G
,grlelkleljo
Xlęs1'VRp O Z N A Ń s K I E G O.
.lt9 79.

Nakl8l!em Drukarni NadworBej ,p. Deekerg; Spółki - Redaktln'& A. n"IIHHOłł'.Io:I.

.8...
W '''torek dnia 29. Listopada.

Wiadomości zagraniczne.
.
Francya.
Z p a ryż a. dnia 19. Lislopaoa.
'-" c.oraj tocz)"1 sit; tu przed Trybunalem t")'wilnym pr..ces, Kosłając," co do swcgo pue6miotu W pewn)'£1J ZWIi)zku I proccisem llourdequinoskim, toczącym si je.zne pned Sądem prz,sic;głych, a którego wypadek podobnie:l. wielkie wady "" franculkiej admmimacy i i prz('pilach dla tejie uloźonych wykrywa. Pewien wlaiciciel domu. lan llornet, laniósł skargę pneliw Prefektowi deparła.mentuSekwany, jako reprezentantowi n,i.ała' Paryźa. P. Hornet protlił Prefektu..y o pa.wol.. nie yporzqdzenia domu twego; ale IIłY odpowied&iano, ie dom jego, &powodu lamiel'&Onego rozszerzenia ulicy. c:ałkim Knie.iony byt mUli. i ie mu dla lego zaźądanego po. swcleniaJ wydać nie mObil. W .kutek tego oświadczył "'an Bornet gotgwośt o{lus.csenia !Jetycbmiast domu lego aa ustano'WIc &i mał,cm wynagrodzeniem. ale go i I tern iłdanaem oddalono. Wczoraj wic wystąpił . $Wojm podwoinm iójdaniem przed 'l'..ybuDałem. domagając .ie:, żeby mu lJ)iaBlo, albo potze.bne&o do Daprawy (lomu pozwolenia Ildzlelło, albo td dom ten od iego zaraz odkupiono. Tr)'bQ.nał, &goduie a wnioakiem
.........
Prokuratora, uznał sic; byt 'W tym, raz!e niewłaściwym 6óJdem. a tak nie chce! Iilk su; zdaje, dOlitarC:6Yć Panu Bornł'łowl prawnego środka do zalonienia go od szkody, jaka dla uiego z W  mu'loonego zaniedbania naprawy d '.1.' , omu wym nóJ\: mUli). Duch spt'kulllc)'j we Francyi oą roku 1831.
j 1838. od lal wlcll.ie80 j powS3.echnego szalu gieldowego. mocno ostygł. - Zdaje się, H w czasie owego kilkoletnirgo parl)xyzmu od'TYaga i duch przedsiębiorczy kapitalistów znaunie sili wyuerpały. i ie dłui=ipgo czasu do prayjścia oo;sill:Lie po,uebu l 'i). Załować przych«>dzi, ie dawniejsze sza y na mocy prawa realu"yi takie najsolidarfliejszc czynności na wielk;a .łopę "IV podł'Jrzenie wprawiły, a na lem interes materyalnych ulepszeń i postępdw widocznie eirpi. Gdyby dwa 'Wspóbado. wodniue lowarlyshu lue były do Wersałl1 lałoiy'y dwóch nawzajem si niszd.i)cych kolei żelunyc:h. juby mo:le t('raK Francya po. po.iadał. jedne: & większych i prawdziwie uiytennych kolei źelczp)'('b, kt6re dot'ld łJU,O' W projekcie apoczy'Wają.
Ołrz)'m)'wane na drodse teJel-;ra6nni przez Perpignan wi.domośc:i a wielk oslroiności umieszczać Wypada. Gorliwość 6'u:Lbówa Gcnerą"ła - PorucniJca Hr. CasteJlane, dowodzce&o dywi,)'o1 wojakoWi! W PerpjgQaie,.
...
...  ciw Esparłerze przl .kaidej obja:vvi.s sposobności l a ponie\','az on to najc.zściej rzd nasz w depesze telegraficzne o 'wYPildkac.h 'W Hiszpanii op;truie, atwo poii)ć, .te w.iadomości t3kow,e niekie.d)' .(]omJ1J)' w miejsce isłolnych wypadków obejmuJiJ, albo tej .l'z,eczy daleko nieLezpieczniejszemi, nii rzeClYwiście _ij, wystawiaii). 'w skif tek .tel'!0 oczekuje nQd nasz z łatwi} do odgadmcma powściągliwością urz«;dowych do.nieaień Wprost z Harelon, aby m6gł dokłanie ocenić znaczeme unlleszczonych wczoraj W M e:>& a g e r z e wiadomości p rozruchach tae.
cznych. WflOSZijC I udlie10nycn przez Generała C.. tellane szczeg6ł6v.... musieli ro.koazanie Generała Halena. Generał-Kapitana prowincyi Katalonii, w .l3arcel.onie W twierdzy, albo W jadnj z obydw.óch, miasto za.hmiaj<Jcych cytadel zamknąć; inaczej bowiem njc możn. by pojąć. w jaki IIpos6.L bramy JIua:oła ma,. być zamknictte, podczas, Sdy '!lu droa <.>twp. rt'm pozosl;aje do Iprowadze..a do siebie posiłków w.oJskowych z Jonqmcre. Do gdy.te dvic cytadł"le nad miastem górują , nie}IlUsla. no za nit'mi jeszcze Generalowi VI'llJzkó'W przeci.,, P?dct:as. .gdr rokoszanie  łat"'..oci związkI między menlJ a władzami przeclh, co się ztąd okazui;c, ie .od dn. 13. b. "!: 1lą. zki poc7.łowe nu«;dzy narcelon<) . ł' Iuelra aCID ustały. .Jeźeli się Generał Halen mimo posiłków wojsowycłl 00 kłórejkolwie cytadeli 4:ofn'}I, I tam przcz r.okoszan Clijglc jeszcze jest opasany, wkazuie to. ił! midzy 'Wojskiem liniowm a gwardyą nar:odowi) do krwawij przyszlo ularC%i, w którt!j wojeko us1ąpit musiało. Huk dział, słyszany wyrainie (1. 16. 'W Mataro. o  OI/'1c od n,ar,celony, dowodzi źe albo Halen do miasta .trzdać "aże, alL'o, źe rokoszanie czuj') lię na lilach, i usilują .;tllrme.m zd(1Lyć cytadelę, w które; sił; Generał In z "'I\k!ern s\'\"olm samkniJ \V jednym albo drugim przypadku skutki teooi LardJ.Q groźne t.yć P1ogą, i ponure prUtcz,'ia, ,które od doU da\\ nego czasu w nauJcJ. Il'pszp b to''Varzytwlc. o wyuchu !I '''"lch rozruchów Y\" Jłlur.anll, 8 nuano"rV 1cle w prowlncyi KataloniI, or;niska ł.iupatiekieoo radykalizmu, miano. był}'b}' ar. nadto uspra: wicdliwion,e. \V pCZBt'h Espart.cr)' chodzI tcraz o zwyci«;ztv\:? lub śmjcrć. Jl.:icl. zł!'pełnie rnvolucyjneJ. zasady w. Kat.alom.' n! przytiumi, pozbawIOny zostaJc taJemmcze" dot.!d go otaczającćj zasłony, kt6 ra go z.araem na czele r&iJdu utrz}'mała. Na t.klego radykaln('60 raka, jakimi Si) zabiegi atroDnicłw Katal.onii, radJkalnych tylko środków z:.łrad
.c:ayc1t Z pomy£Jnym skutkiem mołna ulyt!.
A o jakichże .krwawych neziach usłY.l;zelibyś.
my .z ,strony .zurbany, Sdyoy si .rządowi nad rokoszanami g6.rę odnieść .udatQ. błychać, .że Xiąię Monteh.e110,:o którym .donieśliśmy. je się .uda1na miejsce 8wego posel. stwa przy dworze fleapolitańskim, otrymał polecenie przcdsięwzięcia krok6w do Króla Neapolitaskiego w imieniu Xcia Capui, który teraz pawI W Paryiu, a p6źniej udać się ma do Malty, aby przwieść do skutkupojedmnio obudwóch braC,ł. .. .Słychać, ie Espartero amierza po .dojściu Królow.ćJ .do pelnol,etnoci. ,kazać się ogłosić .dziedzicznym "Vicekr6lem W:ysp J3'ilipińskich.
tak że wtencas .byłby tylko W stosunku .do Król.owj jako wazaj. W tym .c:elu kazał tu drukować dziennik w języku hiszpańskim pod Jderunkiem Pana Granier .de .Cassagoac. reda4 ,gowany w jego intere.ssie, j eemplarz.e j«'Bo przesyłać do wysp Filipińskich, '(]ciki)d wyałał takie G.cnenła Alcala, posi.adaiącet';o całe jego zaurani, .dla uspo6.obie.nia UJDysłów .na jego orś.ć, 60 l1a;zna1comitszy.cb Jcsi..gaJ'zy, podaL.o pro hę do mi.nistra ,.oświeceJ)i1 aby raczył umieścić przy .której  publcznych bibliolt',k P. Querard. autora znalcomilych di.d ]<rrJnce literairc i Ilterature Fr.anca;6£ v.n.ler:nporai.A.'!- _ P.an Querud jest nie majęt.ny, ,a jego ulubi.ol)a fI"uka hibłiografii nic na5tr....Ci' wiele ,koTzyś,ci. Jakakolwiek będzie na po.da.ną prośbęodpo'iedź, zawsże przyno.i zaszczyt i proszą rym j ternu, który na pow.$z.ecn.ne }'Y:s'półc.zu(i zaaJuiyl. .  d n ia 20. List.opad,a.. Gazela R z ą d owa wie c zorn a .ogłOlsz8 następujóJcą .dro6ta teleora6czn .nadesdi) de. peszą: ' aAlexandria. d. S. Listop.ada. M idzy A fi gi e Isk i ID p.ełn omocn iki em i rz;j dem Chińskim stanąl traktat po,k.oju. Oto' 8'1 główne warunki: 1) Chiny zaplacą W przeciągu trzed. Jat 21 mil. dolarów. 2) Porly: Canton, Amoy, Ningp,Q i dwa inne otworzone 8i) dla handlu angielskigo. .3) V\'yspa Honkong na wit'c:r.ric ,czai)' Kr6lowej Angiehkiej ust.i}piona. ' .4) Jeilcy wojenni :ł;ostani) wydani.
5) Amn.cslyja będzie OBłoszóna.
6) Dficero\yie obydwuch narodów majta r6wnego doznawać ob;ścia &ifi. 7) W)'spy Tschuaan i KoloJlS San ,aż d.o cało kowltej wyplaty wynagroazeń wojennych zosla;iJ w moc]' Anglików,« "Yiaoomości powyższe nadzwyczajne w ho.. telu posła angielskiego sprawiły wrai&nie. -  oynu. Lord Cowley s.m powyźazij depeszę panu Guizotowi oorf;czył. Jedna z sazet tu. tejszych wyraia: ..Zdaniem nasaem. zapewne o kilku ważnych s1:ypulacyiach zamilczano; bo ogłosone warunki wszystkie są z kórzyścią dla A"gHi, Chyńczykowie wszelako nie byli jeszcze do tej .rozpaczy przywiedz.eni, .aby tak uciążliwe dla siebie warunki toraz juź przyjmować mieli. Skoro sj wiadomość o zawa.... ciu pokoju pod wyżej .przytoczonemi warunkami potwierdzi., spodziewać się nale:ly. że Chińczycy późnić, .czy rychlj kroki nieprzyjacielskie Z110WU rozpoczną.. Qlrz)"mano nowiny z A'sieru ad. 5. m. b ltóre wszelako nic c:iekawego nie obejmują. D. 2. uczuto 'W Algierze trzlIienie ziemi. Podobnie srożyły sic;: 6waltowne burze nad brzeami tamecznćmi I wiele okręt6w poginło. Q operacyach wojskowych doniesienia te nic zDola nie zawienj.ą. Anglia.
Z L o 11 d X n u, Jnia 12. Listopada.
Nowy Lord Major Londynu hył onegoaj z zwykłemi formalnoŚi:iaroi .instalowany. - \Vstc;p stanowiła znana proceasya na dn",ny sposób średnich wieków, .która z Guildhale udała si.. do mostu Londyńskiego lądem, Ił 2.tamtąo wodą do Westminster, .gazie nowy Ld Major stó&ownie .do .z'yczaju przedstawił aj,. Najwyższ....m Sc;dziom, kt6rych na na. 6łf;pn:ł uczłt; zaprosi1; Jako nowość w urządzerlJU teE;oroznj processyi wspominaią, źe rządowe barl. kt6re dot.'łd awllze płync;:ły :28 pomoc;a Wioseł, tcraz CJąmone były praes parostatki. :() godz. 5 w wje.czór. rozpoczc;ła 6ic; ucz.ta t -na którą, prórz widu mnych znakomitych osób, %aprosaeni byli. jak zwykle, wszyscyl\1inistrowJe j z Posłów .byli tylko amerykański, hiszpański, .duibki j n1exykanl>ki; '250 waz prawdziwej żółwiowej zupy two.
rzyły '\vstc;p świctneoo .oLiadu. po ukończeniu któret;o .nast')pi1y toasty i mowy stołow.e. Po łoaslch Królowe;, Xic;:da Albrechta, Xic;cia alll, a!ll.ii, Ilolyi llstc;:puiącego Lorda MaIOJa .p. I Jrle, Lord Major wznCoszlJc toalt za Ministrów rzekł: że lubo w f'6żn:rch przeduliótach różnego  K1iemije&t zduna., (naleiy «10 stronnictwa WigÓW), nie moie jednak nie od.dać sprawieclliwo'ci !ch. charakterowi i ih uSiłowaniom w dopełmamu swych ObOWI')' 2k6w. Gdy poprzednie ministerd.o tJstąpiło, Kr610wa nie mogla l'Ządu lepij powierz)' jak panu P.eel, j aż <10 tej chwili nikt pOWIedz.ieć nie moźe, aby nie dopełnił swgo obo. ""I')zkl.l. . \Vprawd:ł.ie teraźniejsze minister.
.I\'\'o zna/duje silne wsparcie w stronnictwie, do które80 nalezy, ale jeszcze sjlniejsze ma W
.I.....
1719 .
wJa8Dm stałem postanowieniu, trzymania lig proste, drogi, i postępowania tylko w interes..sie kra;!1 het: w7.ględu na pr?yjaci6ł lub nieprzv-ł.aclół. Za te; pochwałę :r; ust przeciwnika podzlf;kował pan Pee"l W imieniu Mjnistrów l\'Ii..dzy na.tpneomi m6wcami dał tit; słyszyć l:tosel amerykański', pan E'vereU, który wrn-, -8Zowal scze;ścia z zll'pewnkJf1go pokoju lurędzy Angh;a i (anami Zjednoonmi. .Z dnia S9. Listopada.
Przed kilku dniami iyd, Simon, immałry" kulowany t o!ttał jako adwokat. Od godzinie 9 wieczorem '\'\oP .poniedziałek .al.do środy zranI, więc "\v przeciijgu 36 godZI!', 'W Lo.ndy.nie .l\.ie niej iak 9 rBZY w roz- t altyc dZlelmcach mIasta sit; paliło, tak źe sikawki przez cały (:zal .teD w iJ£taw.icznyIQ, były ruchu. W t)'m roku dowieziono tu 29 milion6w funt6w herbaty, z .kt6rych 4 miliony .zostały znowu wvprowadzone. Dow6z herbaty oZ kraju Assam windyach ,,&chodnich doszedł już do So,OOO funt6w. ,;y roku zeszł)'m W tymże czasie wprowadzono tylko 14 milion6w funt6w llerb.1ty. Interes .dotyczący Porlendyku, względem 1<t6rego juz .oddawna międy Francyą i Anglią, ¥achodzi) nieporozumienia, wkrótce załałwjo nr zOłólanie przez w-)"uit5rodzenie 10 do 12.000 f. s1. wynoszące, t6re rZ'Jd francuz.ki angiel6kim pOllzlc<>dowanJm ktJpcom udzieli.
Od .zaprowadzenia nowej taryfy ct'ln P.... nil Peel, "'prowadzono. do Anglii bydla zagranicznego: 1) Z Nicmiec do Londynu i Hul; .825 'V\Iołh.,.. 296 krów, 284 ikop6w i 52 wiń; 2) z Hollandyi .do Londynu i Hull; 473 wo.
łów, 265 krów, 3 &kopy j 622 świ,i; 3) z Hi. łlzpanii do L.dYJIU, S.oułhampton i Devonrort: .56 wotów, 6a k6w 1230 skopów; 4) z ł ran.ey' do Londynu I Southampton: 233 wol6w i 140 &kopów.
, ])zienii zaV\.ieraj., znoV\Pu cały 6zereg po.. &arów, Jkw nawjedzily 6zczególuiej oJudflio wą Anglią. :)u n Żali sic;, 'że og61na ,vartoSl wsz)6tkich angiel6kicb hamllowych okrf;tów, która jeszcze przed 8 mie.icami wynosi:a 28,GOO,GtJO f. st., teraz o.blic.zon jest tylko na 11 t 340,ooo f. sat., w .kutku podupadłeł'jo handlu, powiC;kszonej .szybko.śc:i żeglugi j łJcn>:,ch parostatków, we szystklch portach kuli zlem6kićj staj:.. darem. mc .angi.ełskie .okręty nie mogc znaleźć fracbtu. Paraguajczykowie (uMają cześ pamic;ci zmarłego Dra. Francia w tym samym stopniu t w jakim go za życia nienawjdzili, i przez wydane nieda'Wno postanowienie nadali miesiąco. Wi Września nazw Francia. P'o jego śmierei ustanowiony zosłał rząd tymczasowy z pi... c:iuczłonk6w złoźony. z kt6rych trzech o. świadczyło się za wolnym handlem, a dwóch (mic;dzy niemi synowiec Dyktatora) 'przeciw handlowi. Wkrótce poMm z Brazylii przyby. 'y Poseł był bardzo uprzejmie przez ten rząd prz)'j.ty. .A.i. niespodzianie jeden sierżant nazWII.klem Bldal wazcz/łł rewolucYi), uwi.;ził o.wych pięciu członk6w rz')dowyclt, -o,.;łosił 81ę Gubernatorem Paraguaju i nadał zupt:łn:) wolność handlowi tak na wodzie jak i na 1'1ozie, tak że paraguay jelt teraz lupełnie olyyarly. Hiszpania.
Z p a I' y Ż a, dnia 28. Listopada.
Gazeta RZ<jdo'Yra wieczorna ogłasza następujące nadzwyczajn, drogą doszłe lu depSle: 1) M.dryt, dn. tS. Lisiop. P.Olozaga mianowany Prezesem Icongressu. UzyskIł 82 głos6w, podcaes kiedy ministeryjalny kandydat, P. Acuna, tylko 41 otrzymał. P. Cortina 80 głosami Wiceprezesem mianowany. ll) P e r p i g n a n, dnia 19. Listop. Pismo E Barcelonl od oficera jazdy, naclenłe dn.18.
do Jonquiere, zawit:raz ..Po krwawej u. t a I' c: z c e z n i e w o re n i i e s t e ś m y u s t ą P i ć Z miasta. Mieszkańcy opanowali artyleryjf,t; my od dwu.h dni biwakuJemy u stóp walów: bram.; Anioła gwardyja narodowa najpn;ód zdobyb; kobiety w dzidy uzbrojone były; 'Wojsko liniowe stoi jeszcze tł'lko na Alaraza.
nas Montiuich i w porcie. - Slychać, źe po. 'wstanie równocześni. w Solsenie i Lcrydzie wybuchło. W tej chwili cewarl Pan Olozaga z rządem belgijskiem traktat, połuebujący przeciei jeszc:ze potwierdzenia tarotejsxych i tutejszych !.zb. Treść jego jeszc&e lu tają, lolZą jednakje, ze naloione da na płótno belgijskie tutaj i na wina Liszpań.kie taro znacznie ma być &ni. zone. Pan Olon c ' podziela podobno zdanie, źe nad Helgijczykami kor¥ l 8.: odni6sł, chociaż "ie; korzystniejazi) rzeCi<j yć .daje dle .. mi.
lipn6w miocszkańc6w wywoził gł6wny przedmiot przemy.łu .weso do kraju Jiuęcego 14 milion6w uJies:r.kalic6w. który ,i.. wyrobem jego prawie całkiem nie aajmuje, a!liźeli dla owego kraju wywóz wina do kraju, majcel;o ju! i lalc doIłatek teo artvkulu. Za ulliągnie;. ciem bliższy-=h wiadomolici, wrócę się do 'e. go przedmiotu; na tern aaś domyslat .iC; naleźy, źe zawa1't:iu traktatu tego nie da rachuba za zasadę .Iu!y. Przezeń bowiem oallo . .Irony Hiszpanii pierwszy przykład, nastrcEe.
l'1ia korzyści obcemu mocarstwu przez zmodyfikowanie taryfy na mocy traJC.tatu. Jejeli Anglia przeciw temu bandlowi pł6tna bel. gijskiego tadnego nic uczYDi zarzutu, n.teo
1noczas roicić sobie będzie naturalnie prawo do zawarcia z Hi.zpanią podobnego traktatu pod wzgl.;dem innych artykuł6w wcł.odowych, bez obawy, aby ktoś trzeci Frzeiw temll móDł powstawać. Rozmaite wiadomości.
· 1 "
Z D e r l i D a, dnia 15. Listopada. - W n... szj stolicy, w Hamburgu, Elberferdzie i Stutgardzie zawiązać się ma towarzystwo. w celu zakupienia W poludniowi Ameryce znacznj przestrzeni gruntu i założenia osady NiemieOo kie;, która 'W' ścislych zo.tawa ma zwi'Jzkach z krajem macierzyslym. Z p o z n a n i a. - ..Or.;downika NaukoW'fłgo" wyszedł Nr. 46. i zawiera: O Poninskim Podskarbim W. Koronnym z nicdrukowan)'ch dotąd Pami.;tnik6w I. Kitowicza. - Krytyka; Nowe tr6dła dzieje Połski wyjaśniające prze2 W. A. Maciejowskiego. -Statut litewski wy.
dany w Poznauiu.-Pnegląd: Sen W Podb rcach X. SI. Choloniewskiego. "ygodnika literackiego.. wyszedł Nr. 44. i zawiera: Og6lne uwagi o naturze Słowar&Tszeń w państwie (dokończenie). - Poezya: Pielł;r:r.ym p. E. Wa!liłewskigo -Iwan K.. ezurrn' powieść osnuta na prawdziwem zdanemu a powstania 1830. r. (D. c.) - Prze81'ld pism.-lCorrespondencya z Marienbadu. "---
20. Tal. nadgrody.
Dnia 5. Listopada ukradziono w R u d. i.
nad Prosną kar,. kłacz od źrebif,tcia w 6stlm roku z odmian bialą na lewej zadnii nodae w pł:Uinie. - Kto ją odkryje Dominio w W i.... e.z y n i e pod PleiaewelD, odbierze nadgrodJ O Talarów.
 . \:o>J.":'>"'."""  ,'. "'''''''.-.o.; .._ ,B. "'"",,,,,,,.,,,»o,.''''''''.''''':' "" ..'!olA "CPI"D'W'i'''' """W"7..awv ,".r.£",::rn.7.7.c".l'lI1  Nowa fabryka świec woskowych I MIHcin(J SobecJciego w Poznaniu i poleea iię we wszelkich gatunkach i świec biał,eh i aółlych, kościelnych i fE atolowycł. roamaitej wie.lkoci,. róźnego ł koloru atonków. PodejmuJe SI.. wsze.. i kie alecenia i jak najpunktualniej wypeł. niać, sa b.rdao ulDlarkowane ceny. - Równic» przyjmuje wsaelki. zamiany WOłku. Nicłakam Da uli£,1 Butelskiej Nr. '2.
*' w..  , o.\"fh9!t.
Młodzieniec umiejijcy piaat po polsku i Di lDiecku. chcący si'il oddat zawodowi desty!atorstwa, niechay .i., załosi na Chwalis:leyyic No. 13.

.....