GAZETA
Wielkiego
Xicstwa
1.fbg:- e ip O Z N A N S K I E G O.
Nakładem Drukami Nadwornej 1[, Dekera i Spółki. - Redaktor: . W«fttto*e»»JM.

JI?4,
W Czwartek dnia 6. Stycznia.

1849.

Wiadomości zagraniczne.
PolsKa.
z Warszawy, dnia 30. Grudnia. Dnia 24. b. m. zakończył życie w objeździe prowincyi swego zgromadzenia, śp. X. Lud w. Gurzyneki, Prowincyał Ojców Reformatów.
unia 5. b. m. rozstał się także z tym światem w m. Zaklikowie, gub. Lubelskiej, ś p. Ant. Borowski, b. Szefbióra w b. K. R. wojny, Z dnia 1. Stycznia.
W roku bież. 1842 wychodzić będę w Warszawie następujące pisma peryodyczne: 1) Gazeta Rzędowa. 2) Gazeta Warszawska. 3) Korrespondent handlowy, jako dodatek do Gazety Warsz. 4) Kuryer Warszawski. 5) Gazeta Codzienna. 6) Wiadomości haudlowe i przemysłowe, do Gazety Codziennej dołączone. 7) Gazeta Powszechna. 8) Pamiętnik Literacki, jako dodatek do Gazety Powse. 9) Pamiętnik religijno moralny. 10) Biblioteka Warszawska. 11) Pielgrzym. 12) Przegląd Naukowy. 13) Jutrzenka. 14) Przegląd Warszawski. lVID Nadwiślanin. 16) Roczniki krytyki. 17) A»«roianin. 18) Sylwan. 19) Pamiętnik Towarzystwa Lekarskiego Warszawskiego. 20) Magazyn Mód. 21) Le Glaneur de. Varsovie. - Z povvY£szych 21 piąm, 14 wychodziło już YF przeszłyn, roku, a 7 jest zupełnie nowych.

Nie policzone tu zostały wychodzące raz do roku także pisma peryodyczne: Pamiętnik sceny warszawskiej, Rocznik religijny Alleluja, Noworoczniki, Kalendarze i t. p. R O S S Y a.
Z Ukrainy, dnia 25. Grudnia.
Rozeszła się tu ostatniemt czasy znowu pogłoska, że istniejąca między Królestwem Polskićm i Cesarstwem granica ma być zniesioną. Jakoż zaiste spodziewać się trzeba, że środek ten później czy rychlej w wykonanie pójdzie i Polska także pod względem handlowym do Rossyi wcieloną zostanie. Polska na tern tylkoby zyskała a Cesarstwo nieby na tćm nie straciło, kiedy rękodzielnie onego w ostatnich czasach takie uczyniły postępy, że się konkurencyi polskiej obawiać nie potrzebują. - Rząd rossyjski ma zamiar uregulowania pańszczyzny i innych obowiązków chłopów.ku dziedzicom w prowincyach PoUko-rossyjsfcich i zaprowadzenia w tej mierze pewnych ustaw. Mimo surowych ukazów i prawdziwie ojcowskiej pieczy, użyczane) chłopom przez rząd Cesarski, «ulegają oni jednak dotychczas mnićj więcej arbitralnościom panów. Bardzo to pochwalać trzeba, że rady doświadczonych i uczciwych dziedziców w tej mierze zasięgnięto; jest to najlepszym sposobem, aby możliwym uchybieniom zapobiedz, których  ztąd dla urzędników wyższych trudności obeznania się dokładniej z prawdziwćm rzeczy położeniem i potrzebami chłopów, trudno bardzo uniknąć", (G az. Szląska. ) Francya.
Z p a ryż a, dnia 27- Grudnia.
Oczekiwane już od dni kilku o ś w i a d c z e - n i e połączonych głównych redaktorów pism tutejszych wyszło dzisiaj, podpisane przez re dakcye w następujących/ dziennikach; C o mmers, Courier irancais, France, Gazette de France, National, Patrie, Quotid i enne, Siecle, Temps, licho Irancais, Journal du Peupfe, Revue ir.dependante, Revue du progres, Mode, Charivari i Corsaire. W obszernej lej protestacyi mianowicie na to sie żalą, że Dupoty, obwiniony przez Generalnego Prokuratora nie o bezpośredni i istotny, lecz tylko' o moralny udział w zbrodni, wjec tylko o dążność polityczną, nie zaś. o zbrodnię, przez Izbę Harów jednak potępiony został tako winny prowokacji, której skutki takowe towarzyszyły, chociaż lzt>a samą uznała, że między Panem Dupoty i sprawcami zamachu osbbista styczność" nie zachodziła. A'jednak artykuł'202 kodexu karnego wyraża; źe pro wokacya, aby się stać zbrodnią, musi być »b'e'zp o ""red nią" nie zaś z polubownego połączenia czynu jakiego z pismami, które go poprzedzały, wyprowadzona." A attykul 00 legoż kodexu opiewa: że żadne'wspóirnclwo winy być nie może bez w i e d z y o tymże zamachu. Redaktorowie więc adpellują uroczyście do inicyatywy Izby Deputowanych, a jeżeli by ta na icji rekl-nnacye głuchą być miała, do ciał wyborczych,'do patryotyzmu i odwagi Rwardyi narodowej i o b y wat e l s t w a f r a n c u z k i e g o . tkfwiu * sowo powiadają, że wyrok ten Izby Parów Stwierdza słowa Pana Guizota przy obradach nad »prawami Wrześniowemi wyrzeczone: Nie chcemy zł£j prassy karać albo popraw i a ć, łecz ją p r z y t ł u m i ć i z n i s z c z y Ć . Z dnia 28 Grudnia.
Posiedzenie Izby Parów, d. 28. Grud n i a. - Prezes odczytał nasamprzód postanowienie Król. z dn. 20. Lipca i 2<3 Grud. r. b., w moc którego 26 nowych Parów mianowanych zostało. N astępnie przystąpiono do wyboru Sekretarzów Izby; wypadek był następujący: Liczba głosujących .... S't.
Konieczni« większość . . 43.
Marszałek Valee otrzymał 79 głosów.
"Viceadmiral Jacob .'.-62 u
P. Persil . . . .
Xiąźę Beauveau
.: 62 bO «
Tych więc P arów proklamowano Sekretarza, mi. - Obrano następnie losem deputacyc mającą w dn. 1. Stycznia w południe N. Królowi składać powinszowanie N owego - Roku, Izba Deputowanych jeszcze się nie uorganizowała. Zaraz po wczorajszem posiedzeniu Izb zebrali się Deputowani lewe) strony w mieszka» niu Pana Udilona - Rai rota, w celu uchwalenia czego stanowczego względem pytania o krześle prezesowskięm: «Zgodzono się, pow i a d a K i t r y e r f r a n c u z ki, ż e b y się n a każdy przypadek żaden głos lewej strony ministeryalnemu Kandydatowi nie dostał. O p 0zycya Zwalczać zatem będzie Pana Sauzeta, popieranego przez Ministeryum, który od trzech lat przeciw swoim dawniejszym politycznym przyjaciołom glosuje i który prócz tego jest na nędzniejszyin Prezesem, jakiego Izba od lat 10 miała. Następnie zastanawiała się lewa strona, kogoby na Kandydata przeciw l'3II:Q Sauzetowi wylnać. W)bdr nie mógł być wątpliwy. Dane a wyborze Prezesa głosy wszystkie stronnictwa za objawienie swego zdania poczytują. Przegłosowanie takowe tt m jest dla osób, czem przegłosowanie nad adressem dla rzeczy. N azwisko w takim razie programmatem się stete. Lewa strona zatem głosować będzie za Panem OdilonemRarrotem i zagai' posiedzenie rozwinięciem swojej chorągwi. Lecz nie możemy taić, że lo \eJI tylko protestacya, akt mniejszości; stan zby nie dozwala nam karmić się nadzieją, Zeby Pan Odilori Rarrot odniósł nad Panem Sauzetem zwycięstwo. Podług wotum zasadniczego zatem musi wotum taktyki poste. pować. Pytanie o prezesostwie nie zostanie przy pierwszem przegłosowaniu rozstrzygnięte, "fan Sauzet otrzyma z wielkiem'prawdopodobieństwem 140głosów, Pan Odilon-Ba;rot-ISO a Pan Lamartine 60 do 80. Jeżeli się przy drugićm przegłosowaniu głosy lewój «trony i lewego środka na stronę Pana Lamartina przechylą, szanowny ten deputowany nad miniejeryalnym współubiegaczem zwy cięstwo odnieść musi. Ła two zaś poznać powody skłaniające lewą stonę do dania pierwszeństwa Panu Lamartinowi przed Panem bauzetem. N aturalne branie się opozycyi na tern zależy, aby popierać kandydatów i zasady, najbardziej się do niej zbliżające. Popieraliśmy 15. Kwietnia, jako postęp w porównaniu Z 10. Września, 12. Maja, jako postęp w porównaniu z 15. Kwietnia, al. Mar-ca jako postęp w porównaniu z 12. Maja; Frakcya wjększości A należąca dotąd do gabinetu, zamierza się podobno odetwać od reakcyjnych zasad, reprezentowanych przez Pana Guirota;  takowy popierać. Han Lamartine zwalczał W 183S roku z wielką odwagą i talentem prawa wrześniowe. Zdaje się, iź obecnie kandydaturę swoje wielkoduszną protestacyą przeciw nieprawej i rozjątrzonej woj nie, jaką Ministeryum z prassą zwodzi, poświęcić zaniyśla. Dziennik, który się organem P. Lamartina zrobił, broni w tej chwili części zasad, przez nas wyznawanych. J estto wspólna ziemia, na której się lewa strona z Panem Lamartinem spotkać może; pragnie ona obecnie okazać mu swoje sppłuczucie. Pierwsze wo» tum przy przegłosowaniu o prezesostwo należy do Pana Oddona Barrota; drugie Panu Lamartinowi dane będzie. Teraz więc (est rzeczą przyjaciół czcigodnego kandydata, po dwoić swe usiłowania i czujność, dla zniweczenia intryg, jakich Ministeryum użyć nieomieszka« , Główni redaktorowie 16 koalicyjnych dzienników opozycyjnych zgromadzili się dziś znowu i jednomyślnie postanowili nie umieszczać W psinach swoich w ciągu całego przyszłego posiedzenia żadnego doniesienia o obradach Izby Parów i nie wymieniać nazwiska żadnego Para w tychże. (Pytanie kto na tern najwięcej ucierpi.) W skutek oświadczenia, umieszczonego wczoraj w pismacli publicznych przez towarzystwo autorów, Pan Granier de Cassagnac, będący członkiem tego towarzystwa, dziś swei dymissyi zażądał. Panowie Chateaubriand i Laflitte natomiast przychylili się do takowego. Quenisset, Colombier i Brazier, na śmierć skazani, dziś jak z pewnością słychać, ułaskawieni zostali; karę śmierci zamieniono na wywiezienie z kraju; powiadają, źe ich dziś jeszcze do Mont Sr. Michel odprowadzą. Anglia.
Z Londynu, dnia 25. Grudnia.
Zdaniem M o r n i n g - H e r a l d a ciągle jeszcze między rządem angielskim i Stanami Zjednoczonemi groźne zachodzą nieporozumienia, juź to ponieważ Prezydent amerykański dotąd się wzbrania uniewinnić się z poWodu przedsięwziętego dla nieuzasadnionych Powodów aresztowania poddanego angielskie9» Mac- Leoda, jużto ponieważ w Stanach jednoczonych okręty do handlu niewolnika» **" Uzbrajają i notorycznie handel takowy tam P °Wadzą. Hr. Aberdeen powtórnie energiz n e noty pod względem tych dwóch spraw o r r A [( Amerykańskiego wydać miał, nie rzyn> j jednak dotychczas «aspakaj aj ąc ej odpowiedzi; wspomniana gazeta sądzi zatem, źe *wa*yw»zy mianowicie na nowe obowiązki,jakich Anglia po właśnie zawartym traktacie przeciw handlowi niewolnikami siq podjęła, łatwo d,o nieprzyjemnych wypadków między Anglią i Stanami Zjednoczonemi przyjść może.
Członkowie wschodnio iridyjskiei Kompanii nie pochwalają wojny w Afghanistanie. Niedawno temu objawiło się na zgromadzeniu tychże powszechne zdanie, źe należałoby Wojsko angielskie ze wszystkie m z tamtej strony Indusu cofnąć. J eden dziennik katolicki umieścił wykaz sta» tystyczny katolicyzmu w Anglii, z którego się przekonywamy, źe w właściwej Anglii i Walii znajduje s>c 487 katolickich kościołów i kaplic, źe fczkocya 69 katolickich ko» ściołów liczy, źe się tam prócz tego jeszcze na 24 mielcach katolickie nabożeństwo odbywa i źe wspomniane kraje 8 katolickich instytutów naukowych mają. W Anglii żyje 624, w Szkocyi 8G katolickich księży.
Z powodu ogłoszonei wiadomości, źe młody Następca tronu angielskiego po chrzcie otrzyma order Podwiązki, zaszedł spór pomiędzy tutejszemi dziennikami: jedne utrzymywały, że ponieważ przepisana statutami tego orderu liczba obranych Kawalerów (25) jest kompletną, przeto Xżę Walii chyba dopiero po śmierci jednego z Kawalerów będzie mógł być tym orderem ozdobiony; inne twierdziły przeciwnie, źe X£ę Walii nie potrzebuje być obieranym i przychodzi na świat luż z prawem do tego zaszczytu. Aliści. nastąpiony w tych dniach zgon jednego z Kawalerów, Hr. Westmoreland, pogodził różność zdań w tym względzie. Nazwiska 25 obranych Kawalerów orderu Podwiązki są następujące: Xiąźęta: Rutland, Newcastle, Wellington, Northumberland, Dorset, Devonshire, Buhmond, N orfolk, Graf ton, Buecleuch, Hamilton, Somersetj Cleveland i Sutherland; Margrabiowie; Wellesley, Anglessey, Hertiord, Exeter, Lansdowne i Westminster; Hrabiowie: Lonsdale, Grey, CarlisIe i Derby, Spory kościelne coraz bliższe są przesilenia.
Obie strony zbierają otwarcie siły do głównei walki, która ma zajść w wyborze Oxlortskiego Professora, Spodziewają się, źe antipuseyista obrany zostanie większością dwóch głosów przeciw jednemu. Ale na tern się nie skończy. Palmer , jeden z naj czynniejszych członków tej sekty, nalega o rozstrzygnienie kwesty i: czy kościół angielski ma być katolicki lub protestancki. Liberalne dzienniki irlandzkie utyskują na to, źe Lord Namiestnik Hr. Grey, który przecież tak często chełpi sie z swojćj bezstronności, nie tylko przy dworze swoim nie umieścił żadnego katolika, ale nawet dawniejszych usu rigan. Pierwszy którego wieść naznacza za przyszłego teścia O'Connella, był przybocznym lekarzem u pięciu poprzednich Wicekrólów irlandzkich a mianowicie u torysów Anglesea, Wellesley i Hadington. Pomiędzy nadesłanemi do Anglii trofeami chińskiemi znajduje się także czarny, przeszło łokieć angielski długi warkocz, ucięty jednemu z poległych w bitwie żołnierzy państwa niebieskiego. Angielski jeden chirurg przysłał go w podarunku wujowi swemu. Według doniesień z Texas z d. 13. Paź dz., Kongres tameczny rozpoczął posiedzenia swoje d. 11, b. m, a Prezydent Lamar w poselstwie swojem do tegoż kongressu doradza kroki nieprzyjacielskie przeciw Mexykowi, gdyż załatwienie w dobry sposób istnacych nieporozumień z tym niegdyś macierzyńskim krajem, zdaje się być niepodobnero. Santana po objęciu rządów Mexyku, miał · tanowczo oświadczyć, że postanowił odzyskać Texas. Podpułkownik G. Macdonałd mianowany iostał Gubernatorem osady Sierra Leone. Przekonano się teraz, że liczba będących W obiegu falezy wy eh obligów skarbowych, wy nosi sum.nę 394.000 f. sz (15,760,000 złp.), M. C h r o n i c i e uważa sprawę klasztorów szwajcarskich w bardzo rażącem świetle: »Wszelkie usiłowania do zagodzenia tej sprawy (mówi on) spełzły na niczem, a oba stronnictwa gotuią się do gwałtownej rozprawy. Prussy nie chcą się wdać na korzyść stronnictwa protestanckiego; katolickie pokłada całą swoją nadzieję w Austryi. Anglia nie przyjmuje żadnej wyraźnej roli w sprawach szwajcarskich. Tak więc cały ciężar, bronienia niepodległości Szwajcaryi, bez wspierania wszakże ultrademokratów tamecznych, spada na Prancyą, a Panu Guizot przybyło< ednQ bardzo trudne zadanie do rozwiązania. Zyczeniem i interesem dworu francuskiego jest teraz, zostawać w jak najlepszych stosunkach z dworem wiedeńskim, Wszelako Prancya nie może opuścić Szwaicaryi i liberalistów szwajcarskich. Krzyki liberalistów w całej Prancy i zachwiałyby każdem ministerstwem, któreby się na coś podobnego odważyć chciało. Z drugiej strony sam P. Guizot jest protestantem, a tak bigoci, których w niewiernej Prancyi dosyć się jeszcze znajduje, krzyczeliby, gdyby się chciał ująć za stronnictwem Argowskiem (protestanckiem) . Na szczęście, jest teraz zima, którato pora roku nie dozwala zgromadzać się ludowi w Szwaicaryi i politycznych zagorzalców do pieca przykuwa. Tak więc jest czas układania się dla dobra pokoju, sprawiedliwośc! i umiarkowanych swobód. Wyznajemy jednak, ii mało widzimy przed sobą umiarkowania. « Dnia 17 b. m. umarł w Woolwich Slletni Generał- Porucznik Phipps, a d. 16. yy Brighton 82letni Hr. Westmoreland. Okręt »Roscius« przywiózł z Ameryki zbiór osobliwości chińskich, które nie mniej jak 500 beczek okrętowego ładunku zajmują. Rząd francuzki miał amerykańskiemu właścicielowi Dunn ofiarować za nie 65,000 f. st. (zapewnie franków). Zbiór ten daje wyobrażenie o sta» nie umiejetnośsi, sztuk i rzemiosł w Chinach. Słychać, że urząd skarbowy przepuści te osobliwości bez żadnej opłaty celnej. Z Trypolis dowiadujemy się, że gdy Generalny Konsul angielski P. Warrington nie dawno wyjechał konno, spotkał Baszę. Jeden ze świty ostatniego wezwał Konsula, aby zsiadł x konia, a gdy ten wzbraniał się to uczynić, plunął mu w twarz. Pan VVarrington zsiadł wtenczas z konia, pochwycił napastnika i oddał go w ręce Baszy, który jednak nie uczynił dotąd jeszcze żadnej saty»fakcyi. N a posiedzeniu towarzystwa jeograficznego w dniu 13 b. m. odczytaną została depesze Gubernatora w Australii Gipps adresovana do Lorda Russell. Zawiera ona ważne odkrycia, jakie poczynił w kraju Gipps Hr. Strelicki. Wyprawa odpłynęła była z Melbourne w kierunku Corner Inlet; znalazł on ziemie bardzo urodzajną; wybrano zaraz miejsce na wystawienie miasta pod nazwiskiem Albrecht. E x a m i n er ut y»kuj e na bezprzykładnie wielką liczbę processów o wiarołomstwo w małżeństwach. Obrażeni mężowie, w nagrodę za swoją hańbę każą sobie płacić funtami szterlingów, szylingami i pencami. Inny rodzaj processów wzbudza zajęcie czytelników gazet, to jest o nie dotrzymanie przyrzeczeń narzeczonych. Tu zwykle stroną skarżącą jest pleć piękna. Przed kilku tygodniami zaszedł jeden taki przypadek, gdzie 25letnia panna zaskarżyła SOletniego Adwokata o to, że pomimo danego jej przyrzeczenia, ożenić się z nią nie chciał. Czytanie dołączonych do akt listów miłosnych wielką, wzbudziło wesołość. Bilety te składają się z mnóstwa miejsc biblijnych, przysięg miłosnych i zapewnień, że codzień czuje się mocniejszym w nogach. Stary głupiec skazany został na zapłacenie ewo,ej oblubienicy 1600 f. szt. (64,000 złp.)
Hiszpania.Z Madrytu, dnia 20. Grudnia.
Pismo zawierzytelniające, przywiezione przez Hrabię Salvandego, adressowane lest przez Króla Prancuzów do Królowej hisz gende, ale przy samej Królowej ma by<<! zawierzytelnionym Postem i stosownie do tego, jako też do udzielonych mu instrukcyi uczynił do Ministra spraw wewnętrznych wniosek O przedstawienie go Królowej, w ręce której listy wierzytelne złożyć ma. Lecz Minister Prezes zawiadomił Pana Saivandego, iź się do tego wniosku przychylić nie może. Kró10wa, wyraził Pan Gonzalez w swojej nocie, jest małoletnia, i dla tego się rządami kraju zajmować nie może; Regent jest przez ten czas zastępcą władzy Królowej i jemu tylko listy wierzytelne wręczyć wypada. Takowe żądanie Espartery zdaje się rząd irancuzki za bezzasadne uważać, i jedynie w niem chęć Wyniesienia się nad Królową upatruje. Pan Salvandy, zaś obstaje przy swem twierdzeniu, ie on, jako Poseł osobę swego Monarchy za· tępuie i dla tego tylko przy samym obcym Monarsze, albo Regencie, do rodu królewskiego należącym, zawierzytelnionyrh być może. Tak teź było w istocie od' śmierci Ferdynanda VII., gdy owdowiała Królowa właśnie te przymioty posiadała; ale Espartero wychodzi teraz z tej zasady, źe jego charakter Regenta stawia go w równi 2 ukoronowane mi głowami.
Dla usunięcia tej trudności odwołują się do tego, że Xiąźęciu Cellamare, Posłowi hiezt ańskiemu w Paryżu w czasie maloletności udwika XV. pozwolono listy wierzytelne temuż wręczyć, podczas gdy Regent, Xiąźę Orleański, niemym tylko byl świadkiem tego.
F*an Srlvaridy nie miałby także nic przeciw teinu, żeby się Espartero przy tym obrzędzie znaj dował, alei ten przy swoj em obstaje. Pan Salvandy wyprawi! zatem gońca do Paryża po n o we instrukcye, i pytanie teraz czy N. Król Francuzów roszczeniom Espartery ustąpi i swego Posła przy nim, nie zaś przy Królowej zawierzytelni, coby w pewnym względzie na przyszłość i dla innych d worów sfcazówką było. Jeżeli zaś gabinet francuzki nie ustąpi a Espartero przy swem obstawać będzie, Pan Salvandy" jako prywatna osoba do domu powróci. Jako takowy udał się pieszo do domu Regenta i odwiedził Igo, N ajdziwnieiszera zaś je»t to, iż nikt nie wie, kto teraz na czele poselstwa francuzkiego stoi, bo lubo na biletach · Pana saivandego stoją wyrazy L'Ambassadeur *je France, przecież go za takiego nie uznano.
i ak teź przypadek zrządził, iż niedawno temu na koncercie Rubiniego Pan salvandy miał sobie wsKazane miejsce na dwa kroki od krzesła Królowej J naprzeciw niej siedząc, ani słowa do niej przemówić nie mógł. Zresztą
'wszyscy'znakomici Hiszpanie odwiedzają Pana Saivandego i jego osobistym przymiotom każdy sprawiedliwość oddaje. Xiążę Bailen (Castanos) i Xiążę saragoski (Palafox) choć całkiem przeciwnego sposobu myślenia, z upodobaniem mówią O uprzejmem przyjęciu, jakiego W domu Pana Saivandego doznali. Pan 010zaga miał podobno Pana Saivandego przed wyjazdem z Paryża uroczyście zapewnić, iź przyjęcie jego pism wierzytelnych na żadne nie natrafi trudności. Pan Salvandy wyprawił onegdaj i wczoraj nadzwyczajnych gońców do Paryża. Portugalia.
Z L i z b o n y, dnia 12. Grudnia.
Stronnictwo Królowej bardzo jest uradowane z powodu noty, którą Poseł angielski, Lord Howard de Waiden, doręczył dworowi tutejszemu, a która zawiera oświadczenie Lorda Aberdeen ndzielone rządowi Madryckiemu, tej treści, że na mocy istniejących między Anglią i Portugalią układów, rząd angielski opierać się będzie wszelkiemu dążeniu do naruszenia niepodległości Portugalii, z której bądź strony takoweby pochodziło. Tutejsze dzienniki rewolucyjne nie posiadają się prawie ze złości, że zostały odkryte zabiegi ich stronnictwa, mające na celu obalenie tronu Królowej i ustanowienie rejencyi. Zamiarem spiskowych było, zmusić Królowę do abdykacyi, a pod opieką rejencyi przyprowadzić do skutku zaślubienie młodego (41etniego) JNasłępcy tronu portugalskiego z Królową hiszpańską. Dalszy zamiar był, utworzyć z Portugalii prowincyą hiszpańską. Pan Fassos oświadczył się otwarcie za połączeniem obu krajów półwyspu Pirenejskiego, i gdyby spisek był się udał, on zapewne zostałby Reientem. (Z listu.) - Z pewnością utrzymywać można, że tak tu nie zostanie, jak jest teraz; prędzej czy później ukaże się coś nowego albo też od dawna przestarzałego, bo obadwa główne stronnictwa pracują ciągle potajemnie; jedno dąży do absolutyzmu albo przynajmniej do przywrócenia konstytucyi D. Pedra, drugie jeżeli nie do republikanizmu, to jednak ma cel demokratyczny, to jest oddalenie Królowej i mianowanie Rejencyi' z pośród siebie. Trudno przewidzieć, która strona odniesie zwycięztwo, bo obie są dosyć potężne,- o to tylko idzie, która z nich pozyska dla siebie armią. Teraz zdaje się wprawdzie, źe większa część wojska jest za rządem, ale któż tu może liczyć na ludzi? Z tern wszystkfem i to także jest pewnćm, źe jeżeli stronnictwa pracuią nod zmianą, jest to tylko sprawą zapaleńców, właściwy zaś naród żadnego w tern nie ma udziału.  Z Bruxelli, dni»2a. Grudnia.
Druga Izba Sądowa pod względem zamachu na bezpieczeństwo państwa wydala wyrok, w moc którego: Hrabia.JI. L. N. van der Meer e n, J. Di van der Smissen, L. E. E. Graves, małżonka J. O. van der Smissen, H. J. van der Smissen, J. P. Parys, C. F. Creben, Stanisław Koczyński, P. J. J. Parent, Kj E. E. van der Pias, E. L. A. G. Graves van der smissen, 1\ A. Verpraet, F. van der Eisken, J. E. B. Vanlaethem, N. F. Chaumont, ponieważ o istotnie xbrodnicze czyny są przekonani, stosownie do artykułów 87., 88., b9., 91., 59. i 60. kodexu karnego mają być ukarani. Inni uznani są za niewinnych.
Niderlandy.
Z H ag i, dnia 22. <irudnia.
J. K. Mość HI. Nassau przyłożył 4000 złot.
do pomnika wystawić się mającego dla sławnego malarza Rembrandt. Szwecya i Norwegia.
Z Sztokholmu, dnia 14. Grudnia.
G a z e t a r z ą d o w a ogłosiła postanowienie królewskie względem pijaństwa. Według . 1.
każdy znaleziony pijanj m w miejscu publicznćm zapłaci kary 3 Tal. 16 sz. Kto cztery razy uległ tej karze, utracą prawo obierania i możność być obranym. Urzędnicy płacą tę karę podwójnie. - Kto umiera w skutku pijaństwa, pochowany będzie zupełnie cicho, bzynkarze W razie zaszłego u nich nieszczęśliwego przypadku z pijaństwa, płacą 6 Tal. kary. O długi za gorące trunki nie można zanosić skargi itp. Wiochy.
Z Rzymu, dnia 21. Grudnia.
Zawierzytelniony przy dworze Neapolitańskim Poseł Rossyjski, lir. Potocki, wczoraj tu przybył i święta tu przepędzi. Z pomiędzy cudzoziemców, którzy tu ostatniemi czasy mieli zaszczyt przedstawiać się Ojcu S\, wymieniamy tu tylko następujące osoby: Lorda Sommerset z rodziną, Sir H. Williams Wy na, Posła angielskiego w Kopenhadze, Sir John Hope, Miss Trollope i Generała Chłapowskiego. Z Ankony, dnia 20. Grudnia.
(Gaz. Powu.) - Ostatnie listy z Aten zawierają wiadomość, że stosownie do udzielenia ze strony rządu greckiego Sprawującemu interesa Turcyi, Panu Mussurus, wręczonego, rząd grecki gotów poddać się względem pytania granicznego pod wyrok jakiego bezstronnego rozjemcy, źe więc wniosek ten W. Porcie proponuje; jednak P. Mussurus, nie doczekawszy się nawet instrukcyi z Konstantynopola, wniosek rzeczony odrzucił. (Wszakże statek parowy; dii. 21. Grudnia do Tryestu przybyły,; o sprawie grecko- tureckiej bardzo pomyślne przywiózł doniesienia; w wiadomościach tych sprzeczność więc zachodzi.) T U r c y a.
Poselstwo angielskie przybyło do Teheranu, W Persy i, gdzie jak najświetniei zostało przyjęte. W odległości kilkunastu mil od miasta rozstawiono na drodze owoce dla posilenia się cudzoziemców; przeszło 10,000 ludzi wyszło naprzeciw orszakowi; za miastem przyjmował Posła pierwszy Minister, a przy bramie ofiarowano mu w imieniu Szacha bogato ubranego konia. Panowie Todd i Abbott, należący do tegoż poselstwa, zostali pod' Bajazidem przez Kurdów zrabowani, a P. Todd nawet w rękę zraniony. Billul Kasza, Gubernator Bajazidu, ma być naczelnikiem tej bandy rozbójnikówE g 1 p t.
Z Alexandryi, dnia 26. Listopada.
(Z listu.) - Z tyle razy wspominanego i tak bardzo upragnionego traktatu handlowego, któremu się Mehmed Ali dotychczas z całą stałością opierał, dwa uciążliwe punkta zostały teraz nagle w wykonanie wprbwadzone.zwielkićm przerażeniem całego stanu handlowego. Mehmed Ali rozkazał, aby pobierane dotychczas 3 prCt. cła wchodowego podwyższono do 5, a dotychczasowy wolny zupełnie od da wywóz 90zwolony będzie tylko za opłatą 12 prCt. Smiać się w istocie trzeba, rozważywszy to wszystko, ile to zabipgów robiono, aby ów traktat przyprowadzić do skutku, a ile z drugiej strony Basza robił trudności, aż nareszcie przylawszy część jego, umiał go ha swoje obrócić korzyść. Okropnie teraz krzyczą na to, ale to powiększa tylko śmiech Baszy. Bo czegóż chcą od niego? nie zrobionoź go wiernym wazalem bułtanap a kiedy on powie: uróbcie, jak wamsie podoba, ale płaćcie tak, jak żąda Sułtan, mój pan«, wtedy nic nie pozostanie, jak użyć siły, która naturalnie wtenczas przeciw uświęconej całości państwa Tureckiego byłaby wymierzoną. Ameryka.
Z Mexyku, dnia 9. Października.
Generał Sanlana, pobiwszy na głowę do» tychczasowego Prezesa rzeczypospolitej Mexy kańskiej, Generała Bustamente, został właściwym Dyktatorem, lubo nie nosi tego tytułu. Duma Santany i wielu jego walecznych Generałów doszła do naiwyższego stopnia, gdyi poprzedni rząd demokratyczny de facto zamienił się na rząd wojskowy. Santana Jest teraz właściwym Panem kraiu, braknie mi» tylko tytułu Dyktatora lub Cesarza, Piękny jest zawód jego w przeciągu lat nie wielu:  c , ł Cesarza I turbide. Ale Sańtana * ie by I nigdy okrutnym, ani rozrzutnym, ale oszczędnym Yftie miał nigdy faworytów, icłórzyby się kosztem kraju -I.bogacili; od podwładnych swoich wymagał zawsze ślepego posłuszeństwa. Zna on teraz potrzeby kraju i zapewnie naj» lepsze ma zamiary ku powiększeniu dobra powszechnego. M e XYK, dawniej królestwo N o w a H is z p a n i a, tecaz rzeczpospolita w południowe) Ameryce, ma rozległości -76,000-mii kwa.-. dr.; długość kraiu tego od północy do polu dnia wynosi 400 roił, szerokość na północy 250 na południu tyłko 55 mil. Ludność, oprócz dzikich łndyan, błąkaących się po północnych prowincyach, wynosi 6J mil. dusz; pomiędzy któremi tylko 25,000 Europejczyków. Religia fcraiowa- jest -katolicka) język Danujący, hiszpański. «*
Rozmaite wiadomości.
- 2 P o z n a n i a. - » 1 ygodnika literackiego" wyszedł J)g52. i zawiera: Beitrage ju ber Set)« »om fiebeu, MOR Brctfdjmar. (Dokończenie).
- Tańce; poezya (iustawa Ehrenberga. - List Generała Dąbrowskiego do Wielhorskie.
go, - statuta towarzystwa zbierączów starożytności w Szamotułach. -- Korrespondencya z Paryża. - List W. Darasza o poemacie SiemietiskieAo. -- Trzy wieszczby.- Doniesienia literackie. (J akie są najświeższe wiadomości Orędownika - o Starożytnościach polskich, najnowszych dziełach warszawskich i t. d.) - Od Redakcji. Z Leszna. - »Przewodnika rolniczo przemysłowego«, wydawanego w Lesznie, wyszedł J\3 lity i zawiefa: t'rotokul.z posiedzenia w Dobcfan. - O chorobach owiec, - Artykuł z miasta Piasków. - Wyiątek z listu pisanego z Berlina. - btatystyka Królestwa Polskiego (dalszy ciąg). - Hozmaitości. - Doniesienie o dziełku: » Uprawa wina.a Z War s z a w« d 29. Wrudnia. - Ostatnia poczta wiedeńska przywiozła nam nader ważną wiadomość, · kiórq pospieszamy udzielić czytelnikom naszym:- Rząd austryacki wyprzedzając wiele innych rządów Europy, powziął Aielki zamiar, którego wykonanie nieocenio* może sprowadzić następstwa na pomyślg4Ć tego państwa i na jego przyszłe z Euroósu nvrn ' '"'..u...., z a fi * a r pobudowania, wła? kosztem kolei żelaznych w rozmaitych 22 b e r li n k a c h Gazeta Wiedeńska z d.
· · 8 l 3 ,,3 ś w i a · u t O w rim TY"\",hYL WIenIeC I.! r T»ICI»V, <<16re niezawodnie epokę w dziejach przemysłu J*ropy stanowić będzie.
Rząd austryacki oddawna już baczną na kł>V łeje żelazne zwracał uwagę, śledził ich postępy i w miarę rozwijających się środków wykonywania ich na wielką «kale, budowę ich, przez nadawane prywatnym przedsiębiercom przywileje, w kraju rozszerzał. Rząd długo był tego «thnia, że przedsiębierstwa podobne najlepiej w rękach prywatnych się udają. Kilkoletnie atoli doświadczenie wykryło środka tego niedogodności; a najprzód, prywatni, wiedzeni zazwyczaj ubocznemi względami, zysk własny mając na uwadze, nie zdolni podnieść się do widoku dobra ogółu, które tylko płzea sam rząd dobrze pojętern być może, częstokroć fałszywy przedsiębranym kolejom nadawali kierunek, czemu rząd oprzeć się nie był w etanie bez narażenia przedsiębierców na szkodę. PoWtóre, * wszystkim tym przed *iębierstwom prywatnym zabrakło lunduszów , tak dalece, źe rząd na końcu w pomoc przychodzić im musiał, bądź przez pożyczki, bądź przez gwarantowanie procentów i inne tym podobne środki. Rząd tym sposobem pozbawiony był zba« wiennego wpływu na kierunek kolei żelaznych, a nie uniknął kosztów z swej strony, bo, jak obliczono, udzielonemi ofiarami z małym dodatkiem, byłby sam zamierzone dotąd koleje żelazne uskutecznił Te to względy, oraz ta waina uwaga, ie sarn rząd jest tylko w etanie naj skuteczniej z graniczącemi umawiać się.mocarstwy o połączenie zagranicznych kolei i o punkta ich zetknięcia się z krajowemi, spowodowały rząd austryacki do postanowienia, iż odtąd, dla utrzymania harmonii i dążności do dobra ogółu w budowie potrzebnych kra. owi kolei żelaznych, takowe kosztem skarbu budowane będą. Zarząd naczelny tej części służby oddany został t'raesidium Izby Nadworne), pod którego rozkazami zostawać będzie Dyrekcya generalna administracyjno - techniczna kolei żelaznych. Pierwsze koleje, które przedewezystkiem mają b) ć przez rząd wykonane, są: 1) Kolej z Wiednia przez Pragę do Drezna.
2> Kolei do Tryestu.
3) Kolej do granic Bawaryi.
4) Kolej przez całe Królestwo LombardzkoWeneckie.
Postanowienie to yr niczćm nie nadweręża praw dotychczasowych prywatnych przedsi l>ierców, których przywileje w całej 6WO rnocy pozostają. Nie ujdzie uwagi czytelników naezych, jak .wielki wpływ ta determinacya rządu austryaekiego wywrze ua budującą «ię u nas w kraju  ważność jej podnosi. Kolej ta w związku z austr>ackiemi połączy nas parą z całemi niemal Nieracaroi i Włochami, a przez Tryest s Anglią, Ameryką i najodlegleiszemi krańca* roi świata. (Gaz. Codzienna.) Czeladnik bednarski tenorzystą. - Na wielkiej operze w Paryżu wystąpił niedawno, jako pierwszy tenorzystą, po ośmnaslu miesiącach nauki, czeladnik bednarski z Rouen, którego dźwięczny glos w rodzinnem jego mieście powszechną uwagę na siebie zwrócił. Pan Leon PilIet, (czytamy w pismach) zaangażował tego człowieka. Pierwszy ten występ powiódł się dość szczęśliwie, a po skończonej sztuce, gdy maszyniści teatralni przyszli podług zwyczaju powinszować szczęśliwego powodzenia debutantowi, nie chcieli na żaden sposób od dawnego towarzysza swego przy» jąć pieniężnego podarku, wróżąc mu z uwielbieniem świetną przyszłość w nowym zawodzie, i utrzymując ze się na tein doskonale znają: bo już niejednego śpiewaka w swojćm życiu słyszeli.
Podaje się niniejszem do wiadomości publicznej, że Heimann Wolff, kupiec tutejszy, i Maria Goldenstein, separowana Adolf N a t h a n, kontraktem przedślubnym z dn. 24.
Listopada r. 1841. wspólność majątku i dorobku wyłączyli. Poznań, dnia 26. Listopada 1841.
Król. Pruski Sąd Ziemsko-miejski.

UWIADOMIENIE.
Od Sgo Jana r. zeszło moje zamieszkanie »Nowejwsi przeniosłem do miasta Ostrowa, i tam ze mną korrespondować można. Jan Krasnosi el ski.
p 2 2 e da i tryków. Dominium Weisholz, dwie mile od Głogowy, ma i w tym roku na przedaż dwuro« czne tryki z nabito-wełnistej Infantado-rasy. Trzoda nietylko jest wolna od kołowrocizny, ale tćż całkiem zdrowa.
B o r w i t z.
Dla dogodzenia życzeniom kilku osób, które dotychczas kupowały odemnie tryki, prędzej W tym roku przedsięwezmę klassyfikacyę moich na przedaż przeznaczonych tryków, tak, iź przedaż takowych już z dniem 1. Lutego rozpocząć się może. Hiinern pod Wgsorzem i Herrnstadt, dnia 2. Stycznia 1842.
N e u h a u s s, były Podpułkownik.

W Skorośzewicach pod Krobią mam baranów 40 i 100 macior na sprzedanie. - Od lat kilkunastu pracując w owczarni, spodziewam się doskonałością Publiczność zaspo» koić. Kai ixt Bolanowski. Dwom lub trzem młodzieńcom, chcącymi się uczyć handlu lub drukarstwa, i posiadającym odpowiednie wiadomości szkolne, moi e natychmiast wskazać miejsce księgarnia W. Stefańskiego, w Poznaniu w Bazarze.
Zupelne «niszczenie na * gniotków i odcisków! i. Watinga prawdziwy szkocki plaster na doszczętne na zawsze wygubienie odcisków i nagniotków w sposób najmniejszego niesprawujący bólu i zupełnie łatwy a w naikrótszym czasie, jest do nabycia w opieczętowanych pudełkach, zawierających 4 plastry z oryginalnym opisem, tylko w Poznaniu, pudełko polO s fii... uJ. J. H e i n e g o . , tym Z a j ą c o. -gS1jF Swieżo ubite zające przedaje po 17 sgr.
S t i 11 e rOI w rynku JW88.
Jf m-s fieldy Berlińskiej.
Dnia 3. Stycznia 1842.
Sto- .l\n pr. kurant pa papie-l gotowiorC. rami. I zna.
Obligi długu państwa . . .
Pr. ang. obligacje 1830. . .
Obligi premiów buudlu niorsk.
Obligi Kurniarcbii .... Berlińskie obligacje miejskie Elblągskie dito . . . . .
Gdańskie dito w T.. · . .
Zacbodnio - Pr. listy zastawne Listy zast, W . X. Poznańskiego A Vschodnio - Pr. listy zast. .

Kur- i Nowomarch. dito Szląskic dito ,.

Kolei dito Kolei dito Kolei dito Kolei dito
A k c j e Berlińsko -Poczdamskiej dito akcjeAa prjoris . Magdebursko - Lipskiej dito akcjo a prioris . Berlińsko -Anbaltskiej dito akcje a prioris , Dusseldorf. - Elberfcld.
dito akcje a priorisditodito akcje a prioris .
Złoto a I mnreo . . . . . . .

Inne monety złote po 5 tal.
Disconto.
4 
104V 102V 80V 102V 104 
;A 3K 8*, 4 3h 4 102V 
102V a 102V *\ 4 
122V 
109V 103 105V 86 IOIŁJ95V 101 5 5 5 4 
13V ł£ 
104V  
1034" 
104V 10IV wi q.> 102 A IOOYwatj - 108V 102V 104%ioiV 85 
94V 8V r