A Z
VVi e lki e go
ETA
Xiestwa
PO ZNAŃ SKI E G O.

Nakładem Drukarni Nadwornej W Dekera i Spółki. - Redaktor: lI. WannowaMti.

N2 05.

We Wtorek dnia 26. Kwietnia.

1849.

Wiadomości krajowe.
z Berlina, dnia 23- Kwietnia. N. P a n raczył naj łaskawiej Radzcy Regencyjnemu Schubring w Poznar.iu nadać order Orla Czerwonego 4tej klassy.
Wiadomości zagraniczne.
Polska.
Z nad granicy Polskiej, d. 6.Kwietnia.
Pod względem wielkiej liczby wygnańców *. czasów ostatniej rewolucyi nową obecnie C,\> ra się nadzieją, t. j. źe przy sposobności /OCzystego obchodu srebrnego wesela pary \>arskiej amnestya rozciąglejsza wydana 20III!e- -- Okrzyczany bunt wojskowy w Pe ur. u» ogranicza się, jak juź wiadomo, na Kerilu uwodzenia wojskowych, a zamiast ogromnej liczby zap;tYt h i na Syberye zesłanych, le dnę osobę w domu obłąkanych osa dzono. lą ra7i) gaze' Y istotnie zanadto be czelniei kłamały i <ja <]0 woj n y kaukaz Sklej dowiadujemy sj C) ź<? o n a z jcks4:ą niż dawniej sprężystością Poci Generałami'Fahsi-i Grabbe, prowadzoną być ma; w którymto celu - wedle pogłoski - całej lekkiej jazdy % gubernii Moskiewskiej i Oielskiej uźyią. - W Królestwie l'olskie'm ostatniemi czasy niezaszły dyslokacye wojsk, ale nastąpią może za nastaniem wiosny. Charakteryzuje to VVarszawian, źe zabawy karnawałowe rossyjskie dla ludu W zimie tamże zupełnie w tym sposobie, jak w Petersburgu i Moskwie, wyprawiano, i źe Polacy wielkie w nich znajdowali upodobanie, Rossya Z Petersburga, dnia 12. Kwietnia.
Przez Ukaz Cesarski do Kantoru Dworu · z d. 23. Marca mianowany Szambelanem Assessor Heroldyi Królestwa Polskiego, Kamerjunker Hrabia Konrad Walewski. Na mocy Monarszego rozkazu objawionego przez Ministra skarbu Panu wojennemu Gene» rai - Gubernatorowi Petersburskiemu, kupcy: szwajcarscy poddani Ober i Henryk Rochat, " -i francuzki poddany Ludwik Gallant wysiani zostali za granicę z zabronieniem powrotu do Rossyi, za udział, jaki mieli we irymarkach kontrabandowych. N. Cesarz J rnć na przedstawienie Ministra oświecenia i zdanie Komitetu Ministrów d. 17. Lutfgo b. r., raczył rozkazać oświadczyć Monarsze zadowolenie Sędziemu Granicznemu Appellacyjnemu powiatu Wołkowyskiego, Do« minikowi Oskierce, za wystawienie własnym kosztem domu dla Wolkowyskiej parafialnej szkoły.  z P a ryż a, dnia 16. Kwietnia. p an D u fa u r e przeczytał po raz ostatni Kommissyi kolei żelazn)eh. swe sprawozdanie, które już na biurze Prezesa złożono. N astępujące punkta Kommissya ostatecznie przyięła: i) Linią od Orleanu do T ours, jak ją rząd wswoim proiekcie do prawa zaprojektował, i z zastrseźeniem, aż do Nantes ią doprowadzić; 2) Linią od Orleanu do Vierzonu, którą jeszcze w tym roku rozpoczną, doprowadzić później do Nevers i Clermont; 3) Linią z Dijon do t.halons; 4) Linią z Strasburga do llammartinge (departaiiient Meurtłie). Taki jest początek kolei żelaznej do Paryża. Rząd zaprojektował środkową stacyą z >ancy do Frouard u; w miejsce tejże przyjęła Kommissya inny kierunek, który pytanie względem przeprawy przez Vogesy rozstrzygnie; 5) Linią z Mar» sylii do Avignonu. Po długich obradach nad kilkoma, tu w styczności zottającemi planarni, oświadczyła się Kommissya za Panami Talabot i Didion. - Kuryer Francuzki powiada o tym przedmiocie; »N ota ta zawiera zresztą materyalną pomyłkę, którą i bez znajdowania się na przeczytaniu sprawozdania ocenić można. Autor tejże to tylko, jak się zdaje, z udzieleń Pana Dufaura wybrał, co go w szczególności zaimuje, bo podczas gdy dokładnie kierunek pomniejszycłi łączących kolei podaje, zamilczą o najważniejszej linii, t. j. o linii do Belgii. « I)ziś nadeszła ważna wiadomość z Hiszpanii, że sekwestracye posiadłości karo listów zostały zniesione, wyjąwszy wycbodzców, którzy ciągle za granicą bawią. Naturalnie środek ten ma na celu zapobieżenie nowym koałii-yorn między krystynistami i karljstami. Wczoraj w teatrze opery komicznej odbyła się uroczystość na pamiątkę CheruLifiiego. Przedstawiono les de3 Journees, jedne z najulubieńszych oper tego sławnego kompozytora. Przy końcu opery popiersie Cherubiniego zostało przez artystów uwieńczone. Z dnia 17. Kwietnia Przed niedawnym czasem przybył fu agent rządu angielskiego, mający podobnp zlecenie, aby uważał na zabiegi przy wielki<<!) wyborach, które teraz przygotowują. Zwiedzać on będzie różne departamenta i rządowi swemu z postrzeżeń swoich sprawozdanie wręczy. Gabinet angielski nie bez obawy wypadku nacjchodzących wyborów wygląda. Jakie tysiąc rzeionkarzy i drukarzy i trzy parowe ekoroprassy w drukarni królewskiej trudnią się drukowaniem pism ulotnych i instruk *)j w celu riadrhodzących.powiszeflhnyth wyborów.
Słychać, że wielkie upiększenia stolicy w roku tym zamierzają; Rada municypalna w tyra celu 10 milion, II. przeznaczyć miała. Wyjazd Królewiczów do Algieru, aby tam w nowej wyprawie uczestniczyć, w skutek nadeszlych od Generała Cugeaud depeszy aż do przyszłego miesiąca odłożono. Pogłoski o wyprawie do Maroko zamierzonej są bezzasadne. Już dawniej Cesarz Marokański Wysłanym doń pełnomocnikom francuzkim oświadczył, ie władza jego nie jest tego rodzaju, aby pojedyncze pokolenia nad granicą marokańską od dostawiania Abdel-Kaderowi nowozaciężnych wstrzymać mógł. Podobnie o bombardowaniu Tangeru rząd ani myśli, ksedy środek takowy nowe zapewneby zawi* klanie w sprawach afrykańskich sprawił i reklamacye Anglii wywołał. Summy, które Generał hugeaud od roku W zleceniu rządu celem pozyskania pokoleń Kabailskich wydał, kilkanaście milionów fr. wynoszą. Cała armia okkupacyjna w Afryce wkrótce 100,000 żołnierza liczyć będzie. Anglia.
Z Londynu, dnia 16 Kwietnia.
W Czwartek Lord Hill, naczelny dowódzca armii, urząd swój złożył wxcce Królowej, Sir G, Murray posady tej (eszcze nie objął, aby poprzednikowi swemu do załatwienia niektórych interesów czasu dość zostawić. Xiążę Wellington miał wypracować plan wojenny przyszłej wyprawy w Afghanistanie, kiedy - zdaniem jego - powagę Anglii nad granicami posiadłości angielskich w J ndyach z naiwiększą energią przywrócić trzeba, aby zle skutki klęski pod Kabulem sparaliżować. Twierdzenie, z którem dawniejszy sekretarz wojny, p. M.acaulay w Izbie niższej onegdaj wystąpił, że 10,000 żołnierza, o które wojsko w Indyach wzmocnić trzeba, ledwo 400,000 funt. szt. rocznie kosztów'" będą, gazety Torysowskie zbijają. S t a n d a r d pyta się, skądże to Panu Macaulay wiadomo, ze nawet W · wyprawie, prowadzonej jak najbliżej źródeł pomocnych kraju, summa 400,000 funt" koszta na utrzymanie 10,000 wojska opędzić można? Xiąję Wellington na półWyspie,rzadko wiącej, często zaś mniej miał jak 40,000 a w ekonomii wojskowej, jak wiadomo, celuje; mimo to rok w rok po 7 milion, funt na potrzeby armii wydawano. 20 mil. funt. na powetowanie klęski Afghanistańskiej jeszcze nje starczy, jeżeli jij ]l>!' ogólności w wojskowym i po..1 i t Y c z n ym w/g i c dz i e p o wet o wać. m o ż n a .
S t a n d a r d pisze, że rząd Irancuzk U iażdemu projektowi,zagubienia Krójowćj Izabelli z innym Xieiiiemj, jak z Xieciem z, domu liour. bon, «orzeźwiać się będzie.  z Darmstadt u,-dnia 5. Kwietnia. Na dzisiejszem posiedzeuiu Izby Deputowanych przedłożony izostał przez rząd projekt do prawa względem założenia kolei żelaznych przez Wielkie Xiestwo od Kassel przez tiie ss en do Darmstadt, a ztąd do południowego krańca kra u. (ilówna kolej budowana będzie kosztem rządowym, uboczne zaś koleje zakła dane będą przez towarzystwo prywatne. Dani a.
Z Kopenhagi, dnia 8i Kwietnia. > Jeżeli sic zgłosi dostateczna liczba osób, chcących odbyć podróż naokoło świata, tedy duński okręt barkowy, który w Czerwcu I. b. spuszczony będzie, z w-arszjatui pod protekcya. - Krnla Wini-,kiego, »przedsięweżmie te podróż z. passav-eran.i. Ten .okręt; który, ma objętości. 170 duńskich lasztdw Jiandlowych, j:zyli.50ii.angiibkicb t o n s, wyjdzie pud żagla z Korsor d. 1. Października 1842 r., dwa lata zabawi w podróży i odwiezie napowrót podróżnych do portu duńskiego. Będzie on wygodnie Urządzony, dobrze uzbrojony i przez oficera z marynarki duńskiej dowodzony. Lekarz także 'towarzyszyć 'będzie podróżnym". Znaczniejsze punkta, które ten okręt zwiedzi W diagu podróży" swojej, są następuąee-: Forlsmoiifh, Madeira, Rio, Buenos-Aryes, .Valparaiso, Lima, Guayaquil, wyspy Sandwichskie, Lsdrony, Manilła, J a w a, Chiny, Ceylon, stały lijd Indyi wschodnich Isle de France lub Madagaskar, przylądek Dobrej N adziei, wyspa św. Heleny, wyspy Azorskie i napowrót do Kuropy. Mający chęć odbycia tej podróży, ygtosić się mają przed *20 Czerwca do Priitoriusa i syna w Kopenhadze, lub do Piotra Siemsen et comp, w Hamburgu, i zaphicić 5,000 grzywien b c o, za co, prócz wina 1 innych trunków, wszystko będą mieć bezpłatnie. Multany i Wołoszczyzna, siedmiogrodzki Tygodnik zawiera "«s'epuj.-jry ikf z Bu K ar es tu z d. 18. Marca: "" .Pospiechem donoszę WPanu., że wczoraj nad wieczorem uwięziono Efora szkół i Re«aktora Kuryera wołoskiego jako sprawcę spisku. Dr. Tavernier, ten sam, który się przed kilku laty w oczach całej Europy swejni szkicami podróży tak świetnie odznaczył, JIyy",ryl t e li spisek. Przyszedł wczoraj ido . »wegO baricuiikiego Generalnego Konsula Billecoequa, «oznajmił rou> źe go C. . . . takie do «pisku chciał wciągnąć, a 2arazera z}ożjł doiwody, jakich mógł dostać. Billecoeq radził mu odkryć rzecz całą Xkciuj udali się obydwaj do gięcia i w kilka god ?in później opieczętowa
no papiery Pana C;.... i jego lamego uwięziono.
G r e c y a.
Z A t e n, idnia27. Marca.
W Konstantynopolu przedstawiono niedaw n o w teatrze tragedyą »Aristodemos«, którą publiczność grecka z nadzwyczajnym przyjęła zapałem. W skutek tego poluya tuFCtlka zą pośrednictwem Posła jednego z mocarstw wielkich, zawiadomiła Dyrektora teatru, ie jeżeli ta sztuka powtórnie dana będzie w jez) ku greckim, teatr zostanie niezawodnie zam: kniętym.
Indye Wschodnie, Z B o m b aj u, dnia l. Marca.
O sprawionych przez pierwszą wyprawę do Afghanistanu kosztach, jako tez o tych, ktdre jeszcze na drugą łożyć wypadnie, czytamy W Bombay Times: «Jesteśmy tego zdania, że rozwaga czyn poprzedzać powinna, i źe przed rozpoczęciem kroków w celu pomszczenia śmierci poległych, zbadać należy, czy użyte środki nie przyłożą", się raczę) do zguby naszej, w miejsce co by zamiary nasze popierać miały. Jeżeli radami na« szemi wzgardzą, może przed Lutym 1843. I. zapóźno juz będzie chcieć się do nich zastosować. - Marny za sobą naukę doświadczenia i wiemy, co wojna w Alglianistanie kosztować może. W 1839. roku podał Sir Charles Forbes wydatek na pierwszą wyprawę na 7 milionów funt. szterl. Bzerzywistość wykazała 2 miliony więcej. Przed odjazdem Lorda Keane z Smdu już 9 milionów wydano, a na pokrycie jeszcze wszystkich aż do dnia dzisiejszego' wydatków ledwoby O milionów wystarczy lo. Armia nasza zawsze tylko 15,500 żołnierzy i 8,000 do służby polowej należących ludzi liczyła. Afghanowie wówczas dosyć nam sprzyjali i slaby nader stawiali opór. Jeżeli teraz opinii publicznej wierzyć wypada, rozpoczniemy wyprawę, która nie 14 miesięcy, ale może kilka lat potrwa, i na ktpr;> 30,000 ludzi potrzebujemy. Koszt tem większy będzie, gdy ludność zamiaet nam sprzyjać, nienawiścią ku nam oddycha. Wielbłąd jeden uniesie żywności dla jednego żołnierza na dni 30, albo dla 30 żołnierzy na dzień jeden. Dla przewozu toborów jazdy siedem razy tyle pociągów potrzebujemy, co przy piechocie. Liczba ludzi postępujących za armią nadindusk'" wynosiła bO.cxx) ludzi, więc 5 razy więcej nii do boju zdatnych żołnierzy. Liczący 700 ludzi 16 pułk ułanów miał w swym orszaku 9000 ludzi. W kraju, jakim jest alghanistaósk), ludzi tych kommissaryat utrzymywać musi. Uh tlomaki przewożą z rzeczami armii, W \yą nie tylko żywność dla ludzi ale także obroki i paszę dla koni, wołów i wielbłądów z sobą na całą tę przestrzeń z magazynów zabierać trzeba. Zwyczajna rarya zboża na wielbłąda wynosi dziennie 4 do 5 funtów; ciężar, jaki uniosą 280 do 300 funtów, fvietylko zaś Sind i Afghanistan, ale i całe lndye zachodnie przez nasze rekwizyce z wielbłądów ogołociliśmy, Od Października 18)1( do Grudnia 18j9 roku padło 30,000 wielbłądów w naszej 'służbie, Z 12,000 wielbłądów, dostawionych w zeszłym roku do armii Generała Hrocka, tylko 1.000 zdrowych pozostało. Zalecono jak największe środki ostrożności dla utrzymywania tych kosztownych szczątków, przewidywano bowiem chwilę, w której trudno będzie o wielbłąda. Od Listopada 1838. do Listopada 1839. zebrano 50,000 wielbłądów, wartości najmniej \ \ miliona funt. szter. Generał Ntitt musiał w czasie swej wyprawy do doliny Tariri do przewiezienia części swych juków użyć 1200 osłów. Brygada Pułkownika Mac l.arena musiała tak dla braku środków przewozowych jak i dla śniegu z doliny Tariri się cofnąć. W miejsce wielbłądów zmuszony był użyć osłów, a i tych zwierząt już mu na połowie drogi z Kandaharu do Gisni zabrakło. Generał N ott ma obecnie 10,000 ludzi pod swemi rozkazami; ale dla braku środków przewozowych tylko W 2000 ludzi wyruszyć zdołał. Siła zbrojna, W Firozpurze, licząca 8000 ludzi otrzymała rozkaz, aby była gotową do wyruszenia; z tego wnosić można, jakiej siły zbrojnej będzie Eotrzeba, gdy to tylko jest straż przednia, lwa razy takie uzbrojenie jak w 1839. roku dwa razy tyle kosztować będzie. Afghanowie ścierać się będą z nami codziennie o każdą piędź ziemi. Zmuszeni będziemy kraj spust o szyć, albo nieprzyjaciela do uczynienia tego znaglić, a tak na tę tylko żywność liczyć możemy, jaką z sobą poprowadzimy." N astępnie rozbiera jes7 cze dziennik ten trudności z położenia ziemi i klimatu, i dodaje: »N ajmniej dwadzieścia milionów funt. szt.
liczyć trzeba na opędzenie niezmiernych wydatków na zamierzoną wyprawę; nie marny ani szylinga zbytecznego w skarbie, owszem parlamentarne wykazy świadczą, że 50 milionów długu mają. Przed wszysikiem więc trzeba nam myśleć o pożyczce. Mówią o nowej pożyczce po 6 p r C, za nią niezawodnie inna po 7 prC. nastąpi, wiemy zaś z urzędowych wykazów Sir G. Villocka i Pana Birda, iż skarb w Fort VVilliam w Wrześniu o mało wypłat swych nie zaprzestał. Juźeśmy najmniej 14 milionów na duranickie przymierze spotrzebowali; nowy wydatek 16 milionówzwiększy dług kornparfH wsehłidnio-mdyi "'ktef o jedne trzecią, a prowizye blisko mihoii wynosić mogą. Oświadczamy uroczyście, że nowej wyprawy bez rozwiązania najmniej 16 milionów fu. szt. rozpoczynać nie można.«
Ameryka.
. Z Santa Martha (w; Nowe'j Granadzie) 9. Lutego. - Wszyscy tu osiadli cudzoziemcy są pod bronią. Pomiędzy mieszkańcami panu e okroprie rozjątrzenie przeciw Anglikom, od czasu iak ci zburzyli flotyllę powstańców. Ludnosc'tuteisza'postanowiła wrócić do sprzymierzenia, ale nie chce wmieszania się angielskiego, nie chce przedewszyskiem, aby mary» narka angielska zbogacała się woj nami dornowemi tej rzeczypospolitej, jak to niedawno nastąpiło, gdy Prezydentowi N owej Granady kazała sobie przyznać bryg »Marcellmo,« który do Jamajki przyprowadzony został.
· i
Yi n I
Należące do fortecy użytkowanie z trawy na łąkach i rowach, ma w pojedynczych częściach, jak w dawniejszych latach, publicznie najwięcej dającemu b) ć wydzierżawione, również kilka starych budynków. dq niezwłocznego rozebrania, stare sprzęty i materya. t rozmaitego ro dz a u, za gotową zaraz zapłatą, mają być prze dane, W' którym to ctlu wyznacza się niniejszem termin n a w t o rek d z i e ń lOt Y M aj ar. b. zrana o godzinie 7«nej na fortecznym placu budowlowym z nadmienieniem, iż spis przedmiotów i warunki, które ostatnie także"jeszcze w terminie będą przecz\ lane, każdegp czasu przejrzeć T o r]l a w biurze podpisanej Dyrekcji. Budynki na riieftdy gruncie Wolschkego Nr.
122. na S. Marcinie obok .Berlińskiej drogi żwirowej, których niezwłoczne rozebranie jest potrzebne, ma,ą w oddzielnym terminie we czwartek dnia 28. m. b. zrana o"'godzinie Ulej na miejscu pojedynczo najwięcej ofiarującemu za gotową zaraz zapłatą lub złożeniem kaueyi z połowy podania, być przedane. Poznań, dnia 23. Kwietnia 1842'.
Król. Dyrekcya budowy t.wierdzy.
DZIERŻAWA.
Dobra Karna iBelęcin, w powiecie Babimostskim, wydzierżawi podpisany z wszelkim inwen tarzem na 3 lub 6 lat od Ś. Jana I. b. Warunki wspomnidnej dzierżawy przędło» ży każdego czasu na-żądanie Pan Moritz, Kommissarz sprawiedliwości w P o z n a n i u, lub wydzierżawiający w' Karnie. Karna, dnia 23. Kwietnia 1842.
Pro t Mielecki.