ZNACZENIE NARODOWE TEATRU POLSKIEGO W POZNANIU Polski" , czy to wolnomularskie i tam gorliwie uświadamiana resztę społeczeństwa. Wprawdzie praca szła powoli, boi starsza część społeczeństwa, pamiętająca czasy gorsze, od rozbiorów aż po kongres, nie chciała żadnych zmian, niemniej zwyciężali młodzi i już w rychłej walce o język polski za Kaulfussa wykazali swoją siłę "}« Prusacy nie tylko byli w obronie. Z biegiem lat poczęli działać aktywnie i to w różnych kierunkach. Szczególnie uderzyli na duchową kulturę polską, a do walki tej wprzęgli także teatr, Nie było to nic nowego. Już dawniej Goethe polecał go jako dobry środek walki politycznej, a czyż można było nie słuchać słów Jowisza wejmarskiego, zwłaszcza gdy tein teatr stał u szczytów swej potęgi i miał w swym repertuarze dzieła naj sławniej szych swych mistrzów? W W. Księstwie zorganizowano teatr pod kontrolą regencji. Było to konieczne, jeżeli praca miała być celową. Entreprener stawał się zależnym w swem działaniu od władzy politycznej, podobnie jak jego działalność od wskazań polityki. Jeżeli zatem skrępowano tern samem działalność poszczególnych przedsiębiorców, to z drugiej uniknięto napływu tychże i bezskutecznej i niewskazanej konkurencji. Zanim sprawę teatru uregulowano w w. księstwie, przedsiębiorców niemieckich napłynęło tu sporo- Ich działalność ograniczała się głównie do zwalczania konkurenta, choć niekiedy przybierała także formę walki % żywiołem polskim, walki ostrej i napastliwej. Z "Gazety W. Księstwa" 12) dowiadujemy się, jak to 8 czerwca 1815, w chwili obejmowania przez Prusaków władzy cywilnej w Poznaniu jeden z takich przedsiębiorców Bernard Seibt urządził uroczyste przedstawienie, przyczem orkiestra grała w antraktach "Heil dir im Siegerkranz", a sam Seibt przemawiał w sposób bardzo wrogi względem Polaków, Bez wątpienia podobnych wystąpień nie było podówczas więcej, sam atoli ten fakt świadczy, że teatr niemiecki rozpoczynał już wówczas swą polityczną antypolską działalność, ") Wojtkowski A. Wielkopolska w przeszłości: Pod rządami p ruskie mi. str. 167. 12) Gaz. W. Ks. z 1815 Nr. 46.