GAZ
VVielkiego
TJI
Xię»twa
SKIEGO.

Nakładem Drakami Nadwornej Wi Beckera i Spółki. - Kedakter.' A* WanHOWeM*
*40.

W Piątek dnia 14. Października *
184« .

Wiadolllości krajowe.
1
Z B e r I i n a , dnia Ib Października.
N. Pan Swego dotychczasowego nadzwyczajnego potła i pełnomocnego ministra przy dworze Króla Obojga Sycylii, Tajnego Radzcę Jegacyi Klister, ztamtqd odwołać i w rrfwnef funkcyi przy dworze Królewsko-Bawarskim zawierzy teinie, zaś następca; jego przy dworze powyżej wspomnianym dotychczasowego nadzwyczajnego posła i pełnomocnego ministra, Szambelana Barona lirockhauaen najmiłościwiej mianować raczył.
Wiadolll ości zag raniczne, Polska Z Warszawy, dnia 8. Października.
N. Cesarz; Jmć, zwracając awagę. na gorliwe P[ace Tajnego Radcy. Senatora, P. Onufrego iAechowskiego, byłego Prezesa Sądu Appellacyinego Królestwa, przez ciąg blisko 35letniego kierunku tym sądem, oświadczyć mu raczył z tegoż powodu Najwyższe Swoje zadowolenie, * N. Pan Najmiłościwiej mianować raczył JJ.
XX, Biskupów Królestw* PoHkiego: Woj akowskiego i Fijałkowskiego, członkami bono» rowemi Rzymsko-katolickiej duchownej Kollegii W Petersburgu, Rad* administracyi Królestwa mianowała; Dyon. Bielskiego, Prezesa Tryb, cywil, gub, August., Wydze I., Vice- Prezesem Sądu Appeli.; - Józefa Cieślińskiego, Sędziego Sądu Appell., Prezesem Tryb. Cyw. gub, August., \ Vydz.l.; -i Ant. Czaplickiego, urzędnika do szczególnych poruczeń Kom, Rzą. Sprawied!., Prokuratorem KróL przy Tryb, cywil, gub, Mazow.J - Mat, Zielińskiego, Sędziego Tryb, cyw, gub. Kaliskiej, Prokuratorem Król. przy Tryb. cyw,gub.Sandom.f - Józ.Oehenkowskiego, Sędziego Tryb. eyw, gub. Podlaskie/. Prokuratorem przy tymże Trybunale,
R 6 S a y a, Z Odessy, dnfa 24 Wrześni*, Tufejszo-sfrorrny poseł przy W, Porcie, Buteniew, przybył tu, aby na parostatku Cesarskim «rLolchia« wrócić na poselstwo «woje w Konstantynopolu, Według ostatnich wiadomości z Stambułu obiegała taro pogłoska, zeMehroedAli, czująo *ię przez nadane mu godność WieI» Wezyra bardzo wywyższonym i uradowanym, wkrótce stolicę państwa Tureckiego osobiście zwiedzić zamyśla.  z P a ryż a , dnia 5". Października Wiadomości o klęsce, którą Fran uzi w Afryce ponieść roieli, potwierdziły się niestety 1 . Wszystkie gazety dzisiejsze ich udzielają, Ch.OCI Ż s.
raty poniesione nie tak wysoko podaJą, Jak lIsty prywatne, podług których liczba poległych i ranionych 250 żołnierzy rozmaitych stopni, od Kapitana zacząwszy aż do prostego, wynosić ma. Arabowie z niesłychawą zapalczywością walczyć mieli, nieraz Erzyszło do utarczki wręcznej, a nawet kiedy olumna francuzka w uformowanym czworoboku natarczywość ich bagnetami i dobrze »trzymanym ogniem wstrzymać usiłowała rzucali się nakształt wściekłych na wyloty ka rabinów i uchwyciwszy jedną ręką bagnet, dru?ą yataganem wywijali. Tak tedy wielu z nIch tuż przed nogami Francuzów trupem padł», i jakkolwiek wielkie straty Francuzom z.adali, ich własne jednakinjerówrrie były wjełlsze. Młody porucznik Sebastian!, który w rozprawie tej zginął, był waorem wojskowości. Zresztą ta niespodziana klęska lubionego. i za tak szczęśliwego powszechnie poczytywanego Generała Changarnier, a to jefczeze przez tak przeważne siłynieprzyjaciół wbrew się sprzeciwia dawniejszym doniesie niom, które ciągle w nas wmawiały, 'I.e le d n o 1500 Kabylów postępuje za chorągwią bdel Kadera. Wszakże uważamy jeszcze, Ie korpus ten, z którym się Changarnicr ścierał, był zupełnie oddzielnym od korpusu zostającego bezpośrednio pod wodzą Abdel Kadera. Jest to pewną przepowiednią, że kolu na Generał Gubernatora'BaAeaud, mająca (dma 30. w dziewięć batalionów z Maison carró wyruszyć, nad Sotffem na wschodzie trudne będzie rniala z&danje i że tam do krwawych przyjdzie bojów. Czas trwania wyprawy obraihowano na 20 dni; na tyle tez iolńierze żywności z sobą zabrali. Jutro przypadają urodziny Króla Ludwika fi it:a, rozpoczynającego 70ty rok życia. -. XląZę Aumale w przy sz-lym tygodniu ma od jechać. Nieruchomości pozostałe po PaniFourheres d. 15. Grudnia publicznie sprzedawane będą. Ceny stawkowe są następującej za hotel na placu Vendome 560,000 fr. 5 za dobra Mortfontaine 1,200,000 Ir.; za bór Montraoreney 2,280,000 Ir.
Generał Cubieres, Minister wojny z dnia 1. Marca, zostawał, jak wiadomo z Marszaliem Val>5e w riągłych zatargach, gdyż ten, Jako Generał-Gubernator Algieru nie zważał na . inśłrtłkćye Ministra. Takie ame zatargi mają teraz zaciiodzić między Marszałkiem
Soult i Generałem Bugeaud. Zdaje &iq być* E ewnem, że Minister wojny oburzony jest na roszurkę ogłoszoną przez Generał- Gubernatora, ! powszechnie sądzą, ie Generał Bugeau? nIe dł1!go już w Algierze pozostanie, i będZIe zastąpIony przez Generała Rumigny. Z Strasburga, dnia 18. Września.
Liczba członków zebranych tu na kongres n ukowy, wynosi już 140. Pemiędzy ostatnIo przybyłemi znajduje się wiele Włochów . . . ' mIanOWICIe z Mpdyolanu i Floretlcyi; także czytamy nazwisko Xiccia Canino. Z niemieckich uniwersytetów reprezentowane są szczególniej badeńskie i prus ie (wyjąwssy Berlin.) AnglIa.
Z Londynu, do. 27- Października.
Doniesienie kupca i ex kartysty Pierce w Southampton względem spisku Kartystów na życie Królowej uknutego władzy dużo narobiło kłopotu, chociaż powszechnie sądź« że Pierce takie zrobił doniesienie tylko aby uwagę publiczności na dom swój zwrócić »i handel swój wsławić. Jak wiadomo, 100 funt. szler!. nagrody przeznaczono na wykrycie osoby, która podług zeznania Pierce'go, dn. 6. Września doń strzelić miała, ponieważ nie chciał być narzędziem w ręku'KaYt"ystów. -' W skutek tego aresztowano niejakiegoś Char< les Gifiord, którego postawa niepodobna :vpr.awd ie do osoby mniemanego mordercy, Jak Ją Plerce opisał, ale jakiśGirot oświadcza źe go widział z pistoletu do Pierca strzelają cego; wszakże później powstało słuszne jak się zdaje podejrzenie, źeGirst przez nienawiść ku GifFordzie do doniesienia tego spowodo» wany został, ponieważ Gifford brata jego o kradzież przekonał. Pokazywano, na seasyi kapelusz Pierca. przez który kula przejść miała; podług zdania osób rzeczy świadomych dziura ta w kapeluszu mogłaby tylko przez taki sztrał być sprawioną, gdyby otwór pieto» letu do samego kapelusza przyłożono. oraz ierunek kuli musiałby być, takiego 'rodzaJU, iż Pierce nie mógłby był ujść śmierci gdyby.wówczas kapelusz miał na głowie; zdrugiej strony oświadcza doktor, przez Pierca natychmiast po tym przypadku wezwany, źe włosy na głowie jego widział osmalone i że w miejscu opajonem zwierzchu, kontuzyia byłą. Giflorća, który wszystkim tym denuncyacyjom kłamstwo zadaje, zatrzymano tym czasem W areszcie, Ob Server uważa, że podobne pogłoski o mniemanych zamachach na życie Królowej dawnjej nie raz już w obieg puszczano.
W Bradford Dhserwerczytamy; Właściciele wielkiej fabryki lnianej przędzy, Mar« chall i syn, wystawić kazali przy tym zakła«dzie obszerne zabudowania szkolne i wygo- Hiszpańska galiota »J uno" niesłusznie, jak sie dny dom, dla nauczyciela. Niedawno nastą- zdaje, została zatrzymaną i do Algesiras za« piło uroczyste otwarcie tej szkoły-; dla wszy- prowadzoną. Angielski parostatek wojenny, stkich robotników wyprawiono muzykalną »Lizard« zawinął następnie do tego portu, zauroczystość, rozdano żywność, odzienia i koł- kwestyonował ładunek, stanął obok okrętu dry pomiędzy ubogich; dzieci w liczbie około " J u n o" i oświadczył, iż ma rozkaz zabrać 900 zgromadzone były na placach zabaw, gwałtem ten okręt. Atoli dowodzący tam Gegdzie placki, różne jedzenia i bilety na żywność nerał hiszpański posiał żołnierzy na pokład ola pewny przeciąg czasu pomiędzy nich roz- krętu »Juno,« kazał wymierzyć działa twierdano. Około 750 robotników było obecnych dzy na parostatek angielski i Kapitanowi jego na tćj uroczystości, 60 muzykusów wykony- oznajmić, że siłę siłą odeprze. Kapitan ów wało różne stosowne muzyczne sztuki. Pan podał następnie na piśmie notę, w której doJames Marchall miał mowę, która dowodziła maga się wydania ładunku, i nie wątpią, że naj szlachetniejszych uczuć; objawiał przytem decyzya urzędu celnego będzie dla niego poswój'zamiar, źe podobne uroczystości wy- myślną, prawiać będzie co miesiąc. Gdyby wszyscy W ł o c h y . właśeiciele fabryk w takim duchu postępowali, W korrespondencyi Petersburskiej francuzmówi Observer, zapewnie mielibyśmy przy- kiego U .nivers czyhamy: »Zdaje się niezalaźniejsze stosunki między fabrykantami i ro-.. wodną, iż Cesarz Mikołaj posła swego z RzybotnikamiI , niż się to teraz okazuje. «A mu odwołać i wszelkie związki z Katedrą Gazety. M. Post, Sun i M...Advertisef* Apostolską zerwać postanowił. Takprzynajpowstają zapalczywie na rzą£ grecki, obwi- mniej utrzymują osoby dobrze zawiadomione. niając go o egoizm w postępowaniu wzglę- Może to tylko groźba, ale groźba jednak spełdem Anglii. »Zaczynamy się obawiać, mówi niona.« Przeciwnie -wyraża pismo z Rzym u jeden z tych dzienników, iż może będzie po- z dnia 21go Września w gazecie Koloriskiej: trzeba wysiać imponującą siłę morską do por- "Z Petersburga nie,mamy nic nowego. Wszytu Ateńskiego,' w celu wspierania naszego ta- stko tam spokojnie jak w grobie. Czy nad mecznego Posła i skłonienia rządu greckiego N ewą na tern przestaną, iz.na wniesione w 06 przystania na uzasadnione * dania sprzymie- obliczu świata zażalenia Papieskie spokojnem rzonych', 'Inf eresscnu Króla Ottona powihnoby postępem na drodze raz rozpoczętej odpowiebyć , pielęgnować przyjaźń Anglii. Grecya dzą, czy też spokojność ta tylko przepowiezawisła w dziewięciu dziesiątych części han - dnią gwałtowniej szej jeszcze burzy, tego nie dlu swego od Anglii. Rząd Ottona apelował wiemy. Tu tylko marny wiadomości z Rosjuż raz do opieki Anglików, i appellacya ta syi, a więcej jeszcze z Królestwa polskiego, znalazła przyjęcie; tego nie.powinien zapomi- dowodzące, źe fismo Pakieskie może jeszcze nać.: Prócz tego, Posetł-»angielski przez cały nie wszy&lko ogłosiło, co się w Cesarstwie rok daremne czynił usiłowania względem u- dziafo i dzieje Mianowicie rząd Rossyjski zyskania zwrotu ceł, pobranych niesłusznie rzadką stałością i róźncmi zabiegami wpływ od towarów, które były własnością kupców duchowieństwa katolickiego na niższe szkoły angielskich. < < - Powód całego tego gniewu (do- całkiem zniszczyć potrafił. daje N ation al)'wyiaśni się zapewne z na· tępnego nierozważnego artykułu dziennika an8'eIekiego M. Post: »Rząd grecki bierze Pieniądze na swoje zbytki i rozrzutność z kass nowego'banku narodowego, którego kierunek. Sobie przywłaszczył, a t e n system gra bieży wspierany jest przez Francyą, której wpływ w Grecyi wzrasta w miarę zmniej ezania się wpływu angieUkiego.« National pragnie, aby dzienniki angielskie mówiły czystą prawdę o powiększaniu eię wpływu fraoCuzkiego w tirecyi. * · ' · ...>
Hiszpania.
z Madrytu, dnia 26. Września. O mało co nie przyszło znowu do tego, że majtkowie angielscy byliby okręt hiszpański gwałtem uprowadzili t portu (hiszpańskiego.
Dania.
z Kopenhagi, dnia 22. Września. 1 u nas prassa staje się potęgą, chociaż ją ile możności powściągać usiłują. Dziennik Pa« d r e l a n d e t wszelkiego dokłada starania, aby zasypiający między Duńczykami zapał konstytucyjny znowu obudzić; skutkiem tego było, że policya trzy numera zabrała i tyleż jako naruszające ustawy krajowe pod sąd oddano. Najbardziej obwinia rząd autora artykułów: «Czy obywatele Duńscy malemi są dziećmi?« - »Do ośmiu tysięcy obywateli i obiorców.« -.»Gzy lud milczeć ma, kiedy stany mówią? - i» Ważność obecnej chwili." .*- VV swoim dzisiejszym, nie wiemy % jakiego powodu nie zabranym numerze gazeta wspomniana gorzko"się na los swój żali i dowodzi, że po drogą o zmianę formy rządu wnosić i do podpisywania petycyi wtej mierze zachęcać, a inkryminowane artykuły nie zawierały nic innego. Zdaniem »Fadrełandet« lud Duński na tylokrotnie wspominanych (tak nazwanych pruskich) wydziałach, Seimowych zaprzestać nie powinien; niebezpieczną dla wszystkich rzeczą, tak długo w drzemaniu obojętności pozostawać, az polityczne trzęsienie ziemi ze snu nas przebudzi. Stosunki Holsztynu i niepewność następstwa tronu mieszczą w sobie żywioły zaburzeń i mogą łatwo do rozchwiania się państwa i do wojny domowej doprowadzić. - Stany w Roeskilde zajmowały się czynnie pytaniem dotyczącem skarbowości; wydatki na utrzymanie domu królewskiego poczytano za zbyt wielkie, mianowicie powstawano na zwyczaj, że xięźniczki domu panującego nawet po zamęźciu swojćm apanaż z skarbu pobierają. Egipt.
Z Alexandrya, dn. 8. Września.
Egipski parostatek »Nil« czeka tylko na powrót Sami Baszy, syna Mehmeda Alego, aby odpłynąć do Francyi. Ten Generał Adjutant Jego Wysokości (jak pisze L'Echode POrient) zabierze z sobą pewną iłość bardzo drogich szalów, przeznaczonych na podarunek dla Królewien francuzkich. Wicekról postanowił z własnego natchnienia, ażeby podarunki te, łącznie z tćmi, jakie przeznaczył dla Króla Francuzów, doręczone były przez Posła Wysokiej Porty w Paryżu, Reszyda Baszę.
Rozmaite wiadomości.

Ogłoszenie literackie, (Z Tygodnika Petersb.) (Dokońcienie. ) Stosownie do tego podziału nasz tom pierwszy zamykać będzie: Oddział leży. Dyaryusz Legacyi Wojewody Kisiela do Chmielnickiego, pełen najciekawszych szczegółów. Oddział 2gi. Instrukcya Królewska dana Mazepie do Hetmana Tetery w 1665. r.t z któ.
rćj się pokazuje, że Mazepa uciekał na Ukrainę z polecenia Króla Polskiego. - Rozmaite inne akta. , Oddział 3ci. Trzydzieści jeden listów Żółkiewskiego, Chodkiewicza i drugich. Oddział 4ty. Kilkanaście Dyplomatów od 1235. roku.
Oddział 5ty. Kazanie pogrzebowe dla Kiaiela przez Łazarza Baranowicza» albo poemat
o. Wojnie Olkinickiój i wiele innych drobniejszych -rzeczy. Przystępując więc do rozpoczęcia publikacyi wymieniamy też w ogólności nasze źródła teraźniejsze i nadal nam otwarte; temi są:-. Moje kilkoletnie zbiory, takoweź Hf. Alex.
Przezdzieckiego, papiery ś. p. oboźnego Karola Prozora, przekazane mi pod warankiem 0gloszenia. - Archiwum Nieświeżkie na mocy listu Xiccia Ordynata Wilhelma Radziwiłła do Hr. Alex. Przezdzieckiego pisanego z Berlina 14. Listopada 1841. r, - Archiwum Pubieńskie z uprzejmego dozwolenia X. Lubo« mirskiego; zbiory po ś. p. Alexandrze Hrabi Chodkiewiczu w Młynowie z dozwolenia Jego sukcessorów; - przytćm chętna pomoc wielu osób znanych ze zgromadzonych zaso» bów i z najzaszczytniejszego imienia w świe« cie naukowym, a których leżeli tu nie -wymieniamy, to że bez wyraźnego ich na to przyzwolenia, robić tego i ściągać na siebie pozoru próżnej chluby nie śmiemy. Zresztą przy każdym dokumencie wyszczególnimy wiernie skąd i od kogo pochodzi? ... Prosimy dla tego ażeby bezimiennie uie nadsyłano nam matęryałów. Dla samej wiarogodności potrzeba, ażeby pochodzenie ich było wiadome; przytem ze wszech miar słuszna, iżby powszechność znała, komu ma zawdzięczać za ocalenie i udzielenie jej szacownego zabytku? ... Niewątpimy , £e przyjama pomoc światłych, znanych nam i nieznanych osób, i nadał nas nie opuści. Dla tego upraszamy ażeby nadsyłano wynalezione dokumenta, komu gdzie okaże się dogodniej, do Hrabiego Alexandre Przezdzieckiego, przez Proskurów w Podolskiej Guber., do m asta Czarnego Ostrowia-, albo do mnie, przez Czechryn Kijowskiej Gubernii w m. Alexandrowce. Tutaj znajduję stosownym powtórzyć com wyraził w 92. N. z. r., iż z wdzięcznością przyjmujemy ni ety 1ko dokumenta właściwie historyczne, ale teź i akta zachowujące pamięć zdarzeń prywatnych, a ciekawych pod względem obyczajowym (o takowych donosi mi Wny K limo ntowicz, że są W aktach Mohiłowskicb, tyczące się najazdów w familii Zienkowiczów) albo też notatki wypadków i stanu rzeczy w każdej poiedyńcaej okolicy przed kilkudziesięciu laty. Z tego złożyłby się ciekawy obraz obyczajów krajowych i zebrałyby się bogate rotteryały, jeżeli mniej ważne dla dziejów, to nieoszacowane dla poetów i_powieściopisarzy. Wcieliłibyśmy to, jako podział piątego oddziału, albo połączywszy z tćm, co sami w tym rodzaju posiadamy, utworzylibyśmy oddzielną; pubiikacyą.. M. Grabowski,