GAZETA

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1832.05.21 Nr117

Wielkiego POZNANSKIEGO

Nakładem Drukarni Nadwornej W. Dekera i Spółki. - Redaktor: A. Wannowski.

i i"

JI/117.

w Poniedziałek dnia 21. Maja 1832.

Wiadomości krajowe.

Z B e r I i n a, dnia 17. Maja.

N. Król raczył dotychczasowego nadzwyczajnego Professora w wydziale filozoficznym uniwersytetu Wrocławskiego, Dr. Glocke r, mianować aktualnym Professorem mineralogii w wydziale wymienionym i patent jego własnoręcznie podpisać. N. Król raczył Kommissarzowi policyi, Kapitanowi S t o p ff e I w Gdańsku, dać order Orła Czerwonego 4tej klaesy.

Przybył tu: Królewsko - Szwedzki Konsul Generalny Ł u n d b I a d , z Greifswaldu.

rvw« <vwww\/vw»

Wiadomości zagraniczne.

Królestwo Polskie.

Z Warszawy, dnia 13. Maja.

Rada Administracyjna Królestwa przez postanowienia z d. g. b. ui. mianowała: JXiedza Andrzeja Święcickiego, Profeesora Serainaryura Sejneńskiego, Proboszczem we wsi Kobylinie w Dyecezyi Augustowskiej, a JXiedza Jana Moczulskiego, Proboszczem we wsi Pomiechowie Dyecezyi Płockiej.

Ważniejsze wypadki co do obrotów i stanu kapitałów Banku Polskiego z r. 1831. Szczegóły zmian w funduszach Bankowi powierzonych U< następujące: JI. Depozyla opieczętowane. Z końcem roku 1830. pozostawało w Banku depozytów opieczętowanych . asłp, 28,245,08! gr. 2g Przybyło w roku i 8 3 b " 30,219,245 - lo Razem złp. 58,464,327 gr. 8 Wydano w tymże roku s 26,210,614 = 16 Pozostało więc z końcem roku 1831. .r 32,253,812 s 28 Azatem w stosunku do roku is30, więcej o . r 4,008,730 r 24 To powiększenie ilości depozytów opieczętowanych pochodzi z przeniesienia pod ten .tytuł z summ depozytowych Dyrekcyi Głównej Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego, listów zastawnych w terminie przez wierzycieli hipotecznych nieodebranych. JB. Summy depozytowe. Do pozostającej z końcem r. i830.eummy złp. 13,906,480 gr. 22 przybyło w r. 1831. - 6,897,710 r 17 Razem r 20,804191 r 9 Z tego wypłacono. r 13 128 435 * 20 Pozostało z końcem r. 1831. 7>075,755 r 10 Azateio mniej jak z końcem roku 1830. . . . r 6,0.30,725 * 3 summ depozytowych pr) walnych, które z sumray. .złp. 2015,907 gr. 16 zeszły na summę złp. 870,348 gr. 26 i t. p. C. Kapitały Instytutowe i Skarbowe.

Kapitały Instytutowe i Skarbowe wynosiły z końcem r. 1830. . ., złp, 40,900,327 gr. 9 w roku 1831. przybyło « J3 461,817 s 24 Bazem złp. 54,363,45 * 3 Wydano w ciągu roku r 4L195.857 » 16 Pozostało z końcem 1831. r. 13,167,287 17 Azatem mniej jak na początku roku o summę r 27,733,039 r 22 D. Kapitały prywatne. Kapitały prywatne wnoszone do Banku na procent prosty lub składany wynosiły z końcem roku 1830.. . złp, w c i ąg ur. i 8 3 i . w n i e s i o n o r

Bazem

2,525,628 - 288,547 2,814,176 r 2,131,968 s %<)

Wydano zaś ... Pozostało więc z końcem roku J831. .r 682,207 s 1 Ogół obrotu wszystkich summ przekazowych jest następujący: Z końcem roku 1830. pozostawało . . . . złp. 36,913,826 r 10 w ciągur, 1831.przybyło 22,650,933 8 Bazem r 59.5 6 4-759 * 18 Ubyło w tymże roku r 54,364,606 r 14 Pozostało z końcem 1831, r 5,200,153 r 4 W ogólności wypuszczono w obieg Biletów Kassow, pięciozłotowych na summę 1,370,220 złp. -Biletów zaś jednozłotowych za summę *łP"73JiOOO tak jednak, ii ogół wszelkiego rodzaju Biletów tak Kassowych jak Bankowych nigdy nie doszedł summy 30,000,000 zł., do której wypuszczenia Bank dekretem N. Pana z dnia 17/29. Stycznia 1828. roku jest upoważniony; albowiem najwyższa summa Biletów, w obiegu będących, i która z końcem \> "'831- jeszcze w pbiegu pozostaje, wynosi złp. 29,975,095; pozostaje zatem do wypuszczenia 24,905 złp. Z końcem r. 1830. zostawało na pożyczkach zakładom przemysłowy m złp. 10,985,630 s 27 wypożyczono w r. 1831. r 3*345.359 r 8

14,33*. 99° 2,300,107 s

Bazem Zwrócono Bankowi ,? Pozostało z końcem roku )],831, na pożyczkach 2 12,031,882 s 13 Warsztaty męnniczne przez cały rok 1831, » często dniem i nocą były zatrudnione. Tym sposobem w ciągu upłynionego roku wybito: L W złocie: fI) w złotych Królewskich złp, b) w dukatach holendersko s

103,025 2,922,246

%, W srebrze: o) w monecie grubej .. złp. 5,109,446 b) w monecie zdawkowej s 3,522.003 3. Miedzi: fI) w sztukach po 3 gr, r 154,114» gr. 9 b) W sztukach po I gr. r 44,775 i? B I L L A N S.

Stan CzYnny.

a) W wexlach i papierach skupionych . złp. 7,439,585 gr. 4 b) W wexlach zagranicznych .s 922,648 r ig c) W papierach publiczno r 35i39 2 i89 a r 27 d) N a pożyczkach i zalih r 37 > 3 1 5 »6 9 5 czeniac .... e). W przedsięwzięciach handlowych . s, 22 /) W Kassie . . . . a 8

Łącznie

2,007,200 r 7,236,252 r 90,314,274 - 25 22

Stan Bierny.

Zaspokojenie długu publicznego r Wartości Bankowi powierzone . .. s 26,725,403 r 11 Bilety w obiegu . 19,975,005 8 « Łącznie r 60,058,085 9 Po strąceniu stanu biernego od czynnego, stan majątkowy na d. 31. Grudnia roku 1831Fundusz uposażenia Banku wynosi s 30,000,000 r Zyskano więc wr .1831. zł.- 256,189 gr. 1.

Z d n i a 1 5 . M aj a , Bada Administracyjna decyzyą z dnia 25, Kwietnia r. b. przeznaczyła na wsparcie mieszkańców miasta slółecznego Warszawy i przedmieścia Pragi przez ostatnią wojnę zniszczonych, summę złp. 300.000. Do ocenienia strat i sporządzenia wykazu poszkodowanych, wyznaczoną została osobna Oeputacya złożona: z Prezydująccgo JW, Btferendarza Stanu J aźnińskiego, Inspektora generalnego w Kommissyi rządowej spraw wewnętrz., duchownych i ośw, pub l" Mikoł. Roguskiego Ławnika Urzędu Municypalnego, Wilhelma Kijoka i Wojciecha Rosena do yrkułu 7go.

Michała Szuberta i Anastazego Zorawskiego do Cyrkułu 8- Piotra Przeradzkiego i Jana JDerabego do Cyrkułu 12. czyli przedmieścia Pragi, Wspomniona Deputacya czynności swoje w Cyrkule 7. już w dniu dzisiejszym rozpoczęła w domu W. Kijoka przy ulicy Zielonej, Listy z Berlina donoszą, źe wkrótce spodziewanem jest odwołanie zakazu wprowadzania wełny z kraju naszego do Pruss i przy

3,357(586 s

30,256,189 dyfikacyami. Z dnia 16. Maja.

Portret J O. Xiecia Feldmarszałka, N amiestnika w Królestwie Polskiern, litogralowany przez Seweryna Oleszczyńskiego, znajduje aię w biórze informacyjne»). Portret ten, pod względem podobieńsiwa i wykończenia zajmuje jedno z najpierw6zycb miejsc pomiędzy licznemi dziełami zaszczytnie znanego artysty. Wczoraj; to jest dnia 15. Maja, rozstał się a tym światem znany z swego światła i talentu nieodżałowany Professor fizyki Królewskiego Alexandrowskiego Uniwersytetu, Józef Karol. Skrodzki.

G 2 e c y c Powszechna Gazeta Niemiecka zamieściła list następujący prywatny zSyra, datowany 19. Marca. "Rozstrzygnienie losów Grecyi nastąpiło prędzej, rokuje większą pomyślność i bardziej jest stanowczem niż spodziewać się można było. Dziś rano wyszedłem z kilku przyjaciółmi, spotkaliśmy Gubernatora w rozmowie z przybyłym dowódzcą okrętu. Oświadczył nam odebraną w tej chwili wiadomość, że Otto Xiąźę Bawarski został obrany Hegiemonern Grecyi. W siedmiu listach doniesiono o tem z N auplia do Hydry wtenczas właśnie, kiedy ztamtąd odpłynął okręt. Admirał Ricord zawiadomił o tern zgromadzenie narodowe w Nauplia, które wiadomość tę przyjęło z okrzykami radości. W krotce przybyło wiele osób, z listami z Hydra odebranemi, zwiastującemi tęż sarnę wiadomość. Rozbiegła się ona bardzo szybko po ulicach, po okrętach, i wkrótce się upowszechniła, Niemyślano ani mówiono o czem innem" , zapomniano o troskach, zrzeczono się wszelkiej niechęci i zawiści. Wieczorem trudno już było poznać miasto. Wszystko oddycha i wyraża się swobodniej, a co czyni największy zaszczyt poczciwemu, lecz źle ocenionemu i oczernionemu ludowi, niesłyszałem żadnego oświadczenia, żadnej chęci zemsty lub prześladowania j owszem wszędzie oświadczenia i gotowość zapomnienia wszystkiego co się stało i z nowerni nadzieiami rozpocząć nowe życie w Grecyi. Znużony powinszowaniami, opowiadaniem i źądanemi odemnie objaśnieniami, powracam z przechadzki nad morzem, gdzie wesołe i szczęśliwe tłumy opowiadają sobie ten wielki wypadek. Ledwo mam czas napisać te słów kilka, gdyż mieszkanie moje napełnia się gośćmi, którzy mnie chcą widzieć, którzy odemnie chcą słyszeć znaną wszystkim 'wiadomość."

T u 2 C Y a.

Dostrzegacz Austi-yacki umieścił następujące wiadomości z Stambułu pod dn, ,io. Kwietnia: "Hussein Basza którego Sułtan mianował naczelnym dowódzcą wojsk w Anatolu i któremu przez Firman nadaną została władza, zwykle tylko Wielkim Wezyrom przyznawana, otrzymał rozkaz udania się do Skodryi, zkąd uda się w kilka dni do głównej kwatery w Koniech dla objęcia dowództwa nad wojskiem wysłanym przeciw Ibrahirnowi Baszy. Wielka część wojska zgromadzonego w Konieh, otrzymała już rozkaz wyruszenia do Allepo, w celu połączenia eię wojskiem N amiestnika tego miasta. Ogromna siła, jaka przez to stawiona będzie przeciwko Vice Królowi Egipskiemu, wróży tym pomyślniejszy wypadek dla działań Oitomańskich; gdy podług najnowszych doniesień z Syryi, załoga Akry nietylko ciągle się mężnie broni, lecz nawet zmusiła Ibrahima Baszę, przez liczne zadane mu klęski, do zamienienia oblężenia tej twierdzy nalpros(ą załogę. Naczelnik Druzów z góry Libanu, Emir Beszyr oświadczył się wprawdzie otwarcie za sprawą Mehmeda Alego; lecz podług pewnych wiadomości drugi Emir Druzów Scherif, który w ciągłych żyje sporach z Mehmedem, przeszedł na stronę Porty i połączył wojska swoje z wojskiem Baszy Alepo. Przysposobienie do działań na lądzie odbywają się bardzo pospiesznie, lecz uzbrojenie fIoty niepostępuje tak szybko, i (a ledwo za miesiąc będzie mogła opuścić Stambuł. Egipski okręt wojenny, na którym tu powrócił wysłany do Alexandryi kommissarz Porty N azifEfendi, stoi w arsenale na kotwicy i trudno przypuścić, aby uzyskał pozwolenie do powrotu." Monitor Ottomański donosi, iż tegoroczna karawana pielgrzymów do Mekki otrzymała rozkaz powrócenia do Alepo z powodu kroków nieprzyjacielskich, jakich się dopuszcza wojsko Ibrahima, Obrzęd ten religijny od Turków uważany za święty w r. b. niebędzie mógł być odbyty, co niemało oburzyło publiczność przeciw Ibrahirnowi. Wiadomo że w Tarsie powstały rozruchy z powodu zakupowania zboża dla Mehmeda Alego, przyczem złupiono kilka domów Franków i zabito tłómacza Konsulatu Sardyńskiego. Tutejsze poselstwa zagraniczne uczyniły natychmiast kroki o zadosyć uczynienie za ten postępek. Porta wysłała surowe rozkazy do Tarsu i wydała następujący okólnik do poselstw Europejskich. "Wysoka Porta odebrała niedawno doniesienie od Muselima z Tarsu, Że podczas upłynioneeo Ramazanu kilku nikczemników z por wszy niedorzeczne podejrzenie względem zakupywania zboża, napadło mieszkania tamtejszych Ajentów konsularnych, równie jak mieszkania i składy towarów niektórych kupców Franków, złupiło je i bez wszelkiej przyczyny pozbawiło życia tłómacza Sardyńskiego. Wysoka Porta ożywiona uczuciami prawości i słu ezności, najmocniej naganie musi takowe kary godne nos1jpoivanie i niemoże najmniejszego W lym względzie okazać pobłażania. Nietylko więc wspomnionemu Muselimowi Adany Alemu Bejowi naj surowsze i naj stosowniejsze wydała rozkazy, aby wszystko uczynili dla wyśledzenia sprawców tego rozruchu, ukarali ich przykładnie i wszelką zabraną własność powrócili uszkodzonym. Prócz tego, rozkazano wspomnionym władzom użycie potrzebnych środków, ku zasłonieniu nadal poddanych i kupców z Państw zaprzyjaźnionych, równie jak i innych mieszkańców miasta od podobnych nadużyć. Wysoka Porta przekonana że (oby to dał Najwyższy) podobne wykroczenia już się niewydarzą, chce o tern zawiadomićJWW. Reprezentantów dworów zaprzyjaźnionych, iżby ci mogli uspokoić Ajentów swoich w Tarsie i zawiadomić ich o energicznych środkach, jakich rząd używa ku ich zabezpieczeniu." Angielska fregata , ,Acteon" zastąpiona przez fregatę "Bursam" podniosła w dniu 3. Kwietnia kotwicę i popłynęła do morza Śródziemnego. Stan zdrowia stolicy niezmienił się od 0etatniej poczty. Śmiertelność' nie jest wprawdzie wielka, lecz ciągle zdarzają się przypadki morowej zarazy, szczególniej pomiędzy ludno* ściąGrecką. N ajnowsze wiadomości donoszą, ie zaraza ta wybuchnęła w Bajrucie i rozszerzyła się aż do obozu Ibrahima Baszy. Gazeta Zagrabska umieściła następujący wyjątek z listu pisanego z Bibacz dnia 10. Kwietnia: "Używamy teraz większej spokojności, od czasu jak został neutralnym Kapitan Hassan Aga Pęczki (dawniej naczelnik powstańców, o którego łupiestwach w granicach Kroacyi Gazeta Zagrabska często wzmiankowała); zdaje się nawet, że przeszedł na stronę prawego swego Pana. To jest niezawodna, ie niedaje żadnej pomocy zbuntowanemu kapitanowi Hussejnowi Begh, mimo że ten jej domaga się z obietnicami i groźbą," Włochy.

Z M o deny, dnia 23. Kwietnia.

Pod dniem przedwczorajszym wyszedł dekret xiąźęcy, który względem zachowania się politycznego stanowi co następuje: i) Kto przez siłę zbrojną schwytany będzie na przestępstwie obrazy majestatu, buntu, podburza

nia i t. d. sam sobie winę przypisze, jeżeli tejże siły stanie się ofiarą; do niej bowiem należy pomszczenie obrażonych praw tronu, i na przy. szłość otrzyma rozkaz uważania w takim razie buntowników i winowajców za ogólnych nieprzyjaciół, i bezwzględnego z nimi postępowania. 2) Aresztowany z doniesienia lub widocznych poszlak ulegających jednakże dla sprzeczności sądowemu rozpoznaniu, oddany będzie pod sąd, a skoro będzie uznany za winnego, odesłany zostanie do wyroku kornmiesyi wojskowej, która na przyszłość będzie jedynym Trybunałem do sądzenia przestępstw zdrady i przez Nas ma być mianowanaz władzą postępowania sumtnarycznie i prędkiego wykonania. 3) W przypadku gdyby moralna pewność popełnionego występku wspaita była tajemnem doniesieniem lub świadectwem a donosiciela potrzeba było zapewnić, że go się nie wystawi ani przez wymienienie jego nazwiska przed sądem, ani przez sprawdzanie rzeczy, natenczas, dla niezdradzenia tajemnicy i nieskompromitowania tego, który z zaufaniem uczynił natn rzetelne i użyteczne wyznanie, przestaniemy na wyrzeczeniu nadzwyczajnej kary na winowajcę w drodze policyjnego postępowania, która wprawdzie daleko łagodniejszą będzie niż zwyczajna, lecz prawie zawsze połączone z nią być ma wywołanie z kraju. Kiedy to już samo przez się jest słuszne, że osoba mocno podejrzana o przestępstwo, albo wspólnictwo, lub też ukrywanie występku przeciw Majestatowi, i uważana za niebezpieczną dla kraju, tak iż dla interessu ogólnego dobra dostateczny jest powód pozbawienia jej prawa dłuższego pobytu w kraju, natenczas wybór tak prędkiego i chroniącego od niebezpieczeństwa środka, przypisać należy gwałtowności potrzeby, a więcej jeszcze złośliwości stronnictwa, które ma być uśmierzone, a które naigrawa się wszelkiemu prawu. Prócz tego ulegać będą obwinieni, w miarę ich przestępstwa, aresztowaniu, więzieniu i karom pieniężnym, utracie urzędów, płaci pensyi, albo obowiązani będą stawić rękojmię za ich dobre sprawowanie się polityczne, zgoła postąpi się z nimi wedle przyjętych zasad, bez formy processu, ale raczej w drodze kary policyjno poprawczej lub policyjnej. Jesteśmy przekonani, że dobrzy i wierni nasi poddani, stanowiący większą część ludności, z radością ujrzą, jak z naszej strony staramy się przez te środki odróżnić od nich winnych i źle myślących a przez ich ukaranie i oddalen i e, zapewnić spokojność i bezpieczeństwo. T em u tylko przykrem to być może, którego złe sumienie dotknięte się czuje postanowię wymiar zasłużonej kary za haniebne postępowanie, ktoreby chciało być ukryte bezkarnie. Dano w Modenie w Xiążęcym Naszym pałacu dnia 18. Kwietnia 1833 \> (pod.) Franciszek, i* r a n c y e. Z Paryża, dnia 5. Maja.

Z Marsylii donoszą z d. 1. Maja: "Juź od dawna domyślać się można było z zuchwałości i pogróżek Karolistow, iż pewną powzięli nadzieję, źe się życzenia ich <<jszczą, że stronnicy dynastyi dawniejszej tryumf odniosą i chorągiew biała wkrótce ze wszystkich wież powiewać będzie. Duchowni roznosili po domach numera gazety naszej prawnej (legitime), wszelkiego dokładając starania, aby wzburzyć umysły mieszkańcowi co większa, z kazalnic nawet głoszono, iż nadchodzi dzień święty, w którym lud cały walczyć powinien ea wiarę swoje, źe słudzy kościoła dobrym im przodkując przykładem pieniędzy dostarczą, gdzie potrzeba tych wymagać będzie. Podobne rozprawy słyszano przez cały czas posiu; ta okoliczność więc i zjawienie się wielu stronników dawniejszej dynastyi żadne) niezostawiały niepewności, źe wielkie przedsięwzięcie miało być do skutku przywiedzione. Władze zaś, na pozór przynajmniej, żadnych nieuźywały środków ostrożności, tak dalece, źe po odbyciu kilku zgromadzeń nocnych, wczoraj bez przeszkody rnoina było zatknąć chorągiew białą na wieży Sanct-Laurent. Oddział zbrojny wydarłszy gwałtem klucze zakrystyanowi i zdjąwszy chorągiew trójkolorową wiókł ją po błocie po ulicach miasta. Teraz dopiero zadzwoniono na trwogę. Wichrzyciele mieli zamiar nadewszystko opanować odwach przed pałacem sprawiedliwości, lecz oficer tu komenderujący dzielnie ich odparł. Równocześnie rozsiewali oni pogłoskę o zejściu L tego świata Prezesa Rady Ministrów, w skutek czego w Paryżu wielki miał wybuchnąć hunt, a Henryk V. obwołany Królem. Dodano, źe Xiezna Berry przed portem krąży, a niektórzy kłamstwa swoje do tego posunęli stopnia, iż twierdzili, źe Xięźniczka juź jest w mieście na Prefekturze. O godzinie 8> uderzono Generalmarsz w mieście. Co się dalej stało wiadomo wszystkim. Tyle tylko dodajemy, źe podług upowszechnionej wieści podobnież Xiąźę Escars zLiworny puścił się był do Barcelony, aby tam zgromadzić zwolenników starszej linii Burbonów, i źe tylko wiatry przeciwne wstrzymały go, iź niemógł równocześnie z Xiezna Berry stanąć pod Marsylią,"

Z Chollet (w Wandę i) donoszą z dn. 39.

m. r., źe tamże w nocy poprzybijano prokłamacye liliami otoczone, w których między in* nemi te czytano słowa: "Precz · mairem i jego adjunktami! Precz z gwardyą narodową! precz z wolnością! Niech żyją lilie i Henryk V.! śmierć i zagłada Liberalistom!" - D. 30. pokazało się w wiosce między Nantes i Vallet mnóstwo wielkie mężczyzn w kapeluszach, przepasanych zielone mi i hiałenit wstążkami. Mr, Montalivet przy objęciu Wydziału spraw wewnętrznych wydał następujący okólnik do Prefektów: "Paryż 2. Maja. W chwili kiedy Król powtórnie powierza mi administracyą spraw wewnętrznych, czuję potrzebę przedstawienia WPanu pod jaką wróżbą Wać Pan i ja jesteśmy powołani do zawiązania na nowo stosunków, któreby równieniepowinny doznać zmiany jak system rządu. Chociaż smutny wypadek, chwilowo pozbawia Radę Ministrów męża, który dotychczas przewodniczył jej naradom, niemniej jednakże Ministeryum 13. Marca przemawia do WPana, Pozostaniemy wiernymi zasadom, któremi rząd rządzi się przeszło od roku, równie jak systemowi pochwalonemu przez Izby obiedwię. Prawdziwe pryncypia rządu reprezentacyjnego niedozwalałyby nam odstąpić od tegosysiemu, jeżeli niecbcemy ściągać na siebie winy niewdzięczności i nierzetelności względem władz podług ustawy istnących. Z tej to przyczyny Panie Prefekcie powinniśmy w ogóle trzymać się dawniejszych swoich instrukcyi w postępowaniu. Niewymagają one żadnej zmiany i pozostaje mi jedynie wyliczyć tu pomyślne wypadki polityki, przestrzeganej od d. 13. Marca w pierwszym roku jej istnienia. Byłeś WPan świadkiem usiłowań, z jakiemi rozmaite stronnictwa kolejno lub wspólnie powstawały przeciwko teraźniejszemu porządkowi rzeczy. Gwardyi narodowej i wojsku zawdzięczamy, źe duch nieporządku na wszystkich prawie punktach został zwalczony. Kredyt Państwa stopniowo się umocnił. Zima, która nam zagrażała, przeminęła bez niedostatku dla kłass pracujących. Godne pamięci posiedzenie Izb obudwóch utworzyło instytucye, których wpływ szybko da się uczuć w handlu i rolnictwie. Pokój Europy, o którym stronnictwa w żaden sposób niecheiały wierzyć, umocniony teraztraktatem, który pod opieką pięciu wielkich mocarstw stanowi prawo kraju, zgodne z bytem politycznym Francyi. Dla przemysłu nakcniec, który juź sam przez się nabierał ruchu, gdy go wstrzymała okropna klęska, krąj cały pokoju, piękna otwiera eię przyszłość. W obecnych okolicznościach, powinieneś W M Pan baczyć naprzód Ha zwalczenie panującej choroby, jeżeli już się ukazała w jego departsmencie, i na zapobieżenie jej, jeżeli ei<; tam jeszcze nieukazała. Będziesz WMPanwiyrn celu korzystał z doświadczenia i przykładu, jakie WMPanu przedstawia stolica, gdzie ueiłowania sztuki, dzitluość administracji i dobroczynny duch mieszkańców w połączeciu z hojnością dostojnej rodziny Króla, tak skutecznie walczyły przeciwko zarazie. Spodziewam się, że W M P . wkrótce będziesz w stanie zwrócić uwagę swoje od bolesnej lej troskliwości do zwyczajnych swoich zatrudnień służbowych. Doniesiesz rai potem co uważasz za pożądaną dla interessów poruczonego sobie departamentu; administracya bowiem powinna być w możności okazania Izbom rezultatów, usprawiedliwiających dane jej zaufanie. Inne jeszcze przedmioty mogą wymagać troskliwości WMPana. - Stronnictwa chociaż pokonane, ciągle się jeszcze odzywają. Zamiast poddania się, w rozpaczy chwytają się ostateczności. Przestrzegaj WMPan ciągle ich kroki. Jedno szczególniej stronnictwo, które nic niezaporoniało pod czas restauracyi, a nawet po ostatniej rewolucji niesie nienauczyło, odznaczą się wielką czynnością; jest to stronnictwo dawnej dynastyi; nieszczędzi ono ani pism podburzających, ani żadnego rodzaju kłamstw, ani niedorzecznych wyzywań, ani też pieniędzy, aby wszelkim, podobnym wrzaskiem zasłonić własną słabość. Inne stronnictwo, nadużywa popularne pryncypium naszej rewolucyi, nie dla popierania wolności przez nienawistne oszczerstwa i wezwania óo buntów, lecz dla ogarnienia władzy. Obadwa stronnictwa mają mniejszość za sobą. Większość narodu odrzuca wszystkie te zabiegi, lubi porządek i prawo, lecz słaba przez własne umiarkowanie, niezawsze posiada energią tych, którzy przeciwko niej powstają. W takich więc przypadkach władze wspierać ją powinny. Wezwij więc WMPan wszystkich dobrych obywateli do współdziałania, oświadcz im, że rząd udzieli im zawsze opieki. Kraj czuć powinien, ie od nikogo niema się czego obawiać, lecz że sam po sobie wszystkiego spodziewać się powinien. Francya potrzebuje jedynie zaufania w samej sobie. Daj jej w lem dobry przykład, i sam przejmij się ufnością, jaką rząd okazywał, a która tak pięknym jest uwieńczona skutkiem. Jestem pewny, że zawsze znajdę w WPanu tę samą

gorliwość do utrzymania i wykonywania prawa. Bądź natomiast przekonany, że także we mnie znajdziesz zawsze tęż sarnę dzielność w daniu Ci pomocy i tego samego ducha sprawiedliwości względem uznania jego działań. Przyjmij etc. Montalivet. " Donoszą z Bona pod dniem 16. Kwietnia.

"Znajduje się w Kassaubah i w mieście 650 Francuzów opatrzonych w żywność na dni 45, związki z Arabami okazują się na nowo. Marabout bardzo poważany w kraju, podał wniostk wraz z wielu Deputowanymi, ażeby powołano na zgromadzenie naczelników wszystkich tych pokoleń, które żądają pokoju i przyjaźni z Francyą. Kapitan Jussuf przestaje teraz na wycieczkach, na których chce wejść w układy z Arabami." J o u r n a l d e s D e b a t s powiada o układach zawartych z rządem papiezkim względem zajęcia Ankony co następuje: Niewyprowadzamy z układów tych wniosków, jakie z nich wyprowadzają dzienniki opozycyjne, które w nich upatrują jedynie poniżenie Francyi. Jakiż był cel wyprawy ankońskiej? oczywiście nie inny, jedynie tylko zapewnienie Francyi politycznego stanowiska w iegacYlch, przez czas pobytu tamże wojsk austryackich. Cel ten był osiągniony, lecz szereg przeciwności, nadał zajęciu temu pozór gwałtu, jaki dla przyczyn bardzo ważnych usunąć należało. Chcąc zbić przesadzone twierdzenia niechętnych, którzy zawsze tłóraaczą najmniejszą oznakę nieporozumienia na korzyść swych zamiarów, waźnein było uzyskać stanowcze potwierdzenie rządu papiezkiego względem kroku, jaki nam konieczność uczynić nakazywała. Stało się to przez układy zawarte przez Hrabiego St. Aulaire. Za wyraźnem zezwoleniem Papieża zajmujemy teraz Ankonę. Czyż po 0siągnieniu tego rezultatu, miano się obrażać'" wyrazami, którychby może nieużyto w Paryżu, lecz które w Rzymie w Kollegium Kardynałów pod pewnym względem, ułatwiły korzystniejsze układy? Niepodzielamy tego zdania, sądzimy owszem, że Ministeryurn trzymając się innej drogi, byłoby się powodowało ćlrobiazgowemi względami. Lecz Ministeryurn lepiej niź przeciwnicy jego pojęło wielkość Francyi, której potęga i godność przez uleganie draźliwości tak słabego w stosunku Państwa, w jakim jest Kościelne, nie mogły być skompromitowane. Rząd niezapomniał prócz tego, iż ma właśnie do czynienia z Mocarstwem, któremu wszystkie inne nawet nie katolickie państwa ciągle dają dowody względów i poszanowania. Podług listów z Tulonu z d, 28- *: ill_ Posiłki posłane z Algieru do Bona przybyły tam miasto w dniu «9. Marca i opuściło je; w Bopa znaleziono 132 dział, isocetnarów prochu i 5 do 6 tysięcy kul; załoga Kassauby składa się z 600 do 700 wojska. Naczelnicy najpotężniej - szych pokoleń Beduinów przyspieszyli dla zapewnienia-swej przychylności. Generał Uzer przybył tu; twierdzą, ie on obejmie dowództwo wyprawy przeciwko Konstantynie. Dwa pułki piechoty złożone z 6500 głów i dwie baterye odbędą tę wyprawę. U da sięonanaprzód do Algieru gdzie będzie wzmocniona przez wojsko tamtejszej załogi a mianowicie przez walecznych strzelców algierskich. Królowa utworzyła Dwór, który prócz dam należących dawniej do bieżnej Orleans, składa się z Hrabin Mollien, Saint Aldegonde, Bondy i Marszałkowej Lobau; mianowane także będą damami Hrab. Montalivet, Montjoie i t. d. Xięźna Massa jest damą honorową a Hrabia Canouville honorowym Kawalerem Xiężniczek.

Hiszpania.

Z M a d r y t u, dnia 25. Kwietnia.

Policya wielkie wszystkim, co się na prowincyą udać chcą, cz'yni trudności w udzielaniu paszportów. Stronnictwo albowiem Apostoliczne wyśledziło, iż jest zamiarem Liberalistów w momencie, kiedy Dom Pedro wyląduje, podnieść oręż buntu przeciw władzy prawnej. -Fabrykant kaszkietów w Burgos wielki swój majątek z 4 milionów realów zapisał mnichom, aby msze zaduszne za spoczynek odwieczny duszy jego odprawili, za każdą rachując po 4 reale. - Z Sewilli donoszą, iż tam prawie codzień kogo wieszają. albo ścinają. b Ostatnią ofiarą padł szlachcic wysokiego rodu, Don Francisco Bivejra, który mimo zacności domu swego miał być powieszony. Dniem przed exekucya rzucił się oknom na ulicę, ale się niezabił . - Hrabia Panonrostro doręczył Królowi Jmci petycyą wielu wychodźców z Francyi i Anglii, upraszających N. P3IIa o ułaskawienie. Mimo dzielnej oppozycyi Apostolicznych, jednak sprawę tę pod ścisłą w Radzie państwa wzięto rozwagę, a Pan Regato radził jak najusilniej Królowi, aby amnestyą tę dn. 30. Maja, jako w dzień imienin swoich, ogłosić raczył. Całe jednak tego pr1edmiotu rozstrzygnienie odłożono aż do załatwienia spraw portugalskich; Król zaś w tym razie, gdyby te pomyślnie się powiodły, przyrzekł obdarzyć łaską swoją winowajców pod następującemi kategoryami: Ułaskawieni zostają 1) ci, co niesprzyjali ani wspierali rewolucyjnych zabiegów Riega; 2) ci, co niewolowaji w Se

wilii Regencyi z r, i8*3-i 3) ci, co ani słowy, ani uczynkiem niesprzeciwiali się poddaniu się armii rewolucyjnej w r. 1823.; 4) cf, co żadnego niemieli udziału w zamachach rewolucyjnych Torrijosa i Pa/area; 5) ci, co nienależeli do rewolucyjnych Komitetów W Paryżu i nigdy za remiz nkgłosowali, Portuga lia.

Z L i z b o n y, dnia 18. Kwietnia.

Bryg wojenny "Trzynasty M aj", przybył z Madeiry po dwunasto dniowej podróży z depeszami do Hządu. Gazeta Dworska donosi pod dniem dzisiejszym, że podług wiadomości nadeszłych tymże okrętem, na Madeirze panuje ciągle największa spokojność, źe wyspa ta dobrze jest obwarowana, a mieszkańcy są ożywieni największym entuzyazmem dla Dom Miguela. IV dniu wczorajszym ogłotila taż gazeta dekret D. Miguela, którym Baronowi Quiniella odebrane zostały wszystkie tytuły i godności. Z d n i a %i. K w i e t n i a .

Biega tu pogłoska, że obecnie decydujące toczą się układy między Dom Miguelem i gabinetem angielskim, celem załatwienia sporu między Xiąfętami domu Bragan<;a drogą pokoju; ponieważ jednak zbywa na podaniu środków, za pomocą których dążyć postanowiono do celu zamierzonego, za wiarogodn.ość pogłosek ręczyć niemożna. Pewną jest rzeczą, że bardzo często pakietboty angielskie z depeszami do rządu naszego nadchodzą, i że także zmienianie kuryerów mię« dzy Madrytem i tutejszą stolicą nader jest ożywione.

Anglia, Z L o n d y n u, dnia 4. Maja, Stowarzyszenie tutejsze polityczno-narodowe odprawiło wczoraj wieczorem zgromadzenie pod prezesostwem Pana Hume, na którem uchwalono petycyą względem reformy do Izby wyższej, odznaczającą się przez następujące zdania: "Pokaleczenie jakiegokolwiek bądź paragrafu większą prawu wyborów nadającego rozciągłość, równie szkodliwe pociągnęłoby za sobą skutki, jak zupełne odrzucenie bilu. Skutkami zaś lakierni byłyby, wzbranianie się zapłacenia podatków, znieważenie lub zaniechanie innych obowiązków życia obywatelskiego i zupełna zagłada etanów uprzywilejowanych." Między umiarkowanymi reformietami utworzyły się dwie partye, na czele jednej stanął Lord Harrowby, na czele drugiej Lord Wharncliffe; rozdwojenie to nastąpiło właśnie w skutek warunku, dotyczącego się komorników )];0 funt. komornego płacących!

Kuryer względem doniesień o wojskach posiłkowych biszpańoLiw. siejących na cranicacb Portugalii tak się wyraża: W kommunikacyi uczynionej niedawno hiszpańskiemu Ministrowi spraw zagranicznych wyrażono: zgromadzenie tak licznych wojsk na granicy, powątpiewać każe o oświadczeniach gabinetu hiszpańskiego, ii niewmiesza się na korzyść Dom Miguela. Odpo wiedziano na to: że środek w mowie będący nie dla zaczepki, lecz dia obrony został użyty. Gdyby się Dom Pedrowi powiodła wyprawa do Portugalii, jakież na ówczas mamy zabezpieczenie, że zwolennicy jego systematu wspóinie z wychodniami hiszpańskie« mi z punktu tego nierozpoczną działań zaczepnych. W tern więc powiada Kuryer zachodzi trudność. Francya i Anglia powinny zaręczyć za trwałość istnącego teraz w Hiszpanii systemu, jeżeli to uczynić mogą; lub też powinny cierpieć środki obrony, które za podaną sposobnością w kroki zaczepne zamienić się mogą. J estto w istocie punkt połączony z wielkifciai trudnościami, ale bardzo jest ważny i dla tego potrzeba aby spiesznie był załatwiony. Sir Pulteney Malcolm zatknie w tych dniach Bwoję banderę na okręcie "Brhania" mającym 120 dział, i z okrętami" Caledonia" o 120 działach, "Thundtnei" o 84 działach, "Donegat" o 78« "Talaweyra" o 98 i kilku innerni okrętami wojennerni popłynie, jak twierdzą do Lizbony, gdzie się z nim połączą "Azia" o 84 i "Revenge" o 74 działach.

Posłannik regencyi portugalskiej na Terceirze Hr. Funchal jest tu codziennie spodziewany. Mówią, że w gabinecie panuje niezgodność względem uznania regencyi; niektórzy Ministrowie są za bezzwlocznem przypuszczeniem posłannika, inni znowu radzą oczekiwać upadku Madeiry. Wyspa ta jest jednakże w najlepszym stanie obrony, i o zdobyciu jej ani pomyślić można, jeżeli tylko załoga dochowa wierności Dom Miguelowi. Xiążę Wilhelm Adalbert Pruski spodziewany jest w tych dniach z Hagi do Londynu. Xieciu Lieven, kióry przez długi czas chorował, doradzono dla poratowania zdrowia mieszkać nad morzem; uda się więc wkrótce do Brighton.

Dnia 2i. z. m. zapakowano znaczną liczbę sztab złota na szoner stojący na Tamizie. Pożyczający ma być kapitalista siarozakonny.

Globe zwraca na to uwagę okrętów Dom Pedra.

Namiestnik Irlandyi, Margrabia Angleeey, powróci) do Dublina, Dziennik Sun powiada, że w Portsmouth zgromadza się i w tym roku pewna liczba liniowych i innych okrętów, w celu odbycia ćwiczeń marynarskich. W Anglii i Walii znajduje się 50,000 karczem i 30,000 szynków piwa. Główny agent Dom Pedra przybył do D 0ver d. 2. b. m. i najął statek parowy, "Xiąźę Wellington", do Bononii. Mówią, że tam przybędzie deputacya z Paryża. Agenci D. Pedra zajmują się najmowaniem statków parowych, do ułatwienia flocie wypłynienia na Tag. Z dnia 5. Maja.

T i m e s zawiera następujący list z Madeiry pod datą 14. Kwietnia. "Muszę WPanu donieść, że się tu d. 11. m. b. wydarzył przypadek bardzo nieprzyjemny. Oficer pewien marynarki i Porucznik okrętu (zięć Lorda Greya) obydwa służący na okręcie angielskim "S tag" , stali na ulicy, gdy czterech oficerów wojska lizbońskiego konno mimo nich przejeżdżało. J eden z nich obróciwszy konia prosto ruszył na oficera marynarki, jak gdyby go chciał przejechać a gdy Anglicy gniew swój o to objawili, oficer portugalski jednego tak kijem w twarz uderzył, że bez zmysłów prawie padł na ziemię. Drugi oficer portugalski zsiadłszy z konia zaczął go bić pięścią. Porucznik okrętu oparłszy się z tyłu o dom chciał dobyć pałasza, ale tego mu żołnierze otaczający go niedopuścili. Oficerowie portugalscy, popełniwszy gwałt taki ohydny, odjechali z urąganiem, Anglicy zaś udali się naturalnie wprost do Konsula angielskiego. Zasiali oni tam dowódzcę swego, Sira Troubridge, którego sprawowanie się Portugalczyków w najwyższym stopniu oburzyło. Udali się więc wszyscy na zamek Gubernatora, który wszystkich -użył środków, aby gqiew Anglików złagodzić, przyrzekając uroczyście, że oficerów owych srogo ukarze. Słychać jednak, że Sir Troubridge oświadczył, iż jedyną satysfakcyą mogłoby tylko być oddalenie oficerów od służby. Na to się jednak Gubernator niezgodził a tak więc ustanowiony będzie sąd wojenny dla zawyrokowania w tej spraWIe. Wczoraj jako w dzień doroczny zajęcia Seringapatamu dał Król J mć wielki bankiet w pałacu St. James dyrektorom towarzystwa Wschodnio Indyjskiego, na który także zaproszono Ministrów gabinetu, wszystkich urzędników domu Królewskiego i wiele osób, co przez zasługi swoje w Indyach wschodnich zaszczytnie się odznaczyły. W sali jadalnej ustanowiony był stół z złotą głową tygrysa, koło której powiewały bandery Tippo Saiha. Głowa ta i przepyszny kobierzec, na którym leżała, były niegdyś ozdobą tronu Tippo Saiba. (DODATEK, '')