GAZETA

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1832.05.17 Nr114

Wielkiego I

Xi e s twa p O Z N A N S K 'I E G O

Nakładem Drukarni Nadwornej JJj Dekera i Spółki. - Redaktor: A. WannowskL

JSf 114. - W Czwartek dnia 17. Maja 1832.

Wiadolllości krajowe.

Z B e r I i n a, dnia 13 Maja» N. Król raczył Ministra Stanu i gabinetu, Hrabiego Bernetorff na własne jego żądanie z powodu nadwerężonego sianu zdrowia uwolnić od obowiązków Ministra spraw zewnętrznych a w miejsce jego rzeczywistego Tajnego Radzcę i Sekretarza Stanu An c i Ilon mianować Ministrem Stanu i Ministrem spraw zewnętrznych.

UAMVUMMmw

Wiadolllości zagraniczne.

R o s s y a* Z Petersburga, d. ig. Kwiein. «<tar. st.» Z Bożej łaski My Mikołaj L, Cesarz i Sa> mowładzca wszech Rossyi, i ł. d. i U 4. "Prawa i przywileje nadane Dyplomatero T785. roku miastom i ich obywatelom, od tego czasu, przez ciąg lat wielu, przy postępie handlu i przemysłu, stały się dzisiejszemu ich położeniu, w pewnych częściach, nieodpowiedniemu Z tej uwagi, pragnąc oraz za pomocą' nośn y c h dystynkcyi ściślej przywiązać mieszkańców miast do ieb stanu, od którego pomyślności zależy pomyślność handlu i przemysłu, uznaliśmy za przyzwoitą ustalić ich prawa i przywilfcje przez następne ustanowienia:: , ir W stanie miejskim utworzoną zostaje nowa klassa,. poczesmych (honorowych)' obywateli. *. 1. Poczeetnym obywatelom następne przywileje nadane zostają: l) Uwolnienie od- poduszonego podatku. 2)1 Uwolnienie o<f rekrutekiej powinności. 3) Uwolnienie oif kar cielesnych, W razie przewinienia, 4) Prawo należenia do wyborów, znieruchomego w mieście majątku, i bycia wybieranymi m? urzędy miejskie, nie niższe od tych, jakie się dostają kupcom dwóch pierwszych gild. Trudniący się stanem naukowym i artyści, należący do stanu obywateli poczest-nych, lec* niezapisani do gildy,. mają, być wybierani na urzędy nieinaczej , jak z własnej ich woli'. 5) Prawo używania we wszelkich akrach tytułu poczesnych obywateli, łącząc go 2 nazwa>niem gildy, jeżeli kto jest do niej zapisanym. . 3v Przywileje poczestnego obywatelstw* oddzielne są i niez.lefne od praw kupieckich, które się nabywają przez wpisanie się do gildy, i branie świadectw kupieckich, na zasadzie istnących w tym przedmiocie osobnych urządzeń. , 4. Prawa poczestnego obywatelstwa nabywane być mogą albo osobiście i' doż>wo tnim razie prawa te spływają na wszystkie prawego łoża dzieci, jeśli (ylko te należą do etanu ludzi wolnych. Przechodzenie poczeetnego obywatelstwa na osoby płci żeńskiej, dzieje się na zasadzie ogólnych prawideł, według których mąż wyższego etanu udziela go fonie, żona zaś wyższego stanu, po zamęśeiu, sama go nietraci, lecz też i nie udziela ani mężowi, ani dzieciom. . 5. O zaliczenie'do stanu poczestnych obywateli, osobiście, bez prawa spadku na potomstwo, prosić mogą: 1) Ci, którzy w którymkolwiek z rossyjskich uniwersytetówotrzymali prawny atestat o ukończeniu kursu nauk, R należytym postępem, lub na stopień rzeczywistego studenta, lub na stopień kandydata; przyczem zachowają zawsze nabyte prawo «stąpienia do służby rządowej. 2) Artyści wolnego stanu, którzy otrzymali od Akademii sztuk pięknych atestat o ukończeniu w niej kursu, lub o zdanym należytym examinie, lub dyploma na stopień artystów Akademii, jeśli niesą jej uczniami. . 6. Nadto, obywatelstwo poczestne nadawane być może, osobiście, uczonym cudzoziemcom, artystom, handlującym kapitalistom i właścicielom znacznych rękodzielni i fabrycznych zakładów, chociażby ci nawtt niewstąpili w rossyjskie poddaństwo, jeśli ze względu na spodziewane z nich pożytki, Mi« nisterstwo będzie o to prosiło. IV takim rasie, przywileje poczestnego obywatelstwa nadawane będą cudzoziemcom osobnemi ukazami do Rjądzącego Senatu. . 7. Do stanu obywateli poczestnych, dziedzicznych, z samego urodzenia należą: i) Prawe dzieci osób, mających do stanu te* go dziedziczne prawo, z mocy . 4 .; i 2) prawego łoża dzieci szlachty niedziedzicznej, »ostające w etanie ludzi wolnych.

*, 8. Nadto, o udzielenie przywilejów poczestnego obywatelstwa prosić mogą, stosownie do niżej wyłożonych zasad: 1) osoby etanu kupieckiego; 2) osoby wszelkiego innego wolnego stanu, z powodu odznaczenia się w naukach i sztukach pięknych; 3) uczeni cudzoziemcy, artyści, handlujący kapitaliści i właściciele znacznych rękodzielni i fabryk. . 9. Osobom stanu kupieckiego nadają -ię prawa poczestnego obywatelstwa dziedzicznie: 1) Gdy kupiec otrzyma stopień Rudzcy Komercyi lub manufaktur. 2) Gdy kupiec ozdobiony zostanie którymkolwiek z Naszych orderów. 3) Gdy jaka rodzina kupiecka, opłacając należyte powinności, zostaje wciąż przez Jat )];0 w iszej, lub przez lat 20 w igiej gildzie, i w przeciągu tego czasu ani

5Y8razu nieulegnie bankructwu, ni di będzie skazaną przez wyrok sądowy na karę hańbią«*- - Uwaga. Czas zostawania w gildach liczy się łącznie i nierozdzielnie, tak upłyniony przed wydaniem niniejszego manifestu, jako i po jego wydaniu. Ktoby zaś zostawat przez czas niejaki w iszej, a przez niejaki w 2giej gildzie, temu, dwa lata zostawania w ostatniej, liczą eię za jeden rok zostawania w pierwszej. . 10. Ze względu na odznaczenie eię w naukach i sztukach pięknych, z liczby osób posiadających jui prawo osobiste obywatelstwa poczestnego, toż prawo nadanem zostaje dziedzicznie: 1) Tym, którzy ukończywszy kurs nauk w jednym z rossyjskich uniwersytetów, lub odbywszy w nim należyty examen, otrzymają stopień doktora lub Magistra. Przyczem, wychodzący z uniwersytetów, zachowują też poprzednicze prawo wchodzenia do służby i nabywania szlachectwa, przez przywiązane, do ich uezouych stopni, rangi. 2) U czniom Akademii sztuk pięknych, którzy otrzymali w niej stopień artystów, mającym od niej dyplomata i atestaty, jeżeli, po upływie lat 10 od czasu ich otrzymania, Ministerstwo wstawi się o nadanie im, za odznaczenie się w kunsztach, praw dziedzicznego poczestnego obywatelstwa; przyczem uczniowie Akademii zachowują wszelkie inne służące im z mocy dawniejszych nadań przywileje. . 11 , Uczeni cudzoziemcy, artyści, handlujący kapitaliści i właściciele znacznych rękodzielnych i fabrycznych zakładów, którzy, na mocy $. 6. otrzymali poczestne obywatelstwo osobiście, mogą też prosić o nadanie im tegoż dziedzicznie, lecz nieinaczej , jak po przyjęciu prawnym porządkiem rossyjskiego poddaństwa, gdy przetrwają w tern poddaństwie Jat 10, i ednają dobrą u rządu opi. nią. Ci zaś z cudzoziemców, którzy sami przysięgi na poddaństwo niezłożą, przebywszy lat 10 w stanie poczestnego obywatelstwa, mogą prosić o nadanie go dziedzicznie ich dzieciom, które eię stały rossyjskimi poddanymi. *, 12. Prośby o zaliczenie do etanu poczestnych obywateli, z załączeniem wszelkich aktów i dowodów wykazujących ich prawa, podawać eię mają, do Heroidyi, a ta, po rozpatrzeniu onych, wnosi do Rządzącego Senatu te tylko, które, z mocy niniejszego prawa, na uwagę zasługują. $. 13, Po przejrzeniu takowych dowodów, Senat, jeżeli znajdzie je ze swej strony dostatecznemi, i odpowiedniemi wyłożonym powyżej prawidłom, wydaje, na obywatelstwo poczestne dziedziczne, paten ta, na osobiste wionych. . 14. Wyż wyrażony porządek policzenia do sianu poczesfnycb obywateli niestosuje aię do tyck, których wyniesienie do tego stan u, z treści niniej szego Manifestu, uieinoże się odbywać inac?ej, jak ra Naszym Ukazem. Takowym Senat wyda patenta wtedy, gdy już.

właściwym trybem utwierdzeni zostaną w poczcslnem obywatelstwie, O. 15. Żydzi, w tych guberniach, gdzie im mieszkać wolno, również być mogą pouczani do poczestnego obywatelstwa, nieinaczej wszakże jak przez udzielne Nasze Ukazy, za niepospolite zasługi, lub szczególne wygórowanie w naukach, kunsztach, haudlu i przemyśle rękodzielniczym. . 16. Prawa obywatelstwa dziedzicznego i osobistego tracą się nazawsze: l) przez odjęcie ich za wyrokiem sądowym; 2) przez skazanie na infamią również za wyrokiem;, 3) przez kondyktowe bankructwo.

. 17. Wyroki Sądów, pozbawiające praw poczestnego obywatelstwa, lub skazujące na infamią nieprzycbodzą do skutku aż za przedstawieniem ich na rozbiór Rządzącego Senatu i po zatwierdzeniu trybem, ustanowionym na sprawy kryminalne. jj. 18. Niektóre przywileje poczestnego 0bywajeletwa upadają: i),przez zapisanie siej do cechów takich rzemiosł, do których, z prawa, niepriywiązany jest obowiązek gildowego wpisu; 2) przez wejście do służby prywatnej, dla robót domowych. W takich razach, obywatel, pozostając, osobiście wolnym od cielesnej kary, podusznych podatków i rekrutskiąj powinności, traci już wszelkie dalsze przywileje swego stanu, i w pismach mianuje się nie obywatelem, lecz majstrem cechowym, Jub prosto mieszkańcem tego, lub innego miasta, Gdy zaś takowy obywatel należy do tego stanu dziedzicznie, wtenczas dzieci jego nietracą przeto żadnego z tych praw, jakie się. im z urodzenia należą. ($ . 7 .) Nadając miastom te nowe prawa i przywileje, jako nową rękojmię pieczołowitości N aszej i nieustannej troskliwości o gruntowne iobro ich mieszkańców, zostajemy w przekonaniu, że przez takie ich rozszerzenie, znakoi jitsze rodziny obywateli ochronione zostaną od upadku, da się zachęta do pracy i dobrych obyczajów, tudzież chwalebne nałogi, pracowitość i zdolności, potrafią znaleźć w tym stanie właściwą dla siebie nagrodę, cześć i dystynkcyą. - Dan w Sf. Petersburgu 10. Kwietnia, roku od Narodzenia Chrystusa Pana J832., panowania Naszego siódmego. M i koł aj. " t

Z dnia si. Kwietnia.

Dnia 17. b. ro" w niedzielę, z powodu rocznicy urodzin J. C. M. N. Cesarzewicza i W. Xcia Następcy trouu, odbyto się uroczyste nabożeństwo w kaplicy pałacu zimowego, w obecności JJ. CC. MM. NN. Cesarstwa. W. X. Michała, W. X. Heleny i W. X. Maryi. Członkowie Rady państwa, Ministrowie, Senatorowie, Generałowie, oficerowie gwardyi i wojsk liniowych, i wszystkie znakomitsze osoby mające wstęp u Dworu,przytomne były tej uroczystości, po której członkowie ciała dyplomatycznego składali JJ. CC. MM. swoje powinszowania. Wieczorem miasto było oświecone. Przez Reskrypta Cesarskie 12. z, m. Marca, Generał-Majorowie: dowódzca 3ciej brygady 2gmćj dywizyi pieszej Dreniakin I., dowódzca iszej bryg. sgmej dyw. pieszej Stellich, i z d. 22. t. m. Naczelnik sztabu oddz. Orenburskiego korpusu, Generał-Major Mistrow I., za gorliwą służbę mianowani Kawalerami orderu Sgo Stanisława l. klassy. - 2. b. m. tegoż orderu 2. ki. Naczelnik głównego pocztauaiu Warszawskiego nadzw. Referendarz Stanu Franciszek Danielski, za gorliwą służbę, stałe ku prawemu Rządowi przywiązanie i wycierpiane prześladowanie od Rządu rewolucyjnego. Ukaz Cesarski do Rządź. Senatu z dnia 10.

b. m.: "W skutek Manifestu Naszego o utworzeniu nowego 6ianu poczestnych obywateli, w tymże dniu wydanego, rozkazujemy: i) Wszystkim osobom, które, na zasadzie postanowień tegoż Manifestu, mają prawo wstępowania do stanu poczestnych obywateli, dozwolić zaraz prosić o zaliczenie ich do takowego stanu, niezależnie od (ego: czy pomienione prawo nabyli przed, lub po wydaniu Manifestu. 2) Rządzący Senat, Wygotowawszy formy patentów i świadectw, które, w moc pomienionego Manifestu, wydawanebyć mają osobom zaszczycanym nazwiskiem poczestnych obywateli, przedstawi Nam je na potwierdzenie. 3) Gdy przy wydawaniu od Rządu podobnych aktów, w ogólności, ustanowione są pewne opłaty, z tego względu, przy wydawaniu też pomienionych patentów i świadectw pobierane być mają opłaty według następujących prawideł: l) od patentu na dziedziczne poczestne obywatelstwo: a) na rzecz zakładów dobroczynności tej gubernii, w której obywatel zapisany, 200 rubli; b) na kapitał dla rozmaitych zakładów, mających na celu wspieranie handlu i przemysłu, OO rubli; c) za sam patent J(X) rubli; -' 2) od świadectw na osobiste poczestne obywatelstwo, połowę tychże opłat. - U czeni i Ar »a świadectwa zaś, po 50 ruł>Ji. 4) Opłaty, zbierane na rzecz zakl.dow dobroczynnych, przeeełać miejscowym urzędom powszechnej opieki; przeznaczane na osobny kapitał dla zakładów handlowych. Handlowemu Bankowi, dla rozporządzenia niemi z N aszej woli, na przedstawienia Ministra skarbu; opłaty ras pobierane za palenia i świadectwa, kassie Senackiej. 5) Sprawy o zaliczanie do stanu poczeslnych »bywateli, odbywają, się w H eroldii, i przekładane być mają nn u Departamentowi Rządź. Senatu, który obowiązany też pet wydawać palenia na poczęstuje obywatelstwo dziedziczne i świadectwa na osobiste." Ukazem do Kantoru Dworu z d. 15. b. m., N. Pan rozkazał wykreślić ze spisu, Kamc-rjunkra byłego Królewskiego Dworu Polskiego, Franciszka Szemiotha, za to, ii należał do powstania w Pojące. Z Wilna, dn. 8. Kwietnia. - Towarzygtwo Wileńskie Dobroczynności, po zejściu w roku przeszłym Prezeea swojego, śp. Cieciszewskiego, Metropolity, Arcybiskupa i Administratora Biskupstwa Wileńskiego, w d.

S. tego miesiąca, jako w terminie normalnym, do wyborów rocznych, stosownie do ustaw swoich, Najwyżej potwierdzonych, na posiedzeniu powszechnego zebrania, pod przewodnictwem Prezydenta 2go wydziału, JW. Antoniego G hrapowickiego, przystąpiło do wyboru 2 pomiędzy członków swoich Prezesa Towarzystwa, i takowym jednomyślnością zdań wybrany został JW, Wojciech Pusło wski, Rzeczywisty Radzca Stanu, orderu Siej Ann y J, klassy Kawaler, y ti r c y a. Hattyszeryfem Sułtana wygnanym i rozpierzchnionym Sciotom oddane zostały ich grunta bez wynagrodzenia. Znakomici Scioci obecni w Siambule na uczczenie ti go szczęśliwego zdarzenia, odbyli świetny obchód pod prtzydencyą patryarchy Stefana Vogoridi, na który zaproszono "naj znakomitszych członków adrni nistracyi, duchowieństwa i kupców rozmaitych narodów, O oddaniu tych posiadłości M o n itor Ottomański czyni następujące uwagi: Zwrot gruntów obchodzi wielu ludzi, rozproszonych obecnie na rozmaitych wyspach Archipelagu. Od lal kilku mogli oni powracać do swoich rodzinnych miejsc, byli dobrze przyjmowani od władz tureckich i znajdowali zupełne przebaczenie, Jęcz niemieli z czego utrzymać się. Żniniejszona ludność, nieuprawiante gruntów zabranych wsekweste, wkrótce wyczerpały dawne zasoby tych żyznych posiadłości. Zwrot ten, nada im nowe życie, emi

granci Scioci, których słusznie uwazaJą za najroztropniejszych pomiędzy Grekami, wkrótce znowu odzyskają wielką część tych bogactw, jakie utracili jedynie przez to, ii vi r. 1822. ślepo ulegli wpływowi nieszczęsnych okoliczności. Prócz tego, niezabiaknie im kapitałów dla szybkiego pozyskania wszelkich korzyści tego zwrotu. Niektórzy z nich posiadają wielkie majątki, a miłość braterska, jaka ciągle panuje pomiędzy mzmaiiemi .Hassami ludności tej wyspy, zapewnia uboższym wsparcie zamożniejszych. Okoliczność, ze Rząd Ottomański nieprzyjął wynagrodzenia, ofiarowanego przez właścicieli ziemskich wScio za niedobór w skarbie wynikły z oddania posiadłości, bardzo pomnoży zasoby do uprawiania na nowo oddanych gruntów. Tu równie jak i w Aivali i wszędzie za pomocą usiłowań rządu, przywraca się porządek, system municypalny wkrótce zairze wszelkie ślady niepokoju, którego wspomnienie trwać będzie jedynie jako bolesne, lecz nauczające doświadczenie» Niema lijcznych i uciążliwych mieszkańcom załóg, żadnego z tych środków podejrzliwej ostrożności, które uwieczniają nieufność i niedozwalają zapomnieć o lem, co się stało. Rząd przywracając dobra wychodniom, przywraca im także Swoje zaufanie; na nich, na własny ich interes, który aż nadto bardzo jest udowodniony faktami niezaprzeczonemi, spuszcza się Rz'" d, ii dopełnią powinności wdzięcznych poddanych. Takiem postępowaniem Rząd Ottomański, objawia kierującego nim ducha. Troskliwy o zagojenie tan żadnych przez wstrząśnienie, któremu okoliczności nadały ważność, jakiej nie» miało, udzielił przebaczenie za obrazę, przywołał napowrot ludność i nadał jej pomyślność po długich wzburzeniach, któ;e ją wyparły z siedzib rodzinnych. Jedna i ostatnia uwaga jest dostateczną na zarzuty, czynione przez tak długi czas Rządowi Jego Wysokości. Gdyby uczucia jego nielchnęły zawsze łaskawością, gdyby niebył zawsze pragnął powrotu tylu obłąkanych poddanych, gdyby był miał jedynie.na względzie chwilowe korzyści, niemyśląc o przyszłości obchodzącey bardziey wychodniów niż jego samego, natenczas byłby rozkazał sprzedać grunta. Przedaż takowa byłaby wniosła do skarbu znakomite summy, ktoreby z powodów politycznych było można uważać za słuszne wynagrodzenie kosztów zrządzonych przez powstanie. Mimo to, zachowano grunta. Monarcha ulegając naglącym okolicznościom, mimowolnie przeciwko wychodniom zarządził konfiskacyą, nieprzestawał wszakże uważać ich za poddanych, wierzyć w ich skruchę i ciągle spodziewał się że przyj, dzie dzień, w którym będzie mógł okazać im «znaczona lak zupełną wspaniałomyślnością, iż nitchcemy rozstrzygać, czyli sprawiła większą radość w sercach łych, kiórzy korzystali «dobrodziejstw, czyli też w duszy dobroczyńcy.

Niemcy.

Z Hamburgu, dnia 8. Maja.

Hr. Orłów z orszakiem swoim przybył na «tatku parowym "Edw. Bank»" do Kuxhaven, gdzie kwarantannę odbywa, W kilka dni (u etanie.

Z Frankfurtu n. M., dnia 4. Maja.

Równie jak w innych miastach Niemieckich i lu leż połączyli się przyjaciele wolności prassy, celem zawiązania towarzystwa na jej rzecz l korzyść. Ale po kilku dniach wydał senat miasta odezwę, w której mieszkańców Frankfurtu przestrzega, aby się w takie towarzystwa niewdawali. Tej przestrodze natychmiast leź zadośćuczyniono, gdyż związek ten jako stowarzyszenie organiczne natychmiast się rozwiązał; zaś członkowie nie wyrzekli się prawa w stosunkach życia pol tycznego im się należącego, zgromadzania się w pewnych dniach na zabawy towarzyskie. F 2 a n c y a.

Z Paryża, dnia 3. Maja.

W M o n i t o r z e czytamy: Od 3 miesięcy już wiedział rząd o spisku kr utyrn przez karolistów w Marsylii i wzdiuź brzegów przyległych. Wiedział on podobnież o korrespondencyach w sprawie tej między tein miastem, Paryźeai i Włochami nirzymywanych, że wielu podróżnych, należących do stronni etwa karolistów, tu i owdzie kraj w rozmaitych kierunkach za potajemnerni zleceniami przejeżdżało. Głoszono, £e spisek miał wybuchnąć 15. Marca, albo 21., albo 2g. Kwietnia; i że osoba dostojna natenczas wylądować miała. Wymieniano nazwisko Xieiniczki Berry; jakiś nieznajomy wojskowy zdjął plan nadbrzeża pod Manigues; rozeełano znaczne summy pieniężne i niektóre osoby wiele miały złota przy sobie, W departamentach przyległych ludzie, którym się ustawicznie o rewolucyi i obaleniu rządu marzy, o wszyslkiem wcześnie byli zawiadomieni, ich zuchwałość, ich groźby dawały poznać, że zbliżyła się chwila, w której czegoś znakomitego dokazać chcieli. Czasami gruchnęła wieść niespodzianie, że na wielu punktach Południa bunt wybuchnął. W Lyonie rozdawano summy pieniężne; ale wyrobnicy uczciwi, domyśliwszy się, w jakim zamiarze pieniądze te im były dawane, przyszedłszy do władzy prawnej wydali, co byli odebrali. Z śledztw później odbytych pokazuje s i ę, że X ężniczka Berry zamówiła była statki parowe "ii Colembo" i "Karol Wojciech". -*. Rząd wszystkich wcześnie użył środków ostrożności. W Marsylii i Lyonie należyte uczyniono przygotowania dla utłumienia poruszeń buntowniczych i wydania sprawców tychże władzom prawnym. Tymczasem, kiedy podróżni w N evers i w okolicach rozpowiadali, źe d. 30. Kwietnia zatknięto białą chorągiew w Lyonie, rzeczywiście tęź nosili po ulicach Marsylii wichrzyciele. Pułkownika Lachau zdybano in flagranti crimine (na gorącym uczynku), podobnież Pana de Candolle (n i e Bandelte), dawniejszego Konsula francuskiego w Nizza. Pan Laget de Podio (n i e Lege de Pogie) także aresztowany, był w r, 1815« zastępcą Prokuratora Królewskiego w Marsylii. - Hersztowie spuszczali się na pospólstwo; ale ono samo wraz z gwardyą narodową i wojskiem liniowem, zniweczyło ich za» miary w momencie. Tak się burzycielom tym wszędzie powodzić będzie; gdziekolwiek czoło podniosą, ręka sprawiedliwości ich dosięgnie i zamachy ich niegodziwe na uiczem. spełzną. Tetnps pisze, co następuje: Wczoraj wieczorem krążyła pogłoska, źe się Xięźna Berry kusiła z Massa wylądować na brzegi Provence, Pan Houdetot, Adjutant Króla, miał być przeciw niej wysiany; aby jej przedstawić nieprzyzwoitość i niebezpieczeństwo kroku takiego, i ją takim sposobem skłonić do opuszczenia kraju, w którym prawo wy wołania odwiecznego przeciw niej ogłoszono i uchwalono. Wszystko dowodzi, źe zamiar len Xięźniczki jest skutkiem układów od dawniejszego czasu potajemnie zawiązanych. Niedość było na zaburzeniach w Wandei; powzięło rozciąglejszy zamiar zbuntowania Francy i, chciano użyć fanatyzmu religijnego za banderę i godło powstania. Rzecz) wiście też w Nistnes i w przyległych wioskach ścierały się poróżnione stronnictwa; głoszą o wielu zabójstwach; polieya, dotychczas przez karolistów poważana, została znieważoną. W gazecie handlowej czytamy: Stolica dzisiaj w wielkiem jest poruszeniu, owszem powiedzieć można śmiało, w wielkiej trwodze. Prędkością błyskawicy rozprzestrzeniły się niepokojące pogłoski z Marsylii a chociaż nacechowane są piętnem widocznem niepewności, każdy jednak czynił uwagi swoje, przez co całą wiadomość nader przesadzono. Rozumieją dla tego, źe nieszczęście nierównie większe się wydarzyło, gdyż wszyscy tern mniemaniem głowę sobie nabili, źe M o n i t o r zazwyczaj ledwo połowę niepomyślnych wydarzeń do publicznej podaje niesą pierwsze uwiadomienia o zabiegach karolistów, które rząd odebrał. Już przed wybucbnieniem buntu w Grenoble wiedziała policya, źe 4 komitety stronnictwa dynastyi * tronu złożonej, po rozmaitych punktach Francyi czynności swe odbywają. Centralny Komitet krzątał się w Paryżu. Ku kierowaniu obrotami Szuanów były Komitety w Nantes i Lyonie, podobnież w Marsylii. Wydarzenia w ostatniem mieście są jeszcze niewiadome; lecz rozumieć należy, źe się. rząd rozruchów w tamtejszych okolicach obawiał, ponieważ liczne wojsko pod Tulonem zgromadził. - W departamencie Waru także zaszły zaburzenia. N a t i o n a l powiada, źe stosownie do listów z Hagi ratyfikacyi traktatu z d. 15. Listopada ze strony Króla Wilhelma wcale się nienaleźy spodziewać« Co się tyczy wykonania traktatu, wszystko jest jeszcze w zawieszeniu (in suspenso); mocarstwa wielkie zajmą się dopiero po zupełnem ukończeniu sprawy bilu reformy tym prcedmiotem; zaś tyle już teraz pewna, ie środków gwałtu i przymusu nieuźyją. Z dnia 4, Maja.

Wczoraj umarło tu na cholerę osób 14, więc o 9 mniej jak wczoraj. Wskutek innych chorób umarło 5g osób. - Ponieważ zazwyczaj w Paryżu co dzień w przecięciu 70 osób umiera, więc liczba teraźniejsza ledwo w dwójnasób zwyczajną przewyższa. Stan zdrowia Pana Periera jest od kilku dni tajemnicą; mówią jednak, źe się nieco lepiej ma. - Generał Lauiarque dostał recydywy niebezpiecznej. Pan Montahvet w miejsce Pana Periera objął zarządy Ministerstwa spraw wewnętrznych. Monitor dzisiejszy następujące jeszcze zawiera szczegóły o wypadkach w Marsylii: D. 29. dowiedział się rząd, ie statek parowy "Carlo Alberte" , na pokładzie którego znajdował się P. Bourmont, d. 24. Kwietn. z Liworno wypłynął. Wiedziano podobnież, że się karoliści w Marsylii do wykonania przedsięwzięć swoich gotowali, tusząc sobie, źe albo P. Bourmont, albo Xięźniczka Berry sama na czele .ich staną. Wszystkich więc użyto środków ostrożności. Wojsko odebrało rozkaz być gotowe m na pierwsze skinienie; noc z d. 29. na 30. przeszła spokojnie. D. 30. o godzinie 8- zrana zatknięto w 6tarem mieście na wieiy Sanct- Laurent chorągiew białą. Tejże samej godziny udał się liczny tłum ludzi na esplanadę de la Tourette, aby stamtąd zoczyć okręt przywożący Pana Bour

mont, Mocne oddziały epiknionych przędągały dzielnice miasta, a j e d e n rozłożył się przed pałacem sprawiedliwości. Podporucznik i-tego pułku, Chazal, wezwał wszystkich do rozejścia; ponieważ to nieskutkowało, oficer chwyciwszy osobę, zdawającą się być hersztem buntowników za kołnierz, wepchnął ją do odwachu. Postępowanie tak sprężyste zaimponowało całej massie; pozbawiona swege wodza, rozpierzchła się. Pan Menard St. Martin, Podpułkownik sztabu ge» neralnego i Plackomendant Marsylii, udawszy się z 40 żołnierzami do kościoła SanctLaurent, zdjął z wieży chorągiew białą i zatknął w jej miejsce trójkolorową chorągiew. Gwardya narodowa dobrowolnie pospieszyła do broni; podobnież rozstawiono wojsko liniowe na punktach miasiu panujących. Pan Prefekt wspierał podług możności rozporządzenia wojskowe. O godzinie 9. Generał Hr, Domremont odbywając przegląd wojska zewsządsłyszał jednozgodneokrzyti: "Niech dyje Król! Niech żyje,chorągiew trójkolorowa!" Większa część pospólstwa na placu zgromadzonego łączyła swoje okrzyki do okrzyków żołnierzy, O godzinie 1. wszystko było spokojne. - Dzień 30. Kwietn. ostateczny zadał cios karolistom ; wyją wił albowiem ich wielką słabość albo raczej zupełną niemoc dowiódłszy, iż niemają na mieszkańcach tamecznych wpływu, o którym się im marzyło. - Depesze aż do dnia dzisiejszego do rządu nadeszłe z rozmaitych miast południowej Francyi donoszą, źe wszędzie zupełna panuje spoko ność. Jeżeli wypadki w Marsylii wywołały niejakieś wzburzenie, jest to rzeczą naturalną; było ono skutkiem niespokojności umysłów w chwili niespodzianego niebezpieczeństwa. Władza wszelako czujna wkrótce to wzruszenie utłumić potrafi, Insirukcye z Paryża udzielone nadadzą czynnościom jej sprężystość, która rozbroi nieprzyjaciół rządu, zaś przyjaciół jego nowem natchnie zaufaniem. Wywód sprawy całej zdano Generalnemu Prukuratowi wAix, który całą rzecz z wielką rozbierze gorliwością i przenikliwością. Oby wszyscy dobrzy obywatele ufali stałości rządu! Zna on zawisłość i zabiegi niezmordowanej i do szczętu zepsutej fakcyi, której niemoc wszelako całemu krajowi w oczy wpada. Wichrzyciele przekonają się, jak niezachwianą jest władza rządu na życzeniach narodu opartego.

Gazeta handlowa pisze, co następuje: " Wiadomości w M o n i t o r z e bynajmniej niezaspokoiły umysły, ponieważ niesą niczem innem, jak treścią depeszy zobszernem rozumowaniem. Ponieważ W Tulonie wiele -qec ciągle ełussnie się obawiamy o oba te · niaeta, ktbre tak wielkiej &\, wagi. Między pogłoskami obecnie w stolicy biegającemi et jedna, co mimo swego nieprawdopodobieństwa jednak wiele znajduje wiary. Gło:Q bowiem, ie Marszalek Bourmont opanował wyspy Hiryjskie." Dzisiaj odchodzi goniec do Petersburga depeszami o wypadkach Mareylijskich. Listy z Montpellier donoszą, ie tam rozchy zaszły. W Nimes d, 27. Kwietnia szyeiko było spokojne. Ga lig. M e s s. opiewa, ie w Marsylii rozdawano proklamacyą Xieiniczki Berry, w któj ona sobie godność Regentki w imieniu enryka V. przywłaszcza; środek ten zgory! mieszkańców w najwyższym stopniu.

Hiszpania.

Z Madrytu, dnia 18- Kwietnia.

Mówią, ii rząd ma zamiar wydzierżawić dochody skarbowe, i ie Pan Riera połączy entrepryzę tę z posiadanerni już dochodami rogatkowemi i celnemi. Wielkie nieukontentowanie sprawiają, rozporządzenia względem listów nad«elanych z Francyi i Gibraliaru, publiczność usi je rozpieczętować w obec gubernatora, Process ł Panów Reguera i Aquitar, których aresztowano w Ronda z powodu wylądowania orrijosa, bardzo gorliwie popierają w MailaU2p. - Współobwinieni, do których naleiy Pan Curya Prokurator za rządu Konezów, usunęli f-ą z pod indagacyi przez ucieczkę; sądzą powszechnie, ii się znajdują w Anglii. Królewcem postanowieniem z dnia 10. b. m. z powodu zbliiania się cholery we wszystkich kapitu;h i kościołach Królestwa rozkazano odbywać fiodlitwy o odwrócenie tej zarazy. Od granic Hiszpanii, d. 21. Kwietnia.

Kawaler Don Gomez Labrador Poseł hiK pański przy Świętej Stolicy w powrocie swoim z Madrytu na miejsce swego urzędowania przejechał przez granicę. Do Irun przybyły oddziały wojska zPampetony, dla utworzenia kordonu zdrowia.

»P o r t u g a l i a, Z Lizbony, dnia 16. Kwietnia.

Statek Elisabeth wypłynął wtajnem zleceniu.

-- Po przybyciu gońca z Madrytu, Poseł hiszpański miał dziś naradę z Vice-Hrabia Samara, poczćm odprawiła sie rada Ministrów. Często przybywają na T ag lekkie statki z instrukcyami rządu dla dowódzców tutejszego stanowiska. Od niejakiego czasu oficerowie morscy angielscy i francuzcy, rzadko kiedy wysiadają · 1 ląd,

603 *

A ng l i a.

Z L o n d y n u, dnia 27. Kwietni«.

Podług wiadomości z Dublina, P.O'ConneII niespodzianie i skwapliwie odjechał stamtąd do Londynu. "Jakiemii wnioskami, powiada GIobe, zaskoczy nas gentlemen ten do komety podobny ?" W Globeczytamy: "Dzisiaj2rananadeszła do Cytyi z wyspy Teneryfy nader zadziwiająca wiadomość. Miał albowiem tamie być ogłoszony edykt Króla Hiszpańskiego, nakazujący wszyetkin* cudzoziemcom, poddanym Angielskim i innym, aby natychmiast przyjęli wiarę katolicką i Królowi Hiszpańskiemu wykonali przysięgę wierności. Ktoby się tego chciał wzbraniać, ma w ciągu 2 miesięcy wyspę opu;\. ścić. Podobno doręczyli poddani Angielscy Gubernatorowi memoryał, o którym sobie tu» szą, ie przyrnajmniej odwloką niejakąś w wykonaniu postanowienia sprawi." P n Meyerbeer przybył tu z Paryia, a tak wkrotce zapewne jego "Robert dyabeł" na operze włoskiej przedstawionym będzie. Poćl?bniei nastąpi otworzenie Niemieckiej opery, mIędzy aktorami której wymieniamy sławną Devrient- Schroeder, mającą wystąpić w Euryancie, Fidelio i Freiszycu. Z kommunikacyi admirała Sartorius znasza fregatą Brilon mianych, wnoszono, ii z naszej strony uznano blokadę Madeiry zarządzoną takie względem okrętów angielskich. W Lizbonie chciano uwolnić od kwarantanny okr.ęt angielski Karolinę, gdyi przywiózł dwa dZIała dla rządu, iecz admirał nasz niedozwolił tego wyjątku.

Dobra Niegolewo w powiecie Bukowskim mają być od S. Jana r. b. na trzy po sobie na* stępujące lata i do tegoi czasu 1835. najwięcej dającemu w dZIerżawę wypuszczone, do czego termin licytacyjny na dzień 22gi Czerwca r. b, o godzinie 4. po południu w domu Ziemstwa wyznaczonym jest, na który zdolni i ochotę dzierżawienia mający z tern nadmienieniem wzywają się, ii tylko ci do licytacyi przypuezczonemi być mogą, którzy na zabezpieczenie licytum 500 Tal. kaucyi natychmiast wgotowiznie złoią i w razie potrzeby udowodnią, ie warunkom kontraktu zadosyć uczynić są w stanie. - Poznań, dnia 6. Maja 1832, Dyrekcya Prowincyalna Ziemstwa: OB WłESZCZiiMlE.

W drodze exekucyi w Sannikach pod Kostrzynem zatradowane 400 owiec zupełnie poprawne mają w terminie dnia 30. Maja r. b. przed naszym Referendaryuszem Potockim pu blicznie najwięcej dającemu za gotową zapłata być sprzedane, do czego ochota kupna mających wzywa. Poznań, dn;a is>. Maja 1832.

Król. Pruski Sąd Ziemiański.

ZA POZEW EDYKTALNY: Bonawentura i Hieronim bracia Trąmpczyńscy, któiey w roku 1792. do legii francuzkopolskiej wstąpili, z tąź do Włoch poszli a od tego czasu o życiu i pobycie swoim żadnej medali wiadomości, lub być mogący niewiadomi eukcessorowie i spadkobiercy tychże wzywają się niniejszem, aby się w przeciągu 9 miesięcy a najpóźniej w terminie dnia 27. Sierpnia 1832. o godzinie gtej zrana przed Deputowanym Wnym Sędzią Boretius w Izbie posiedzeń naszych sądowych osobiście lub na piśmie zgłosili, w przeciwnym bowiem razie za zmarłych uznanemi a majątek ich legitymującym się sukcessorom, albo w niedostatku tych władzy fiskowej wydanym zostanie. Krotoszyn, dnia 22. Sierpnia 1831« Królewsko-Pruski Sąd Ziemiański.

U mieszczone piśmienko w Nr. 90. stronnicy 468. 1832- Gazety W. Xiestwa Poznańskiego, skrzywdzając osobę moją, niejeet przezemnie wydane, lecz przez kogoś zmyślone i imię moje nadużywane, co niniejszem do publicznej daję wiadomości. Witkowo" dnia 10. Maja 1832.

X. Wojciech Ożarowski, Pl'ehan Witkowski.

OBWIESZCZANIE.

Tegoroczny jarmark na wełnę w Szczecinie odbywać się znowu będzie w dniach 14., 1 5. i 16. Czerwca r. b.

T e nż e jarmark zajmujeśrodek między W r o - c ł a w s ki m, który się już dnia 6i Czerwca r. b.. ukończy" i Berlińskim, który się dnia 19. Czerwca zacznie, tak, iż tym sposobem dogodny pozostaje czas dla kupującychdo przybycia Z Wrocławskiego na tutejszy, jako też dlaprzedających i kupujących, do zdążenia jeszcze na Berlinski jarmark, jeżeliby tego potrzeba była.

Jarmark bidzie się znowu odbywał, jak roku zeszłego" na obydwóch wielkich placach parady między bramą Anklamską i Berlińską; przedsięwzięte także będą należyte środki, aby publiczność na jarmark zebrana miała wygodę W czynnościach handlowych, zwłaszcza co się tyczy dobrych podstawek, celem umieszczenia wełny. Tutejsze instytuta pieniężne równie jak i

znaCZnIejSZe domy handlowe mieć będą dostateczne fundusze, aby realizować przekazane assygnacye pieniężne. Znajome położenie miasta, jest także nader korzystnem. dla jarmarków na wełnę, gdyż takowa zaraz stąd może być przewożoną okrętami Odrą na dół, na morze, a pokrytemi wielkiemi lodziarni na Odrze używanemi, w górę; zapraszamy zatem znowu kupujących i przedawających, aby się na jarmark wspomniony licznie z-ebrali. Szczecin, dnia 2Q. Kwietnia 1832.

Kommissya jarmarku na wełnę.

Rulh. Gńbd: - Miil/er. D. W Schultz*, Ebert.

OBWIESZCZENIE.

Błąkająca się źrebica, kasztanowata bez odmiany, dwa lata stara, została tu dnia 6. Maja r. b. złapaną. Opatrzony w dostateczne zaświadczenia właściciel odebrać ją może za wynagrodzeniem wynikłych nakładów: winien się więc najdalej do 30. m. b. zgłosić, inaczej publicznie sprzedaną, i pieniądze te na dobro szkoły lub miejscowych ubogich obrócone zostaną. Gułtowy pod Kostrzynem, d'. 12. Maja \%E%, A. Szczepkowski, Kommissarz.

A A

Najnowsze Paryzkie,. damskie modne kape»> łusze, czepki, kwiaty i t. w. ofiaruje w najtańszych cenach J', E" Krzyżanowski. Poznań, Rynek Nro. 39.

Świeże siemię lniane z Rygi, śledzie holenderskie, ser holenderski, nader przedni rum zJ amaiki, arak de Goa w butelkach i świeżą tegoroczną mineralną wodę Zakbruńską w tej chwili otrzymał

Karol Wilhelm Pusch, w rynku.

Cenyzboża na Pruską miarę) w Poznaniu. Dnia 14. Maja 1832.

Tal. śpr. ten. do Tal.

252 1 15 I I 7 6 I 25 1 20 l ij 12wagęśgr,. feni 10 27 6 la. 27 b 25 ao 15

Pszenica. .

Zyto Jęczmień Owies Tatarka Groch Ziemiaki Siana cetnar a 110 fI.. Słomy kopa a 1200 fI. · Masła garniec Ifr

20'

I? 15) x I n

'"