C rAZ I I VVielkiego TA Xlcst ii POZNAŃSKIEGO Nakładem Drukami Nadworaej JJi; Dektra i Spółki. - Kedaktors lI. WannowaM. n#44. We Wtorek dnia 22. Lutego. 18«. Wiadomości zagraniczne. Polska. z Warszawy, dnia 16. Lutego. Dzisiejsza Gaz. Codzienna zawiera następujący, głoskami S. B. podpisany artykuł: »Bóg w swojej dobroci pozwala dochodzić niektórym ludziom, dla przykładu ludzi, do wysokiego wieku, zachowując ich jako wzory cnót dawnych, cnót obywatelskich, odbicie prawdy w człowieku ułomnym a jednak do Boga zbliżonym. - Chwalmy więc Tana na wysokościach, bo on to najwyższa mądrość, on to ta'; urządził. Przychodzi mi teraz z rozrzewnieniem przypomnieć stratę jednego z takich sprawiedliwych: Alexander Batowski %ł długo i żył cnotliwie; długo, bo lat 86, **k mówi metryka; cnotliwie: tak cały kraj PAWtarze. 71 iat służby mając, w zawodzie uyp;aqaalyc2nym używany byt często w nader ważnych i trudnych okolicznościach przez Ceearza napoleona, Fryderyka Augusta Króla Saskiego i w Bogu spoczywającego Cesarza Alexandra I.; dochował do grobu nie skazi teińość cnoty, które białym jego włosom jak rumieniec niewinności na czole dziewicy powabu dodawała, źe patrzeć na niego zaraz kochałbyś tego starca. Poseł na sejm w roku 1790/, Ministrem pełnomocnym przy dworze Madryckim mianowany 3t. Sierpnia 1810. r., Kawaler Maltański, Wielki Szambelan, Wielki Łowczy Koronny, - oto jakaś część tych godności, które tak zaszczytnie piastował, a o których żem napomknął żałuję, bo nie o tern mówić zamierzałem.« Rossya. z Petersburga, dnia 4. Lutego. Rada Państwa w Departamencie spraw cywilnych i duchownych, rozpoznawszy najpoddańsze przełożenie Rządzącego Senat« Ogólnego Zebrania trzech pierwszych Departamentów, o szlachectwie rodu Turkułdw, przy ocenieniu złożonych o szlacheckiem ich pochodzeniu dowodów, miała na względzie wyniesienie na tę godność rodonaczelnika B zylego, na sejmie 1676. r., mocą KonstytucYl; wprawdzie prawem My swojej samolubnej polityce obstawać, a to musi koniecznie zgubo wszystkich interesów krajowych za soCą pociągnąć.B Nakoniec odbyto o godzinie 9. wjeczorem jeszcze jedno zgromadzenie i pod względem środków, jakich się obecnie chwycić należy, postanowiono zalepić Generalnej konferpncyi związku,» aby filialne stowarzyszenia związku w całym kraju niezwłocznie w każdy konstjtucyiny sposób swóję niechęć przeciw minjsteryaUiyiu środkom i ich nie zmienne objawiały postanowienie, i»ie ustania pierw W zabiegach swo 262 . ich, dopóki środka zupełnćj sprawiedliwości, t. j. całkowitego zniesienia ceł zbożowych nie otrzymają. Tym końcem mają ile możności jak najwięcej podpisywać petycyi do podpierania zapowiedzianego przez Pana Villiersa wniosku o natychmiastowe i zupełne zniesienie wszelkich, wprowadzanie zboża i innych żywności ograniczających ustaw. Wczoraj odbyło się zgromadzenie wielkiej konferencyi związku, na której memoryał przeciw środkowi Sir R. Peela do Królowej uchwalono.« Lady Majorowa (zona Lorda Mąjrn Londynu), gdy Król Pruski by i u niej na śniadaniu, ofiarowała mu exemplarz biblii yy 9 językach dla królewskiej biblioteki. Francya. Z Paryża, dnia 13. Lutego. Dziennik Sporów o ostatniem przegłosowaniu w Izbie Deputowanych wyraża: .Większość, którą projekt Pana Ganneron odrzuciła, jest słabą, ale nie spodziewalim się tói mocniejszej. Wiemy, że znaczna część większości konserwatywnej pewnych zobowiązań pod względem pytania tego się podjęła. Wypadek więc nie zadziwił nas. Chodzi nam tylko o to, aby wiedzieć, czy rząd. czyli też oppozycya od tej chwili, kiedy Pan Gauguiee owym wnioskiem reiormY po raz pierwszy Izbę zajął, więcej miejsra i stałości pozyskały. Przed trzema łaty postanowiła Izba niezaprzeczoną większością, źe wniosek Pana Gauguier ma być wzięty pod rozbiór. Roku następnego P. Uemilly całkiem podobną wniósł propozycją, która, też znaczną większością pod rozwagę wzięto. Wniosek PP. Maugnin i Pagos w tym przedmiocie zetknął się z kłopotem przez pytanie Wschodnie podówczas »prawionym, i został bez dokładniejszej dyskussyi usunięty. Po tych trzech wnioskach nastągił: nareszcie wniosek Gannemński, Ukazał )C wśród pomyślnych okoliczności; nie można go było, jak mocyę Pana Mauguin, zwalczać niewczesnością, · oprócz tego wota ,ui dawniej po dwakroć przez Izbę dane, wnioskowi Pana Ganneron .pomjślny wróżyły wypadek. Wszakże mimo stósownpść czasu i dawniejszą wota Izby, wniosek jego przepadł Jl Jzba ani go nawet pod rozbiór nie w.zicłą. Taki to wypadek oppozycya okrzykami radośei przyjmuje, takie to postępy owo pytanie pd tpzech lat w Izbie zrobiło! Jeszcze kilka takich zwycięstw, jak to, a parlamentarne.urcompatibilitacye podobnie jak prawo o rozwodach, ostatecznie będą pogrzebane l wu;cćl *ię nie odezwą.« , j«ni] -O zaprojektowanych ,prz« &)?,. "5'4 A tV* zmianach w prawach zbożowych uważa. U * Sporów: .Sir R. ptel dotknął sie. swAte. budowy praw, broniących gruntu, i odstrę. czy t tym sposobem od siebie Xiccia Bucking ham · jego przyjaciół; utrzymał on system zmiennych ceł i stanął więc naprzeciw Lordowi John Riissel i umiarkowanym ReformiStom, broniącym zasady stałych ceł; nareszcie zaproponował on reformę a nie rewolucyą; nie chcąc zaprowadzać* rzymskie leges agraiiae naraził się na nieprzyjaźń Pana Cobden i całej równie uporczywej jak słabej zgrai Radykalistów w izbie niższej. Będzie więc miał przeciw sobie koalicyc oszukanej oppozycyi, a mimo to nie wątpimy, ze w dniu przegłosowania znaczną większość po sobie mieć będzie, ponieważ ma na swej stronie owę klassę średnią Parlamentu, złożoną z umiarkowanych i praktycznych mężów, zważających na trudności przedmiotu i siłę zachodzących interesów. Kiassa ta tworzy niezawodnie większość w Izbie, a nawet i w kraju, a to przekonanie uspakaja nas względem znaczenia deroonstracyi, z którą Radykaliści w wieczór posiedzenia się popisywali," (Gazeta Hamb. Ił o rse nli ali e umieściła pismo z Londynu zd. 12 Lutego, w którem dowodzą, źe Sir R. Peel bynajmniej nie jest jeszcze tak pewnym pomyślnego mocyi swej wypadku; na poparcie twierdzenia tego przytaczają ostatnie słowa zmowy jego, z których w istocie wynika, źe nictylko głosowanie sam za wątpliwe poczytuje, lecz nawet z wniosku tego pytania gabinetowego zrobić nic chce.) Niemcy. z Hamburga, dnia 7. Lutego. Z portów brzegów angielskich i irlandzkich dochodzą nas wiadomości o strasznej burzy, jaka tam w dniach 26. i 27. z. m. panowała. Wiele okrętów z ludźmi zatonęło, wiele innych znacznie uszkodzonych zostało. Z dnia 8. Lutego. Według listu z Montevideo z d. 5. Grud., argentyński Generał Echague został na głowę pobity pod Corientes,. którąto pomyślną wiadomość ogłoszono w Montevideo przez odgłos wszystkich dzwonów, Z Karlsruhe, dnia l. Lutego. Ostatni poszyt Rocznika niemieckiego (Deutsche Vhruljahrsschrift), zawiera obszerny artykuł o ufortyfikowaniu miast Ulm i Bastadf, z którego następujący przytaczamy wyjątek: «Związek Niemiecki, zgodnie z charakterem swoim utworzony jest więcej do utrzymywania nit do nabywania, a tern samem jest tylko natiury odpornej; dla tego więc koniecznie, jak od wieków tak i na przyszłość, powinniśmy być uzbrojeni przeciw napaści narodu:, który stoi naprzeeiw nas jako mocarstwo skoncentrowane, jednej tylko niezawisłe) Woli ule głe, ido zaborów i rozszerzeń dążące. Wiedeń i Berlin są głównemi punktami: a zgodność, łącząca je z sobą i z innemi krajami, lest fundamentalną warownią potęgi naszej. Wiedzą to Francuzi bardzo dobrze, i cale ich polityczne dążenie, jak dawniej tak i nadal, zmierzać będzie do tego, aby Austryą ile możności trzymać w oddaleniu od Prus, a obok tego inne kraje niemieckie zaprzyjaźnić z swemi interessami." Następnie opisując działania strategiczne na przypadek wojny, wspomniane na początku pismo wskazuje niezbędną potrzebę postawienia twierdz Lim i Rastadt w takim stanie, aby pomieściwszy w sobie znaczną część armii niemieckiej, głównej sile Francuzów oprzeć się mogły. Ulm będzie wówczas tćrn dla południowej armii niemieckiej, czerń je»t Moguncya dla północnej. Na publicznćm posiedzeniu drugiej Izby Badeń?kiej d. 28. Stycznia zajmowano Się obradami nad budżetem Ministeryura W.-Xiążęcego domu i spraw zagranicznych, z których tu dla powzięcia wyobrażenia o politycznych stosunkach Niemiec słowa Deputowanego Welckera przytaczamy. Ten zaś w ten przemówił' sposób: »Gdyby Baden był państwem mają« cćm 20 milionów, nie zaś l milion mieszkańców, rozdział ten mógłby do zapalczywych mów doprowadzić; oceniając jednak stosunki, wstrzymuję się od takowych, i nie myślę nawet żadnej pozycyi te) części budżetu przy. zwolenia mego odmawiać; pozwolę sobie tylko wynurzyć kilka życzeń pod względem etó« sunku rządu badeńskiego, raz z Związkiem niemieckim, drugi raz z Związkiem celnym. Pod względem pierwszego punktu uznać należy z wdzięcznością, co w niedawno temu uplynionym czasie dla udoskonalenia wojsko* wego urządzenia Niemiec uczyniono; ale bronią i obroną od napadu zagranicznego bardzo mało się zajmują, t. j. bronią umysłową i obroną moralnej siły i wznieceniem zapału w narodzie na czas niebezpieczeństwa, lo albowiem dopiero nadaje materyalnej potędze i »ile treściwą siłę do obrony przeciw zagranicznym napadom. Tylko z wolności dumny, zadowolniony naród, który posiada wolność mówienia pisania i myślenia, ma tę moralną zbroję; okoliczności nasze zaś nie tęgo są rodzaju, abyśmy narodowi ten umysłowy popęd nadać mogli, i dla tego pragnę, aby w interessie bezpieczeństwa zewnątrz niego bardziej się także niż dotąd pielęgnowaniem umysłowego uzbrojenia ludu zajmowano. Be* tego nie ma bezpieczeństwa, gdyby do wojny powszechnej przyjść miało; drżałem n» myśl, iżby do takowćj przyjść mogło; bezpośrednie niebezpieczeństwo tą rażą przeminęło, ale codziennie ostrzega, abyśmy przyszłości z oka nie spuszczali, musieliśmy juz dożyć tego, że dwa przedmurza Niemiec na Wschodzie i Zachodzie, Polskę i Niderlandy, zwalono i bez zdobycia miecza opuszczono. N aród, u któregoby prassa była miała wolność ostrzegania i wzniecania zapału, nigdyby na to nie byl zezwolił. Lecz wtedy nie śmiano brać się do Idla przeJSCla do innej drukarni, wyjdą jeszcze W przeciągu tego miesiąca.) W mieście Bydgoszczy urządzono dwie nowe miejskie szkoły o dwóch klasach, jedne na Kujawskiem, drugą na Poznańskiem przedmieściu, dla biedniejszych dzieci, i tym sposobem rozpoczęto reorganizacyą tamecznych szkół miejskich, która się w cig" li bie żącego ukończy roku. Także na zwiększenie le niemiecką prowincyę, Luxemburg zfrancu -- w samej Bydgoszczy popełniono ich 25 wciązaJą. Luxemburgowi temu ogłoszono zapra- gu miesiąca Stycznia, a nawet cala publiczność wdę także uchwały karlsbadzkie, w okropnej tameczna mocno jest wystraszona, gdy kilka sprzeczności z wolnością druku, jaką się inne osób częścią wieczorem, częścią w nocy naczęści Królestwa holenderskiego cieszyły, a tak padnięto, i niektóre nawet poraniono. Spramusiała naturalnie obudzić się niechęć przeciw wców tych bezprawi mimo wszelkich zabieNiemcom, o przedmurzu Niemiec już nawet gów policyi, dotąd nie wyśledzono; spodzie« mowy być nie może. Prussy i Austrya są wać się jednak należy, że ciągle zwiedzanie przecież jeszcze jako potężne mocarstwa za- ulic miejskich przez władzę policyjną dalszym słonione; Baden zaś, jako małe państwo, na nadużyciom tego rodzaju zapobiegnie.- W Fodaleko większe narażony niebezpieczeństwo. dobowicach, ptu Wągrowieckiego, odkryto Wszystkie pomniejsze Państwa niemieckie jeszcze dość wcześnie podłożony z umysłu powinny do tego dążyć, aby się Niemcy we- W nocy z dn. 7. na 8. ogień, i żadna ztąd nie wnątrz zaspokoiły i moralnie wzmocniły, a wynikła ezkoda; sprawca jednak niewiadomy. do tego najpewniejby to doprowadziło gdyby to spełniono, co dawniej uroczyście przyrzeczono. " Nato odpowiedział Minister Stanu, Baron Blittendorłf: »że nie pierwszy to raz podobnym przysłuchuje się mowom, że deputowany Welcker istotnie nic nowego nie powiedział, i że dla tego także nic na to wszystko nie odpowie. Jeżeli zaś Pan Welcker stanowczej żąda odpowiedzi, powinien szczegółowe zażalenia przytoczyć i szczegółowe wnioski uczynić, nie zaś ograniczać się na ogólnych deklamacyach. U stawy związku niemieckiego, do którego i Baden należy, zapewniają każdemu państwu związkowemu niezawisłość i Baden także z swej strony do ustaw zwiqzku tego zastosować się powinien. Położenie zaś wewnętrzne Niemiec nie jest bynajmniej takie, jak je tu wystawiono; owszem po zaniechaniu politycznych marzeń, każde państwo prostej trzyma się rzeczywistości. Rozmaite wiadomości. Z P o z n a n i a. - »Tygodnika literackiego* wyszedł Jte' 3., zawierający: La Bibie de la Liberte, par rAbbe Constant. (Ciąg dalszy.) - Pokucie, poezya przez Henryka z'Pokucia. Ulatui myśli, tegoż. - O teoryi linii równoodległych. (Dokończenie.) -. Korrespondencya. - Ogłoszenie pisma nowego w narzeczu Wendów, przez J. P. Jordan. - Doniesienia. - (Nra 4., 5., 6. i 7- Tygodnika, spóźnionegiełdy Berlińskiej. Dnia 19. Lute o 1842. 8to- JIa pr, kurant pa papie- gotowi Kurs Obligi długa państwa . . . Pr. aiig. obligacje 1830. . . Obligi premiow liandlu morsko Obligi Kuniiarchii .... BerlIńskie obligacje miejskie Elblągskie dito. . . . . Gdanskie dito iv T. . . . . Zachodnio - Pr. listy zastawne Listy zasL W. X. Poznańskiego Wschodnio - PL listy zasL Kur- i N owouiarcb. dito , . Szląskie dito. Akcje Berlińsko- Poczdamskiej dito akcje a prioris . Magdebursko. Lipskiej dito akcje a prioris . Berlińsko - Anhaltskuj dito akcje a prioris . Dusseldorf.. Elberield. dito akcje a prioris Kolei dito Kolei dito Kolei dito Kolei ditodito dito akcje a prioris Frydrychsdory ...... Inne monety złote po 5 tal. Discouto , ,. t '. 4 103 102% &i 102V 102%103 III · 'T Ąl24V l04lgm£ 107V 4 5 5 5 4 87V 98mm 13V * 104V 102V 82 102V 104 .1\ 102V 1054 I02V 102V IOIV 103V 102V 102V 10iV 97 WOV (*