GAZETA

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1833.03.04 Nr53

Wielkiego

Xiestwa

POZNAŃSKIEGO

Nakładem Drukarni Nadwornej w. Dektra i Spółki. - Redaktor: A. Wannow&hi.

l\i 53. -

W PoniedziałeK dnia 4. Marca 1833.

Wiadomości krajowe.

Z Berlina, dnia s8 Lutego.

Przybył tu: Królewsko-Szwedzki Konsul Generalny, Radzca legacyi, L u n d b l a d , z Greifswaldu, Z dnia I. Marca.

N. Pan raczył kupcowi Fryderykowi L o e s c h w Wrocławiu nadać charakter Radzcy handlowego i patent jego własnoręcznie podpisaćfVW\IVWWVWWV\

Wiadomości zagraniczne.

Królestwo PolsMe, Z Warszawy, dnia 25. Lutego.

Wedłu.g; raportAW. Angel, lekarza przy Inetytucie Oftalmicttiym świętej pamięci Edwarda Xiecia Lubomirskiego, w ciągu roku 1832. leczono w tymże instytucie osób 680, a mianowicie: wyleczonych «upełnie zostało osób 540, przyprowadzonych do lepszego stanu 2drowia 59, oddaliio się przed ukończeniem kuracyi 40, pozostało w kuracyi na rok bieiący osób4t.

Z tej liczby było z Warszawy osób 652, z prowincyi ltoo, z zagranicy 22; osób leczonych w samym instytucie było 128, przychodzących na K08Il, instytutu 5136, 3 przychodzących wła

snym kosztem 331; z operacyi z skutkiem wykonanych naiwaAnioia?»» h«l« Ijj..ten.,ij-.- - *<n r t u i i i i t łnstulae 4, Pupillae artinciales 3, Hidrophtalmia 1, Staphylomata 8, Pterigi et Panni 6, Entropii et Ectropii 7, Tnchiasis et Ditrichiasis g, czyli razem operacyi 51. Tak więc ten instytut staje się co raz bardziej uzy . . r tecznlejSzym. Dnia wczorajszego otworzony został nowowybudowany teatr na placu Marywilskim« Ginach ten, który co do okazałości przechodzi wielką liczbę teatrów zagranicznych, wzniesiony został podług planu Pana Corazzi, potwierdzonego przez wiekopomnej pamięci Cesarza i Króla Alexandra I Dla wzmocnienia tej tak pięknej budowy, postanowiono zeszłej jesieni po kilkuletniej przerwie robót dokończających, niezwężając bynajmniej sceny, wbudować w środek miejsca dla widzów, nową ścianę (półkole), a oraz zniżyć powałę. Jakoż przedłużono loźena przód ku parterowi, utrwalono całą podstawę dawnego gmachu, a tak stanął teatr wprawdzie niewiele większy od teatru na placu Krasińskich, ale nader gustownie i wygodnie urządzony, a przytem scenę nierównie obszerniejszą mający. Oprócz kilkunastu loż, parterowych, obejmuje trzy piętra loź i paradyz pięknemi malowaniami ozdobione. Pierwsze piętro, mające balkon naprzeciw sceny, liczy loi 24, tylęii drugie pięuo, nadktóręmi Łączą sitj z nią obszerne pokoje, cały tealr jak najdogodniei jest połączony z salami redulowerni, a u spauiały bufet uzupełnia całość (ak dobrze urządzoną, - Na rozpoczęcie widowisk, dano wczoraj operę Rossyniego: "Cyrulik Sewilski", a (in niej "Zabawę Tancerską". Rolę Bartola doktora gra! P. Szczurowski, B.izyny Pani Aszpi rgerowa , Bazylego nauczyciela muzyki oddał P. Zdanowicz, a Cyrulika Pan Polkowski W tańcach celowały Panny: Eugenia, Freilich i Ldernan. Publiczność nader licznie zgromadzona, uradowana wspaniałością i ozdobą rniijsca, pizy jęła jak najlepiej artystów pierwszy raz na nowej scenie występujących. - J O. X ąię Namiestnik widowisko to obecnością swoją zaszczycić raczył.

Trzynaste sprawozdanie Z czynności Dyrekcyi Głównej Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego, od dn. 20. Lipca 1832. j. do dn, 20. Stycznia 1833 . r, (Dalszy ci-jg. A Udzielanie Pożyczek.

. 221. Instrukcyi, Ustęp A.

Bliskość prekluzyi w przystępowaniu do Towarzystwa Kredytów. Ziemskiego, oraz trwające dobrodziejstwo rozkładu zaległej atnortyfewyŁ, TMA,>,!\.I wntfw na Dotimoźenie się liczby dóbr do iowarzyslwa przystępuje A . 'ulr.r ciągniętych. N ajgłówfriejszy zaś do tego po wod dał'skarb publiczny, upoważniony w roku zeszłym rirzez N. Pana do podniesienia z 10Jcacyi hipotecznej, ra pośrednictwem Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego kapitałów po-duchownych, po-jezuickich i po-pruskIch, oraz do zaciągnięcia pożyczki na dobra górni cze, i na dobra po duchowieństwie suprymowanem, W upłynionem półroczu zażądaną została pożyczka dla dóbr 64g na sumuję zł. 37.179.670. W skutek zażądania tego przyznano: a) dla 30t dóbr prywatnych . . zł. 8,670,600 b) dla 17 dóbr rządowych, i po duchowieństwie suprymowanem. . 2,138,000 Łącznie dla 318 dóbr . . zł. 10,808,600 Z pożyczek przez Dyrekcyą główną odmd.

wionych, Komitet rozpoznając żądanie w drodze rekursu, przyznał tylko jedne do powyższego rezultatu wchodząca, a mianowicie: na majątek prywatny Sarnów w Województwie Płockiem położony.

N owe pożyczki w su ramie jak wyżej złotych 10,808.600 zostały wydane w następujących Listach Zastawnych:

Białe: 204 na zł.

688 1,909 537 782 Łącznie sztuk 4,1,20 na zł.

Z o ł t e: A. sztuk 3 na zł. 60,000 B. 75 375,000 G. 426 426,000 D. 115 57.500 E. 181 36,200 Łącznie sztuk 800 na zł. 954,700 W ogóle Listów Zastawnych sztuk 4920, na zł. 10,808,600. Poprzednie zdanie sprawy obejmuje, że JUZ w pierwszem półroczu 1832.. r. okazał się brak przygorowanych Lislow Zistawnych, i że z tego powodu musiano wybić nowych: Litera C S3tuk 2154, Litera D. sztuk 322, @raz zamówić dostawę 16,000 arkuszy pargammu na następną potrzt hę. Właśnie dla pomnożonych żądań pożyczek, zabrakłoby było listów zastawnych i w upłynionem półroczu, gdyby braku tego Dyrekcyą główna niebyła uprzedziła otworzeniem fabryki dla wybicia nowego zapasu na pargammie istotnie dostawionym, o których powyżej była wzmianka. QJJalszy ciąg nastąpi.) A u ś t 2 Y a.

Z Wiednia, dnia 21. Lutego.

(Z Gazety Vossa.) Goniec dn. 8- rri. b.

przez Posła Cesarskiego przy dworze Otomanskim, Barona Ottenfels, wypiawionyprzywiózł tu dnia dzisiejszego wiadomość, że CesarskoRossyjski Generał-Porucznik Miirawiewpowracając z Alexandryi dn. 5. m. b. do Dardar elów przybył. Ponieważ wiatr gwałtowny północny przejazd utrudzał, I przeprowadził Generała do Stambułu statek wysłany w tym celu przez Pana Buteniewa. Wiadomości przez Hr. Murawiewa przywiezionej, która się już sprawdziła przez dopiesienie urzędowe do szle Sułtana z Azyi mniejszej, że Ibrahim Basza p o s t ę P Y swoje w Kiutahia, gdzie go rozkazy Mehemeda Alego dogoniły, w s t r z y m a ł i gotowość swoje zawarcia r03ejmu oś w i a d c z y ł , niemożemy lepiej potwierdzić, jak przez ogłoszenie następującej no ty u r z ę - d o w ej , wydanej dnia 7. m. b. prze« Barona Ottenfels do Efendego: Nota Cesarsko. Królewskiego Posłannika, Barona Ottenfels do Efendegp Państwa.

"Pospieszam donieść J W P an u, zem przez

A. eztuk B, c. IlJ E.

4080,000 3,440,000 1,909,000 268,500 156,400 9,853.900 Murawiewa, przybyłego z Alexandryi, odebrał uwodornienie od tamejcznego Królewsko-Cesarskiego fit neralnego Konsula, wzglądem sposobu, jakim wykonał insirukcye, dane sobie przezemnie za rozkazem dworu Cesarsko - Austryackiego. Instrukcye te doszły jeszcze dość rychło do Alexandryi, tak dalece, ii Konsul Generalny kroki swoje jeszc2e mógł połączyć z układami Generała Murawiewa i taką drogą przekonać Mehemeda Alego o zupełnem porozumieniu obydwóch wielkich mocarstw, z pańsiwem tureckiem graniczący, h, względem posiępowania jego z J ego Wysokością, Sułtanem, tudzież o niezmiennej przyjaźni Cesarza, mego Najdostojniejszego Pana, ku ternu monarsze, i o żywym udziale, który bierze we wszystkiem co się państwa tego dotyczy. Mehemrd Ali oświadczył uroczyście Generalnemu Konsulowi Austryi, iż gotów poddać się swemu prawnemu monarsze, którego rozkazów oczekuje, źe Rifant Halila Hasze, przez J ego Wysokość do Alexandryi wysłanego, z największem przyjmie uszanowaniem i źe tymczasowo synowi swemu, Ibrahimowi Baszy, przesłał rozkaz, aby zaprzestawszy kroków nieprzyjacielskich dalej się nieposuwał . Zawiadamiając o lem J W Pana, śmiem sobie tą pochlebiać nadzieją, źe w tym czynie nowy upatrywać będziesz dowód udziału, jaki Pan mnj Najmiłościwszy, w losach Państwa Otomań - skiego bierze, oraz szczerości i działalności środków ku ocaleniu pokoju i szczęśliwości państwa tego przez Cesarza mego przedsięwz.ętych. Jestem z największem uszanowaniem i t. d. (podp.) Ottenfels." H e l g i .a.

Z B r u x e l J i, -dnia a i. L u t e g o .

Gazety tutejsze donoszą, ie Xiąźę Orleański jutro po południu do Bruxelli przybędzie i tu kilka dni zabawi. L y n x dziejszy zawiera następujący artykuł: "Wszystkie dzienniki opiewają, źe Król Leopold na wiosnę z małżonką swoją w podróż się uda do zamku swego Claremont, Król Leopold miał tyle poświęcenia, iż stanął na czele naszem, gdy go większość kongresu wzywała, aby się dla niepodległości naszej narażał na niebezpieczeństwo wojny i wszystkie z nami dzielił nieprzyjemności i przygody. Zniósł on wespółznami obcą interwencyą i wszelkie upokorzenia, które naszemu honorowi uwłacza ją; był on świadkiem zguby handlu naszego i upadku dobrego mienia, nitmogąc tej klęsce zaradzić; - dość poświęcenie się jego dla nas, wydało tylko gorzkie plony, których widok równie jego boli, jak nas zasmuca. - Gdyby zaś mimo zasług ojczyźnie naszej łożonych przeznieszczęsną jakąś gwiazdę, prześladującą go, jak się zdaje, bezustannie, do tego tylko miał b \ ć przeznaczony, aby istności naszej politycznej i obywatelskiej przynosić uszczerbek, i nas raz« m z sobą o zgubę przypraw ić, nie będziei mu się zdawało być rzeczą ełuszną, do ofiar już poniesionych, jeduęjeszcze dołączyćPZaiste pobyt N. Pana w obcym kraju nastręczyłby najlepszą sposobność, aby mu prawną drogą podać petycye, wynurzające wdzięczność narodu Belgijskiego, ale też przy tern uniżone oświadczenie, ie wypadki ani jego, ani kraju oczekiwaniom nie odpowiadały. Takim sposobem owe wynurzenie wdzięczności niezdawałoby się zmyślonem; zaś k o n i e c z n ość rozstania się nazawsze uczyło by wtenczas równie jak i w obecnej chwili. Byłoby to dowodem, źe kongres" mając wprawdzie najlepsze zamiary, jednak niekorzystne i mało skuikujące wynalał kombinacye. Tą drogą wszyscybyśmy z honorem wyszli z praw obecnych, JN. Pan zaś z swojej strony tyle już dał dowodów poświęcenia s'ię na korzyść nasze, iż tuszyć sobie wypada, źe i ostatniej ofiary nam nieoumowi. "

Francja.

Z P ary ż a, dnia 19. Lutego.

Dziennik handlowy pisze: "Następujące donoszą nam szczegóły, względem owego miliona, który Królowa Belgijczykow ma dostać W posagu. Gdy Król majątku prywatnego ustąpił dzieciom swoim, przypadło na Xięźniczkę b milion, w dobrach nieruchomych. Trzy miliony w gotowiźnie mają być od Izby żądane, VVarunki te kontraktu ślubnego były nawet dla powierników dworu tajemnicą. D ziwną 10 istotnie rzeczą, iźsummę tę w gotowiznie chcą doręczyć Królowi Belgijczykow, chociaż ta Belgia wrachowawszy koszta woj enne, 65 milion, nam winna, od których przynajmniej owe 3 mil. odciągnąćby wypadało Xiąźę Polignac kazał w gazecie R e n o v a - te ur wydrukować pismo , w K torem udanie się rewolucyi Lipcowej tej przypisuje okoliczności, źe z niedostateczną siłą powstańców ścigano aż do ciasnych ulic, kiedy przeciwnie, idąc za przj kładem Napoleona, wypadało siły swoje na jeden punkt zgromadzić i powstańców tlo siebie przywabić i przypuścić, aby ich takim sposobem na głowę pobić. Burze nad brzegami morskiemi okropne w u płynionyin tygodniu zrządziły szkody. W Havre wicherstraszny większą część dachów zniósł, a w Cherburgu okręty znaczne przez niego poniosły uszkodzenia. Gazety rojalist) czrre donoszą z- Blaye pod d.

13. m. b.: "Malv pawilon, wystawiony na wałach fortecy dla Xiężny B' rry i mający jej słu Xięźna wszelako dotychczas go niezwiedziła, ponieważ z nowym Gubernatorem Generałem Bugeaud wcale widywać się niechce ; postanowiła więc wyrzec się przechadzek na wałach, na których tylko w towarzystwie Gubernatora pokazywać się jej wolno." - Wysłano stąd doktora Meinier do Blaye, aby na przypadek zasłabnięcia Xiężny natychmiast jej udzielił pomocy lekarskiej. Pożyczka Dorn Miguela, względem której P. J auge miał wejść w układy, nieprzyszła do skutku ani tu, ani w Londynie, Mówią, iź Generał Pajol ma wydać rozkaz dzienny do załogi tutejszej względem pojedynków z powodu zdań politycznych; gdyż wielu oficerów okazało zamysł należenia do sporów między Karolisiami i Republikanami, popierając oetatnich. Wojskowi uwolnieni od czynnej służby, i pobierający pensyą w departamencie Mozelli, podali Izbie Deputowanych petycyą obejmującą 541 podpisów, o przywrócenie orderu weteranów, istnącego przed rewolucyą r. 1789. Dziennik wychodzący w N antes donosi, iż w kilku miejscach Wandei pokazały się znowu małe bandy Szuanów, i napadają wieśniaków, W warsztacie tutejszego rzeźbiarza Pradier ulano niedawno bronzową. statuę J. J, Rousseau dla miasta Genewy. Miasto Amboise, gdzie się zmarły Hrabia Chaptal urodził ,postanowiło wystawić pomnik temu zasłużonemu i uczonemu mężowi. Pan Horacy Vernet, któremu polecono zrobić wielki obraz, wystawiający wzięcie cytadeli Aniwerpskiej, znajdował się onegdaj vr Vincenues na ćwiczeniach artyleryi, odbytych z rozkazu Ministra wojny, aby wspomnicny artysta miał dokładniejsze wyobrażęnie o działaniach artylerycznych. Towarzyszył malarzowi Pan Gavard, wynalazca tale nazwanego dyografa, narzędzia do rysowania, i w obecności jego bardzo prędko odryeował bateryą artyleryi w różnych jej stanowiskach. Pan Vernet weźmie z sobą do Rzymu jedno takie narzędzie dla tamecznej f. -ancuzkiej akademii malarskiej. N a octamiem posiedzeniu akademii umie« jętności politycznych i moralnych, Pan Dupin wniósł, aby Lorda Brougbam obrano członkiem zagranicznym, Bióro długości obrało geometrą swoim Pa« na Prony w miejsce zmarłego Pana Legendre, a Król potwierdził ten wybór. Xiążę Brunświcki Karol bawi od niejakiego czasu w okolicacb Paryża, i często przyjeżdża do mjasta, gdzie kupił pałac. Lord Granville i Hrabia Kielmannsegge, sprawujący interesa hanowerskie, oświadczyli (jak słychać) urzę downie, iź Anglia niejest przeciwną pobyiowi jego we Prancyi. Stąd wnoszą, iź skończyły się układy, które oddawna odbywały się między rządami angieJskim i brunświckim z jednej, a austryackim i pruskim z drugiej strony. Południowe departamenta Prancyi są dotknięte powodzią; gościniec z Tuluzy do Paryża jest zalany w znacznej przestrzeni przez wezbranie rzeki A veyron. Z dnia 20. Lutego.

Izba deputowanych roztrząsała dnia wczorajszego budżet M i n i s t e r y u m s p r a w z e w n ę - trznych. Nasamprzód zabrał głos P, Podenas. Wyjaśniając stosunki Prancyi ku mocarstwom zagranicznym oświadczył, ze Ministeryum nieumie utrzymać godności należącej się krajowi; Prancya trwoniąc swoje skarby i przelewając krew swoje, żadnej niedostąpiła korzyści. Wszystkie albowiem wyprawy niewydały pożądanego skutku. - Hr. Larochefou. cauld przekładając rozmaite poprawki, głosował jednak w ogólności za budżetem. - P.Salverte narzeka na wielka, rozrzutność, objawiającą się w wszystkich odnogach służby publicz. nej. Nigdy jeszcze nie potrzeba było być bardziej oszczędnym, a nigdy mniej niebyło ekonomii w wydatkach państwa, jak obecnie. Głosował on przeciw budżetowi. - Hr. Delaborde, wstąpiwszy na mównicę, skreślił świetny obraz położenia i stosunków Prancyi ku mocarstwom zagranicznym i sprzeciwiał się każdemu ukróceniu budżetu. - Po kilku uwagach Generała Lafayette, będących przeciwnego wcale ducha i dążenia, zabrał głos sam Xiąźc Broglie, któremu, ponieważ czasu niestało, Pan Mauguin dnia jutrzejszego odpowie.

Poseł Belgijski dał wczoraj dla wszystkich Gpneralów i wszystkich oficerów armii północnej wielką ucztę. Po r t u g a l i a .

Z L i z b o n y, dnia o. L u t e g o .

Statek parowy, przybyły wczoraj z Porto, przywozi wiadomości z miasta tego sięgające aź do dn. 4, m. b. i gazerę C h r o n ica aż do 1, m. b, - Prócz doniesienia o nowych dowozach amunicyi i żywności, tudzież o nadejściu, wzmocnienia 500 ludzi, żadnych ciekawycli «owiń nieodebraliśmy. C h roń ica pod dn» 1. m. b. opisuje nową organizacyą armii, składającej się w ogóle z 3 dy wizy ono w, t. j. 11 pułków piechoty, 3 jazdy, 5 strzelców, 4 baialionów ochotników i 26 dział, prócz taboru; odwodowego. - Im dłużej się ta cała sprawa wlecze, tym większej nabieramy nadziei, ię gię dla Dom Pedra źle nareszcie skończy, Z Londynu, dnia 16. Lutego.

T i m e s rozumie, że z dotychczasowych obrad w Izbie niższej trzy ważne rezultaty wyprowadzić się dają: 1) że nierząd, grożący zniweczeniem powagi praw w Irlandyi, przez reformowany Parlament nadal cierpianym niebędzie; 2) że unia między Iriandyą i Anglią się nierozwiąże , jeśli większość połączonego Parlamentu w stanie będzie zniweczyć spiski w tym szkodliwym zamiarze lenute; 3) że tenże Parlament obstawać będzie za użyciem rozciąglejszych środków ku odwróceniu nadużyć publicznych, na które lud Irlandzki słusznie narzeka. - Gazeta ta poczytuje więc zniesienie unii z» prawie niepodobne, i rokuje wszystkim Agitatorom (podżegaczom) niechybną przegraną, "Zresztą, powiada między innemi, powinnością naszą, przestrzedz Ministrów, aby z tej okoliczności, iż w ułożeniu adresu tyle znaleźli wsparcia, nie wnioskowali, ie każde przez nich podane pytanie równie popieranem będzie. Zdanie to byłoby zupełnie mylne; tą rażą albowiem głosowało za nimi wielu jedynie dla tego, ponieważ szło o adres na mowę Króla od tronu; ponieważ o to szło, czy prawo, czyli też nierząd miały panować w Irlandyi; ponieważ tu to zachodziło pytanie, czy W. Brytania ma być rozszarpaną na kaivalki, czyli też n i t . " Taż T i m e s donosi wedle pienia prywatnego z Dublina pod d. 8. m. b.: Od ostatniego rocznego zgromadzenia towarzystwa dla żebraków w mieście naszem, zwrócono większą uwagę na prawa względem ubogich, i ma się odbyć walne posiedzenie, aby eię nad pety. cyami w tej mierze podanemi naradzać. Publiczność niewspiera więcej owego towarzystwa, tak jak dawniej, przeto też miało ono w porównaniu z przeszłym rokiem deficyt wynoszący 2500 funt" chociaż t powodu cholery obręb działalności onego był większy, ]S*a rocznych posiedzeniach zwykły się dawniej damy nawet wysokiej rangi pokazywać, tą rażą wszelako zgromadzenie bardzo było nieliczne. Dwaj najczynniejgi członkowie towarzystwa z rozpaczy usunęli się od służby. J e den r nich albowiem oświadczył, że mimo usilnych starań, aby zapobiedz żebractwu po ulicach, na samej Dawooti ulicy ciągle 160 żebraków równocześnie się tuła. - Więzienie Hrabstwa Westmeath aż do natłoku przepełnionej w ciągu ostatniego miesiąca osadzono tam przeszło 30 osób jedynie tylko, por niew3Z broń ukradły, - W Hrabstwie Cork ujęto w przeszłą sobotę 8 osób, które miały odział w napaści na policj ą, i d. 21, Lietoptych, co Rektorowi (bakalarzowi) w Kilmeen bydło zabrali, ukamienowały, zaś dotychczas przed ścigającą policyą szczęśliwie uchodziły, - Da Hrabstwa VVexford wysłano zamiast 100 policyantów, których Magistratura w Enniscorlhy żądała, 50 tylko na wzmocnienie; tuszą albowiem sobie, że i ta siła, posiłkowana przez opinią publiczną, którą zamachy i bezprawia Białonogich oburzyły, wystarczy, aby gwałty i rozboje powściągnąć," Bil dotyczący się środków, mających być użytemi przeciw podżegaczom Irlandzkim, wczoraj w Izbie wyższej po raz pierwszy został odczytany. Wczoraj odprawiło się tu zgromadzenie przyjaciół PanaLyall, który chce być obrany członkiem Izby niższej po śmierci Ławnika Waithman. .Zamierzono urządzić kommissye okręgowe, i tym, którzyhy wybór Pana Lyall popierali, podać sposobność do zapisania się na listach wyborców, Nieogłoszono ieszcze dnia, w którym zgromadzenie wyborcze ma się odbyć. Z drugiej strony zebrali się takie wczoraj przyjaciele innego kandydata, Ławnika Ve« nables, który obszernie wystawił swój sposób myślenia, i na dowód zdolności odwołał się do dawniejszego swego postępowania w Parlamencie. Oświadczył, iż popierał reformę Or raz wszelki środek, zmierzający do swobód narodowych i bezpieczeńatwa kraju; iż starać się bę dzie, aby Irlandya używała takich dobrodziejstw, jak Anglia; ii pragnie sprawiedliwe-? go podziału własności kościoła irlandzkiego na rzecz duchowieństwa protestanckiego, katolickiego i prezbyteryańskiego; ii własność kościoła anglikańskiego chce użyć na cel przyzwoity, to jest: na wsparcie duchowieństwa i ubogich; ii każda parafia powinna mieć jednego Xiedza, a korporacye i monopolia kościel« ne znieść naleiy. Oświadczy} oraz, ii głosować będzie za trzyletnim parlamentem; nienar mienił atoli o tajnćm kreskowaniu. Powiedział nakoniec, iż głosować będzie za zniesie» niern podatku od domów i okien, tudzież za zniesieniem niewoli w osadach pod warunkiem wynagrodzenia właścicielom plantacyi. Celem podniesienia rolnictwa, żądać będzie umiarkowanej opłaty cła od wprowadzenia zboź, któraby się powoli zmniejszała, a nakoniec zupełnie ustała, jeźli by już niebyła potrzebną. Mnie* mał, ii Ministrowie zasługują na ufność reformowanego parlamentu, i że należy wspierać ich we wszystkiem, coby njenadwerężało praw i interessów narodu,

Z dnia iSo Lutego.

N adeszły tu wiadomości z Porto, sięgające ii do d. 10. m. łbi Od d. 24. Stycznia wszy, slko tam było spokojnie, wyjąwszy, że » nocy które wszelako niezrządziły znacznej szkody. Depesze, Itore Dorn Pedro od Pana Stratford C anning był o de brał, zyskały, jak się zdaje, zadowolenie jego. Arrnia była nano. wo organizowaną; Xtąźę Terceira otrzymał główne dowództwo nad tsjyrn dywizyonem, Saldanba nad 2gim, a Generał Slubbs nad 3cim, tudzież nad wojskami atiL'ielekiemi, będącerni w służbie Donny Maryi. Wydarzyło się kilka zbiegostw. Z powodu cholery wzbraniał się Konsul angielski wprost wystawiać świadectwa zdrowia. Obie armie, oblegająca równie jak oblegana, w złem zostają położeniu. NliAdj.y obcymi, służącymi w wojsku Dom Pedra, w chwili, gdy Jisty te odchodziły, zniechęcenie i duch buntu gorę brały. Jakoż w ogólności Cesarz zaufanie i względy armii i mieszkańców postradał; to większa, mówiono nawet, że Generałowie Slubbs i Saldanha zaczepne rozpoczną działania, niepytając się Dom Pedra i bez pozwolenia jego. Zresztą prawda, że gdyby tylko można było wszystkie siły utrzymać w porządku i postu szeństwie, lacnoby io.oooczna armia wkrótce się zgromadziła, aby stanowcze rozpocząć działanie i zwycięstwo na jedne lub drugą stronę przechylić." Dania.

Z Kopenhagi, dnia 12. Lutego.

Thorwaldson ma na wiosnę zwiedzić ojczyznę swoje (Danią).

Rozmaite wiadomości.

Ze Lwowa. - W dniach tych opuściła' prassę w drukarni Piotra PilJ era powieść wierszem, napisana przez Stanisława J aszowskiego, pod tytułem: "M u l a t k a ." Treść jej wyjęta jest z historyi wyprawy legii polskiej do St. Domingo w r. 1302. (Rozm.Lw.)

Znany Józef Straszewicz napisał w Paryżu dzieło w języku francuzkiro: Emilie comtesse Plater, sa vie et sa morf. - Roman Sołtyk wydał także dzieło o Polsce w języku francuzkim. (Rozm, Lw.) Ludwik Wołowicz w celu otrzymania w uniwersytecie paryskim stopnia licencyata, czyli magistra prawa, ogłosił niedawno obszerną rozprawę po francuzku o bipotekacb, W rozprawie tej objął nietylkó prawo rzymskie, francuzkie i niemieckie, ale nadto obznajomił Francuzów z eystemaiem hipotecznym, «aprowadzonym w Królestwie Połskiem Da Sejmie 1818. i niewahał się powiedzieć Francuzom, że prawa polskie na pierwszeństwo w tej mierze (przed francuzkiemi) zasługują. Prawnicy francuzcy wielkie oddają pochwały talentowi autora i obszernym jego wiadomościom; uniwersytet paryzki zaś udzielając rnu jednomyślnością stopień, którego żądał, najlepiej ocenił jego zdolność. (Z pisemka: Bolesław I I I.) W uniwersytecie P ryskim została utworzona ostatniemi czasy katedra języka angielskiego, i postanowiono, iż język ten będzie odtąd stale należał do przedmiotów publicznego wychowania w kollegiach i szkołach francuzkicb, (Raczej późno, niżeli nigdy. Francuzi niedawno jeszcze spostrzegli, że Anglia i jej literatura zasługują na niejaką uwagę. Podobne opóźnienie w założeniu katedry języka takiego narodu jak angielski, niedarowanecn jest w kraju, który ma oddawna pretensyą do wysokiey cywilizacyi. Nasz były uniwersytet Wileński miał w tym względzie wyżejość nad sławnym uniwersytetem Paryskim.) (Tyg. Pet.) W końcu zeszłego roku wyszła w Petersburgu książka pod tytułem: "Heroldya i porządek' otrzymywania od niej utwierdzenia szlachectwa." St. - Pttersburg w drukarni Karola Kraya. I832. (etr. VI I I, 72, w ósemce.) Pani dc St. Elme, autorka "Pamiętników kobiety współczesnej" (Mtmoirea dIun Contetnporaine) ogłosiła, iż wiadomość, rozniesiona przez dzienniki o zamiarze jej wystawienia na scenie teatru Ambigu comique, jest tylko złośliwą facecyą. W jednym ze stanów Zjednoczonych Ameryki północnej (Ohio), w Masillon, wykopano niedawno dwa ogromne zęby, z których każdy miał długości 9 stóp 6 cali, a 8 c a" średnicy. Dwóch ludzi zaledwie mogło jeden z nich podjąć; zewnętrzna ich powierzchnia jest jeszcze całą i gładką jak kość słoniowa, wewnątrz tylko są nieco nadpróchniałe. Znaleziono je w bagnie, około 2 stop pod powierzchnią ziemi; podobne są wielce tym, które niedawno odkryto w Bone-Aick w Kentucky. Sądząc Z tych kości podług rachuby anatomicznej, wielkość zwierzęcia, do którego należały, wynosić musiała przynajmniej 60 stóp długości, na 22 wysokości i 12 średnicy. Zwierzę to prz< chodziłoby zatem, co do wielkości, mammuta w takim stosunku, w jakim słoń przewyższa wolu. Gazety amerykańskie donoszą, ie źródło rzeki Mississipi «ostało nakoniec odkryte, mianowicie w jeziorze Ibasca. W Rzymie, w początkach Stycznia r. b., wyszedł pierwszy zeszyt od wszystkich badaczów i przyjaciół natury z upragnieniem ocze na Bonapartego, Xiecia Musignano, pod tytuł e m: Jconografia delia Fauna Italica, opera di don Carlo Luciano Bonaparte, principe di Musignano. (Rozm. Lw.)

, Wielkie działo w połowie xv: wieku.

W czasie kiedy szturm Antwerpii rozniósł sławę olbrzymiego moździerza, nie od rzeczy będzie przypomnieć co Gibbon mówi o podobnież olbrzymiem dziale, uźytem w 1453 roku przez Mahometa I I. przy szturmie Konstantynopola. (Zob. Gibbon's The history of t h e d e clI n e etc. Wydanie Londyńskie 1826, T. IV. str. 361.) "Przemyślając nad środkami zniszczenia, szczególnie się zastanawiał (Mahomet I I.) nad świeżym i straszliwym wynalazkiem (prochu) Latinów: artylerya jego przewyższyła wszystko znajome na świecie. Ludwisarz Duńczyk, albo może Węgrzyn, do« świadczywscy nędzy w Greckiej służbie, zbiegł do muzułmanów i został łaskawie przyjętym od tureckiego Siiłtana. Mahomet rad był odpowiedzi, którą otrzymał na pierwsze pytanie niecierpliwie zadane artyście: azali zdoła odlać działo, mogące cisnąć kulę lub kamień tak wielki, iżby mógł przebić wały Konstantynopola? "Wiem jak są mocne, lecz choćby i od Babilońskich były mocniejsze, mógłbym sporządzić machinę nadzwyczajnej, dzielności: ustawienie i kierowanie będzie należało do twoich mechaników." Potakiem zapewnieniu, założono ludwisamią w Adryąnopolu: przygotowano kruszec i w końcu trzech miesięcy, Urban sporządził dzjalo niesłychanego, nie podobnego prawie do wiary, ogromu: otwór miał być dwanaście dłoń? (J6 ćalów) szeroki" a kula kamienna ważyła przeszło sześćset funtów. N a pierwsze doświadczenie obrano plac .wolny przed pałacem: lecz żeby zapobiedz nagłym 1 złym skutkom zdżiwiertfa i przestrachu, wydano odezwę, iż wystrzał z działa nastąpi nazajutrz. Huk dał się uczuć W obwodzie 100 furlongs (wyniesie do 2 mil naszych); kula siłą prochu cIśnioną została przeszło za milę, a JIY miejscu, gdzie upadła, wbiła się na sążeń w ziemię. Do przewozu tej zgubnej machiny zrobiono lawety z trzydzieetu wozów i użyto 60 wołów: dwustu ludzi szło po obu Stronach "dla wspierania toczącego się ciężaru: dwustu pięćdziesięciu robotników szło przodem dla oczyszczania drogi i naprawy mostów,: i dwa prawie miesiące zeszły na trudnej o 150011! przeprawie." Dalej powiada Gibbon, iż 2 tego wielkiego działa niemoźna było w "Czasie szturmu wystrzelić więcej nad siedm, razy na dzień; podobno nawet pękło w użyciu. Voltaire ca

łą wiadomość o tem miał za niepewną, upatrując w tern przesadę Greków: Gibbon odwołuje się do jednozgodności świadectw spółczesnych pisarzy. (Tygodn. Petersb.)

(Życie J. Sierawshiego. -. Dokończenie.) - Te waleczne wojska posiłkowe miały udział w potyczkach pod Czczewem (Dirst.hau) i w pobliżu Gdańska. Po skończonej kampanii mianowany został Sierawski Pułkownikiem 6go pułku piechoty i Kawalerem orderu polskiego za zasługi wojenne. Niebył on też nieczynnym w kampanii r. 1809.; na czele pułku swego ścierał się B nieprzyjacielem w bitwach pod Radziminem i Górą, poczerń mu powierzono obronę Sandomierza, na który Arcyxiąźę Ferdynand Austfyacki, cofając się z pod Warszawy, po trzykroć natarczywie uderzał. Dzielny opór stawiany naówczas przemagającyrn nieprzyjaciół siłom, wyjednał mu krzyż Jegii honorowej. W trzy lata potem, w r. 1312., będąc jeszcze Pułkownikiem 6go pułku polskiego, zaszczytnie się odznaczył przy oblężeniu Bobrujska i pod Boryeowem, tak dalece, że go sam Cesarz Napoleon Generałem brygady mianował. W tej randze walczył w całej wyprawie wojennej od r, 1813.» okrył się wiekopomną eławą w Ditwach pod Gubel i Lipskiem, i został przez N apoleona na pobojowisku krzyżem oficerskim Jegii honorowej ozdobiony. Podczas tej wyprawy nieraz został raniony. W r, 1814. zwołany 40 Paryża, odebrał od Ministra wojny zlecenie, uorganizowania nowego legionu polskiego. Wszakże rozbił się (eh projekt o szkopuł okoliczności, mianowicie spełzł na nicżem dla braku broni. P6 zajęciu stolicy państwa francuzkiego przez wojska mocarstw sprzymierzonych, Sierawski z szczątkami armii polskiej wrócił do Warszawy. Od r. I8i5. aż do r. I817. etał on na czele instrukcyi batalionów wzorowych, i mianowany został przez Cesarza Alexandra Kawalerem orderu Sgo Stanisława i Szefem pułku grenadyerów, z którym jeszcze pułk strzelców połączono. Na tem stanowisku ściągnął Sierawski podejrzenie W. Xiecia na siebie; podawał się przeto w ciągu r. I818po kilkakroć do dymissyi, prosił o uwolnienie i o paszport do Stanów Zjednoczonych Ameryki północnej. Miastoodpowiedzi mianował go Cesarz Alexander Komendantem Modlina, która forteca naówczas opuszczona i na wpół zburzona -- - - . Ale i tu nieudaio się Sierawskiemu pozyskać przychylnych względów. Odwołano go napowrót do Warszawy, dokąd zniechęcony Listopada roku 1830.

Wypadki życia jego odiąd czytelnikom naszym powiększej części znajome; ktoby dokładniejszej żądał nabyć wiadomości, tego odećłamy do dzieła samego, którego to, cośmy podali, tylko disjecta meuibra.

ZAPOZEW LDYKTALJMY.

Sąd Ziemiański niżej wyrażony wzywa Antoniego Bonifacego Skotnickiego, syna Wojciecha i Rozalii małżonków Skotnickich w roku I7 5 2. urodzonego, który się w roku 1771., do Barskiej konfederacyi przyłączył i od tego czasu o swem życiu i pobycie żadnego doniesienia nieuczynił , niemniej spadkobierców jego nieznajomych, aby się w terminie peremtorycznym na dzień 24ty Września 1833. zrana o godzinie 9. przed U r, Wiśniewskiem Referendarzem Sądu Ziemiańskiego w miejscu posiedzeń naszych wyznaczonym bądź to osobiście bądź przez legitymowanego pełnomocnika stawili, w przeciwnym albowiem razie Antoni Bonifacy Skotnicki za umarłego ogłoszony i majątek jego w depozycie się znajdujący, zgłaszającym a'14 DpoJboblcrcom w miarę wykazania legitymacyi wydanym będzie. W Poznaniu, dnia 29. Października J832.

Król. Pruski Sąd Ziemiański.

W E ZW A N I E .

Zapozywa się niniejszem wszystkich w ogólności którzy do kaucyi przez Jana Bogumiłego Wolff i jego małżonkę Ewę Rozynę z Ąstow tu w miejscu zamieszkałych za byłego pomocnika exekutorskiego J a n a H e l m c h e n wystawionej na nieruchomości pod Nro. 219. tutej położonej pod Rubr. I I I. N ro. 1. do ilości aooTal. zahypotekowanej pretensyą mieć mniemają, iiby siew terminie na d z i e ń. 10. M aj ar. b., £ zed W, Assessoren) Sądu Ziemiańskiego ehroann zrana wyznaczonym stawili, i pretensye swe podali, w razie bowiem przeciwnym względem prawa swego do nieruchomości w zastaw danej trzymania się pozbawionemi i jedynie do pozostałości zmarłego jur Heimchen odesłanemi będą i kaucyą z księgi hypotecznej wymazaną zostanie. Gniezno, dnia 7, Stycznia 1833.

Król. Pruski Sąd Ziemiański.

Podaje się niniejszem do publicznej wiadomości, że kupiec tutejszy Leyser Pulverm a c h e r i narzeczona jego B e rt a z domu E l k i s z przed zaślubieniem swojćm na mocy kontraktu sądowego w dniu 4, Lutego r. b. zawartego wspólność majątku nie zaś dorobku w przyszłam swem małżeństwie wyłączyli, Poznań, dnia 8. Lutego 1833.

Królewsko - Pruski Sad Pokoju.

Kr* Przedai naSłon.

Podług tegorocznego szczegółowego doniesienia mojego o nasionach, do tutejszej gazety środowej z dnia so. i poniedziałkowej z dnia 25. Lutego r. b. przyłączonego, poleca wymienione w temże nasiona ogrodowe, warzywne, paszyste, trawiaste i kwiatowe, łaskawym względom szanownej Publiczności Handel nasion w Wrocławiu Fryderyka Gustawa Pohl, ulica Schmiedebrucke Nr. 13.

Wyciąg Z Berlińskiego kursu papierów i pieniędzy.

Dnia 28. JUttegu 1833.

Papiera - Gotowimi znąpo 94ipo 931

Obligi długu państwa . .

Obligi bankowe aź do włącznie hl. H Zachodnio- Pruskie listy zasta wn*> . . . .. 971 t - isty zastawne W. Xiestwa Poznańskiego.... 991 Wschodnio- Pruskje . ., 99} 981 f t z l ą s k i e. . . .. . 105} Ceny zboza na Pruska miarę i w Poznaniu. Dnia 1. Marca J833* T al. śgr. fen. do T ak 8gr; I 15 1 17 I 17 *7 2 27 9a e 2fen; 6 3 6 6

Pszenica ifyto Jęczmień Owies .

Tatarka Groch .

Ziemiaki Siana cetnar a 110 fI.. Słomy kopa a 1200 ff .

Masła garniec

*8 1

1*5