G .. u. VVielkiego XI c e t \1\1 ar-JIl.. I POZNANSKIEGO Nakładem D/ukami Nadwornej W Deckera i Spółki, - Redaktor : JI. WannoweM. JW£ * » . W Sobotę dnia 29. Października. OBWIESZCZENIE. W zakładzie chorych Sióstr miłosierdzia znajduje się obecnie wielka ilość takich chorych, - którzy na ranach cierpią. Okoliczność ta staje się życzenia godną: aby zakład ten charpią i bandażami podpieranym został. Widzę się z tej przyczyny powodowanym: Dobroczynność Publiczności na nowo zapretendować i takową niniejszem uprzejmie upraszać: ażeby zakład ten przez ofiarującą czynność pobożnych Sióstr miłosierdzia tak błogo· lawiennie okazujący się, charpfą i starą bielizną łaskawie wesprzć raczyła. Życzliwy udział, który szlachetne niewiasty tutejszej ProWincyi ku cierpiącym w tyra Względzie za« tvsze pokazywały, powoduje mnie z osobliwym zaufaniem do Nich prośbę moją kierować, ażeby i tą rażą tak pięknemu celowi, któremu się chrześeiańskie powołanie pobożnych Sióstr poświęciło, łaskawcm wsparciem, j ak w przeszłych latach, przyczyniły się. Poznaó, dnia 13. Października 1842. ,W zastępstwia naczelnego Prezesa Cielic, Xiestwa Poznańskiego, Ccodp.) -ł: i l e li r fi fi li li . Wiado lllości k rajowe. z B e r I i n a, dnia 26. Października. N. Pan Posłowi Swemu w Bruxeli, Tajnemu Radzcy legAcyi Baronowi Arnim order orła czerwonego 2ej klassy z liściem dębowym dać, a Dotychczasowego Nadburmistrza S eh Ton e r w Hali Tajnym Radzcą Rejencyjnym i referującym w roinisteryium spraw wewnętrznych mianować raczył« Wydziały stanowe. (DalszY ciąg.) - Wypadek tego rozbioru jest następujący: Prócz w ruchu już będących ojczystych kolei żelaznych można jeszcze następnie wymienione za zabezpieczone uważać, t. j. koleje żelazne z Berlina do Szczecina - z Berlina do Frankfortu - z Magdeburga do Halberstadtu - z Kolonii do Bonn - z Wrocławia da Fretburga - i z Wrocławia do Opola. Obok tychże są do urządzenia wszystkie prowineye monarchii obejmującej siatki kolei żelaznych częścią potrzebne, częścią pożądane: 1) Kolej od granicy hanowerskiej pod Minden do Kolonii. 2) Kolej z Hali przed Turyngią w kierunku ku środkowemu Renowi. Y-e 'S) Kolej, kłórąbjr, przy użyciu w budowie stosowną rzeczą usuwać* takie narodowe będących kolei * Berlina do Odry, Ber- przedsięwzięcia przemysłowi prywatnemu» Jin z Królewcem, a za pomocą pobo- któremu koleje żelazne dotąd obszerne pole cznej kolei, z Gdańskiem połączyć, na- do zbawiennej czynności nastręczały. Zanie» wet podług okoliczności do granicy ros- chańoby przea to właściwych korzyści, jakie syjskie'j przeprowadzić można. postępująca przeroysłowość i budzący się duch 4) Kolej zFrankfortu do WrocławiaizOpo- assocyacyjny w narodzie dotychczasowemu la do granicy «ustryackiej. sposobowi, w jaki ojczyste koleje żelazne poJ» Kolej do połączenia Poznania z jednej wstały, zawdzięczają i osłabiłoby się żywy strony z koleją pruską, a z drugiej z szła.- interes, jaki obecnie wszystkie stany dla przed* ską, * sięwaięć tego rodzaju okazują. Dla tego doPolityczna, wojskowa i handlowa ważność brzeby było i tera» w mowie będące wielkie tychże kolei żelaznych żadnej nie ulega wą _ k o] e J e « e] a z fi e »robie przedmiotem przedsictpliwości. Większa część tychże już się stała wz.fć prywatnych i tylko przedsiębiorcom , przedmiotem troskliwych badań i innych przy. P J -JI» * w pomoc przez zasłonienie tychże od gotowawczych układów częścią z powodu, niestósunkowych strat,« To się zapewne nie «cścią przy radzie i pomocy rządu, i powsze- *****) } nalskuteeznie( da urzeczyw.śc.ć, prze* chnie uznają, że z względu na pomyślność przyjęcie znacznej, stósown.e do okoliczności kraju jest rzeczą nader pożądaną, a nawet 4» P C IT Y przeciąg lat ograniczyć się mająkonieczną*. jeżeli z, wymaganiami'czasu w c«j gwarancyi prow.zyi, i na to stopa procenty le pozostać nie chcemy, aby wszystki- te tovTM po 3 ł p r t. jako max.mum będzie dostakoleje żelazne jak najprędzej do skutku przy- * «c2ITa I P o d c« b gdy przy pomyślniejszych wiedziono. '«-*-,.11 * * «tósunkach mniej wysokiej gwarancyi żąda« Jakkolwiek zaś nie można nie uznać potrzeby obszernego systematu kolei żelaznych, tu co tylko wskazanego, nie możne także lai« przed sobą, że tenże bez utotnej i trwałej pomocy z strony rządu, a mianowicie be» ustalonegn przez skarb kredytu na te różne koleje, na długi czas uskutecznić się nie da - Prayczyną tego jest częścią w początku wątpliwe opłacenie sję większej części z wyłnienionjch kolei, które przecież dła haedlu krajovr'ego nader są ważne, cięścią je, też w okolicznogci szukać należy, że, jak nas doświadczenie uczy, akcye na takowe przedsiębiorstwa po zaliczeniu cz»ści nominalnej ilości przez egiotowanie na bardzo niską stopę spadają, co w ogóle utworzeni- nowych towarzystw akcyjnych niepodobnćm czyni. Tćjtp ostatniej okoliczności szczególniej przypisać wypada, że nawet kolej żełazna ed Wesery do Renu, której bezsprzecznie pomyclniej8ze sprzyjają okoliczności, niż wielu innym z dopićro wymienionych linii, przez towarzystwo, Mjmujące się jej wykonaniem tylko przy znae n e m wsparciu a strony rządu do skutku przyprowadzoną być może. Jeżeli zatem administracya krajowa nie chce się zrzec uskutecznienia powyżej wymienionych, dla przemysłowego rozwnania i politycunego zlania się różnych prowiecyi monar-. chii za równo ważnych kolei żelaznych, bejdzie się musiała na skuteczną pumoc dla tych%t B skarbu publicznego przygotować Co się sposobu i formy tego zasiłku tyczy, nie zdaje się być nie, w jednym względziec we ):lap fi a * Długość mających się zakładać linii kolei żelaznych wynosi przez przybliżenie: 1) dla kolei reńsko-weserskićj 2) dla udziału pruskiego W ko lei turyriskiej. . . . . . . . o) dla kolei odQdry przez Kr<5lewiecdogranicy rossyjskiej 4) dla kolei od Frankfortu do Wrocławia.. . . . . .,. 5) dla uzupełnienia górno-szlą,skiej kolei do granicy austryackiej. . . . . . . . . . . 6) dla poprowdzenia kolei 2 Szląska do Pozna nia . . . . . . . « . .. 35 mil .. 15 . .,. . 80 .«,35 r» . . . . 15-. . 40 - 220uiilogółem Przy ukończonych dotąd ojczystych kolejach żelaznych wynoszą przez przybliżenie koszta na ;'ednęl milę z pojedynczą koleją, włącznie }K środkami przewozowemi i prowizyami od kapitału zakładowego w ciągu budowy: " k o , e , b er] i fi S k o . P o t e . 15amJskiej" * kolei deb ko 1 6 O O O O Tal. lipskiej. . .215,000 » Y kolei'berlińeko-an-' , p r z y haltskicj. .,. . o. .220,000. Ą \ kolei diisseldorfskop r z y elbćrfeldskiej. . . . . .. .500,000» 5) p r z Y kplei reńskićj . , . , , . 600,000 » D l a w robocie będących kolei wypadają koszta na milę, podług doszłych na» dotąd wiadomości, w liczbach okrągłych; iurskiej. . . . . . . . .. .260,000 Tal. 7) przy kolei berlińsko-szczecińskićj. . . . . . . . . .. .170,000» 8) przy kolei z. Wrocławia do Opola . . . . . . .. .160,000» 9) przy kolei z Kolonii do Bonn . . . . . . . . . .. .220,000» 10) przy kolei z Magdeburga do Halberstadtu . . . .. .220,000» W przecięciu wynosi ta summa w okrągłych liczbach . . . 290,000 Tal. JNIe należy także przy tern pominąć, że przy budowie kilku dotąd wykończonych kolei żelaznych trzeba było pokonywać niezmierne trudności co do miejsca, i źe przez to koszta doszły do wysokości, która przy zamierzonych wielkich kolejach żelaznych tern mniej za normę wzięta być może, gdy takowe nierównie korzystniejszą ziemię przerzynać mają. Dla tego koszta zakładowe tych linii z pojedynczą koleją, bezpiecznie wprzecięciu na250,000tal. przyjąć, a tak W ogólności na 55 niilionovr obliczyć można, przy czemby zapewnione prowizye, nawet przy przyjętem maximum n\ prC. (ummy 2,000,000 nie dochodziły. Ale ta gwarancya prowizyi dopieroby na wszelki przypadek po zupełnem ukończeniu dotyczących kolei żelaznych i po otwarciu przewozu na tychże, a zatem nie pierw, jak po upływie lat kilku i wtedy nawet jeszcze tylko powoli do ciążenia skarbowi publicznemu doprowadziła. Także z pewnością prawie przypuścić można, że przyjąć się mająca gwarancya nigdyby zupełnej nie dochodziła lumray, ponieważ większa część z wymienionych kolei żelaznych już od początku dość znaczny dochód czysty przynosić i przy dfuż«nćm utrzymaniu się sama przyzwoitą rentę oddawać będzie. (l>okończenie nauflPij Wiadomości zagraniczne. Rossya. z s e b a s t o P o I a, d. I i. "Września. (Times.) - Flolta, która przed miesiącem stąd odpłynęła, aby krążyć na morzu Oternem i osadę w strzelaniu ćwiczyć, przed Sctu dniami tu powróciła. Widok wpływając do portu przedstawiała jak najwspanialszy. Eskadra ta składa się z 6. okrętów liniowych, 3. fregat i 3. sloops. Nazwy okrętów liniowych ea: »Dwunastu Apostołów,« na którym Viceadmirał Arwinow banderę swą zatknął; · Trzech świętych, - »Mahmud,« Silistria,« »Adrianopel« i »Trzech hierarchów,« Pićryp sze dwa z wymienionych okrętów są WlSifcołajewie budowane, o trzech pokładach i o 120 całkiem nowych dział; osada wynosi po 800 ludzi; działa są po części 48miofuntowe, po części 36ciofuntowe. Inne cztery okręty mąją po 600 ludzi osady i po 84'dział 32chłun» towych. Ponieważ okręt »Adrianopol« na ostatniem krążeniu przez okręt »Silistria« gwałtownie uderzony i uszkodzony został, sprowadzono go na warsztaty i wątpią bardzo, czy go jeszcze tak sporządzić potrafią, żeby do »łużby zdatnym być mógł. Oprócz tej flotty jest w tym porcie jeszcze 6 innych uzbrojonych okrętów, t. j. trzypokładowy »Warszawa« o 120 działach i 5 innych po 84. dział. Nowego okrętu »Warna« czekają co chwila z Nikołaj ewa. Oprócz tych 6. nowych tutaj budują, Flotta rossyjska na morzu Czarnem, 1 nie licząc wymienionych po« Wyźćj okrętów, składa się 6. fregat, 11 sloop» i 6 parostatków, które prawie wszystkie nad brzegami Kaukaskiemi zatrudnione, aby wszelkie związki między góralami i portami Tur«ckiemi w Azyi Mniejszej przecinać. F r a n c y a. z Paryża, dnia 20. Października. Od trzech tygodni prassa francuska ciągle prawi o związku celnym między Francy ją i Belgią, względem którego teraz gorliwie się układają. Pytanie to rozważają naturalnie w bardzo rozmaity sposób. Przez wmieszani« polityki bardzo je zagmatwano. Obaj monarchowie związku tego handlowego gorąco pragnąć mają; podobnie Belgitczykowie życzą go sobie; oppozycyja więc, której może dozna, pochodzić będzie bardziej z Francyi albo od mocarstw zagranicznych, które w tern połączeniu naruszenie islnących traktatów łacno upatrywać mogą. Gabinet, który się często zgromadza, aby zasady tego związku ustanowić, na różne się podzielił zdania. Przyczyna tej różności zdań są zapewne poczęści korzyści i interesa prywatne. Marszalek Soult wielki ma interes w sprawach hut, P. Cunin-Gridaine w wyrobach sukna, P. Martin duMord W kopalniach węgla i t. d. Tylko PP, Guizot, "Villemain i Duperre nie mając żadnego pry» Walnego interesu w tern pytania, szczerze do zdania Króla przystępują. P. Guizot zdaje eię mianowicie polityczną stronę tej kwestyi rhieć na oku, ale właśni« ten punkt mógłby eppozycyję mocarstw zagranicznych wywołać, nie przychylni związkowi ministrowi« nie zaprzeczają wprawdzie korzyściom politycznym, z środka tego wyniknąć mogącym, ale opierają opór swój na szkodach powstających · tego połączenia dla przemysłu i handlu Francy? Wizakie gdyby i 'W tym punkcie porozurareć się miano, wykonanie jednak projektu jeszcze bardzo dalekie. Bo francuscy urzędnicy celni na granicę Belgjiskę udzć by »ię musieli, co juź bardzo, delikatną sprav* l{, która niezawodnie wielkie kłótnie za soł, A pociągnie, nasze monopole: musiałyby takie z wszelkićmi ciężarami, które one na lu rów, nierównie uciążliwszy od obecnie przyjętego. Już to stanowi wielką trudność, wszakże jest jeszcze inna równie wielka, s łona iamćj Izby francuskiej pochodząca. Bo czyż przyzwoli ona na związki handlowe, jak je obaj monarchowie ułożyli i Fan (iuizot je wniesie? Bardzo o tern wątpimy, Izby do tego się nie prz\chylą, ponieważ zanadto wiele interesów prywatnych w tern uczestniczy a wszystkie te interesa czyli względy w Izbie Parów równie jak w izbie Deputowanych Zastępców swoich mają. Listy prywa tne z Lizbony zapewnIaJą, ze ostatni traktat handlowy z Anglią zawarty, W Łamei nawet Portugalii jest niepopularnym, i ie rząd portugalski obawia się z lego powodu wybuchu rewolucyjnego poruszenia, któreby miało na celu zmusić gabinet, aby traktatu tego nie wprowadzał w wykonanie. Malkontenci portugalscy utrzymują prócz tego cią· głą korrespondencyą z patryotarni hiszpańskiemi, mając i.aminr połączenia Portugalii z Hiszdanią i utworzenia Iberyjskiej rzeczypospolitej. Galignani's Messenger wyraża się względem toczących się między Francyą i Anglią układów co do zmian pocztowych, w następujący sposób: ,Z największą przyjemnością donosimy, ie propozycya względem rewizyi 'taryfy pocztowej, zaproponowanej przez rząd angielski, przyjęta została z strony władz francuzkich w sposób, który zapowiada pomyślne rezultata , jakkolwiek mogą jeszcze zachodzić niektóre trudności do usunięcia, Najprędsza i na pewniejsza byłaby wprawdzie droga, gdy-by istniejące układy zostały zniesione, a ich miejsce nowe zastąpiły; i to jest, jak się do· wiadujemy, życzeniem Franryi; ale zdaje się, <&e takie postępowanie byłoby przeciwne angielskiemu zarządowi pocztowemu, i ie życzenie to może.tylko być osiągnione przez dodatkowe zmiany w istniejących układach. 15E6 Główne punkfa)],o zawrzeć się maiących 'Układów maią być nastcDu ące- Francya" chce aby listy AO A Vnglii przesyłane ulegały tej samej taryfie, jaki istnieje wewnątra Fgaircyi. a rząd angielski' chce z swej strony porto ió peIIce żriiśyć II3 3 pce., tak aby list a P«aryia do Londynu i 4 Londynu do Paryżs, który teraz kosztuje 2 fI., w przyszłości nie kosztowałbyl t\lko 90 cent. Rząd Irancui!"-l ofiaruje.nadto znacznie zniżyć porto tranzytowe Ta listy przez Francya do lodyj lub innych punktów przechodzące. W La P r e s s e czytamy co następuje: Niektórzy politycy, troskliwi z powodu podróży angielskiego aienta P. Elie,. który ma odnowić traktat handlowy między Anglią i Brazylią, wnieśli pytanie, czy Francya przy zaiść mających układach będzie przytomną. Te ważne interes * nie będą się odbywać bez naszej wiedzy. Baron Lengsdorf vrjerotee znajdować się będzie na »wojem miejscu; mała franeuzka eskadra krąży na odnodze pod Rio-Ja l neiro, i sądzimy, że Minister spraw zagr. muciał udzielić stanowcze instrukeye, aby bronić interesów Brazylii, które eą drogie dla Francyi i ważne dla całej Furopy. Niezawisłość Brazylii przy układach względem zniesienia handlu niewolnikami nie może być dosyć strzeżoną, a rozwiązanie podobne, jakie narzucono Portugalii, byłoby przeciwne prawom morskim wszystkich narodów. Wypadki, jakie w Mexyku są bliskie spełnienia, powinny także zwrócić cale baczenie. Pan Alley de Cypery, Poseł nasz w Mexyku. jest na swojem miejscu, i o jego zdolnościach powątpiewać nie można. Życzymy, aby rząd mexykanski odzyskał swąl władzę nad Jukatanem, gdy ten nie posiada koniecznych warunków, aby utrzymać samoistny byt, i radzilibyśmy, aby eskadra francuzka udała się do owego punktu dla popierania interesu naszego sprzymierzeńca. Mexyk nie jest juź w sporze z Francyą; dobre porozumienie między temi dwoma państwami powinno .być przywrócone, i nie sądzę, aby gabinet angielski miał coś do powiedzenia przeciw pobytowi naszej eskadry na tamecznych wodach. Anglia była z całą flotą obecna, gdy Admirał Bodin przedsięwziął wyprawę przeciw Veracruz, i Francya, ile nam wiadomo, żadnych przeciw temu nie czyniła reklamacyj. Byłby to akt roztropności, naśladować naszych sąsiadów przy owej okoliczności, Anglia. Z L o n d y n u, dn. 15. Października. Przed tutejszym sądem bankruckim toczyła się w tych dniach sprawa njelakicgo Cuningharo, która dowodzi, jak zgubnym jest zapro daży pa>eniów oficerskich, - gdyż przynajmniej tv czasie poWbju, ko;,....? oficerów składa się te MrJijych tylko Loe»N h osób, do niepotrze» On«gozbytku i. Ten mtodymęiczy» fenaws," 11 pułku huzarów, dowodzonym przez bard'.o majętnego, przepychowi odd-ijqccgo się Hrabiego Cąrdigan i stuźyłw nirn przez trzy Uta, kiedy ogromne tj'.ugi zmuslh 300 f. st. rocznie (12,000 złp.). Zaraz w półtora roku po wejściu do pułku' ża'płaćił ojciee M niego 400 t. (160,000 złp.), a teraz kiedy już za niego wszystkich długów zapłacić nie chce i syn udać się musiał do sądu bankruckiego, wynoszą długi jego 17,226 f. St. 17 szyi. (blizko 700,000 złp.), z których 5533 f. za procenta lichwiarskie. Pomiędzy pojedynczymi pozycyami długów znajduje się: 800 f. st. (32,000 złp.) za psy gończe, które kupił w tym eamym roku, kiedy ojciec długi za niego zapłacił; 600 f. (24,000 złp.) różnym krawcom, 202 f. (8080 złp). za cygara, 359 f. (błizko 14,400 złp) za pończochy przez dwa łata, 118 f. jako reszta dopłaty za 4 konny powóz, nakoniec mnóstwo pretensyj żydów, którzy na lichwę ożyczają pieniądze, z których jeden za 290 kazał sobie napisać wexcl aa 500 £, drugi «a 125 t: 250 i t. d. rymEfendi dwuznaczną dał odpowiedź, unie winniając się tem, j.e urzędowej noty dotychczas,nie odebrał. \ V wspomnionym menaoryjale jako też i w hatyszeryfie ustęp, w któ. rym mowa o ustawieniu dwuch Kaimakanow w Saidah i Tarablus dla MarónitÓw i Oruzów, w bardzo ciemnych -wyrazach' ma 'być ułożony, tak iź nie można w istocie wiedzieć, czy przeznaczony dla Maronitów naczelnik nie m o i e też być Chrześoianinerń. Z lej zawiłości zdania wyprowadzają tu wniosek, źę Porta umyślnie tak ciemno się wyraziła, aby potem tem wygodniej batyszeryf zmodyfikować mogła. Także o Serbii na powyżej wspomnianej konferenryi mowa była; i-co do tej sprawy dalszych instrukcyi z domu doczekać się postanowiono, ile źe poseł Rossy jski pod względem Serbii odosabniać się zaczyna. Nieprzyjemne tu na wszystkich Rossyjanach uczyniło wrażenie, że Xiążę Michał do Austryi się schronił a nie uciekł się do opieki protektora kraju serbskiego. ROZlllaite wiadolllOŚci. Z P o z n a n i a. -5 Krak ziemiak:.dy£ tylko wtedy tryska, gdy kto w pobliżu rzewa stanie. Chińczykowie pomiędzy <