GAZETA

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1832.11.10 Nr264

Wielkiego

Xiestwa

POZNANSKIEGO

».

Nakładem Drukarni Nadwornej W. Dekera i Spółki. - Redaktor: A. Wannowshi.

JW26Ł - W Sobotę dnia 10. Listopada 1832.

Wiadolllości krajowe.

Z B e r l i n a, dnia 7. Listopada.

N. Pan raczył dotychczasowego Radzcę wojennego (Kriegerath) S c h r o b i t z mianować Tajnym Radzcą wojennym w Ministeryum Wojny i patent jego własnoręcznie podpisać.

N. Królowa Niderlandzka przybyła tu zHagi.

bUUUVWMVWV

Wiadolllości zagranICZne.

A u s t 2 Y a.

Z W i e d n i a, dnia 36. Października.

Hrabina Marne (Xiężna Augouleme) i Hrabina Rośni (córka Xi<;zrej Berry) wyjechały stąd do Pragi, gdzie Hrabia Pontbieu (Karol X), Hrabia Marne (Xiążę Angouleme) 1 Hrabia Chambord (Xiążę Bordeaux) d. 25.

b. III. stanęli. Do Wiednia przyjechali panujący Xiąźęta Brunświcki i Anhalt- K6then.

F 2 a n c y a.

Z P a ryż a, dnia 30. Października.

Gazeta Franc, donosi: Nasze listy prywatne z Londynu z d. 27. podają nam tę nadzieję, ze sprawa belgijska przyjacielską drogą załatwiona zostanie. Mówią o znacznych

przyzwoleniach Króla Wilhelma i o ustąpieniu z warowni Antwerpekiej. Podatek od beczki na Skaldzie ma być zniżony na if zł., zamiast 10 złot. wymaganych przez Króla Wilhelma w roku zeszłym, aby zostawić wolną żeglugę na Skaldzie. Messager zawiera artykuł, stosownie do którego Król Leopold z małżonką swoją potajemną miał rozmowę z Xieciem Orleańskim w Couipiegne (!), na której Xiąźę z naleganiem za lem obstawał, ażeby Król pismo skierował do Króla Ludwika Filipa, upraszając go o pomoc, aby takim sposobem ułatwiono iuterwencyą. (Messager utrzymuje, że ta wiadomość z dobrego pochodzi źródła; niechce jednak za nią ręczyć.) Marszalek Mortier dzisiaj u N. Pana prywatne miał posłuchanie. P P. Thiers i Guizot dają naprzemian uczty dla wielu Deputowanych. N a flocie francuzkiej, wraz z urzędnikami marynarki i robotnikami pracującymi w warsztatach, znajduje się 42,815 ludzi, w liczbie których jest 8000 więźniów skazanych na galery, i 10,000 żołnierzy morskich i ludzi okrętowych. Liczba okrętów wojennych wynosi S79, między któremi jest 34 liniowych, 39 fregat, li korwet, 48 brygów i t, d. Na warsztatach znajduje się 66 okrętów, między któremi jest 31 liniowych i 27 fregat, Stojącej przy ujściu rzeki Ligiery przyłączono 2 statki, objaśnia się w tym sposobie: jeśliby w departamentach zachodnich trwały zaburzenia, okręty te mają się przykładać do ich przytłumienia, a zwłaszcza do przeszkodzenia sprowadzeniu broni na ląd; mają być oraz użyte do przewiezienia Xiezny Berry, jeśliby chciała nieznacznie opuścić Francyą. Gdy zaś wszystko, co się tyczy wspomnionej Xię£ny, duch stronnictwa zwykł przeistaczać, niezupełnie więc można ręczyć za ostatnią wiadomość, chociaż pochodzi z dobrego źródła. Ministeryum szczęśliwie pokonawszy zarzuty, tak często powtarzane, względem niepewności stosunków belgijskich i powstania w Wandei, będzie mogło bez obawy pokazić się w Izbach. Spiesznie przysposobiło kilka projektów do prawa, odpowiadających powszechnemu życzeniu; najwięcej czynności okazuje Pan Argout, Ministeryum chce szczególniej przeciw oppozycyi użyć projektu do prawa, stanowiącego ogromną liczbę ruchomej gwardyi narodowej; aby zaś niebyło powodu do zarzutów z drugiej strony, Marszałek Soult zamyśla zmniejszyć wojsko liniowe, a mobilizacyą gwardyi narodowej zostawić na papierze, zachowując uskutecznienie jej aa przypadek, jeśliby zaburzenia wybuchnęły we Francyi. Ze wszystkich części Francy t nadchodzą wiadomości o wzmagającym się handlu. W miastach handlowych północnych departamentów jest taki odhyf, jak w roku 1826. i 1327.; w zachodnich tylko ustał zarobek. Winobranie w południowej Francyi było obfite; gdy zaś nieukontentowanie w tamecznych okolicach pochodziło poczęści z biednego stanu posiadaczów winnic, tern bardziej więc spodziewać się można trwałości porządku, co może także mieć wpływ na uspokojenie zaburzeń w zachodnich departamentach. Traktat handlowy między Francyą i Mexyfciem, został przed kilkoma dniami przez Xięcia Broglie i mexykanskiego Posła podpisany. Mexykanski Pułkownik Beneski, który ten traktat swemu rządowi ma wręczyć, odjechał onegdaj do Bordeaux, skąd odpłynie do Mexyku. Oowódzca gwardyi narodowej w Metz, Generał Lallemand, podał się do dymiseyi. Wiele wozów z przedmiotami ubiorczerai odeszło dziś do północnej armii. Z powodu postawienia całej armii na stopie wojennej, podwyższono żołd Poruczników o 60 franków miesięcznie, a podoficerów i żołnierzy o 10 centimów dziennie. Czwarta dywizya, złożona z jednego lekkiego i trzech liniowychpułków, urządzoną znowu zupełnie została; oczekujemy co chwila mianowania obudwóch Generałów brygady dla tej dywizyi.

Kombinacye ściągające się do adresu Izb wielce zajmują Ministeryum, obadwa stronnictwa pisują ciągle do Pana Dupin; Ministrowie, by przyjął prezesostwo Izby, oppozycya, aby go nakłonić do ustąpienia twych głosów Panu Lafnte i postawienia się na ich czele podczas dyskussyi. Oppozycya niemoźe w żadnym razie bezpośrednio po doktrynerach nastąpić; chce ona Pana Dupin między siebie i nich wsunąć, aby go za pomocą doktrynerów później strącić; chce ona go tak użyć, jak lewa strona dawniej Panów Chateaubriand i Agier użyła. List z Algieru pod dn. 10. Września wyra« ża: "Rolnicy osiadają teraz w okolicach Algieru, i wkrótce dwie wsie niemieckie istnąć tam będą. Jedna wieś nazwiskiem Couba, jest o milę od Algieru przy górze Aratsch; druga, zwana Ibrahim, leży bardziej ku południowi, w odległości trzech mil od Algie» m. W pierwszej maj duj e się 30 rodzin, a w drugiej 70. Obie dwie maja swoje zwierzchność miejscową, xiedza i nauczyciela szkoły. " Król fmk otrzymał d. 24. Paźd«. z ntk sprawującego interesa, papiezkie Pana Garibaldi odpowiedź Jego Swiątobliwości na uwiadomienie o zaślubieniu Xiężniczki Ludwiki z Królem Belgijczyków, Wielu obrońców systemu PaDa Perier oświadczyło się wyraźnie przeciw teraźniejszemu Minisitryum. W liczbie ich są Marszałkowie Gerard i Lobau, Generał Jacqueminot, oraz Panowie Etienne, Baillot i Viennet.

Dnia 23. Paźdz, zaczęła się w tutejszym Sądzie Kryminalnym sprawa przeciw 22 osobom, oskarżonym o uczestnictwo w powstaniu d. S. i 6, Czerwca. Sessya skończyła się o godzinie Siej wieczorem, i dalsze czynności odłożono do dnia następującego. Wezwano 19 świadków, między którymi są: Generał Lafayette, Marszałek Clausel, oraz Panowie Odillon-Barrot, Cabet i Mauguin. Panna pueret, która pożyczając ubioru swego przywódzcy Szuanów Guillemot, ułatwiła mu ucieczkę z więzienia, została skazaną wyrokiem sądowym w Rennes dn, 80, b. ro, na pięcioletnie więzienie. Minister oświecenia publicznego rozdał znowu 90,821 franków na wsparcie szkół elementarnych. Pan Royer-Collard dawać będzie W nast pnem półroczu zimowem prelekcye o prawie narodów w tutejszym uniwersytecie» "O moralnym i politycznym ślinie Europy w roku 1833." Autorem jego jest Pan Herbigny. N a przedstawienie Ministra publicznego oświecenia, wychodzić będzie nadal pod donorem Rady oświecenia pismo peryodyczne dla szkół elementarnych, zawierające wszystkie fakta tyczące się wykształcenia ludu, jako też wszystko, co się ściąga do początkowych nauk w obcych krajach ucywilizowanych, niemniej wypisy z książek należących do tego przedmiotu, oraz udzielenia rady do Wydoskonalenia nauki ludu. Ten dziennik redagowany będzie przez wyższego urzędnika uniwersytetu. Hiszpania.

Z M a d ryt u, dnia 19. Października.

(Wyimek Z Messager.) - Uderzyła godz. 4.

r, południa: odgłos uroczysty wszystkich dzwonów stolicy zwiastuje przybycie Królestwa J chmci. Powietrze okropne; deszcz leje nawaliły, pomieszany z gradem. Obawiamy się dla tego o zdrowie Króla, kióry ciągle jeszcze bardzo słaby. Mieszkańców stolicy uradował niezmiem e wjazd N. Pana. Mimo to rozkazał na nieprzewidziane przypadki GeneralnyKapitan Madrytu 8000 nabojów rozdać między załogę miasta, i przywołać oddziały wojsk na wzmocnienie garnizonu. - Urzędnicy w Ministeryum twierdzą, źe wkrótce Koitezy zostaną zwołani, zupełnie w tym kształcie i z tern znaczeniem, jak za czasów Ferdynanda i Izabeli. Mają oni xvskrzesic i nanowo uświęcić Starodawne prawo Królestwa, stosownie do którego Królowa Sancta (w r. 1069.), Uraca (w r. li 8 6.), Berenguela (w r. 1844), Isabela (w r. 1504.), i Joanna (w r. 1555 ) szczęśliwie w Hiszpanii panowały, gdyż zbywało na męzkich dzieciach korony. Oraz mają cif Kortezowie ułożyć zasady nowej konstytucyi, stosownie do której Hiszpania konstytucyjnego miałaby używać rządu, złożonego z trzech władz Króla, Izby Parów i Izby Deputowanych.Spowiedników Króla, Jezuitów Pegna i Genzales, mających udział w spisku Calornardcgo, wysłano na wygnanie, P. Recacho przywołany został napowrot do Hiszpanii, aby zostać Prezesem Sola d'alcades, pierwszego sądu w Madrycie. Pan Felipe Acerboi młody, powszechnie kochany adwokat, wstąpił w miejsce dzikiego i okrutnego Pedrozza, dotychczasowego sublegata policyi w Madrycie. Brygadyer ZarCP deI Valle, podsekretarz w wydziale wojny został Gubernatorem Kadyxu; mówią, źe 80 oficerów gwardyi, co słuszne na się ściągnęli podejrzenie, pójdzie pod sąd wojenny. Dwaj młodzi literaci, słynący z talentów i naukowości, wprost się udali do Królowej, prosząco pozwolenie wydawania nowego literackiego i politycznego dziennika. - Wymieniają Pana Martinez de la Rosa, znamienitego autora i sławnego członka Kortezów z r, 182? i 1823., jako Prezesa nowego zgromadzenia Kortezów. - Papiery hiszpańskie ciągle idą w górę.

A ngli a.

Z L o n d y n u, dnia 30. Października.

S u n donosi w swoim artykule dla Cytyi: " P r z y b i c i e s t r a ż y p r z e d n i e j flot y francuzkiej do brzegów naszych, złożonej z 1 okrętu liniowego i 4 fregat, nieprzyjemne uczyniło wrażenie na giełdzie. - Dochodzi nas wiadomość, źe flota nasza przed 8. Listop. niebędzie gotową do wyjścia pod żagle.

Admirał francuzki dzisiaj na ląd wstąpi; reszta floty francuzkiej oczekiwana jutro. Publiczność i przemyślnicy wyglądają z natężona uwagą odpowiedzi Króla Holandyi." W G l o b e czytamy: "D. 16. Paźdz. miał nastąpić wolny i ogólny atak na Porto, którym Dom Miguelosobiście chciał kierować. Konstytucyoniści tuszyli sobie, źe Dom Pedro tym« czasem na 14. okrętach przewozowych takie ściągnie wzmocnienia z Anglii, iżby był w stanie dać dzielny i skutkujący odpór i porazić nieprzyjaciela. D. 15. Wrześn. albowiem wypłynął stąd" Eddystone "z 100 ludźmi; dn. 2[. m. t. "Phyleria" z 58 żołnierzami; d. 34. m. t. "Irąvick"zgo; d. 35, "Dart" z 31; d. 1. Października. "Ebenezer" z 33; dn. 17. m. t. "Pere de familie" z 230; d. 30. "Soho"z 380 ludźmi i "Royal-George" z 250; d.32. "RoyalAdelaide" z 40 ludźmii40końmi; d.19. "Lord W ellingion" z go końmi; z Francyi wyszło 300 żołnierzy pod żagle - ogółem z obu krajów 1654 ludzi z 340 końmi. Oprócz tych sił zbrojnych 3000 weteranów polskich wkrótce na statkach parowych z Francyi popłynie do Oporto, Standard powiada; "Dochodząnas wiadomości z dobrego źródła, źe wgabinecienaszym n i e m a ł e nastąpiły zatargi, w skutek których istnienie Ministerstwa Grejowskiego w najwyższym stopniu zagrożone. Chyba tylko pośrednictwo Króla samego zdoła zapobiedz nie» szczęsnym skutkom tego rozdwojenia." Sir Stratford-Canning mianowany Posłem przy dworze Cesarsko- Rossyjskim, za kilka dni uda się do Petersburga. Gazeta Kur y er pisze: "Izby belgijskie zgromadzą się dn. 13. Listopada. Wszystkie listy, które stamtąd odbieramy, zgodnie donoszą, ii Król Leopold w mowie z tronu oświadczy, albo źe Francya i Anglia niezwłocznie pomogą mu do objęcia w posiadłość części kraju, zajmowanej jeszcze przez Holendrów; albo iż earn rzeczonego Monarchy zostałaby mocno nadwerężoną, gdyby nie mógł wprowadzić niezwłocznego użycia stanowczych środków." J e dna z gazet stronnictwa Torysów czyni w tej mierze uwagę: »Tak więc polityka angielska niema dziś nic więcej do czynienia, jak dopomodz Francuzom i Belgijczykom, aby mowy ich Królów z tronu były jednobrzmiące." (Wyjątek Z gazety Vossa. ) Mieszkańcy sławnego miasta fabrycznego Birmingham, wydali adres do Polaków. Ma on być ułożony w tonie nazbyt deklamatorskim. W Globe czytamy: "Z największem dowiadujemy się zadowoleniem, że nowy gabinet francuzki liberalne zasady dawniejszego Ministeryurn względem regulaminu podatku od beczki w portach, przyjął; przeto też tuszyć sobie powinniśmy, iż przemagającą tchnie chęcią w porozumieniu z naszym krajem trzymać się pryncypiów liberalnej polityki handlowej. W Irlandyi zabójstwa i łupiestwa ciągle się Wydarzają. Dn. 25. m. b. zamordowali wzbraniający się wypłacenia dziesięcin, 8°letniego plebana ewangelickiego, P, Houston wśród białego dnia w własnem jego mieszkaniu. Pan Perier, attache przy poselstwie Król.

francuzkiem, przybył dn. 2.5. do Portsmouth, aby tam czekać zawinięcia eskadry francuzkiejiwnwuwvwnvi

ROZlllaite wiadolllOŚci.

W dzienniku wieczornym Niemieckim czytamy powieść (nowelię) pod tytułem: "Focyon Polski." Imiona mylnie wprawdzie pisane, (co cudzoziemcowi wybaczamy); ale charaktery tern trafniej oddane.

Pan A. Dietrich, tłómacz bajek narodowych Rossyjskich na język Niemiecki, powiada w przedmowie do dzieła swego, że bajki narodowe w Rossyi drukować i wydawać wolno bez przyzwolenia cenzury.

Od czasu wstąpienia na tron Wilhelma IV«, Króla Wielkiej Brytanii, wykazała się w państwie jego uwagi godna śmiertelność. Nie mniej jak 24 Generałowi 26 Admirałów wstąpiło odtąd. do grobów Westminsterskich albo familijnych. Podczas więc, kiedy Król stosownie do mów swoich od tronu tylokrotne odbiera przyrzeczenia przyjaznych ku sobie chęci obcych mocarstw i kraj cały w głębokim żyje pokoju, strata takowa warmii lądo

wej i morskiej istotnie jest niesłychaną. N awet sarn Napoleon niepotrafił tak rozrzedzić grona Generałów i Admirałów, a choć ci, co teraz przeszli na łono wieczności, niesą wszyscy ani N eIsonami, ani Marlborugami (bo inaczej światby to bardziej uczuł), jednak jest między nimi 6 znamienitych wodzów.

POzYczalnia not księgarni i składu 'muzYcznego K A. Simona W Poznaniu w rynku Nro. 84.

Przy rozpoczynającej się porze zimowej zwracamy uwagę publiczności rnuzykęlubiącej na nasze dobrze urządzoną poźyczalnią nót.

Aukcya roślin zagranicznych.

W poniedziałek dnia 12. m. b. przed południem od godziny 9. do 12, i po południu od godziny 3. do 5. sprzedawaną będzie sposobem aukcyi najwięcej dającemu w ogrodzie Bergera za S. Marcinem pod liczbą a t. z oranżeryi ogrodnika Pana Krause znaczna ilość roślin zagranicznych. Poznań, dnia 4. Listopada 1832.

Castner, Król. Kommissarz aukcyjny.

OBWIESZCZENIE.

Mobilia moje aż dotąd na składzie w klasztorze w Lubiniu w powiecie Kościańskim będące, a mianowicie: z porcelany, fajansów, szkła garniturowanego, bióra machoniowego grającego, zwierciadeł wielkich machoniowych, kopersztychów, miedzi, cyny, kana pów, krzesełek, hornontów, szorów i różnych domowych sprzętów i. t. d. składające się, mam wolę drogą publicznej dobrowolnej licytacyi sprzedać w dniu 30. Listopada r. b. i dni następnych tu w Lubiniu przy klasztorze za gotowizną, dla czego prześwietną publiczność niniejszem zapraszam najuniżeniej . Franciszka Domańska.

Szanownemu Obywatelstwu i prześwietnej Publiczności donoszę niniejszem najuniżeniej , źe w mieście tutejszem otworzyłem Handel towarów stalowych, mosiężnych i żelaznych i przyrzekam przy najlepszym gatunku towarów najurniarkowańsze ceny, Poznań, dnia 5. Listopada 1832.

August Herrmann, w starym Rynku i w narożniku Wodnej ulicy w domu Pani Au.