12-J8ro»wijać ezynoość nadzwyczajną; przebywa lam wiele Francuiów, kiorzy pod rnaBKa Legitymistów wzniecają wojnę domową, chcąc się pomścić na Xieciu, nieprzyjacielu Francuzów. Utworzyli oni między sobą Komitet, »atrudniający się rozszerzaniem niechęci i pozyskiwaniem osób ku dopięciu zamiarów swoich-, uważający wezelako przyiem ni każdy uczynek rządu. Temu Komitetowi przypisują «niweczenie wyprawy Xięźciiczki Btrry, która w Massa wszystko jak najlepiej była przygotowała. Ma ten Komitet powierników swoich pomiędzy osobami Xiezn<; otaczającemi, sam miał udział w urządzaniu wyprawy i wiedział dokładnie o wszystkiem, co Xiężna przedsiębrała w celu zdobycia tronu fraocuzkiego dla syna swego. Nawet po nieudaniu się całej wyprawy, odbierał ten Komitet prze« osoby mu przychylne uwiadomienia dokładne o wszystkiem, co się przy dworze Modeńskim dzieje. Dopiero po odkryciu korespondencyi utrzymywanej z Włochami połnocnemi, dowiedział się rząd o podstępach tego stowarzyszenia, w skutek czego też natychmiast kilkudziesiąt awanturników francuskich przyaresztowano, Niderlandy.
Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1832.10.04 Nr232
Czas czytania: ok. 16 min.Z Bruxelli, dnia 34. Września.
Na tutejszej i Antwerpskiej giełdzie panowało wczoraj nadzwyczajne zamieszanie. N atychmiast po otworzeniu giełdy ukazało się wielu przedawców papierów hiszpańskich, których jtdnak, gdyż wiadomość o śmierci Ferdynanda VI I. jest prawdziwą, nikt nabyć niechciał . i które w kilku min u tac h o 4 pr. Ct. się zniżyły. L y n x tak się wyraża: "Zgon Ferdynanda VI I., obwieszczony tu wcoraj przez tłumy gońców pędzących przez miasto nasze, jest zdarzeniem największy wpływ wywierającym na etan polityki europejskiej; zdarzeniem, które trudności dyplomatyckie wielce jeszcze powiększy. Zniienie kursów niebawem nastąpione dzielniej przemawia, nia te słowa nasse." Wczoraj przyaresttowaoo tu Kawalera fetory RiehmoDl. Miał on eonie dawniej polecone od rządu naszego missye do Holandyi, i korzystał podobno z tego tajemnego urzędowania, aby w Bruxelli intrygować na korzyść Holandyi. W U n i o n czytamy: "Wszyscy Ministrowie podali się do dymissyi i zawiadują wydziałami swe mi tylko ai do chwili, w której im wyznaczą zastępców. Zdaje się, że pytanie ministeryalne zostanie zasuspendowanem, Bi do nadejścia odpowiedzi z Londynu, któ.
rej w co chwila wyglądamy. - Zresztą, jesl
najniezawodniej sla, ie gabinet HagsU oiUtnich przełożeń konferencyi nieprzyjął . W przeciągu ostatnich 24 godzin zachorowały l una cholerę tylko 2 osoby; tuszyć więc sobie należy, źe zaraza wkrótce zupełnie UstanieJ
F 2 a n c y a.
Z Paryża, dnia 21. Września.
Xiążę Brunświcki przejeżdżał przez Troyee d. 18. wieczorem. B>ł on jeszcze w tymże samym ubiorze nocnym, jaki miał na sobie, gdy go polieya z pokoju sypialnego w hotelu jego uprowadzała. Obok niego w pojeździe siedział oficer pokoju 1 Porucznik źatidarmerY1. Mówią dzisiaj znowu o zmianie w Ministeryum; prezesostwo w nowym gabinecie ma otrzymać P. Decades i już podobno wyprawiono gońców do Bo :aux, aby przywołać tu polubieńca Ludwika XVI I I. W Messager czytamy, co następuje: "Odpowiedź Króla Wilhelma już zaajoma.
Jest ona stosowną do tego, czego się po nioa spodziewano. Król oświadcza, iź z Antwerpii nieusląpi, i że tylko dla tego niekazal strzelać na warownie, które naprzeciw cytadeli wystawiają, ponieważ choć pozornego chce uniknąć zarzutu, jakoby on miał rozpocząć kruki nieprzyjacielskie. Czeka więc skutku pogróżek Francyi. - Z naszej strony powzięto podobno w gabinecie zamiar blokowania portów holenderskich. Jest (o dzielnym środkiem przymusu. Niesprz>ja wprawdzie tym zamiarom pora roku, ale biegłość marynarzy angielskich i irancuzkich wynagrodzić potrafi niewczas. Wypłynie albowiem podwójna flota pod banderą Wielkiej Bretanii i trójkolorową. Admirał Dueray de Villeneuve, który z Tulonu przybył do Paryż», ma objąć główne dowództwo nad temi okrętami liniowemi, które do tej ważnej wyprawy są przeznaczone. Krąży tu dzisiaj numer Monitora Belgijskiego, tak się wyrażający: "Niektóre gazety twierdzą, iż rząd francuzki, odebrawszy wiadomość, że się gabinet Hagski do przełożeń Lorda Palraerston bynajmniej przychylić niechce , P an u Durand de Mareuil! przesłał inetrukeye treści następującej: Pytanie belgijskie jest lakiem pytaniem, które ca« lą Europę, przedewszystkiem zaś Króla Francuzów obchodzi. Powinien on koniecznie módz powiedzieć w przyszłej mowie swojej od tronu: "Sprawy między Holandyą i Belgią załatwiono" - albo wojna nieuchronna. - Możesz to V\rpan zakomunikować Lordowi PalmeratoD, z leoi oświadczeniem, że rząd angielskiego, domagać etę będzie od Króla Niderlandzkiego stanowczej odpowiedzi, czy przełożenia weporonione przyjąć chce, czyli też nie. W ostatnim razie Francya widziałaby się być w konieczności wypowiedzenia mu wojny." - Po edejściu tej depeszy odbyły się częste posiedzenia Ministrów i Poseł angielski był już kilka razy u Króla. Zdaje eię więc być rzeczą prawie pewną, że w przypadku wzbraniania się Admirał Rigny sunie na czele floty naszej w Sjerburgu i położywszy się s eskadrą angieif lą popłynie na Skaldę. Marszalek Soult z mojej strony wymaga tylko 8 d n i, aby wojsko 30.000crne pod wodzą Marszalka Gerard poprowadzić pod m ury Antwerpii. Znany przywddzca Szuanów Guillemot, który dowodził a. pułkiem liniowym Karolistów, i został skazany na wywiezienie z kraj u, u mknął dn. o. b. m. z więzienia w Rennes, przebrany w suknie niewieście, da czego mu dopomógł dozorca więzienia, który uraz w miej ecu zbiegłego jest uwięzi» ny. Dnia g.'b. m. uwolniono w Tulonie kilku Szuanow, między którymi znajdował się Gregoire, a to na mocy wyroku sądu kassacyjnego, iż niebyło dostatecznych przyczyn do dłuższego ich więzienia. Podług doniesień z Weissenburga leżącego nad samą granicą Reńską, schraniają się tam codziennie niemieccy wychodnie; dla zabezpieczenia tymże potrzebnego utrzymania utworzono komitety, tak jak dawniej dla innych wychodniów; na których czele stoi francuzki Adwokat Zeysz, który był przytomny na zgromadzeniu w JHambacli. Z Trypolia piszą pod dniem 4. z. m., że ten kraj znajduje się w zupelnern powstaniu -t powstańcy opanowali pierwsze fortyfikacye, a Bej zamknął się w Casauba. Przyczyną powstania było nałożenie podatku przez Beja, w celu wypłacenia roszczeń angielskich, jak juź wprzódy donosiliśmy. Umieszczamy tu jednak ważniejsze szczegóły, o których jeszcze czytelnicy nie Są uwiadomieni: "Ludność kraju Trypolitańskiego wynosi tylko 55009 dusz, po największej części majętnych roi ni ków; są oni także daleko bardziej przywiązani do swojej ziemi, niżeli pokolenia wewnątrz kraju osiadłe, i żądają tylko pokoju i spokojności. Byli oni dutąd wolni od wszelkich podatków, za co obowiązani byli wybierać podatki ododleglejsz.ych pokoleń. Tę nierówność chciał teraz Bej znieść, rozumiejąc, że mu łatwiej jest podatkować bliższe pokolenia, niżeli odległe. Lecz gdy się mieBzkańcy opierali i cofnienia tego rozkazu domagali się, Bej zaś tego uczynić zbraniał się, oświadczyli m u, ie jest złożony z swego naczelnictwa, i ogłosili jego wnuka Bejem. - W tej chwi I i strzelają -do Cassauby, a korweta jedna daje ognia do iortyfikaeyi przez wojsko Beja obsadzonych.
Kąpiele w Aix w Sabaudyi są teraz miejscem zgromadzenia się Karlistów. Znajduje się tam Xiążę Laval-Montmorency były poseł KarolaX.
przy dworze Wiedeńskim; Xiążę Eslignac kuzyn LudwikaXVII, ; XiąźęEscars; Pan Conny i inni. Panowie Larochejacquelin i Bourmont m iel i tamtędy przejeżdżać pod przybra» nerni nazwiskami. Stoją w nader licznych związkach z Chambery.
Z dnia 2 3. Września.
Wyjazd Marszałka Gerard obwieszcza M o « n i to r dzisiejszy następującyrnsposobem: Marszałek udał się do armii północnej, aby naczelne dowództwo nad nią objąć, gdyż jest przeznaczona do bronienia Belgii przeciw napadom Holendrów.
D z i e n n i k S P o r o w taksie wyraża: "Z m i a - ny w Ministeryutn Kelgijskicm niesą teraz więcej ważne- Ztrwanie negocyacyi w skutek odpowiedzi przeczącej Króla Holandyi i środki przymusu użyte przez Francyą i Anglią inną sprawie całej nadały posiać. Niema więcej w Bruxelli Ministeryum wojny i pokoju. Jest tylko jedne Ministeryum, które oczekiwa na urzeczywistnienie traktatu przez 5 mocarstw zratyfi kowanego." Messager tak się wyraża: Wiadomość naszą wczorajszą o odpłynieniu floty z Szerburga potwierdzają dzisiaj wszystkie gazety. Eskadra jest w pogotowiu rozpocząć ewe działania odpowiednie z operacyami armii naszej północnej. - Dalej czytamy w tej gazecie, co następ uj e: "Słychać że gabinetowi francuzkiemu czyniono pewne przedstawienia przeciw zamiarom użycia środków gwałtu w sprawie holenderskiej. Poseł pewitnoświadczyłnaszemu Ministeryu m, że ponieważ Francya zawsze się sprzeciwiała użyciu środków gwałtownych przeciw Belgii, kiedy ta się przychylićniechciała do warunków podziału, przyrzeczonych Królowi Wilhelmowi mocą i2go protokułu, następnie i U raz byłoby w najwjższym stopniu niesprawiedliwem i niezgodnem z pryncypiami gabinetu francuzkiego, gdyby Franrya przymuszać chciała Króla Niderlandów do przyjęcia warunków, które naród jego jednozgodnie odrzuca. Zwrócono więc uwagę gabinetu Tuileryów na nieprzyjemne skutki, ktoreby z porywczości zbytniej w tym przedmiocie wyniknąć musiały i dano do zrozumienia, ze same pogróżkiiiicskłonią Tlblandyi do ustąpienia w sprawie · uwłaczającej jej honorowi i niepodległości." D zi e n n ik ha n dl o w y pisze: Wiemy z pewnością, źe gdy Xiążę Orleański przed wyjazdem swoim z Generałem Sebasiiani długą miał rozmowę, tenże Xieciu plan obserwacyjny dla armii belgijskiej przełożył na ten przypadek, gdyby nas przymuszono dorozpoczęciakrokow · nieprzyjacielskich.
(Z Gazety Eranhf) Xiąię Orleański i Morszab K Gerard udali się dn. so zrana do armii północnej. Armia ta w tej chwili niejest Zbyt liczna, uiyto wszelako wszelkich środków, -aby ją w jak najkrótszym czasie postawić na Slope wojennej. Publiczność ciągle jest tego zdania, źe z spraw Holendersko-Belgijskich wojiia powszechna w Europie wyniknąć rnoże; lecz osoby dobrze zainłormowane, przekonane O chęciach szczerych Ludwika .Filipa, utrzymać pokój powszechny, tuszą sobie, .źe nieszczęście to zostanie odwrócone. Messager między innerni tak się wyraia: -Wczoraj wieczorem mówiono wszędzie o zmianie w Ministeryum, wkrótce nastanie mającej. Stronnictwo doctrinairów pełne dobiej nadziei, źe stanie przy sterze plistwa. Ale myli się bardzo; czasy jego minęły; co teraz oświadczamy, potwierdzi doświadczenie. Dziennik handlowy głosi: Wczoraj przewodniczył Król Radzie Ministrów. Przy końcu posiedzenia była mowa o wystąpieniu "Pana Sebastiani i Montalivet. Podobno wstąpi P3II Dupin do gabinetu. - Rozumieją w skutek wypadków najnowszych, źe Izby juź d. 5. Paźdz. zwołane będą. Przestrzeń czasu kro tka ; ale nagląca konieczność usprawiedliwi laby tę zbyteczną skwapliwość. Przypuściwszy, fe Królewskie w tej mierze postanowienie wyjdzie za 3 dni., będzie jeszcze dość czasu, aby je przesłać do najodleglejszych departamentów, tak dalece, źe deputowani wszyscy jeszcze W samą porę mogliby stanąć w Paryżu.
Twierdzenie gazet niektórych, źe się Francya wmiesza w sprawy hiszpańskie, gdyby Dona Carlos wyniesiono na tron, mimo postanowienie Królal Ferdynanda względem prawa salijskiego, zdaje, się być przedwczesne. Rząd Francuzki dotychczas podobno żadnych w tej sprawie niepoczynił pewnych postanowień; jednak .wkroczenie Francyi stałoby się nieuchronnem, gdyby Don Carlos jako Król !ub Regent Hiszpanii chciał się wmieszać W sprawy Portugalskie.
Portugalia, Z L i z b o n y, dnia 7. Września.
Flota Portugalska składająca się z l okrętu H· ntowegOj 1 fregaty, s> korwet, a brygów i I statku parowego wypłynęła z portu tutejszego. Poddani angielscy tutejsi kazali oświadczyć Admirałowi Sartorius, źe na pokładzie fregaty portugalskiej wiele się znajduje artyleryi, która albo w Figueira albo na północ od Oporto ma być na ląd wysadzona. Słychać, że Sartorius nieuderzy na flotę nieprzyjacielską pod Lizboną, gdyż się nieczuje być dość mocnym, lecz, źe ją chce zwabić do Oporto, gdziesięspodziewa wzmocnienia. Statki jego parowe udały się tamże, aby węgli zabrać, gfiyź Rojaliści w Walonga fodyny węgli opanowali. - Zresztą trwają tu-ciągle przygotowania wojenne. Listy prywatne z prowincyi północnych donoszą o utworzeniu się tamże oddziałów Giverelasow konstytucyjnych, które się juź bliżej posunęły ku Porto. Podobno jest takich 5 oddziałów ruchomych, każdy po<I wodzą doświadczonego oficera.
Rozmaite wiadomości.
N adzieja o powrocie do zdrowia W. Scotla zupełnie juź prawie stracona. Od dnia do dnia coraz bai dziej opada na siłach, i co smutniejsza nawet, nikogo juź z otaczających go osób poznać nie jest w stanie. W Portsmouth czyniono temi dniami nader ważne w marynarce doświadczenie o sile statków parowych wśród morskiej niepogody. Na ten koniec statek D e e od 700 tonn, poruszany siłą 250 koni i uzbrojony 7mią działami ogromnego kalibru, odpłynął z portu podczas burzy, w chwili gdy wiatr najgwałtowniejszy zdawał się niechybną zgubą grozić, i gdy barometr stał nawet niżej od zwyczajnej w czasie burzy wysokości. Jednakie wytrzymawszy całą wściekłość wiatrów, wrócił potem do portu bez najmniejszego uszkodzenia. Piemvszy Ministir Ang;elski, Lord {Earl) Grey, przybywszy do swych dóbr w Howick, przyjęty był z największym zapałem przez szlachtę prowincyi, której praw, kiedy był jeszcze tylko Panem Karolem Grey, bronił z nieustraszonem męstwem przeciw potężnemu w owym czasie Xieciu N orthumberland, opierającemu się reformie na północy. Lord Grey za przy. byciem oświadczył, źe Król Jmć pozwolił mu wybrać trzech szlachty dla mianowania ich baronetarni. Domyślają się,' iź wybierze dawnych swych szkolnych przyjaciół PP .Headłam, Rippo n i Roddarn. Bardzo podobna do prawdy, źe osada w N owej Zelandyi stanie się wkrótce dla Anglii nie mniej ważną jak Nowa Kolandya. Niedawno nych i doświadczonych, którzy szczególniej zajęli się uprawą lnu i konopi. Rząd Angielek i, dla zaslonienia osadników od napaści krajowców, wysłał na tęjwyspę dostateczną silę zbrojną. Fabryki i rożne zakłady wznoszą się tam ciągle jedna przed drugą. Duchowi przedsiębieiczemu osadników szczególniej sprzyja dogodność kommunikacyi, a bardziej jeszcze len chwalebny i w kaźdem zdarzeniu godny naśladowania zwyczaj Anglików,- stowarzyszania si-ę i działania połączonemi siłami. Tyra sposobem żaden kapital nie może nigdy próżnować, każdy czynny lub oświecony człowiek ma otwarte pole do przyczyniania się ku powszechnemu dobru i do pracowania nad własnym pożytkiem. Ztąd to naprzykład, kiedy w wielu lerajach Europy zaledwo jeszcze przeczuwają dogodność poczt miejskich, na wyspie N owej Zelandyi mieszkańcy miasta Sydnej już dawno używają tej dogodności. Niedawno został w tern mieście założony już drugi kantor zabezpieczenia towarów na morzu; kapitał na ten przedmiot złożony, wynosi 150,000 funtów sz1. (6,300,000 zip) Gazeta Agramska pod dn. 28- z. m" donosi, iż sławny Hassan Aga PecBKY, który z zamku swojego na granicach Kroacyi przez lat 40 był postrachem podróżnych, których napadał i odzierał, nieszczędząc bynajmni-ej życia, wpadł nakoniec w ręce rządu i pod eskortą 150 Amautów odprowadzony został do Wezyra Bosnii, podle Serajewa.
Ludność Algieru wynosi teraz około 22,000 dusz i składa się z 10,000 Maurów, 2,000 N egrów, Beduinów, Biskerisow, 5,000 Żydów i 5,000 Europejczyków. Godna uwagi, że między Maurami i N egrami liczy się po dwie kobiety na jednego mężczyznę (zpowodu wieloźeństwa); między żydami liczba dusz oboiej płci jest równa; w ludności europejskiej, wypada zaledwo jedna kobieta na 12 mężczyzn. W początkach zajęcia Algieru przez Francuzów, ubyła trzecia część ludności; teraz zaczyna przybywać w miarę, jak władza Francuzów nabiera gruntowności i mocy. Z aktów żeglugi angielskiej znajdujących się w kawiarni Lloyd, okazuje się, iż w tym okresie czasu, ginęło średnią miarą codziennie po if okręcie. Z tablic P. Moreau widziemy, iż żegluga Anglii i Szkocyi zaprząta jednocześnie 20,000 okrętów, z których każdy biorąc ilość średnią dźwiga do 120 tonn. Na 551 okrętach rządowych, które zginęły w potnienionytn przeciągu czasu, tylko 160 było wziętych lub zniszczonych od nieprzyjaciela; reszta rozbił;», sie, spłonęła lub została wysadzoną na powie
trze, przez rozmaite przygody. Podczas ostatniej europejskiej wojny, w ciągu lat 22ch, zginęło samych okrętów liniowych angielskich 32, nielieząc 7 okrętów o 50 działach, 88 fregat i mnóstwo pomniejszych wojennych statków. W tymże okresie czasu siły morskie Francyi, Hollandyi, Hiszpanii i Danii zupełnie prawie zostały zniszczone. Pismo peryodyczne angielskie F r a e er' s M a g a z i n e zawiera wywód rodowitości najznakomitszych i najbardziej dziś w Anglii szacowanych Biskupów, z którego się okazuje, iż wszyscy prawie są nader niskiego rodu, I tak Prymas całej Anglii jest synem ubogiego kapłana z prowincyi. Biskup Londyński pochodzi od bakałarza z N orwich; ojciec Biskupa Durham miał kramik w Londynie; Biskupi Winchester i Chester są synami pomocnika nauczyciela szkoły w Harrow; Biskup Burgess, jak całemu światu wiadomo, jest synem (ego szanownego obywatela, którego rybne sosy znane są każdemu dobrze wychowanemu człowiekowi; gdy znowu Biskup z Exeter, pochodzi w prostej linii z długiego szeregu dziedzicznych oberżystów w Gloucester. Nadto, Biskup Bristoleki miał ojcem londyńskiego kowala; Biskup z Bangor jest prawym potomkiem bakałarza z Wallingford; Biskup z Llandaff, wiejskiego kapłana, i t. p. Biskupi l Lincoln, S1. Asaph, Ely, Peterborough, Gloucester, również wyszli ze średniej klassy społeczeństwa," Pewny Kapitan Szwedzki płynąc do Grenlandyi, zapędzony przeciwn*uii wiatrami, wpadł między ogromne maesy lodu. Poranku jednego ujrzał jakiś okręt; wsiadł natychmiast z kilku ludźmi na łódź i udał się ku okrętowi, który był ściśniony wielkierai massami lodu. Nieodpowiadano na kilkakrotne wołanie przybywających; - panowała tam cisza grobowa. Zbliżono się, wołano, nikt 6ię nieodzywał . Po wejściu na pokład, okryty głębokim nawałem śniegu, niezmieniła się cichość. Torowano eebie drogę, przez śnieg, do środka okrętu. W jednej z izb siedział wysoki, poważny człowiek milczący, odzywano się, nic nieodpowiadał , niezwaźał nawet na przybyłych, którzy wkrótce dokładniej go obejrzawszy, przekonali się, iż jest martwym. Przed nim leżał papier, a ostatnie napisane na nim słowa były takie: "Położenie nasze jest okropne! Gzyliź się Bóg uszechmocny nad nami niezlituje, i niezeszle nam pomocy? Od 10 dni niemamy ognia, ani żywności; żyjemy jeszcze! lecz opłakanym sposobem i widzimy jednego po drugim umierających z głodu i mrozu." Tyle tylko napisał, cał siły. Przeglądano dalej okręt. Co aa okropny widok! Wszędzie martwe trupy, Jęcz jefzcze nieprzejęte zgnilizną. J eden leżał wyciągniony na łoifeu, drugi siedział skurczony na ziemi, trzeci trzy mał się mocno belki, inny leżał przewieszony przez siół; jeden był nagi, drugi miał pndartą odzież; przerażającym był widok tych nieszczęśliwych i itrzebaby mitć kamienne serce, aby nieczuć największego smutku. Wszelki ratunek był już zapoźny. Ludzie, którzy Kapitanowi 0krętouemu towarzyszyli, niechcieli tara dłużej zostawać; ogarnęła ich bowiem trwoga, pochodząca r zabobonu. Oddalono się. Wró« ciwezy Kapitan okrętowy do Sztokholmu, starał się powziąść wiadomości o nieszczęśliwym okręcie. Z papierów znalezionych na nim okazało się, że juź przed 5 laty zamarzł w miejscu, gdzie go postrzelono. To dziwna, iź ciała przez tak długi czas nitpodpadły zepsuciu. Młody pewien Francuz, 15 lat mający, do.
brej familii, przystojny, wybornego charakteru, przyjemny w obcowaniu, z najłepszem wychowaniem, zgoła uposażony od natury wszelkiemi przymiotami, wyjąwszy majątek, życzy sobie btak w szczęściu wynagrodzić utworem własnego wynalazku, słowem chce się puścić na loteryą. Myśl n i e n o w a, lecz zawsze szczególna. Wzywa tenże wszystkie kobifty, ażeby losy brały, Panny od 18 do 15 lat płacić mają 5 frank., wdo*e w tymże wieku bez dzieci 10 fr., z dziećmi 15 fr.; panny od 25 do 30 lat 20 fr., wdowę w tymże wieku bez dzieci 25 Ir., z dziećmi 30 frank. Loterya ta tak długo trwać będzie, dopokąd nie zbierze się 400,000 frank., a właścicielka najpierwej wyciągnionigo numeru dostanie męża i poło» wę tej summy w posagu, wolno jej jednak nie iść ra mąż, gdyby nie chciała, i tylko na p ołowie summy, przez loteryą Zebranej, poprzestać. Jestto wyborny sposób, uszczęśliwiający dwie osoby małym kosztem publiczności. Powszechne jest mniemanie, przez wielu nawet autorów stwierdzone, że doktor fiuillotin jest wynalazcą onej okropnej machiny, która podług imienia jego G u i 11 o f y n ą nazwana została. Następujące jednak zdarzenia historyczne dowiodą nie wątpliwie niesłuszność tego twierdzenia i przekonają, że Guiilotin udoskonalił tylko tę machinę, już dawno przed nim znajomą. Henryk V I I I. Król angielski, zakazał roku 1480 przywóz do krajów swoich wy. robionej wełny, a w wielu miastach, mianowicie zaś w Halifax, pozakładał fabryki sukienne* Najczęściej zostawało sukno przez noc nadworze, rozpięte w ramach, i dla tego często je kradziono; ponieważ zaś było potrzebną, rzeczą tą gałęzią zarobkową w jej początkach silnie się opiekować, wydano zatem surową ustawę, upoważniającą radę miejską w Halifax do wyrokowania o śmierci lub życiu złodziejów. Zwyczajnym sposobem kaiania był topor, umieszczony na wierzchu machiny i spadnięciem ucinający głowę zbrodniarzowi. Machinę tę zburzono później, lecz w Halifax jest dotąd rusztowanie kamienne, na ktorern stała. Pod panowaniem Jakóba l. Hrabia Morton, rządca Szkocyi, widział w podióży swojej tracenie tą machiną, i tak mu się to podobało, że kazał podobną machinę wystawić i przeznaczył na tracenie zbrodniarzy. Rzecz szczególniejsza, że własna jego głowa najpierwszą padła ofiarą. W czasie wystawienia sztuki w jednym z teatrów londyńskich, schwytano filuta na gorącym uczynku, kiedy właśnie po kieszeniach swojego sąsiada plądrował. Właściciel kieszeni nie ufając, aby kodeks karny dostateczną mógł znaltźc dla zbrodniarza naukę, chwyta go za kołnierz i rzuca z trzeciego piętra na parter. Winowajca silnym spadkiem zabija jednego z widzów, a sam zdrów zupełnie ocala się ucieczką. Otoź nowy sposób karania filutów! P r z e m y s ł xi e g ars ki. Podług gazety .Scott« Milana xiegarz Niccolo Bettoni w Mediolanie w ciągu lat 25 wydał około pięciu milionów tomów, w drukarniach swoich w Brescia, P ad wie, Mediolanie, Alvisopoli i Portogruaro, a przeto więcej xiąźek, niż jest w tych miastach ludzi umiejących czyiać. Mimo to zapowiedział, iź jeszcze w ciag'i dwóch lat wyda znowu 150,000 tomów rozmaitych bibliotek, panteonów, rozumie się najwięcej przedruków,
. g S g g g g " A _ _. . . . . ," .
l mrmm
ZAPOZEW EDYKTALNY.
N a skargę. Magdaleny Królikowej wyrobnicy, przeciw mężowi swemu Szymonowi Królik z Czarnego Piątkowa powiatu Szredzkiego, dopraszającej się aby z przyczyny nieprzytomności jego, zezwolenie do wstąpienia winne związki małżeńskie udzielone jej być mogło, wyznaczyliśmy do instrukcyi sprawy termin na dzień 7. Stycznia 1833' po południu o godzinie 3. w izbie sadowej tu przy Tomie, na który Szymona Królik z miejsca pobytu jego niewiadomego pod zagrożeniem zaocznego postępowania niniejszem zapozywamy. Poznań, dnia 26. Września 183a.
Sqd Konsystorza Generalnego Arcybiskupiego /\.
OBWIESZCZENIE.
Dostawa chleba i obroków dla wojska 5tego korpusu armii na rok i833>, zabezpieczona, być ma przez licjlac>a_ drogą submissyi. Dołączona dezyguacya wskazuje miasta i potrzeby każdego garnizonu, ohrarhowane tylko na domysł, albowiem każdy podejmujący się dostawy, obowiązanym będzie dostarczać tyle, ile w każdern miejscu ai do podwojonej ilości dziennych porcyj i racyj na rok J S33« obrachowanych, okaże się poirzebnern, i niebędzie eię mógł upominać żadnego od skarbu wynagrodzenia, skoroby garnizon w granicach tej ilości został powiększonym, zmniejszonym, wcale zniesionym lubprzezinnygarnizon zmienionym. Jeżeliby w roku przyszłym ściągnione być miały bataliony i szwadrony landwery do swoich stanowisk zakładowych, lub pułki piechoty i jazdy liniowej do swych sztabów," lub te pod jednćm lub pod drugiem z miast garnizonowych, w dołączonej dezygnacyi wymienionych, winien będzie entreprenerdostawiać potrzebne ilości chleba i obroków i dla tego wojska, o czem jednak dwie niedzieli wpierw uprzedzonym zostanie. Prócz lego dostawiać należy: Król. Urzędowi prowiantów w Głogowie: 500 węcpli żyta, Iso owsa, 24CO cetnarów siana, 970 kóp słomy.
Król. magazynowi fortecy Ś w i d n i c y: 420 węcpli żyta, 400 owsa, J9CO cetnarów siana, 254 kóp słomy.
Król. U rzędowi prowiantów w P o z n a n i u : 520 węcpli żyta, 700 owsa, 6500 cetnarów siana, 1300 kop słomy.
Administracji zakładu wojskowego w N a k l e : 284 węcpli owaa, 2500 cetnarów siana, 370 kóp słomy.
Podobnież w Inowrocławiu: 370 węcpli owsa, 2500 cetnarów siana, 375 kóp słomy.
W jakim gatunku powinny być objekta dostawy, w jakim sposołuedochodzone i rozstrzygane być mają zażalenia, i że tylko miara i wagi Pruskie według ustawy z dnia 16. Maja 1816. używane być powinry, przeczytać można zasady w tej mierze nietyfko u podpisanej władzy, ale też w urzędach prowiantowych w Wrocła
wiu, Głogowie, Świdnicy, Poznaniu i Bydgoszczy i u wszystkich Magistratów miast w dezygnacyi wymienionych, i uważają się, jakoby niniejszem objęte były obwieszczeniem, przeznaczonemi będąc za podstawę zawrzeć się mającego kontraktu. Wypłaty przekazywane będą, stosownie do złożonych likwidacyj udowodnionych kwitami wojsk lub U rzędów prowiantowych do najbliź-/\. szej kassy poborowej na rachunek właściwej Głównej Kassy Regencyjnej i Głównej Kassy wojskowej w miesięcznych ratach, a to niebawme po złożeniu łikwidacyi u władzy podpisanej. Likwidacye zaś z dostaw obroków żandarmeryi i stadninie w Sierakowie podawać mają tnireprenerowie wprost właściwym Kroi. Re.gencyom i Król. Administracyi stadnin do assygnowania wypłat. Warunki, pod któremi uspomniona Królewska Adriunistracya stadnin dostawy przyjmuje, przejrzyć można u władzy podpisanej. Podejmujący się dostawy ponosi sam wszystkie koszta papieru stęplowauego do kontraktu i do kwitów na wypłaty, to samo za druk tego obwieszczenia, podług rozkładu w stosunku podjętej dostawy. Po wymienieniu tych uprzednich warunków, wzywa się teraz producentów i inne zdolne stawić kaucyą osoby, któreby zechciały podjąćsię tej dostawy w pojedynczych częściach lub w ogóle, ażeby nam do dnia 24. Października r. b. pod napisem: "Submissya liwerunkowa" dla miast garnizonowych obwodów Regencyjny?h Poznania i Bydgoszczy, doniosły z czyteinero wypisaniem swego nazwiska, stanu, miejsca zamieszkania, ile i dokąd, i za jakie ceny podejmują się dostawy 6funtowego chleba, węcpla owsa, cetnara siana i kopy słomy, niemniej w jakim sposobie chcą zaręczyć kaucyą z 10 do 8 pC. w pewnych papierach państwa. Podania, nie na stęplowanym papierze, franko jednak powinny być nadesłane. Aż do nadejścia wyższego zatwierdzenia, podane ceny wiążą każdego submittenta, zastrzega jednak sobie władza podpisana, użycie wszelkich środków, które, jej zdaniem, zabezpieczyć mogą dostawę w sposobie najlepszym i najtańszym, dla czego życzyć należy, ażeby ka. idy mogący się podjąć dostawy, obrachowal zaraz tak niskie ceny, iżby je przyjąć można, nietracąc czasu na dalsze korrespondencye. N ajmniej żądający, odbiorą rezolucyą zaraa po nadejściu wyższej approbacyi, iuni, żadnej nieodbiorą odpowiedzi. Poznań, dnia 27. Września 1832.
Król. Intendantura 5go korpueu armIl. WYKAZ obrachowanych na domysł naturaliów dla wojska ogo korpusu stojącego w Wuihiem Xi stwU Poznańskiem na rok 1833.
dzienne
Boczna potrzeba.
Miejsca dostawy.
Uwagi.
chlebyoWIes.
SIanosłoma. Iboelienlc.. wncpl.sztl. fi eetn. fnt
Obwód Regencyi Bydgoskiej, .
incl. potrzeby
Gniezno Strzelno Koronowo
4050' 864 6480.
200
W czasie ćwiczeń landwery.
Obwód Regencyi Poznańskiej,
SzremSzamotuły Trzciel Zbąszyń 8 Kargowa 9 Kościan v 10 Wschowa
(J (J
4050' 4050 5760 5760 4050' 10,800 98,264' 200dite* dito
6 ' 160 6 2550 100kadr naborowych 1 iggo pułku piechoty na 6 mieSIęCY, dito 37go pułki* piech. i W czasie ćwiczeń landw.
11 Leszno
55,000'
3175 - ' 466 -
12 Koźmin 13 Krotoszyn 14 Zduny , 15 Osirowo · 16 Rawicz 17 S tęszewo 18 Pobiedziska 19 Krosno 20 Sieraków 6 4050 160 10/800 160 10/800 6 49/464 5 576 20 5 1440 S 2550 2550 100 14w czasie ćwicz. Id.
komend i przechodów. dito. dito) potrzeb stadniny/ krajowej,
Poznań, dnia ar. Września 183?/\.
K ról . I fi t e fi d a fi t u r» 5 go- Kor p u s u A r ID i i .
Powyższy artykuł jest częścią publikacji Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1832.10.04 Nr232 dostępnej w Wielkopolskiej Bibliotece Cyfrowej dla wszystkich w zakresie dozwolonego użytku. Właścicielem praw jest Wydawnictwo Miejskie w Poznaniu.