GAZETA

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1832.08.23 Nr196

Wielkiego

Xiestwa

. 1 .

p O Z N A Ń S K I E G O.

Nakładem Drukarni Nadwornej W Dekera i Spółki. - Redaktor: A. WannowshL

Jłf 196. - W Czwartek dnia 23. Sierpnia 1832.

Wiadomości zagraniczne.

A ng li a.

Z L o n d y n u, dnia la Sierpni».

Xiąźę Wellington udaje się dnia ao, m. b.

do północnych okolic Anglii i Szfcoeyi, gdzie na zamku letnim Xcia Buccleugh w Dalkeith polityczna odprawi konferencja z Torrysami szkockimi. We wszystkich prowincyach Irlandyr mają tera* być utworzone ruchome oddziały, w celu ocalenia zagrożonego pokoju. Donoszą z Lizbony za. 25. Lipca: "Wczoraj wielka tu na naszych Miguelislów napadła trwoga. Pozdrawiano na okrętach cudzoziemców banderą trójkolorowa; Krdlowy Portugal' akie; w odpowiedzi na wydane przez Admirała. Sartorius poprzednie satwy.

W liście z Oporto Z d. r8*. Lipca, umieszczonym w gazetach hamburskich, piszą co następuj e: " Stosunki tutaj dotychczas się nieodmieniły. Dla niedostatku jazdy nasi na nieszczęście z zwycięztwa odniesionego dnia aj. n>. b. niernogli tak korzystać, jak powinni byli, a ponieważ miasto obecnie ze wszystkich stron forjftkacyami otoczone i w ulicach samych barykady pozakładane, położenie nasze wcale niejest przyjemnem. Płomień wojny domowej sttdsień bardziej się szerzy i wzmaga."

W edle listów z Gibraltaru z dnia 19. m. z., dopuszczają się okręty nadbrzeżne hiszpańskie największych zelżywości przeciw banderze angielskiej. Dnia tg. Lipca bryg wojenny Hiszpanów ścigał w nieprzyjacielskim zamiarze kilka batów angielskich, wchodzących do zatoki Gibraltarskiej, poczerń dniała z cytadelłi Catalan natychmiast kilka razy ognia dały do okrętu hiszpańskiego, niemogły wszelako jego dosięgnąć. Dotychczas niesłycbać, żeby się rząd nasz jakiej miał dopominać satysfakcyi. W wczorajszym numerze Standarda czy«amy; "O sprawie Dom Pedra w Cityi powszechnie rozpaczają. O położeniu jego najsprzeczniejsze pogłoski obiegają, z których wszelako dosyć wyraźnie wynika, ź e p o ś w i e t n e m zwycięstwie Hrabiego Villa-Flor, wiełłl teD> bohater, razem z Panem swoim, wbrew zwyczajowi dotychczasowemu, się cofnął» zamiast coby się miał dalej posunąć, i ciągle jeszcze w Porto się ukrywa. Zdaje się, ze się naród portugalski prawie jedngzgodme za Dom Miguelen» oświadcza, i że armia Królewicza, z 16000 żołnierza, ku miastu Porto wyrusz)ła. Armia Dom Pedra ma już wielkiego doznawać niedostatku amuniey i ; nawet wieśniacy, tworzący po kraju oddziały Guernlasow, napadają na wojsko zbawców. Podobnież cierpi Dom Pedro wielki niedostatek źywaości, gdjż Miguełiśei wszędzie do«<<»j

x głębi kraju tamują. Ze wszystkich tych doniesień wynika jak najoczywiściej, że się Dom Pedro na zdaniu ewojem o popularności brata swego bardzo zawiódł i przyciśniony ze wszystkich stron, do miejsca wylądowania swego się cofnął, aby na przypadek zupełnego niepowodzenia się mieć wolną drogę do ucieczki."

Gazety tutejsze umieszczają następujący traktat względem władzy Monan-bieżnej w Grecyi, zawarty między NN. Królem Anglii, Królem Francuzów i Cesarzem Rossyjakim z jednej, a N. Królem Bawarskim z drugiej »trony : Art, i. Dwory A"&"i, Francyi i Roesyi, przyzwoicie tym celem umocowane od narodu Greckiego, ofiarują Xiążęciu Fryderykowi Ottonowi, drugiemu synowi N. Króla Bawarskiego, dziedziczną władzę Monarchiczną Grecyi. - Art. a. N. Król Bawarski, działając imieniem swego syna małoletniego, przyjmuje na rzecz jego dziedziczną władzę Monarchiczną Grecyi, i następujące warunki.

-. Art. 3. Xiążę Bawarski Otto ma mieć tytuł Króla Grecyi. - Art. 4. Grecya pod władzą Monarchiczną Xiąfęcia Bawarskiego Ottona, i pod gwarancyą trzech Dworów, ma tworzyć Monarcluczny i udzielriy , stosownie do protokułu, podpisanego d. 3, Liitego 1830. r. przez wspomnione Dwory, a przyjętego tak przez Grecyą, jako też Porte Ottomańską. - Art. 5. Granice kraju Greckiego będą ostatecznie ustanowione przez układy, rozpoczęte niedawno przez Dwory Anglii, Francyi i Roesyi z Porta Ottomańską, w skutku protokułu z dn. 26. Września 183t. - Art. 6. Gdy trzy Dwory już poprzednio przedsięwzięły zamienić protokuł z d. 3. Lutego 1830. w ostateczny traktat, skoro ukończą się układy względem granic Grecyi, i traktat ten udzielić wszystkim Mocarstwom, z któreSd mają związek, przeto wyraźnie się stanowi, iż zobowiązanie to ma być uskutecznionem, l że Król Grecyi ma być stroną układającą się w owym traktacie. - Art. 7 , Te lny Dwory użyją niezwłocznie swego wpływu do wyjednania u wszystkich Mocarstw, 2 któremi zostają w związku, uznanie Xiecia Ottona Bawarskiego, Kroltm Grecyi, - Art.

$. Stanowi następstwo dziedziczne. Na przy.

padek, gdyby X>ążę Otto miał umrzeć bezpotomnie, przechodzi korona na jego młodszego brata i jego potomków, podług pierworodnej linii; gdyby zaś i drugi brat jego 7inort bezpotomnie, więc natenczas otrzyma grecką koronę trzeci brat jego. W żadnym wypadku oumogą jednak korony Bawaryi i Grecji pod jednym Królem być połączone.

Art. 9. Pełnoletność Xiecia Ottona, jako Króla Grecyi, nastąpi ze skończeniem so roku, azatein dn. 1. Czerwca 1835- - Art. 10. Xiążę Otto pobierać będzie swoje apanaie w Bawaryi. Oprócz tego będzie on od swego dostojnego ojca, w nowem stanowisku według sił wspierany, dopóki w Grecyi przy» zwone dochody koronne niebędą oznaczone, - Art. 12. Sciąga się do przyjętej gwarancyi trzech Dworów za pożyczkę 60 000.000 Ir., która ma być podniesiona w trzech terminach, na każden po 20,000,000 fr.; na ten raz dopuszcza się odebranie pierwszej raty, bez dozwolenia Dworów; przy następujących obydwóch terminach, należy przed podniesieniem aasiągać wprzódy przyzwoleąia kontraktujących Dworów. - Art. 13. Sciąga się do niektórych wynagrodzeń, któreby Porcie przy trwających teraz układach przyzwolone były, i mają być z dochodów tej pożyczki uiszczone. - Art. 14. Król Bawarski doda Xieciu Ottonowi korpus wojsk bawarskich $l 3500 ludzi, których uzbrojenie i utrzymanie państwo Greckie dopełni. To wojsko zluzuje tam znajdujące się teraz wojsko mocarstw sprzymierzonych. - Art. 15. Król Bawarski dozwoli Xieciu Ottonowi przyjąć do swej służby pewną liczbę bawarskich oficerów, którzy organizować będą grecką silę narodową. - Art. 16. Zaraz po podpisaniu niniejszej konwencyi, udadzą się Radzcy dodani Xieciu Ottonowi do utworzenia Regencyi do Grecyi, dla objęcia takowej i przysposobienia wszystkiego na przyjęcie nowego Władzcy, który z swej strony w jak najkrótszym czasie uda się do Grecyi. - Art. 17. Trzy Dwory uwiadomią przez wspólną deklaracyą naród Grecki o uczynionym wyborze, i udzielą Regencyi wszelkiej pomocy. - Art. 1$. Niniejsza konweneya ma być ratyfikowana, arstyhkacye w sześciu tygodniach lub wcześniej w Londynie wymienione. - Na dowód czego respective Pełnomocnicy niniejszy traktat podpisali i pieczęciarei swemi opatrzyli. - Działo się w Londynie, dn. 7. Maja 1832- r.

(podp.) Palmerston, Taliejrand, Matuszewicz, Litven, Cello, Hiszpania.

Z Madrytu, dnia 2. Sierpnia.

Ponieważ Kroi zupełnie z suchobolności z-ostał wyleczonym, niebędą więc odtąd wydawane żadne buletyny o zdrowiu jego. Wedle wiadomości o annii obserwacyjnej, zatrzymuje taż dotychczas dawniejsze awe <43/nowiska. Gazeta dzisiejsza'nadwoma otrzymała prze« telegraficzną depeszę z zamku letniego Sit. 11dsfonso następujące udzielenie: "Dnia 23. twę; dla krótkości czasu niemoźemy zamieścić raportu o korzyściach w tejże przez Dorn Miguela dopiętych, który goniec ostatni przy. wiózł. Portugalia, O potyczce zaszłej dn. 23. Lipca pod Porto, wydał Generał bania Martha następujące sprawozdanie do Ministra wojny: "Do JVV. HrBarbacena: Mam honor donieść J W. Panu, ic powstańcy po potyczce pod Ponte-Ferreira, w której haubicę jedne utracili, w nocy wszystkie sily swoje juz pod Villanowa, juź to w pobliżu miasta Porto skoncentrowali i most na rzece Duero znieśli. N azajutrz o godzinie 3. zrana uderzyli ze wszystkieini siłami suemi na mnie na stanowisku mojem pod Grafiia, któregorn bronił przez 10 godzin, gdyż ogień dopiero o goilz. 7f. wieczorem ustał. .Brak żywności tak jest wielki, iźem się widział być przymuszony cofnąć się, w zamiarze koncentrowania dywizyotiu mego w bliskości magazynów, aby go tern łatwiej posilić i potem na no - wo zaczepne rozpocząć działania. O utarczkach pod Ponte Ferreira i Grania niernogę jeszcze J WPanu udzielić szczegułow, gdyżini dotychczas na czasie zbywało do wypisania i ułożenia listu. Proszę J W Pana zawiadomić o tern Króla Jmci, W głównej kwaterze Penafiel, d. 24. Lipca is32. r. (podp.) Vi co m te S a n t a M a rt h a, Generał komenderujący 4.

dywizyonern. Drugi raport. Były Cesarz Brazylijski, był z całą swoją silą zbrojną obecny; powstańcy w rozpaczy swojej wszystko ślepemu poświęcili losowi. W niewolą wzięci i zbiegi donoszą, że adjutant byłego Cesarza na placu poległ i że rokoszanie znaczną ponieśli stratę w zabitych i ranionych oficerach. Między ostatnimi znajduje się także były Hrabia Villaflor Pułk jazdy Chaves z tak w20rowern popisywał się męstwem, iż wychwalić go dostatecznie niepodobna. Batalion cudzoziemców został cały w pień wycięty. Strata nasza w ranionych i «abitych niejest znaczna. Dywizyon dzierży te same stanowiska i pokazał się tak, jak się nieprzyjaciel po nim niespodziewał . (podp.) Vicomte Santa Martha, Francja.

Z P a ryż a, dnia 11. Sierpnia.

Napomknęliśmy w numerze wczorajszym w krótkości o ślubie cywilnym KrólaLeopolda. Poprzedzał on, jak doniesiono, ślub kościelny.

Zaraz po obiedzie (diner) d. 9. udał się Król x Królewską rodziną do pokoju, gdzie zazwyczaj z Ministrami pracuje. Tam P. Dupin przeczytał kontrakt ślubny. Stąd udał się cały pochód do wielkiej ga1eryi, gdzie obrządekślubu cywilnego prze* Prezydenta Izby Parów, Barona Pasquier i przez archiwarynsza Izby Parów, Pana Cauchy, został odprawiony. Cały dwór iorrnował wielkie kojo, na środku stali Kroi Leopold 1 Xieznirzka Ludow-ika, obok nich Kroi i Królowa Francuzów, rodzina Królewska 1 świadkowie ślubni, już powyżej wymienieni. Potem odbyły się śluby religijne« Podczas, kiedy się cały pochód udawał do kaplicy, z prawej strony Xigzniczki L u do wikt szedł jej ojciec dostojny i Xiążęia, jej bracia; po lewej stronie Króla Leopolda matka Królowa i Xięźniczki. - Xi;żniczki Ludowiki suknia osianą była brylantami, podobnież miał też Król Leopold wszystkie swoje ordery w brylantach, - Cale miasto trojkolorowemi chorągwiami było przyozdobione, które przy rzęsistej ii« luminacyi wspaniały przedstawiały widok. W gazecie Fran kfurtski ej czytamy: "Donoszą nam z Compiegne z dn. 8- Sierpnia, że Pan van de W eytr, który Królowi towarzyszył w podróży do Francyi, natychmiast po odprawionym ślubie z ważną missyą do Londynu się udaje. U dzielenia mające być prze5I niego uczynione konferencyi londyńskiej, by» ły przedmiotem ścisłych i dokładnych obrad oby dwóch K rolow, i jeśli pogłoskom w obieg puszczonym wiarę dać można, to dążą one do formalnego odrzucenia wszelkich modyfikacji w 24. artykułach. Bezolucya takowa zdaje się nam być nazbyt sprężystą i wątpliwości niejakiej podpadającą." Lord Granville, Poseł angielski, dzisiaj odjeżdża do Londynu, powróci wszelako za kilka dni. Ta niespodziana podróż, o której sarn nawet Lord przed dwoma dniami mc jeszcze niewiedziaf, stała się powodem do rozmaitych domysłów i jest zapewne ściśle połączoną z sprawami belgijskiemu Generał Lafayette powrócił dzisiaj z swojej siedziby letniej do Paryża. T ej nocy znaleziono w wielu dzielnicach miasta poprzybijane prokiamacye. Z każdego pułku załogi naszej batalion jeden biwakował w koszarach, aby być gotowym na pierwszeski - nienie. Wydano też rozkaz do niektórych legionów, aby były w pogotowiu. Pułkownik 9. pułku kirassyerów w Compi"'gne, o którego śmierci wczoraj donosiliśmy, nazywał się Joly. Powiadają, że po napiciu gię zimnej limonady, cholery dostał. Mo o i tor donosi: Ponieważ na monach greckich ukazali się znowu rozbójnicy morscy, przeto Kontr Admirał, dowodzący dywi> zyą na wschodzie, pospieszył porozumieć się 2 admirałami Hotham i Bicord względem skutecznych środków. P, Hugon rozporządził krążenie około wysp, a rząd grecki u> ników w najodleglejszych ich zakałach ścigać. Dowództwo tej floty poruczono Kapitanowi Kriesi, znanemu z tego na Archipelagu, iż podczaa największych rozbojów morskich, on aie najwięcej i rayczynil di» wytępienia rozbójników. Aby jeszcze bardziej uapokoić kupców i czuwać nad nimi, Admirałowie francuski, angielski i rossyjaki porozumiawszy się, uchwalili regularna, eskortę dla okrętów Archipelag przepływających.

«WMMWMMM«

ROZlllaite wiadolllOŚci.

Wykaz powiększenia się długu publicznego Anglii: funt.steilPo rewoiucyiangielskiej r. 1&89.. 1,054,925 Podczas pokoju Ryswickiego 1697. 21,515,742 Po pokoju Utrechtskim r. »714. . 53,6 A 1,070 Po pokoju Akwizgrańskim r. 1748- 78 293,3' 3 Po pokoju Paryzkimr. 1763. .183,359,27s Po pokoju Wersalskim, po ukończeniu wojny amerykańskiej o niepodlegość r. 1784. . 238,132,248 Po pokoju w Amiens r. 1802.. . 499.752.075 W roku i8»3- . . . . . . . 600,000,000 Dnia 5. Stycznia roku 1827. , . 8971098,557 - Stany północnej Ameryki spłaciły swojo długi. Wykaz powiększenia się publicznego długa Francy i od połowy i&go wieku: Wre ftank156z. pod Karolem IX. 17000,000 1S89> pr*v śmierci Henryka III. 339,649,000 3J95.pod Henrykiem IV. (Sully) 96.900,000 1&60. pod Lud w. XIV. (Colbert) 783.400,000 169g. (Pelletier) 1,301,690,000 1710. - (Charaitlard) 4,386.318,750 1788 pod Lodw. XVI (Necker) 4,245,750 A OOO 1807. pod Napoleonem . . . 1,912,500,000 28a t. pod Ludwikiem XVI I I. . 3,466.000,000 1829- pod Karolem X. ... 4,200,000,000 1830. przy wstąpieniu na tron Ludwika Filipa .5,185438,457 »81* - pod L u d w . F i l. » C z e r w c u 5.41 7 .49 A 01 7 Do ostatniej summy dolicza się jtezete nowa pożyczka 150 milionów, po której otworzeniu pozostanie jeszcze bieżącego długu, około 450 milionów.

W wysałen» niedawno dziele o ekonomice nr pracach przemysłowych, znajduje się następująca wiadomość o zakładzie T i m e s ; "Zakład ten jest dowodem, ile przez podziałpracy zdziałać można, przemysł i materyał łączą się tu, aby podług największych planów, a a najoszczędniejszą ekonomią nsjprędsze akuiki wyprowadzać. Między tysiącami czy« I tlników, których T i m e a we wszystkich częściach świata lucy, mało zapewne jest takich, ktńrzyby potrafili wystawić sobie żywy obraz, w którym t>łe utalentowanych mężów, tyle mechanicznych geniuszów, dzień i noc w uatawicznym zostaje ruchu, aby światu nauk i pożytecznej zabawy duatarcayć. Sale pracy lak doskonale oświecane są gazem, że wszystko widzieć można, jak podczas naijaśniej» szego dnia. Cichość, spokojność i porządek panuje w« wszystkich oddziałach, gdzie około i c o lud<i jest ustawicznie zajętych. Podczas posiedzeń parlamcntarskich, pracuje be* ustanku najmniej 12 stenografów, cayłi skoro» pisów w Izbach wyższej i niższej, każdy by« wa zmieniany co godzina od drugiego; wtedy co tchu bieży do drukarni, aby przełożyć swą pracę na pismo zwyczajne. W tymże czasie z 50 zecerów nieustannie pracuje, jedni szybkością błyskawicy składają litery a nieoschniętego jeszcze pisma, drudzy ułożona wiersze składają do kupy i e. d. Kiedy szczytne zakończenie mowy odbija się jeszcze o sklepienia kaplicy Ś. Szczepana i wzbudza unieaienie przytomnych, już ono w kieszeni Stenografa spieszy do drukarni, i kiedy zaledwo jest złożone i nowiny dzienne dodane, stoi 24 kolumn gotowych pod parową prasse. Czterech robotników kładzie te wielkie arkusze na maszynę, które w tym momencie innym czterem wpadają w ręce. W jednej godzinie 4000 arkuszy jest wydrukowanych, e w & godzin rozdane już są publiczności 12,000. egzemplarzy, z których każdy przeszło 300,000 liter obejmuje." a-ssa»Agaaaa»

Ceny zboża na Pruska mIarę 1 wagę w Poznaniu. Dnia 20. Sierpnia 1832.

T*l. igr. tan. do Tal. Igr. f t » .

Pszenica . . I 37 6 2 Zyto t IS 6 Jęczmień Si" <; - 25 Owies. 25 - - .......... 27 Tatarka ' «-* . -»> Groch .

Ziemiaki 10 i* & Siana cetnar ił 110 ff.. . --< Słomy kopa ił 1200 ff..Masła garniec i w 1 1* 6