KRONIKA MIASTA POZNANIA
więc, po najeździe szwedzkim za Jana Kazimierza, łatwo wypędzono Arjan, którzy mieli wielkie kapitały n,a pożyczkach wśród szlachty, ale pozostawiono w spokoju żydów., choć ci tak samo, jak Arjanie, wąchali się byli ze Szwedami, a to dlatego, że nie chciano tracić owych wielkich sum, pożyczonych żydom. Sumy te, zredukowane znacznie, po opłacali żydzi wielkopolscy dopiero w wieku XIX, za wdaniem się w tę sprawę rządu pruskiego. Sprawy te wyjaśnił pierwszy ks. Zdzisław Zakrzewski dziekan wolsztyński, w niezmiernie ciekawej i pouczającej rozprawie p. t. "Stosunek Synagogi w Lesznie do kościołów katolickich w latach od 1698 do 1870" (Leszno 1920).
Szymon Kronthal był zatem w całej pełni wyznawcą idei żydowskich, sformułowanych tak jasno już w końcu XVIIIw. - Na uwagę zasługują inne jeszcze wywody autora, np. o przejęciu kultury niemieckiej przez żydów wielkopolskich, o wybitnych uczonych żydowskich, którzy z Wielkopolski wyszli itd , lecz rozpisywanie się na ten temat wyszłoby poza ramy niniejszych krótkich zapisek. 5. Życiorys Wi 11 ing a. Ten sam autor, Artur Kronthal, ogłosił w "Deutsches Biographisches J ahrbuch" za r. 1923, wydanem w r. 1930, życiorys Ryszarda Wittinga, przedostatniego nadburmistrza niemieckiego miasta Poznania. Witting urodził się w roku 1856 w Berlinie i umarł tamże dnia 22 grudnia 1923 r. Ojciec jego, Arnold Witkowski, wyznania mojżeszowego, handlował jedwabiem najpierw w Poznaniu, później w Berlinie. Ryszard, po ukończeniu gimnazjum, przeszedł na wyznanie ewangelickie i przyjął nazwisko "Witting", natomiast brat jego M,aximilian, wydawca głośnego niegdyś tygodnika politycznego "Die Zukunft", przyjął nazwisko "Harden ". Po ukończeniu studjów uniwersyteckich Witting pracował r. 1879 do 1886 w sądownictwie, poczem przeszedł do administracji miejskiej. W roku 1891 został obrany nadburmistrzem poznańskim. W roku 1902 opuścił Poznań, by objąć stanowisko dyrektora "N ationalbank fur Deutschland".
Zasługi jego dla miasta Poznania są wielkie. Trafnie podnosi je Kronthal. Obszerniej jednak i dokładniej uczynił to już