GAZETA
VVielkiego
Xicstwa p O ZNANSKIE G O.
Nakładem Drukarni Nadwornej W. Dekera i Spółki. - Redaktor: A. Wannoieski.

JW1 ZZ.

W Sobotę dnia 10. Czerwca.

1843.

Wiadomości krajowe.

Z Berlina, dnia 7. Czerwca.
N. Pan powrócił z Prus s Zachodnich.
Z dnia 8. Czerwca.
N. P an udał się dziś w podróż do Pomeranii i Riigen. Przybył tu: J. Excellencya Rzeczywisty Stanu i spraw wewnętrznych minister, Hrabia Arnim, z Boiłzenburga.

Z Dusseldorfu, dnia 2. Czerwca.
Na dzisiejsze'm llste'm posiedzeniu odczytano odpowiedź Króla Jego Mości na prośbę podaną przez Stany w dniu 19. Maja względem ogłaszania czynności Sejmowych: My Fryderyk Wilhelm, z BozeJ łaski Król Piuski i t. d.
przesyłamy wiernym Naszym na Sejm pO-> wineyalny Reński zebranym Stanom łaskawe Nasze pozdrowienie.
Ponieważ wierne Nasze Stany w memoryalc podanym Nam na d. 19. t. m. względem trudno? ści dokładnego prowadzenia protokułów przezosoby z grona ich wybrane, o to wniosły, aby im końcem dokładniejszego spisywania ich 0brad wolno było trzymać skóropisca, przeto do prośby tej łaskawie się przychylamy. Ze zaś osoby te nie będą należały do Sta, ...,.. now, a na WIernem 1 SUilllennem splsywamu obrad równie Sejmowi jak i rządowi zależy, przeto skoropisców takowych do sumiennego wykonywania ich urzędu w obec Naszego Komissarza i Marszałka Sejmu przysięgą zobowiązać należy. Na równoczesny wniosek, aby cenzurę przeznaczonych do ogłoszenia wyciągów z obrad Sejmowi pozostawić, odpowiadamy wiernym Naszym Stanom, że cenzura rzeczonych sprawozdań w ogóle nie jest naszym zamiarem, i że takowe więc ku temu celowi cenzorom podawane być nie potrzebują. Natomiast stanowi . l. związkowego prawa cenzuralnego z dnia 20. Września 1819.: »że pisma nie przechodzące 20 arkuszy drukowanych w żaduein niemieckiem państwie związkowem bez wiedzy i poprzedniego pozwolenia władz krajowych drukowane być nie mogą.« Aby zate'm cenzury owej uniknąć, a nie eprzeciwiać się jednakże postanowieniu związkowemu, przeto rozporządziliśmy, aby spra do przejrzenia i zezwolenia na druk były podawane. Rozpoiządzenie to ma zarazem tę korzyść, że Komissarz Sejmowy przez rozpoznanie owych sprawozdań będzie miał sposobność porozumienia się w pewnych razach z Sejmem względem omyłek i wyraźnych błędów, jakie co do spraw administracyjnych i środków rządowych w sejmowych obradach, zajść mogą, nim jeszcze za pomocą druku na widok publiczny wyjdą, będzie on mógł stosowne podać objaśnienia i tym sposobem nastręczyć redakcyi sejmowej sposób poprawienia przypadkowych omyłek, tak, iż publicznego sprostowania nie będzie potrzeba. Słuszność powodów, które do ich wniosku w formie żądanej przychylić się nie pozwalają, -wierne Nasze Stany tym łatwiej przyznają, iż zmiana dotychczasowego urządzenia dla Sejmu Reńskiego, w porównaniu z ukończouemi już Sejmami innych prowincyi, w których Komisarz Sejmowy w rzeczony postępował sposób, nosiłaby cechę nierówności, a przeto, jak przekonani jesteśmy, sprzeciwiałaby się uczuciu słuszności wiernych Stanów Maszych. O ile wszakże zamiarem wynurzonego przez Stany życzenia w rzeczy samej to tylko być może, aby bieg i treść obrad jak najwiernie'j i najzupełniej był ogłaszany, poleciliśmy powtórnie Naszemu Komissarzowi sejmowemu w duchu wyszłych w tym względzie rozporządzeń powszechnych, aby w wykonywaniu funkcyi swoich tak postępował, iżby dokładność sprawozdań do dzienników przeznaczonych żadnego przeto nie cierpiała uszczerbku i redakcyi sejmowej wszelka ile możności, prawna wolność pozostała. W czynności tej Kpmissarzowi sejmowemu poleconej wierne Nasze Stany tym mniej ograniczenia ich sprawozdań z obrad upatrywać i obawiać się będą, ile, że z jednej strony pewni jesteśmy, iż wierne Nasze Stany już z własnego popędu zdarzyćby się mogące, do ogłoszenia niestosowne rozprawy, drukowaćby nie chciały, a z drugiej strony Komissarz sejmowy w przypadającym mu przeglądaniu nie zapomni o różnicy, jaka nawet pod względem publikowania, zachodzi pomiędzy piśmiennemi do dzienników przeznaczonemi płodami większe'} publiczności, a badaniami na łonie zebranych
JU ,6
*A
Sianów przez prawnych reprezentantów prowincyi z powołania pizedsiębraueini. Zostajemy wiernym Naszym Stanom łaskawie przychylni. Sanssouci, dnia 29. Maja 1843.
Fryderyk Wilhelm.
Królewicz pruski.
Boyen. Miihler. Alvensleben. Eichhorn. Thile.
Savigny. Biilow. Arnim.
Do Sianów zebranych na prowineyalny Sejm Reński.
Rozporządzenie (o przyjęły Stany z wdzięcznem uszanowanIem.
Wiadomości zagraniczne.
p o l ska. Z War s z a w y, dnia 1. Czerwca.
Wyjątki ze Zdania Sprawy Banku Polskiego za rok 1842.
(Dokończenie. ) Fabryka Machin na Solcu. - Fabryka Miichin na Solcu utrzymywała się w ciągu r. 1842. o własnych prawie siłach. Obstalunki jej większe były jak w roku upłynionym, przyjęła ich bowiem za rub. sr. 260,000 a wykonała za 220,000 r. sr. Do najważniejszych należą: zamówione dla Górnictwa do zakładów w Dąbrowie dwie machiny o sile 80 koni. Są to największe, jakie dotąd w tej fabryce budowane były. Fabryka wykonała także w ciągu roku kolosalne pomniki z płaskorzeźbami do mostu wiszącego pod Brześciem Litewskim, oraz piękne odlewy kolumn do kościoła Ś. Karola Boromeusza w Warszawie. Na wzmiankę zasługuje także zaprowadzone w tym zakładzie oświetlenie gazem, który fabryka dostarczać może w znacznej ilości po cenie umiarkowanej, a tern samem przyczynić się do upowszechnienia tego rodzaju oświetlania w innych zakładach Warszawy. Warzenie soli w Ciechocinku. -Produkcya soli w roku 1842. wynosiła cent.
pol. 120,531, a zatem najwyższą jest ze wszystkich lat istnienia tej Warzelni; od produkcyi zaś roku 1841., wyższa o cent. 13,943; buskiem więc jest spełnienie zamiarów Banku, doprowadzenia produkcyi rocznej do 100,000 cent. ber. czyli 126,875 cent. polskich. W 0 szczono pompy drewniane, i przysposobiono rury miedziane, przez które, za pomocą machiny parowe'j o sile 12 koni, otwór len dostarcza przeszło 4 Aj solanki. - Pogłębienie otworu Nr. 2 postępuje i dochodzi już 435 slóp.
Gór n i c t w o. - Podług Sprawozdania za r. 1841., w Okręgu wschodnim Zakładów Górniczych pozostawały jeszcze do wykończenia: Pudłiiigariiia w urodach i Walcownia w Nietulisku. Pierwsza już do puszczenia w bieg przygotowaną została, drugiej budowa opóźniła się z powodu zamierzonego wprowadzenia kół · wirowych, do których urządzenia czynione były dalsze przygotowania. Wszystkie w tym Okręgu zakłady były w ciągu r. 1842. czynne, nie wyłączając pieców Starachowickich, które oczekiwały na odbiór przez Administratora Zakładów Górniczych. - Budowa drogi bitej od Bzina do Zawichosta, na całej jej długości, znacznie została posuniętą. W Okręgu zachodnim w Hucie Bankowej, zaszła potrzeba powiększenia dniiąccj siły przy wielkich piecach, przez przydanie dwóch wielkich machin nowych z balansieraini, i tych budowa w Zakładzie Machin na Solcu, zarządzoną została. W Niwce zajmowano się zmianą maszyneryi poruszającej, niemniej robiono przygotowania do zaprowadzenia kół turbinowych; z tego powodu prócz pieców Pudlingowych i Walcowni, piece wielkie w nicczynności zostawały. Ogólna produkcya żelaza surowego w ciągu r. 1842. czyniła w obu Okręgach cent. 254,037 funt. 41 . Jest ona najwyższą, jakiej w żadnym nie osiągnięto roku; o ile zaś produkcya żelaza na węglu ziemnym w Zakładach Okręgu Zachodniego odpowie oczekiwaniu, produkcya ogólna rocznie przeszło w dwójnasób jeszcze powiększoną być może. Żelaza kutego wyprodukowano cent. 106,249 funt. 8 5; więcej przeto jak w r. 1841. o cent. 40,979 funt. 28. Produkcya cynku również postąpiła w roku 1842. Wydobyto galmanu kibli 135,796; więcej przeto jak w roku poprzedzającym o kibli 11,474. Cynku w cegiełkach, uprodukowano cent. 59,923 fun. 20 zatem wiece'j jak w roku 1841. o cent. 3,067 funt. 20. Cynku w blasze, uprodukowano cent. 10,858 funt. 79, a zatem wiece'j od produkcyi roku 1841. o cent. 1879 funt. U.
Przedsięwzięte prace do suszenia kopalń Olkuskich i kopalni Zychcice, galman zawierających, ciągle prowadzone były z coraz wiece'j ugruntowaną nadzieją, osiągnięcia zamierzonego skutku. Osuszone, rozszerzone i odkryte kopalnie węgla kamiennego, ułatwiają dostawę tego materyalu, którego w roku 1842. wydobyto korcy-l, 118,707; więcej przeto jak w roku 1841. o korcy 171,245. Na zasadzie Ukazu Najjaśniejszego Pana z dnia 21. Listopada (3, Grudnia) 1842. dalszy zarząd Górnictwem, z dniem 20. Grudnia 1842. r. (1. Stycznia 1843. r.) przeszedł do oddzielnego Wydziału przy Koinmissyi Rządowej Przychodów i Skarbu utworzonego. Ruch monet w kassie. - Ogólny ruch był nieco od roku 1841. mniejszym. Zarobki i ubytki. - Osiągnięte korzyści z działań roku 1842., podług przyjętych dotąd zasad policzone, znaczniejszą w samej rzeczy dają summc zarobków, jak w r. 1841. Z uwagi wszakże na zapewnienie aktiwom swoim niewątpliwego pod każdym względem ocenienia, wykazane zostały za rok 1842. w summie rub. sr. 405,150 k. 4. F r a n c y a.
Z P a ryż a, duia 1. Czerwca.
D z i e nnik s p o rów, który* dzisiaj obfite Xicciu Aumale sypie pochwały za mężnie i oględnie wykonaną wyprawę, zwraca na to uwagę, że prawie w tym samym dniu, w którym Xźc Aumale potyczkę przeciw Abd-el-Kaderowi stoczył, 200 lat pierwej Wielki Coude' bitwą pod Roervi zwycięzką swoją rozpoczął bjl karierę. Mysteres de Paris przez Eugeniusza S ue, które wciąż jeszcze zapełniają stronnice Dziennika sporów, w ostatnich rozdziałach tak są niemoralne, że najznakomitsi współpracownicy tegoż Dziennika naradzali się wczoraj nad te'm, czyliby dalszego ogłaszania tego romansu poprzestać nie należało. Rozprawy były podobno bardzo żwawe; nareszcie jednak postanowiono, aby druk kontynuować. Wszakże prosić mają podobno Pana Sue, aby imaginacyą swoje nieco miarkował. P. Doz on wniósł był poprawkę stanowiącą, aby mające być na przyszłość bite Centimy miały wagę 1 A gramma, a Decimy (2 Sous) wagę 15 grammów. Wniosek ten przyjęto,  finansowym jak politycznym. Z dnia '% Czerwca.
Rząd odebrał drogą telegraficzną następujące wiadomości: »Oriental« przywozi wiadomości i Indyi do dn. 2. Maja a z Chin aż do dn. 12. Marca. Stan spraw w Sindzie opisują jako zupełnie zaspokajający, tylko w Sikiml zaszły rozruchy. W granicach Chytulu przyszło nareszcie do bardzo zapalczywej walki. Śmierć komissarza Elipu jest jedynym uwagi godnym · wypadkiem, zaszłym w Kantonie, gdzie się nowego uderzenia na faktorye angielskie obawiano. Za spodziewanem co chwila przybyciem Majora Malcolm, Sir H. Pottinger z ratyfikacyą traktatu do Pekinu udać się chciał.« Wiadomość o zajęciu wysp Sandwich przez Anglików (zresztą zupełnie kłamliwa) stała się powodem do następującej w dziennikach tutejszych zamieszczonej prolestacyi: »Wyczytujemy w Gazetach nowinę o zdarzeniu, które nie wiemy jakby nazwać wypadało, gdyby się; sprawdziło. Sandwich-wyspy n imieniu Królowej Angielskiej przez wojsko angielskie miały być zajęte. Wyspy te są ucywilizowane, chrześciańskic i niepodległe. Niepodległość ich dn, 11). Grudnia 1842. r. Stany Zjednoczone Mryki, a d. 1. Kwietnia t. r. sama Anglia uznała. Ze strony rządu francuzkiego pewne mamy przyrzeczenie uznania. J akiemże prawem wyspy te zajęto % W każdym razie aż do dalszych doniesień protestujemy uroczyście przeciw wszelkiemu zajęciu, sprzeciwiającemu się wbrew prawom narodowym i świętości węzłów wszystkie ludy, bez względu na ich potęgę lub niemoc, łączących. P r z e g l ą d o w i (Revue) towarzystwa Wschodniego, którego członkami jesteśmy, wyciągi z oryginalnych dokumentów, udowodniających uznanie nasze, zakomunikujemy. Dokumeuta owe w Revue zostaną ogłoszone. Paryż, dnia 1. Czerwca 1843.
(podp.) Timoleo Haalilio, William Richard, Poseł N. Króla Kamehameha III. przy dworze N. Króla Francuzów.
Constitutionnel donosi z Lugdunu pomiędzy innemi: «Znajdują się ludzie, którzy uporczywie sobie tera nabili głowęx że Jezuici są tylko istotami abstrakcyjnymi. Istoty te wszelakomieszkają, w liczbie 40. w Lugdunie na ulicy Rue Sala Nr. 14. Całe miasto nazywa dom ich domem Jezuitów. Czasu nie trawią oni na prozno. Oni to napisali ową książkę przeciw monopolowi uniwersytetu (cet enorme et grossier pamphlet), której wydawcą jest kanonik Desgaret; kwatera jedna miasta prawie już cała jest ich własnością oprócz ogromnych posiadłości ziemskich w okolicy Yillefranche, a w Tourrieres założyli sobie salę filialną, - a to wszystko pd czasu rewolucyi lipcowej w przeciągu sześciu lub siedmiu la t, bo podczas restauraracyi nie mogli w Lugduuie istnieć wcale.« O czasach cesarstwa wyszły nowe pamiętniki, B mianowicie przez Barona Meimeval i gotowego zawsze do pisania Marco S t. Hilaire; pierwsze pod tyt.: »N apoleou i Maria Ludwika,K zawierają wiele nowego i ciekawego; ostatnie są zwykłą fabryczną robotą. Według wiadomości z H a v r u odkryto tam wielki system przemycarski za pomocą angielskiej przędzy lnianej. Dnia 6. Maja przybył na parostatku dla jednego Paryskiego domu handlowego pod adressem koinmisanta w Hawrze wańtuch z przędzą lnianą; po otworzeniu go znaleziono w środkn tiulu, wartości około 0000 fr. Ten wańtuch był 192 gi, jaki pod tymże adresem przechodził bez otwierania poprzednich. Kommissant oświadczył, że mu to przemycanie nie było wiadomem, i że następnym pakietbotem spodziewa się podobnegoź wańtucha, który także za nadejściem został otworzony i zawierał takąż ilość tiulu. Przypuścić zatem można, że owe 191 wańtuchów podobne ilości tiulu zawierały. Ukończone dnia 2 1. Maja wyścigi konne w Chantilly były nadzwyczaj ożywione, gdyż wyścigi o wielką nagrodę klubu Zokejów bardzo liczną zwabiły publiczność. Nagroda wynosiła 7,000 frr; 26 koni było zapisanych. Dla tutejszych stosunków summa różnych zakładów była ogromna. Faworytalny koń Coq, ueluche należał do Xiecia Nemours. Koń Hr. Pontalba, R e n o n c e, przeciw któremu krótko jeszcze przed wyścigami 500 przeciw 10 stawiono zakład, odniósł zwycięzlwo i przywiózł swemu właścicielowi przeszło 15 0,000 fr. Wymieniają niektórych członków klubu, którzy przy tćj okoliczności blisko po 4000 luidorów przegrali w zakładach. MiędzY człoa tąd nie spostrzegano. Anglia.
z L o n d yn u, dnia 2. Czerwca. Dzisiaj w południe odbył się w kaplicy pałacu Buckingham obrzęd chrztu młodej Xiężni · czki;' otrzymała imiona: Alice Maud Mary. Król Hanowerski, którego jako świadka chrztu onegdaj albo wczoraj oczekiwano, aż do godz. 2. z południa dnia dzisiejszego jeszcze tu nie przybył. Wyręczył go więc inny Xiążę. Drugićrai świadkami chrztu byli: Xiężna Kent, zastępująca miejsce Xiezny Hohenlohe- Langenburg, W. Xiążę dziedziczny Meklenburg-Strelilz w miejsce Xiecia dziedzicznego Sasko- Koburgskiego, i Xiczna Zofia Matylda. Drugie odczytanie irlandskiego bilu uzbrojenia na wczorajszem posiedzeniu Izby niższej znamienitą większością 165 głosów przyjęto. Hiszpania.
z Paryża, dnia 31. Czerwca. Telegraficzną drogą dowiadujemy się z B aj o n n y, że zgromadzenia wyborcze na 2 O. Lipca są zwołane, 31. Lipca zaś mają być już w całym ukończone kraju. Pogłosce o wybuchłych rozruchach w Ma ladze przeciw Esparterre, rozgłaszanej wszędzie, zbywa jednak zupełnie na wiarogodności. Z Madrytu, dnia 25. Maja.
Mówiouo, że dziś wieczorem mąją ministrowie roztrzygnąć, czyli Kortezów Izbę 27. znowu otworzyć, czyli ją też na dłuższy czas odroczyć wypada. Tymczasem ci 47 deputowanych, którzy głosowali za obecnem miuisterium, wydali rodzaj obwieszczenia, napisanego w ogólnych Wyrażeniach; a napominające do porządku i prawości. Deputowani zaś anti-mmisteryalni, w liczbie 87 postanowili, ogłosić wszystkie pożyczki i forszusy, jakieby teraźniejsi ministrowie porobili, za zupełnie nieważne , a to dla tego, ponieważ Izba nie postanowiła jeszcze podatków i etatu. Deputowani ci wybrali z pomiędzy siebie Kommissyą z jedenastu złożona, do której PP. Olozaga, Cortiua i Lopez także należą. TSowy Minister handlu, Pan Mendizabal, zwrócił natychmiast po objęciu urzędowania uwagę swą na przemysł z bawełny. - Prawo z dnia 2. Lipca 1841. nakazuje, aby rząd natychmiast owoczesuemu ciału prawodawczemuprzedłożył projekt do prawa względem wchodu do kraju zboża i materyi bawełnianej. Wysadzona na to komissya złożyła rządowi na początku 1842. r. dokładne sprawozdanie o wprowadzaniu bawełny, lecz rząd nie uważał dotąd za potrzebną wystąpić z stosownym wnioskiem do prawa o tej gałęzi przemysłu. Teraz chce Pan Mendizabel sprawę tak ważną doprowadzić wreście do końca, wyznaczył nową komissya mającą w przeciągu trzech miesięcy wypracować i złożyć nowy projekt do prawa. - Dawniejszy Minister skarbu Gambo a został prezesem tej komissyi, która się powiększę) części z tutejszych wielkich kupców i z katalońskich fabrykantów składa. Rząd chce przez tych Kalalończyków ułagodzić bojaźń rękodzielników tej powiucyi, bo się okropnie boją zawarcia traktatu handlowego z Anglią, a zarazem przekonać ich widocznie o konieczności ustanowienia stałego i pewnego cła od wchodu pewnych materyi bawełnianych. W Walencyi spokojność została chwilowo naruszona, lecz wkrótce uśmierzono nieporządek. Tamtejszy Gefe politico otrzymał d, 2 1. rano od ministra Caballero swą dymissyą, z czego lud bardzo się cieszył; lecz gdy na wieczór po zmianie ministeryum przyszedł mu od nowego ministra Laserua dekret przywracający go do dawnego urzędowania, tak się lud o to rozgniewał, że zaczął się gromadzić i dostawszy swego Gefe politico w środek chciał go po prostu ukamienować. Nadeszłe patrule wyrwały go przecie dobrze sińcami okrytego z tego nie bardzo przyjemnego położenia; poczćin spokojuóść wróciła. Z dnia 26. Maja.
Teraz, kiedy po szumnej burzy grożącej wszystkiemu, nastąpiła chwilowa cisza, może będzie po ręku rzucić badawczym wzrokiem na ledwo ubiegłe okoliczności, i po wijącej się nici rozpoznać wątek tkaniny. Kto był świadkiem tych wypadków, przyznać musi, że zrobiły wrażenie jakie czujemy po sztuce teatralnej, w której rozmaite role jedne dobrze a drugie bardzo niezgrabnie odegrane bywają, i w której publiczność złudzona pierwszemi hucznemi powodzeniami unosi się dając niewczesne oklaski i przymusza zbyt głośnego suflera sykaniem do zupełnego milczenia. Zęby zaś całości niezbywało wcale aa żadnym charakte się należy, zakończy się ś1tibncm weselem. Nim jednak przedstawione zostaną następujące akia, nie wiemy jakie szluka ta przybierze nazwisko, czyli dramy, komedyi, tragedyi lub też czyli zostanie złożoną z samej intrygi. Dotąd zasługuje tylko na ostatnie miano, i wiece'j ma sirou komicznych jak tragicznych. Chęć ukamienowania minislrów przed pałacem Iżby deputowanych mogła mieć tragiczny skutek, ale tego nie miała, przeciwnie przedstawiła zarazem jak najzabawniejsze widowisko. Prezes rady ministrów, 77-letni lecz żwawy jeszcze Gomez Becera, najprzód zaczął do swego powozu uciekać, lecz młody minister wojny Hoyos tak się taktycznie prędko uwinął, że wpadł prędzej do niego, lubo ze stratą swege stosowanego kapelusza z wielkie'in piórem, który na polu bitwy dostał się w ręce krzykliwego nieprzyjaciela. W oźnica najwięcej miał przytomności, bo gdy go zaczęto okładać kijami, aby stanął, zawołał z największą otwartością: «Moi Panowie, a przecież ja nic nie winien, ja nie jestem ministrem!« Do głębszego zastanowienia się daje pochop przyniesiona przez korpusy muzyki liniowego wojska i milicyi Regentowi serenada, przy blasku pochodni. Przy te"'f bowiem sposobności dały się słyszeć okrzyki: »Niech żyje ta ręka, która podpisała dekret z 19. (rozwiązanie ministeryum Lopeza). Precz ze zdrajcami! Śmierć amnestyi! (Mucra la amnestia),« i właśnie po tym toj ostatniem krzyku, wystąpił Regent na balkon i zawołał: »Milicyo narodowa! Twoja wola jest wolą moją etc.« - Tak samo wołał lud madrycki, podczas gdy Xiążę Angouleme w 1823. r. do stolicy wchodził: »Precz z wolnością! Niech żyją kajdany.« Zabawną też jest rzeczą, że obecni ministrowie wciąż jeszcze odbierają z rozmaitych prowincyi adressy władz rządowych, magistratów i milicyi wynurzające najżywszą radość z utworzenia gabinetu - Lopeza. Adressy te, lubo dość rychło nadchodzą, ale zawsze jednak za późno, aby się mogły dostać tym, dla których przeznaczone były. Ciekawi jesteśmy teraz czyli te same korporacye podobne adressy i takiej samej osnowy nadeślą nowemu gabinetowi.
Austrya Z Wie dnia, dnia 29. Maja.
Rozsiana dawniej pogłoska, że Rząd chce nową zawrzeć pożyczkę dla budowania nowych kolei żelaznych, potwierdza się teraz zupełnie; od przybycia bowiem pana Rothschild idą ugody szybkim krokiem, i ukończenie ich prawie można uważać za pewne, bo kontrakt z domami handlówemi Rothschild, Sina & A r n s t e i n, i E s k e i e s czeka tylko podpisu.
Układ obecny można uważać jako rozszerzenie zaciągniętej 5 - procentowej pożyczki w jesieni 1841. r., która z początku miała 80 milionów wynosić, tylko że później ją na połowę, dla rozmaitych względów zredukowano. Wypłata tej summy kończy się w Październiku, od tego więc też czasu rachować się ma nowa pożyczka 50 milionów wynosząca.
Wioch y.
Z Rzym u, dnia l5go Maja.
Straszliwy wypadek zdarzył się przed kilku czasy w okolicach Grolla a Marę, małego miasteczka w Stanach Papieskich pod Ankoną. Dnia 2. Kwietnia około 3ciej godziny zrana, góra, panująca ponad drogą zwaną Aprutina, rozpękła się w długości około i A mili i z wielkim hukiem i rodzajem trzęsienia ziemi część oddzielona runęła na dom u stóp góry stojący a ztamtąd w morze, gdzie się wyciągnęła na długość ćwierci mili, zawalając drogę na wielką przestrzeń. Mieszkańcy Grolta usłyszeli jęki nad brzegiem morza i pośpieszyli na ratunek. Udało im się uratować cztery osoby z mieszkańców domu: byli to ojciec, matka i dwoje dzieci; dwoje innych zginęły. Droga lądowa jest zawalona i komunikacya odbywa się morzem.
Rozmaite wiadomości.

P o z n a ń, dn. 8. Czerwca. Ilość wełny na targ sprowadzonej wynosi obecnie 2 O, 123 cent. I uteresa dnia wczorajszego i dzisiaj bardzo były ożywione. Wełnę dobrze praną o 2 do 5 Tal. pro cent. drożej sprzedawano, jak w roku przeszłym i zdaje SIę, że producenci zupełnie są zadowoleni.
(Nadesłano.) Każdy przyzna, źe głos ludzki najpiękniejszem jest narzędziem muzyki: wszafcźeź śpiew nie jest wydobywaniem muzyki sztucznym jakim  średnim wylewem żywej piersi do ucha, bezpośrednim przelewem du»zy do duszy. Każde pojawienie się głosu pięknego z natury, a do tego wysoko urobionego sztuką, przyciąga do siebie poczciwe i czułe serca. Mamy obecnie u nas sposobność słyszenia jednej z artystek pierwszego w Europie imienia. Pani Czabon, słynna pod nazwiskiem Breitetetn e r - P o h l, pierwsza śpiewaczka sławnego teatru w Mcdyolanie alla Scala, członek fIlarmouicznych towarzystw Florencyi, Werony, Bolonii i t. d., znajduje się pośród nas. Recenzye, jakie o niej tak często i tak pochwalnie w różnych wielkich miastach wychodziły, usprawiedliwiła Pani Czabon korcertein danym wczorą w Bazarze. Głos piękny, okrągły, jedrnv, spadający nie raz z największej mocy do słabości, w której z wielkiej bardzo dali czarownicze do nas przychodzić się zdaj e, i .wzuosi się znowu do siły, która słuchacza porywa. Na usilne przytomnych słuchaczy prośby Pani Czabon jeden jeszcze podobno da Koncert, podczas zjazdów świętojańskich: spodziewać się należy, iż liczniejsza wówczas publiczność przyjemności dla siebie szukać zechce w słyszeniu tak celnej śpiewaczki i nie da powodu, aby artyści i artystki smutną tylko stąd zabierali z sobą pamiątkę obojętności Poznania dla sztuki pięknej. ]M B.

MŁsięgamia Braci SzeriiiÓ W W Poznaniu pomnożyła znacznie swój skład muzykaljów wyborem najnowszych i najulubieńszych kompozycyj, przez co spodziewa się wszelkim żyli zceom Publiczności dogodzić. I * r z y sprzedaży udziela się rabat. OBWIESZCZENIE.
Wieś Mierzewo w powiecie Wschowskim położona, o \ \ mili od Bojanowa, 2 od Leszna odległa, ma być przez publiczną licytacyą najwięcej dającemu, przedemną w dniu 25. Czerwca r. b. po południu, na lat 6, od Św. Jana r. b. wydzierżawioną. Warunki każdego czasu w biórze mojćin i u Dominium w C z a c z u pod Szmigleui przejrzane być mogą. Poznań, dnia 19. Maja 1813.
Krauthofer, Komisarz sprawiedliwości i Notariusz.
Wieś Pierzchno pod Środą, mająca z łąkami 1080 morgów Magdeburgskich rozległości, gospodarstwo przemienne już urządzone i zupełny inwentarz, jest od Śgo Jana b. r. na kilka lat do wypuszczenia z wolnej ręki. Bliż
sza wiadomość na mIeJSCU, lub podczas wełnianego Jarmarku w Bazarze pod JNrem 3. u Białkowskiego.

, ,
% A A W porze teraźniejszego jarmarku na wełnę polecam łaskawym względom założony tu nowo przeżeranie kantor bankowy i wexlowy, ofiarując się do podejmowania wszelkich tego rodzaju zleceń za u aj umiar ko waiiszem wynagrodzeniem i przyrzekając równie rzetelna jak skorą usługę. Prócz tego przyjmować i uskuteczniać będę wszelkie k o ID i s s a i s p ę d Y e Y e n a w e ł n ę pod słuszncmi warunkami, JSeno tti tiasheh Kantor mój znajduje się przy Szerokiej ulicy JMr, 22. na jpier* wszem piętrze. )K u K C Y a.
W poniedziałek dnia w., i we wtorek dnia 20. Czerwca przed południem od 10. do 1., a z południa od godziny *fc do 6., z przyczyny translokacyi tu ztąd, w kamienicy P. Cz wali ny pod Nrein 15. przy Wielkiej Rycerskiej ulicy na pierwsze'm piętrze, sprzedawane będą drogą publicznej licytaeyi najwięcej dającemu za gotową zaraz zapłatą w grubej Pruskići monecie dobrze zachowane meble mahoniowe, brzozowe, olszowe i sosnowe, jako to: kanapy, stoły, krzesła, serwantka, biórko, szafy do książek, sukien i bielizny, łóżka, duże lustro i innych zwierciadeł mahoniowych, bronzowy pająk, sprzęty domowe i kuchenne, i wiele innych przedmiotów. A ii s c h ii t z, Kapitan i Król. AukcyonatorDziś w sobotę wielki koncert ogrodowy na Szelągu. Wstęp 2 sgr. Początek o godzinie 5 A . A A A
Drugi abonament na sześć koncertów w Szelągu, które w poniedziałki, a w razie niepogody we czwartki wykonywane będą. Biletów dla familij po Talarze, a pojedynczo po 15sgr. dostać można u księgarza P. Szerk i przy kasie. Początek pierwszego koncertu w poniedziałek dnia 12. III. b. z południa o godz. 5.