meulenaere mówił o odpowiedzialności Ministrów. N ienaleźy jej tłómaczyć tak: ie Minister wszystko sam czynić powinien; powinien tylko dozierać naczelników swego wydziału. Zniewolony pracować z Królem, przyjmować pojedyncze reklamacye, być obecnym przy dyskussyacli Izb, może tylko ustne udzielać instrukcye. W każdym wydziale potrzeba ludzi, którzyby iycfe poświęcali tej lub owej nauce. Ci powinni znać wszystkie szczegóły administracyi, albowiem oni to przy zmianie Ministrów, równie jak-tradycya przenoszą to co się stało z jednego pokolenia Ministrówna drugie. Wykaz naszego skarbu jest następujący: Budiet zwyczajnych dochodów czyni 31,421,927 złh" pożyczka Rothschildów już uskuteczniona czyni 17,400,000 złh., mająca się jeszcze uskutecznić po 8 na sto uczyni 19,200,000, razem więc 68,011,9274 buditt wydatków czyni 89.294048 zlh.; okazuje się więc niedoboru 21,372,112 złh. Podług redukcyi uczynionych już w Izbie, obliczyć można, iż te wyniosą; najwięcej dwa miliony. Trzeba więc będzie przez nakłady i inne środki pokryć niedobór 19/12 miliona« aany z Stambułu pod d. 23. Lutego: "Mimo wysilenia -w jakiem się znajduje Państwo Otornańskie zpowodu zbuntowaniasię najmoźnieje/\ego jego wazala, .Baszy Egiptu, panuje tam jirzy uzbrojeniu i przechodach wojska rzadka » spokojność, a dla ramazanujak zwykle nieodbywnją się żadne interessa. Sultan często odwiedza Meczety, nieraz jada u swoicli Ministrów, jak np. niedawno u Seraskiera Chosrew Baszv. Działania przeciw wojsku egi[)skiemu nieprzybrały dotąd pewnego charakteru, ciągle bowiem oczekuje się jeszcze na pomyślniejsze wiadomości z Alexarxiryi od pełnomocnika J. Sultańskiej Mości. U łożenie planu zdaje się być zachowane dla Wielkiego Wezyra, który otrzymał już rozkaz powrotu -do stolicy. Nowy Rządzca Damaszku przybył do te«o miasta; mieszkańcy powróceni do posłuszeństwa przyjmowali go z radością. Z Syryi nitmarny mc nowego, Acre ciągle broniła się mężnie. Hussein Basza, DejTunetański doniósł Forcie, ze w swojej prowincyi zaprowadził w wojsku nową reformę Suitana. Poseł angielski miewał w 0stauiLełi dwóch tygodniach częste konfereneye z Reis lifendim w obecności Posła rossyiskiego i sprawującego interessa Francyi, ostatniaztyca d. S2. b, tn. trwała przez J godzin. Podług jego projektu linia graniczna Grecyi ma być tak poprowadzona, iżby na wschód zaczynając się przy ujściu rzeki Ellada od odnogi morskiej Zei tu ni , ciągnęła się wzdłuż tej rzeki i góry Oeta. Dowiadujemy się zdobrego źródła, że Reis Efendi, przestając na ofiarowanem pienięźnem wynagrodzeniu, przyjął te propozycj e, a tak mamy pewną nadzieję, że nieskończone układy, wkrótce rozstrzygnięte zostaną. Pozostała więc na wschód nowemu państwu Greckiemu ścieśniona granica za Ministeryum Wellingtona , natomiast zaś zatrzymała rozszerzoną na zachód wedle protokółu z d, 22. Marca 1829. r. z zachowaniem zwierzchniej władzy przy Porcie. Od kilku tygodni mamy niesłychanie przykre powietrze, śnieg, deszcz i wiatr panują na przemiany, mimo 10 stan zdrowia JIY naszem mieście jest dobry.

Hiszpania.

Z Madrytu, dnia 15. Marca.

Podobno zw&ryował Generał Sarsfield, a Generał Morillo wczoraj apoplexya ruszony został; ci 10 Generałowie właśnie dowodzić mieli armią do Portugalii przeznaczoną. Ro2umieją,ie teraz Infant Paula albo Sebastian główne obejmie dowództwo. - Brata Pułkownika Marcoasite niespodzianie aresztowano.; znaleziono u niego notę zawierającą imiona spiekowych, w skutek czego natych

43Smiast tu l 1m prOwłneył wiele aresztowana osób. - Postanowienie Królewskie znaczno wyznacza summy na wsparcie nauki chemii, fizyki i rysunków w szkołach rzemieślniczych. - Zabójca Gubernatora Kadyxu, w Alawa zdybany i przez Sąd wojenny na śmierć ska* zany, onegdaj został stracony. Rękę jego lewą odciętą zawieszono nad bramą w żelaznej klatce. - W Galicyi wezwano 8 tam konsystujących pułków fnilicyi. Władze nojskowe tak ścisły odbywają dozór, że nawet oficerom zabronione) odwiedzać ka-wiarnie, zapewne, aby wszelkim zapobiedz stycznościom między wojskowymi i cywilnymi. - .Listy z Estremadury głoszą, że w wojsku tam stojącern wiele zaszło aresztowań; przyczyna tego iiiepodaje się żadna. J o u r n a l d e s D e b a l s , wedle listu pisanego z Madrytu pod du, 8- Marca, umieścił następującą notę, podaną ze strony Hiszpanii do gabinetów paryzkiego i londyńskiego: "Kroi J mć Katolicki, na mocy służącego mu prawa i rachując na pomoc, jakąby mu wspaniałomyślni jego sprzymierzeńcy w razie potrzeby dali, postanowił należeć do walki, na jaką się zanosi między Xiążętami domu Bragan-<;a, nifctylko dla wspierania prawego Króla, panującego od lat pięciu wedle praw dawnych, zastosowanych do narodowej restauracji portugalskiej, al« też dla zapobieżenia nieszczęściu, jakieby na całytn półwyspie sprawiła rewolucya lub zmiana systemu w Portugalii. Stosownie do istniejących układów, uważa Hiszpania za nowy obowiązek odeprzeć siłą wszelkie przedsięwzięcia, mogąc« zaburzyć jej spokojność, lub zagrozić jej niebezpieczeństwem. Tym celem postawiła korpus obserwacyjny na naj odleglejszej granicy, któremu, gdy tego zajdzie potrzeba, i porozumiawszy się z J. Król. Mością, poleci wkroczyć do Portugalii, Król J mć Katolicki spodziewa się, że otwarte jego i szczere przedstawienia zdołają przekonać mocarstwa E uropy, jak silnie pragnie utrzymać dobre porozumienie, które śmie sobie pochlebiać, prl. es długi czas zachować umiał." Jak tylko rząd odebrał wiadomość o zajęciu Ankony przez wojska francuzkie, sebrali się natychmiast Ministrowie na konfereneye. Wypadek ten zrobił tu nadzwyczajne zadziwienie; najwięcej duchowieństwo oburzyło się na rząd francuzki, który obwinia o zamiar obalenia religii. Portugalia.

Z L i z b o n y, dnia 10, Marca.

Zdaje się, że długi pobyt okrętów wojennych angielskich na T agu, rząd nasz trwogi nabawia. Wiadomości z Madrytu głoszą, ź» nia wojek hiszpańskich w granice Portugalii" pewne otrzymał rozkazy. A * n g l i G.. Z Londynu, dnia 20. Marca.. Narzeka/ą tu na nieczytelność" zjaką człon» Łowię Miriisteryum adresy, na lisiach piszą, aby.

te frankować, Tak prosiła Xi<;iniczka. Augusta. przed kilicu tygodniami Lorda Walsingham,. aby przez, adres swój list jej frankował. U czynił, o co go proszonoi List< ten« tułał się długo po całej Anglii,. trzeba.go było nareszcie otworzyć, poczerń go odesłano Xieiniczce z uwagą:, "nieczytelnie ." Lord W alsingham naturalnie chcąc się poprawić napisał jak najwyraźniej' imię swoje; ale cóż się stało? Oto poczta na nowo list Xieiniczce odesłała z uwagą: "forgery" (sfałszowany napis).. Z. dnia. 23, Marca.

Wczorajszy (i lob e pisze, co następuje:: "W gazetach BruxeJskicb donoszą, ie Xiąię Tallejrand i Lord Pałmerston Posłom rossyjek-iemu, pruskiemu i austryackiemu oświadczyli, ie jeśli ratyfikacye traktatu zclnia 15. Siistopads. nienadej dą. aż do 31; m. b ., Wielka Brytania i Francya zupełnie się od konferencyi- odłączą. Z źródeł' naj godniejszych wiary dowiadujemy, się,. ii tylko znać dano, ie posiedzenia konftrency i jako do niczego niepro wadzące, dopóty» będąL odłożone,. dopóki nienadejdą, stanowcze odpowiedzi. Tuszą sobie powszechnie, ie goniec oczekiwaiiy z Petersburga zaspakajające i decydujące przywiezie oświadczenia." - W dzisiejszym numerze tej ,gazety czytamy: "T i m e s wyv szły dzisiaj zrana,. zwiastuje z zaufaniem bliskie przybycie gońca z Wiednia przywoiącege ratyfikacją austryacką traktatu belgijskiego" która, jak nasz kolega słusznie sądzi, nieomylną jeet przepowiednią ratyfikacyi Prues iRossyi. Z wielkiem zadowoleniem widzimy się być w etanie potwierdzenia tej tak pocieszającej wiadomości. Słuszne albowiem mamy pobudki mniemania, ie przy odejściu ostatnich uwiadomien gabinet Wiedeński zajmował się urzędownem wygotowaniem rat yfikacyi; modyfikacye niektóre pod ścisłą wcięto rozwagę. - Z' równem ukontentowaniem« potwierdzamy wiadomości onegdaj przez nas udzielane o dobrem porozumieniu zachodzącem w sprawie Aokońekiej; N iewyrówuanej; dowiódł w tej. mierze gabinet austryacki dyskrecyi i umiarkowania. Rzecz sama przez się niemoie być Austryi przyjemną; lecz oddala ona mimo to wszelkie względy egoizmu* od siebie" skłonna całą. tę sprawę poczytać «dynie za tycząca" się, samych tylko Włoch.

Skutkiem tego- zapewne będzie, ie Papież, widząc wszystkie zabiegi swoje zniweczone, nareszcie ueiąpb niezbędnej konieczności i poddanym swoim udzieli organizacyi, ducha, wi czasu odpowiadającej. Piszą 1 Liverpool pod datą 17. b. m.: Okręt "Atalanta" prlybyl tu w zeszły piątek po ii dniowej .żegludze z Terceirv. Dorn Pedro, k-lory dnia 23, byl wylądował na wyspę Sg4 Michała, przybył do Terceiry d $. l>. m, »ysiadł-na i/\il pray huku dział 1 śrou radosnych okrz-ykow swoich zwolenników. Mieszkańcy i wojsko obchodzili wypadek ten najenttizyastyczniejezemi oznakami radości. Kilka statków przewozów ycb, które z Dorn Pedrem odpłynęły z Belle Isle dawniej już przybyły, do Terceiry i W.ysadziły na \a.d ochotników. ) Wszystkie siły wojenne znajdujące aię obecnie na Terceirze, podają na 10 do if.ooo. Majtkowie angieJ&cy. z-najdują się w PraY3; musiano iih bowiem oddzielić od Portugalczyków, z którymi ciągle byli w sporze i pod któ ryc h u n i a m i już kill u p o l e gj u. W T er - ceirze mówiono powszechnie, z« wyprawa doPortugalii odpłynie w począjkadi Maja,

III> ,. · .. MIMMMMM-BMq........M.....qll"

Doniesienie. a> śmierci.

W dniu« 29. ni. b. przed południem o godzinie 10. umarł mój, kochany mąż, obywatel i malarz Jozef Prager w 48s roku życia swego,. J ego licznych przyjaciół 1 znajomych, podzielających rrioj zal, uwiadomiam ninifjszein o tern z tą uwagą" ii proceder ś, p. męża megp nadal prowadzić będę i upraszam o zaszczycaDIB mię tein samem zaufaniem, jakiem szanowna.publicziiość męża mego obdarzała.. Usiłowaniem mojem będzie odpowiedzieć godnie położonemu we mnie zaufaniu. Poznań, dnia 31. Marca J832: Pozostała wdnwa 1 dzieci.

Na« drodze od teatru do zamku sądowego« prowadzącej» zginęła wczorajszego wieczora. szp.lka złota w- brylant a jour osadzona. Poczciwego znalazcę wzywa się uprzejmie, ażeby takową Kornrnissarzowi sprawiedliwości. Weimann pod N ro. 228« na N owem mieście przy teatrze mieszkającemu oddać zechciał, «a« co mu nagroda 5 Talarów daną będzie. Pbznoń', dnia 5. Kwietnia 1832.

Piękne, soczyste cytryny messeńskit-sto sztuk po«3;Tal. 20 sgn, biorąc mniej po 7-8 gr- pOb sztuka, także piękne soczyste apełzyny koloru czerwonego otrzymała poleca Józef« Verderben