GAZETA

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1833.02.07 Nr32

Wielkiego

Xi e s twap O Z N A Ń S K I E G O.

Nakładem Drukarni Nadwornej W. Dekera i Spółki. - Redaktor: A. WannowshL

J\oJ2. - W Czwartek dnia 7. Lutego 1833.

Wiadolllości zagraniczne.

T u 2 C Y a.

Z Konstantynopola, dnia 26. Grudnia.

Nieszczęsny wypadek bitwy ostatniej, który fiozbawił wolności W. Wezyra, niepozostawił ladnej obrony dla stolicy. Znajduje się jeszcze około 30,000 milicyi rozproszonej w malej Azyi i 10,000 regularnego odwodowego wojska; lecz, kh duch nieodpowiada niebezpiecztństwu, i brakuje zdatnego wodza, w ktorymby można położyć zaufanie. Jeden tylko Bedszyd Basza byłby godnym tak krytycsnego przedsięwzięcia. Jego dotychczasowe szczęście opuściło go, dla przebić glejezego przeciwnika. Walczył on jako bohater, widząc nieuchronną klęskę, narażał się na śmierć; lecz i ta mu niesprzyjała. Mając przewyższającą liczbę wojska, na nieszczęście nicmiał ostrożności, która nigdy biegłego wodza odstępować niepowinna. Dn. st. «hciał wydać stanowczą bitwę nieprzyjacielowi, Itóraby od razu zakończyła kampanią. W tym -elu udał się za Ibrahimem w wąwozy Karnjmanu, aby tam napaść na niego. Jego rozporządzenia były prawie następujące: Główny korpus z 42,000 złożony po większej części % Albańczykdw i 300 ludzi przybocznej gwardyi Wielkiego Wezyra, przeznaczone były .pod jego @eobistem dowództwem, wykonaćgłówny atak na środek armii egipskiej opartej O góry, podczas gdy cesarska jazda w dwóch oddziałach, po sztść tysięcy ludzi wynoszących» miała zatrudniać skrzydła egipskie i uderzyć w przyzwoitym czasie. Ibrahim BaBKa odgadnął zapewne ten obrót, i w tymże czasie pr*y pomocy zakrętów gór, z znacznemi kolumnami wyruszył przeciw skrzydłom Wielkiego Wezyra, w środku zaś zostawił tylko tyle woj» ska, ile potrzeba było do zakrycia jego poruszeń i zyskania czasu do ich wykonania. Zaiedwo stanął na ostatnim punkcie skrzydeł Wielkiego Wezyra, gdy nagle wpadł na jazdę turecką, rozpędził ją i wówczas z dwóch stron na samego napadł Wezyra. Nieprzygotowany na tak niespodziany napad i zajęty parciem nieprzyjacielskiego środka, który udało mu się przełamać, zgromadził W. Wezyr na prędce niektdre z najlepszych swych wojsk, aby napadającym kolumnom egipskim stawić czoło. Ate próżne były wszelkie usiłowania; gdyż większa część artyleryi niemogła się już rozwinąć« * nieprzyjacielskie działa największe czyniły spustoszenia. Pozostało więc tylkostaraćeię, aby nieuchronną klęskę Turków, nieprzyjaciel jak najdrożej przypłacił; co też nastąpiło. Po sześcio godzinnej krwawej walce, otrzymali nareszcie Egipcyaniezwycięztwo; strata zwycięzców równała się prawie stracie zwyciężonych. Gdy już Albańczykowie rozproszeni zoetaltj przybocznej gwardyi, -wystawiany na najgwałtowniejszy kailaczowy ogień, odpierał z bagnetem w ręku napaśli, aż w końcu ciężkiemi okryty ranami uj Aty został. Egipcyanie uiyli wszysikich wysileń dla otrzymania tego zwycięstwa, które winni są dobrze wyrachowanym planom wodza i wybornemu użyciu dział; mają jednak tak być wycieńczeni, iż gdyby w Azyi stojące wojska odwodowe wcześnie przeciwko nim wystąpiły, zrausłyby ich były do bardzo niebezpiecznego odwrotu. W tak krytycznem położeniu w radzie Sułtana nie ma ani geniuszu, ani ducha przedsiębierczego. Lecz Ibrahim Uasza potrzebuje takie czasu dla zebrania i uporządkowania sił ewoich, aby był w stanie nowe rozpocząć działania.

F 2 a n c y a.

Z P a ryż a, dnia 27. Stycznia.

W Nouvelliste czytamy: "Gazety stolicy zapędzają się w dziwaczne domysły względem poselstwa Patia Orfila i Auvity do zamku lila y t; wszakże sam zamiar poselstwa tego wcald nieusprawiedliwra owych winu6»ow, Stan zdrowia Xiezny Btrry niejest zatrważającym, wszelako ciągła słabość jej spowodowała rząd do wysłania dwóch znajomych i zaufanie nieograniczone posiadających lekarzy do niej, aby z ich rady korzystała. Pierwszy z nich był jej doktorem przybocznym. Położenie Xieiny uczyniło krok takowy niezbędnie potrzebnym i w tyra tO sensie nazwaliśmy go sprawiedliwym." A ngli a.

'Ł L o n d y n u , dnia 25. Stycznia.

Hr. Pozzo di Borgo bawić będzie aż Aa niedzieli u Xiecia Wellingtona w Strathfieldsaye. G 1-0 be donosi: Sir Stratford Caaning etóSownie do wiadomości z Madrytu pod duo 11, m. hl, natychmiast po przybyciu swojem długą miał rozmowę z Lordem Haryty, który z Lizbony właśnie był powrócił. Podzięko uania za służbę ze strony Pana Zea Htrinu dez nieprzyjęto, owszem upowszechniło się mniemanie, że w urzędzie pozostanie, chociaż Hr. Ofalia zaczyna większego nabywać wpływu. Postępowanie dwuru względem Portugalii przypisywać należy więiej życzeniu, aby nienazbyt rozdrażnić Karolistow, jak sz.cjerej chęci gabinetu. Poselstwo Prezydenta Jacksona, zagajające tegoroczny kongres Zjednoczonych Stanów Amr-ryki północnej, poczyna się od złożenia wdzięczności opatrzności Boskiej za wzrastającą pomyślność związku, pomimo spustoszeń cholery, które wszelako niebyły tak wielkie, jak się obawiano. Przechodzi potem do interesów zewnętrznych, które jako zupełnie zaspokajające kreśli. Co się dotyczę żeglugi i handlu, przytacza, że w roku ujdynionym wywieziono na okrętach więcej o bo,OOO beczek, i towarów, ?a 40 milionów dolarów więcej wywieziono i przywieziono, jak roku zeszłego. O Francyi wyraża, że teraźniejsze przyjazne stosunki z tym najdawniejszym sprzymierzeńcem, przez ostatnie tameczne zdarzenia, które administracją kraju w niektótych urządzeniach zbliżyły do zjednoczonych Sianów, 1 wyniosły na tron Monarchę, jak tnowją, przypominającego sobie czas, w którym przez swoje w Ameryce obecność zjednał sobie powszechne uszanowanie, obiecują stałą trwałość. Co się dotyczę An« glii, mówi, że nieustannie z tein państwem istnieją najszczersze przyjacielskie stosunki. Intercssa względem sprostowania granicy północnej, nie są jeszcze ukończone; wszelako ze wszystkiego się okazuje, źe będą z zadowoleniem obu stron zaspokojone. Podobnego załatwienia żądań obywateli amerykańskich od Hiszpanii, zwleczonego częścią przez pytania piawue, częścią przez chorobę Króla, niebawem spodziewać się należy. Jako o rzeczy pocieszającej, namienia to poselstwo o rożka-, zie rządu hiszpańskiego, który zaleca wydać dokumenta, ściągające się do Florydy, przechowane w Hawannie, jalcoteż o drugim, podług którego w Hiszpanii opłata beczkowego od okrętów a nerykańskich zniżona i porównana jest z okrętami hiszpańskiemi. Portugalia uznała żądania związku za zabrane pod Terceirą okręty i ładunki, i uskuteczniła już pierwszą wypłatę. Druga wypłata, chociaż już do zapłacenia przypadła, nie została uiszczoną, z powodu ziego stanu finansów, przez wojnę domową w tym kraju zrządzonego. Wypłaty, ustanowione na mocy ostatniej ugody z Danią, były uiszczone; lecz nie tak się powiodło z żądaniami wielu amerykańskich obywateli do rządu neapolitańskiego, chociaż codziennie spodziewamy się przyjemnej w tej mierze wiadomości. Z resztą państw europejskich są II ezmienne stosunki. Z Rossyą zamyślamy zawrzeć trwały systemat handlowy, Trakta<t z Austryą zawarły, był wiernie dochowanym, a'ż.e Zjednoczone Stany nie miały tam źadnr-goagenta, przeto sam Cesarz J mć wdał się,'- aby rozpoznać i wynagrodzić obrazę, uczynioną amerykańskiemu Konsulowi w porcie austryackim przez urzędnika austryackiego. Traktat zTurcyą zawarty, jest korzystnym dla handlu amerykańskiego. Z Mexykiem i Ameryką środkową, jakoteż z państwami pnłudniowetiii powiększył się handel; lecz użalać się potrzeba, W Brazylii poruszenia, nieoddzielne od państwa, kiore sitj dopiero Iworzy, zatamowały handel i spóźniły zaspokojenie żądań amerykańskich. Z Buenos-Ayree nie zostały jeszcze ukończone układy, rozpoczęte przed ostatniem posiedzeniem kongresu. Z Chili, gdzie jest spokojnie, zawarto traktat przyjaźni i handlu', który, skoro senat potwierdzi, będzie kongresowi przełożonym. Z Peru umniejsza się handel z powodu wysokich opłat na główne artykuły wywozowe. Rozbój morski, popełniony na amerykańskich okrętach na wyspie Suniaira, został ukarany i przez to powiększyło się uszanowanie ku banderze amerykańskiej. Co się dotyczę rozruchów w zagranicznych państwach, wyraża; że związek nie miesza się nigdy w ich polityczne poruszenia, lecz »tara się tylko zawrzeć i zachować korzystne związki handlowe. Przechodząc do wewnętiznych interesów związku, namienia naprzód o pocieszającym elanie aliansów, Doihód cłowy podniósł się w ostatn eh czasach i przyniósł skarbowi 28 milionów dolarów. Pizedaż publicznych ziem nieodpowiedziała oczekiwaniu, i zbogaciła skarb tylko 2 mil. dolarów. Roczne wydatki podane są, wyjąwszy dług publiczny, na ió A mtl., podczas gdy IS mil. użyte są na zaspokojenie publicznego długu. VV roku 1833. spodziewają się mniejszego dochodu, ponieważ nastaje zmniejsz.' nie: cła. Wsjłlako są widoki, źe do dnia 1, Stycznia 1834» nietylko wszystkie po. tzebne wydatki będą pokr\te, lecz ogólny dług pańsiwa aż do 7 mil. będzie spłacony. Chociaż A tej reszty dopiero w dniu 1. Stycznia A83 j. i I dopiero w dniu i. Stycznia i833- przypadną do zapłacenia; przecież sądzi się być w stanie izba skarbowa takowe w ciągu roku 1833. z li" pełnie zalikwidować.. Nam.eniając o tym pocieszbiącyin stanie finansów, zwrsca Prezydent uwagę na to, że w ciągu jego Celniej adminietracyi zapłacono 58 toffi. publicznego długu. Oppołycya, okazująca się w jednej części związku przeciw taryfie, daje powód Prezydentowi do ośwadczena, iż spodziewa się takową sprzeczność, która przybiera groźną posiać, pokonać mocą ustaw bez naruszenia wewnętrznego pokoju. Namient'ws'y o środkach, które będą przedsięwzięte przy następnej przeciąży dóbr publicznych» i' dotknąwszy stosunków banku zU dnoczonychStanow, przytacza szczęśliwe wyprawy prz' ciw Indyanom kies?onko wym i lisim, chwali postępowanie Generałów Scott i Arkinson i ich wojsk, które złożone były w części z regularnych, a w części z rnilicyi państwa .Illinois; przyczem mówi o niedoskonałości iniiicyi amerykańskiej w ogólności,' i zaleca kongresowi, aby temu zaradził. Po

czerń winszuj e naro dowi szczęścia z szczęśliwego przesiedlenia wielu pokoleń indyjskich za rzekę Mississippi, i żałuje «raz, że spory między Czerokiesami a państwem Georgu, pomimo usiłowania z ji go strony, nie mogły być dotąd załatwione. Przywiódłszylw ciągu swojego poselstwa opiekę i korzjści, jakie nadaje flotą 1 staranie administracyi poczt dla handlu wewnątrz i zewnątrz, poleca Prezydent dojrzałemu rozpoznaniu mający nastąpić wybór Prezydenta i Wiceprezydenta, ulepszenie w nieklorych częściach systemalu postępowania prawnego, i kończy poselstwo swoje prośbą do Pana światów, aby usiłowania administracyi pobłogosławić i one ku dobru powszechnemu skierować raczył.

V4jWWVWWWWW

ROZlllaite wiadolllości.

Z War s z a w y .. - (Z Tygodnika Petersb.) - Dyrekcya Generalna poczt Królestwa Polskiego ogłosiła ceny gjzet i pism peryodycznych wszelkiego rodzaju, które można prenumerować w roku 1833- na wszystkich urzędach i stacyach pocztowych tegoż Królestwa, Wypisujemy tu ceny pista polskich i rossyjskich:

I. POLSKIE.

Rocznie.

Bałamut zł.

Egida, dziennik w języku polskim, włoskim i francuzkim wydawany, z rycinami s Kuryer Litewski, na papierze zwyczajnym " Kur. Lii. na pięknym papierze A Tygodnik Petersburski r Polr ocznie.

Tygodnik Petersburski s Kwartalni*.

Dziennik Powszechny r Gazeta Codzienna r s Krakowska r Lwowska z Rozmaitościami r r Poznańska r Warszawska r Jasnowidząca z Prevorst atomy i Korrespondent Warszawski z Rozma tościami r Kuryer Warszawski r Mappa pocztowa Królestwa Polskiego '.. Pamiętnik Rolniczo-technologiczny · · ,V? Tygodnik Polaki s

39 gr. 14

6 O - 2 8

III - 1 8 150 r 12 103 c S b

51 29,h \ r lt -p' 21 r 3 21 3 24 r 18

, 5 .

II s

7 Ja ' «

III