GAZETA VVielkiego Xicstwap O Z N A N S K I E G Onakładem Drukami Nadwornej IF. Dekera 2 Spółki. - Redaktor: A. WannotcshLnooo. W Sobotę dnia 29. Kwietnia. 1843. Wiadomości krajowe. Z B e r l i n a , dnia 27 . Kwietnia. lS. Pan Podpułkownika Antoniego Franciszka Augusta Saladin de Pregny w Genewie pod nazwiskiem Saladin de Lubię res na godność Barona wynieść raczył. JJ. KK. WW. WW. Xiestwo dziedziczni Sasko- Wejmarscy przybyli tu z Weimaru i zajęli pokoje na zamku królewskim na ich przyjęcie przygotowane. Wiadomości zagraniczne. Polska. z Warszawy, dnia 25. Kwietnia. N. Cesarz i Król Jmć, dostrzegłszy w protokóle posiedzenia Rady Administracyjnej, ze taż Bada dozwoliła zbierać dobrowolne ofiary w całej parafii Płockiej, na zakupienie sreber i sprzętów do nabożeństwa potrzebnych, w miejsce tych, które kościołowi parafialnemu w mieście Płocku w roku zeszłym skradzione zostały, rozkazać raczył Ministrowi Sekretarzowi Stanu, sprzęty i porządki dla rzeczonego kościoła potrzebne, nabyć w Petersburgu, z funduszu dobezpośredniego szafunku Jego Cesarskiej Mości zachowanego, i przesłać takowe do miasta Płocka. (Dalszy ciąg uznanej szlachty.) - Piechowski (z Kosbut Skoczek) JaD, h. Monsztern czyli Leliwa z odmianą; Piechowski (z Kosbut Skoczek) Józef, t. h.; Piechowski (z Kosbut Skoczek) Karol po Janie, t. h.; Piechowski (z Kosbut Skoczek) Karol po Stanisławie, t. h.; Pogorzelski Mat., h. Krzywda; Pogorzelski Kaź., t. h.; Radwan Winc, h. Radwan; Bakowski J óz., h. Kościesza; Bakowska z Sadowskich Kunegunda, wraz z synem Władysławem, w małżeństwie z Tomaszem Bakowskim spłodzonym, h. Trzywdar; Bościszewski Ant., h. Junosza; Rostkowski Wład., h. Dąbrowa; Busiecki Józ., h. Rawicz; Ruszkowski Wład., h. Pobóg; Buszkowski Ant, t. h. . (Dok. nast.) Rossya Trauskaukazya stanowi najznaczniejszą część kraju południowej połowy europejskiej Bossyi. Zawiera ona kaukazkie górzyste kraje wraz z całą massa prowiiicyi, które z tamtej strony gór leżą na georgijskim przesmyku, ograniczonym dwoma morzami aż do gór Armenii, teraźniejszej wschodniej granicy Europy. Przez swe przez swe kliuia, przez swe obecne i przyszłe przez melioracyą wydobyć mogące się produkta, pomiędzy któremi uprawa winnej macicy w o stalnich czasach wielką gra rolę, może Transkaukazya stać się dla Rossyi zupełnie kontinentalną kolonią - w takim samym stosunku jest ua północnej stronie Siberya. Tak jak zachodnie europejskie nadmorskie państwa posiadają swe zaatlantyckie kolonie, tak posiada Rossya swe kontinetalne w Siberyi i Transkaukazyi. Obiedwie te prowincye mogą z czasem przynieść macierzyńskiemu krajowi nieobra chowane korzyści, skoro dotąd uśpione siły przez industryą i cywilizacyą obudzouemi będą i skoro długotrwała pacyfikacya Kaukazu nastąpi. Z p e t e r s b u r g a, dnia 1 7. K wieinia. W gazecie Journal d'Odessa czytamy, ze w stepach i wsiach okolicznych pokazało się w ciągu bieżącej zimy wielkie mnóstwo wilków, które napadają nietylko na trzody ale i ua ludzi, tak iż najwyższa miejscowa władza nakazała powszechne polowanie na te zwierzęta i naznaczyła na to dni 14. i 15. Kwietuia a na powtórne dni 24. i '25. tegoż miesiąca. Fraucya. Z p a ryż a, d. 15. K wietuia. Ze partya Krystynistów, nie dosyć nieszczęśliwym wypadkiem dwóch intryg nauczona, na nowo knuje spiski do obalenia obecnego rządu w Hiszpanii nie ulega żadnej teraz wątpliwości, równie jak i to, że do życzeń swych karolistów chce zwabić. U wielkiej liczby tychże udało się im nawet, lecz karoliśti prawdziwi nie chcą ani o tern słuchać i nawet przeciw temu pracują. Generałów Balmaseda i Fons chciano także wciągnąć do tego iuteressu, lecz nic nie wskórano, i pierwszy już nawet do Marsylii odjechał. Spiskowi starają się pomału zbliżać do granicy hiszpańskiej, rząd jednak francuzki zAłaje się mieć pilne bardzo pa nich oko. Pierwsze podejrzenie padło na nieszczęście na człowieka mającego największy wpływ pomiędzy karolistami, który jako największy przeciwnik podobnych zabiegów jest znany, który ani do wypadków październikowych r. 1841. ani do rewolty wybuchłej w Barcelonie wcale nie należał, a którego rady nie tylko wzwyż wymienionych dwóch Generałów, ale nawet wielu innych karolistów od udziału w tern przedsięwzięciu od ; \więdły. Dzisiaj rano o godzinie 6tej przyszła do P. Salvador y Salin, obywatela mającego znaczny w Hiszpanii majątek, i sprawującego interessa Dou Carlosa w Londynie, polieya i mieszkanie jego przetrząsnęła. Przy tej okoliczności zabrano Panu Salvador wiele manuskryptów objaśniających wypadki ostatnich dziesięciu lat historyi Hiszpanii, jego samego aresztowano i do prefektury zaprowadzono. - Tam po dwugodzinnej indagacyi udzielono mu rozkaz, opuszczenia w 24 godzinach Paryża i udania się przez Bulogne do Anglii. Do audiencyi u samego prefekta wcale go nie przypuszczono, lecz jego samego na wolność puszczono. Już w roku przeszłym zabrano mu rozmaite pisma i manuskrypla, których wartość teraz sobie na 40,000 franków ceni. Udał się teraz do Ministra spraw wewnętrznych z prośbą o wydanie papierów, które są jego własnością i o paszport dawniej mu odmówiony do Bruxeli. Prócz tego wyłożył całe swe postępowanie we Francyi, oświadczył że nie mieszał się do żadnych spisków i prosił w końcu ministra o wysłuchanie i wymierzenie sobie sprawiedliwości. Całe postępowanie rządu przeciw sobie równie jak i zabiegi partyi Krystyno- karolistowskićj chce on w Anglii drukiem do publicznej podać wiadomości. Z dnia 2 O. Kwietnia. Na odbywający się dzisiaj ślub Xiężniczki Klementyny żaden członek Izb obudwóch nie jest zaproszony. Tylko towarzystwo bliższe dworu będzie miało udział w tej uroczystości, która według życzeń całej królewskiej familii jak naj skromniej obchodzoną być ma. Pan Pasquier, jako Wielki Kanclerz Francyi, spełni akt cywilny, a Arcybiskup Paryski akt kościelny ślubu. Minister finansów rozdać kazał pomiędzy członków Izb wykaz rachunków rzeczywistych dochodów i wydatków z r. 1842. Si ecie pod względem tego dokumentu powiada: »Nie będzie od rzeczy porównać obliczone dawniej dochody i wydatki z rzeezywistemi Wydatkami upłynionego roku finansowego. Prawa z dnia 25. Czerwca 1841. postanowiły zwyczajny budżet na r. 1842. w następujący sposób: Dochody. . .. 1,160,683,142 fr. Wydatki . . .. 1,276,338,076 « Azatćin budżet na rok 1842. wykazał 115,654,934 fr. Prawo, które zmieniło finansowy system osad, jako też prawo tyczące się budowli nadzwyczajnych, spowodowały jeszcze przed zaczęciem roku 1842. zmianę 'w owych obrachunkach, stanowiąc 1,241,677,142 fr. dochodów zwyczajnych i nadzwyczajnych, a 1,357,482,076 fr. zwyczajnych i nadzwyczajnych wydatków. Ale niedobór w dochodach pozostał się . Wc iągu r. 1842. wydatki ogólne doszły przez rozmaite kredyty supplementarne i nadzwyczajne aż do 1,484,146,119 fr. a dochody aż do. . . . . .1.259.446.203 fI. niedobór więc spełnił suinmę 224,699,927 fr. Aż do 1. Stycznia 1843. zaszły jeszcze w stosunkach finansowych następujące zmiany: zalikwidowane albo ustalone wydatki, ciążące na budżecie r. 1842. wynoszą 1,490,212,525 fr. Dochody z roku 1842. przewyższyły pierwotne obrachunki o 76 milionów, i wynoszą 1,252,352,026 fr. i dodawszy do tego zasiłki nadzwyczajne, jako też przewyżkę z r. 1840., otrzymamy na rok 1842. dochodu ogólnego 1,335,808,272 fr. Pomimo tego niespodziewanego pomnożenia dochodów kończy się rok 1842. niedoborem 154,404,252 franków. Kiedy się dochód powiększył o 76 milionów, podniósł się wydatek o 115 milionów. Rząd potrafił wyprzedzić postępy dobra publicznego. U dało się rządowi wydawać corocznie 1 A milłiarda, azatem więcej, aniżeli potrzebował Napoleon na utrzymanie olbrzymiej walki przeciw Europie.« Posiedzenie tegoroczne Izb będzie zapewne najniezyzuiejsze z wszystkich, które się od I. 1830. odbyły. Od czasu przyjęcia poprawki Derblayskiej sam nawet wniosek do prawa względem policyi furmanskiej za bezskuteczny uważać należy, który też rząd w teraźniejszej jego postaci Izbie Parów ledwo będzie chciał przełożyć. Z kwesfyi prawdziwie wiejkich i ważnch, których zbadanie obecnemu posiedzeniu było zachowane, ani jedna zapewne, w tej porze roku, rozwiązaną nie będzie. Prawo cukrowe, emancypacyą niewolników, reformę więzień, reorganizacyą wychowania publicznego, uważać już teraz należy za odroczone, a co się dotyczy prawa rekrutowania i niepewnych projektów do kolei żelaznych, przynajmniej nader jest wątpliwem, czyli prawną otrzymają sankcyą. Partya rządowa i oppozycya zwalają na siebie wzajemnie odpowiedzialność za czas stracony. Obrońcy gabinetu wyrzucają stronnictwu pizeciwnemu próżne i coraz to odnawiane rozprawy o kwestye zasadnicze, jako te'ż wnioski o reformy, jedne pó drugich, o których odrzuczeniu naprzód już, a przynajmniej po pierwszej zaraz próbie przekonać się należało. Przeciwnie oppozycya obwinia rząd, że za pomocą swej partyi czynności parlamentarne przewłóczył, ażeby jak najmniej pozostało czasu do zbadania budżetu. Jeżeli się rząd obawia obrad nad budżetem, toć nie potrzeba żadnych malowanych ogniów do zabawy i zwłoki, bo rzetelnego materyału dosyć jest do zatrudnienia Izbyaż do posiedzenia. Rozdany pomiędzy członków Izb tymczasowy wykaz budżetu z roku przeszłego świadczy, że wydatki r. 1842. wynosiły 1,490,000,000, dochody zaś 1,336,000,000 franków, co czyni niedobór 154 milionów. Według pierwotnych obrachunków wynosić miały wydatki tylko 1,276,000,000 fr., a dochody 1,160,000,000 fr., coby dawało niedobór tylko 115 milionów. Partya kościelna bardzo jest zadowolniona z usposobienia, jakie gmina katolicka w czasie uroczystości ostatniego tygodnia objawiła. Głos kilku ulubionych kaznodziejów, a mianowicie księdza Ravignan, nader licznych powołał słuchaczów do kościoła, a w dzień Wielkanocny przeszło dwa tysiące osób komunikowało w kościele katedralnym. Dziwne to zresztą sprawia uczucie, kiedy dzienniki kościelne donosząc o tern, wielką do tego przywięzują wartość, że kommunikanty kościoła N otre Dame mianowicie dobremu towarzystwu w podzielę się dostały. Sławny Ojciec Lacordaire ma zamiar założyć klasztor Dominikanów w Nancy, i sądzi, że przedsięwzięcie to w taki wykona sposób, iż przyzwolenia rządu potrzebować nie będzie. To rzeczą pewną że się o nie dotychczas nie zgłosił, że przeto ani pozwolenia ani też odmownej odpowiedzi nie otrzymał, jak to niektóre dzienniki rozniesły. Zresztą nie wiedzieć, dla czegoby rząd w zastosowaniu praw, zakazujących wszelkich zakładów zakonnych, surowszym się miał okazać względem Ojca Lacorfijaira, aniżeli względem Trapistów i J ezuitów, którzy od lat kilku bez najmniejszego założyli. Minister oświecenia publicznego zażądał od Izby Dep. nadzwyczajnego kredytu 15,000 fr. na wydanie dzieł naukowych Fermata. Fermat był jednym z największych uczonych francuzkich w swoim czasie, współzawodnikiem Deskartesa, Pascala i nazwany był pierwszym mężem świata. Był on matematykiem i poetą; rozwiązywał najtrudniejsze zadania matematyczne i pisał wiersze w językach: łacińskim, włoskim i hiszpańskim. Anglia. z L o n d y n u, dnia 1 7 . Kwietnia. Ostatnie korrespondencye z Buenos Ayres donoszą, ze 5go Stycznia rząd wydał wyrok, ogłaszający na rzekach U raguay i Parana wolną żeglugę dla okrętów wszystkich mocarstw przyjacielskich aż do granic Paraguayu, i wewnątrz prowincyi Corrientes. Ten środek płodny będzie w pożyteczne wypadki, handel płodów surowych, a tych jest obfitość, wzmoże się uiewyrachowanie. Pan Gordon stawiony był przed konsulów i wyłożył żądanie Anglii zawarcia traktatu handlu i przyjaźni. Odpowiedziano mu, że zależy od kongressu narodowego i przyrzeczone zwołać tę władzę prawodawczą. Jeżeli to nastąpi, będzie to nietyle dla odpowiedzenia na punkta podawane przez Pana Gordon, jak raczej dla roztrząśnienia zagadnienia: czy Paraguay będzie wcielony do związku argentyńskiego, czy też zostanie krajem udzielnym. Po niepowodzeniu jakiego doznała wyprawa na Niger, Towarzystwo angielskie Cywilizacyi postanowiło, o ile nato pozwolą środki, podtrzymywać próby rolnicze jakie dziś mają już miejsce przy ujściu Nigra, szczególniej pod kierunkiem missyonarzy - metodystów i które mają za cel użyźnienie głębi Afryki i wytępienie handlu murzynów. Towarzystwo ma też zamiar kształcić w Indyach zachodnich zdolnych i dobrego usposobienia negrów w sztukach mechanicznych, użyciu pługa i szczególniej w sztuce lekarskiej i założyć dla nich co najrychlej osadę aa Airykańskiem wybrzeżu, zkąd mistrze mogliby się rozchodzić wewnątrz krajów. Królowie Barra i Kombo nad rzeką Gambią i między inne mi Król Aszantysów zrzekli się przedaży murzynów i postanowili sobie dostawać towary europejskie przez wymianę płodów krajowych. Między temi płodami najważniejszy jest olej palmowy, którego sprowadzono do Anglii 98,070 kwhitałów w 1827 r" 380000 w 1841., a 500,000 w roku zeszłym. Teraz już widać nad Niger przybywające zamiast karawan z niewolnikami, karawany kupców z olejem palmowym. J ournal du Ha vre zaprzecza udzielonej przez dzienniki angielskie wiadomości, jakoby w Point a Pitre na Gwadelupie wybuchła żółtaczka. Niderlandy. "W uniwersyteckićm mieście Utrecht odbyły się dnia 29. Marca r. b. starożytne turnieje: 16 jeżdców potykało się w obec licznego grona dam i wielu cudzoziemców. Wiochy. Z R z y m u, dnia 14 . Kwietnia. Zachodzące między Rzymem i Rossyą nieporozumienia coraz bardziej się wiklą. Ostatnie tu nadeszłe oświadczenia gabinetu Petersburskiego są wbrew przeciwne oczekiwaniom Papieża, który zawsze jeszcze nadzieją się cieszył, że dwór Rossyjski pierwszy krok do zgody uczyni. Osoby dobrze zainformowane w pozostaniu tu poselstwa Rossyjskiego wśród obecnych okoliczności, li tylko demonstacyę dyplomatyczną upatrują, za pomocą której katoli - ków w Rossyi i Polsce do fałszywego chcą skłonić zdania, jakoby między dworem Papieskim i Cesarskim ciągłe dobre zachodziło porozumienie. Wszakże zdaje się niezawodną, że Papież wkrótce konsyslorz zwoła, aby na tymże zażalenia swe nad wdzieraniem się administracyjnem rządu Rossyjskiego do spraw duchownych na nowo z protestacyą obwieścić. Prawo ochrony przestępstw przywiązane do kościołów i klasztorów w Stanach Papieskich, które tylekroć zapewniło bezkarność największym zbrodniom, zostało teraz znacznie ograniczone rozporządzeniem prawodawczem, stanowiącem, że na przyszłość władza świecka będzie mogła ścigać i imać we wszystkich miejscach, nie wyjmując tych, które się nazywają świętemi, każdego, któryby był przekonany o zbrodnie następujące: - 1) Zniszczenie relikwii i obrazów świętych. - 2) Sprofanowanie kościoła. - 3) Zelżenie słowy lub uczynkiem duchownego w kościelnym ubiorze. - Rozbój na drodze publicznej tak pojedynczo, jako i we wspólnictwie z drugiemi. - 7) Bi