GAZETA

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1833.01.19 Nr16

Wielkiego gfn OZNANS

Xiestwa

KIEGOrukarni Nadwornej W. Dektra i Spółkk - Redaktor: A. Wannowski.

6 W Sobotę dnia 19. Stycznia 1833,

5IRHłIII 5llUM M W ności krajowe.

N, 1a, dnia 16. Stycznia» ABBe3Bora przy Sądzie wyźrroacDKe, mianować Rawyższym w Kosiin. lotychczasowego Inspektora * w Kwidzynie, mianować nym i Budowniczym w Bydego własnoręcznie podpisać, iąię Konstanty L6wenm Rosenberg, 2 Dreznagoeie's

I lu 3Sci zagraniczne.

»two Polskie, W » r a z a w y, d n i * 14. S tycznia - .

h A . tracyjna Króleetwa miancjowienie z dnia 8- bieź. m. P, Jo fiego, Radzcę tytularnego, ista wojewódzkiego Kiel«.

R &. s » y a, i l o s, dnia 24. Grudnia, y * r L. . · wek i 1 » N r z e 152. z d n. 23. imieicil najwyższy Ukaz pod.aie przez N. Pana, wydanydo Rządzącego Senatu i stanowiący nowy porządek sporządzania, chowania i ogtae.-.an.-a testamentów. Datowany jest z CarskiegoSiota pod dniem 1. Października 13.31. i ułożonyz .51.

T u r e y a.

Z Konstantynopola, dnia 0* Grudnia.

W ostatnich 3. miesiącach przeszło przej. JIdryanopol 40,000 młodego i iwawego zolnierzaj spieszącego na poskromienie Ibrahima Baszy. Albańczykowi€r Bośniacy i Rumelioci, pospieszyli, do b ro m na pierwszy rozkaz W. Wezypa* Onegdaj wieczorem przybił do tutejszeg» poselstwa angielskiego goniec gabinetowy, wysiany 00< Persyi, i nazajutrz uda! się w dalszą podróż. Dnia 20; Pomimo zapewnień, danych przez Keuff Baszę, ii będzie mógł bronić mocno stanowiska Koniali aź do przybycia WieK kiego Wezyra, widział się jednak zniewolony sposobem myślenia mieszkańców tego miasia, do opuszczenia go na kilka godzin przed zbliżeniem się Egipcyan, i do odwrotu ku Aksze. bir*) gdzie tymczasem przybył Reszyd Meinmed Rasza. Musiał przytetn zostawić nieprzy

e) Akszebir, to jest: białe miasto, zwane dawniej Tjriaum, w Azyi mniejszej, w prowincji Kaiani;inii w ohnyo e Koniah, Zalidwo Wielki Wezyr .stanął w Akszebir, natychmiast z korpusem lociotysiącznym jazdy przedsięwzią-ł rozpoznanie siły i stanowiska nieprzyjaciela'" co, jak się zdaje, skłoniło Wielkiego Wezyra do zebrania wojska w okolice Akszebir, aby mógł oprzeć się nieprzyjacieJ owi. Tymczasem,nietylko miasta, położone w bliskości linii działań wojska egipskiego, jaio to Kaissaneh, Juzgat i U d. oświadczyły się za Ibrahitnem, lecz nawet i winnych miejscach, mianowicie w Kastamboli, Sinope zaszły zaburzenia, które jednak przytłumiono. Flota turecka stoi ciągle przy Dardarrtllach, skąd Tahir Basza sprowadzi wkrótce do tutejszej zbrojowni okręty wojenne, potrzebujące naprawy. Podług ostatnich wiadomości, flota . egipska stała ciągle w porcie S uda na kotwicy, W tutejszej stolicy panuje największa spokojność i porządek, chociaż brak niektórych produktów, jako to: ryżu, oliwy, mydlą, sprowadzanych dawniej z wysp i prowincyi zajętych przez Fgipcyan, sprawia niejakie nieukontentowanie. Dnia 8- b. m. przybył tu nowy Poseł pruski i pełnomocny Minister, Baron Marten». Z B elgrad u, dnia 20. Grudnia.

Wcielenie sześciu powiatów doSerwii, które przyrzeczone zostało w traktacie adryanopolskim, ale dotąd z różnych powodów uskutecznionem Iryć niemogło , przyjdzie pewnie do skulku przez wypadki, które się właśnie wydarzyły. «Otrzymujemy wiadomość, ie wielka część mieszkańców czterech powyższych p 0wiatów wyparła Turków z kraju swego. Powód tych gwałtowności niejest jeszcze wiadomy. Ze atoli rządowi serwijskiemu działania te niezupełnie są obce, okazuje się z tego, ie zaraz na początku zaburzzenia w jednym z powiatów, przybył na miejsce oficer serwiański J owa ze swym oddziałem i armatą. Niemcy.

Od brzegów Menu, d. 5. Stycznia.

Listy z Leodyum donoszą, iż były Xiąźę Brunświcki zamówił w tern mieście zrobienie 7000'karabinów i 6 dział z wezelkiemi porządkami, z warunkiem, aby mu to wszystko NQ pierwszych dniach roku tego dostawiono.

Zapłata w ilości blisko 120,000 złotych ma nastąpić przez dom bankierski Dubois,niderlandy, Z H a g i, dnia g. Stycznia.

Handelst) lad donosi: "Powiadają, że ontgdaj wieczorem wyprawiono gońca z Minieteryum spraw zewnętrznych do Londyn u, kiory wiezie odpowiedź rządu na ostatnie przełożenia Anglii i Francyi (patrz Nr, ga

:86

zet y naszej lity). Wczoraj podobno wysłano z wspomnionego wydziału trzech gońców do-Petersburga, Wiednia i Berlina, którzy dworom tym udzielenia odpowiedzi tej się tytzące doręczą. O treści onych z pewnością nic jeszcze niewierny. Niektórzy utrzymują, iż oświadcza skłonność N. Pana, do zawiązania nowych układów, gdyby mu wydano załogę cytadeli w nie wolą wziętą, embargo zniesiono i nasze okręty nazad oddano. Ale są to tylko pogłoski." Amsterdamer Han de leblad zawiera niektóre uwagi o najnowszych przez Francyą i Anglią czynionych przełożeniach. Względem rozmaitych tłomaczeń artykułu o żegludze-na Skaldzie rozumowanie tej gazety jest następujące: "Sposób wyrażenia się artykułu tego wedle gazet angielskich, zawiera podług zdania naszego coś niedorzecznego» Nawet sam Kuryer, choć gazeta ministeryalna, ostro powstaje na ten warunek. Bo też w istocie, jeśli gazeta Al b i o n dobrze była zainforn owaną, tedy nowy ten projekt, dotyczący się żeglugi na Skaldzie, nic zgoła niezałatwia. Gdyby albowiem Holandya aż do zawarcia stanowczego traktatu z Belgią zezwolić chciała na bezwarunkową wolność żeglugi na lej rzece, natenczas Belgia niemiałaby żadnej przyczyny wspólnie się przy-' czyniąc do zawarcia takiego traktatu, - Nietaimy bynajmniej przed sobą dolegliwości, wzrastających takim sposobem dla rządu Niderlandzkiego, ale tuszymy też sobie, iż niejest zamiarem Anglii i Francyi, nowe wzniecać trudności i sposobem zawiłym i do niczego nieprowadzącym nowe zawięzywać układy. - Gdyby 3C1 artykuł jedynie był podany, natenczas wina zdawałaby się być na naszej stronie. Ale trzeba go porównać i połączyć z innem: warunkami, a wtenczas się pokaże, iż mowa o ostatecznym traktacie, mającym obejmować wszystkie dotąd niezałatwione punkta. Zaś ponieważ zaprzeczyć temu niemożna, że rzecz tak się ma, projekt przez gazetę A l b i o n podany zawiera istotną sprzeczność, i widzimy się dla lego być spowodowani do twierdzenia, iź (u mowa o miernym podatku beczkowym; atak tylko ten spór zachodzi, ile cła Holandya pobierać zamyśla." - Rozbierając podobnym sposobem inne warunki tego projektu uważa taż gazeta ku końcowi artykułu, co następuje: "Zresztą czy warunki te przyjąć wypada, czyli też nie, o tern zdania naszego niewynurzamy. Niewierny o tero nic więcej, jak tylko, co nam nasi korespondenci i gazety angielskie donoszą. Chcąc coś pewnego powiedzieć, trzebaby mieć przed sobą. dokumenta żna ocenić prawdziwy ich duch i dążenie. Byłoby to zarozumiałością, na podeiawie cząstkowej i urywkowej wiadomości odradzać od przyjęcia projektu, albo leż do tego doradzać« O niektórych warunkach, które nam były znajomeze, wynurzyliśmy z należytą skromnością myśli nasze. Ale zdanie stanowcze Da inny czas odkładamy, mając to wewnętrzne przekonanie, że rząd, eki.ro tyłko przełożenia Anglii i Francyi podawaną nadzieję, iż można z dobrym skutkiem osnowo zawiązać układy, one zapewne przyjmie. Wyglądamy więc z dobrą otuchą wypadku i udzielimy czytelnikom naszym dokładnej w swoim czasie wiadomości." B e 19 i a.

Z A n t we r p i i, dnia 9. Stycznia.

Mówią, że wczoraj o 4(ej z południa słyszano huk dział w kierunku ku Doel albo twierdzy Fryderyk nad dolną rzeką. Wiadomości z Amsterdamu głoszą, że nowa pożyczka rossyjska 20 milionów rubli srebrem tamże w 3 dniach została uskutecznioną. A n g li a.

Z L o n d y n u, dnia 5, Stycznia.

G l o be dzisiejszy zawiera następujący artykuł: "Zdaje się, że nasi konserwatywowie już poprzednio się cieszą, iż Król Holandyi odmówi przyzwolenia swego na nowe przełożenia Anglii i Francyi; bo takowe załatwienie położyłoby zakrfs teraźniejszej niepewności i wzmocniłoby rozsądne zaufanie w utrzymaniu pokoju Europy. Ale ten cel w oczach naszych konserwatywów niczem niejest w porównaniu z widokiem i nadzieją, że potrafią jeszcze dłużej tamować działania Ministeryurn Whigów. Głośno i wszędzie rozprawiają o złem postępowaniu, jakiego Holandya doznać miała. Lecz na czemże się to zasadza? Oto prosto mówiąc na tern, iż użyto przeciw Holandyi tego stopnia środków zniewalających, który był potrzebny do uskutecznienia podziału między Belgią i Hoiandyą, uznanego za korzystny i stosowny nawet przez dawniejsze Ministeryurn Torrysów . - Konserwatywowie wyglądając odmownej odpowiedzi już się radują; ale ta radość wedle zdania naszego niejest połączona z korzyścią Holandyi. Cóźby bowiem na tern zyskał dobry lud holenderski, gdyby chciał nadal dawać sposobność Anglii nałożenia embargo na okręty holenderskie a Francyi zatrzymania wojska swego na stopie zgromadzenia się, tak iżby cochwila gotową była karcić Hoiandyą za każdy choć najmniejszy zamach na całość i niepodległość Belgii? Co się tyczy twierdz Lilio i Łiefkenshoek, które na nieszczęście tak wielkie mają znaczenie, gdyż

\ki+efIlod nich zależy panowanie nad Skaidą, i co eię tyczy rzeki samej, to to jest o g ó l n ern pytaniem; dla czegoźby więc Anglia tylko i Francya na to uważać miały? Poddanie się cytadeli Antwerpskiej wcale inną było sprawą; dzierżenie tego punktu przez Hoiandyą uwłaczało bezpieczeństwu i swobodom ogniwa handlu belgijskiego i podawało roszczeniom Holandyi podporę, która teraz znikła. Jeżeli zaś Holan« dya ziści nadzieję przyjaciół swoich, konserwatywów, i w uporze swoim wytrwać zechce, coż będzie skutkiem takowego postępowania? Oto wypowiedzenie wojny własnej kieszeni, utrata części ważnej terrytoryum, które jej wydać chcą dobrowolnie i zaprzestanie ze strony Belgijczy. ków wypłacania się z części obopólnego długu na nich przypadającej. - Holendrzy są narodem przemyślnym i dobrze wszystko obrachującym i potrafiliby - bo sprawiedliwość im oddać należy - równie dzielnie walczyćza zdanie swoje, jak za materyalne korzyści; ale ponieważ w pierwszym względzie honor swój ocalili, zaś w drugim przekonać się powinni, że wytrwałość jedynie tylko ich straty powiększy, opór bezskuteczny byłby istotniedziecinną nierozmyśinością i urągania godną. Zaślepienie takowe mogłoby zresztą tylko przez kilka tygodni trwać; to jest faktutn, którego nawet sami Torrysowie niezaprzeczą. " KrolJ mć dał wczoraj prywatne posłuchanie Vice-Admirałowi Otway. Nadzwyczajny Ambassador Pony Ottomariskiej Narąuk Basza i Poseł tejże Porty, Pan Mauroieni, mają jutro przybyć do Brighton, dla odwiedzenia Królestwa J chmość. Xiąźę Tallejrand i inni Posłowie Konferencyi, mieli w zeszły wtorek wieczorem rozmowę z Lordem Palrnerston w wydziale spraw zagranicznych. Wspomnieni Posłowie otrzymali tegoż dnia przywiezione przez gońców pisma urzędowe z Niderlandów. Onegdaj Baron Wessenberg odwiedził Xiecia Tallejranda, który wczoraj odprawiwszy naradę z Lordem Palrnerston, wysłał gońca z pismami urzędowemi do rządu swego. Donoszą z Deal pod dn. 26. z. m. "Szalupy wojenne "Rover" i »Larne" popłynęły ztąd do Scherness, a francuzka fregata "Medee" i korweta "Bayonnaise," do Cherbourga, Znajdują się jeszcze w Diinach okręty angielskie: "Donegal," na którym jest Admirał Malcolm, "Revenge," "Spartiate," "Talavera," "Sowthampton," "Castor" i "Stag," oraz francuzkie: "Syrenę," na którym jest Admirał Villeneuve, "Suffren," "Melpomenę," "Ariane" i "Creole." Gazeta Kuryer wyraża, iż według umqwy z dnia 23, Października, jest rzeczą oczywistą, skoro nastąpiło poddanie cytadeli antwerpskiej i zależących od niej warowni; lecz zachodzi jeszcze pytanie, co uważać nalezv za warownie od niej zależące, a co nie, a jeźliby rozstrzygnienre tego pytania miało się uskutecznić przez układy, dałoby to znowu powód do znacznej liczby protokółów. - Taż gazeta pisze, iź odebrała wiadomość od korrespondenta swego, źe po ukończeniu teraźniejszych środków wojskowych w Belgii, nowe układy mają się dalej odbywać w Frankfurcie, które to miejsce obrano z względu tak na położenie jegor jakoteż na odprawianie się tam posiedzeń sejmu Związku Niemieckiego.

Gazeta S u n wyraź ar "W Cityi jest powszechne zdanie, ie Król Holandyi po zdobyciu cytadeli antwerpskiej, nieprzystąpi do pokoju, lecz, źe zamknie Skaidę, a przeto niedopuści Anglii i Francyi związków z Antwerpią, azatem, kiedy tak ma być, trzeba zdobyć Fliąpyn> gę i żeglugę na Skaldzie wymusić." Gazeta Ti m es pisze; Oficer przybyły z 0porto donosi, źe Dom Pedro ma zamysł rozpocząć w Styczniu działania zaczepne. Dom Pedro zmienił w części Ministeryun» swoje. Pan Silva Carvalho został mianowany Ministrem skarbu, Margrabia Palmella otrzymał wydział spraw zewnętrznych i wewnętrznych,. Pan Magelhaens jest Ministrem sprawiedliwości, a Major Freire Ministrem wojny. Sekretarz stanu Xawery Mouzinho odjechał w poselstwie do Madrytu. Onegdaj dał Król w Brighton posłuchanie Vice- Hrabiemu Melbourne, Admirałowi Otway i Panu Whatley, Poseł turecki, Pan Maurojeni i Margrabia Palmella r mieli wczoraj czynność w wydziale spraw zagranicznych. Niezdaje się, aby wspoHiniony MargrabiamiałpredkoLondyn opuścić.

Mówią powszechnie, źe mówcą (speaker) przyszłego Parlamentu będzie Pan Mannera Sutton, Donoszą z Deal pod d. 3, b. m.t "Fregata francuzka "Calypso", która przez uderzenie o okręt" Talavera" została uszkodzoną, popłynęła do Cherbourga. Okręt angielski jjCsetor" i fregata francwzka "Ariane" wypłynęły stąd, celem krążenia przed Texel."

Rozmaite wiadomoścL

Królewsko-Pruski Tajny Radzca Nadworny Baron Gotta Cottendoif, umarł w Sztutgardzie d. 32, Grudnia w 6g. roku życia swegosa

Zgon tego z wrelu względów znakomitego męża jest stratą dla całych Niemiec, a szczególniej dla kraju Wirttmbergskiego,

Budują teraz w Birmingham jedne muzykalną salę, która będzie największą w Europie; ma ona Igo stóp długości, na 65 stóp szerokości i tyluź wysokości. Podczas częstych burz morskich zeszłego łata na wyspach Schetlan-d, znikła jednego razu znaczna liczba rybackich łódek, która miano jui za zginione. Z tego względu mocno się zadziwiono z powrotu wszystkich rybaków, którzy razem stanęli 12. b. m. w Lerwick.. Pozbierał ich był na morzu jeden okręt amerykański, i zawiózł do Ameryki, skąd teraz wrócili. Donoszą Królewskiemu literackiemu towarzystwu w Londynie, iź Pułkownik Robinson kopiąc studnie artez?ańskie w okolicach Pompei, nietylko znalazł źródło wód mineralnych zupełnie co do skutków podobnych wodora S-eidlitzkim, lecz nadto odkrył starożytny port Pompei, cały zarzucony płodami wulkanieznemi, w którym odkopano już do 30 starożytnych rzymskich okrętów, stojących na kotwicy u brzegów, uauMuóll»u«M»«A u »»Tllll1IMlllluIIIJIamuuaTMBuuuuu!Tam

PATENT SUBHASTACYJNY.

Majętność szlachecka K ruchowo zmarłego Mateusza Lipińskiego Radzcy Ziemiańskiego własna, w Powiecie Mogilnickim Departamencie Bydgoskim położona, składająca się; 1) ze wsi i folwarku Kruchowo , 2) z odbudowanej huty, 3) z ołędrów Grabowo,. Dąbrowo, Wykno, J astrzenibowo, Kurzegrzędy i Smolary , 4) ze wsi i folwarku Strzyźewo Faszkowc, wraz z olędrami Manisty, 5) ze trzech rewirów leśnych, a które ogółem na 44,524 tal. 13 srgr. 9 fen. są» downie oszacowaną została, z powodu długów, na domaganie się realnego wierzyciela publicznie przez licytacyą sprzedaną być ma, Termina licytacyjne wyznaczone są; na dzień 21. Września c. dzień 2i. Grudnia c. d z i e ń %i. M a r c a 1 8 3 3 . z których ostatni jest zawity przed Deputowa« nym W. Jekel Sędzią Ziemiańskim tu- w miejscu odbyć się mający, na który zdolnych zapłacenia i chęć mających nabywców 2 tą wzmianką zapozywamy, źe taxa w Registraturze naszej przejrzaną być może. Gniezno, dnia 16, Kwietnia 1832.

Król. Pruski Sąd Ziemiański,