GA

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1832.07.05 Nr154

TA

Wielkiego

Xiestwa POZNANSKIEGO

Nakładem Drukarni Nadwornej W. Dehera i Spółki. - Redaktor: A. Wannowshi.

I I m" 4

1 I i i

, , , i ,

\M 454. - W Czwartek dnia 5. Lipca 1832.

Wiadolllości krajowe.

Z Berlina, dnia I. Lipca.

J, K. M. Xestwo Fryderyk Niderland z k i e wyjechali stąd do Hagi.

Wiadolllości zagraniczne.

Włochy.

Z Rzymu, dnia 16 Czerwca.

(Gaz. Powsz.) - Kardynał Albani dowiedz>a»e/y się, źe siej Magistrat w Faenza wzbraniał utworzyć nową Radę, gminną, rozkazał natychmiast, aby Gubernatora z urzędu złożono. Nowemu Gubernatorowi zlecono, aby niezwłocznie 5 nowych Radzców zwołał, mających tymczasowo sprawować slui b ę nowej Magictratury - to zaś było oczywiste»! zgwałceniem edyklu z dnia 5 Lipca, stosownie do którego nowy Magistrat ma być przez dawniejszy mianowanym. - Ci zaś 5 nowo obrani, choć Papalini, niechcieli przyjmować urzędu; poczem ich przez dzień cały zatrzymano w zamku Gubernatora, dopóki eię niepodjęli urzędowania, lękając się sroźezycb środków, których przeciw nim użyć chciano. Potem starych Radzców pozamy

kano w domach własnych i nowych mianowano agentów policy i. - W Forli mianował Prolegat, w skutek rezygnacyi Magistratu przy sposobności utworzenia nowej Rady gminnej, podobnież przeciw prawu, Administratora gminnego, który natychmiast zwołał Radę nową - ale nikt niestanął . - Wyszła więc odezwa, w której się obwieszcza, ie po powtórnem wezwaniu posiedzenie Radzców gminnych jest stanowczera, ani zawisłem od większej lub mniejszej liczby przytomnych Radzców. - Onia 5. m. b. 60 karabinierów przybyło z Bononii do Forli. Zaraz po ich przybyciu g osób wtrącono do więzienia i powszechnie rozumieją, ie je z miasta wywiozą,

Niderlandy.

Z Bruxelli, dnia 23. Czerwca.

W Komitecie generalnym Izby repiezentan« tów d. 2f. obwieścił Minister Meuleneare treść protokułu, który zresztą nienadszedł drogą urzędową. - Protokuł 64. jest odpowiedziąkonferencyi na notę Holandyi z d. 2. Czerwca i 0etatniem wezwaniem Króla Wilhelma, aby się stanowczo oświadczyć raczył, zaś protokut 66. zawiera odezwę do związku Niemieckiego, aby Pana Thorn uwolnienie uskutecznił. Najważniejszym wszelako jest dla nas protokuł 65.; wynurza on nieodzowne i stałe pi stanowienie konferencyi, przeprzeć nareszcie wykonanie możliwość kapitalizowania części długu na Bel. gią przypadającego i oswobodzenia onej z wypłacenia zaległości od d. I. Stycznia, przez co Belgia w niejakim względzie byłaby wynagrodzoną za wydatki wojenne, do których ją uporczywość Holandyi zniewala. - Na oświadczenie holenderskiego Ministra skarbu w stanach generalnych (d. g. rn. b.), w którem dano do zrozumienia, źe się konfereneya do roszczeń Holandyi przychyliła, rząd belgijski jeszcze energiczniejszą podał notę, niż ta była, którą Generał Goblel konferencyi doręczył, jak.naj» usilniej się dopominając niezwłocznego dopełnienia traktatu, za co przecież konfereneya sama ręczyła. - Dodał Minister, że adressobydwoch Izb i dobre porozumienie między 3 władzami w Belgii, najistotniejszemt były przyczynami protokułu 63., równie i jego annexow i przy. łączonych dokumentów, które na przyszłość mają być poczytane za podstawę postanowień konferencyi względem Belgii. Minister przy końcu mowy swojej ręczył, źe w krótkim przeciągu czasu wojsko holenderskie z warowni Anlwerpskiej, równie jak z terrytoryum belgijskiego ustąpi, to albowiem wyraźną jest wolą konferencyi. - Na posiedzeniu pubhcz.nem, które się potem rozpoczęło, sprzeciwiali się p P. Seron i Julien utworzeniu armii odwodowej, przekonani, ie 100,000 Belgijczjkow jbez rezerwy Holendrów pobić potrafi. Journal cle la Belgique umieścił następującą notę, którą pełnomocnicy niderlandzcy odpowiedzieli na protokuł No. 63. "Londyn d. a. Czerwca i# 32. r. Podpisani Pełnomocnicy Króla J mci N ideilandzkiego otrzymali dnia wczorajszego w wieczór odezwę, uczynioną do nich przez JJ W W. Pełnomocników pięciu mocarstw, wraz z załączonym protokujem Nr. 63. Treść tego ostatniego dokumentu wymaga od niżej podpisanych niektórych tłómaczeń, któreby, jak o tern mocno są przekonani, dostatecznie usprawiedliwiły postępowanie gabinetu hagskiego. Dołączony do ich orJezwy z d. 29. Maja wywód słowny, zgadza się rzeczywiście co do słowa, jak rnowi protokuł, z wywodem podanym do Hr. Orłów w końcu pobytu jego w Hadze; lecz i to jest pewna, ze rozbiór tego wywodu na konferencyi dla tego się jedynie opóźnił, iż po ozoajmieniugo w zaufaniu, członkowie konferencyi wynurzyli swe zdanie, źe pięć mocarstw przedewszystkiem winny razem postępować, czyli innemi słowy, wszystkie rałyfikacye traktatu z dn. 15. Listopada powinny być zamienione. W Hadze równie jak i tu reprezentanci pięciu mocarstw jednakowo słyszeć się dali w tym względzie, a rząd niderlandzki mniemał, iż, zadosyćuczynił życzeniomkonferencyi, kiedy działania swoje odłożył do czasu, który sama konfereneya uważała za niedaleki. Rząd niderlandzkizawiadomiony kom» munikacyą z d, 4. Maja, źe wypadki tego oczekiwania już się ziściły, mógł był mniemać, źe przesłanie wspomnionego wywodu słownego, zawierającego wnioski nieprzedstawionejeszcza konferencyi urzędownie, oznaczało najprostszy i zarazem najwłaściwszy środek do rozpoczęcia nanowo układów, podpisani zaś przekonani są, ze P P, Pełnomocnicy pięciu mocarstw uważa» jąc rzecz tę z wyżej oznaczonego stanowiska, nieodmówią, zamiast wyrażonej w końcu pro« tokułu, innej formalnej odpowiedzi, jakiej ga« biuet hagski ma prawo spodziewać się po nich. (podp.) Falck. H. van Zuylen. v. Nyevfcld. A n g l i a.

Z Londynu, dnia 23. Czerwca.

Wczoraj odbyło się pod prezesostwem Lord- Majora posiedzenie Rady gminnej, na którem jednozgodnie następujące uczyniono postanowienie: "Rada gminna Cityi Londyńskiej z najwiękezeoi oburzeniem i uczuciem gorzkiem dowiedziała się o piekielne} napaśei na Króla i Pana Najjaśniejszego, i ciesząc się z tego, źe mordercze zamiary niegodziwego łotra przez łaskawą Opatrzność zostały wniwecz obrócone, jednak nieoniieezkuje wjnurzyć żal swój najsroiszy i mj r szczerszy, źe jeden z poddanych angielskich zdolnym był do tak czarnego uczynku. Dziękuje Bogu, źe Króla Jmci ocalili wybawił z skutków zgubnych przedsięwzięcia najuie* godziwszego. - Rada gminna postanawia następnie skierować adres najpokorniejszy, najprawnieJ3zy i winny do N. Pana, jużto aby Mu oświadczyć, jaką zgrozą ją przejęły zamachy szalonego zdrajcy, jużto alt y wynurzyć radość swoje, źe Opatrzność osobę Króla łaskawie ochronić raczyła." Wielka liczba szanownych obywateli Cityi podpisała memoryał do Xiecia Wellingtona, oświadczając KJU źal swój względem zelżenia i zniewagi, której Xiąźę przed kilku dniami doznał, (Patrz pisma naszego Nr. 151.) - O kuszeniu się pospólstwa, aby Xiecia ściągnąć z konia, raport policyjny następująco z a wi e r a s z c z e g ó ł y: " D n i a ijj - m. b. wi e c z 0rem późno stanął Patrick Daly, Irlandczyk, w odzieży zupełnie podartej i z gwineą w ręku, w biórze policyi z powodu sprawy jakiej!, którą ziomek jego przeciw niemu był wytoczył. Zapytany, dla czego nieprzyszedł podczas dnia, odpowiedział, iż to też jego było zamiarem; ale gdy przed południem ezedł przez plac mennicy, spoetriegł, źe dumy po* epólstwa ctas.ały Xiecia Wellingtona i go wojak, który pod banderą Xi cia w krwawych fiłuźył wyprawach, porwał konia za cugle, te słowa wyrzekłszy: "Bądź spokojny, X>ąźę! Wołałbym się dać porąbać na kawały, niż dopuścić, aby Ci moiłocłi ten co złego zrobił!" Zawołał potem na służącego Xiecia; ten zaś odpowiedział, źe cały ten szwank nic nieznaczy , Pan jego już w większych był niebezpieczeństwach. - Potem opowiadał 6tary żołnierz, iź nieodstąpił osoby Xi cia, dopóki ten niezeiadł % konia przed Apsley House, a gdy mu potem dziękując, rozkazał służącemu swemu, aby mu dał gwineę, odpowiedział, iź u niego przyjaźń Xi cia więcej znaczy, niż gwinea. Aie służący Xiecia wziąwszy go z sobą do pałacu, przymusił go do przyjęcia lej gwinei, prosząc go ora«, aby go częściej odwiedzał; on (żołnierz) niebył jednak dotychczas w hotelu. - Śledztwo później odbyte potwierdziło zupełnie lę powieść starego żołnierza. G lob e , wzmiankując o wieściach wojennych, od kilku dni w obieg puszczonych, następujące czyni uwagi: "Tyle pewna, że tylko ci istotnie życzyć mogą wojny, którzy ją poczytują być środkiem ku polepszeniu swego osobistego położtiiiB. Naród, który w każdym razie musi ponosić koszta wojenne, byłby w najwyższym stopniu przewrotny, gdyby się na tein poznać niecbciał, ie jego korzyść rzetelna na trwałym i nieprzerwanym pokoju polega. Lecz nawet te KJasey ludu, co z wojny korzyść odnoszą, rozumnieby postąpiły, gdyby naprzód obrachowały szkody możliwe; bo o tern niech się przekonać raczą, że wojna wszczęta w obecnych okolicznościach byłaby okropną i wyniszczającą. Jakkolwiek więc niektórym obywatelom położenie wdów i sierót po poległych w wojnie obojętną jest rzeczą, rządy jednak mądre i pieczołowite przekonały się o tej nieodzownej prawdzie, ii wszystkie ludy i kraje polepszenia potrzebują, i że takowe polepszenie na innem polu musi być szukane, nie na pobojowiskach. Sir Walter Scott przybył do Londynu, i bawi teraz u zięcia swego P. Lockhart. Nieszczę - ściem w podróży tknięty został apoplejcyą i jeden bok ma zupełnie sparaliżowany; jedynie tylko szybkie upuszczenie krwi ocaliło go od nagłej śmierci. Lekarze oświadczyli, źe choroba jego jest nieuleczona. Dzisiaj rozeszła się była Wlesc o śmierci Waltera Scotta; True Sun «bijając wszela* ko te pogłoski, przeciwnie twierdzi, źe Baro* net miał noc bardzo spokojną. Dnia 16, b, ID, na posiedzeniu Izby niższej,

PanBulwerpo obszernej mowie uczynił wniosek o zniesienie wszelkich opłat przeszkadzających oświacie, a mianowicie opłaty stempla od gazet. Ma także być wyznaczony dobrany komitet do roztrząsartia środków taniego upowszechniania gazet i innych pistn przez pocztę. Pan O'Connel mocno popierał ten wniosek, a Lord Althorp pochwalał większą część jego uwag, chociaż twierdził, źe zniesienie tej 0« płaty, nie jesi zastosowane do czasu. Stosownie do życzeń Izby, Pan Bulwer cofną,! swój wniosek, lecz zastrzegł sobie, uczynić go na najbliźszem posiedzeniu Parlamentu. Panu Staniej dozwolono wprowadzić bil przeciwko processyom katolików i oranźystów w Irlandyi; również dozwolono przedstawić Lordowi John Riissel bil przeciwko przekupstwom przy wyborach parlamentowych. W mieście Birmingham ulica dotychczas zwana ulicą Wellingtona przezwaną, została Attwooda.

Wiadomości o cholerze zlrlandyi nadchodzące brzmią w sposób istotnie okropny. Z Tullatnore, miasta liczącego 7000 mieszkańców, wszyscy mieszkańcy uszli, tak dalece, iź ledwo 1000 tylko zostało. A mimo to jednak w przeciągu 5 dni umarło tam na cholerę 145 ludzi. W Clare i Eonie pomór ten straszliwe zadaje klęski, - Dotychczas umarło w Irlandyi na cholerę osób 3369.

ROZlllaite wiadolllości.

W obrazie statyetycznym, ogłoszonym przez Franc. H n b. Skarbka, o więzieniach w Królestwie Polskiem z r, IS30., znajduje się ciekawy następujący opis: Katolików nowo uwięzionych naj gorszy był stosunek w województwie Mazowieckiem: i na 557 i W Płock« I na 577. Najmniej zły w wdztwie Podlask.

I na 1563 i w Kalisk. 1 na 1307. Gdyby z liczby uwięzionych katolików można jakie wnioski czynić o stanie ich moralności w różnych województwach; należałoby taką kolej wszyBtkich województw ustaoowić, zaczynając'od tego, w którem ta moralność w najlepszym jest etanie: l) Podlaskie; 2) Kaliskie; 3)Sandomierskie; 4) Lubelskie; j) Augustowskie; 6) Krakowskie; 7) Płockie; $) Mazowieckie.

Co do reformowanych uważamy, iź ester* województwa, to jests Krakowskie, Sandomierskie, Lubelskie i Podlaskie, mają tak mało ludności tego wyznania, iź żadnych wniosków czynić niemoźns. Co do 4 innych Województw, największą ludność ewangelicką posiadających, najmniej stosunkowo doetas a po niem Makowieckie I na 1019, najwięcej łaś wdztwo AugueCowekie 1 na 751 i Płockie l na 763. Co /io Żydów daleko gorsze od wszystkich innych jest województwo Płockje, w klórein wypada I uwięzionych na 257 Żydów, kiedy w trzech po niem najgorszych pod tyra względem, to jeet: w Augustowskiem, Mazowieckiem i Sandomierskiem, wybada je* den uwięziony na 300 kilkadziesiąt Żydów, w Krakowskiem l na 466, w Kaliskiem I na 591. Najmniej zły siósunek jest w województwie Lubelskiem i Pudlaekiem. Filipony znajdują się tylko w wdztwie Augustowskiem, i dają dowód uiemoralności swojej w lem, że wypada między nimi t więzień na 203 ludzi. Scribe, który w tylu komedyach tyle osób pożenił, sam leraz wstąpił w śluby małżeńskie z aktorką paryzką, Leontyną Fay. W Chinach i w" Japonii na kilkaset lat pier* wej znano gazety, jak u nas w Europie; bo · «daje się, jak juz często uwagę tę robiono, ie Chińczykowi« wyprzedzili nas we wszystkich potrzebnych wynalazkach. Pierwsza gazeta europejska wyszła dopiero z początkiem 17 go wieku. W okolicach Symferopolu, w Krymie, odkryto w ciągu zeszłego roku obfite kopalnie marmuru iołtego wpadającego w czerwony Z żyłami białemi, Z kilku jego sztuk, przysłanych na próbę do Petersbuiga, okazuje się iż jest mocno zbiły, w odłamie nader drobnoziarnisty, przyjmuje piękny kolor, nadt wszystko zaś celuje cieniowaniem barw swoich, które zupełnie jest podobnem do marmuru JLaceriemońskiego, znanego pod nazwiskiem "Gialo-antco." W edług urzędowego popisu ludności, ukończonego w d. 4. Kwietnia b. r., Francya, liczy teraz 32,560,934 mieszkańców. NajludniejBzy z Departamentów jest depart, du N ord, Itczący 989.908 mieszkańców; po nim idą. dep. Seine z 925,108, depart. Seine-Inferieure i Pas de-Calais z przeszło 6co,coomieszkańcami, Najmnej ludnym jest depo Hautes-Alpes, liczący ich tylko 129,000

Aukcya fajansu.

W Piątek dnia 6. m. b. i w dniach, następujących bed sprzedawał w Hotelu Saskim przez publiczna lieytacyą najwięcej dającemu znaczny zapas fajansów, składający się z talerzy, półmisków* waz, asyet, filiżanek, imbryczków, do herbaty i kawy, jako też ze wszelkich sprzętów kuchennych i gospodarskich, za najumiarkowańsze ceny. Poznań, dnia 4. Lipca 1832.

Castner, Król, Aukcyonator.

UWIAUUMlbMlfc.. Szanowną publiczność mam honor niniejszern uwiadomić, że skład mojej prawdziwej wódki kolońskiej znajduje się jedynie u J. M, Pana Koliniego w Poznaniu na ulicy Jezuickiej pod No. 214. Kolonia nad Renem, d. 12. Czerwca 1832.

Królewski uprzywilejowany nadworny liwerant Jan Antoni Farina w Kolonii w mieście Medzialan na ulicy Wysokiej pod N o. 129.

Browar, do sukcessorow Franke należący, w kompletnym stanie, do którego szynkownia i izba mieszkalna należą, jest natychmiast, lub od Sgo Michała r. b. do wypuszczenia w dzierżawę. Ochotę zadzierzawitnia mający mogą się każdego czasu zainforrnować o bliższych warunKach na Garbarach Nr. 379. u Szamb o rs K ifii o.

Traneport cygarow z kilku set skrzynek złożony, w różnych gatunkach, najlepszego wyboru, otrzymał i przedaje tak w całych, pół i ćwierć skrzynkach, jako tez pojedynczo, w cenach jak najniżej obrachowanych Handel tytuniu i tabaki w rynku N ro. 57.

Jakóba Traeger.

Ceny zboża w Berlinie.

Dnia 28. Czerwca 1832.

L a d e r n : Tal. igi. fen. Tal. śgr. fen.

Pszenica 1 - · Zyto l 2 3 9 I 2 t 3 Jęczmień wielki Jęczmień mały -.

Owies l 7 6 x 3 9

Wodą: Tal. śgr. fen. Tal. igr. fen.

Pszenica (biała) 2 20 12 8 9 Zyto 127 6 l 22 6 Jęczmień wielki I I 7 6 -u.

Jęczmień mały Owies I 6 3 l r 6 Groch l 28 Q Kopa słomy 7 7 6 6 io -.

C e tnar siana l 5 20