GAZE

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1832.08.24 Nr197

Wielkiego

TA

IlJXiestwap O Z N A Ń S K I E G O.

'i--eAił1Hił1u,»

'i»,

Nakładem Drukarni Nadwornej W. Dektra i Spółki. - Redaktor': A'. Wannowski.

)/(197. - W Piątek dnia 24. Sierpnia * 1832.

Wiadolllości krajowe.

Z Berlina, dnia 20 Sierpnia.

N. Kiól raczył dotychczasowego Dyrektora Gimnazyum Gdańskiego, Professora Sc łi a u b , mianować Radzcą szkolnym- prey Badzie prowincyonalnej szkolne;! Regeocyi w-Króle-wcu. J. K. M, Xiążę- Wilhelm (syn N. Pana), wrócił tutaj z Petersburga Aro.lIJIJIj\JIAJIAJIJI &K.lIJIJIj*

Wiadolllości zagraniczne?

Królestwo Polskie, ZVWarszawy, dnia 18. Sierpnia.

Ogłoszenie w Królestma> Boiskiem. - Zara> dzając wszelkim nieporozumieniom, jakieby wyniknąć mogły przez niewłaściwe pociąganie do Sądów cywilnych Królestwa Polskiego osó b wojskowych wyższych i niższych stopni, należących do armii J ege Cesarsko-Królewskiej Mości, tu w kraju konsyetującej, ogłaszamy następujące przepisy względem wręczania pozwów osobom wojskowym wyż wymienionym: 1. Ponieważ według praw rossyjskich wojskowi niższych stopni niemogą być przez pozwy pociągani do sądowej odpowiedzialności,

a zatem wojskowi tego stopnia służący w pułkach, artyleryjskich' rotach i innych komendach, unterofkerowie »'żołnierze wojsk Jego' Cesarsko- Królewskiej Mości, i ci, którzy z byłego wojska polskiego w służbę roseyjeką wejdą, przez mieszkańców Królestwa niemają. bić pozywania gAl yż - wojskowi ci od'swych' miejsc oddalad się memogą; ale w mniej znacznych przestępstwach uskarżać się na nieb należy przed najbliższymi ich Komendantami, którzy natychmiast obowiązani są wejśdź" w rozpoznanie podanego zaskarżenia i wymierzyć' pokrzywdzonym satyeftkcyą. Gdyby« zaś wsponmieni wojskowi dopuścili się osobistych'pokrzywdzen, lub ważniejszych przewinień" takich, - któreby wymagały śledztwa * policyjnego, natenczas zaskarżani być rnaja;w miastach wojewódzkich przed Prezydentami, w obwodach zaś przed Burmistrzami, lub Kornmissarzami Obwodowymi, którzy rozpoznawszy takowe zaskarżenie, zniosą się z naczelnikami komend, pod którymi obwinieni' zostają, a po wyprowadzeniu wspólnie z cywilnym Delegowanym śledztwa, sprawa odesłaną być ma do rozpoznania zwierzchności wojskowej, od której zależy wydanie decyzyina obwinionych, i wymierzenie pokrzywdzonym prawnej satyslakcyi.. a. Na Sztabs- i Ober-oficerów służących' wpuikac h, artyleryjskich rotach i innych ko

· Eiendach., w składzie korpusów,znajdujących, -.się, Audytorów, lekarzy i xieay tym samyra .porządkiem jak .w punkcie i. przepisano, mają być prośby podawane, jak również rozposnawanie, decydowanie i zadosyć uczynienie . takowych, wyjąwszy co do yięźy, względem Juórych z właściwym przełożonym ducho-wnytn znieść się potrzeba,.

.3. N a te zaś oso by, kióre do składu pul.ŁÓN i rat artyleryjskich nienaleźą, 9 służą w sztabach i adminietracyj, skarżyć si'; należy przed najbliższymi ich przełożonymi. 4, Na wojskowych w miastach lub obwodach w różnych zleceniach czasowo z pułków lub właściwych komend wy komenderowanych, zażalenia podawano być mają do Komendantów miejscowych, albo do wojennych Naczelników, jak dogodniej będzie, nakoniec: 5. Jeżeli .wyniknie zdarzenie, źe mieszkańcy zmuszeni będą skarżyć się na wojskowych wyższego stopnia, wtedy pułkowych Komendantów zaskarżać należy przed Generałami brygadami dowodz.ącymi, tych zaś przed dy.wizyjnemi N aczelnikami i wyżej podług lnetancyi, Względefli zaś porządku wręczania pozwów i .wezwań od władz sądowych cywilnych, wojskowym wyższych i niższych stopni, takowy porządek według istniejących w tym kraju urządzeń powinien pozostać w swej mocy, w zdarzeniu, jeżeli z kim z wymienionych stopni zachodzić będzie proces o ruchomy i nieruchomy majątek, eprawy z wexlow i długi na piśmie zaręczone, o umowy i różnego rodzaju zobowiązania, które według prawa powinny być przyjęte do rozpoznania miejscowych Sądów. N atenczae takowe pozwy i wezwania przesełane być powinny do bliższych zwierzchników, do których należeć będzie niezwłoczne przesłanie takowych osobom, których się dotyczą, celem stawienia eię przed Sądem bądź osobiście bądź przez pełnomocnika. W Warszawie, d. 19, (31.) Lipc? 1832. r.

(podp.) Naczelnie dowodzący czynną armią Generał-Feldmarszałek, Namiestnik Królestwa Polskiego Xiążę Warszawski, Hrabia Paszki e w icz-ErywańsKi. F 2 a n c y a.

Z Paryża, dnia M. Sierpnia.

Sąd Królewski w Aix zawyrokował, źe aresztowanie passaź>erów na pokładzie okrętu "Carlo Alberto" wbrew się sprzeciwia prawom narodów, że okręt potrzebą znaglony przybił do lądu pod La Ciotat, że więc wzięcie w niewolą osady wyrównywa zgwałceniu bandery sardyńskiej; powinni więc następnie P P . Saint

Prlest, Bourmont (syn), Selle, Kergorlay, -i Panna Lebechu natychmiast być na wolność wypuszczeni, ido.naństwa Sardyńskiego odesiani. Równocześnie jfdnak oświadcza sąd, wspomnioąy, że te 5 osób należały do spisku uknutego prceciw bezpieczeństwu Francyi; wydano więc rozkaz aresztowania onych, sko. roby się jeszcze raz dały zdybać w obrębie państwa Francuzkiego . Przed kilku .dniami wybuchły rozruchy w Fontainebleau z przyczyny następującej. Tancerz na linie, imieniem Faugerot otrzymał od magistratury tamecznej pozwolenie dawania przedstawień, pod tym wszelako warunkiem, ahy dziesiątą część dochodu przeznaczył dla ubogich miasta. Publiczność zgromadziła się, na placu, liny były napięte, ale Pana Faugerot nigdzie widać niebyło . Policya albowiem kazała u;o aresztować, ponieważ się wzbrania! wypłacić część pieniędzy zebranych na korzyść ubogich. Pospólstwo, dowiedziawszy się a tern, domagało się uwolnienia artysty, ale policya z taką postąpiła sprężystością, źe miasto wypuścić z aresztu wiarołomnego, owszem wszystkich hałasników w więzieniu osadziła. W Bordeaux wydarzył stęg. przypadek.choleryczny. Wczoraj umarło tu z cholery osób 16" o 10 mniej, niż d, 9. Z d n i a 1- 2. S i e r p n i a .

M o n i t o r dzisiejszy zamieścił w całości protokuł względem zawarcia ślubu cywilnego między Xięźniczką Ludowiką i Królem Leopoldem, jako też dokładne opisanie kościelnego ślubu, w którein następujące czytamy sprostowania wiadomości wczoraj i onegdaj podawanych: Świadkami dla Xięźniczki byli Parowie Markiz Barbe'Marbois, Hr. Portalis, Xiąźęta Bassano i Choiseul, i Deputowani Berenger, Dupin, Delessert i Gerard; nieprzeczytał też P, D u p i n , (j ak t o D z i e n n i k S p o rów - m y lnie donosił), kontraktu przedślubnego, którego ratyftkacya już przed wyjazdem Króla z Bruxeiii wymienioną została. Posłowie Cesarsko- Austryacki i KrólewskoPruski wyjechali dzisiaj stąd do Compiegne.

Pan Dupin (starszy) stamtąd już do stolicy wrócił. W Ministeryum spraw zewnętrznych stanął wczoraj goniec, który też dla kilku obcych Posłów ważne przywiózł depesze. Prefekt Korsyki, Pan J ourdan, otrzymał krzyż kawalerski legii honorowej. Pan Arago, członek akademii naukiizby Deputowanych, pojechał do Perpignan; zaś Pan Guizot wracający z podróży do Niemiec przedsięwziętej przejeżdżał przez Strasburg. Wedle depeszy telegraficznej z Bordeaux Z d, 10. m. b. wydarzyły się tam nanawo 4 przy wymienionego osób na cholerę zapadłych 81 jz których 6 już umarło. Ht. Leon, syn nieprawy Napoleona, który się W najnowszych czasach wsławił .przez S.WQJ pojedynek zbyłym oficerem angielskim, Panem "Hesse, udaje się stąd przez Mannheim do Rzym u do familii Bonapartów, Ód dnia onegdajszego na wczorajszy umario tu na cholerę osób 26. Konstytucyonista donosi, że ślub Xięźniczki Ludowiki z Kralem Leopoldem dla tego się w wCompiegne odprawił, a nie w Paryżu, ponieważ Arcybiskup tutejszy odwołując się do pewnych lcanonicznycli przepisów względem związków małżeńskich między roźnowiereami, niechciał ślubu tego odprawić w tutejszym katedralnym i Arcybiskupim kościele, T empj s pisze, że przy sposobności zaślubin Xiężniczki Ludowiki nanowo dużo mówią o udzieleniu amnesty iza wykroczenia polityczne, co już było zapowiedziane na uroczystość tegoroczną dni Lipcowych. Z dnia 13, Sierpnia, Trzy ważne fortece nad granicą Grenoble, LilIe i Metz, otrzymały nowych Komendantów, Komendantem teraz do Metz wysłanym jest znajomy N apoleonista, Pułkownik de Rossi, którego przed miesiącem z urzędu złożono. DzienniŁ Sporów donosi, ie wojsko konstytucyjne w Portugalii dopiero po powrocie Markiza Palmela działania swoje nanowo rozpocznie. Listy z Bilbao głoszą, ze się Generał Santa Martha w Pfcnafiel połączył z Generałem Povaos. Minister wojny, o którym rozgłaszano, że miał przejść na stronę Dom Pedra, został wiernym Dom Miguelowi; podpisywał przynajmniej jeszcze dn, 28. Lipca ustawy rządowe. Gazety nasze dzisiejsze zawierają wiadomości z angielskiego G lob e a n d T r a v e II er, głoszące, że około 60co milicyi z okolic miasta Porto przeszło na stronę Dom Pedra.

A n g l i a.

Z L o n d y n u , dnia 10. Sierpnia.

Słychać, że Xiezoiczka Wiktorya zwiedzi ląd stały, Generał-Porucznik Sir Charles Bruce upadłszy wceoraj na ulicy wznak na ziemie], na miejscu skonał. Pan Gye, właściciel tutejszego Vauxhall, ofiarował Panu Paganiniemu za 2 wieczory 300 gwineów; niechce on wszelako wystąpić za tak niską summe i żąda 500 gwin. (3bOC Tal,) Gatety stolicy donoezą, le Paganini był postano-wił puścić się do Ameryki, Dowiedziawszy się jednak, że podróż takowa

· lili5zajmowałaby najmniej 5 tygodni, «anferfial zamiaru swego, oświadczając, że ponieważ mu każdy dzień 100 gwineow czystego przynosi dochodu, ofiara takowej podroży byłaby za wielką. Obecność Barona Eagel, dawniejszego Posła Niderlandzkiego pfzy dworze tutejszym, niema żadnej styczności z sprawami politycznemi. - Pan Dtdel, dawniej Sekretarz legacyi, a obecnie sprawujący intere-aa Hoiandyi, zostawię u nas i nadal. W Holb«ach i Freeston wydarzyły się groźne rozruchy, gdyż robotnicy angielscy na wszystkich powstają dzierżawców, co Irlandczyków do służby swej przyjmują. Trzeba było ku przytłumieniu rokoszu użyć siły zbrojnej, 3 tak kilkunastu zniechęconych życiem to przypłaciło. N adeszłe z Kantonu gazety sięgają óo dn.. 17. Lutego i pr.-ynioeły wiadomość, że WiceKról prowincyi Kiang, z powodu okazanego deficyt w powierzonym mu skarbie, odebrał Sobie życie przez połknięcie liści złotych, i dwóch Mandarynów w sąsiedzkich obwodach poszło za jego przykładem, gdy w okolicy powstały zaburzenia,

ROZlllaite wiadolllOŚci.

W jednej z wiosek toto Wenecyi powiła niedawno kobieta aześć zdrowych chłopców, Z tych czterech umarło w pierwszych dniach czternastu, dwaj zaś żyją dotąd i są zdrowi. Zwyczaj szczególniejszy palenia tytuniu wprowadzony został do.Europy przez Ferdynanda de Toledo około r. 1559., który tytuń przywiózł do Hiszpanii i Portugalii. Rozszerztnie tego zwyczaju nietylko w tych obu krajach, ale w całej Europie opór znalazło, Xięża, lekarze, Xiąźęta, byli najznakomitszymi przeciwnikami tytuniu. Sułtan Amurat IV. ogłosił r. 17GO. wszystkich poddanych swoich, palących tytuń, za zdrajców przeciw osobie swojej, przeciw prawom i religii. W Roesyi palenie tytuniu czas długi także surowo było zakazane. W niektórych częściach Szwajcaryi palący tytuń ścigani byli jak najwięksi zbrodniarze, i jesiscze r. 1661. ustawy policyjne Berna występek ten 2 cudzołóstwem równały, J akób I., Salomon Anglii, sam pisał przeciw temu zwyczajowi, R. 1603. wydał swoje sławną bullę na tytuń.

W niej tytuń nazywa szkodliwym na oczy, nos, mózg i płuca. Powiada oraz między innem!, że gdyby mu przyszło dyabła zaprosić na obiad, toby mu trzy potrawy zastawił: