GAZETA
VVi elki e go
Xi st wa POZIANSKIEGO.

Nakładem Drakami Nadwornej W, De/cera i Spółki. - Redaktor: JL Wannotesiki.

JWff 7.

W Czwartek dnia 2 3. Maja.

1839«
Wiadomości zagraniczne.
Po Iska.
Z Warszawy, dnia 16. Maja.
Postanowieniem N aij. Pana z dnia 3. (15.) Kwietnia udzielone zostały następujące roczne pensye dla wojskowych i urzędników byłego wojska polskiego, tudzież Korpusu inwalidów i Weteranów, oraz dla wdów i dzieci po nich pozostałych: J P. Franc. Duninowi, b. Maj. pułku ułanów, w drodze łaski, zł. 5006 gr. 22, w miejsce wsparcia w ilości zł. 2503 gr. 11. - JP. Andrzejowi Popielnickiemu, Podporucznikowi w oddziałach Inwalidów 10. okręgu straiy wewnętrznej, zł. 1350. - JP. Józefowi Młodzianowskiemu, bzefowi Biura w wydziałach po b. Komm. Kzadowej Wojny, AŁ 4000-. - J P, Helenie Zdrodowskiej, wdowie po Podporucznika korpusu Weteranów, oraz trojgu lej dzieciom: Józefinie, . Łukaszowi i Karolowi, zł. 900, w połowie dla matki, w połowie dla dzieci, aź do dojścia naj młodszego do 16 lat skończonych. - Zaś roczne wsparcia dożywotnie: JP. Józefowi Pstrokońskiemu, b. Podporucznikowi pułku 3go strzelców pieszych, następnie Porucznikowi dymissyonowanemu w stopniu Sztabs-kapitana, z pułku Nizowski«go strzelców pieszych, yy drodze łaski, zł. 731 gr. 16. J P. Wojciechowi Narzyńskieiuu, b. Podporucznikowi z wojska, przykomenderowanemu do korpusu kadetów Kaliskich, zł. 926 gr« 19. - JPann Józefowi Szczepowskiemu, Kapitanowi dymisjonowanemu, zł. S88 gr. 27. - JP. Marcinowi Klimkiewiczowi, b. lekarzowi batalionowemu w puł. 3go pieeb. liniowej, zł. 1283; - i JPani Maryi Kopycińskiej, wdowie po Józefie Kopycińskim r b. Kapitanie w pułku 6 piechoty liniowej, oraz dwiem jej córkom« Zohii i Maryi, dla matki zł. 647 gr. 7, dla każdej zaś z córek po zł. 215« gr. 22, aź do dojścia do łat 18 skończonych.
Zdanie sprawy Banku Polskiego za rok 1838. (Dok.) - 3. Kanał Augustówek». Bozpoczęta w r, 1835 budowa nowej śluzy Tartak zwanej, na rzece Hańczy, między Kudrynkam i Sosnówką, w roku upłynionym w zupełności ukończona została. Wykonano także z zupełnym skutkiem roboty dla; odprowadzenia od kanału dzikich wód rzeki Hańczy, przez wybicie bocznego kanału i otworzenie dwóch upustów. Handel drzewem z lasów Augustowskich i Płockich, przedstawia następujące rezultata; a) w lasach Płockich. W ciągu roku 1838 zakupiono drzewa to warnego sztuk 10,768, sprzedano w Gdań z remanentem 1837 r. pozostaje drzewa towarnego sztuk 3709. Z drzewa opałowego do pozostałych 300 sążni, dokupiono sążni 309, pozostaje więc sążni 2449. Obrót drzewa towarnego w roku zeszłym był mniejszy, w porównaniu z r. 1837, o sztuk 7595, z rokiem zaś tenże poprzedzającym o sztuk 13,809, co ztąd pochodzi, że na r. 1838 nierównie mniejsza ilość drzewa w lasach skarbowych dla Banku wycechowana została. Ceny jednak gdańskie były lepsze jak lat poprzednich, i wynagrodzą ubytek w ilości drzewa tak, iż czysty dochód na rzecz Banku nie będzie mniejszy jak w latach poprzedzających, b) W lasach Augustowskich. Do pozostałych B r. 1837 sztuk 16,596 i sążni 28,091, dokupiono w r. IS38 sztuk 82,69S i sążni 27,770. Sprzedano zaś w kraju i zagranicą szt 71,603, sążni 23,155. Pozostaje więc na r. 1839 sztuk 27,-591, i sążni 32,706. - Gór n i c t w o . Po wypuszczeniu w administracyą tak. produkcyi żelaza jak i cynku, mając zapewniony dochód od ilości otrzymywanej surowizny i galmanu, Bank cale swoje staranie zwrócił ku całkowitemu wykończeniu zakładów, zdolnych do - wyprodukowania zamierzonej ogólnym planem ilości tych metalów. Po oddaniu administratorowi prawie ukończonych w poprzednim roku dwóch wielkich pieców w Blac h o w n i, wykończono i oddano w roku uplynionym wielkie piece w P r a d ł a c h i B ej o w i e. Wszystkie te cztery nowe piece w pełnym sa już teraz biegu. Piece wielkie w "Niwce i w Hucie Bankowej, co do murów zostały wykończone, .zapasy rudy przygotowane, zatrzymuje tylko puszczenie ich w bieg niewykończona jeszcze, lubo już znacznie posunięta, maszynerya miechowa i odbudowa kopalni węgla kamiennego, któraby zdolną była dostarczyć potrzebną ilość tego mater) alu. - Tymczasem wykończony został przy fiucie Henryka w Niwce, pierwszy VI kraju pree do rafinowania żelaza, którego próby najpomyślniejsze wykazały rezultata. - W S t a r a c h o w i c a c h założono fundamenta do tr/.ech wielkich pieców, i znaczny przeciąg kanału odpływowego przekopano i zasklepiono. Roboty w tern miejscu, dla massy bijących źródeł, bardzo były trudne i kosztowne. Toż samo powiedzieć należy o pudlingarni i walcowni wSielpi; źródła, jakie się wpośród fundamentów robót wodnych wydo b) ły, zniewoliły przedsięwziąć sztuczne sposoby schwycenia ich w pewne obręby, -lecz te trudności nie dozwoliły w uplynionym roku dokończyć jeszcze tego zakładu, którego
polrzeba już daje się bardzo uczuwać. Z nieprzerwaną starannością posuwano roboty około grobli, upustów, śluz i zabudowań fabrycznych w M i c h a ł o w i e i B r o d a c h, tudzież rozpoczęto śluzę w Nietuliskach. We wszystkich tych miejscach, równie jak W Hucie Bankowej, Dąbrowie i Niwce, wystawiono blisko sto domków murowanych na mieszkanie fabrykantów i górników, oraz założone zostały fundamenta lazaretu w Dąbrowie. - Odwrócenie wody ku nowym zakładom, zniewoliło zarzucić kilka dawnych; żtąd produkeya walcowanego żelaza 95,984 cent. wynosząca, o 7574 cent. była niższa jak w r. 1837, chociaż ilość otrzymanej surowizny cent.
202,283 wyższą jest o 40,641 ctn. od przesziorocznej. Z tej surowizny 75,408 cent. czyli 12,917 cent. więcej jak w uplynionym roku, obrócono na same kosztowniejsze lania, pomiędzy terni zaś oddano Władzy wojskowej 36,631 cent pocisków, czyli 6631 cent. nad zobowiązanie. Wyrób blachy także.się nieco powiększył, albowiem wywalcowano 7151 cent. blachy czarnej, a 140,000 arkuszy blachy białej, której gatunek w . handlu żadnym zagranicznym nie ustępuje. Podwojone czynności w oddziale kopalń sprawiły, iż przysporzono 263,498 kibli rudy, to jest 72,977 kibli więcej jak w roku zeszłym. N owe zakłady w bieg puszczone, w półroczny zapas zostały zaopatrzone, a w Hucie Bankowej na cały rok przygotowano rudy. - Przy wszystkich robotach górniczych, szczególniej zaś przy kopalniach rudy, taki brak ludzi okazywać się daje, że Bank zniewolony został wysłać urzędnika za granicę, dla wyszukiwania tam górników; jakoż po koniec roku 68 familij zostało sprowadzonych z zagranicy, a większa ich liczba jest oczekiwana. - Mniej pomyślne okoliczności sprzyjały produkcyi cynku i soli. Pomimo otrzymanych z kopalń z wielką pracą i n a kła d e m, 100,81 7 kibli g al ma nu, t. j. 575 O kibli więcej jak w r. 1837, wytopiono cynku tylko 57,323 cent. czyli 6697 cent. mniej jak w upłynionym roku. Przyczyną tego umniejszenia, jest mała procentowość obecnie z kopalń otrzymywanego galmanu. Już od -wielu lat brak tego kruszcu znacznie spostrzegać się daje; poprzestać lesteśmy zniewoleni na starych zrobach i żyłach dawniej zaniedbanych, jako mniej bogatych. Stan ten trwać będzie poty, dopóki ciągle posuwane roboty około osuszenia Olkusza, nie zwrócą znów nieprzebranych fkopalń galmanu, jakiemi natura uposażyła to miejsce. Blachy cynkowej, znacznie co do gatunku poprawnej, -wyrobiono 19,500 cent.; pomnożono przy tern ilość walców, 
wzmocniono siłę kół wodnych, przez co znaczniejsza produkcya w latach następnych będzie mogła być otrzymana. - Napływ wód dzikich do źródeł słonych w Ciechocinku, z powodu popękania rur drewnianych, zniżył znacznie procentowosd solanki, i z tego powo d u produkcya soli stawała się zbyt kosztowna; zniewolony był zatem Bank zaprzestać wszelkich robót, dla wzmocnienia otworu świdrowego, co zabrało kilka miesięcy czasu. Zamiast więc 78,950 cent. w roku 1837 otrzymanych, tylko 49,799 cent. w roku 1838 soli wywarzono. Przedsięwzięte atoli stosowne środki, w latach następnych produkcya przynajmniej do 100,000 cent. doprowadzić dozwolą. Obok tych usiłowań do powiększenia produkcyi żelaza i cynku dążących, należało zarazem starać się o ułatwienie odbytu otrzymanych przedmiotów, i w tej mierze rozmaite przedsięwzięto środki. Wysłane próby żelaza do Anglii okazały, iż jest zdatne do robienia sfali angielskiej, i przy nieco pomyślniejszych dla handlu okolicznościach, rokuje możność umieszczenia tam znacznych partyj żelaza. - . Równie dobrze przyjęte zostały próby, wysłane do Austryi i innych części Niemiec, Tytuł VI. Ruch monet w kassie. W upłynionym roku ruch monet W kassie był następujący: Pozostałość z końcem roku 1837 w sztabach, monetach i biletach obiegowych Wynosiła zł. 4,504,908 gr. 22, wpłynęło w r. 183 8 155.362.320 17. było w ogóle zł. 159,867,229 9, z tego wydano - 153.822 , 865 20. zostało z końcem r. 1838 zT 6,044,363, 19. Ogólny zatem ruch monet w kassie wynosił około 310 milionów, i był około 50 milionów mniejszy, jak w roku poprzedzającym. Tytuł VII. i VIII. Z czynności i obrotu funduszów, pod zarządzeniem lianku będących, osiągnięty został następujący dochó d: 1) Zprowizyi od papierówpublicznych, .eskonty wexli, tudzież prowizyi od pożyczek i zaliczeń, po strąceniu prowizyi przez Bank płaconej zł. 4,230,104gr. 72) Z negocyacyi papierów publicznych, wexli i monet zł. 838,213- 29. 3) Z różnych wpływów zł. 61,565- 19.
Razem, zl. "5429,883*- 25.
Z tego strącając : 1. Wydatki na admuiistracyą zł. 833,165 gr. 25, 2. Koszta handl. 288,537 - 22, A 12] 7 O 3 -1 7 zost. czystego dochodu zł. 4,008,180- 8, które jako własność Skarbu Królestwa, do roz
porządzenia Rządu pozostają. - Summa dopiero rzeczona, jest nieco mniejsza jak w roku poprzedzającym, co było skutkiem ograniczenia osobistych kredytów, które stosunkowo najwyższy procent przynoszą. Osiągnięty dochód zawsze jest znakomity i zadowalniający, wynosi albowiem blizko 10% od zakładowego kapitału. F 2 a 6 c y a.
Z P aryż a, dnia 13. Maja.
Wszystkie gazety stolicy zawierają dzisiaj obszerne rozumowania o zaszłych tu zasmucających wypadkach. N a t i o n a l przestając na opowiadaniu rzeczy, żadnych nie dołącza uwag. Moniteur parisien przypisuje te zaburzenia machinacyom republikanów. Dziennik, pod bezpośrednią wiedzą rządu wychodzący, z takiem. obwinieniem nie powinienby tak prędko wystąpić. JI a teraz przed«wszystkiem potrzeba powstanie przytłumić, czynności sprawiedliwości później się rozpoczną. Pozostawmy sądom przysięgłych wypośrodkowanie zamiarów i pobudek powstania, jako też ukaranie winnych. Przekonają się teraz, źe praw» zatrważające żadnego nie wywierają wpływu, ograniczaj wprawdzie wolność opinii, nie zdołają jednak bezprawiom i zamachom, zapobiedz. Obywatelstwo Paryża w niespokoinościaeh tych udziału nie miało. ««Spodziewać SMJ więc wypada (powiada Kuryer franeuzki) źe tych wypadków jako dowodu przeciw zdaniom parlamentarnym nie użyją. Ikjdź, jak bądź, czy istnieje spisek, czy też nie, Izby zwyczajne swoje czynności dalej odbywać powinny. N ie trzeba ani na jednej stronie słabości okazać, ani na drugiej reakcyi doświadczać. Niechaj się większość objawi; zaś zaburzeń ulicznych nie bierzmy za pozór utrzymania stanu nierządu w wyższych odnogach administracyi. «M e s s a g e r podaje liczbę zabitych gwardzistów narodowych 1 żołnierzy liniowych na 47. P re s s e donosu «Od chwili wybuchu po-' wstania, salony na Tuilleryach przepełnione były wielką.Ikzbą P arów, Deputowanych i' Generałów. Marszalek Soult rzekł do Króla: «- Słyszałem, źe strzelano, sądziłem Więc, że miejsce moje przy boku Króla. Przywdziawszy m und ur przyszedłem. « Stosownie do pisma z Algieru z d. 4. Ma a, zdarzyło się tam podczas uroczystego obchodu imienin Króla wielkie nieszczęście. Przy spaleniu ogni sztucznych złamało się ogrodzenie mostu, na którym pełno było ludzi, a wielu z tych wpadło w głęjjoki rów. Siedem  cej się skaleczyło. Ponieważ Marszałek Valee prosi podobno o uwolnienie go od urzędu, osadnicy wydali więc prośbę do Króla, aby Marszalka Clauzel znowu Generalnym Gubernatorem Mryki mianować raczył.
Loncszą z Algieru pod d. 4. Maja: «Ponieważ teraz powszechnie o nowej wojnie z Abdel- Kaderem, jako o rzeczy nieuchronnej rozprawiają, nie od rzeczy zatem będzie wspomnieć tu o rozporządzeniach, poczynionych przez Gubernatora w ciągu półtorarocznej spokojności od czasu zawarcia traktatu nad Tama.; Na wszystkich granicach posiadłości naszych pourządzano obronne obozy i połączono je między sobą drogami, po których i działa przewozić można; a tak Hadszutowie, którzy się dawniej aż pod bramy Algieru zapuszczali, już teraz osadników naszych niepokoić nie mogą. Z JJelidy do Medeahu mamy dwa dni podróży, a stamtąd zagrażamy Milanie. Z obozu pod Fundue możemy po małych dwóch dniach drogi Hamzę zająć i tak prowincyą Konstantynę dostatecznie zasłonić. Równocześnie nie zaniedbano także niczego w celu osłabienia Emira wewnątrz kraiu na przypadek, gdyby przeciw Francyi miał oręż podnieść. Generał Porucznik Goucheneuc, dowodzący w prowincyi orańskić), zabawił czas nieiaki w Mostaganemie i zawiązał układy z Haszemami, i--arrabami i pokoleniami Chelifa. Arabowie ci zamieszkują kraj bogaty i żyzny i już zaczynają oceniać korzyści związku z nami, a w razie wybuchu wojny z pewnościąby się naszej chwycili strony. Nakazane przez Emira podwyższenie cia, wznieciło mimo wszelkiej z strony jego ostrożności nieukontentowanie. , Arabowie obawiają się, ieby ich nie zmuszono do ponoszenia nowych ofiar i Emir mógłby "w takim razie na rozliczne natrafić trudności. Zarazem dowiadujemy się dziś z pewnością, że wyprawa Abdel-Kadera przeciw Ain Maidthowi całkiem na niczem spp1-R ła -rz b a P ar ów, P o s i e d z e n i e d n i a 1 3 .
Maja. Na dzisiejszem posiedzeniu powstał Wielki Zachowawca pieczęci i wręczył Prezesowi rozkaz królewski, który tenże wśród głębokiej ciszy zgromadzenia przeczytał. Jest on następującej osnowy: «Zapatrzywszy się na 28 artykuł karty konstytucyinfij, przekazujący zbrodnie stanu i naruszenie bezpieczeństwa państwa Izbie 1 'arów; z względu, ŁC miasto Paryż w dniach 12, i 13. b. m. byto widownią zbrodniczych zamachów na bezpieczeństwo państwa, rozkazaliśmy i rozkazujemy co następuje: Art. t. Izba Parów, zamieniona w Trybunał niezwłocznie rozpocznie sprawę przeciw oso bom, które jako oprawcy, przychylni albo współwinne w tym zamachu ujęte zostały albo jeszcze ujęte będą. Art. 2. Przy instrukcyi używać będzie Izba form, przestrzeganych aż do dnia tego. Art. 3. Pan FranckCarre, Nasz Generalny Prokurator przy Naszym Trybunale paryskim, sprawować będzie urząd Generalnego Prokuratora przy Trybunale parowskim. Panowie Boucly i N ouguier przydani mu będą do pomocy, albo do zastąpienia go w razie potrzeby. Dan w Paryżu dnia 14. Maja 1839. L u d w i k Filip. Wielki Zachowawca pieczęci: Teste.« Wiadomość telegra liczna.
Z Paryża, dn. 15, Maja. - W gazetach tutejszych czytamy: "Spokojność zupełnie przywrócona i nie nastąpiły żadne dalsze demonstracye ze strony powstańców.« A ngli a.
Z L o n d y n u, dnia 12. Maja.
Wczoraj wieczorem obiegała pogłoska ze Królowa Lorda Melbourne do utworz nia nowego gabinetu skłonić nie mngła. Wszakże pokazało się wkrótce, że pogłoska ta bezzasadna i dzisiaj rano sądzono już powszechnie źe Lord Melbourne znowu stanie na czel administracyi i jutro wieczorem Izbom stosowne w te) mie»ze uczyni udzielenia, oraz posiedzenia aż do Zielonych Świątek odroczy. W tutejszym klubie reformerów onegdaj po południu odbyło się zgromadzenie przeszło 30 liberalnych członków Izby niższej, między k'orymi się też PP. Hume i Sir William Moes:vorth znajdowali, celem naradzania się, JakIego sposobu postępowania trzymaćby się wypadało, gdyby Ministeryum Melbourne znowu przywróconem być miało. Niektórzy znajgorliwszych reformerów chcieli za warunek wsparcia swego podać żądanie, ażeby Ministrowie przynajmniej taine głosowanie zrobili pytaniem publicznem; wszakże U'Connell i inni przeciwnie sądzili, iżby w śród obecnych okoliczności było rzeczą niestosowną i przewrotną z takiem wystąpić żądaniem; postanowiono więc podobno bezwarunkowej pomocy Ministrom udzielić. Wczoraj powtórnie tenże sam przedmiot rozbierano i podane warunki mają być tak umiarkowane i łagodne, że Lord Melbourne bez namyślenia je będzie mógł przyjąć. 1 u Pana Ellice odbyło się onegdaj zgromadzenie reformerów, na którem o mianowanie kandydata na urząd Mówcy w Izbie chodziło. Postanowiono głosować za Panem Shaw Lefevre, sy wników praw zbożowych. Stosownie do Kur y e r a Ministrowie wczoraj długą odbyli naradę, na której względem systemu swego się porozumieli; spodziewać się wypada, źe jutro w parlamencie zasady swoje wyjaśnią, oraz źe Xiąźę Wellington i Sir Robert Peel natenczas się usprawiedliwiać będą. S t a n - d a r d (gazeta torysowska) głosi, źe Lord Palmerston i Sir John Hobhouse urzędów swoich zatrzymać nie chcą, źe więc podobną do prawdy, iź Hr. Durham wkrótce do gabinetu Wstąpi.
Stosownie do nowszych doniesień z Adenu z dnia 7- Marca, okazywały się tam między Arabami ślady nieprzyjaźni ku Anglikom, którzy miasto to zajęli. Dawano ognia do szyldwachów a jednego żołnierza angielskiego na sztuki porąbano. Klimat w Adenie ma być nierównie zdrowszy od wschodnio-indyjskiego. Podług listów z Veracruzu z dnia 2. Kwietnia ociągał się rząd mexykanski z ratyfikacyą traktatu pokoju do tego stopnia, źe Admirał ftaudin ujrzał się w konieczności wyznaczenia d. 20. Marca jako ostatecznego terminu, i jeżeliby ratyfikacyą aż do dnia tego nie nastąpiła, kroki nieprzyjacielskie na nowo rozpocząć miano. .Na prośbę jednak rządu mexykańskiego przedłużono termin ten do dnia 27i juź d. 25. ratyfikacyą do Veracruzu nadesłajno, ad. 27. Admirałowi w Antonio Lizardo wręczono. Kapelan eskadry Admirała Baudina, Xiądz Andruze, przybył do NowegoOrleanu, skąd się z poleceniami rządu francuzkiego do Texasu ma udać. Z dnia 13. Maja.
Morning-H era Id donosi, źe odwiedziny W. Xi<;cia Cesarzewicza Lorda Palmerstona, jakkolwiek na pozór bardzo przez to uradowanego, wielkiego jednak nabawiają kłopotu, juź to z przyczyny nieporozumień i zazdrości, obecnie między Anglią i Rossyą zachodzącej, juź to z powodu noty rządu Ludwika filipa, nadeszłej tu w kilka dni po przybyciu W. Xi<;cia. Król Francuzów wyrażając w tej nocie, źe okoliczność tę, iź W. Xiąźę umyślnie sam tylko Paryż ominął i z wszystkich miast stołecznych Europy jedynie tylko stolicy t'rancyi nie zwiedził, za formalną poczytuje, urazę, zwraca uwagę na szczere przymierze, obecnie Francyą z Anglią łączące i wynurza nadzieję, źe pobyt W. Xi<;cia na stosunki dotychczasowe żadnego wpływu nie wywrze. Taż gazeta pisze', źe W. Xiąźę onegdaj Lorda Melbourne odwiedzinami swemi zaszczycić raczył, wynurzając mu ubolewanie swoje z powodu zaszłego przesilenia ministeryalnego. słowa wymowne W. Xi<;cia takie na zacnego Lorda sprawić miały wrażenie, że łzy mu w oczach stanęły. Z dnia 14. Maja.
(Drogq nadzwyczajnq) - W Izbie wyższej czekano wczoraj wieczorem nadaremno wyjaśnień przesilenia ministeryalnego, jakie miał zdać Lord Melbourne podług doniesienia dzienników ministeryalnych. Pierwszy Minister nie postał nawet w Izbie, a Margrabia JSormamby zajął jego miejsce. Po wniesieniu kilku petycyi odroczyła się Izba. W Izbie niższej przeciwnie dali wprawdzie Sir R. Peel i Lord John Russell wyjaśnienia układów w ostatnich dniach, ale tylko pod względem punktu, dotyczącego się roszczeń pierwszego z nich, które juź w gazetach były umieszczone. Sir R. Peel obstawał przy tćm, źe każdemu Mimsteryum służy prawo mianowania orszakui dworskiego zapewniał jednak, źe tylko oddalenie od dworu kilku dam honorowych z przyczyny ich politycznych zdań za potrzebne poczytywał; całkowite) zaś zmiany orszaku Królowej nie żądał i tego z słów jego wnosić nie można było. Lord John Russell zaś oświadczył, źe Ministrowie przekonali się o zupełnej słuszności żądania N. Królowej, aby sama wyłącznie damy swoje wybierała, i ze opór N. Pani przeciw wnioskowi i>ir R. Peela popierali, odpowiedzialność za to przyjęli i na żądanie N. Pani przy sterze rządu pozostali. O dalszych zamiarach Ministrów Lord John Russell ani słówka nie wspomniał i tylko dodał, źe w środę wnie*ie o odroczenie Izby aż do d. 27. Maja. B & l g i a.
Kommissya przeznaczona do roztrząśnienia projektu do prawa zezwalającego na dodatkowy kredyt ÓUO,OOO fI. dla Ministeryum spraw wewnętrznych, wskazała następujące cele tych wydatków: Ponieważ po zawarciu ostatecznego traktatu między Hollandyą i Belgią pozosta e wiele interesów obudwu tych państw dotyczących do uporządkowania, z chwilą więc wymienienia ratyfikacyi muszą być mianowane szczegółowe kommissye: Likwidacyjna i Archiwijna, Kommissya do oznaczenia granic, Kommissya do spławów rzek we Flandryi i oddzielna do Skaidy, oraz Kommissya wojskowa. Rozległość prac mających się powierzyć tym kommissyom, oprócz źe wymaga długiego czasu, potrzebuje jeszcze przydania w pomoc pewnej liczby niższych urzędników. Podwyższonego kredytu wymagają także nieodzownie nowe missye dyplomatyczne, choć stosunki z Hollandya i z Niemcami, wskazują potrzebę pełnomocnych ministrów w Hadze i Frankfurcie. W Hamburgu koniecznym jest sprawujący interesa. Bawarya nie może być także zapomnianą. Ajent dyplomatyczny niezbędnym jest w Dreźnie, a trudno będzie utrzymać związek z państwami pólnocnemi bez Posła pełnomocnego. Kommissya jednak ma nadzielę, ze wszystkie te wydatki staną się źródłem nowych i znakomitych dla kraju korzyści.
.Niemcy.
Z Aaszburga, dnia 14. Maja.
Stosownie do nadeszłych tu z Krakow? wiadomośei, dotychczasowy Prezes Senatu Wolnego miasta Krakowa w skutek Wyroku 3ch opiekuńczych dworów z urzędu złożony 20stał. Nie wiadomo jeszcze, kto będzie jego następca; .
A u s t 2 Y a.
Z Wiednia, dn. 10. Maja.
NQai. Cesarzowa i Królowa Jejmość raczyła Hrabinę Adelaide Lanckorońską, z domu Hrabiankę Stadion, mianować Swoją damą pałacową. J. C» K. Mość, by zapewnić sobie środki ostatecznego umorzenia pożyczki z lat 1820 i 1821, upoważnił Admimstracyą skarbu zaciągnąć pożyczkę 30,000,000 zł. reń. monetą konwencyjną, których spłata, według planu wylosowania, nastąpić ma w przeciągu lat 40. - Domy bankierskie Arnstein i Eskeles, Geymiiller i współka, M. A. Rothschild i synowie, oraz Szymon G. Sina, podjęli się dostarczenia tej pożyczki. W bieżącym miesiącu spodziewają się przybycia do Wiednia wielu znakomitych osób, jako t o: Landgrafa Hessen - homburskiego Filipa, Arcyxi<;cia Bajnera, Xi<;eia Modeny z familią, oraz Xiężny Parmeńskiej Maryi Ludwiki. Kuryer rossyjski wyjechał z Wiednia do Petersburga. Wyprawiono również kuryerów austryaekich do Bruxelli i Londynu, zdaje się, że odnowienie stosunków dyplomatycznych z Belgią jest tego powodem. Piszą Ł Temeawaru (w Węgrzech), że tamtejsze okolice tak są zapełnione rozbójnikami, iż bez straży niepodobna jest podróżować. - Dwory wiejskie musiano ufortyfikować tak, jak gdyby miały wytrzymać oblężenie. Władze daremnie usiłują poskromnić złoczyńców. - Są-to po największej, czyści Czarnogórcy i Bośniacy
7 n w o x- \ & .
L Kzyrau, dnia 7. Maja.
Onegdaj odwiedził N. Król Bawarski Papieża -w Watykanie. Konsystorze i peroracye pod względem kanonizacyi Alfo nz a Liguorego i innych pobożnych już się rozpoczęły. Papież wszędzie sam obecny, jednakże w miejsce jego przemawia Monsignor Gasperini, Sekretarz brewów ad Principes,
Rozmaite wiadomości.

7t Poznania. - Powietrze w ciągu mIesiąca Kwietnia kilka dni wyjąwszy było czyste i suche. Przymrozki w nocy i prawie ciągle panujące mroźne wiatry wschodnie tamowały jednak rozwijanie się wegetacyi. - Stan zdrowia między ludźmi był zadowalniający; reumatyzmy tylko i zapalenia oczu tu i ówdzie grassowaly. W kilku okolicach departamentu wścieklizna między psami się wydarzała a tak w skutek ukąszenia przez psa wściekłego stróż w twierdzy tutejszej Knorra po 9 dniowych cierpieniach na wodowstręt umarł. - Nie dawno temu dwa chłopaki, jeden 7 a drugi 12 lat mający, wyszły z Leszna na pole, aby tam w piłkę grać. Podczas gry piłka blisko wiatraka na ziemię spadla a gdy młodszy ją podnieść chciał, śmiga wiatraka tak go w głowę ugodziła, że mimo rychle udzieloną pomoc lekarską za kilka godzin skonał. - Samobójstwem 4 osoby iveie zakończyły; 10 osób utonęło a 3 znaleziono umarłe na drodze. - Znowu dziecko jedno, zostawione przez rodziców sam na sam w izbie, w płomieniach kominka się spaliło; drugie zginęło podczas pożaru. Przy spuszczaniu drzewa człowiek jeden zabity został, drugiego przygniotła belka przy rozbieraniu domostwa a kobietę jedne gruzy walącego się muru zabiły. - W Kwietniu kilka się wydarzyło pożarów, które ogółem 5 zagród, 22 domów mieszkalnych, 16 stodół, 17 stajen, 1 gorzelnią i jeden wiatrak w perzynę obróciły. - Prace rolnika z powodu późno dopiero nastaje) Wiosennej pogody, znacznej doznały przewłoki. O stanie oziminy wiadomości bardzo sprzeczne. W niektórych miejscach dużo przez mrozy ucierpiała, w innych znowu naj/"... I i<;kniejsze rokuje nadziej e. - Ulepszenie dróg ommunikacyjnych ciągle przedmiotem troskli wych rządu starań. Budowy dróg, gilzie kol wiek tylko pora roku pozwalała, już się roz poczęły. - Dnia 19. Kwietna o 6. godz. roabójnik Gottlieb J ahn, 28 Hit mający, w Wscho*  czu W r. 1838' było W ogólności W detencyi 870 zbrodniarzy, a liczba W przecięciu wynosiła codzień 499. Dostawiono w tym roku 387, puszczono 344; 526 pozostało się z kończącym się miesiącem Grudn w detencyi. Zarobek roboczy więźniów wynosił w gotowiźnie 11,293 tal, a dHt isty-ftrtu 1512 tal., w ogóle więc 12,805 tal., tak, źe każdy z pracujących po 29 tal. 19 sgr. 31 fen. zarobił. Koszta utrzymania i administracyjne wynosiły 24,137 t a ł , za każdą głowę 48 tal. 11 sgr. 2 fen.; trzeba więc było dostarczyć z innych funduszów 11,332 tal. Z pomiędzy 387 dostawionych złoczyńców 188 pobierało dawniej nauki szkolne, nie pobierało żadnej 199,
Mignon: - (Dalszy ciąg.) - Do tych dwóch anegdotek, które tak źvwo pfzeciw pieskom mówiły, pan Delbois, wujaszek pani de Varny, celem zakończenia całej rozprawy, dodał jeszcze uwagi następujące: »Zdaje się mi,« rzekł, »źe ta moda nawet się do zepsucia obyczajów przyczynić może. Wiadomo wćpaństwu, źe ja jestem uważnym dostrzegaczem. Cóż sobie pomyślicie, gdy powiem, żem widział pewne damy, które z najskromniejszą miną z swemi epagneuls dość nieprzyzwoite manewry wyprawiały. Albowiem sznurek, na którym piesek jest uwiązany, służy bardzo często do tego zamiaru, aby młodego panicza, który z próżniactwa tylko bruk zbija, niby od niechcenia wstrzymać i tym sposobem w sidło go złowić. Srodęk ten jest bardzo dobry, a sposób użycia go nie trudny. Gdy bowiem przechodzący jest człekiem pospolitym i nie bardzo dobrze ubranym, piesek koło niego bez uwagi przebieży; lecz jeżeli się nawinie strojniś albo jaki przystojny wietrznik młody, natenczas roztropny piesek, powolny nieznacznemu poszarpnięciu ręką swej przewodniczki, tak długo krąży wokoło niego, aź dopokąd go nie splata. Ztąd wynikają, z jednej strony uniewinnienia, a z drugiej grzeczności; wszyna się rozmowa, a w niektórych przypadkach więcej też nie potrzeba. Otóźto niamal jest cały sposób takowego łowienia. Zdaje się mi, iż dostatecznie okazałem, w jakim celu używają modne damy tych piesków, aby szanowne paiiie pxzezto samo powstawały przeciw modzie, aktora do takich zabiegów, powód daje« - "I owszem, kochany wujaszku,« odrzekła pani de V crny, «jakkolwiek mocno cenię i podziwiam dostrzegający talent jego, muszę jednak wyznać'otwarcie, źe zdanie to zdaje się być zupełnie bezząsadnem. Miły Boże! cóźby się z natarśtało,' gdybyśmy sobie odmówiły tego wszystkiego, czego na
707
izłe używają inne kobiety? Wtedy niewolnoby nam było ani być pięknemi, ani doweipnemi, wtedy tak ubiorów, jak i innych zabaw zrzećby się nam przyszło. Bo chciej mi też przez grzeczność swoje powiedzieć, nacóźby się wtedy cnota przydała, gdyby nas nie uwolniła od tego zarzutu: »A cóź świat na to p o w i e?« J a byłam przez trzy lata nienaganną żoną pochmurnego i starego małżonka, a już przeszło dwa lata jestem wdową i nie popadłam w najmniejsze podejrzenie; przeto sądzę, źe już s<'bie pieska odmówić nie powinnam ?« »Bynajmniej,« odrzekła margrabina, »ja wcale nie myślę popierać zdania pana Delbois', ale proszę zwrócić swoje uwagę na moje przygodę i nieszczęście, jakie takowy piesek zrządzić może.« ,>Co do mnie, ja się tego nie lękam, sama podrę -wszystkie listy, które w zarękawek mi wsuną,« odrzekła z uśmiechem pani de Varny. »JI gdybym ja nieszczęsnym sposobem usiadł na Mignona?« ozwał się pan de Versac. - M Ha! wtedy i jabym nie prędko W smutku się utuliła, jednakże przezto nie wydziedziczyłabym wćpana.«»Jak mi honor mój miły,« rzekł pan Delbois, »nie pojmuję, źe ty, siostrzenica moja, kobieta z takim rozumem i uksztalceniem, bronisz takiej mody, i tak mocno za pieskami obstajesz.« - »Ach, kochany wujaszku, to jedynie ztąd pochodzi, źe Mignon sobie równego nie ma, i źe mało jest ludzi, którzyby tak lak on, dowcipnymi i przyjemnymi byli, i -którzyby mnie tak ważne wyświadczyli przysługi.« -. »Ważne przysługi? a jakieźto, jeżeli zapytać wolno?« - (I). <\n.)
OBWIESZCZENIE, Za rok 1839. postanowiliśmy początek feryów sądowych na dzień 14. Lipca, a koniec tychże na dzień 24. Sierpnia r b. . W czasie tych feryów tylko te sprawy obrabianemi będą, które podług natury swej żadnej zwłoki niecierpią, i prawem, jako wymagające pospiechu oznaczone są, jako to: sprawy v\ex!owe, exekucyjne, mandatowe, alimentacyjne, aresztowe, administracyjne, sekwestracyjne, exmissyjne, kryminalne i czynności dobrej woli. Na przedmioty zatem tego rodzaju podania i prośby, do Sądów zanosić się mające, ograniczać należy; inne albowiem w czasie feryów tylko wtenczas załatwionemibędą, gdy przez osobne podanie, jako sprawy feryalne oznaczonemi zostaną, i gdy zachodzące w przewłoce niebezpieczeństwo należycie wykazanem 'zostanie. Poznań, dnia 11. Maja 1839.
Kfóle-w. Główny Sąd Ziemiański.