GAZETA

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1832.06.14 Nr136

Wielkiego

Xiestwa p O Z N A N S K I E G O.

Nakładem Drukarni Nadwornej W. JDekera i Spółki. - Redaktor: A. Wannowski.

JW 136. - W Czwartek * hia 14. Czerwca 1832.

Wiadolllości krajowe.

Z Berlina, dnia 9. Cierwca.

N Król raczył Nadradzcę Adolfa Miihlbach w Poznaniu obdarzyć prawem szlachectwa. N. Król raczył Królewsko · Bawarskiemu Tajnemu Radzcy Nadwornemu i Profeesorowi nauk przyrodzonych, Na u, dać order Orła C'erwonego 3. kl. JJ. Wyjechali: JW. Generał - Poruczn:t i Generalny Adjutant N. Pana W i t z I e b e n, i Generalny Adjutant N. Pana, General Major i komenderujący 2gą brygadą jazdy gwardyi, Hr. Nostitz, do Karlsbadu. Sekretarz państwa i Szef banku głównego, Prezydent F r i e s e, do Szczecina.

Królewsko - Bawarski Podskarbi, nadzwyczajny Poseł i pełnomocny Minister przy dworze tutejszym, Hr. Luxburg, do Altenburga. Przej eżdżał: Królewsko-Szwedzki Generał-Major, Baron Stakelberg, 2 Szonen jadąc do Drezna.

(GAZ. rząd) - Westfalski Merkurym* donosi z Miinster z dnia »8. m. z.: "Dzisiaj nadeszła wiadomość, ie 4ty korpus armii od

kilku miesięcy z okolic Nadreńskich do tutejszej prowincyi przeniesiony, otrzymał rozkaz, aby cI. 5. Czerwca napowrót wyruazyłdo dawniejszych stanowisk, swoich. Powiadają, ie 41a brygada artyleryi od kilku lat tu koneystująca, wkrótce za nim wróci do Magdeburskiego. Te Najwyższe rozporządzenie podają nam nową rękojmię, 2e pokój powszechny zostanie ecalonym, jakkolwiek groźną przybierają postać stosunki miedzy Belgią i

<*«*% VMAvMrt****

Wiadolllości zagraniczne.

A A

Królestwo Polskie.

Z Warszawy, dnia 9. Cze a.

Stosownie do art. 29. dekretu N. Cesarza i Króla z dn. 39. Stycznia 1838. r., Bank Polski stanowiącego, odbyła się wczoraj w sali posiedzeń Urzędu Municypalnego miasta sto* łecznego Warszawy pod prezydencyą JWgo Referendarza Stanu Łaszczyńekiego Prezydenta muoicypalności i policyi, eiekeya ach Radzców handlowych dla pomocy Banku Polskiego w jego czynnościach, ściągających si% do części handlowej i przemysłowej ustanowionych, i W W. kupcy Elektorowie wiek«» Soinmera, Karola Fryd. Oikerta i Sam, Raetke, Radzcami handlowymi, w Banku Polskim zasiadać mającymi. T u 2 C Y a.

Z K o n s t a n t y n o p o l a, dnia 28. Kwietnia.

M o n i t o r O t t o m a ń e k i zamieścił następujący rapport, podany przez Straskiera Baszę Sułtanowi. "Najjaśniejszy Panie! W dopełnieniu obowiązków U rzędu Seraskiera, który mi Wasza Wysokość powierzyć raczyłeś, mam zaszczyt złożyć u stóp tronu raport o działaniach moich, uskutecznionych względem wyprawienia wojska do Anatolii. Z rozkazu Waszej Wysokości uformowano kolejno regularną jazdę, piechotę i artyleryą. Troskliwość, jaką Wasza Wysokość ciągle poświęcałeś tak użytecznej instrufccyi, a przez którą wzbudzałeś gorliwość sług swoich, szybko utworzyła to, co, jak się zdawało, mogło być jedynie skutkiem długiego lat szeregu. Wasza Wysokość uzyskałeś pomoc Boskiej Opatrzności, która Wspierała nasze usiłowania. Obecnie dostateczna ilość tego wojska zajmuje pograniczne miasta państwa; czuwają one na wszystkich punktach głównych nad utrzymaniem porządku i wewnętrznej spokojności. Siły zbrojne, które zgromadziłem pod naczelnern dowództwem Feldmarszałka Anatolii, bez najmniejszego dla wspomrrionej służby uszczerbku, dochodzą liczby 60,Q,00 wojska rozmaitej broni, jak się okazuje ze spisów szczegółowych, które Wysokości Waszej przedstawić miałem honor. Liczbą tą są objęte pułki artyleryi z sto pięćdziesiąt działami, bataliony minerów, saperów i inźynierya. Kolejno wysełane wojska trzema głównemi gościńcami do Kiutachia, Konieh ł Aleppo, zostały wyprawione do miejsc swego przeznaczenia. Pierwsza brygada już od pewnego czasu obozuje w Satalia z swoją art yleryą i z batalionami bombardyerów, minerów i saperów. Wyszłe później korpusy, koncentrują się na równinach f>rz'" Konieh, jako okolicy przt znaczonej do ogólnego połączenia się. Z miejsca tego, Feldmarszałek posunie dywizye swoje do działań zaczepnych. Broń, effekta ubiorcze, amunicya i wszelkie i m e materyaly wojenne, najzupełniej i w najlepszym etanie są przygotowane. Pospieszam wysłać tam także rezerwowy park artyleryi, z licznym konwojem amunicyjnym. Poczyniono wszelkie przysposobienia do najregularniejszego zaopa» tfywania w żywność wojska. Są to objawione zamiary Waszej WysoKości, aby mieszkańcy nigdzie nieponosili 6zkody przez przechody wojska; 4'" wolą Waszej Wysokości, aby mienie ich, równie jak i osoby, byłYtnietykal

n e, tudzież, aby najściślejsza karność przekonała poddanych w najodleglejszych prowincyach o błogich skutkach nowej organizacyi wojska. Wykonaniu tych zamiarów, które są dowodem porządku i dobroci serca Monarchy, poświęciłem wszystkie usiłowania. U stanowiono w tym celu oddzielną administracyą żywności; w rozmaitych miejscach, gdzie wojska zatrzymać się miały, pozakładano piekarnie; słowem, wszystko tak urządzono, aby wojsko podczas długiego pochodu, niedoznało niedostatku, W rozmaitych brygadach podzielono 3000 rzemieślników z narzędziami; podzieleni na pułki ulegać będą karności wojskowej i do. pełnią usług, jakich oczekiwać można po szczegółowych ich pracach. N owa organizacya, jaką zaprowadzić usiłowali poprzednicy Waszej Wysokości, dopiero pod rządem Waszej Sultańskiej Mości miała nabrać mocy i przynieść owoce; skutek ten był zachowany dla Waszej Wysokości, dla pomnożenia sławy Najjaśniej.szej Jego Osoby. Temu to utworowi, kierowanemu silną ręką, popieranemu niezłomną wolą, powiodło się nakoniec przfkonać, co przy nich zrobić można dla dobra państwa. W krótkim czasie wyprawiono sześćdziesiąt tysięcy wojska ze stolicy; a mieszkańcy jej ledwo dostrzegli te wielkie ruchy; spokojność publiczna najmniej na nich nieucierpiała. J estto bez wątpienia, jtden z najpomys'lniejszych rezultatów tego urządzenia, a wartość jego podwyższona będzie wspomnieniem przeszłości. Przy licznych przeglądach, które poprzedziły kolejne wojska wyjście, twarz żołnierza wyrażała zadowolenie i entuzyazm: zdawał się być dumnym z tego, że nową potęgę, jaką mu nadają wiadomości militarne, a które umiał sobie przyswoić gorliwością Wyższą nad wszelkie pochwały, doświadczyć może w służbie swojego Monarchy. Każdy pułk wyruszał w pole śród powtarzanych okrzyków: "Niech żyje Sułtan!" Wojsko uformowane śród trudnych okoliczności, już dało dowody wytrwałości, karności i poświęcenia. Powołane do udania się w najodleglejsze prowineye państwa, potrzebować będzie wytrwałości w dziełach wierności i sławy, jakie w długich pochodach na glos swego Monarchy, dopełnić mu przyjdzie. Wojsko to, Najjaśniejszy Panie! będzie godnćm twojego zaufania, udowodni ono dawną sławę Monarchii Ottomańskiej, Oby Bóg długo zachował drogie życie Waszej Wysokości dla miłości poddanych, (podp.) Seraskier Basza. "

Tenże dziennik powiada: Mehmed Ali Basza, Gubernator Egiptu, nieusłuchał wezwań Porty; niepoznał , jak korzystne dla własnego usiłowano. Dumny ten człowiek niepojrnował głównego zamiaru J ego Wysokości, przy odbywanych negocyacyach, to jest, oszczędzania poddanych i utrzymania pokoju we wszystkich częściach państwa, lecz inne ich upatrywał pobudki. Posełając synowi swojemu Ibrahimowi Baszy posiłki w wojsku i amunicyi, usiłuje uwieść ludność Egiptu i krajów napadniętych, udając, źe wyprawa przeciwko St. Jean d'Acre niejest przeciwna woli wysokiej Porty; źe prosił, aby prowincye śeyda, Syria i Trypolis, były przyłączone do jego rządztwa, i źe pomyślnej oczekuje odpowiedzi. Pod tak klamliweini pozorami Mehed Ali rozpoczął najście Syryi; uważał za najstosowniejszą łudzić opinią publiczną; lecz ułudzenie długo trwać niemoce, niknie ono przed czynami. Żądania Mehemeda Alego niernogą mieć skutku. Porta oświadczyła mu to stanowczo w 0Btatniej odpowiedzi, z nadmienieniem, ie jeżeli trwać będzie w uporze, nieujdzie wczesnego ukarania- - Dnia 17. Kwietnia Hussein Basza z Skodryi udał sie w podróż.

Wiochy.

Z A n k o n y, dnia 25. Maja; W mieście nasz era panuje pokój choć niezupełny; zawsze się wydarzają zasmucające przypadki. Złoczyńca jakiś wypuszczony z galerów ranił lekko wczoraj dwóch xięźy sztyletem; nadzieja, ie u nich znajdzie pieniądze, przywiodła go do tego uczynku. Gwałtowniejszym sposobem w kilki godzin potem naruszono pokój publiczny, gdyż o godzinie li. wieczorem dwaj rozbójnicy napadłszy na Kawalera Girolama de Conti, powracającego z kompanii, śmiertelnie go ranili, tak dalece, że w momencie skonał. Dzisiaj zwłoki jego przez duchowieństwo świeckie i klasztorne do kościoła przeniesione zostały; pochodowi żałobnemu towarzyszył Generał Gubieres z całym swoim sztabem, szlachta i B'3II kupiecki. - W okolicach Rzymu zbuntowali się wyrobnicy przeciw panom swoim; przyczyną tego miała być zbyt niska płaca. Kompania karabinierów przywróciła pokój.

Niderlandy, Z Bruxelli, dnia 29. Maja.

Według dziennika B e i g e , Rząd oprócz kredytu 3 milionów złp., którego Generał Evain żąda, ma jeszcze podać Izbom projekt względem uchwalenia nowych summ pieniężnych na przemienienie gwardyi obywatelskiej pierwszego wezwania w milicye i na utworzenie kilku pułków piechoty,

Handel Ostendy obecnie tak zakwitł, jak nigdy od czasów wojny amerykańskiej. W r. 1831. zawinęło tam 679 okrętów, obejmujących 85>908 beczek, a w pierwszych czterech miesiącach roku bieżącego 353 okrętów,obejmujących 29,742 beczek, tak, iż powiedzieć można, że tam przybywa połowa okrętów więcej, niż przed rewolucyą. Podług Monitora we Flandryi ,W 8 £ho» dniej ukazało się kilka wypadków cholery. Podług dziennika Kuryer, Generał Gebiet udał się jako pełnomocny Minister Króla Belgijczyków do Londynu.

Dzienniki tutejsze umieściły notę, stanowiącą uzupełnienie konwencyi względem warowń; jest ona następująca: "Obj aśnienie, jakie zostało ustanowione i podpisane w dniu 16. Stycznia JI)J;8"'2, przez pełnomocników i które ma być dołączone do ratyfikacyi traktatu z d, 14. Grudnia, - Pełnomocnicy dworów Auetryi, Anglii, Pruss i Rossyi przystępując do wymiany ratyfikacyi traktatów z d. 14. Grudnia 1831. oświadczają: l) Ze warunki układu z do. 14. Grudnia wynikłe ze zmian politycznego stanu Belgii, pod tćm tylko zastrzeżeniem powinny i mogą być zrozumiane, źe do Króla Jmci Belgijczyków należy całkowicie i zupełnie najwyższa władza warowń w konwencyi oznaczonych; równie jak pod zastrzeżeniem neutralności i niepodległości Belgii, niepodległości i neutralności, które z rownemi prawami zostały zaręczone przez pięć mocarstw, a pod tym względem stanowją równy węzeł między niemi a Belgią. 2) Ze summy, o których mowa, wart. 6. wspomnione są jedynie jako potrącenie, gdyż jest zamiarem dworów, aby jeśli się pokaże przy porachunku superata, ta posłużyła na zasiłek dla Belgii na koszta przy zburzeniu warowń art. I. oznaczonych. 3) N akonicc, źe zastrzeżenie 4 dworów objęte art. 6. ściąga się jedynie do warowń art. I. i 2, oznaczonych, to jest zburzyć się mających. Przez takowe objaśnienie wyrażonych wyżej punktów i pełnomocnicy czterech dworów u« suwają, wszelką wątpliwość: źe wszelkie warunki traktatu z dnia 14. Grudnia, zupełnie są zgodne z charakterem niepodległego mocarstwa, za jakie Belgia została uznana przez pięć dworów." (Data i podpisy.)

Dzienniki paryzkie umieszczają następującą notę gabinetu belgijskiego podana konferencyi londyńskiej: "N iżej podpisany Minister sj"'raw zagranicznych. N. Króla Jmci Belgijczyków, uwiadomiwszy Monarchę swego, ii traktat z d. 15, rów, otrzymał od Króla J mci polecenieaby J J . WW, Połnomocnikom Austryi, Francyi, Wielkiej Brytanii, Pruss i Rossyi zgromadzonym na konferencyą w Londynie przełożyć z jak największą, dokładnością następujące uwagi względem postępowania, jakiego nadal trzymać się rząd jego sądzi się mieć prawo. Gdy konferencyą z wyższych poruczonych jej interesów ustanowiła 24 artykuły z d. 15. Października 1831., oświadczyła w załączonych do nich notach, iż artykuły te są przeznaczone do dosłownego umieszczenia w traktacie z H 0landyą, któryby nadto obejmował tylko stypulacye pokoju i przyjaźni, i ie pięć mocarstw zastrzegły sobie i przyjęły zobowiązanie pozyskania przystąpienia Holandyi do tych artykułów, chociażby je nawet z początku odrzucić miała. Gdy pełnomocnik belgijski zwrócił uwagę konferencyi na różne modyfikacye, których rząd jego pragnie w 24 artykułach, oświadczyli JWW. Pełnomocnicy w nocie z d, 14, Listopada 1831.1 iż ani myśl, ani wyrazy 24 artykułów niernogą w przyszłości doznać odmiany, i że niejest już w mocy pięciu dworów zezwolić na jakąkolwiek odmianę. Zupełnie zaufany w tych tak wyraźnych i uroczystych 0źwiadczeniach Król J mć Belgijczyków zezwolił na przystąpienie bez zastrzeżenia do 24 artykułów, a których kilka jest dla narodu jego uciążliwych; to proste i bezwzględne przystąpienie skojarzyło nierozerwany węzeł między Królem Jmcią i każdym z pięciu dworów. Król Jrnć Belgijczyków niewątpi, iż pięć dworów ratyfikując traktat z d, i3. Listopada, miały zamiar uskutecznić zupełnie uroczyście przyjęte i żadnemu cofnieniu nieuległe zobowiązania, i nieociąga się przyznać całego skutku prostej raijrfikacyi każdemu aktowi, przez który traktat ten został sankcyonnwany. Traktat ten, sam w sobie uważany, obejmuje dwa rodzaje przepisów; to jest takie, które są wolne od wszelkiego sporu i mogą być natychmiast wykonane i takie, które nowym układom podlegać muszą, aby mogły być uskutecznione. Gdyby Król Jmć Belgijczyków okazał się skłonnym do rozpoczęcia układów względem tyrh ostatnich punktów, mogłoby to dopiero nastąpić po za«zętem przywiedzeniu do skutku traktatu we wszystkich częściach jego niepodlegających sporowi Początkiem tego uskutecznienia traktitu powinnoby być przynajmniej ustąpienie 2 terrytoryum belgijskiego. Póki to nienastąpi, niernoże Król J mć mieć udziału w żadnych nowych tiHadach. Szczerość oraz, będąc cechą wszystkich jego politycznych stosunków, eutfwię*»>j" go oświadczyli, ii rząd Króla J raoi,'

w układach, któreby po ustąpieniu z terryforyum rozpoczęły się, mógłby przyjąć odmiany w niektórych przepisach traktatu jedynie tylko według zasad sprawiedliwego wynagrodzenia. Wreszcie uważając jeszcze 24 artykuły jako ostateczne załatwienie między Belgią i Holandyą, Król J mć Belgijczyków ma prawo prostego utrzymania przepisów stających się przedmiotem układów, jeźliby wyp'adek tych ukła« dów był taki, iżby go rząd jego przyjąć niemógł. Gdyby postępowanie wskazane w niniejszej nocie, w jednym z ostatnich aktów złożonych przez Pełnomocnika belgijskiego, miało byćodrzuconem; w tym razie, Króf Jmć niechcąc utracić lub osłabić prawa nieodwołalnie nabytego, widziałby się w nieprzyjemnej potrzebie niezatwierdzenia czynności agenta swego. Niżej podpisany korzysta z tej sposobności, zapewniając Pełnomocników Austryi, Francyi, Wielkiej Brytanii, Pruss i Rossyi o wysokim swoim szacunku. - W Bruxelli 4, Maja 183?, r. - (podp.) M eulenaere." I' r a n c y a.

Z P a ry ż a, dnia 2. Czerwca.

Oppozycya wydała odezwę do rządu, w której tłómaczy swe zasady i widoki. Maniłestu tego nikt niechwali. N a t i o n a l od kilku dni zacięte zawiera artykuły, wymierzone przeciw rządowi i wzywające jawnie wszystkich Francuzów do wskrzeszenia Rzeczypospolitej. Gazeta A u xi Ii a i re B r e t o n donosi: Dnia 26. stoczona była krwawa utarczka między 700 Szuanami i pułkiem 31., wzmocnionym przez gwardyą narodową. Przeszło 300 powstańców zamknąwszy się w zamku Mesley, dzielny dawało odpór nacierającemu wojsku; walczono z taką zapalczywością, iż nie dawano więcej nikomu pardonu, a tak przeszło 70 Szuanów legło na placu. Z pułku 31. zabito 3. a 30 raniono. Na zamku znaleziono zapasyrozmaitego rodzaju i wielki obiad, sporządzony dla pokrzepienia zmordowanych powstańców. M o n i t o r dzisiejszy pisze co następuje: "Towarzystwo przyjaciół ludu zamierzało wczoraj dnia 1. Czerwca odbyć walne posiedzenie. Rząd zważywszy, ileby takowe zgromadzeni« do zachwiania pokoju przyłożyć się mogło, zabronił mu wszelkich schadzek i zapieczętował salę. Mimo te jednak zeszli się członkowi* towarzystwa, poodzieralizdrzwi pieczęci i gwałtem wtargnęli do sali. N atychmiast wystąpił polieyant i żądał, aby mu winnych wymieniono. Obecni jednozgodnie na to odpowiedzieli, że wszyscy byli sprawcami tego. Powstała następnie zapalczywa kłótnia, a Liberaliści nareszcie do tego stopnia posunęli zuchwałość nek jeden chciał mu szpadę wyrwać z pochwy, ale komrnisearz tak mocno trzymał rękojeść tejże, że szpada się złamała, a on takim sposobem tylko ostrzem samym mógł się bronić przeciw napastnikowi, którego też niebezpiecznie w twarz ranił. Bijatyka potem upowszechniła się, dopóki sługa prawa nieotrzymał pomocy, a tak silazbrojna wszystkich 31 członków aresztowała. (Z Dziennika Frankfurt.') - Stosownie do wiadomości z Antiles, istotnie przejeżdżała Xiężnic2ka Berry z dwoma towarzyszami swemi d. 33. m. z. przez miasto wymienione, nigdzie nie natrafiwszy na żadne przeszkody. Stanąwszy na lewym brzegu Wary wyprawiła natychmiast sztafetę doSardyńskiego Gubernatora w Nizza i wytłómaczyła się, kim była, przed posterunkiem karabinierów SardAńskich. - Z Herbier donoszą z dn. «7« m. z. o uwięzieniu Xiedza plebana w Chantemerle z powodu kazań buntowniczych. Ponieważ on przed sądem zaplątał się w odpowiedziach swoich a oprócz tego brutalskirn siętiómaczyłsposobem, «badano go i znaleziono oryginały proklamacyi buntowniczej, na wstępie której te czytano słowa: Kto się odważy to zedrzeć, zostanie niezawodnie rozstrzelanym. Mieszkańcy W an»lei! Nadeszła pora oswobodzenia się z rządu Ludwika Filipa. Kto go zabije, sowicie zostanie nagrodzonym. Jest on akatolikiem, niegodziwym Hugenotem, który powstał przeciw Papieżowi i religii i t. d.

A ngli a.

Z L o n d y n u, dnia 1. Czerwca, Wczoraj była uroczystość galowa na zamku, Ba której Pan Hr. de Mulgrave przed odjazdem swoim do Jamaiki z Królestwem Jmć fię pożegnał. T i m e s mocno znowu ubolewa nad brakiem odwagi i sprężystości W postępowaniu Lorda Greya, twierdząc, że jeśli śmiało niezechce na bok usunąć osób nadwornych i intrygantów, dzień, w którym bil będzie miał przejść, ostatnim będzie władzy jego; dwór albowiem, nielubiący ani Ministra, ani kolegów jego, sądzić będzie, iejedynym węzłem łączącym Hrabiego · narodem jest bil reformy. - Korespondenci T i m e s proponują, ażeby zwycięztwo bilu reformy d. 15. Czerwca jako w dniu dorocznym podpisania aktu magna carta w r, 1215. w Run« uymede uroczyście obchodzono. S un pisze, co następuje; "Dzisiaj wieczorem sprawozdanie komitetu o bilu reformy zaniesionem będzie do Izby wyższej; w poniedziałek przyszły nastąpi 3cie odczytanie; we wterek wrócą słowne poprawki (VerbalTea

dements) Izby wyższej, gdzie naturalnie na żaden nie natrafią opór a we środę d. 6. m. b. bil reformy mocą sankcyi Królewskiej obwieszczony będzie jako prawo Anulii. Wszystkie gazety zatrudniają się już obecnie uwagami nad przysztemi wyborami, ponieważ przyrzeczenie głosowania za reformą, teraz, kiedy cała Anglia jest reformowaną, ustąpić musi wyższym obowiązkom, Xiąię Tallejrand d. 15. m, b. stąd na ląd stały odjeżdża, aby tam kilka miesięcy przepędzić; Pan Durand de Marueil po kilku dniach tu przybędzie. Konferencya nanowo rozpoczęła posiedzenia swoje; o wypadkach wszelako tychże, nic jeszcze niewiadomo. Na radzie tajnej zlecono arcybiskupowi Kanterburskiemu, ułożyć dziękczynną modlitwę z powodu ustania cholery. Onegdaj rrarra umarł w dobrach swoich Langham w 67 roku życia Sir James Macintosh po trzymiesięcznej ciężkiej chorobie. Xiążę Albert pruski przybył tu wczoraj z orszakiem swoim pod nazwiskiem Hrabiego Ravensberg z Holandyi.

Sun pisze, co następuje: "Stosownie do depeszów z Si. Miguel z d. 16. m. z. zgromadził Dom Pedro tamże r 1,000 wojska a ku końcowi miesiąca wyglądał przybycia reszty. Cała wyprawa składała się z 15,000 wojska lądowego i 3400 angielskich i portugalskich żołnierzy morskich. Między Terceirą i Portugalią zachodziły bezustanne kommunikacye i nienaieży powątpiewać o współdziałaniu Portugalczyków sa» iri)ch przy przybyciu wyprawy, która d. 28. III. z. ma wyjść pod żagle. W Pernambuco wybuchła d, J 5. Kwietnia okropna rewoiucya. Już dawniej knuty był spisek na korzyść byłego Cesarza; odkryto go jednak w samej porze. Tą rażą byli to liberaliści i anarchiści, co bunt wzniecili. Batalion jeden prawie zupełnie z Portugalczyków złożony, dzielny dawał przez dzień cały odpór, dopóki pospólstwo uzbrojone, (po większej części kolorowi) nicwytępiło go do szczętu, a potem opanowawszy miasto okropną wywierało zemstę na Portugalczyków. Cudzoziemców oszczędzono; jednakowo i ci się lękając poza» my kali się w domach swoichlUb'lMb'l.fl.flM1lR.fl.MUI,m *

Rozmaite wiadomości.

Dyrektor testru Lwowskiego, P. J. R. Kamiński, przetłumaczył Wailaasleina Szjlsr* na jęsyk polski. Zaleskim wybornego malarza i dekoratora.

Zwiedził on przed kilką laty Włochy, Francyą i Niemcy, i przy najlepszych pracował mistrzach. Jego pęzla miały być dekoracye nowego teatru Warszawskiego. Znany z licznych romansowych dziel niemieckich, Polak Alex. Bronikowski, wydał niedawno romans historyczny w dwóch tomikach, pod tytułem: Franciszka, boh a t e r k a p o I s k a , (Franciska, das polnische Heldenmadchen.) Dwóch tylko Europejczyków miało order amerykański Cyncynata: Kościuszko i Lafayetle. U czony nasz Tadeusz Czacki, sławny założycielok słynnego do niedawna liceum Krzemienieckiego, bardzo był zajęty książkami, i więcej z niemi, jak ze swoją żoną się pieścił. Z tego powodu rzekła raz Pani Czacka: "Wolałabym być książką, niżeli żoną Czackiego. " Zamyślają wystawić w Moguncyi pomnik urodzonemu tamże Gutenbergów!, wynalazcy sztuki drukarskiej. Niewielu może jest wiadomo, że Herman Hrabia Veringen jest autorem hymnów kościelnych: Salvtregina, Ave maris Stella i alma redemtoris mater. Już S. Bernard chwalił pierwszy z tych hymnów, jako szczególnie wyborny płód poezyi. Wynalazca niszczących życie rac palnych, William Congreve, dostał od Parlamentu angielskiego 10,000 funt. szterl. w nagrodę, a Cesarz Alexander dał mu po bitwie pod Lipskiem order Ś. Anny; wynalazca zaś lampy zabezpieczającej, co życie ludzkie w kopalniach utrzymuje, Humphry Davy, oprócz dyplomato na Barona innego nie odebrał wynagrodzenia, chociaż lampa jego codzień w łonie ziemi tysiącom ludzi Życie i zdrowie ocala. Co za niestósunkowe wynagrodzenie! Kobiety najchciweze panowania domowego znajdują się na wschodzie, w jednej części Indyów, w Karnatyk. Tam według podania byłego Gubernatora w Madras, Pana Manro, stosunek płci całkiem się odmienił, W jednej kaście kobiety trudnią się wszystkiem, a mężowie są tylko posłuszni. Mąż dane rozkazy odbiera i wykonywa, pokornie i cierpliwie od żony swojej znosi wyrzuty, jeśli poleceń niedokładnie wypełnił. By ujrzeć podobne stadia, nietrzeba, zdaje się, aż do Indyów podróżować.

Mieszkańcy pewnego miasta prowincyjnego we Francyi, długi czas pomiędzy sobą uskarżali się, że Deputowany ich nigdy na posiedzeniach W Izbie niższej oiemówił. Dnia pewnego wpada jeden z mieszczan do domu publicznego i woła uradowany: "Oto nareszcie już i nasa Deputowany dał się słyszeć!" Ciekawi skupiają się naokoło niego. "Jako? gdzie? kiedy? pytają się ze wszech siron« "Czytajcie gazetę" -odrzekł mieszczanin - "w niejto wyraźnie napisano, źe wciągu mowy pewnej dało się słysteć powszechne szemranie, był tam więc zapewne i głos naszego Deputowanego! " Wiadomo, źe Napoleon słowo: "niepodobna" nazywał przymiotnikiem głupców; lecz już Mirabeau miał tę sarnę myśl, charakteryzującą bardzo dobitnie wielki, śmiały umysł. "Mości Hrabio!" mówił raz do niego Sekretarz, "to, czego WPan wymagasz odemnie, jest rzeczą niepodobną." - "Rzeczą niepodobną!" odrzekł Mirabeau, zrywając się z krzesła, »wyrazu tak niedorzecznego nieużywaj WPan w mojej przytomności." Na wystawie sztuk w Londynie był niedawno biliard z lanego żelaza, wielkości 24 stóp kwadratowych. Pewny autor dedykował Generałowi Y, dziełko swoje, napisane o wzięciu przezeń miasta. "Skądżeto j e m u?" ktoś odezwał się, spojrzawszy na tę dedykacyą, "Generał ten nigdy żadnego niewziął miasta; ale z miast, to prawda, dosyć się nabrał." (Zrossyjsk.) Znany amerykański pisarz romansów z NewJork Cooper, drukuje teraz w Paryżu nowy romans: The Heidenmauer. Przekonawszy się, źe czytelnikom już się sprzykrzyły jego morskie zdarzenia i pogadanki żeglarzy, tą rażą przeniósł scenę do ruin zamków nad Renem, niedaleko Diirkheiro, w hrabstwie Leiningen. Działanie odbywa się w iGtym wieku i maluje oszustwa niecne owego czasu, występki panów zamkowych i różne strachy dyabelekie, do czego materyały miał zebrać w domu zajezdnym "pod Wołem" w Diirkheim, podróżując do Paryża w jesieni r. 1831« Jako patryota amerykański zaraz j>rzy wstępie porównywając Ren z Hudsonem, nad którym N ew-J ork leży, ojczystej rzece swojej oddal pierwszeństwo. Za czasów Henryka I I I., Króla Angielskiego, dostawał każdy Talara, co Króla do śmiechu pobudził. Za czasów Edwarda IL, płacono nawet za to cztery Talary. Tak więc w rachunkach dworu z owego czasu, udzielonych w Antiquarfs Rejwsitorj, zapisano szczegół następujący: Podczas pobytu Króla w Wolmir dano dwadzieścia szylingów poganiaczowi Morris, który, jadąc na łowach przed Królem, często spadał z konia i pocieszną czasy, gdzie i takie talenta popłacały! Rzadko który artysta żył tak tylko dla sztuki, jak Kanowa. Dawano mu krzyż legii honorowej, którego nieprzyjął . Roku 18 n. dawał mu Napoleon pyszne pomieszkanie w Paryżu z roczną pensyą 50,000 frank, i jeszcze 24,000 frank, osobno za statuę, własnego utworu. Kanowa nieprzyjął tego wszystkiego, i pozostał w Rzymie na ewojem trzecićm piętrze, w zamiarze żyć tylko dla sztuki. Rzadko który nowszy artysta może się z nim porównać, co do tej bezinteresowności i tege przestawania na małetn. Podobnie Thorwaldeen unika towarzystw bogaczów i najprzyjemniej trawi wieczór w rozmowie z artystami w skromnej osteryi, przy butelce wina i z cygarem w ustacb. Sławny dentysta londyński Cartwright ma rocznego dochodu blisko io,cco funt. szterl. Sam niepójdzie do nikogo, oprócz do Króla, inni zaś mężczyźni i kobiety do niego udawać się muszą. Przy tern na dni 14 wprzódy muszą pisemnie zawiadamiać go o swojera przybyciu i listu dopiero od niego oczekiwać, w którym oznacza im dzień, kiedy ich przyjąć zamyśla. Przybyli do niego Wprowadzani bywają do sali elegancko umeblowanej, gdzie czasem ze dwie godziny czekać muszą. Zastać tam można Xiężne i najznakomitsze damy. Czekający jeden po drugim wpuszczani bywają. Zresztą Pan Cartwnght niejest to żaden szarIetan, lecz człowiek zręczny. Irlandya jest ojczyzną towarzystw życia wstrzemięźliwego, a jednak od Stycznia do Czerwca 183r. wypito tam 2,886,2.85 konwi wódki. Najwięcej szynków jest zapewne w Ameryce północnej; w samym New-Jork znajduje się ich 3331, tak, że na każdego 6go człowieka jeden wypada. Pewien wielki spekulant czasu obliczył, że na ostatnim koncercie w Winchester , danym przez Paganiniego, własny jego koncert, za który dostał aoo funt. szterl., trwał tylko 28 minut. Wołano dacapo, ale Paganini niesłucbał. Anglicy, którzy robią szampan z bzu, a jedwab Jugduński z łyka wierzbowego, zrobili ' teraz także pamiętniki Królowej Hortenzyi, Lubo to niejest tajemnicą, że pamiętniki te są zupełnie zmyślone, jednakże robią wielkie wrażenie i mają znaczny odbyt. W tych czasach umarło oprócz Goethego dwóch jeszcze sławnych ludzi: J. Berz-lius, słynny chemik szwedzki, i sławny kompozytor i wirtuoz na fortepianie, Clementi. Ostatni ten umarł w Si- roku życia w siedzibie swojej Evesham w Worcestershire w Anglii. Pytano pewnego, kto wcześniej uczy się chodzić, chłopcy czy dziewczęta? - "Chłopcy" odpowiedział, "te bowiem biegają już często w drugim roku, a dziewczęta siedzą jeszcze niekiedy i w trzydziestym."

OBWIESZCZENIE.

Folwark Wieleń (FehIen) w terminie 2sgo Czerwca r. b. do licytacyi wyznaczony, należy do Ekonomii rządowe] Kaszczor (Altkloster) nie Starydwór (Altenhof), jak w naszem obwieszczeniu z dnia 26. Maja r. b. przez omyłkę wzmiankowano. Poznań, dnia 11. Czerwca 1831.

Króleweko - Pruska Regencya I I I.

Ob WIESZCZENIE.

Dnia 8- Listopada r, p., zostały w chlewie młynarza Antoniego Wojnowicza w młynie Folusz Powiecie Pleszewskim mieszkającego, 24 obce wieprze przez trzech żandarmów znalezione i przez tychże zabrane. Wieprze te, które trzy nieznajome osoby krótko przed zabraniem ich, do Wojnowicza wpędziły i zaraz się oddaliły, zostały jako z Polski przemycone, Król. Urzędowi Poborowemu w Pleszewie odstawione i tam 8 ej.m.po poprzedniem otaxowaniu ich i obwieszczeniu terminu licytacyi, za 103 tal. 24 srgr" publicznie sprzedane. Gdy się niewiadomi właściciele świń wyżej rzeczonych w celu udowodnienia praw swych do zebranej z aukcyi summy dotychczas niezgłosili, tedy wzywam ich w moc . Igo. Ty t. 51. Części L Ordynacyi Sądowej z tern nadmienieniem, iż jeżeli się nikt w przeciągu 4, tygodni, rachując od dnia, w którym niniejf:Il% ogłoszenie pierwszy raz w Dzienniku In telligencyjnym umieszczone będzie na Komorze Głównej Celnej w Skalmierzycach niezgłosi, summa wspomniona na rzecz skarbu obrachowaną zostanie. Poznań, dnia 10. Maja 183s» Tajny Nadradzca Finansów i prowincyalny Dyrektor poborów, W zastepstwie: Brockmei er.

WYD/1EUZA WLENIE.

Następujące dobra mają być od Sgo Jana r. b. na trzy po sobie następujące lata aż do Sgo Jana 1837- najwięcej dającemu w, dzierżawę wypuszczone: 1) dobra L u l i n Obornickiego powiatu, 5 ) dobra D o b r z y c e, 1 S t r z y ź e woJ - Krotoszyńskiegoptu i Koryta j dzień 28TY Czerwca r, b. o godzinie 4. po południu w domu Ziemstwa wyznaczonym jest, na który zdolni i ochotę dzierżawienia mający z te.n nadmienieniem, wzywają się, iź tylko ci do licytacyi przypuszczonemu być mogą, którzy na zabezpieczenie licytura Tal. 500 kaucyi natychmiast w gotowiznie do każdych dóbr złożą, i w razie potrzeby udowodnią, źe warunkom kontraktu zadosyćuczynić są w stanie. Poznań, dnia 8- Czerwca 1832.

Dyrekcya Prowincyalna Ziemstwa. , * WYDZIERŻAWIENIE.

, Dobra Redgoszcz ptu Wągrowieckiego mają być od Sgo Jana r. b. na trzy po sobie następujące lata, aż do Sgo Jana 1835. najwięcej dającemu w dzierżawę wypuszczone, do czego lerrnin licytacyjny na t dzień 30. Czerwca r. b. po południu o godzinie 4tej w domu Ziemstwa wyznaczonym został, na ktiry zdolni i ochotę dzierzawieria mający z tern nadmienieniem wzywaj ące, źe. tylko ci do licytacyi przypuszczonymi być mogą, którzy na zabezpieczenie licyturn Tal. 5co kaucyi natychmiast złożą, i w razie potrzeby udowodnią, źe warunkom kontraktu zadoeyć uolynićtą w stanie. Poznań, dnia 8. Czerwca 183s« Dyrekcya Prnwincy 1 na Ziemstwa.

OBWIESZCZENIE.

Dobra Kołata i Kołatka do massy konkursowej Ignacego Strauss mileźące mają oyć od * Jana (ego roku aź do S. Jana roku 1835.

cznie najwięcej dającemu wydzierżaw W tern celu wyznaczony termin na dzień roty Cze..' a r. b. Erana o godzinie 10. przed deputowanym S dzią Bruckner w izbie naszej instrukcyjnĄ, W którym ochotę dzierżawić mający przed Wcytacyą kaucya 500 Tal. w gotowiznie złożyć obowiązani. Warunki licytacyi i dzierżawy w registraturze naszej przejrzane być mogą. Poznań, dnia 3, Maja 1833.

Królewsko - Pruski Sąd Ziemiański.

OBWIESZCZENIE.

Propinacja w dobrach Murowanej Gośliny do massy konkursowej Ignacego Sirauss należących, od Sgo Jana r. b. aź do tegoż czasu w roku 1833. najwięcej dającemu nTI1 być wydzierżawiona. W tym celu wyznaczony jest termin na dzień 25. Czerwca r. b. »rana o godzinie 10. przed Depufbwan. Sędzią

Bruckner, w którym ochotę dzierżawić mający przed licytacyą kaucyą 300 lalar. w gotowiznie złożyć obowiązani. Warunki dzierżawy i licytacyi w Begistraturze naszej przejrzane być mogą. Poznań, dnia 3. Maja 1833.

Królewsko-Pru ski Sąd Ziemiański.

OBWIESZCZENIE.

Folwark Piła pod Mur. Gośliną położony, do massy konkursowej Ignacego Strauss należący, od Sgo Jana r. b. aź do tego czasu w roku IS35. najwięcej dającemu publicznie ma być wydzierżawiony. W tym celu termin na dzień $5, Czerwca r. b. rano o godzinie 10. przed Deputowanym Sędzią Brukner w naszej Abie instrukcyjnej jest wyznaczony, w którym ochotę dzierżawić mający kaucyą 300 Talarów w gotowiznie złożyć obowiązani. Warunki licytacyi i dzierżawy w Registraturze naszej przejrzane być mogą. Poznań, dnia 3. Maja 1832.

Król. Pruski Sad Ziemiański.

PATENT SUBHASTACYJJSY.

Gdy w terminie zawitym do przedaźy wsi Masłowa i przyległej do tego wsi Trąbinka do pozostałości Konstantego U rbanowskiego należących, sądownie na 12,980 Tal. 26 sgr. 3fen. oszacowanych, w dniu 11. Czerwca r. z. wyznaczonym, niedostateczne licyturn podano, przeto nowy termin zawity na dzień a6. Czerwca r. b. o 10. godzinie zrana przed Sędzią Hellmuth W nasaej Izbie dla stron wyznaczonym został, "a który ochotę kupna mających z tern oznajeniem wzywamy, iź najwięcej dającemu Iy bitem będzie, jeżeli prawne przyczyny na eszkodzie niebędą. Każdy licytujący kaucyą 500 Tal. w gotowiznie lub listach zastawnych do rąk Deputowanego złożyć musi. Taxa i warunki w Registraturze naszej przejrzane być mogą. Oznajmia się przy tern, iź w wyznaczonym na dzień 11. Czerwca r. z. licytacyjnym terminie zawitym za Masłowo 3940 Tal., za Trąbinek 4720 i w ogóle 8660 Tal. podano, Licyturn to jednak z tej przyczyny nieprzyjęte zostało, iź licytujący summę kupna z pretensyą zahypotekowaną kompensować chciał. Poznań, dnia 30 Maja 1832, Królewsko- Pruski Sąd Ziemiański,