GAZETA .. , VVielkiegolięitW"a p O ZNAN8KIE G O. Nakładem Drukami Nadwornej W Dekera i Spółki. - Redaktor: A. Wannotrslii. 70. W Czwartek dnia 23. Marca. 184» . Wiadomości zagranIczue. Polska. Z nad granicy Polskiej, d. 6. Marca. Między załogą w Warszawie panuje teraz febra zaraźliwa, której powodem ma być szczególnie pożywienie prosIego żołnierza. W pomniejszych miastach dotychczas zarazy tej nie było. Po wspomnianej dawniej zmianie w administracyi wyżywienia wojska spodziewano się wielkiego polepszenia w fIZycznym stanie żołnierzy. Wszakże, ile nam wiadomo, zmiana ta dotychczas albo wcale nie przyszła do skutku, albo tylko w bardzo małej cząstce: co większa, mówię nawet o trudnościach, na które powszechne wykonanie Najwyższego w tej mierze postanowienia natrafić miało, a trudności te takiego są rodzaju, że może nawet samego Cesarza wola usunąć ich nie potrafi. - W głębi Królestwa, jako też w ościennych guberniach Rossyjskich ukazało się wielu obcych przemyślników nabywających mnóstwo płodów przyrody, których ceny w skutek tego nieco się podnieść miały. W Petersburgu bowiem i prowincyj ach nadbałtyckich nadzwyczajny teraz ma zachodzić dostatek pieniędzy, który zatamowaniu handlu przypisują, ulrudzaj ąc emu kapitalistom obrócenie swych pieniędzy na spekulacyje handlowe. Wpadli więc na myśl zakupienia wielkich zapasów w nadziei, że świeżo zawarty traktat handlowy z Anglią spieniężeniu ich sprzyjać będzie. Krancya. Z P a ryż a , dnia 14. Marca. Na czele listy sybskrypcyjnej dla Guadcloupy, ogłoszonej w dziennikach dzisiejszych stoi nazwisko Króla z '20,000 fI., Królowej i Madame Adelaidy każdej po 10,000 fI.; #cia Montpensier z 1000 fr. i Xiężniczki Klementyny z 1000 fr. F r a n c e twierdzi, że Don Carlos od swego przybycia do Bourges już trzy razy do Króla Ludwika pisał, żądając paszportu za granicę, lecz, że mu za każdą rażą w miejscu odpisu ustnie odpowiedzieć kazano: «Mocno pragniemy przychylić się do życzenia Twego, ale jestto rzeczą niepodobną.« Stosownie do doniesienia dzienników tutejszych otrzymał Pan Thiers od Króla bawarskiego order S. Huberta. Oppozycya pragnie ile możności wywołać w Izbie deputowanych pytania poli skiem, mającym dowieść, ze niektóre urzędy publiczne pa żaden sposób z obowiązkami deputowanego połączyć się nie dadzą. Tą rażą Pan Sade rzecz tę rozpoczął. Wniosek jest rzeczywiście tenże sam, jak Pana Gannerona w roku zeszłym; idzie tu wyraźnie o wykluczenie pewnej liczby urzędników z Izby, lub o połpżenie takich warunków, aby tych panów zupełnie od zasiadania w Izbie odstręczyć. Pan Guizot, który sobie w biórze swojem zastrzegł rozwinięcie w Izbie powodów swojej oppozycyi przeciwko temu wnioskowi, zapewne się w tym względzie sam z sobą sprzecznym nieco okaże. Gdy bowiem w roku 1838. zajmował się wspólnie z Panami Remusatem i Duvergier de Hauranne redakcyą Re*iie francaise, ostatni z nich z zapałem pytanie w mowie będące popierał, i Pan Guizot nie sprzeciwiał się temu. Wniosek Pana Sadego jest oczywiście zaczepką, za którą jedynie lewa strona odpowiedzialność przyjąć powinna. Cóz więc uczyni Pan Lamartine, będący obecnie jednym 2 przywódzców lewej strony, który kilkakrotnie energicznie przeciw wykluczeniu urzędników z Izby powstawał? Nie może on na żaden sposób porzucić zdania, będącego naturalnie dość ważnem, gdy sprawę tę już po raz siódmy przed Izbę wytaczają. Trudno zaprawdę będzie mówcy temu uniknąć zabrania głosu i obwieszczenia na nowo zdania swego o wniosku corocznie wznawianym. Margrabiego Larochejaquelina przy zamierzonej przez niego (i jak wiadomo przez Izbę odrzuconej) interpellacyi z powodu wiezienia Don Carlosa tylko ośmiu deputowanych legitymicznyeh posiłkowało, chociaż ich 25 w Izbie zasiada. Zdaje się z resztą, że o losie Don Carlosa nie pewnego postanowić nie chcą. Od lat trzech usilne reklamacye gabinetu neapolitańskiego w nicze'm uwzględnione nie zosta'y i Infanta ściślej teraz jeszcze strzegą. Dziwny ten stan zapewne długo jeszcze potrwa mimo wszelkich reklamacyi i interpellacyi w Izbie Parów i deputowanych. Same prawie tylko polityczne pytania skłaniają deputowanych oppozycyi do znajdowania się na posiedzeniach w Izbie; skoro zaś o szczególne idzie prawa, zwykle trzeciej łub dwóch piątych części deputowanych brakuje. Projekt do prawa o aktach notaryackich jest zaprawdę rzeczą nader wielkiej wagi; obejmuje on tak skomplikowane i liczne interessa, iż do opracowauia go potrzeba rozwagi najznakomitszych mężów; co się zaś dzieje? Na posiedzeniu wczorajszem brakowało trzeciej części członków, a obecni byli tak nieuważni, tak prywatne mi rozmowami zajęci, iż nawet cienia obrad nie było i po krótkich sporach do rozbioru pojedynczych artykułów przystąpić postanowiono. Wyznaczenie biór całkiem po myśli ministrów wypadło, bo prócz jednego Konserwatyści we wszystkich innych większość pozyskali, a ta u niektórych kandydatów bardzo znaczna była. Dzienniki oppozycyjne tem się, jak zwykle, pocieszają, ie wielka liczba deputowanyck oppozycyi nie była obecna. Jestto zaprawdę śliczny wybieg!! Oppozycyi wypada się tylko do Izby udać, a wtedy dopełni popierwsze swej powinności, a po drugie stanowisko jej dokładniej się oznaczy. Jeżeli idzie o zaczepienie miuisleryum i o wydawanie bitw parlamentowych, lewej strony nigdy w Izbie nie brakuje; natomiast mało się ona troszczy o pewne prace i szczegółowe projekta do prawa, jakim jest i powyższy o aktach notaryackich. Anglia. Z L o n d y n u, dnia 14. Marca. Skończył się nareszcie proces Kartystów w Lancastrze. Najwyższy Sędzia miał jeszcze przy końcu obrad długą mowę do sądu przysięgłych, zwracając na to ich uwagę, źe się już tylko siedm punktów oskarżenia znajduje, a te ściągają się wszystkie do spisku. Wyjaśniał następnie istotę i znaczenie tych punktów oskarżenia i wezwał sąd przysięgłych do zawyrokowania szczególniej, czy ohżałowani winni są tylko czwartego punktu, obwiniającego ich jedynie o usiłowanie odwiedzenia innych od pracy, albo piątego lub kilku innych punktów, lub czy zupełnie są niewinni. Po krótkiem naradzeniu się zawyrokował Sąd ten, źe 15 z pomiędzy obżałowanych, a między tymi Feargug O'Connor, jest winnych piątego punktu, oskarżającego ich o zachęcanie do nienawiści przeciw prawom i do zawierania związków, 16 tylko czwartego punktu oskarżenia jest winnych, 23 zaś obżałowanych, między znał. Wyrok kary później dopiero zapadnie. Nie sądzę, żeby karę bardzo obostrzyć miano. Za główny dowód winy poczytała władza rządowa, podany na zgromadzeniu zrokoszowanych robotników dnia 16. Sierpnia I. z. adres do ludu angielskiego, w którym między innemi wyrażono: »Intelligencya rzuciła swoje promienie na uciśnionych; przyśli oni do tego poznania, że bogactwo i dobry byt, wszystko, co jest kosztownem i użytecznem, w pracy ich rąk początek swój bierze; czują oni, że ich ubożuchna chata jest pusta, że z swómi dziećmi na coraz większy niedostatek wystawiani bywają, podczas, gdy się zbytek gromadzi w pałacach ich panów i spichlerzach ich tyranów. Natura, Bóg i rozum potępili taką nierówność; pod głosem piorunującym ludu musi ona na zawsze upaśdź.« Dale'j następuje wykład, jakim sposobem temuzapobiedz, jeżeli nie w słowach, przecież w duchu petycyi, podanej w 1838 r. z strony Kartystów parlamentowi. Z zaprowadzeniem Karty Judu ma się 1000-Iefnie państwo rozpocząć. Żeby to jednak istotnie do skutku przyszło, robotnicy z założonemi rękami siedzieć powinni, dopóki ich słuszne i sprawiedliwe żądanie wysłuchane nie zostanie. Ta Karta ludu, od której szczęście klas roboczych ma zawisnąć, nosi tytuł: »Akt do przestrzegania sprawiedliwego zastępstwa ludu angielskiego i irlandzkiego w Izbie niższej parlamentowej.« Stosownie do tego mają wszyscy mieszkańcy kraju, płci męzkićj, być upoważnieni do głosowania na wyborach członków parlamenfowych, ale do otrzymania takiego upoważnienia stanowią się niektóre przepisy. Obiorcą jest bowiem każdy, 21 lat liczący, w kraju urodzony lub naturalizowany, będący przy zdrowych zmysłach i o żadne przestępstwo nieoskarzony. Połączone Królestwo, Anglii, Szkocyi i Irlandyi podzieli się na 3 O O okręgów obiorczych, i to ile możności z uwzględnieniem równej liczby dusz. Każdy okrąg obiera 1 członka parlamentu. Tak więc składałaby się Izba niższa w przyszłości, zamiast 658 tylko z 300 członków. Uprawniona do wyborów matsa ludu wynosiłaby 6 milionów osób, a tak 20,000 obiorców mianowałoby jednego reprezentanta. Żaden Kandydat nie może być przypuszczony, jeżeli go przynajmniej 100 obiorców na piśmie nie zaleci. Kandydaci do miejsc w parlamencie nie potrzebują kwalifikacyi majątkowej. Ubogich podobnie wybrać można jak bogatych, a żeby wybór przyjęli, wyznaczy im się 5 O O funt. szter. pensy t na czas ich prawodawczego urzędowania. Corok w pierwszy poniedziałek miesiąca Czerwca odbędzie się ogólny wybór w całym kraju. Głosowanie odbywa się tajno przez balotowanie. Parlament zbiera się w pierwszy poniedziałek w miesiącu Lipcu. Członkowie Izby niższej tylko się na jeden rok obierają. Mogą oni nanowo być obrani. Teto są główny zarysy tak nazwanej Karty ludu. - - Poczta indyjska tą rażą nadzwyczajnie się opuźniła, i przywiezione przez nią wiadomości nie są wielkiej wagi. W Ferozuprze przeszkodził nieustanny deszcz odbyciu się zamierzonych przez Lorda Ellenborougha uroczystości. W Chinach nabawił nas żalu rokosz w Kantonie i zamordowanie blisko 3 O O poddanych angielskich, którzy w Wrześniu roku zeszłego doznali rozbicia okrętu na wybrzeżu wyspy Formosy. Wątpliwość zachodzi, czy Sir H. Pottinger ma prawo żalenia się na postępowanie władz na Formosie, gdy wówczas oba państwa w wojnie z sobą zostawały i gdy mieszkańcy tej wyspy widokiem rudowłosych barbarzyńców mocno byli oburzeni. Co się buntu w Kantonie tyczY, odpowiedział Sir H. Pottinger tamecznym kupcom angielskim, żądającym jego opieki, iż położenie swoje jedynie sobie samym przypisać powinni. Żadnej nie ulega wątpliwości, że rozruchy te kilka domów handlujących herbatą wszczęło, aby na targ wpływać. Do tego potrzeba było tylko pozwolić wyjść równocześnie na ląd ludziom z trzech lub czterech okrętów kupieckich. Ludzie ci składają się po większej części z Laskarów, Marajów i ludów z nad Wschodniego morza, uchodzących wprawdzie za poddanych angielskich, ale do wyświadczanego żeglarzom angielskim szacunku żadnego prawa nie mających. Wina spada na tych, co ludzi takich w służbę swą przyjmują i nie starają się o to, aby nieszczęścia jakiego nie zrządzili. Sir H. Pottinger jednakże rozumnie i sprężysto chce sobie postąpić i z pewnością wszelkiej odmówi opieki każdemu, co pokój i prawa chińskie narusza. chińskie mi a angielskiemi pełnomocnikami są bardzo uwagi godne. W miejsce kwiecisićj mowy wyroków cesarskich styl Kommissarzy, gdzie o handlowe przedmioty idzie, jest pewny i praktyczny, i nic nie może być rozumniejszego i bardziej zaspakającego, jak wniesione,przez <