GAZE

Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1833.04.18 Nr90

Wielkiego

TA

Xiestwa

POZNANSKIEGO

Nakładem Drukarni Nadwornej W. JDekera i Spółki. - Redaktor: A. Wannowshi.

JW 90.- W Czwartek dnia 18. Kwietnia 1833.

Wiadolllości zagraniczne.

Wyspy Jońskie.

Z Korfu, dnia ao. Lutego* Dnia ig. b, m. zgromadzenie wyborcze złożone z 480 członków wybrało uroczyście następujących 7 mężów do Izby prawodawczej ( 430 parlamentu Joriskiego): Mustoridi, Theo· oki, Solan" , Gianata, Battaglia, Giallinna i Dandolo. - Na wyspie Celaionii zaszły w caasie wyborów niespokojności; Lord naczelny Kommissars Nugent, wydał do władz tej wyspy odezwy, i kazał ścigać burzycieli spokojności. Czterech z nich przywieziono tu na statku parowym, który właśnie co przybył z Cefalónii. Na wyspie Zante odbyły się wybory zupełnie spokojnie w d. 14, b« m. W ł ochy.

Z Neapolu, dnia 29. Marca.

KawalerTempie, nadzwyczajny Poseł i pełnomocny Minister Króla Jmci Wielkiej Bry.anii przy dworze tutejszym, złożył dnia 23, a. m. list wierzytelny Monarsze naszemu, Niemcy.

Z Stntgardu, dnia 6. Kwietnia.

(Z Oher-post-Arnts-Zeit.) Tutaj także szalony i niegodziwy zamach w frankfurcie wykonany okropne uczynił wrażenie, Wszakże

osoby, mające się na nzyonomii czasów naszych, od dawna już powtórnego się obawiały wybuchu ducha ciemnego, który od 3 lat życie nasze narodowe podmula i podkopuje, albo przynajmniej ono zatruwa i przeistacza, Po» strzegaliśmy od kilku tygodni nadzwyczajne krzątanie się i mruczenie pewnych przedsię« bierczych agentów nierządu, potajemne między nimi kómunikacye i podróże, nadzwyczaj żywe korespondencye, właśnie jak przed słynną uroczystością Hambachską. Z Strasburga i Paryża, ku którym miastom ciągle z tęsknota oczy są obrócone i skąd nieustannie zachęcenia i słowa pociechy nadchodzą, czynnie zamiary buntu popierano, mimo rozdwojenie, które tymczasem między politycznymi wychodźcami w obu miastach powstało *); zdaje się więc, że propaganda rewolucyjna przedewszystkiśm do tego zmierza, aby w kraju ościennym na wszelki sposób wzniecić rozruch jaki, a tak pozorną sobie wyjednać sposobność wmieszania się w sprawy niemieckie. Słychać, że demagodzy, Bauschenplatt i Herold, zStrałburga oddaleni, wprost się udali ku Frankfurtowi. W Frankenthal odbywały i odbywają się

· ) Słychać, że przed kilku dniami wielką obchodzono uroczystość pojednania rniedzy dyssyde»tarni i ie dopiera >rszyscy się połączyli. itych pa?istw konstytucyjnych. Chociaż usiło« wano zataić ile możności wypadki śledztw w Tiihirulze, dostąpiono jednak w publiczności przekonania, źe ważne baruzo fakta już się objawiły. Owe wychwalania przesadnych teorematów, których urzeczywistnienie rozmaitym podpada modyfikacyom, owe wymuszone i fałszywe narzekania na gwałty, niby to przeciw konstytucyom wymierzone, na dążenia rządu ku przygnębieniu wolności i na spiknienie się arystokracyi na zgubę ludu - te to marzenia utrzymują między pospólstwem owę na« miętność i wzburzenie umysłów, a młodzież popędliwą, niezdatną do osądzenia czynów rządu, podżegają one do tworzenia klubów politycznych i do poddania się pod namowy pojedynczych osób. ambitnych, z wielkim zaiste uszczerbkiem dla własnego, prawdziwego i szlachetnego wykształcenia. Uczestnictwo tylu akademików w uroczystości Hambachskie', pokazało naprzód te zabiegi w odrażającej ich i smutnej postaci i przywiodło ono do milczenia dawniejsze zarzuty, jakoby niesłusznie ze strony rozsądniejszych na śmieszne naśladownictwo rewolucyi lipcowej powstawano. Wypadek Frankfurtski, wywołany, jak się zdaje-, ptzedewszystkiem przez podstępy fanatytznyih akademików, złe głęboko ukryte bardziej jeszcze na jaw wyciągnął i wzbudza żywe życzeni e, aby cała istność akademicka i życie na uniwersytetach zupełnego i radykalnego doznały przekształcenia, aby na t)ch zakładach ściślej.szą zaprowadzono kontrolę i dozorowanie, i aby ile możności, gdzie się to tylko da zrobić, uniwersytety z małych miasteczek, prawie zawsze siedlisk ciemnego oporu przeciw · ustawom wyższym, do stołecznych miast przeniesiono. Przeto też łatwo się sprawdzić może wieść tu obitgająca, ie uniwersytet ż T u I łingi zostanie gdzie indziej translokowany., "

Niderlandy.

Z H a g i, dnia 7. Kwietnia.

Król nasz przed kilku dniami zachorował.

Ponieważ jednak buletyny zdrowia nie wychodzą, z pewnością przypuścić wypada, ie zasłabnienie Króla żadnej nie wznieca obawy i w żadnym względzie nie jest niebezpiecznem. Słychać, źe N. Pan spokojną przepędził noc. Przy kommunii świętej, którą dzisiaj cała rodzina Królewska w Wielkim kościele z rąk X. Dermouth przyjmowała, Król jednak przytomnym nie był. .. Gazety nasze donoszą: "We dl * wiadomości z Flandryi, zniechęcenie w wojsku belgijjBkiemdotego doszło stopnia, ie eięcodzien

nie groźnego obawiają powstania. Ustawicznie słychać tam o pojedynkach, bijatykach i zranieniach na śmierć. Przeszło 10 oficerów wysokiej rangi i trzej Generałowie prosili o u widnienie od służby, jeśliby nie chciano odprawić oficerów francuzkich warmii belgijskiej umieszczonych. Oficerom naszym zostającym w niewoli woj ennej francuzkiej, pozwolono odbywać podróż po Francyi, nie wolno im atoli przybyć do Paryża. Między żołnierzy rozdano odezwy, aby się zaciągali do wojska Dom Ped a; każdy z nich przyjmujący takową służbę, mIał dostać 25 fI. Ta jednak odezwa nie miała skutku.

Belgia.

Z B ru x e 11 i, dnia 4. Kwietnia.

Izba reprezentantów przyjęła na wczorajszej sessyi projekt do prawa, które stanowi, iź pieniądze pięciozłotowe i dziesięcio-zło* Iowę mają być tylko do końca roku bieżącego przyjmowane we wszystkich kasgach krajowych. Zajęła eiq potem Izba budżetem Ministerstwa woj ny; na wniosek Kornmiesyi zmniejszyła pensyą Ministra z 25 000 franków na 24 800 fr.; pensyą innych urzędników wynosi 160,000 fr., a została zmniejszona ilością · .2,4 franków. Na główny sztab uchwalono 665,907 fr., na Intendantur A wojskową 161,106 fI., i na artyłeryą 6,694,180 fr. Dalsze obrady do następnej stesyi odłożono. Spodziewamy się W przyszłym miesiącu rozstrzygnienra sprawy naszej. D n. 7. Kwietnia przybędzie tu Marszałek Gerard. Częstsze narady Arnbassadora naszego w Paryżu z Xicciem Broglie mają jeszrze inny cel oprócz porozumienia się względem kosztów wyprą Wy Antwtrpskiej; mianowicie ostatnia tonferencya iych dyplomatów, była skutkiem depeszów tlajwiększej wagi, które przywiózł P. Devaux. Ze Strony HfWandyi, przewłoka nie pochodzi z osobist* ścf Pana Zuylen,albo Dedel; ale jedyną przeszkodą jest zdanie samego Króla Holenderskiego, kióry mimo wszelkich niebezpierzeństw, chce zmusić przeciWną stronę do ustąpienia. Odebraliśmy wiadomość z Paryża» .iź Hrabia Fiaha ul t został wyełauy z waźnemi poleceniami do Londyn u; poselstwo to ma mieć związek z sprawami wschodniemi. Z dnia 7. Kwietnia.

Antwerpski J o u r n a l d u C o m m e r c e opiewa: "Drogą prywatną dochodzi nas. wiadomość, że Francya i Anglia postanowi'Y9 znieść embargo, na okręty holenderskie rrrłoźone. Skłonni jesteśmy do wierzenia tej wiadomości, gdyż ona nielylko od osób świa» wierny, ie Anglia i Francya się przekonały, ii z przyczyny asstkuracyi morskiej środki przeciw okrętom holenderskim przedsięwzięte, własnym ich poddanym większą przynoszą szkodę, nii handlowi holenderskiemu. W nocy z dnia 31. Marca na l. Kwietnia przybył tu z depeszami z Wiednia Hrabia Leon d'Andelot, Nazajutrz miał posłuchanie u Króla. Wysłani niedawno do Francy! Kotnmissa rze wrócili do tutejszej stolicy. Wypadek danych im zleceń obiecuje znaczne korzyści przemysłowi naszemu. Jest nadzieja, ii na posiedzeniu w roku 1834. dzieło połączonej Kornmissyi przełożone będzie Izbom prawodawczym francuzkiej i belgijskiej. Dziennik I n d e p en d a n t donosi, ii przed kilku dniami blisko go Holendrów uczyniła wycieczkę z warowni Lilio i popsuło kilka szańców, które Belgijczykowie wysypali. Gdy Izba reprezentantów na wczorajszej Sessyi przyjęła pojedyncze artykuły budżetu ministerstwa wojny, Pan Brabant zdał sprawę o kilku dodatkach sekcyi centralnej w wyrazach następujących: "Sekcya centralna wnosi, aby połowę tylko całej summy budże tu ministerstwa wojny oddać na 6 miesięcy pod rozporządzenie rządu, wyłączając jedynie sprzęty artylerycżne i inżenitrskie. Aby zaś nie miano jakiej wątpliwości o sposobie myślenia Izby reprezentantów, sekcya centralna poczytała sobie za powinność być wiernym jego tiómaczem, przytaczając powody proponowanego' ograniczenia. Sprzykrzyła się narodowi przewłoka układów dyplomatycznych; chce on załatwienia naszych sporów x Holandyą. Dla pozyskania tego celu gotów jest jeszcze' czynić nowe ofiary. Tak więc, nie w zamiarze oszczędzenia wydatków na wojsko w stanie wojennym, nie w zamiarze zmniejszenia tego pięknego wojska tak wielkim kosztem urządzonego, radzimy W Panom uchwalić budżet tylko na 6 miesięcy. Nie mamy w tern żadnego innego widoku, jak wezwać rząd do przedsięwzięcia energicznych środków dla zapewnienia niepodległości Belgii, jeśliby po upłynieniu 6 miesięcy nie było nadziei niezwłocznego załatwienia sprawy naszej. W takim zaś razie dalecy od iądania oszczędności, powiększymy owszem zniewalające środki nasze, abyśmy orężowi naszemu zwycięstwo zapewnili." F 2 a n c y a.

Z P a ryż a, dnia 6. Kwietnia.

Posiedzenie Izby Deputowanych d. 5, ro. b, Dyskussye nad budżetem Ministeryum wojny.

Pan Luneau żąda, aby do Marszałków Francyi takie to prawo zastosowano, ażeby nie pobierali równocześnie kilku płac za rozmaite) urzędowania. Wniosek ten odrzucono, z przy. czyny, że ranga marszałkowska jest (ylko go- . dnuścią, nie stopniem warmii. Podobnie nieprzyjęto wniosku PanaAuguis, stosownie do którego Minister państwa nie miał żadnej od krajy pobierać płacy, któraby nie była połączoną z jego urzędowaniem. - Pan Havin wnosi, aby odtąd żadnego we Francyi nie wolno było nosić orderu, jak tylku order legii honorowej. Ministrowie i kilku Deputowanych, oświadczają się przeciw temu, broniąc noszenia orderów, które, choć teraz wię. cej nie istnieją, jednak posiadaczom onycb za zasługi prawną drogą dane były. Pan de Ccrcellts odezwał się: "Proponuję poprawkę końcem unieważnienia wszystkich orderów!" - Pan Lemercier: "Toby było skasowaniem artykułu Karty." (Oklaski i śmiech w centrum.) Pan de Corcelles- "Być moie, ie dekret względem stanu ob ężniczego miejsce tego artykułu zajmie." (Smiech na ostatnich końcach ławek. Niespokojność w centrum.) - Przyjęto polem następujący wniosek: "Nie powinno być nadal żadne mieszkanie urjędowe w budowli publicznej dane bez poprzedniego rozkazu Królewskiego, a w roku przyszłym ma być dokładny wykaz lokalów urzędowych do budżetu' przyłączony. * Prezes oświadcza nareszcie, ie obrady nad budżetem wydatków skończone, ie zaś Izba nad niemi kreskować niepowinna, zanimby własny jej budżet nie był uchwalony. Utworzyła więc w tym celu wydział tajny. W M e s s a g e r czytamy: Wedłe listów r Porto Admirał Sartorius miał znowu wrócić do posłuszeństwa i powinności. Miasto powtórnie na kilka tygodni w żywność opatrzone, a nadchodząca pora wiosny ułatwi naturalnie też dowóz onej i amunicyi. Warmii Dom Pedra panuje chwalebny duch, ponieważ ona położenie swoje porówny wając z stanem Miguelistów przekonywa się, ie tamci nierównie gorzej stoją, Z Tulonu donoszą pod dniem 30. m. z.: "W tym momencie zawija do portu naszego bryg "le Cygne" z Alexaridryi, skąd dn. It. m. z. wypłynął. Depesze, które przywozi, ściągają się podobno do układów z Poftą, które jak się zdaje, na niczern spełzły. Wysłano te depesze natychmiast sztafetą do Paryża. Kapitan brygu opowiada nam, ie Basza Egiptu nie chce zaprzestać kroków nieprzyjacielskich ani zastosować się do roszczeń Admirała Roussin. Wiadomość ta zdaje się być aulen ticszlemy II Pogłoska niesie, że obecny tu Admirał Du ereil de Vi U eneuye eskadra, zgromadzającą sit; teraz w Tulonie, do Dardanelów poprowadzi i ie w drodze tamże Ankońską załogę zabierze. Wyjazd Pana Ducrest de Vijleneuve jutro podobno już nastąpi. Trzej młodzi Judzie, członkowie towarzystwa przyjaciół praw ludu, t. j . Petit-Jean, prawnik, Mi(on, woźnica i Eugene, literat, stanęli wczoraj przed sądem Assyzów obwinieni o odbywanie bez pozwolenia rządu zgromadzeń z przeszło ąo osób się składających. Prócz tego oskarżono Petit Jeana, źe zelżył osobę KróJa i podbudzał do nienawiści i pogardy rządu istniejącego. Z przyczyny wsze lako nieobecności adwokata towarzystwa Pana Joly i innych członków, którzy się z ppwodu choroby w domu zatrzymali, odroczyła Izba sądowa process ten na d. 10. tn. b. Symonistom bardzo źle się powodzi. W N antes tuta się ich kilkunastu, szukając chleba, jako najemnicy. G a z e t t e de F r a n c e donosi o usilnych, lecz bezskutecznych przełożeniach, uczynionych rządowi przez pewnego członka ciała dyplomatycznego, i przez jednego z najznakomitszych Rojalistów, celem wyjednania uwolnienia Xieiny Bęrry. Dziennik M e ssag er des Cha mb res umieścił listę Deputowanych, którzy się przyłożyli da składki dla Pana Laffitte. Między innymi Generał Lafayette dał 500 fI.; Margrabia de Bryas, 500 fI.; Chasle 500 fI.; Devaux, 100 fI.; Odilon-Barrot, loofr.; Coulmann, 100 fI.; Glais »Jizoin 20 fI.; Generał Thiard 500 f; Laboissiere 20 fI.; Salverte 100 fI.; Arago 100 (r.; Bavoux ioofr,; Marszalek Clauzel 500 fI.; Koechlin 50 fr.; Garnier- Pages 50 fI.; Hrabia Duchaifauk 50 fI.; Girardin 500 fI.: Alfred Montebello 500 fI.; Grammpnt 2000 fI.j Mosbourg 200 fI.; Las Cazes 200 fr; Merilhou 100 fI.; Ludwik Napoleon Bonaparte przesłał list do wydawcy dziennika N a t i o n a l, oświadczaj ąc, iź przystępuje do składki i przesćła 600 fI. W Strasburgi! 3' oficerów 49. pułku zebrało »51 fr. W Rouen zebrano dotąd 7375 fr; V Havrp 4700 fI.; w Nantes 4g? fI.

Życzeniem jest rządu, aby na następne posiedzenie Izb, Pan Delessert piastował urząd Prezesa Jzby Deputowanych. Slypbac, iż Ministeryum nie jest bynajmniej zadowolone z sposobu, jakim pan Dupin dotąd urząd len sprawuje. Król kazał bibliotekom swoim prenumerować na dzieło Pana Kamila Pagaiiel:'" tiistoiiede Frederic Ie Grand. - P. Poisson, członek instytutu wydał tu drugą edycyą swego dzieła "Traite de JVJecanique-" - Księgarnia Abla Ledoux ogłosiła pismo Pana A. Sabuttet "Chronique du jour des mor;s." Księgarz Furne ogłosił nowe dzieło nader pożądane, nadzwyczaj tanie i miernej objętości. Jest to "Biographie universelle II w 6 tomach (za toin w 8ce liczący QOO do 700 stron, 2 fr. 50 cent) Codzień spodziewamy się tu przybycia Generała Sayary z Marsylii; płonną jest wiadomość, jakoby Dr, Dupuytren pojechał tam dla przedsięwzięcia operacyi chirurgicznej wspomnionemu Generałowi. W calem wojsku naszem wybierają żołnierzy, którzy umieją rzemiosło mularskie, ślusarskie i ciesidskie; tapy rnają być posjani do Tulon u, a stamtąd do Algieru.

Kilka dzienników twierdzi, że na składkę dla Pana Lafhtte Kroi ma dać pół miliona, ale pod warunkiem największej tajemnicy. Znany Hr, Mesnard, przybywszy tu niedawno, prosił zaraz o pozwolenie udania się do Blaye; lecz mu odmówiono.

Na obiedzie dyplomatycznym danym przez P. Dupin, P. Odilon Barrot siedział obok HI.

Pozrp di Borgo, który oświadczył życzenie poznania tego mówcy, P. Maugin siedział przy Baronie W erther, a Marszalek Clauzel przy Marszałku Soul1. Po skoriczonem posiedzeniu Izb, ma być ustanowiony Komitet, złożony z Kommissarzy francuzkich i belgijskich, dla przejrzenia taryfy celnej obu krajów, Z dobrego źródła dowiadujemy się, źe Pan D u p i n, który dotąd właściwie jeszcze wahał się, czyli ma należeć lub nie należeć do oppozycyi, oświadczył się teraz wyraźnie przeciw Ministrom- Ma zacząć od tego, iź się wszelkiemi siłami opierać będzie zwołaniu w tym roku drugiego zgromadzenia Parlamentu. Przynajmniej to jest pewna, źe z powodu tej zmiany systematu P. Dupin, walka o Ministerstwa stanie się daleko żywszą, a to sprawi, że rząd raz przecie stanowczo za tym lub owym systernątem polityki wewnętrznej i zewnętrznej oświadczyć sie będzie musiał. Zdaje się, że pomimo wszelkich względów, jakie Król ma dja Izby, gdzie P. Dupin znaczne liczy stron* nictwo, przeważy jednakże osobista skłonność Króla do systematu ustępującego w sprawach zewnętrznych, a do sprężystości w administracyi wewnętrznej. Kilkunastu professorów ogrodnictwa r główniejszych zakładów naukowych w Paryżu, ednoczyło się dp wydania d*ieła jedynego uych (Dictionnaire des sciences naturelles). Ma się słownik ten składać z 60 lomow textu, i to« mu tablic, i 12 tomów rycin. Przepyszny ten atlas, robiony przez najznakomitszych ryto. wników, mieścić w sobie będzie 1,220 rycin, · wyobrażających przeszło 3,000 przedmiotów.Całe dzieło wychodzić będzie za prenumeratą pojedyńczemi zeszytami. Od dawna projekt o stanie oblężenia byłby był nanowo do Izb wprowadzonym, gdyby większość Ministeryum, a nawet Pan Guizot, który pierwszy podał myśl do tego środka, nie trwali ciągle w oppozycyi przeciw Królowi, Marszałkowi Soult i Panu Thiers. N a czele tej oppozycyi stoi Xżę Broglie, i dziwić się należy, jak mógł w Izbie Deputowanych oświadczać, iż on szczególniej się przyczynił do mianowania Hrabiego Sebastiani. Tak co do we· ymęirznych urządzeń, jak i co do zewnętrznej polityki, obstaje Xiążę ciągle przy dawnych swych widokach, i właśnie temi dniami były r tego powodu nader żywA rozprawy w Radzie Ministrów, tyczące się interesów wschodnich.

Pt) skończonem posiedzeniu chciał Xiążę na nowo podać się do dymissyi i tylko przedstawienia Pana Guizot odwiodły go od tego kroku. Likwidator domu Laffitte oświadczył, że summy, które P. Laffiite rozdał był w przeciągu ostatnich lat 15. jedynie z wspaniałomyślności i na wsparcie różnych zakładów zbliżających się do upadku, wynoszą przeszło 19,250,000 fI.

Kontr Admirał Baron Hamelin mianowany został na ten rok generalnym inspektorem marynarki i ekwipażow liniowych. Wkrótce ma rozpocząć swoje urzędowanie w Cherbourgu. Do Metz przybył General Georges, celem utworzenia brygady z wojska, którego część jedna stoi na załodze w Verdun. Prezydent Zjednoczonych Stanów północnej Ameryki mianował Pana Lewit Harris, sprawującym interessa przy Dworze tutejszym. W La Hogues zdarzył się niedawno dziwny wypadek. Morze przy swojem opadaniu ustąpiło tak daleko, iż cała zatoka została wysuszoną aż do miejsca, gdzie w roku 1692 kilka 0* krętów sławnego Tourville flotta angielska Admirała Roussel spaliła lub zatopiła. Okręty e nie były jeszcze popsute, a nim wezbranie <norza nastąpiło, wyciągniono 6 dział i kilka wozów kul. Przedmioty te znajdują się w dobrym stanie, chociaż 141 lat na dnie morekietn leżały. Żeglarze mniemają, iż dnia 5. Kwietnia morze opadnie podobnie jak wówczas. Gdyby na ten dzień przysposobiono stosowneirodki, wtedy możnaby stąd większą odnieść korzyść. Król potwierdził następujące wybory: Panów Monmerque i Stanisława Julien na członków Akademi napisów i sztuk pięknych, a Pana Roberta Brown na członka Akademii króle* skiej umiejętności. A n g l i a.

Z Londynu, dnia 6. Kwietnia.

Sprawy bankowe, jak sie, zdaje, wielkie rnieć będą trudności. Wczoraj Izba Dyrekto» ryalna odprawiła zgromadzenie, na którem roztrząsano propozycye, uczynione bankowi przez Kanclerza Izby Skarbowej na posiedzeniu jego z Gubernatorem i Podgubernatorem banku. Zdania były podzielone, wszelako donoszą nam, że większość posiadaczów akcyi nie przyjęła warunków, pod któremi rząd list przywileju gotów odnowić. Ponieważ zazwyczaj na tych zgromadzeniach najściślejszego dochowują milczenia, zbywa więc w publiczności na pewniejszych wiadomościach o wypadkach obrad; że jednakowo nie są porny. ślne, pokazuje się ze zniżenia nadzwyczajnego papierów bankowych. Ma być zamiarem rządu proponować Parlamentowi, aby corocznie 100,000 funt. od summy uchwalonej Dyrektorom za kierowanie sprawą dług« narodowego, potrącono, z czego, oraz z innych redukcyi wynikłby roczny uszczerbek dla banku, wynoszący 200,000 do a50,000 funt. Dokument tej propozycyi się dotyczący, ma być jak najdokładniej wypracowany, a w końcu ponowienie listu przywileju tylko na pewny czas być dozwolonem. Względem ogólnych zasad wsprawach banku porozumiały się podobno rząd i bank, idzie więc tylko o uzyskanie summy jakiej w gotowiznie na korzyść państwa. Jeśli bank potrącenia te znieść potrafi, byłoby to zapewne dowodem, że dot?chczasowe korzyści jego były istotnie ogromne. Wszakże publiczność z tych przelożtń w ogólności niezadowolona; jedni, ponieważ ku wszystkim ograniczaniem i nowościom niezwyciężony czują wstręt; drudzy, ponieważ zupełnego chcą zniesienia monopolu.

W doniesieniach giełdowych gazety T i m e s czytamy o tym przedmiocie, co następuje: między właścicielami obligacyi bankowych powstała wczoraj wielka trwoga w skutek pogłoski o warunkach, pod któremi się od rządu odnowienia swego monopolu spodziewać mogą. Z pomiędzy tych warunków wymieniają też ten, Że żądano od nich wypłacenia 250,000 funt. szt. rocznie, albo, co to samo znaczy, żeby wszystkie interesa rządowe odbywały się bez żadnego wynagrodzenia. Roszczenie ta państwa. Dodajemy, źe nie byłoby też w gólnośei koizystnem dla interesów pieniężnych, ponieważ przez to, źe posiadacze monopolu znaczną suminę za swój przywilej płacić mają, nikt się z monopolem samym nie pojednał. Rozumieją powszechnie, czego nawet i doświadczenie nauczyło, iż skutkiem roszczenia tego Mnisirów , będzie usiłowanie te strony banku, aby summe, którą rządowi płacić musi, na innych interesentach wycisnąć i im ją uskąpić. Publiczność jednak przeciwnie życzy zupełnego zniesienia monopolu, choć ze strachu przed bankiem niejeden nieborak nie waży się jawnie z tern odezwać. II T i m e s donosi: Względem utarczki pod Oporto d. 24. m. z. stoczonej dowiadujemy się, źe Dom Pedro i Marszałek Solignac właśnie byli w kościele na nabożeństwie, gdy Migot liści natarczywie uderzywszy na wzgórzaAntao, Pedrystow stamtąd wyjiarli. Dom Pedro, Solignac i -oddział brygady angielskiej, pod wodzą Pułkownika Oadler, przyśpieszyli na pomoc, ale ostatni natychmiast, podsuwając się aby zdobyć powtórnie stanowisko, został zabity i wojsko już się zarzynało cofać, gdy Major Brownston z pułkiem angielskich majtków nadszedł, pagórek szturmem zdobył i posiłkowany przez bateryą, której działa Dom Pedro sam ryehtował i z których sam strzelał, Migueli stów z wielką ich stratą (300 zabitych 1 ranionych, 3 70 w niewolą zabranych) odparł. N a stronie Pedrystow było 13 zabitych, a 126 ranionych. Równocześnie przypuszczali Migueliści atak na La Luz (far zaniku daFoz)iua posterunek pod Postijleiro, gdzie ich wszelako wszędzie odparto. Żywności zapasy nadeszły znowu do Oporto i rozumieją powszechnie, ie jeśli jeszcze 5000posiłkowego wojska nadejdzie, Pedryści będą w. stanie wyruszyć do Lizbony.

Okręt trzymasztowy "Edward" z 200 majtkami, działami, amunicyą i znaczną summa gotowizny, przeznaczonej dla Dom Pedra, wyszedł r Dunów pod żagle udając się do zatoki Vigo. Agenci Dom Pedra mają przy wysćlaniu transportu tego to zapewne na celu, aby takim sposobem zastąpić osadę, która podług podobieństwa do prawdy, flotę Admirała Sartorius opuści. Okręt" Merkury" puści się podobni« z Dunów do Oporto z 300 uzbrojonymi francuzkimi żołnierzami. List Kapitana okrętu" London Merchent II donosi, źe okręt "D owe II zabrał na pokład znaczną ilość prochu, którego niedostatek dotychczas nie pozwalał Marszałkowi Solignac zaczepne rozpocząć działania.

ROZlllaite wiadolllości.

W roku 183a. liczono na uniwersytecie lwowskim 1,391 uczniów, azaiem tylko o 178mniej jak w Berlinie. Liczy uniwersytet ten trzy wydziały: filozoficzny, prawniczy i teologiczny, Z nauk lekarskich dawane są jedynie nauki me d) czno - chirurgiczne; kti> zaś chce się doktoryzować z medycyny, udaje się do Wiednia, gdzie oraz 5cm niemajęinych Galicyanów uczących się medycyny, pobiera od rządu roczne wsparcie w ilości 200 zł. reń, w monecie konwencyjnej (800 złtp.) - Najliczniejszy jest aletni łakuhet filozoficzny, który każdy chcący wstąpić do jednego z 3ecb innych wydziałów, wprzódy całkowicie i z dobrym postępem ukończyć musi. Liczba uczniów tego wydziału wynosiła w ogolę 499, między którymi znajdowało się ze względu na narodowość: potomków Polaków 177," Rusi 200, Ormian 9, Niemców 69, Żydów 24, a Węgrów, Czechow i t. d. 20. - Wydział prawa i adminisiracyi, którego nauk? rozłożone są na lat 4, liczył w ogolę 241 uczniów, z pomiędzy których było potomków Polaków 117, Rusi 23, Ormian 4, Niemców 92, Żydów :t, a Węgrów, Czechów i t. d. 5. - * Co do wydziału teologicznego, który równie na 4 lata jest podzielony, ten uczęszczany był przez 485 uczniów, w której to liczbie było 145 potomków Polaków, 320Rusi, 3 Ormian, 9 Niemców, a 10 Węgrów, Czechów i t. d" - Nareszcie dwuletni kurs nauk medyezno-chirurgicznych, nie miał r. 183r. jak tylko 63 słuchaczów, (a między tymi 12,potomków Polaków, i Rusi, 10 Niemców, 4.1 Żydów, a t Węgier).

Nowinki A z Paryża* - Niezmiernie ubawiła publiczność krotochwila zapustna P P. Dumersan 1 J aime: Le baptenu du petit Gibon; dawano także i przyjęto z upodobaniem parodyą zeznanej tragedyi Wiktora Hugo: LucreceBorgia, napisaną przez PP. Scribe, Vann i Desverger, pod tytułem: Une repetition generale. Podczas tegorocznego karnawału w Paryżu dawano nie raz jednej nocy około 2,000 balów i wieczorów tańcujących. Jtźli w przecięciu policzymy 1,000 balów na noc jedne, na cały karnawał wypadnie zatem 50,000 balów, na których tańczono 500,000 kontradansÓw i 100,000 walców. Statystyk francuzki nie obliczył, ile na tych balach zdobyto serc, ile nie> wierności popełniono! Najstarszy z rodziny francuzkiejMontmorency zwykle nazywany bywa pierwszym Baronem chrześcijaństwa, ponieważ rodzina (a utrzymu z szlachty, nawróconej na wiarę chrześcijańską. Gdy Talleyrand zdybał raz w pewnym salonie Xiecia Montmorency z Baronem Rotschild, właśnie gdy ten ostatni do stanu szlacheckiego wyniesiony został, rzekł do Xiecia: "Pierwszy Baron chrześcijaństwa pozwoli zapewne, że go przedstawię pierwszemu Baronowi Żydów.« Wiktor Hugo, słynny poeta francuzki, urodził się w Besancon d. 26. Lut. 1802., i dzieckiem będąc towarzyszył ojcu w wyprawach do Włoch i Hiszpanii. Tym sposobem wyobrainość jego pierwszy uzyskała popęd. Jako rys z życia jego podajemy następujące zdarzenie: Delon, jego przyjaciel młodości, zawikłany był w znany spisek saumurski. Hugo doniósł o tern matce swojego przyjaciela i jako zbiegowi ofiarował mu swoje pomieszkanie. List (en wpadł w ręce policyi,LudwikXVIH. przeczytał go i dał Wiktorowi Hugo pierwszą opróżnioną pensyą. Niejaki Pan Tijercelin zaleca w dzienniku Des connaissances usuelles (Czerwiec 1832.

8tI. 310.) następujący sposób, podług którego moina mięso przez dni ośm 2upełnie w świeżym stanie utrzymać. Potrzeba mięso, jak tylko od rzeżnika przyniesione zostanie, pokrajać na tyle jwałków, na ile obiadów jest przeznaczone, i każdy kawałek w osobnym garnku, który powinien być więcej wysoki, jak szeroki, nalać mlekiem, ażeby takowe na 2 do 3 cali mięso okrywało. Garnki te należy postawić w chłodnem miejscu, mleko się zsiędzie i dopiero z tej osiedlizny wyjmuje się mięso, gdy go potrzeba będzie. Przed gotowaniem lub pieczeniem należy to mięso w czystej wymyć wodzie. Pan Tiercelin zapewnia, że mięso tym sposobem przyrządzone nie tylko się, świeżo utrzymuje, lecz że staje się nawet delikatniejszem i nabiera bardzo przyjemnego smaku. Utrzymuje,że sposobu tego można zwiel ką korzyścią używać na wsi, gdzie częstokroć raz tylko na tydzień można mieć świeże mięso, a gdzie przeciwnie mleko bardzo jtst tanie. Sposób ten tym bardziej mieazkańcom wei poleca, ileźe i ono mleko zsiadłe, użyte do przechowania mięsa, na coś jeszcze w gospodarstwie przydać się moie.

· Na jednem z posiedzeń Izby niższej w Anglii miał Pan Harley w sprawie północno-amerykańskiej tak rozwlekłą i nudną mowę, że Aawki już znacznie były się wypróżniły, gdy ku wyjaśnieniu jednego miejsca mowy swojej śądał, ażeby akt powstania odczytano. Burkę, story już dawno z niecierpliwością na głos czekał, powstaje wtedy właśnie i rzecze: "Ależkochany przyjacielu, po co u licha żądasz, aże. by akt powstania odczytywano; czy nie WIdzisz, że już większa połowa członków p 0wstała i wyszła. II Śmiech głośny rozległ się pp całej sali i tyrn sposobem ptzerwano nakoniec owę nudną mowę. W Bawaryi robią z ćwierci kartofli 40 do 50 funtów surowego cukru. Tamże robią także wino i piwo 2 kartofli. Gorliwy archeolog Pan Valdeck pisał co następuje pod dn. 1. Listopada z Palenque, owego inexy kańskiego Herkulanum: "O d ośmiu dni, jak tu przybyłem, nie mogę jeszcze upamiętać się z podziwienia mojego. Ruiny, które oglądałem, rozciągają się 12 do 15 mil stroną gor koło rzeki Micho!. Sąto gmachy rozmaitej wielkości, wcale niepodobne do owych, jakie w Mexyku widziałem; tu niezgrabnie, owdzie jak najpiękniej budowane, wszędzie zaś wzniosłe i godne podziwienia. Przekonany jestem, że miasto Palenque zbudowane jest przez naród, który w cywili. zacyi postępy uczynił, żył w e p o c e, zbliżającej się do c?aeów bohaterskich Grecyi, i że tu przemieszkiwał ow pierwszy prawodawca Mexykanow Quetzalcoatl (biały i brodaty człowiek). Odkryłem kilka napisów, które nie zdawały mi się tak hierogliticznemi, jak owe starożytnego Fulrikas. Wziąłem się do roboty i spodziewam się tyle ważnych szczegółów nagromadzić, że one sowicie wynagrodzą moje trudy i niebezpieczeństwa. II W zdaniu sprawy z ostatniego publicznego posiedzenia Ces. akademii nauk w Petersburgu, umieszczonego w gazetach tamtejszych z d. 4. (16 ) Stycznia 1833.» znajduje się wiadomość, że akademia ta utraciła przez cholerę kilku członków swoich i wymieniono Goethego, Cuviera, ChI. D. Becka filologa i Profeesora w Lipsku, wreszcie Setiniego, sławnego archeologa. Rzecz szczególna, jak tpógł zdawca sprawy z działań akademii tak wielki błąd popełnić,kiedy żaden z tych uczonych mężów nie umarł na cholerę i nawet nie było choroby tej w krajach, w których ooi pomarli, Według sprawozdania Amerykańskiego towarzystwa wstrzemięźliwości za rok J832, znajduje się teraz w tym kraju 21 podrzędnych towarzystw tego rodzaju, od których jeszcze zależy 4,000 to ivarzyet w sióstr wstrzemięźliwości. Przeszło 500,000 osób w Stanach Zjednoczonych, zobowiązało się pisemnie nie używać Żadnych mocnych trunków, a więcej 1,500,009 zachowuje to prawidło bez urzędowej obietnicy. Zamknięto już przeszło 1 000 gorzelni i przeszło 4,000 kupczących wódką rzuciło się okazujecie, ie odzwyczajono nawet od irunku 4,500 nałogowych pijaków.

Dnia 35. z Lutego odkryto w Rzymie w bibliotece Kapitolu marmurowy posąg Kanowy, sporządzony z rozkazu Papieża Leona X I I. Pani Catalani kupiła willę (mieszkanie wiejskie) w okolicach Florencyi na stały pobyt. Miejsce to, któremu Wielki Xiążę nadał nazwanie Willa- Catalani, było niegdyś własnością Medyceuszów.

Obrzędy weselne uZuiudzinow mają w wielu rysach podobieństwo z takiemu obrzędami Rzymian. Pannę młodą uprowadzają przemocą z domu rodzicielskiego, lecz nie czyni Ifgo pan młody, ale raczej jej krewni. W dniu wesela trzykroć obchodzi oblubienica ognisko małżonka swojego, polem myją jej nogi i wodą tio tego użytą skrapiają sprzęty domowe, łóżko i wszystkich zaproszonych gości. Poczerń usta oblubienicy namaszczają miodem, bez wątpienia aieby jej dać poznać, iź ku przyszłemu małżonkowi swojemu tylko wyrazów słodkich używać powinna. Po tej ceremonii zakrywają jej twarz i oprowadzają około wszystkich drzwi domu. Na każdym progu zatrzymuje się, z cicha tupa nogą, a obecni obsypują ją żytem, jęczmieniem, bobem, grochem i makiem) przyczem te mówią wy. rasy: "Gdy będziesz bogobojną, wierną i dobrą gospodynią, będziesz wtedy od wszystkich poważana i na nici ero brakować ci nie będzie." Tu zdejmują jej' zasłonę i wszyscy usiadają do stołu. Wieczorem młode dziewice starają sję obciąć jej włosy, i przemocą do łożnicy prowadzą.

Rodzice w Anglii zostawiają córkom wolny wybór w zamęściu; we Francyi zaś rozrządzają rodzice ręką córki i ta do ich powagi stóeować się rouei; wszelako we Francyi z równą jak w Anglii troskliwością starają się o dobro córek, i zdaje s i ę, że mimo odmiennego postępowania jest w obu krajach skutek jednakowy. Z tej i z tamtej strony Kanału anajduje się równa liczba małżeństw szczęśliwych. Angielka nie myśli przed 10, rokiem o zamęściu. Francuzka już w i6tym wzdycha za mężem. Umysł Angielki dokładniej przeto wykształcony być moie, i słusznie według chęci własnej woluo jej wchodzić w zamęście. Prawo w Anglii nadaje dziewczętom więcej opieki, jak we Francyi. Otacza je ono niejako pewnem czarodziejstwem magicznem, czego bynajmniej nie ma we Francyi- W Anglii nie mają rodzice wiele znajomoscl, we Francyi zaś obręb znajomości daleko jest rozleglejszy, a przeto córki wystawione są lam na więksje niebezpieczeństwo, SPROSTOWANIE.

W numerze wczorajszym pisma naszego, w artykule o Rossyi, str. 494., stup lewy, wiersz 50. r- po słowie "ilość" dodaj "z b ó ż a. " »e"» e' e

Magistrat Cesarsko - Królewskiego głównego i stołecznego miasta Wiednia, podaje przez niniejszy edykt do wiadomości; Iż zmarły w Wiedniu 1776., Jan Chrzciciel Pil gram doktor filozofii i proto noiarius apostolicus w pozostawionym swym testamencie córce brata swego ś. p. Michała Pilgram, obywatela i malarza w Poznaniu 40ozłot. a obydwom córkom stryja swego Franciszka Pil gram także obywatela i malarza w Poznaniu, imieniem Maryi Annie i Jozefie Pilgram, każdej po 200 złote razem 400 złotych zapisał. Legata te zostały w roku 1778 do depozytu sądowego złożone i przez zakupieniepublicznych obligów funduszowych na przynoszące procenta obrócone. Józefa Pil gram już legat swój w roku 1787. odebrała. Obydwie drugie legaturki zaś, mianowicie córka Michała Pilgrarn, (której imienia niepodano) i Marya Anna Pilgram, zapozy. wająsię na wniosek ustanowionego im tu kuratora w osobie Dr. Hornicker, po bezskutecznem badaniu o ich pobycie przez niniejszy edykt publicznie, aby same lub ich prawni sukcessorowie i potomstwo w przeciągu roku i sześciu tygodni, od dnia pierwszego umieszczenia niniejszego edyktu w dziennikach publicznych rachując, z pretensyami swemi do legatów wspomnionych tu należycie zgłosili i wylegitymowali się; inaczej albowiem z legatami temi podług istnących lu w tej mierze przepisów, postąpi się. Wiedeń.. dnia 13. Listopa da 1832.

Ceny zboża na Pruska miarę; 1 wagę w Poznaniu. Dnia J5. Kwietnia 1833.

Tal. śgr. len. do Tal. igr. fen; l l g 6- l J 5 87 6-- 33 16 17 15 17 15 25 10

Pszenica.. Zyto . . .

Jęczmień Owies .

Tatarka Groch .

Ziemiaki Siana cetnar a n o fI.. Słomy kopa a 1200 fI .

Masła garniec

1 a 6 ao 915 3 I 10

*4 15 1

"""'