GAZETA

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1833.02.14 Nr38

Wielkiego

Xiestwa

POZNANSKIEGO

Nakładem Drukarni Nadwornej W. Dekera i Spółki. - Piedaktor: A. Wan.-iowski.

JW38.- W Czwartek dniau. Lutego 1833.

OBWIESZCZENIE URZĘDOWE.

Podaje eię nihiejszem do publicznej wiadomości, iż w powiecie Wyrzyskim Departamentu Bydgoskiego, oprócz Sądu Pokoju w Łobżenicy znajdującego się, drugi Sąd Pokoju w mieście Nakle ustanowionym został, i dnia i. Stycznia r, b. urzędowanie swe rozpoczął. Do obwodu Sądu tego najeżą miasta N akło i Mroczyn z przyległemi wsiami.

Poznań, dnia g. Lutego 1833.

Królewski Najwyższy Sąd Appellacyjny Wielkiego Xiestwa Poznańskiego.

v. Frankenberg.

WiadolTIości zagraniczne.

Królestwo Polskie.

Z Warszawy, dnia ai. Stycznia.

Wydano tu następujące, pod dn. 11. m. b.

datowane obwieszczenie: Główna Dyrekcya Ziemstwa Kredytowego.

Z kuponów dołączonych listom zastawnym na kończące się teraz 7 lat, ostatni, albo raczej H t y, w miesiącu Czerwcu r. b. zostanie zapłaconym. Każdy więc, który zapłatę za ostatni kupon odbiera, obowiązany, wrócić kupon ten z nagłówkiem Dyrekcyi Głównej; przestrzega następnie taż Dyrekcya wszystkich posiadaczy listów zastawnych, aby ostattiiego kuponu od nagłówka nieodrzynałi, gdyż Dyrekcya przy zapłacie za kupon oddania nagłówka domagać się będzie. Radzca Stanu, Prezes (podp.) M o r a w s ki.

Pisarz Dyrekcyi Głównej, (podp.) Drewnowski,

Z dnia 7. Lutego.

Kor r e s p o n d e n t War s z a w s ki Niemiecki z d, 4, Lutego umieścił co następuje: Słowo o amnestyach.

maIszy citjg.) "Każdy przyzna, iż gdyby niebyło wyjątków w dekrecie amnestyi, przez to samo rzecz o zbrodniach stanu byłaby zniesioną, a wtenczas państwo uważane jako osoba, moralnie zostałoby rozwiązanem i powstałaby anarchia." "Kto za wiele i za prędko przebacza" - s% słowa filozofa La Harpe - "ten niedość jest o stanie rzeczy zawiadomionym, bo któż niepojmuje, źe dla tycb, którzy bez końca wołają, zęby przeszłość puścić w niepamięć, najwiekszem byłoby szczęściem, gdyby mogli widzieć, odnawiające się zeszłe wypadki?" W kaźdem, przeto państwie dobrze urządzonem, niemoźe po szczęśliwie pokonanetn powstaniu udzieloną być amnestya, jak tylko tej części ludu uwiedzionego, której zwodziciele bezprawne w nią wmówili. Oprócz tej klassy, zasługują ci także na przebaczenie, którzy mając czynny udział w przywróceniu prawego rządu, starali się zatrzeć dawniejsze swe przewinienia. D ekret wydany przez Króla hiszpańskiego, ułaskawi! wszystkich takich w zupełności. Ci tylko wyjęci zostali z pod amnestyi, którzy byli sprawcami rewolucyi, dowodzili korpusami wojska przeciw prawemu Monarsze, lub powstawali na dostojną powagę j ego Królewskiej osoby. Wymagała tego wyjęcia w Hiszpanii, (równie jak w kaźdćm rządnem państwie), sprawiedliwość. Bo gdyby największa zbrodnia, jakiej tylko mieszkaniec kraju dopuścić się może, rniala się spodziewać bezkarności i przebaczenia, wtedy, nie tylko bezpieczeństwo państwa i honor Monarchy (który nawet u ludów niecywilizowanych jest świętym) ciągle byłyby na szwank wystawione, ale prócz tego, od tej chwili żaden z poddanych niebyłby zabezpieczonym co do swej własności i życia. Porządek wszelki musiałby być zerwanym, bo jego ustawy mogłyby być samowolnie przekroczonemu Lecz niedość na tern. Gdy porządek towarzyski jest podstawą naszej cywilizacyi, naturalną jest rzeczą, źe pańswa, utraciwszy tę podstawę, wracać muszą do stanu barbarzyństwa, W razie więc rozmyślnego i dokonanego powstania w kraju, niernogą głosu podnosić za podubnemi i ogólnemi amnestyami, jak tylko fałszywi filantropi, pragnący bezkarności tych, którzy mieli na celu, lub dokonali nieszczęście milionów współobywatsli! Może cywilizacya doprowadziła juźjjnas do tej ostateczności, li wyobrażenia nasze o sprawiedlk woici przytłumia i pokonywa zbrodnia; cóż będzie jeźli wzrośnie do wysokości olbrzymiej? Wprawdzie zaprzeczyć niemoźna, iż w oczach największej części obrońców amnestyi, zbrodnie popełniane przez osoby moźrv i wyniesione zwierzchnictwem, inną mają postać i często uchodzą bezstronnego sądu. Są jeszcze inni, którzy nie dla braku potrzebnej rozwagi, i nie z uczucia ludzkości, ale jedynie przez dogodną sobie otrętwiałość ducha, żądają niewyłącznej amnestyi; tacy ludzie są zwykle za wykonaniem skorychiogólnych prawideł. J eźli mają karać; wszystko powinno ginąć bez wyjątku, jeźli żądają ułaskawienia, wszystko bez wyjątku powinno być puszczone w niepamięć. " W i e m "- rzekł raz Burkę w parlamencie angielskim - "żądanie to zdaje się zasługiwać na pochwalę, i zgadza się z zdaniem nieczułych na obce cierpienia osób, to jest ze zdaniem, iż należy przez ogólną amnestyą połączyć winnych z niewinnemi; ., ale w tenczas, gdyby 0Jtmtna ta obojętność (która nawet ośmiela sięprzybierać nazwisko uczucia ludzkości) mogła zatrzeć największą zbrodnię, przestałyby istnieć utawy.«' (Dalszy ciąg nastąpi. ') N i t m c y.

Z F r a n k fu r t u n. M., dnia i. Lu tego.

Wiemy z dobrego źródła, ie dla uporządkowania wszystkich spraw Europejskich, ma się w mieście uaszem odbyć naprzód Kongres Ministrów. Z M o n a c h i u m, dnia 31. Stycznia.

Stosownie do reskryptu Minieteryum wojny, z dnia 14. t. tri, postanowiono: l) Ze wety« stkim Ba warczykom, którzy w swojej ojczym i e zadosyć uczynili obowiązkom wojskowości, dozwolony jeet wstęp do służby wojskowej greckiej, z zastrzeżeniem prawnej formalności. 2) Tym, którzy należą do klassy z r. 1810., a nie są powołani z tej klassy da wstąpienia w szeregi odwodowego' wojska, a zatem według . 63. prawa o uzupełnieniu w jaka, po ukończeniu już dnia 1. Marca r. t. rozpoczynającego się poboru z klassy r. 18 U. do uwolnienia od obowiązku wojskowego mają prawo, dozwala się wstępować do wojaka greckiego, pod dalszetn szczegółowe<<! zastrzeżeniem, na wypadek nastąpić mogącego powołania ich do wojska krajowego, jednak bez kaucyi. 3) Ba warczy kom tym, którzy należą do późniejszych klass poboru, dozwala się wstąpienie do wojska, lecz tylko za złożeniem kaucyi, aby, gdy w przypadku potrzeby powołani będą, stanęli do wojska osobiście , lub też stawili za siebie zastępców. F 2 a n c y a.

Z P ary ż a, dnia 2. Lutego.

Z Brest donoszą pod d. 28 ni. z.: "Portnasz obecnie bardzo ożywiony przedstawia widok. Telegraf w ustawicznym ruchu a w marynarce panuje największa czynność. Okręty liniowe, korwety, fregaty, naprawiają i uzbiajają, albo są już one gotowe do wyjścia pod żagle, i wiele okrętów z innych portów przybywających łączy się z niemi. N awet eskadra, w Dunach stojąca, po części przynajmniej tu zawinie. Wszystko więc zapowiada wyprawę mającą być wkrótce przedsięwziętą, o celu której jednako. wo żadnych niemamy dokładnych wiadomości. Okręt liniowy "Djquesne" i fregatę "Hevmion e" uzbrajają; pierwszy przyjmuje dzisiaj 3 kompanie marynarzy na swój pokład. Okręt liniowy "Suffren" gotuje się, aby na pierwsze skinienie wyjść pod żagle. Fregata" Resolue" zamyśla popłynąć do Dunów. Korwety "Heroine", "Najadę" i "Bayonnaise", oraz bryg "Sa urno n" czekają tylko rozkazu odpłynienia* Zaciągi majtków ciągle trwają i codzień nowi przybywają, których natychmiast w kompaniach umieszczają, " ki bankiet na cześć armii północnej, w którym Xiąźęta Orleański i N emurski udział mieć będą. Festyn ten początkowo zaraz po przybyciu Marszałka z departamentów północnych miał być danym, ale dla słabości Ministra wojny trzeba go było odłożyć. Przeniesiono teraz 300 wychod/ców polskich do Btrgerac, gdzie dotychczas byłdepot emigrantów hiszpańskich, którzy wskutek amnestyi do ojczyzny swojej powrócili. M o n i t o r dzisiejszy obwieszcza prawo dotyczące się zniesienia uroczystości żałobnej dnia 21. Stycznia.

Messa ger wczorajszy donosi: Listy zRzy.

mu udzielają nam tej wiadomości, że Poseł angielski piotokuł tyczący się spraw Romagny Papieżowi doręczył, Słychać, iż coś napomknął o konieczności obsadzenia miasta CivitaVecchia przez wojska angielskie; zdaj esięnam wszelako, że to jest błahą pogłoską. - Mówią w Rzymie dużo o konfederacyiprowincyi Włoskich w celu zabezpieczenia sobie praw obopólnych. \ Z Marsylii donoszą pod dn. 20. Stycznia: Twierdzą tu powszechnie, że Król i Królowa ha wiosnę miasto nasze zwiedzą. Policya była wczoraj nadzwyczaj czynna, do.

myślając się, że syn Ludwika Bonapartego w Paryżu przebywa. Zabrała oraz znaczną ilość egzemplarzy proklamacyi na korzyść rodziny Bonapartów. Wedle Konstytucyonisty posąg Napo.

leona, którego wykonanie polecono rzeźbiarzowi Seurre, za 2 miesiące będzie wykończony, poczem go ustawią na placu Vendome. Posąg (en, mający 11 stóp wysokości, wystawia N apoleona w podobieństwie ponretowem z jego małym kapeluszem i długim surdutem, pod którym widać mundur francuzki. A ngli a.

Z Londynu, dnia 2. Lutego.

W dzisiejszym Sun czytamy: "W salonach dyplomatów rozeszła się pogłoska, że ostatnie depesze z Londynu stały się powodem do nieporozumień między Lordem Palmereton i rządem francuzkirn. Słychać, że Jego Dostojność skłonił się do przyjęcia pewnych warunków, które rząd francuzki, jako niezgadzające się z przyrzeczeniem przez Ludwika Filipa uczynionem, zniewolony odrzucić. Jeśli wspomnione warunki istotnie są takiemi, iżby je gabinet nasz mógł przyjąć, nieobrażając bardzo dworu Tuileryów, Lord Palmerstonrozumnieby postąpił, gdyby się starał o dobro kraju, niemaj"'c zbyt wielkiego względu na życzenia gabinetu francuzkiego; a ponieważ tego pojąć niemożemy , jakimby sposobem konstytucyjni

A\JOmonarchowie, mający być tylko wykonawcami woli narodu, mogli mieć prawo zawierania między sobą ugod, niezasięgnąwszy przyzwo. lenia innych władz państwa, niedbamy bynajmniej o to, czy między Ludwikiem Filipem i Leopoldem istną jakie ugody, czyli też nie, gdyż takowe tylko z uszczerbkiem praw tych, w imieniu których owi konstytucyjni Królowie działają, zachodzić mogą." Times donosi: "Wczoraj po południu krążyła wieść na giełdzie, iż Ministrowie postanowili znieść embargo na okręty holenderskie nałożone, niemiano wszelako żadnej w tej mierze pewności i poczytywano tę pogłoskę za bezzasadną, W gazetach stolicy czytamy znowu wiele doniesień o zasmucającym stanie Irlandyi, Pułk szkocki w Fermaj stojący wiele musi cierpieć od band rozbójników. Ani jedna noc nieprzechodzi, w kiórejby szyldwachów pojedynczo rozstawionych niekaleczono albo zabijano. - W hrabstwie Kork rozboje i łupiestwa coraz bardziej się upowszechniają i nierząd doszedł tam do najwyższego stopnia. Flota Wielkiej Brytanii składa się ? 574 okrętów: 14 po 130 dział, 5 po 110, 3 po 108, 12 po 84. 10 po 80, 9 po 78, 6 po 76, 62 po 74, 7 po 52, 15 po 50, 64 po 46 i 20 okrętów po 42 działa. Inne mają po 36 aż do % dział. W tej liczbie jest 20 parowych okrętów rządowych. Przy tej flocie znajduje się 47 Admirałów, 58 Wice-Admiralów, 550 Kapitanów, 731 Kom-mandorów, 2393 Poruczników, 1065 lekarzy i chirurgów, 2.0,000 majtków i 12,000 żołnierzy morekich. Towarzystwo umiarkowania istniejące od niejakiego czasu w Ameryce północnej, ogłosiło, że za staraniem jego, już więcej niż milion osób przestało używać gorących trunków, więcej niż 1000 dystylarni wódek i likierów zamknięto, a więcej niż 3000 pijaków było przez cały rok trzeźwemu Wprawdzie znacznie zmniejszyły się przez to dochody z trunków, ale mniej jest 00< stwa, chorób, występkowi nieprzyzwoitości. Donoszą z Alexandryi, iż Basza Egiptu przyjął żądania Rossyi względem wynagrodzenia strat, jakie niektórzy kupcy rossyjscy ponieśli w Alejcandrelte. Odebrane tu listy prywatne z Grecyi wyrażają, iż N emuchette i Griva są blokowani ze strony lądu i morza przez wojsko, zostające pod dowództwem Gubernatora w Patras, pierwszy w Natolica, a drugi w Missolundze. Gazeta Morning Herald donosi: "Wczoraj popłynął ztąd pkręt "Lord of the J sles" z 200 żołnierzami do Oporto; żaden jednak 2 wyższych oficerów nieznajduje się na pokła pułk złożony z 550 ludzi pod dowództwem Pułkownika G6tter; pułk ten udać się ma na statkach przewozowych do Opono, a w razie gwałtownej potrzeby, na statkach parowych. Składa się on w znacznej części z dawnych żołnierzy. Pułkownik Copper bawi w Londynie, i zajmuje się ekwipowaniem swego pułku. Onegdaj umarł w Teignmouth Lord Exmouth, Wice- Admirał angielski, bardzo szacowany z przymiotów swoich. Miał lat 67, długo chorował, a w gorączce zdawało mu się, iź walczy z llottą holenderską. Pan Paton w Glasgowie odebrał z Londynu list od przyjaciela swego, mającego związek z Indyami wschodniemi, który mu donosi, iź rząd chce tymczasowie ponowić na lat 3 przy. wilej kompanii wschodnio-indyjskiej. Doszła nas przez Paryż wiadomość, że dnia 5. b. m. wypłynęły z Kadyxu dwa okręty hiszpańskie z rozkazami zapieczętowanemi. Gazeta G lob e donosi o zawarciu traktatu handlowego między Rossyą i Stanami Zjednoczonemi północnej Ameryki, który tern większe uczynił wrażenie, iź tak spiesznie i niespodziewanie nastąpił. Rozporządzenie Ministra wojny Zjednoczonych stanów północnej Ameryki, zakazuje liwerantom zaopatrywać żołnierzy wódką, a natomiast zaleca wydawać racye kawy i araku. Wyraźnie zapowiedziano liwerancom, aby wód« ki niesprowadzali, a gdyby to przeciw zakazowi uczynić mieli, wtenczas żadnej zapłaty nieotrzymają. Tak daleko doszły już postępy towarzystwa umiarkowania w Stanach Zjednoczonych Ameryki, iź nawet rząd podobne rozkazy wydaje.

ROZlllaite wiadolllOŚci.

Oto są niektóre ciekawe szczegóły o liczbie okrętów zbudowanych w Anglii, w przeciągu sześciu Jat ostatnich, wyjęte z raportów urzę. dowych. Do 5. Stycznia 1826". - 1719 okrętów; 1837. - 1285; 1828. - J474; 1829. - 1821; 1S50- - 1140» 1831. - 1039 okrętów.

Okazuje się zatem, iź liczba budowanych corocznie okrętów znacznie się zmniejsza, gdy w J831. wybudowano ich o połowę prawie mniej aniżeli w )],826. Piszą 2 Algieru, iź 20, Grudnia zawiną) tam z Tunis okręt turecki "Courrier" 2 Królem Szangiti, Sidi-Ahraedem. Dnia 29. t. m. dawał mu posłuchanie Xiąfę Rovigo, i mocarz afrykański odpowiadał z najlepszą chęcią aa liczne pytania, które mu w obec wodza

francuzkiego tłómacze nasi zadawali. Opuścił on państwo własne przed trzema jeszcze laty, dla odbycia pielgrzymki do Mekki. Przejechawszy przez Tarondain, całe Cesarstwo Marokańskie i państwo Fezu, odpłynął morzem z portu Arrath do Liworny. Stamtąd udał się następnie do Alexandryi; Nilem zwiedził Kair i wróciwszy znowu do Suez, przez Jambo i Medynę udał się nakoniec do Mekki. W powrocie zwiedził powtórnie Kair i przed przyjazdem do Algieru był w Tripoli, Tunisie i Buźe. Generał Savary obiecał dać mu do Tangeru okręt rządowy, z czego Sidi-Ahraet mocno był uradowany; stamtąd bowiem łatwo będzie mógł się dostać do Maroku, odległego od własnych jego krajów o 4 miesiące drogi. - Z mianych z nim samym i osobami ekladającemi jego orszak rozmów, zebrano następujące wiadomości o jego; mało znanćm mocarstwie: Państwo SidiAhmeda, zwane el Changuiti, połoźonem jest w niezmierzonych przestrzeniach Gennehe, opisanych świeżo przez P. Caille, w jego ciekawej podróży do Tombuktu» Graniczy ono z Sego, rzeką Senegalem i panetwera Marokańskiem. i leży od samego Senegalu o 40 dni drogi. Stolica jego, nazwiskiem Kuaddunn, znajduje się w samym środku państwa, w równej odległości od wezystkich granic, wynoszącej do 40 dni drogi; z czego wnusio można, iź cały kraj ten ma średnicy 80 dni drogi, czyli (rachując dzień jazdy wielbłądem dla rozmaitych przeszkód i przypadków po 3 mil francuzkich) 240 mil francuzkicb. Innemi znaczniejszemi miastami eą: Ualat, Teźźeg, Raszid, Gastr-el-Barg, Atthał, Auźeflet, N ehhme. Ma nadto wielkie mnóstwo innych miasteczek, z których każde co do ludności i obszerności ma nieustępować Algierowi. A A A

Leny zboża na Pruska miarę 1 wagę w Poznaniu.

Tal. śgr.

Pszenica » 1 14 · Zyto 1 jęczmień 16 Owies . 14 Tatarka 1 Groch 85 Ziemiaki 9 Siana cetnar a 110 fI.. 15 Słomy kopa a 1200 fI. . 3 *5 Masła garniec X *5ten. do Ta). l ligr. fen. 18 I 6 18 16 3 2 6 28 10 l 30