GAZETA

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1832.10.13 Nr240

Wielkiegolestwa POZNANSKIEGO

---OB--»-

Nakładem Drukarni Nadwornej W. Dektra i Spółki. - Redaktor: A. Wannowski.

JIj240. - W Sobotę dnia 13. Października 1832.

Wiadomości zagraniczne.

B. o s s y a.

Z Petersburga, dn. 19. Września, (s1. st.) N. Pan w podróży swojej po trakcie białoruskim, przybywszy 6. b. m. o ii. wieczorem do rogatek miasta Czertiibowa, i niewysiadając z pojazdu z przyczyny deszczu, po przemianie koni, udał się w dalszą drogę po trakcie do Kijowa. Z liczby dwór!), wybranych przez szlachtę gubernii Wołyńskiej, kandydatów do urzędu Marszałka Guberiiialnego, Cesarz J mć 30.

Sierpnia b. r. raczył zatwierdzić na ten urząd Szambelana Kamerhera Łenkiewicza.

Tegoż dnia N. Pan raczył rozkazać oświadczyć Monarsze zadowolenie Wice-Gubernatorowi Mińskiemu Radzcy Kol. Skobin, aa gorliwość, której dał dowody w czasie pełnienia obowiązków tamecznego Gubernatora Cywilnego.

W skutek Ukazu J. C. M. z d. 7. Kwietnia 183 1 * nałożony zostaje areszt w gubernii Kijowskiej pow. Lipowieckim na klucz Daszewski i na węzełki inny, gdziekolwiek znajdujący się majątek, zostający pod dożywociem Hrabiny Tekli, córki Hieronima, Potockiej, 2 domu Xczki Sanguszko, z powodu, ii część, należna .prawem spadku, synowi jej Hrabi

Włodzimierzowi, synowi Włodzimierza, Potockiemu, który, należąc do powstania, ulegt z mocy 1 raw utracie takowej puścizny, po ustałem dożywociu matki, powinna być rozrządzoną stosownie ćo dalszych postanowień zwierzchności. Z dnia 21. Września.

Dnia 13. Września otworzono w stolicy Cesarstwa Rossyjskiego nowy teatr na newskim prospekcie, AJexandryjskim zwany. Wspaniały ten gmach wzniesiony jest podług planu budowniczego Rossi. Sala otoczona picciu-piętrami lóż, prócz galeryi, mieści w sobie 242 krzeseł. Po za niemi wznoszą się] w amfiteatr do loi pierwszego piętra numero - wane ławki. Loża Cesarskiej rodziny wspaniale ozdobiona, i.iewydiodzi z rzędu sąsiedzkich loż pierwezego piętra; takimże samym sposobem umieszczone są loże: z strony lewej Ctsarska, z prawej Ministra Cesarskiego domu ma miijsce. Dalsze loże wszystkich pigtr urządzone są w kształt galeryi bez przepiersienia i kolumn, kióreby zakrywały scenę i salę. Parapety i ściany pokryte są złoconemi ozdobami. Sufit przedstawia Olimp i Parnas pięknego pędzla P. Wighi. Scena odkryta szerszą jest od sceny wielkiego teatru, ale głębokością niedochodzi tej ostatniej. - Otworzenie teatru naznaczone zostało wystawieniem tragedyi "Poźareki" i diwertys zi do ścisku, N. Pan z rodziną raczył obeACtiośr;ą swoją to otwarcie zaszczycić. Po odergrauej uwerturze z opery "iwan Susanin" podniesiona zasłona ukazała widok miasta Moskwy i jej okolic, wyobrażony umiejętnytn pędzlem Gropiiisa. Z uniesieniem przyjęte -byty wiersze, w Itorych .Pozarsii śluimje Moskw* na. ufiarę dla uratowania Rossyi -wyniesieniem na tron domu Romanowycb. Po skończeniu baletu, który składali najlepsi tancerze, Najjaśniejsi goście opuścili teatr, udarowawszy publiczność iaskavvem pożegnaniem. JI u 5l t 2 Y a.

Z W i e d n i a , dnia 2%, Września.

Gazeta wychodząca w Zara donosi: ." W pierwszych dniach przyszłego miesiąca, guicioiec przez gór.ę Wallebit, stanowiącą granicę między Daimacyą i Kroacy,ą, będzie zupełnie ukończony. Góra ta oddzielała obiec'wie prowin ye tak, iź dotąd z niebezpieczeństwem Zycia trzeba było przebywać jej wierzchołek. Ze zaś gościniec ma tylko £ cale spadzietości, mogą więc iść nim bryki tt ciężarami. Gościniec ten jest nowym pomnikiem wspaniałości i szczodrobliwości kochanego naszego Monarchy, i może eię równać dziełom starożytnych Bzymian. " W i o c h y.

Z N e a p o l u , dnia iż. Września.

Przybył tu Poseł francuzki przy dworze Iłzymekim, HI. Saint- Aulaire, i r rodziną suoją zwiedza okolice tutejszej stolicy, Onegdaj wydał Prefekt policyj obwieszczenie, według którego wyznaczono 400 dukatów nagrody za pojmanie niejakiego Angelo Pel uso, Łajka z klasztoru delia Saniia w N eapolu, który popełuił wielkie zbrodnie. Był on naczelnym przywódzcą buntowniczych poruszeń, które niedawno zaszły w N ola i .ta* xnecanej okolicy. Ludność Królestwa naszego z tej strony cieśniny morskiej powiększyła się w roku zeszłym 2 5,754,otO do 5,781,036 mieszkańców" w, stosunku do roku J830. Xigiy liczono 50.304, zakonników 11,505 i zakonnic 9397, Szwa} car. y 8Z Zurich, duia 15. Września.

Według prywatnych doniesień z Berny, Utwierdza się tam mniemanie, ii odkryty spisek był dziełem Karlistów. Dopiero przed kilku dniami ustały denuneyacye, aresztowania i przeglądanie domów. Uwięzieni są po więkełei części byłymi urzędnikami gmin« I. ymi.

Znany amerykański pisarz romansów J. FeB.'roore Cooper, bawi od niejakiego czasu w Vivay, w kantonie Waadt,

"1268

Niderlandy, Z Bruxelii, dnia 30. Września.

.-Słychać, źe Xiążę Orleański z AutwerpH prosto się uda do Paryża. Dzisiejszy Kury er donosi w przypieku: "Właiuie w tym momencie stanął w Bruxelii goniec »JLondymi, który drogę z największą odbył prędkością, Depe.sze,przez niego przy, wit zionę odesłano «aiychmiast do Antwerpii do Króla,

F 2 a n c y -a.

Z P a r y i a, dnia 30. Września.

Gazety dzisiejsze "'przepełnione są domysłami o składzie .gabinetu, choć nic pewnego w tej mierze niepodają. Wedle artykułu w Dzienniku Sporów zdaje się, źe Pan Dupin zupełnie eię wyrzekł wstąpienia do Ministeryurn. Z tej okoliczności, źe P. Thiers wczoraj i ionegdaj prywatne u Króla miewał posłuchania, wnioskują dzienniki niektóre, źe niezawodnie zostanie mianowany Ministrem. Słychać, źe Hr. Se.bastianijuź otrzymał pożądane uwolnienie od służby, taik dalece, że od kilki* dni wcale już nieuczęszcza na obrady Ministeryalne. niewierny z pewnością, kogo następcą jego mianować będą. Twierdzą, ie Hr. Sebastiani otrzyma godność Para, gdyż dostojeństwo Marszalka JFrancyi niemoie mu być dlatego udzielone, ponieważ po mianowaniu Hr. Grouchi liczba prawem przepisana (12 Marszałków) juź przekroczona. - Osoby dobrze zawiadamiane twierdzą, źe Baron Mounier otrzyma Ministeryum handlu. Xiąźę Tallejrand przybył tu wczoraj z Touraine. Biskup z Nancy, Pan de Forbin-J ansson ofiarował na wspomożenie cholerą dotkniętych w dyecezyi swojej, 10,000 fr. Wyglądają tu powrotu Pana Odilon-Barrot z Boulogne. Skoro tu przybędzie., odprawi się natychmiastwalne .zgrornadzenie wszystkich członków obecnych oppozycyi w domu Pana Laffitte.

N a t i o n a l wynurza zdanie twierdzące, źe Ministeryum Pana Dupin z takiemi musiałoby walczyć trudnościami, jakichby pokonać niezdołało. Sądzi on, źe Pan Dupin łacno się da uwieść popędom wymowy swojej na trybunie, któreby obrazić mogły większość i skompromitować rząd; zbywa mu albowiem na jednern z najpotrzebniejszych przymiotów Ministra, t. j. na umiarkowaniu i skrytości. Doctrinerów stronnictwo potrafi wzniecić przeciw niemu nieporozumienia u dworu, głosując nawet z samą oppozycyą przeciw niemu; dość, wznowiłaby się historya Ministerstwa Martignaca, co przez połączenie się lewej i prawej o zgubę zostało przyprawione. Gdyby chciano Izbę podobną; jest tylko jed en środek, ku położeniu fsońca temu stanowi, t. j. reforma parla-ment u; pod teraźniejszą wszelako Izbą o tern ani myśleć. Mimo to jest jednak niezbędną i nastąpi też wkrótce. Gdyby Izba tyle posiadała meztwa, aby rozpocząć reformę parlamentową, po wirmaby wedle rady N a t i o n a l, nasamprzód do karty dołączyć artykuł, któryby narodowi dał prawo musie należące rewizyi usiaw. Trzeliaby natenczas oddzielnemu zgromadzeniu polecić tę rewizyą, po którejby naturalnie -wszelka walka stronnictw ucichła; wszystkie stronnictwa byłyby albowiem w tym razie reprezentowane i musiałyby ulegać większości. Według dziennika Breton, 5 statków parowych ma popłynąć z Nantes do Bordeaus, i przyłączyć się tam do innych okrętów, przeznaczonych do Oporto. Słychać, iż na rzeczone okręty wsiądzie znaczna liczba wychocizców zagranicznych, chcących służyć pod chorągwiami Dom Pedra. Journal du Co mm erce donosi, iż Generał Mina znajduje się w Kadyxie. Dziennik Q u o t i d i e n n e wyraża: "Testament Pani Letycyi Bonaparte daje od kilku dni powód do licznych uwag i porównań. Każdemu nasuwa sie myśl, jak ogromnym jest majątek, który w niespełna dziesięciu latach powstał z podarunków Napoleona, branych [ze skarbu Francyi. Majątek ten, z którego jeden legat, Majorat, wynosi 75 milionów franków wraz 7. sprzętami, dyamentami i innem,i kosztownościami, rachować można najmniej 100 milionów. Według zapewnienia osób świadomych rzeczy, . Kardynał F e s c h, którego sama galerya obrazów jest już skarbem, posiada przeszło 50 milionów franków majątku. Majątek Józefa Bonapartego wyrównywa prawie tej samej ilości; posiada on statki parowe w Ameryce wartości przeszło 15 milionów i dobra znaczne; w Londynie układa się o kupno obszernego pałacu i o piękny zamek w pewnym Hrabstwie; Agenci jego mają takie kupić wspaniały pałac w Rzymie, i wieś w okolicach Florencyi; chce on swoje imię ii posiadłości rozpostrzeć na całym świecie. ZEscurial, Aranjuez i Sanlldefonso zabrał kosztowne malowania i wcześnie wyprowadził je z Hiszpanii; wszelako część ich zatrzymano na gościńcu do Vittoria. N aprzeciw tej bogatej rodzinie staje najuboższa rodzina Xiążęcia Karola X., którego przodkowie powiększyli terrytoryum Królestwa więcej niż czwartą częścią przez- zdobycia, traktaty i przymierza. Rodzina ta przez 16 lat obracając listę cywilną 25 milionów na wspieranie ubogich, na użyteczne instytuta, na wzrost kunsztów i przemysłu, opuściła Francyą, niemogąc na

wet opędzić kosztów podróży swojej do Oierburga. Oddala się ze Szkocyi, bo niejeat dosyć majętną, aby tam ź>ć mogła, i udaje się do dziedzictwa córki Maryi Antoniny. Dawny zamek w Styryi przyjmie ostatnich potomków osmsttletniej dynasty i, i wnuka założyciela Wersalu, Louvru", Fontainebleau i COIIIpiegne." Hi s z p a II i a.

Z Madrytu, dnia 16. Września.

Infanci i Infantki oraz Posłowie zagraniczni, znajdują się od dnia wczorajszego w'San Ilde' fonso. Od d. 12 b. m. .pogorszył sie stan zdrowia Króla. Cierpiał niekiedy mocne KlIrcre połączone z delirium (ruzstrojeniemsmysłów). Królowa, chociaż sama mocno cierpiąca, nieodstępowała łóżka dostojnego swego małżonka. Często w boleściach ią4ał Król widzieć córkę swoje, a gdy mu ją ukazano, patrzał na nią w milczeniu łzy roniąc. Chciał żeby mu pozwolono zostać z bratem Infantem Don Carlos sam na sam; a gdy obecni wyszli z ąabinetu, długo z nim rozmawiał, polecił bratu"'małźonkę i córkę, i miał go usilnie prosić, aby jak największą, względność zachował dła Królowej, jakakolwiek byłaby polityka rządu hiszpańskiego; najmniejsze bowiem nieprzyjemne zdarzenie, mogłoby jej zagrażać niebezpieczeństwem życia w teraźniejszem jej osieroceniu. Infant D o n Carlos mocno rozrzewniony przyrzekł bratu, iż dla Infantki będzie drugim ojcem, a dla Królowej przyjacielem i opiekunem. Po tej rozmowie Król wpadł w mocne osłabienie. Królowa, rodzina królewska i lekarze wrócili do pokoju chorego; zimny por okry /jego ciał o, członki stężały, i przez kwadrans nie dawał żadnego znaku życia. Usiłowania lekarzyocuciły go; ale oc/y już były zapadłe. Spowiednik zbliżył 6ię do łóżka i dał mu Sakrament ostatniego namaszczenia, poczerń Król wziął piór o w rękę, i napisał kilka wierszy, które wręczył Infantowi Don Carlos.

Portugalia, Oto dosłowne tłómaczenie dekretu dotyczącego się przywrócenia Jezuitów w Portugalii z gazety nadwornej lizbońskiej: "Ponieważ Ojciec ś. Pius VI I., w plsmie swojem (breve) z d. 7. Marca r. 1801., zaczynającym się od słowa: "Ca tholicae" pozwolił, aby się niektórzy Xięźa świeccy, . którzy żyli w państwie Rossyjskiem i byli członkami towarzystwa Jezusowego, zniesionego przez Klemensa XIV., łączyli w kongregacye lub stowarzyszenia, mieszkali w do mu jednym albo kilku, stosownie do woli zwierzchności swojej, i zachowywali przepisy ś. Ignacego Lojola v uchwalone i potwierdzone przez Papieża Pawła I I I, w granicach państwa owego; ponie ry należał do towarzystwa wspomnionego, wolno było z innych krajów do owego państwa się przenieść, a to mianowicie za rekornendacyą Cesarza Pawła I., który ich dobre obyczaje chwalił i wynurzył życzenie, ażeby na korzyść katolików w Rossyi tow.n zystwo Jezusowe powagą katedry ś. wskrzeszonem zostało; ponieważ Ojciec ś. przez inne pismo (podobnie breve) pod d. 3. L;pca r. 18CQ4 zaczynające się od slow: "Peralias " toż pozwolenie rozciągnął na obręb Królestwa obojga Sycylii, a to też za życzeniem monarchy owego kraju, któremu się zdawało być rzeczą zbawienną, ażeby młodzież zasady wiary ś. i bojaźni Boga odbierała w kollegiach i publicznych szkołach towarzystwa Jezusowego; ponieważ lenże Ojciec ś. w buli swojej z d. ar. Sierpnia I. I%IĄ. oświadcza, że ciągle mu się nadsełają petycye Prałatów i innych znamienitych osób ze wszystkich prawie stron świata, proszących jednozgodnie o wskrzeszenie towarzystwa Jezusowego, że więc w mądrości swojej postanowił pozwolenie dane dla Rossyi i Królestwa obojga Sycylii w tenże sposób rozciągnąć też na wszystkie inne państwa; ponieważ Ja sam się przekonałem, że cnotliwi Xigza towarzystwa Jezusowego z chwalebną gorliwością i na korzyść Rossji i Królestwa obojga Sycylii, wychowaniu i prawowiernemu młodzieży kszłałceniu się poświęcali; ponieważ mianowicie w naszych czasach, kiedy b e z b o ż n o ś c i ni e c n o t li w ość c oraz g r o ź n i ej czoło podnoszą, koniecznie potrzebnetn, wszystkich użyć środków ku przytłumieniu tej zarazy umysłowej; zaś jednym z tych środków jest wsparcie owych czcigodnych obrońców wiary naszej ś. i moralności świata; ponieważ sobie nareszcie tuszę, że żadne nadużycia, które częstokroć najświętszym i najpożyteczniej - szym instytucyom szkodziły, niewkradną się do owego towarzystwa; -postanowiłem, wyżej wspomnionej buli Ojca ś. Piusa V I L , zaczynającej się słowy: "Solicitudo omni um ecclesiarum", datowanej z Santa Maria Maggiore pod dn. 2T. Sierpn. I. 1 gi5q w 15. roku jego pontyfikatu, udzielić z Mego Królewskiego potwierdzenia i Mojej najwyższej pomocy, rozkazując, aźeJby jf j zadość czyniona i do niej się stosowano, znosząc oraz wszelkie ternu postanowieniu sprzeciwiające się prawa. Uważamwszelako, że to Moje Królewskie postanowienie wymienionym ojcom towarzystwa J ezusowego niewraca ani dohr, ani własności, ani P f»vwil ej ów , które dawniej posiadali; ani nienadje im ono prawa domagania się przywrócenia onych. W pałacu Cachias, d. 30.Sier.pniar, 1832, (POdp.) K ról. "

OBWIESZCZENIE.

Mobilia moje aż dotąd na składzie w klasztorze w Lubiniu w powiecie Kościańskim będące, a mianowicie: z porcelany, fajansów, szkła garniturowanego, bióra machomowego grającego, zwierciadeł wielkich rnachoniowych, kopersztychów, miedzi, cyny, kanapów, krzesełek, homontów, SZOTÓW i różnych domowych sprzętów i t. d. składające się, mam wolę drogą, publicznej dobrowolnej licytacyi sprzedać w dniu so. Listopada r. b. i dni następnych tu w Lubiniu przy klasztorze za gotowizną, dla czego prześwietną publiczność niniejszem zapraszam najuniżeniej . Franciszka Domańska.

Mieszkam teraz przy Wodnej ulicy pod liczbą 168- podle dawniejszego pomieszkania. Poznań, dnia 13. Października 1832.

D. Moennich, Król. approbowany, praktyczny dentysta.

MańKOSKi przeniósł swą cukiernią do kamienicy J P. Coligny na ulicę Jezuicką, która z dniem 15-1. m. otwartą będzie; poleca się. Poznań, dnia n. Października 1832.

O przeniesieniu cukierni mojej do domu P.

Lehmann przy Fryderykowskiej ulicy donoszą niniejszem, upraszając o dalsze łaskawe względy, Poznań, dnia I I. Października 183r.

A. W. Ttetze.

Cenyzboża na Pruską miarę w Poznaniu. Dnia 12 Października Tal. igr. fen. do I 17 6 27 6 17 6 16

1 wagę

Pszenica Żyto Jęczmień Owies .

Tatarka Groch .

Ziemiaki Siana cetnar a - n o ff.. Słomy kopa a - 1200 ff .

Masła aarniec

1832.

Tal .

1 25 I 2 20fen»is 8 1

*5 10 i5