.. 6AZETA
WIelkiega
XicsiV\f» 
POZNAŃAKIJEGO
* . " . * . D n k m O KacIvv........ _« * * *« " * * * _ «_ III ł-, A ItVV ,0"'«» *i.
n? f f f. W Srodę dnIa 15. Maja.

1839«
Wiadomości zagraniczne»
Francja.
Z P aryż a, dnia 5. Maja, Postanowienie Izby, rozbiór propozycyi Pana Mauguin do środy odkładające, gazety wszystkich stronnictw ganią. Zarzucają Izbie powszechnie, że z sposobności tej nie korzystała, aby żyezenia swoje bez ogródki "wynurzyć" i takim sposobem do zakończenia obecnego stanu niepewności się przyłożyć. Itr. Mole wczoraj do Anglii wyjechał, jak powiadają, tylko dla rozrywki; ale gazety nie omieszkują podróży tej różne podsuwać polityczne cele; głoszą nawet, że jest w styczności z sprawami hiszpańskiemu Niesie oraz pogłoska, że Hr Mole zostanie posłem w Londynie, gdyby Ministeryum z prawego środka i grona 221 utworzyć się dało. Zgromadzenie członków lewego środka, odbyte u Pana Ganneron, wyłącznie się zajmo A wało propozycyą Pana Mauguin do adressu do Króla. Adres sam pod względem dążności swojej powszechne uzyskał zadowolenie, tylko pod względem treści onego rozmaite i sprzeczne były zdania. P. Dufaure i Vivien chcieli też drugą częś-ć adressu przyjąć, w której koronie przepisują, z pośród których mqiów doradzców dla siebie wybieraćpowinna.
W.zakźe przeciw temu oświadczyli się PaIIIb wal ker s i leste, a ) zdanie swoje prze
n? e 7 o n" 8 1 } P owiada o stanie uK bl, LI", I ' h J ' l ' ' k W Z kfadowmlnlsterya nyc : .c ezel la a żSssztWrdZi' "KbI_Y - -lu bn1kiegQ utworzenia gabinetu zawiązano, to 12rz,YnalJ t zachowują w $ m(erZ Ł' £ X
środka, an, bezpośrednio .ani fośredn10. Wrezwan.a n i e o t aU Z d a Je, 3 III f III 51 51 z a S - ' - n y c h pY o w z J a n i - mu S.ę Pana Dulaure, Panu Passy ofiarowaPP c A p ? l ? b T e f« A ymów ,4. Tylko związków ! J i U c h a t e l z Marszałkiem /oull zvuazkow swych n.e zerwali. Korrespondu,ą oraz z wydziałem 221. Niezawodną, że frzntXdfri\M",.I,siefAfi sPraw wewnę! 12 Li > eb!e l * d a «' al« będ» może teżtak łaskaw'/"1 ze l wemu środ 9wi wydziałów  e T . A Z fi J \.; h , O d S A , 'A > ,ezdl <'" " 7 r najdą mężowie, co tak po<&rzędnl st o f e A l E K ZeEhcq -- pA« Guizot gotów EHC hl hl ń StWi o «*"*«. · · *. jeżeliby Pan l . t d . z y r a a ł ID , 1 6 C e, k t Ó f e P a fi M o n t a we awnl - eleMinU J Z a J fi O Wa A A kaj ą jeszcze ciął r a w h n ? s p f r 2 a A A , , C Z n y c h J i głoszą i E n t e P u B f H s o n, o P a n li S'- Claire l A a f a n t e fana HH5Ia.n;rrrr chcą do przyjęcia  Ministerstwa skarbu spowodo;ać Prowizoryjne Ministeryum, jak się zdal e, nie myśli tak rychło ustąpić, kiedy na posiedzeniu w środę, aź do którego czasu zbadanie propożycyi Mauguina odłożono, P. Gasparin projekt do prawa dotyczący się kolei żelaznej z Paryia do Belgii, mającej być kosztem rządu założoną, wnieść zamyśla. J ournal de Paris zamyka list z Tulonu z dn. 29. z. m., stosownie do którego dniem przedtem między maitkami flotty i załogą taineczną do krwawej przyszło bijatyki. Pulk lity liniowy wrócił był z Afryki do Tulonu, aby się tam pokrzepić. Zaledwo wylądował, a już wszczęła się kłótnia między nim a ma rynarzami, którą wszelako energia władzy prędko przytłumiła. Ale wczoraj obie strony znowu się starły i w wszystkich dzielnicach miasta krwawe toczono boje; maitkowie używali cienkich powrozów, do końca których ostre haki były przymocowane. Tylko> z największą trudnością potrafili oficerowie żołnierzy swoich wstrzymać, ale maitkowie niczyich nie słuchali rozkazów. Liczą 2ch zabitych i 15 ciężko ranionych. Powiadają, ie majtkowie winną strona,.« N adeszła tu następująca telegraficzna depesza z Bajonne z dn. f. Maja: «W buletynach z dnia 27. m. z. donosi Espartero o zdobyciu Pena dei Moro, a Maroto sam temu nie zaprzecza. W raportach z d. 30 powiada Maroto, 'fe ik ilka pozycy j n jepfyY1 tą th zdobył, Espartero temu nie zaprzecza, dodaje wszelako, że gwardya Królowej stanowiska te już znowu zajęła. Listy Z Santander z d. 2. b. m. donoszą, że karoliści od oblężenia twierdzy Rumales odstąpili i siły swoje ku (iuardamino koncentrują. Dn. 1. b. m. Diego Leon Belascoain opanował i tam 5 dział znalazł.«. Z dnia 6. Maja.
Nikt juź teraz nie sądzi, aby przed obradami -mi wnioskiem Mauguina względem adressu do Króla, miano się zaiąć utworzeniem Mjnisteryum. Spodziewają się zaś, ie przy tej sposobności Izba się stanowczo oświadczy', <idyby zaś to nie nastąpiło, gdyby Izba jeszcze i nadal na dwie równe części podzielić się miała, nie pozostawałoby rządowi jak tylko starać się o otrzymanie budżetu z obeenem tymczasowem Ministeryum i następnie Izbę rozwiązać. Dziennik sporów wykazuje dziś w następującym trafnym artykule niepodobieństwo utworzenia Ministeryum wśród obecnych okoliczności: «Od dwóch miesięcy nie ustannie powtarzają, że lewy środek został rozjemcą teraźniejszego stanu rzeczy, ie Prancya stanowczo do lewego należy środka, że iewy środek szczególniej parlamentarne re
prezentuje zdanie, i ie w skutek tego Minłsteryum z pośród lewego środka wybrać wypada. Przyznajemy to na chwilę i tej wielkiel teoryi lewego środka pod rozbiór nie podciągamy. Ale czyliź także stronnictwo to, które teraa ma los rrancyi rozstrygnąć, zawiera w sobie wszystkie żywioły stałego rządu? Czyliź ono zdoła własną siłą dostąpić władzy i przy takowej się utrzymać? Czyliź ma własny systemat, mężów, aby takowy n uskutecznić i większość, aby gQ P9pierać? Wie zaiste. Lewy środek mimo całej swej popularności, usposobienia i niezawisłości jest tylko ułamkiem Izby; jest on nawet najmniejszem z pomiędzy wszystkich wielkich parlamentarnych zdań, i nikt nie zaprzeczy, że wtedy tylko rządzić potrafi, gdy ścisłe przymierze z starą opozycyą zawrze i Pana Odilona Barrota opiekunem swoim obierze Jestże Stara opozycyą, obiecująca z pozoru bezinteressowną, ,ale w rzeczy samej bardzo sprzymierzeńcom ubliżającą pomoc, która po ośmioletniej walce z pozornym tryumfem w wyborach, tylko pod chorągwią lewego środka do -rządu zbliżyć się może, najznaczniejszem zdaniem w Izbie? Podobnież nie. Lewa strona i lewy środek, mimo takiej niezgody z sobą połączone, jeszcze nie mają liczby głosów, któraby głosom stronnictwa konserwatywów wyrównywała. Opozycyą zatem do pozyskania większości jeszcze zwolenników potrz&8Hjb;. a gdZi żA ich ; a.icf.zfe? Ai l dzien,nikQW dOWIadujemy SIę, ze na dObrą wo ą częscl-221 liczą. Wyświećmy raz jaszcze wyrocznią 0pozycyi. Lewy środek jest rozjemcą teraźniejszego stanu rzeczy, przypuściwszy, że P. Odilon Barret pomocy swej nie. odmówi i część dawniejszej większości popierać go będzie. Ale rzecz ta nie tak łatwo do uskutecznienia i dla tego bardzo dalecy jesteśmy, jak widać, od jednorodnego Ministeryum. - Wsjsecbmocność lewego środka polega i ogranicza się na rządzeniu między dwoma niepodobieństwami. lNie mniej jednak zdanie to wielką bardzo gra rolę i niestety prawda, że, jeząli wszystkie stronnictwa lewemu śroal€ = wi na zawadzie stoją, lewy środek z swej strony jest zawadą dla wszystkich stronnictw, Nie można zaś tu pominąć tego charakterystycznego rysu obecnego stanu rzeczy. Cóż się stało od chwili upadku Ministeryum z dn. 15. Kwietnia? Wzięto dosłownie program opozycyi. Z wszystkich stron powiadano: »Oddajcie władzę lewemu środkowi, przypuśćcie Ministeryum lewego środka do steru rządu. Dowiemy się nareszcie, co znaczy rząd parlamentarny! Jesteśmy najwymowmejszyrai, najzdatniejszymi, najmocniejszymi, naj czenia i potrzeby narodu dokładnie rozważyli, którzy się brzydzą przekupstwtm i niecnemi zabiegami i u których się chyba zbytecznej niezawisłości obawiać należy.« - Następnie wezwano lewy środek do utworzenia iMinisteryum. Doświadczano wszelkich kombinacyi; koalicyi niby koalicyi, czystego lewego śro dka; i wszystkie te kombinacye na niczem spełzły. Przekonani o swej bezsilności, przekroczyli mężowie lewej strony i lewego środka w swej mowie wszelkie granice. Teraz -zjawiły się wielkie urojenia fantatystyezne kamarylli i dwornis ów; teraz krzyczano na ów powszechny spisek przeciw lewemu środkowi, przeciw owym dziwnym dyplomatykom, którzy przez dni 40 władzę w ręku mieli, a u trzymać jej nie potrafili albo nie śmieli. W lewym środku objawiło się rozdwojenie.
Niektórzy mężowie tego stronnictwa używali względem swych kollegów prawie tego samego prawa, jakiego lewy środek przeciw dawniejszej używał większości; oderwali się od nich. A dwór to, powiadacie, miał lewy rozdwoić środek! Dwór zatem zapewne bardzo jest potężny! Król więc jest zapewne najmocniejszy i najmniej ograniczony z pomiędzy wszystkich despotów! Jedno słowo, jedno skinienie, jeden rzut oka jego zdoła wszystkie stronnictwa niezdolnemi uczynić i każde przekonanie zmienić. Sami nawet mężowie lewego środka nie mogą się słowu królewskiemu oprzeć! Gdzież się więc podziały wszystkie owe uwielbiane przymioty lewego środka? Gdzie owa jego niezaw isłość, nieprzedajność i tęgość charakteru? Czyłiż organa lewego środka nie dostrzegają, źe w celu mienia ukontentowania, aby dwór oczernić, własne swe stronnictwo czernią? Przeszkody, których tak daleko szukają, jedynie tylko z niedołężnych roszczeń lewego środka wynikły. Jeżeli jeszcze Ministeryum nie utworzono, ztąd to pochodzi, źe się jeszcze w Izbie nie objawiła większość, że lewy środek od 2ch miesięcy nic stanowczego pJ\zedsięwziąść nie umiał, źe ani za, ani przeciw dawniejszej większości walczyć nie chce, źe się raz obawia, aby go się kraj nie zaparł, jeżeli reformom lewej strony drogę otworzy, a drugi raz drży na myśl, żeby nie utracił posiadanej popularności, ile żeby równocześnie był rządem i 0pozycyJ\j. Oto jest prawdziwa przeszkoda. Gdyby się lewy środek był chciał szczerze do stronnictwa konserwatywów przyłączyć, bylibyśmy w ciągu 24 godzin potężne i na przeważnej większości oparte Ministeryum otrzymali. Gdyby się był «hciał szczerze z lewą połączyć stroną, bylibyśmy wprawdzie mieli Ministeryum oparte na dwuznacznej większor
ści; ale sprawa ta byłaby przynajmniej załatwiona. Nie-życzyliśmy sobie takowego załatwienia, aleśmy mu się poddali. Nie czyniliśmy żadnych zarzutów; co więcej, chętnie byśmy nawet byli widzieli zajętych pracą owych mężów, co nas swoim programmatem reform i swe mi teoryami odurzyli. Izba wczoraj jeszcze przy utworzeniu biór dowiodła, źe prawie na dwie równe połowy jest podzielona. Dopóki rzeczy w tym stanie pozostaną, utworzenie Ministeryum jest niepodobnem do uskutecznienia. Polednanie tylko, albo układ - o słowa tu nie chodzi - zdoła przesilenie zakończyć. Układ takowy środek lewy z stronnictwem konserwatywów albo też z stronnictwem rewolucyonistów uskutecznić musi i udać się w prawo lub w lewo! W dniu, w którym środek lewy coś stanowczego uchwali, będziemy mieli Ministeryum; - dpbre czy złe - przynajmniej będzie Ministeryum.«
Włochy.
Z Rzym u, dnia 30. Kwietnia.
Generalny Wikary Papieża, Kardynał delia Porta Rodiani, wydał postanowienie wzglęJ\dem processyi, mających się odbyć przy spo» sobności kanonizacyi kilku świętych, między któremi się też znajduje Alphons Liguori. Prawowiernym, którzy w processyjach tych udział mieć będą, indulgencya na lat 30 przyrzeczoną została. Zupełną indulgencyę uzyskają ci, co w dniu uroczystym Wniebowstąpienia Pańskiego w wszystkich processyach udział mieć i wszystkie kościoły zwiedzać będą. Stany Zjednoczone północnej Ameryki.
Według doniesień z New Orleans dnia 1.
Marca przesłano tajemnie naglące rozkazy do uzbrojenia okrętów we wszystkich portach i przedsięwzięto środki, aby siłę morską Zjednoczonych Stanów na południowych brzegach skoncentrować. Offlcerom marynarki nie dają urlopów, a ci co je otrzymali, odebrali rozkaz wrócenia niezwłocznie. Jednemu z Kapitanów okrętu wojennego, który po długiej i czynnej służbie prosił o urlop, odpowiedziano w wydziale Marynarki, źe rząd w obecnej -chwili potrzebuje całej siły morskiej, a szczególniej wyższych officerów i dla tego nikomu, chyba w przypadku słabości, nie może być udzielony urlop.
Rozmaite wiadomości.

Trzecie zgromadzenie niemieckich gospodarzy wiejskich za N ajwyźszem dozwoleniem w tygodniu od 22. do 29. Września r. bież. w Poczdamie odbyć się ma, a pierwsza powszechna sessya yy poniedziałek dn. 23. zrana  tefeld i Koppe, w moc prawnego zlecenia wość Wysokiego Ministeryum spraw wewnęWszyst ch gosp.odarzy wiejskich i leśniczych trznych postawieni są w możności wynagrowZYW j , aby SIę na te zg 0m.adzeni znaj- dzenia kos tów transportu tym, coby sobie dowalI 1 do ? stępu t j waznej gałęzI prze -, tego. ż c,zyl . Przełożeni upraszają wszystkich ysłu przyłozyc raczylI. Dla tych co na 2ch przyjacloł 1 popieraczy postępów przemysłu plerws ych z.gromadzen!ach w Dreźnie i Karls- rolniczego, którzyby wspomniane powyżej ruhe nIe bylI obecnymI, uważamy, że godzi- przedmioty nadsełać chcieli, aby przed nade? pora ne ro prawom i obradom w ogólno- sł niem, pod adressera Królewskiego RegenSCl 1 posIedzenIom wydziałowym poświęcone CYlnego Głównego Kassyera Pana Wenc w b.yć mają. . Przedmiotem obrad będą już wnie- Poczdamie ich o tern zawiadomić raczyli, aby sl.one, ale jeszcze nie załatwione pytania, roz- pr ełożeni stosowne środki względem przybIerane na pierwszej sessyi, oraz te sprawy, ję la tychże przedsięwziąć, ale oraz też zapoktóre w zawodzie gospodarskim w upłynio- bledz mogli, aby nie nadselano przedmiotów nym roku okazały się być tak ważnemi, iż je albo wedle stosunków tutejszych mniej przypod rozwagę świadomego rzeczy grona oddać datI?-ych, albo już w wielu egzemplarzach wypada. Każdemu w zgromadzeniu tern u- udzIelanych - Pod względem lokalów'dla dział mającemu służy obecnie prawo wniesie- szanownych obywateli, którzyby w tern zgronia takowych spraw i oddania ich pod rozbłor a zeniu ,udzi ł mieć chcieli, z Magistratem towarzystwa z zachowaniem przepisanej for- 1 mlesz ancaml , oc damu układy zawiązano. my. Rozprawy, kilka arkuszy obejmujące,-* Aby WIęC W tej ml rz pew e pozawierać powinny przynajmniej 2 tygodnie przed zgro- ugod , proszą przeł ze.nl,. aby 1m aż do d 15. madzeniem być przesełane, ażeby przełożeni Wrzesnla r, b. zaI?owl,enla n l kale" .z dodosyć mieli czasu do przejrzenia ich i osądze- kł dI?-em oznaczanIem zyczonej wlelkoscI, pod nia, azali w skróceniu, czyli też w całości wy,ze przy.toczonym a ressem nadoelano.. btaPrzedłożone być muszą. Wnioski względem rac Sl ?nl ?ędC\ oraz 1 o to? aby od dnIa 22.
rótszych udzieleń mogą u przełożonych pod- Wr.zesnla rowI?-l na POCZCl , jak we wszyczas zgromadzenia samego być czynione. stklch znacznIejszych oberz ch PoczdaI,TIu Podczas godzin popołudniowych w dniach eg emplarze prog!amu wywIeszano., kto e zgromadzenia proponują następujące przed- k.azdego rzybY'Yającego w .celu. znajdo:vanla mioty: l) porównawcze zbadanie wszystkich SIę na posIedzenIu, dokładI?-le zall formują.' o nowych albo wydoskonalonych narzędzi rol- kog SIę pod względem mIeszkanIa dla sIebIe . h k ' udac ma.
nlCZYC , w torym to celu JW. Naczelny ł Prezes, von Bassewitz, pole w bliskości wyznaczyć raczył; 2) wystawę bydła; 3) wyścigi o skie, o których program dokładniejszy wYjdZIe; 4) oglądanie i porównanie nadesłanych run wełny i 5) zbadanie i osądzenie innych płodów przyrody i przemysłu, oraz sprzętów, modeli i rysów, któreby były nadesłane. Aby propozycyę takową do skutku przyprowadzić, wzywają przełożeni nasamprzód wszystkich tą odnogą przemysłu się trudniących w okolicy i w Saxonii, w Xięstwach Anhaltskich i Mecklenburgs aby na wystawę zwierząt stosowne egzemplarze nadsełać raczyli, przyrzekając, że o wygodne pomieszczenie zwierząt staranie mieć będą. Do tych, co dalej mieszkają, z powodu znacznych kosztów transportu prośby takowej wydawać się nie ośmielają. Dalej mieszkający właściciele owczarni zechcą łaskawie runa wełny przysyłać. Sprzęty rolnicze i inne narzędzia łatwe do transportowania zwraca. ' jące uwagę znawców gospodarstwa wiejskiego i leśniczego i połączonych z tym rodzajów - przemysłu, oraz modele i rysunki, zdatne do - zaprowadzenia ulepszeń w dotychczasowych narzędziach, zostaną z wdzięcznością przy
I I I
OBWIESZCZENIE.
Tutejszy wiosenny jarmark na wełnę odbywać się będzie w dniach od 7. do 9. Czerwca r. b. Do przyspieszenia interessdw, tudzież dla wygody publiczności wszelkie środki zostaną użyte. Prócz wagowego za wkładanie i składa!lie wełny przy wadze nic więcej ńie będZIe opłacane. Assygnacye na miejsca ligarami wyłożone w starej wadze za opłatą taryfną, łaty zaś do wystawiania namiotów darmo dostarczone zostaną. Furmani chcący transporty wełny przyjmować a dostatecznej znajomości nie mający, do Inspektora miejskiego Wodde zgłosić się mogą; ten zaś wysokość ceny frachtowej i ilość ładunku jaki przejąć pragną oznaczy. Poznań, dnia 11. Maja 1839.
M a g i s t r a t.

Za klejnoty, perły, złoto i srebro największe ofiarujem ceny. C*utteiitag i IlcinerstlorfP W Wrocławiu, Riemerzeile Nr. 9.