GAZETA

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1833.02.22 Nr45

Wielkiego

Xiestwa POZNANSKIEGOj .

Nakładem Drukarni Nadwornej W. JDekera i Spółki. - Redaktor: A. Wannow&i.

- i-o

JW'45.- W Piątek dnia 22. Lutego 1833.

Wiadoll1ości zagraniczne.

T u 2 C Y a.

Z Konstantynopola, dnia 17. Stycznia, Układy z Ibrahimem Baszą odbywają się czynnie; stoLon przy Koniah, i czeka ich wypadku. Sułtan odprawia co dzień wielką radę Ministrów, i zdaje się być przerażonym doznanemi klęskami; nieustannie atoli zajęty jest zapobieganiem złym skutkom. Gdyby mógł się oddalić bez narażenia spokojtiości stolicy, i spuścić się na wojsko, które jeszcze posiada, nieomieszkałby osobiście ruszyć na czele jego, i próbować szczęścia wojennego. Najwierniejsi słudzy jego obawiając się zaburzeń, gdyby W tej krytycznej chwili opuścił stolicę, błagają go, aby pozostał na miejscu. Tymczasem wysiano Tatarów do wszystkich wiernych Baszów, wzywając ich do obrony tronu. Przy pomocy ich moinaby jeszcze w krótkim czasie zebrać znaczną armią, co jednak byłoby tylko słabym ratunkiem, gdyż najlepsze wojsko wyszło z Wielkim Wezyrem, a reszta niejest ani do« syć wyćwiczoną wmustrze, aniuorganizowaną. Osoby więc najświadomsze rzeczy mniemają, ii trjeba uledz okolicznościom i niezwłocznie pl''jejŚnać się z Mehedem Alim. Tak też nastąpi, lubo przykro jest Sułtanowi uważać sięza pokonanego. W zbrojowni daje się ciągle postrzegać wielka czynność, uzbrajają wszystkie okręty znajdujące się w porcie. Nareszcie zmniejszone od dawna dochody Porty zostały zupełnie wycieńczone przez ostatnie wypadki, i trudno zgadnąć, jak z tak szczuplemi zasobami można było dotąd opędzać wydatki wojenne. Sułtan zastawił wprawdzie większą część klejnotów swoich u kupców chrześciańskich; lecz zaliczone summy niewystarczyły na wyżywienie wojska w polu stojącego, nawet przez dwa miesiące.

W ostatnim Num, Gazety Kządo wej czytamy: Dostrzegacz Austryacki donosi: "Stosownie do wiadomości z Konstantynopola pod d. 30. Stycznia, które nadzwyczajną drogą do Wiednia nadeszły, miał Ibrahim Basza komissarzom tureckim dn. 3. Stycznia wskutek' postanowień Sułtana wysłanym do obozu jego końcem przełożenia mu zawieszenia broni, oświadczyć, iź się niemoże uroczyście obowiązać do pozostania na miejscu, chociaż iv istocie od dn. 31. Grudn, w którym owe walne odniósł zwycięztwo, dalej się nie posunął , i z główną kwaterą swoją spokojnie w Koniab pozostał. - Wyglądano w Stambule wkrótce wiadomości o przybyciu Halila Baszy i CesaiskoRossyjskiego Generał-Porucznika Murawie wa ie poselstwo to do przyjaznego uchylenia zatargów między Porta i Wice-Królem Egiptu zachodzących doprowadzi," N i · € m c y.

Z Monachium, dnia 6. Lutego.

Jedna z tutejszych gazet donosi o odebranej tu wiadomości, że Król Grecki Otto przybył szczęśliwie i w dobrem zdrowiu do Nauplii; ta jednak wiadomość zdaje się być zawczesną.

Niderlandy, Z H a g i, dnia 14. Lutego.

W dzisiejszym H a o d e I s b I a d czytamy, Co następuje: "Wedle najśwież zych on esień o «tanie układów w Londynie zdaje Się, ie nadzieja przyjaznego załatwienia spra holeodersko-belgijekicu nieziści się w tak krotkim czasie, jak się tego spodziewano. MoW« Króla Angielskiego, zagajająca posiedzenie Parlamentu, niezaspokoiła oczekiwań względem wielu przedmi?tów, obch?d ących nas W najwyższym stopniu, Wszakze Jest ta mowa dotychczas jedynym aktem urzędowym z którego niektóre przynajmniej wnioski domyslowem położeniu spraw naszych Wyprowadzać możemy, t, j. że trudności dotąd nieucbylone i że układy ciągle się toczą, m Jakiemu widokami może sobie po dwuletnich doświadczeniach Holaadya jeszcze pochlebiać? Cóż pomogły nam, szczerze mówiąc, wszystkie nasze ofiary? Tusząc sobie, ie przez stałpść nasze czegoś lepszego dost pimy, nieszczęście nasse tylko pogorszyliśmy. Niepowinniśmy więc teraz nanowo zrywać układów zawiązanych, ani się wzbr niać przyzwolenia na owe 24 artykuły. MusImy one przyjąć, choćbyśmy mieli takim sposobem ponieść uszczerbek na cłachSkaldowycb, aby dłuższe wzbranianie się nienastręcsyło przemożnym przeciwnikom sposobności wydarcia Hobndyi bezwarunkowo prawa domagania się cła takowego, U stąpienie w e spierze korzystniejsze nierównie od trwałoscl obecnego stanu wojennego, albo poświęcenia Holandyi przez połączenie onej powtórne z Belgią. Badzimy więc po gorzkich doświadczeniach, aby uczynię ofiarę jaką, rozumie się, która się zgadza z honorem, samoistnością i prawami ojczyzny, F 2 a n c y a.

Z Paryża, dnia 9. Lutego.

Tempa i K onsty tucy onista obs.zerne zamieściły opisanie wielkiej uczty, danej onegdaj przez Prezesa Izby Deputow nych na gssśś armii północnej. Zastępowali ten kor

pus armii Xiążęta Orleański i Nemurski, Marszałek Gerard, Generałowie Haxo, Neigre, St. Cyr-Nugues, Sebasliani i wielu Pułkowników. Było też na niej kilku innych Generałów i Parów, wielu Deputowanych i malarz Horacy Vernet, który zdobycie cytadeli uczyni przedmiotem wielkiego obrazu historycznego. Obydwóch Xiąźąl witali przy wnijśtiu Prezes i Wice-.Prezes Izby Deputowanych; muzyka wojskowa grała i śń: "Oupt,!t on etre mnKux." Przy stole wnlosł P. Dupln toast na zdrowie Króla i nowej dynasiyi, po« czem cała kompania jednozgodnie zawołała: Niech żyje Król!" Następca tronu odpo;'iedział, iż ojciec jego z wielkiem się dowie zadowoleniem, że Izba Deputowanych zwycięstwa armii umaje i poś ięceniu onej spr wiedliwość oddaje. Drogi toast Pana Dupln tyczył się francuzkićj siły lądowej i morskiej, na co Marszałek Gerard odpowiedział. Po skończonym obiedzie ud li się goście do a: lonów, gdzie Pan Dupln co czwartek goscI swoich przyjmuje. Wstąpił wkrótce potem Generał Laiayeue, którego orkiestra odgrywaniem Paryżanki i pieśni Marseillaise przy. witała. rozmawiał on długo z Xiążętami i Deput wanymi, którzy go {icanie obstąpili, W jednym salonie oficer inżynierów wystawił plan lunety St. Lauren , e!l reli f, kt ł:Y Generałowie armii obiegaJąceJ, mianowIcie Generał IIIxo, który kierował pracami oblężniczemi damom i Deputowanym objaśniał, Xią2ęla dość wcześnie towarzystwo opuścili.

"MójX'ążę, rzekł Pan Dupin do iec a Orleańskiego, gdy go wyprowadzał, nl mogłem Go wprawdzie wspaniale częstow c, zn lazłeś wszelako u mnie serdeczne J uprzejme przyjęcie. * Terops wyraża dzisiaj względem spraw ho.

lendersko-belgijskich: "Wypadki usprawiedli. Wiły obr. chowania polityki holenderskiej. Tak jak Król Wilhelm to przepowiadał, obwie* szczając na giełdzie Amsterdamskiej .stan s bu belgijskiego, zniewol?ny ?becn e gabl? t belgijski, uciec się do srodkow naJzagub J«Zych. Król Leopold zawarł pożyczkę 50 milionów, mającą pokryć nadzwyczajne wydatki dla armii na r. J833-» a końcem ułatwienia tej operacy»! negocybwał o 30 milion, w papiera h skarbowych, po j. pC. miesięcznie, co włącznie z kosztami kommissyjnemi rocznie 13 pC, prowizyi wynosi. Jak długo trwać może Królestwo i narodowość, istnące pod tak cięźkiemi warunkami? -r Spuszczał się ppdobnie Król holenderski na znikomolć przymierza między Francyą i Anglią przeciw Holandyi" a to też sprawiedliwie, bo imeresa obydwoch krsJow wbrew są sobie przeciwne." Obydwaj o zamach na Króla obwinieni, Ber.

geron i Benoist upraszali Prezesa Sądu Assyzów , aby ich sprawę dopiero na przyszłem posiedzeniu traktowano, ponieważ spóźnione dokończenie insirukcyi niepozwoliło obrońcom ich, Joly i Moulin, akta dokładnie przezierać. Odpowiedź ze strony Prezesa jeszcze nienastąpiła. _(Podług najnowszych wiadomości z Paryża pod d. 10. Lut. skłonił się Prezes sądu do prośby obżałowanych, i proces ich dopiero d. 11. Marca toczyć się zacznie.) · W ciągu obrad Izby dnia wciorajszego, dotyczących się prawa wywłaszczenia, przełożył Deputowany ministeryalny P. MalIet, dodatek, zmierzający do tego, aby uetąpień terrytoryum potrzebnych przy regulowaniu granic w skutek układów dyplomatycznych, niepodeiągano pod formalności prawa owego. Prezes, przeczytawszy tę poprawkę, wezwał Izbę, aby pilnie ni nic uważała i one. pod ścisły wcięła rozbiór, gdyż wyrazy ogólne tej ponrawki rządowi prawoby nadały, ustąpienia części terrytoryum pod pozorem układów dynlomatycznych, niepodpadającycb przyzwoleniu Izby. Wspierali tę uwagę Pan Maueuin i Decnsręay, a pierwszy przełożył, aby iłowu: "układom" dodano jeeicze warunek: . . - «« obie Izby przyzwolonych"; Pan Mallet przewidując, że ta pod-poprawka przejdzie, oświadczył, ie wniosek swój cofa. - Spór powstały wczoraj z powodu użycia przez Ministra handlu wyrazu: "Królewska marynarka" spowodował dzisiejszego Konstytuc y o n i s t ę do następujących uwag: "Niebyłoby to trudną, zbijać dowody przez Ministra przytoczone; moźnaby mu odpowiedzieć, ie marynarki bynajmniej dla tego nazwać niewypada "Królewską", ponieważ ustawy krajowe Króla dowództwem nad siłą zbrojną lądową i morską obdarzają, bo niemowimy "armia Królewska"; zaś chociaż Karta nienadaje Królowi Oyrekcyi dróg i gościńców, ie jednak nazywają się Krńlewskiemi, Niezawiera więc przydomek ten, upłynionym szasom się należący, zasady żadnej politycznej. Moźnaby było jeszcze dodać, źe wyrazy: "Królewski skarb i Król Francyi" w Karcie r. 1830 zamieniono na wyrażenia: "Skarb państwa i Król Francuzów." - Te rap s niesnajduje żadnej różnicy między "marynarką państwa" i "mannarką Królewską." Courrier del'Europe donosi z cytadeli! Blaye pod d. -28- z. m. "Xięźna Berry oderała przed JdIku dniami od rodziny swojej listy, które jej podano odpieczętowane; osnowa ich (ile sięzdawało) sprawiła jej wielką radość. Częste zachodzą zmiany osób mieszkających w cytadelii. Traktyer wojskowy został nagle oddalonym, jako podejrzany o sprzyjanie Karolo. X " Wl .

Umarł tu P. Kiefler, Professor języka łaciń - skiego w College de France« Okręt nasz wojenny Egle udał się dopiero dnia 13. Grudnia z Alexandryi do Smirny. Gazeia Nouvelliste umieściła dzisiaj długi artykuł dowodzący, że reformy zaprowadzone przez Wice-Króla egipskiego, są bardziej stosowne do ducha czasu, niż reformy, które uczynił Sultan Mahmud. Z Tulonu odpłynął okręt z nader pilnem zleceniem do Alexandryi. Piszą s Vennes: "Szuani, rozproszeni w skutku dzielnego usiłowania wojska i żandarmeryi, zgromadzili się teraz znowu na kilku punktach w departamencie Morbiban; lecz wojsko zaczęło icb ścigać, i dziesięciu s nieb poiroało. Znaleziono przy nich wieńce różowe, medale z obrazem S. Anny i pieniądze. " Donoszą z Tulonu pod d. 27. z. m.: Nadeszły tu właśnie telegraficzne depesze od Ministra marynarki, nakazujące bezzwłoczne uzbrojenie okrętu liniowego "Superbe, " l fregaty i s korwet. Pierwszy jest jednym z najpiękniejszych statków świeżo zbudowanych i ma wypłynąć dnia i. Lutego. Journal des Debats donosi. Słychać, Że wysłano rozkazy do Tulonu, aby flota bezzwłocznie udała się do Lewantu. Według Dziennika Nouvelliste, rząd portugalski dał gabinetowi francuzkiemu zupełne sadosyć uczynienie za strzelanie z dział do bryga wojennego naszego, chcącego zawinąć na Tag. Pan Dupin starszy miał się stanowczo oświadczyć przeciw projektowi do prawa względem zaręczenia pożyczki greckiej. Gdy w Piemoncie przejrzenie praw doznaje zwłoki; przeto (jak słychać) Król sardyński postanowił zaprowadzić Kodex cywilny francuzki. Pan Rothschild miał dnia 31. s. m. naradę z Ministrem spraw zagranicznych względem pożyczki greckiej. Trudność, jakiej projekt do prawa w lej mierze doznał w Kommissyi zajmującej się jego roztrząsaniem, wprawia Pana Rothschild w niespokojność; udał się] on potem do Ministra Skarbu, i wyszedł (jak się zdaje) nie bardzo zadowolony. Kommissya budżetowa mianowała Panów Calmon, Lepelletier, d'Aulnay, Rambuteau, Mosbourg, Esciias6ei'ieu;i s Lefebvre, Louis, rnieatyi ci<> budżetu wydatków. Bryg Abrte wypłynąwszy d. 25. Listopada t Lłio-Janeiro, przybył d. 26. z. m. do Tulon u; przywiózł kijka summ gotowemi pieniędzmi, oraz sztaby złota i srebra, tudzież dy»wenty, należące do kupców irancuzkicb, Mimo urzędowego zaprzeczenia w M o n itorze belgiyeki m, Dzienniki tutejtze ciągle piszą, iż rachunek wydatków na dwumiesięczną interweucyą nasze, był powodem da pism między gabinetem naszym i Bruxelskim. Gabinet belgijski oświadcza, ii wcale niepotrzebował tej interwencyi, a przynajmniej powtórnej, i źe z wojskiem swojem wynoBzącem 110,000 ludzi, kióre tyle go kosztowało, mógłby był użyć środków zniewalających. Wreszcie miano się zgodzić, iź Holandya ma zwrócić te wydatki, pochodzące z jej oporu. Teraz zachodzi jeszcze pytanie, czyli Belgia ma wprzód obrachować się z rządem francuzkim, a potem mieć regres do HoJ andyi; lub czyli Anglia i Francya mają tę rzecz uczynić przedmiotem nowego protokułu. Donoszą z Madrytu, źe Pan Zea Bermudez niemogąc przystać na wnioski podane przez rząd angielski, upraszał o uwolnienie od urzędu Ministra. J eden z dzienników Ministeryalnych donosi z pewnością, iź Xiąźę Broglie proponował Generałowi Fabvier ważny urząd w Grecyi, jeźliby chciał się tam udać za Królem Ottonem i przyjąć obywatf lstwo greckie. Dziś odprawiła się w Ministerstwie spraw zagranicznych kijkogodzinna narada między Xięciem Broglie, a Posłami austryackim i pruskim, tak względem interesów wschodnich, jakoieź holendersko - belgij skich. Dziennik Konstytucyonista pisze, iź odwołanie Hrabiego Preissac z urzędu Prefekta departamentu Gironde, ma związek z oddaleniem Gubernatora cytadeli Blaye, Pułkownika Cbasserie, i jest nowym dowodem niezgodności w Ministeryum naszem; przyrzeka oraz usunąć wkrótce zasłonę, która tę okoliczność pokrywa. Wczoraj przybyło z Antwerpii do Vincennes 5 bateryi dział oblęźniczych. Generał Gourgand dał ucztę dla tych artylerzygtów.

Dzienniki tutejsze donoszą z Syra pod dn. 9.

Grudnia: "Niektórzy członkowie byłego Senatu zebrali się w Astros, zamyślając utworzyć rząd niezawisły od rządu centralnego w Naup lii. Wzięli z sobą wydawców pisma peryodycznego: "Zwierciadło Greckie", które teraz pod ich wpływem wychodzi, Z Astros udali

się do Spezzia, gdzie są dotąd jeszcze. Kolokoironijest naczelnikiem tego stronnictwa oppozycyjnego.« Od niejakiego czasu powiększyła się liczba szkół, gdzie czeladnicy i chłopcy rzemieślników w wolnych godzinach biorą naukę bezpłatnie» Generał Porucznik Schneider, który (jak wiadomo) przez długi czas dowodził wojskiem irancuzkiem w Morel, przesłał pismo do wydawców dziennika T e m p s , i w niem wystawia polityczne przyczyny, dla których Francya niernoźe opuszczać Grecyi, i powinna dać żądane zaręczenie za pożyczkę grecką, bo za tę ofiarę sowicie potem wynagrodzoną być może. Zdaniem tego Generała, jednemznajkorzystniejszych przedsięwzięć byłoby zakładanie osad przez Franci zów w wielu urodzajnych, a prawie zupełnie niezamieszkanych okolicach Grecyi. W piśmie tern wyraża oraz rzeczony Generał: "Obecny stan rzeczy na Wschodzie zdaje się wkładać na rząd obowiązek, aby tam wojsko pozostało dla utrzymania wpływu. " Z Algieru piszą pod dniem 12. Stycznia: Przed kilku dniami General Savary odprawił " przegląd tutejszej gwardyi narodowej, której wielu członków było w mundurze, a potem pułkowi strzelców afrykańskich konnych oddał sztandary, przysłane od Króla, Dnia 9. b. m. statek z ,1J;a majtkami podczas burzy został wyrzucony na brzeg za przylądkiem Matifon; Beduini obeszli się po przyjacielsku z temi ludźmi, dali im żywności, i prowadzili ich od jednego pokolenia do drugiego, aby im nic złego nieuczyniono. Statek ow rozbił się w tern samem miejscu, gdzie przed półtrzecia roku 2 brygi francuzkie takiegoż doznały nieszczęścia, a wtedy Arabowie zabili część będących na nich ludzi. Zdaje się więc, iź od czasu zajęcia kra» ju algierskifgo przez wojskofrancuzkie, Beduini stali się bardziej l udzkiemi. G e n. Savary chce posłać podarunki naczelnikom pokoleń, w których majtkowie ci tak gościnne przyjęcie znaleźli. " Dnia 7. m. b- zgromadziła się kommiss¥a budżetowa, celem słuchania raportu Pana St. Aignan o budżecie Ministerstwa spraw zagranicznych. Według dziennika N a t i o n a l , Kommissya ta okazała się bardzo hojną dla Xiecia Broglie i utrzymała g urzędów poselskich, które Baron Bignon chciał na 6 zmiejszyć. Zmniejszone oraz w roku zeszłym pensye Posłów mają być do dawniejszej ilości przywrócone, Raport ten kończy się pochwałą świetnego położenia, w jakiem Ministeryum postawiło Francyą względem mocarstw zagranicznych.

Dwaj członkowie oppozycyi, należący do te niechcieli zezwolić ani na takowe wydatki, ani na wzmiankowaną, pochwalę, i żądali, aby zdanie ich odłączono w tym raporcie od zdania większości. Z dnia lo. Lutego.

Listy z Lizbony pod dn. 17. m. z. twierdzą, łe Dom Miguel się wzbrania dać zadośćuczynienie przez rząd francuzki żądane. Słychać, że z powodu zaszłych zatargów względem zdań o budżecie między Panami Mosbourg i Humann poj'edynek nastąpi.

HI. D.... pojedynkował się z Panem N estor Roqueplan, znajomym redaktorem gazety F i g a r o; redaktor został w gardło raniony, Onegdaj wieczorem zbuntowali się uczniowie girnnazyum S. Ludwika, gdzie od dwóch lat wzorowa panowała karność 1 porządek. Kilkudziesięciu uczniów ki. I I. zabarykadowawszy cię w sali lekcyi, trzymali tamże nauczyciela swego w więzieniu. Dyrektor rozkazał drzwi wybić i wkroczył gwałtem do pokoju. Niektórzy z pomiędzy dorosłych, którzy byli sprawcami tego powstania, za rozkazem Ministra oświecenia natychmiast z girnnazyum zostali oddaleni. Wedle Konstytucyonisty, wołali spiskowi (!): "Niech żyje Henryk V! Niech żyje Wandea!" Zresztą inne kiassy nietniały żadnego- w tym buncie udziału. Donoszą z Ankony d. 27. m. z.: Głoszą tu powszechnie, że Papież d. 8- Lutego powszechną (generalną) wyda amnestyą, ponieważ to dzień doroczny wyboru jego na Papieża. Wszakże niezwłocznie po ogłoszeniu ułaskawienia tego, dwór rzymski domagać się będzie ustąpienia wojsk naszych z ziemi swojej. Z dnia U, Lutego.

Gazety dzisiejsze, prawie żadnych niezawietając wiadomości własnych krajowych, przepełnione są rozprawami o obradach Parlamentu angielskiego. Z dnia J2. Lutego.

Kapitan artyleryi byłego wojska polskiego Prodowski, zastrzelił się wBesancon.

Twierdzą tu powszechnie, że P. Pozzo di Borgo więcóy niepowróci do Paryża, lecz wprost się uda do Frankfortu. Minister nasz P. Thiers żeni się z córką P.

Teissiers, jednego z najmajętniejszych obywateli naszych. Panna ta ma majątek przynoszący jej ioo,<300 fr, rocznego dochodu. Podobno P. Dupin przyłożył się do skojarzenia związku tego.

Arcybiskup Besanconski, Kardynał Rohan, d. 8. m. b, w skutek zaziębienia podczas kazania mianego pod gołem niebem i nastąpionej febry nerwowej, z tym światem się rozstał, mając wieku lat 45,

Hiszpania.

Z M a d ryt u, dnia 31. Stycznia.

Król teras zupełnie wyzdrowiał i może juŁ bez obcej pomocy przechadzać się po wielkich pokojach pałacowych, - Odkąd wiadomości Z prowincyi nadchodzące brzmią w sposób bardziej zaspakajający, ioteresa giełdowe i handlowe nowe zyskały życie. - Proces przeciw uczestnikom w rozruchach Toledańskich gorliwie popierają; na czele Kommissyi śledzczej stoi nadworny Aicalde, Prieeo. Minieteryum spraw wewnętrznych nowe powysełało rozkazy aresztu przeciw osobom po prowincyach, w spisku Karołistów udział mającym. -. Dyrektor poczty z VaJJadolid w ucieczce do Fraacyi w Toiosa poznany i ujęty został. Onegdaj stanął Jezuita w pałacu, który na posłuchaniu u Królowej nader ważnych udzielił wyjaśnień względem spisku w klasztorze Jezuickim, potwierdzonych też przez oświadczenia Hrabiego Negri i Pułkownika Santos. Spiskowi 50 milionów realów mieli pod rozporządzeniem swojem i zamiar niegodziwy, Królowę wraz z jej córkami zamordować, a Króla złożyć z tronu. Prawie wszyscy gwardziści przyboczni uwikłani w tym buncie; 93 oficerów dostało w skutek tych wypadków dymissyą. - W klasztorze Almagro podobnie knuto spisek. Benedyktyni tam mieszkający chcieli Xiecia Csrlosa proklamować, a gdy władze z siłą zbrojną przed bramą się pokazały, końcem przyaresztowania winnych, zamknęli podwoje i jęli się oręża. Na obydwóch stronach wielu raniono, nareszcie rząd odniósł zwycięstwo i kiłku ojców zakonu osadzono w więzieniu w Ciudad-Rodrigo." W Leon nanowo 12 Kanoników przyaresztowano,

Portugalia, Z P o rt o, dnia 'i. Lutego; C r o n i c a c o n s t i t u t i o n a l zawiera następujące urzędowe doniesienie Marszałka Solignać o wycieczce d, 24. przedsięwziętej: "Marszałek udał się na czele dwóch dywizyooów, z których się jeden z 1200, drugi z 1300 piechoty składał, wraz z 4 działami i 8P ułanami, końcem rozpoznania sił nieprzyjacielskich, w kierunku ku Mattozinhoe, o godzinie 1, w południe w pochód do Loredelio i gór Pastelerio, rozkazawszy dywizjonom, aby zajęły stanowiska przez far zasłonione pod St. J oao da F o z, wyparłszy stamtąd wprzódy forpoczty nieprzyjacielskie. Marszałek dalejby się był posunął ku brzegom morskim, oczekując na okręty wojenne, mające go W tem przedsięwzięciu posiłkować i zbliżać się ku lądowi pod Monte do Castro; ale a poctąiku niedozwoliła cisza, a potem przeciwne wiatry Admirałowi, zająć stanowisk swoich na linii operacyjnej. Ta niespodziana przewłoka tyle dała czasu nieprzyjacielowi, że mógł siły swoje wysiać, gdzie się ataku obawiał, a tak ujrzeliśmy nasze 3 bataliony naprzeciw 8000; mimo to waleczność i wytrwałość żołnierzy naszych dotrzymała atanowisk raz zajętych przeciw silom nieprzyjacielskim,uderzającym ustawicznie z centrum swego na nasze prawe skrzydło. Przypuszczono atak na Monte do Castro o godzinie 4. z południa, właśnie kiedy dwa okręty nasze bardzo korzystne przed nim zajęły stanowisko, i zdobyto to miejsce obronne szczególną walecznością; skutkiem tego było zburzenie dzieł wszystkich, które nieprzyjaciel na wzgórzach owych był pozakładał. Wykonano to uderzenie w jednym momencie i % podiiwienia godną natarczywością, tak dalece, ie nieprzyjaciel w największym nieładzie czem prędzej ze stanowisk swoich uchodził. Podczas kiedy to na naszem lewem akrzydle się działo, uderzył nieprzyjaciel przed domem du Pableiro na prawe skrzydło naszych, w celu oskrzydlenia naszego boku prawego, i opanowania wielkiego traktu, do Porto wiodącego; odparto go jednak pokilkakroć i przymuszono nareszcie, cofnąć się po za okopy swoje. O gotiz. #. wieczorem rozkazał Marszałek wojsku, aby tąź samą drogą wracało i zajęło stanowiska, dzierżone przed tą wycieczką. Równie rozkazano żołnierzom, którzy się byli stali panami Monte do Castro i obozu nieprzyjacielskiego między tym zainktem i Mattozinbos, aby do Si. Joao da Foi wrócili. Straia nieprzyjacielska była znaczna. Wedle oświadczeń zbiegów miał on 600 zabitych i rannych. Strata na naszej Stronie wynosiła ig w zabitych, a 95 w ranionych; między pierwszymi jest 2, między osta tpimi 6 oficerów. Marszałek będąc naocznym Swiadkiem walerzności i gorliwości tych wojowników, przekonał się, źe z takiemi wojakami niemylnie wyjedna zwycięstwo wolności nad despotyzmem."

W liście prywatnym z Porto pod d. 1. Lu tego, umieszczonym w gazecie T i m e s, czytamy między innemi, co następuje: "Drugim dywizyonero, który podczas wycieczki dn, 34. m. z. tworzył prawe skrzydło sił Pedrystów, dowodził Generał Brito. Admirał Sariorius od godziny 4. ani jednego niedał wystrzału, ponieważ między osadą jego bunt wybuchnął, Niepoduiósł on kotwic za danem hasłem, a Generał Brito nieposuną! sie, naprzód w przeznaczonym czasie, kiedy, jak aię zdaje, Dom Pedro nabrał ochoty wmieszać się w operacye i one takim sposobem tamować. Tak więc całe przedsięwzięcie na niczerń spełzło, a Marszałek pierwszy raz doświadczył zdatnosci i światła (t. j. nierozumn) swoich nowych sprzymierzeńców. Rozgniewało go to też w wysokim stopniu, kiedy w przeciwnym razie, gdyby dokładnie wykonano przepisany przez niego plan, cała roi« prawa nie trwałaby nad dwie godziny i bez straty kilkudziesięciu żołnierzy moźnaby było 2000 Miguelisiów wziąść w niewolą. Cesarz przyobiecał, że na przyszłość do rosrządzeń marszałkowskich się stosować, ani w operacye mieszać się niebędzie, gdyż Soligoac pod tym tylko warunkiem tu chce zostać. Straci* liśmy dnia tego przynajmniej 2.00 ludzi. Hr. baldanba i Generał Stubbs przybywszy tu ku największej radości wojska, zostaną zapewne wkrótce umieszczeni. - Pogoda zła niedozwala od kilku dni, aby zapasy żywności można było na ląd wysadzać. Drogość przeto też znacznie się zwiększa. Wyglądać teras wypada daiałań stanowczych; która jednak strona one rozpocznie, niewiadomo. Cholera, sprowadzona przez Niemców i Belgijczyków do St. Joao da Foz, wdarła się ua nieszczęście także do miasta Porto, gdzie już kilkanaście ofiar sprzątnęła." Anglia.

Z Londynu, dnia 8- Lutego.

Król Jinć mianował Admirała Edwarda Thornbrough, Admirałem połączonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandyi, oraz Namiestnikiem Admiralicyi, w miejsce zmarłego Admirała Lorda Exmoutb, a Pułkownika JohnReady Gubernatorem wyspy Man, w miejsce Pana Smelt. Za kilka dni ukończą się przysposobienia do codziennej poczty między Dover i Calais. Gazeta wychodząca w Bombay donosi a listu odebranego e Persyi, iż Xiąźę Abbas Mirza (następca tronu perskiego) wydał rozkaz, aby 30,000 wojska wyruszyło do Herst, Krok ten poczytują w Bombay za zamysł uderzenia na Indye. Ludność Zjednoczonych Stanów Ameryki składa się z 10,849,620 ludzi wolnych, i 2,009.050 niewolników. Najwięcej niewolników maj duj e się w prowincyi południowej Karoliny, to jest 315,401, co przewyższa liczbę wolnych ludzi prawie o 50,000. Prowincya Nowego Yoiiu, mająca bhsko 2 miliony mieszkańców, liczy tylko 76 niewolników, a prowineya Vermont niema żadnego. siał nadzwyczajnego Ambassadora do Ale» xaudryi z poleceniem, aby użył wacelkich środków do załatwienia w zgodny sposób interesów państwa Ottomańskiego. W zeszły wtorek Admirał Williams, jako naczelny dowódzca portu Portsmouth, zatknął banderę swoje na okręcie Vjctory, stojącym w tamecznym porcie. Słychać, ii Wice-Admirał Codrington będzie w Kwietniu miano« wany dowódzca w Schernes, w miejsce Pana Beresford.

W Iiiandyi zachorowało w ciągu tygodnia, · kończonego w dniu s6. Stycznia, 558 osób na cholerę. W tymże czasie umarło na tę chorobę 243 osób, a 312 wyzdrowiało. Choroba ta grassuje jeezcze w 19 miastach irlandzkich. Nadeszły tu Gazety z Bagota pod d. ig Listopada. Donoszą \i wojna domowa skończyła się i zawarto rozejm na 4 miesiące. Rząd nasz postanowił zapobiedz dalszemu rozlewowi kiwi w Portugalii, Mniema, ie ani Dom Miguel, ani Dom Pedro niemogą zadość uczynić żądaniom Portugalczyków. Pan Stratford- Canning wysłany jest do Madrytu, dla zawarcia związku familijnego, a mianowicie dla ułożenia małżeństwa między Oonną Maryą, a najstarszym synem hiszpańskiego Infanta Don Carlos. Wtenczas korona portugał» ska równieby została ofiarowaną temu Xieciu, jak dawniej otrzymał ją zaręczony z Donną Ma? ryą Dom Miguel. Jtżli Kroi hiszpański przychyli się do tego przedstawienia, ma P. Strat» ford · Canning żądać, aby Hiszpania dodała Królowej portugalskiej pomocy do wyparcia Z krąju Dom Mjguela; a w tym razie gabinet angielski wziąłby na siebie obowiązek, oddalenia z Oporto Dom Pedra. Jeźli Dom Miguel odstąpi dobrowolnie korony, otrzyma roczną pensyą, za którą mu tak nasz rząd jak i Hiszpania dadzą porękę. W przeciwnym razie, gdyby Dwór hiszpański niechciał przystać na związek ten, ma P. Stratford- Canning oświad. czyć, ie gabinet londyński wyczerpał już wszystkie środki, do zgodnego załatwienia sprawy portugalskiej służyć mogące, i że z tego powodu Anglia będzie zmuszoną użyć potęgi swojej dla położenia od razu tamy dalszej walce braci, W tym nawet ostatnim przypadkuHisz. panią najmniejszej korzyści osiągnąćby niemogła; albowiem wyprawa Dom Pedra, jakkolwiek nie ze wszystkie m się powiodła, jest wszelako dostatecznym dowodem, że przy nie« co silniejszej pomocy, stronnictwo konstytucyonistów w Portugalii łatwo górę wziąć może. - Z tego wszystkiego okazuje się, ie według Wszelkiego podobieństwa do prawdy, zlecenie

P. Stratford-Canning, przez Dwór madrycki mimo puszczone niebędzie. Z raportu banku angielskiego okazuje się, ie okręty, które do niego w Londynie naleiij, szacowane są na l mil, i że czysty zysk wynosił r. z, 1,159,627 f. s. od czego jednakie potrze« ba odciągnąć procenta od kapitału bankowego. Koszta, zrządzone przez służbę długu narodowego, wynoszą 170,000 f. s. Succursalia kosztuje rocznie 35,000 f. s. Ilość dyskontowanych biletów wynosi miesięcznie summę 3 do 4 mil. f. s. Roczne straty banku czynią blizko 3i,000 funt. s. Pożyczki, w ostatnich 10latach skon« traktowane, przenoszą 75 mil., od polowy których nie zapłacono ani procentów ani kapita« łów. Liczba patentów, wziętych w ostatnim 9 u przez bankierów w hrabstwach, wynosi Ojy; w r. igr4 czyniła 960, i od niejakiego czasu bardzo się zmniejszyła. Trzysta ośtndzie« siat siedm bankierów w hrabstwach zbankrutowało. Pan Cobbett przeniósł mieszkanie [swoje do Westmirisrer, chcąc być bliżej miejsca obrad parlamentuwych, przyczem miał powiedzieć do jednego z przyjaciół swoich, iż z obranego mieszkania zamyśla przenieść się znowu na ulicę Downing. Jestto ulica na której zwykle ministrowie mieszkają. W zeszły wtorek Pan Cockburn zatknąt bandarę admiralską na okręcie Vernon w Plymouth, Majednem z ostatnich zgromadzeń ochotników irlandzkich, oświadczył Pan M'Donnell. sekretarz tegoż zgromadzenia, iż dwie trzecie części duchowieństwa sprzyjają sprawie ocho A tników, a za 3 tygodnie można się spodziewać, ii reszta duchowieństwa pójdzie za tym przy« kładem. Wtenczas ochotnicy będą mieli sposobność pozyskanja sprawiedliwości dla {r« landyi. Odebrane tu Gazety z Singapore pod d. 31.

Sierpnia donoszą o stoczonej bitwie międzywojskiem Cesarza chińskiego i powstańcami; liczba ostatnich wynjosiła 40,000 ludzi, Lord John Russe! odwiedził niedawno Hrabiego Pozzo di Borgo; który w przeszły czwartek był na obiedzie u Generała - Porucznika Ęufane Donkin.

" Słychać, iż Lord Broqgham zamyśla utworzyć nowy urząd naczelnego Sędziego z pensyą 7,000 funt. szler). który ma kierować tersfniejszemi czynnościami kanclerskiemu Mówią' , iż wspomniony Lord ma ciągle sprawować urząd Kanclerza z pensyą roczną 10,000 funt. s. a zajmować się będzie tyłka trojakiem» obowiązkami, to jest: Ministra gabinetowego, Sę* dziego appellacijnego i Mówcy w Izbifx wyższej. Z Sztokholmu, dnia sc. Stycznia.

Od kilku dni Królewicz Następca tronu by» wa niekiedy na posiedzeniach jednego i drugiego Kollegium krajowego, dla obeznania się z tokiem interesów. Zwiedził oraz Kol» Jegium handlowo, i inne Magistratury. Bawił kilka godsin w czasie odbywanych narad. Od panowania Karola XI. iaden członek rodziny Królewskiej niezwiedził Kollegiów krajowych. Gdy Królewicz był w Kollegium handlowem, obecni deputowani fabrykantów i kupców tutejszej stolicy dawali zdanie swoje, czyli fabryki krajowe mogą wyrównać zagranicznym bez 'praw prohibicyjnych? Królewicz z największą uwagą słuchał całych rospraw .

OBWIESZCZENIE.

W interesie kredytowym Exekutora Kamedulskiego podaje się dla wiadomości interessujących niniejszem, ii massa pomiędzy zameldowanych wierzycieli, podług planu dystrybucyjnego podzieloną być ma, jeżeli się w przeciągu 4 tygodni źadeu z wierzycieli innych meldować niebędzie. Poznań, dnia 14. Lutego 1833Królewsko-Pruski Sad Ziemiański.

ZAHUZEW EOYKIALNU.

Na wniosek Fiskusa wzywają się, następni z powiatu Inowrocławskiego w roku 1828. wyszli katitoniści, jako to: i) Ignacy Ostrowski z Bialina, 2) Jozef Kann duła z Bielska, 3) Jan Majewski z Banna, 4) Wojciech Hanczak z Bróniewa, 5) Martyn Pawłowski z Kol. Chełmca, 6) Walenty Móychrzak 2 Oombrowka, 7) Jakob Ostrowski z Koszuszkowska-Wola, 8) Edward Mauch z Luisenfeld, 9) Andrzej Piaskowski z Lonków, 10) Stanisław Lewiński z Ostrowa, Ii) Jan Wisnieski z Ostrowa, 12) Andrzej Tokarski z Rojewa, 13) Tomasz Trudzyński z Rzegotków, 34) Maciej Witczak z Zierników, 15) Wojciech Nieboy z Bróniewa, 16) Paweł Zieliński z Cieslina, 37) Paweł Wierzkowski z Cieslina, J8) Józef Krzemianowski z Dombrowka, 19) Jan Szymczak« Karsk, 20) Wincenty Curkoweki z Lagiewników, 21) Wawrzyn Gurczyński z Nowywsi, 23) Jakób Lewandowski z Papros, 23) Mateusz Siilachowski z Rzeszynek, 34) Andrzej GrnJczak z Sierakowa,

35) Walenty Stępowśki z Szymborza, S6) Fryderyk Pilchhaus z Wilkosłowa, 27) Antoni Radecki z Zagajewiczków, 28) Jakób Kazmierski z Zierników, 29) Stanislaw Rolirad z Inowrocławia, 30) Jakób Goldecki z Turzuna, 31) Jakób Jgkała z Kruszwic, 32) Kaźmierz Kotwica z Kicka, 33) Adam Kaczmarek z Kicka, 34) Alexander Mielcarek z Kicka, 35) Kaźmierz Smyk z Kicka, 36) Martyn Rafalczak z Inowrocławia, 37) Jakób Staczak z Kruświc, 38) Franciszek Turayski z Gocanowa, 39) Jakób Walkowski z Wonorza, ażeby niebawie do Państw Pruskich powrócił», w terminie na dzień 27. Czerwca 1833. przed Ur. Meyerem Referendaryuszem w naszej Izbie audyencyalnej wyznaczonym stanęli i względem wyjścia swego zdali tłómaczenie, gdyż w razie przeciwnym spodziewać się mają, iż niestawającego majątek w kraju i za granicą będący tudzież wszelkie przyszłe spadki zostaną skonfiskowane. Bydgoszcz, dnia 19. Listopada J832.

Król. Pruski Sad Ziemiański.

A _ A A A _ W A M I I I « Ul" M"""" I fi 1 bl nmmwfi W I I I I M A - - - Przedai koniczyny.

Świeże styryjskie i galicyjskie, czerwone i białe nasienie koniczyny, prawdziwą francuzką lucernę, angielski i francuski reigras, trawę miodową, brzankę, sporek polny, nasienie buraków, siemię lniane, oraz wszelkie gatunki ogrodniczych, jarzynnych polnych i kwiatowych nasion doświadczonego rostkowania, poleca w cenach naj umi arkowań szych Karol Fr. Kei t sch, w Wrocławiu, przy ulicy StockGasse Nro l.

Wyciąg z Berlińskiego kursu papierów i pieniędzy.

Dnia 16, Lutego i 833.

Papiera - Gotowimi zna

Obligi długu państwa , Obligi bankowe aź do włącznie ilt. cI. · · · t.. Zaehodnio- Pruekie listy zastaListy zastawne W, Xicstwa Poznańskiego · , · , Wschodnio- Pruskiepo 941po 931

97f 99J 1051