GAZ VVi elki e go POZN Xlestwf» SKI EGO. Nakładem Drukarni Nadwornej W. Decken, i SpitM - Redaktor, A. Wannowuht. W Czwartek dnia 4. Sierpnia. Wiadomości zagraniczne. Polska. 2 Warszawy, dnia 26. Lipca. Krom wyciąg z Sprawozdania Z działań \Admmistracyi Królestwa Polskiego w f. 1840. (Ciąg dulszy.y Liczba osób Luterskiego wyznania dochodziła do 230,756., innych zaś wyznań do 9580 6'ó w . Dla 474,693 wyznania Mojżeszowego, bY'o 563 bóżnic, dla 441 Mahometan 2 mejze ty _ - Oprócz wyże) wymienionych przelot ów, Komraissya Rz. Spr. W. l D . miała po; f2ebrry nadzór nad poborem rekrutów, tvs od,>ywałałcw * . 1840 p02 e h, P?ł * »ąy \ %fi Nr mężczyzn; Z należących do niego ,HoU,óIO ojób chrześcian, weszło do służby wojskowej 5791> Wydatki na umundurowa nie rekrutów, odprowadzenie ich na miejsce przeznaczenia i żywność, wynosiły 142,605 ruo. ar. Dzieei żołnierskich, sierót, tudzież Żebraniną trudniących sfe, przyjęto do bata. Jionow kautonistów 81.; żywność ich i dostawa 00 miasta guberniałnego Mińska, oraz uauundurowante, kosztowały 5792 rub. srebra. Wydatki na opał, światło i słomę dla wojska, Wynosiły 338,403 r. er. Go się tycze zostających pod zarządem władz cywilnych: odwa 1849. chów, ujeżdżalni i innych, przestrzegano, ażeby wydatki na otrzymanie ich zaspokajane były ze Skarbu, we wszystkich tych miastach, których dochody nie przewyższają 1500 rub. »r., W innych zaś, ażeby je regulowano do funduszów miejskich. - II. Wiadomości tyczące s% Oświecenia Narodowego. W Instytucie Głuchoniemych w roku 1840 było: uczącyeh się oboje) płci 77 osób, z liczby tych: 2 na koszcie N. Pana, 18 na koszcie Skarbu, 12 otrzymywanych z funduszów miejskich m. Warszawy, 27 a tunduszów ekonomicznych » ofiar prywatnych, a 18 na własnym koszcie będących. W zostającym pod opieką Na)iaśn. Cesarskiej Jejmości, Instytucie Alexandrow»kiro, było w roku 1840: Nauczycieli różnych nauk i sztuk pięknych, tudzież mających nadzór nad wychowaniem 41; uczennic, oprócz przyehodnich, 95; w liczbie tej: Pensyonarek na koszcie N. Pana, N. Pani i Cesarskiej familii 11.; na koszcie bkarbu 50., na własnym koszcie 34. - W ciągu roku 1840. pozwolono drukować: peryodycznych miejscowych pism 25, rękopiemow 157; pozwolono »prowadzać % zagranicy: peryodycznych pism 24, różnych dzieł 34,078, zabroniono zagranicznych dzieł 94, uległo odmianom 150. W Komitecie centaury ksiąg hebrajskich, pozwolono drukować języku; ze 160 zapisanych z zagranicy, trzy zabronione zostały, a sześć uległo niektórym zmianom. - III. Wiadomości tyczące się kommunikacyi. , Z pomiędzy dróg, które w roku 1839 budować zamierzono, ukończone została budowa drogi bitei od Zamościa do Galicyi austryackiej. Przedsięwzięto budowę 48 ko szar drogowych, przy traktach: Krakowskim i Kowieńskim. Utrzymanie zupełnie ukoń'czonych dróg bitych, z funduszów na ten cel as sygnowanych, zostawało pod dozorem Dyrekcyi zarządzającej tym wydziałem; drogi zaś zwyczajne kominunikacyjne, utrzymywane były w porządku pod kierunkiem. Kommissarzyobwodowych. Z pomiędzy tych ostatnich, nowo przerobiono na drogi bite, trzy: l) od Mińska do Siennicy, 2) od Włocławka do Krośniewic, 3) od Kalisza do Stawiszyna. Ciągły w roku 1840. stan wysoki wody'" nie dozwalał uczynić w robotach hidraulicznych pożądanego postępu; jednakże pomimo to, roboty przedsięwzięte dla uregulowania koryta i uBezpieczenia brzegów rzeki Wisły, wykonana zostały w objętości 22,228 stóp. Na roboty te, oprócz robocizny szarwarkowej, wydatkowano summę rub. sr. 23,929. Nadmienić przytem wypada, że właściciele nadbrzeżnych gruntów, czując całą pożyteczność robót, mających na celu zabezpieczenie ich osad od niszczących zalewów, chętnie przykładali i się ze swe) strony do tych robót wszelkiemi w ich mocy będącemi sposobami, jako ło: udzieleniem materyalow i t. p. Rozpoczętą na rzece Wieprzu budowę wiszącego mostu, ciągle kontynowano. Wydatki na budowę i utrzymanie dróg bitych, tudzież inne koszta, w wydziale Zarządu Kommunikacyi, w r. 1840. wynosiły 928,938 rub. sr. - Droga idaznai Przez ciąg roku 1840, uskuteczniono plantunku i innych robót na drodze żelaznej x Warszawy do Wiednia, na przestrzeni 356,991 sążni. Wybudowano 26 mostów i ka " nałÓw. Sprowadzono z Anglii 1000 szyn żelaznych, podług systemu Steyensohna sporządzonych, a z Belgii 5 lokomotyw, i kilka wołów osobowych. VV Żarkach rozpoezęto bu. dowę, wagonów. - IV. "'Wiadomości dotyczące A'ommissyi Rząd. Sprawiedliwości. W przeciągu 1840 roku, w składzie tej Kommissyi, z liczby urzędników etatowych: umarło 22, uwolniono w skutek próśb z pensyami 16., oddalono za nieprawne postępki 5., miejsca wakujące zajęte zostały przez innych urzędników; przeniesiono: w skutek próśb 55., za karę 7. Kommissya Sprawiedliwości ciągle czuwała nad ścisłera i skuteeznem załatwianiem spraw. - W istniejących w Królestwie 79 Sądach Pokoju, z których znajduje się jeden w każdym powiecie i 4. w Warszawie: ugodzono spraw 1142, odeszło do Trybunałów 2318, zawyrokowano 19,461, załatwiono czynności hypotecznych 2346, odbyto rad familijnych 1985, pozostało do załatwienia na rok lii:41 spraw 20. - W dziewięciu Trybunałach Cywilnych lszej Instancyi, z których znajduje się jeden w każdej gubernii, a w Augustowskiej dwa':" wydano wyroków 13,982, załatwiono czynności hypotecznych 19,645, pozostało do załatwienia na rok 1841. spraw 91. - Wydziały cywilne Sądu Appellacyjnego w Królestwie załatwiły: spraw cywilnych 1595, czynności ekonomicznych 1657, pozostało do załatwienia na rok 1841, 130. - W byłym Sądzie Najwyższej Instancyi, było do załatwienia: rekursów 5S3, spraw illacyjnyth 447, spraw cywilnych 595; z Uczby tej: przez przyjęcie lub odrzucenie, załatwił fcąd Najwyższej Instancyi: rekursów 572, rozpór znał iilacyi 443, osądził spraw z rekursu przyjętych 314; załatwił razem 1329, pozostało na roić 1841, 296. - Warszawski Trybunał Handlowy wydał wyroków 3699, ukończył mass upadłości 3, załatwił czynności ekonomicznych 1210; sprawa żadna do załatwienia nie pozostała. (Dalszy ciąg iiustajiij Francya. Z Paryża, dnia 26. Lipca. Spokojnośći stolicy nigdzie dziś nie zakłócono. Postanowienie królewskie * 4. 18. b. m. dozwala Ministrowi spraw wewnętrznych nadzwyczajnego kredytu 400,000 fr. na koszta pogrzebu Xiecia Orleańskiego. Regularyzacya kredytu tego Izbom na najbliźszem posiedzeniu przełożona zostanie. - Inne postanowienie z d. 20. b. m. dozwala kredytu 130,166 fr. 66 cent. na oprawę wdowią dla Xiężnej Orleańskiej. Wydatek ten będzie przedmiotem osobnego rozdziału w budżecie za rok 1842. Komitet obiorczy lewej strony albo tak nazwana Reunion Odilon-Barrot wydał okólnik Jo Komitetów oppozyeyjnych po prowincjach, wynurzając w nim radość swoje z powodu wypadków i ciesząc się szczególniej s tego, że się przy tej sposobności okazało życie poliiyczne, które pozornie od niejakiego czasu przez materyałne interessa zagłuszonem eię być zdawało. WzYwa on komitety obiorcze, aby się nie rozwięzywały, ale owszem i nadal pozostały, dla czuwania nad utworzeniem list 0biorczych, w którymto celu w ciągłym związku z Komitetem paryskim zostawać mają. den s: Sekretarzy poselstwa francusskiego w Rołsyi, opuścił Paryż, gdzie chwilowo przebywał, i wraca do Petersburga jako Sprawujący interessa. Pan Kazimierz Perier otrzymał urlop.« Anglia. z Londynu, dnia 26. Lipca. Z ohwodów.rckodzielnych przybyła znowu deputacy», do Londynu, złożona z znakomitszych OBHb w Marichestrze, Leds, Huddersfieldzie i innych głównych miastach fabrycznych, i mająca polecenie uczynienia Ministeryum przedstawienia o wzmagającej się coraz bardziej nędzy, niezawisłe od deroonstracyi Związku przeciw prawom zbożowym. Deputacya ta mająca na swern czele Pana Pawsona, Majora leedskiego, rozmawiała wczoraj 2 pierwszym Ministrem, Lordem StanIejem i Lordem' Wharncliffem. Jeden z deputowanych, 'Alderman Chapell, z Maochestru, oświadczył wprost Sir R. Peelo-wi, wystawiwszy mu panuiącą nędzę, źe obwody fabryczne są wszystkie bliskie mi ogólnego bankructwa, i nalegał na chwycenie się środków, zdolnych do usunięcia w zatrważającej rozcią głoSci panującej nędzy i wypływającej z niej ogólnej dembralizacyi. Ihny, Pan Akuoyde, r Harifaxu, oznajmił, źe d. 17. b. m. zebrało się t'2'do 15;000 Kartystów na granicy Jorkshire, i Lancashire, którzy się jawnie nad tem narad.-.ali, czyliby im nie wypadało użyć gwałtu do osiągnięcia celu swego; na ich proporcach znajdowały się wyrazy: »chleb albo krew!« i obawiać się należy, żeby zima nie zburzyła do szczętu słabych jeszcze zaporów przeciw bezrządowi i ogólnemu zamieszaniu. Sir Robert Peel starał się znowu z swej strony wy Karac, że rząd przez zmodyfikowanie praw zbożowych i przez nową taryfę wszystko uAVnit, co w lego było mocy, ale mu na to t'. Ashyvorth z Turionu odrzekł, że zniżenie cła nI? ,es t jeszcze bynajmniej takie, jakie być powinno, t, d cfo Po j 3 szyj otj zboża równie dobrze zamyka krajowi dowóz, jak cło 23 .*y V a r* *mnielszenia cIa od francuzkich bu tow, trZ e \ vik(5w; rękawiczek,- kapeluszy i rzeczy zbytkówych lud żadnej nie odnosi korzyści. Po dwugocjzjnnY ch obradach oświadczył Sir Robert Peel krótko, źe wymienione przez nich przedmioty r z a d p o d jak najściślejszą wefmife< rozwagę. Tę samę odpowiedz otrzymali także deputowani od Lorda Stanieją i Lorda Wharnclifla, do których się później byli udali. · W obwodach kopalni'węgla kamiennego, TV których robotnicy ewych prac zaniechali,ciągle jeszcze wielka panuje niespokojność, i zdaje się, że tylko coraz większa ilość wojska sprowadzona w owe okolice, zdoła jawnym zapobiedz gwałtom, do których się przecież burzenie pojedynczych machin, znieważanie za niższą zapłatę pracujących robotników i f. p. wypadki nie liczą. Od połowy przeszłego tygodnia rozlało się powstanie z Staffordshire po kopalniach węgla kamiennego w Shrops. hire, i zdaje się, źe ludzie, obcy całkiem temu hrabstwu, wszystkie m kieruję. Także w Cheahire ukazali się robotnicy z kopalni węgla kamiennego tłumami i w mieście Congfetonie złupdi w przeszły czwartek kilka jatek piekarskich i bióro policyi; ztamtąd udali się do Macclesheldu i Poyntonu, gdzie przecież tymczasowo oddziały wojska przybyły i dalszym nadużyciom zapobiegły. W obwodach fabryk iaiansów ątan rzeczy się nie zmienił; krząta się taro około 20,000 robotników, i tylko dość liczne w N ewcastle stojące wojsko zdoła ich na wodzy utrzymać. Wielkie zgromadzenie chleba pozbawionych robotników, mające się dziś w bliskości N ewcastle odbyć, nie małą. wznieca obawę. P9dług nadeszłych dziś wiadomości % morza Sródziemnego puścił się dn. 15. Lipca Sir Edward Owen na pokładzie swego okrętu banderowego "Queen«, w towarzystwie Admirała banderowego Mahona z okrętami "Howe, Impregnable, Rodney, tndusi Devastation«, zatem z 5 okrętami liniowe mi i jednym wiel« kim parowym okrętem wojennym na otwarte murze, ale co do przeznaczenia tej floty, głębokie znowu, jak zwykle zachowują milczenie. Możnaby sądzić, źe się nad wybrzeże sycylijskie uda, gdzie w portach odbywają się teraz uroczystości na cześć świętych, ale temu sprzeciwia się ta okoliczność, źe się flota ta W baryery kwarantowe opatrzyła, ażeby za powrotem kwarantany odbywać nie była zmuszona, gdy z wybrzeżem w związkach zostawać nie będzie. Podług wszelkiego podobieństwa do prawdy uda się ta flota nad wybrzeże syryjskie, gdzie się z flotą francuzka. (będącą ostatecznie na wodach sycylijskich) połączy i tam demonstracyą na korzyść syryjskich górali przeciw Porcie uczyni. Flota łrancuzka pod Wiceadmirałem Hugonem składa się z trzech okrętów o trzech, pięciu o dwóch pokładach, czterech wielkich fregat i wojennego parostatku. Gazeta Augsburgska zawiera następujący artykuł: «W. Brytania w niebezpiecznem znajduje się położeniu; - gdyby dziś trzej w wieku podeszli ludzie: O'Connel, Peel i Wellington, oczy zamknęli, któżby wtenczas mógł azych Massach jest niezaprzeczone, a cóż widzimy w wyższych? bą to eleganci (incroyabies) z r-ewolucyi francuzkiej, cięgle przebywający w dawnych swych towarzyskich kołach, mówią tylko o balach, o polowaniu aa kuropatwy i t. p. i z niedowierzaniem potrząsała głową, kiedy słyszę co takiego, co wychodzi ca obręb ich koła. Pewne zdarzenie pomiędzy PP. Peel i Stanley, jakkolwiek, juź od trzech tygodni zaszłe, nie straciło jeszcze i dziś ewćj ważności. Podczas rozpraw o podatku od dochodów, miał Pan Shiel najlepsze prze« ci w temu mowę, która głębokie na Izbie sprawiła wrażenie. Stanley, zacięty jego nieprzyjaciel, gotował się do odpowiedzi, kiedy powstał Peel i ująwszy go silnie za ramiona nie pozwolił mu się z miejsca podnieść, zapewne % obawy, ażeby w znanym zapale swoim nie skompromitował Ministerstwa Zaraz potom opuścił Staniej Izbę. Przypadek ten był wspomniany w dziennikach. - Peel miał potem dobre mowę, lec* wszędzie zdradzał największe oburzenie. Ale mniej znanćm jest to, co potem nastąpiło, Peel przybywszy do domu, nie posiadał się % gniewu, i przez cały dzień następny zamknął się w swoim pokoju. Nikt z domowników nie śmiał się do niego zbliżyć, nawet ulubiona córka jego, Lady Viilers. - Lord Stanley jest bez wątpienia człowiekiem światłym, męzkiego umysłu; ale kiedy w tak krytycznej chwili myśli tylko o swojej próżności i osobistości, i położenie P. Peel wszelkiemi sposobami utrudnia, cóż dopiero myśleć o mniej ukształconych członkach arystokracyi toryaowskiei? Zdrowie P. Peel nie jest bardzo silne, już on jest w wieku (54 lal), i nie masz żadnego wieczoru w izbie niższej, ażeby «v najrozmaitszych przedmiotach kilka razy nie musiał zabierać głosu. Ciężar jest zbyt wielki, i właśnie te osoby, które zasługom jego oddają sprawiedliwość, lękają się, ii może nie na długo przeżyje teraźniejsze posiedzenia Izb. Boże zachowaj nas od tego, ale gdyby Pan Peel umarł, wtedy jeden tylko w Anglii pozostałby człowiek zdolny do rządzenia kralem, to jest Lord John Bussel,« Hiszpania. Z Madrytu, dnia 16. lipca. Wyłącznym prawie przedmiotem rozmów publiczności jest pismo, przez Posła angielskiego Pana Aston do byłego pierwszego Ministra Gonzalez wydane i Prezesowi Senatu W kopii udzielone. Zarzuca mu Poseł w cierpkich wyrazach, ii wbrew własnemu przekonaniu wypierać się usiłuje, że czynionych przez Aoglią, wniosków pod względem traktatu handlowego nie przyjąć zwraca uwagę jego na skutki, które z takowego zaparcia się prawdy, kompromitującego nietylko Posła, ale. nawet samego Sir R. Peela, wyniknąć mogą. iP. Gonzalez z swej strony odwołuje się do pewnych, w ręku jego będących dowodów, B których wynika, te Poseł angielski i politycznemu i moralnemu usposobieniu jego największe zawsze oddawał pochwały. Tymczasem Pan Marliani dzisiaj do Londynu się udaje, aby, jak powiadają, Ministrom angielskim ustne dać oświadczenia, jeidi piśmienne nie wystarczą. Zresztą nie przypada to do smaku, że członka Senatu hiszpańskiego poufnym ajentem z za» granicą mianowano. Multany i Wołoszczyzna. Z nad granicy tureckiej, d. 12. Lipca. (Gaz. Powsz.)- L-sty z Jas* donoszą, źe znaczna liczba elzackich rodzin, które przed 35 laty Ren i swoje ojczyznę opuściły, w celu przesiedlenia się do Rossyi, do Wołoszczyzny przybyła, zaniechawszy swoich dotychczasowych siedlisk w południowej Rossyi. Niechęć przeciw niektórym rozporządzeniom rządci rossyjskiego i przeciw ich całemu położeniu spowodowała ich do tego nowego wychodztwa. W Jassach powstaje teraz wątpliwość, czy potomków, chcących na zawsze W tym kraju oćieść, za francuskich lub rossyjskich poddanych uważać i stosownie do tego obchodzić się z nimi należy, co pr*y nabyv\ aniu dóbr nieruchornych w Multanach ważną jest rteczą. Wzmiankowany już od dość dawnego czasu projekt do utworzenia multańskićj koI e i ż e I a z n ej, mającej przerzynać cały kraj z północy na południe, w klórymlo razie południowy koniec telże dotykałby się portu ga« lackiego nad Dunajem, zapewne niezadługo urzeczywistnionym zostanie. Tymczasowo jednak zamierzają tylko przestrzeń 60 do 70 mil ukończyć i naturalnej siły koni do poruszania użyć. Pierwiastkowy plan pochodzi od inteoiera Marina; Homer Heli rozwinął go dalćj i uczynił tymczasowe obliczenia, z których wnosić można, że koszta na budowę i przysposobienie wozów ledwo 3 do 3J mil. zł. reń. wynosić będą. Nie podzielając wprost przesadzonych nadziei kapitalistów multaiiskich -liczących «obie po 30 do 40 prC. pro» wizyj'-można jednak przedsięwzięciu temu pomyślną wróżyć przyszłość, bo skoro tylko kolej żelazna przez Galicyą i Bukowinę ciągnąć się będzie, związki morza północnego i Haltyku z morzem Czarnem ustalą »'«< tu na naj krótszej drodze. z IConsVantynopola, dnia 23. Lipca. (Dosłr. austr.)- Podług krążącej od kilku 5r.i n2£lc£ż, cbzyyżbć *ię trzeba rozpoczęciaTkfbfców nIeprzyjacielskicli mięj z Y Persyą a Porta. Powodem do tej pogłoski stało się wtargnięcie gromady uzbrojonych Kurdów i Persów na końcu miesiąca maja do baszostwa Bagdackiego, niedaleko miasta Suleimanich, skąd ja jednak ze stratą wyparto. Podług nadeszłych ostatnim trape« eunckim parostatkiem wiadomości, wysłał Szach perski nieco wojska nad granicę turecką. Gubernator erzerumski wydał z swej strony rozkaz do ściągnięcia kilku tysięcy regularnego i nieregularnego wojska, zamierzając je wyprawić do miasta nadgranicznego Bajesid. Znajdujących się w Erzerumie poddanych perskich wezwał, jak słychać, tameczny Szachbender (Konsul) Szacha, aby »we interessa Załatwili i w ciągu dwóch miesięcy Turcyq opuścili. Tutejszy Poseł perski nic jeszcze podobnego nie uczynił i w całej tej sprawie nie było jeszcze najmniejszego zniesienia się między nim a Ministrami Porty, i dla tego karmią się jeszcze nadzieją, źe nieporozumienia zachodzące jeszcze się na drodze pojednawczej załatwić dadzą. - Z dnia 23. Lipca. (Gaz, Ups. Powsz.) - Wypadki nad granicą perską nie są tak małoznacene, jak początkowo sądzono. Podług naj nowszych wiadomości utarczki, w których zwycięstwo przy Turkach się utrzymało, tył ko między tureckićm wojskiem nadgranicznym a przednią strażą większego korpusu armii perskiej stoczone były, a za nadejściem tegoż wojsko tureckie, o wiele słabsze co do liczby cofnąć się musiało. Persowie przekroczyli granicę turecką i obsadzili sześć wsi i miasto bolimanieh (stolicę Kurdystańskiego Xiestwa Sindian), które jeszcze dotąd zajmują. Łu piestwa, pożogi i mordy oznaczają pochód zwycięskich Persów. Tameczni Baszowie tureccy żądają szybkiej pomocy z Konstantynopola, zkąd także jutro wyprawiają w tamte strony pułk gwardyi konnej o 1,000 koni, drugi pułk gvvardyj pieszej o 3000 ludzi i dwie baterye artyleryi, a wysłany do Andory tatar wiezie rozkaz, aby pułk tameczny jazdy zaraz do Bagdadu spieszył. Turków rzeczy te mocno niepokoją; bo chociaż wojsko perskie nie jest bitne i łatwe do pokonania, ale znane jest takie z swego łupiestwa; zanim zaś wojsko z Konstantynopola nadejdzie, Persowie owe kwitnące pfowineye ńad Eufratom i Tygrysem do szczętu zniszczyć mogą. W Bagdadzie są Wprawdzie 2 pułki piechoty, 1 pułkjazdy i nieco artyleryi, i w Erzerumie fest kil« ka batalionów, ale siły te, niedostateczne do stawienia czoła licznemu nieprzyjacielowi, muszą się w mieście pozostać i kraju bronić nie mogą. Tutejszy konsul perski oświadczył kupcom perskim, ze z przyczyny wybuchłej wojny Konstantynopol opuścić muszą; ale ich Porta dla długów puścić nie chce. Konsul perski naradzał się w tym tygodniu kilka razy z Posłem rossyjskim, zapewne w tej sprawie. Główną przyczyną tej wojny są wieloletnie zatargi graniczne między te mi państwami. Od czasu zdobycia Bagdadu przez Sułtana Murada IV. IUŻ kilka razy o to prowadzono woj« nę. Bogate miasto Kerbela, nad odnogą Eu« fiatu, liczące 10,000 ludności, należy szczególniej do rzędu miast, do których sobie Persya prawo rości. W nićm zabito Imama Hosseina syna Kalify Alego i wnuka Proroka Mahomeda, i dla tego liczni tam przybywali pielgrzymi. Ze zaś Persowie do sekty Alego należą, więc koniecznie żądają posiadać to święte im miasto. Ile razy więc Turcya w jakich za« targach uwikłana była, zawsze Persowie brali się do broni, aby miasto to opanować! Podobnież i tą rażą. Drugą przyczyną jest podwyższone przez Turcyą cło wchodowe na towary perskie, trzecią ucieczka Baszy tureckiego do Persyi, którego tu wydać nie chcą, a czwartą nieporozumienia z perskim Posłem Mirzą Dschaferem, który się dla tego z Konstantynopola oddalił. ROZlllaite wiadolllOŚci. Z P o z n a n i a. - »Tygodnika literackiego« wyszedł J\ś 25ty i zawiera: Ueber den gegenwiirtigen Zustand der bohmischen Litteratur und ihre Bedeutung, v . Leo Gra/en von Thun, przez Prof. Purkinjego (ciąg dalszy). - Wyjątek siódmy z Pieśni ludu wiejskiego (poezya przez Julią VV.). - Pamięć do historyi legionowej, przez Gen. Aksamitowskiego (z papierów pozostałych Gen. Kosińskiego). - Karrykatury historyczne (Albertus, część druga), udzielone redakcyi przez J. J. Kraszewskiego (dalszy c ) . - Doniesienia literackie (o posądzeniu »Tygodnika« przez »Bibliotekę Warszawską«, iś obja.dżkę literacką i kerrespondeneye z Krakowa umieścił, O pracach literackich w Berlinie i o nowćm piśmie »Tydzeoska Nowina«). Z Berlina. - M 19. Zbioru Praw dla Państw Królestwa Pruskiego, zawiera Regulamin postępowania przy wyborach stanowych. Z dnia 22. Czerwca 1842: ski, Król Pruski i t. d. stanowimy celem ułatwienia jednostajnego postępowania przy wyborach stanowych, 'po zasięgnięciu zdania Naszych wiernych Stanów wszystkich prowincyj, co następuje: . 1. Wybór każdego Deputowanego sejmowego i każdego zastępcy odbywa się przez oddzielną elekcyą. . 2. Jeżeli utworzone dla różnych Stanów okręgi obiorcze albo pojedyncze miasta kilku Deputowanych i Zastępców obierać maią, wtedy, dla zupełnie pewnego oznaczenia następstwa porządku, wystosuje się każda oddzielna elekcya wyraźnie na wybór pierwszego, drugiego i t. d. Deputowanego, odnośnie pierwszego, drugiego i t. d. Zastępcy. . 3. Zastępca, zajmujący w kolejnym porządku miejsce, będące za miejscem w porę elekcyi opróżnionćm, może być" na ostatnie wybranym, i skoro obranym na takowe zostanie i przypadły nań wybór przyjmie, dalszy wybór na zajmowane przezeń dotąd miejsce nastąpi. . 4. Wszystkie wybory odbywają się bezwarunkową większością głosów w ten sposób, że obrany więcej niż połowę głosów zgromadzonych obiorców, albo wprawdzie tylko połowę, ale pomiędzy temi głos najstarszego wiekiem członka zebrania elekcyjnego mieć powinien. Jeżeli się jednak najstarszy członek między tymi znajduje, którzy równą liczbę głosów otrzymali, wtedy stanowi głos najstarszego po nim, przy rozstrzygnięciu osobiście nieinteressowanego obiorcy. . 5. Jeżeliby głosy pomiędzy wielu podzieliły się tak dalece, iżby za żadnym z nich bezwarunkowa większość nie przemawiała, wtedy pomiędzy tymi dwoma, którzy najwięcej głosów za sobą m«*I, ściślejszy wybór czyniony być winien. . 6. Jeżeliby glosy na trzy lub więcćj osób porówno wypadły, natenczas odbywa się między niemi pojdwybór, celem wypośrodkowania dwocb osób ściślejszemu wyborowi uledz mających. Jeżeliby zaś drugie głosowanie nie wypadło inaczej, tylko jak i pierwsze, wtedy wybór raz jeszcze powtórzyć trzeba, skoroby zaś i naowczas jeszcze głosy podobnym sposobem podzielone były, tedy z tych, którzy równe pozyskali głosy, dwaj wiekiem najstarsi, pod ściślejszy wybór poddani być mają. ! , 7. Gdyby jeden wprawdzie miał po sobie względną większość głosów, ale obok niego kilku innych równał liczbę głosów 0 trzymało, tedy przez dalszy podwybór podług przepisanego w . 6. postępowania ustanowić należy, który z pomiędzy nich z owym pod ściślejszy wybór pójśdź powinien. . 8. Przy wszystkich pod wyborach, ktd« re się tylko w tym odbywają celu, aby wypośrodkować dwie osoby, mające być pod ściślejszy wybór poddane, rozstrzyga wzglę* dna większość głosów. " . 9. Osoby pod ściślejszy wybór poddane powinny się od udziału w głosowaniu przy tymże wstrzymać. . 10. Głosy elekcyjne oddają się na karteczkach zakrytych, przy czćm zawsze dwaj najmłodsi członkowie zgromadzenia elekcyjnego karteczki zbierają, które następnie wspólnie z Kommissarzem wyborami kierującym otwieraj ą. . 11. W terminie elekcyjnym, na który prawo wybierania mających najmniej 14stu dniami pierw zapozwać należy, składa wyborami kierujący Kommissarz nasamprzód świadectwa co do wręczenia zapozwań, i w protokóle elekcyjnym wyraźnie ma być zapisane, że to nastąpiło. Potem należy dokładnie w- tymże protokóle Wymienić wszystkich stawających obiorców, s wyrażeniem włości, na której prawo glosowania spoczywa, lub tego okręgu elekcyj nego, gminy albo korporacyi, w którego zastępstwie obiorcy stawają. Z tego dalej wyraźnie okazywać się powin» nyymiejsca, w celu obsadzenia których wybory odbyto, okresy, na jakie je odbyto, sposób glosowania, tok elekcyi pod względem nastąpionego może zastosowania przepisów ., 4 - 7 i wypadki tychże. W szczególności w tym ostatnim celu nie tylko w protokóle wyrazić, ilu głosami Deputowani, respective Zastępcy obrani zostali; ale także nazwiska wszystkich tych, którzy oprócz obranych głosy otrzymali, z podaniem liczby ostatnich, dokładnie spijać należy. . 12. Jeżeli wybór pada na członka związku stanowego, przy którym warunek IOietniego posiadania włości nie jest dostatecznie "'spełniony, tedy zawsze jeszcze drugi subsidiarny wybór przedsięwziąść należy na przypadek, gdyby potrzebna dyspensacya nie miała być udzielona. 13- Przepisy te stosują się nie tylko do wyborów Deputowanych i Zastępców różnych Stanów na prowineyalno kommunalne sejmy i zgromadzenia powiatowe; ale także do innych przez Stany na tychże przedsiębrać się mających wyborów (z wyłączeniem wyborów Radzców ziemiańskich), .podobnież do ców miejscowych gmin wiejskich. Kapituły także w przyszłości swoich Deputowanych i Zastępców podług istnących u.nich zW X cz h 'oVV nl,ar,ow , b d ac ę ą. Wybory obiorców miejscowych w miastach 'Uh"" w.,eJskich, maiących głos zbiorowy, odbywają się stosownie do przepisów prawnych i zwyczajów, isln.tcyih z względu na n i £ o wyborach gminnych. I V; 14. N atomiast znoszą sięnimejszćm wszystkie dotychczas ważne postanowienia i zwyczaje, które się temu regulaminowi sprzeciwiają. Dan w Sanssouci, dnia 22. Czerwca 1842. (L. S.) FRYDERYK WILHELM. Xiążę Pruss. Boyen. Miihłer. Rochów. Nagler. Hrabia Al v e n s l e b e n. E i c h o r n . T h i l e . Savigny. Bar. Biilow. Hodelsch wingh. Hr. Stolberg. Z Koblencyi, d. 25. Lipca. (Guz.Kol.)Wczoraj wieczorem spokojność miasta nasze go przez kilka godzin smutnej doznawała przerwy. Powstała bowiem w kawiarni jednej przed bramą Lohr, odwiedzanej tylko przez najniższą klassę ludu, kłótnia, która się na bijatykę zamieniła, tak dalece, iż nawet wysłany dla przywrócenia porządku patrui od straży bramy, zelżony został. W liczbie mnóstwa osób tam przypadkowo się przechadzających, był też znajomy uczony pewien z swoim dopiero przed kilku dniami na podoficera posuniętym synem; ten uczuł się spowodowanym do dania pomocy źle traktowanym Żołnierzom; wmieszał się do sprzeczki, został jednak od mnóstwa wyparty i rozumiejąc, że siebie i ojca swego inacze) ocalić nie potrafi, dobył »zabli i jednego z nacierających tak ugodził, iż · wznak upadł. Tylko z największą trudnością następnie uchodzić zaczął do straży u bramy, którą pospólstwo natychmiast z sykaniem,gwizdaniem i zelźywemi słowy wyzywać zaczęło. Kamieniami ciskano, a nareszcie oficer poczya Z? C 2 ił »tósowną, owego podoficera do mieił" V C 8 o o d e A Ć Wszakże rozhukany mouocn . tam prześladować eo nie ustał; erad kamieni w . o o ysypa' B'c na sIu' c łni h bcyantcw; żandarm jeden u drzwi ciężko raniony, padł na ziemię, i w oka mgnieniu prawie wszystkie okna wspomnianego domu były powyb., ane. Tymczasem kompania 29go pułku w koszarach zgromadzona, wystąpiła i oczyściła Uhcę przed altakowanym -domem; wszystkich ooiedyńczo po ulicach chodzących żołnierzy juz przedtem do kwater ich zwołano, a tak nareszcie o godz, 10. zgiełk ustał,osobliwie, gdy pierwszy Komendant łaskawa przemową lepszych pomiędzy spiknionymi do r?fl.a SI? «powodował; resztę, jak zwykle składająTM się /. szewczyków , krawczykowi J " I I od<\ział pijonierów niebawem rozegnał. wspomniany podoficer udał się późnie) sam na odwach główny, skąd go do aresztu śledź twa odprowadzono. Wypadek pokaże, o ile on był w potrzebie obron/własnej; przyna,-' Ser'epZuućyOi A "CZO,karZ M S . " i e (Nadesłano.) Z Poznania. - Pan Eu B N . 'fiGazety zamieścił artykuł o I" .]l I i · b«4,wf/-K t · .Y v - stosunkach wynikających ze śmierć. Xiccia Orleańskiego Ai o przyszłość. Francy" który z zapatrywanie*? się naszem na ten przedmiot wcale sicf nie ?,Z dza. le zas w nowszych czasach, główny impuls do ważniejszych wypadków Europy Z łrancyi wypływał, . dzisia, nawet polityczne stosunki tak są powiązane, iż każda odmiana i poruszenie na zachodzie, szczególniej zaś we Francyi, zadrgać może a nawet musi w żyłach całej Europy, dla tego tez" z szczególniejszą uwagą zapatrywać się powinniśmy na wypadki tego narodu. Rzecz ważna jest, aby zbadać okoliczności i powody, które Francyą postawiły na dzisiejszem lej stanowisku; nie podpada z»ś zadnó, wątpliwości, iż wysoki stan oświecenia przy żywej i przedsiębiorczej na. turze ludu francuzkiego, głównie jJia do teso przyczyniły. Oświata wyszukuie każdą najszlachetniejszą cząstkę,która jest wlana wczłowieka i prowadzi go do godności i stanowiska, które mu Bóg przeznaczył. W oświacie więc leży postęp, ten zaś jest niczem więcći j akt) lko rozwijaniem się ludzkości. Nie jest to zadnem czczem urojeniem pewnego stron, nictwa, gdyż cała historya jest tylko jednym obrazem ciągłego postępu ludzkości w różnych odcieniach, J enże sam postęp znajdujemy w stosunkach rządzącego do rządzonych, życie zas pojedynczego człowieka jest najtrafniejszym obrazem powyższego stosunku. W p jer. wszych latach dzieciństwa, ojciec prawdziwie despotyczniepanuje nad swern dzieckiem, chłosta je i karze, bez żadnej pned nikim odpowiedzialności. Lecz z dorastaniem młodzieńca i z rozwijaniem się jego rozumu, przychodzi on do stopnia samoistności, władza ojco wska nad nim coraz bardziej ustaje, a syn w życiu politycznem staje się ojcu ze «szystkiera równym. Francya w rewolucyi przeszłe/ąo Wieku, uczuła w sobie najpierwsza tę godność i do dojrzałości rozwinięta samotność. Przej. ście to z władzy lednego do władzy ludu lubochodnich ludów zniszczy} u nas oświatę i gdy* by potomkowie nasi znów na ouarzaclł zabijali niewolników na ofiary swym Bogorot B .JK. gwałtowne, było jednakie ważnem, gdyż odtąd cała Europa pomimo swych różnorodnych ludów i licznych na ziemi zakreślonych granic, podzieliła sic na dwa duchowo-polityczne państwa, to jest na państwo rzeczywistości czyli konserwatystów, którzy ziemię całćj Europy pomiędzy siebie rozdzielili i każdy w -wym dziale na osobnym zasiadł tronie, i na państwo systemu oparte na sile i postępie czasu, na którego stolicy zasiadł lud irancuzki. Ztąd teł łatwo odgadnąć wpływ tegoż na resztę Europy. Jeniusz wieku, jakim był Napoleon, urodził się w państwie konserwatystów, lecz łatwo zrozumiał stosunki otaczaja.ce go, ubrał się na chwilę w szatę postępu, zaostrzył swój zwycięzki oręi o kamień ludowy i tak się ukazał światu. Upadł jednakże i musiało to nawet nastąpić, bo wkrótce zrzucił szatę, która się brzydził od pierwszej chwili, i wypowiedział wojnę i walczył nie przeciw krociom sprzymierzeńców, lecz przeciw sile czasu i ludom, i jak powiedział Chateaubriand W historyi Francyi, starał się zabić własna swą matkę, to jest rewolucyą. Ta ostatnia także po odbytej walce z tak przemożnym nieprzyjacielem osłabnąć musiała. W dniach dopiero Lipcowych po raz pierwszy opuściła łoże, na którem słabością złożona, przez lat przeszło 20 spoczywała. Lecz i "wtenczas jeszcze siły jej były słabe, kroki chwiejące, i aby chadaić, oprzeć się musiała o Króla obywatela, a Ludwik Filip przez swój rozum i zręczność potrafił lud Irancuzki na dłużei utrzymać w tym stanie słabości. Jest on podobien do lekarza, który aby ciągnąć zyski z możnego swego pacyenta, umyślnie przedłuża chorobę jego. Położenie więc dzisieisze Francyi nie jest bynajmniej ,stanem dojrzałym, tylko przecbodowym. Smierć Xiecia Orleańskiego o krok jeden zbliżyła rozwiązanie całego dramatu. Po śmierci Ludwika Filipa, moźeby on zastąpił ojca i całą machinę czas jeszcze niejaki w dawniejszym utrzymał biegu. Teraz zaś z Filipem stronnictwo monarchiczne i konserwatywne we Francyi utracić musi wszelką spoistości punkt oparcia się, czego rau Rejeucya pewnie nie zwróci, a cała Francya widzieć jmusi przed sobą tylko bezsilność i brak zajęcia; W tern zaś ogól nera rozprzężeniu rewołucya, zamiast jakiejkolwiek tamy, znajdzie raczej swój żywioł, a przesilenie bez poprzedniego nawet usposobienia nieledwie jest konieczne. Żeby zaś ostatecznym celem Francyi miała być znowu jedna, nieograniczona Momarchia, to w tyra tylko razie przypuścić można, gdyby ZBOW r jak to było w pierwszych jpiekaćb po Chrystusie p napływ dzikich prze *. lgiełdy Berlińskiej. p n i« t- Sierpnia 1842. '10 .)} Sto-l Na pI. knrant pa I papie- iK irami. zna. N asienie rzepy poleca Handel nasion Braci Auerbach. Kurs A A A Obligi długu skarbowego . ObI. dl. skarb, na Il( od sta prowizyi odsleplowane . . . Pr. mig. obligacje 1830. .. 4 Obligi premiów handlu morek. Obligi Kurmarchii .... Berlińskie obligacje miejskie dito na 31; od sta odstępI. . Gdańskie dito w T. . . . . Zachodnio- PI. listy zastawne Vi Listy zast. W'. X. Poznańskiego' 4 Wschodnio - Pr. listy zast. Pomorskie dito . . . . . Kur- i Nowomareb, dito Szląskie dito. Akcje Kolei Berlińsko- Poczdamskiej dito di10 akcje a prioris . Kolei Magdebursko - Lipskiej dito dito akcje a priori» . Kolei Berlińsko- Aiihallskiej dito dito akcje a prioris. 4 Kolei Diisseldorf. - Elberfeld. 5 dito dito akcje a prioris. 4 Kolei nadreńskiej . . . . · 5 dito dito akcje a prioris. 4 Kolei Berlińsko - Frankfurt. 5 Złoto al niarco. Frydłyebsdery. . . . . Inne monety złote po a> tal. Disconto ...... 103V 102V »V 102 104 1 02LJ.48 103 107%103-h io3V 103V 127%103 116%104%102%83% 99 94%99%103 131= 10 3 103Vioiy 103% 1 02U; - 103%1034ł 108V 102% 126%102% lOZJ5183%102% *) Kupujący wynagradza n» pbtny dnia 2. Stycmia 1843. kupon '/4 picilrentu. A A A A A A A« A Ceny targowe w mieście POŁNANIU. Dnia 1. Sierpnia 1842 r. O:l do Tal. >er. fen T»I. iar. fen Pszenicy szelel . Zyta dt Jęczmienia dt. . » Owsa . dt. Tatarki dt Grochu - JI. . » Ziemiaków dt , Siana cetnar . » Słomy kopa . . . Masła garniec, . Spirytusu beczka, 10 27 24 28 6 9 25 5 20 2Ib 10 28 25 - !29 7 10 27 15 21