KRONIKA MIASTA POZNANIA nIe mogli się taić. Było ich więc koni 250 ogółem, lecz ci rzadko kiedy byli w kupie, tylko zawsze w ruchu, np. w Wrześni nie było ich tylko 160, reszta była w Golinie, w Pyzdrach i na ustawicznych patrolach. Mało ich ijest wprawdzie, lecz to jest najpewniejsze, że kawalerja nasza z powstania nic im nie zrobi, gdyż to są wszystko starzy żołnierze i na dobrych koniach, komenderowani przez zdatnych oficerów, jednym słowem Gatterburg jest czysty Exelmans, który pierwszy do Poznania wszedł. Dnia onegdajszego wyszli ku Kostrzyniu, lecz z Brzezia udali się ku Gnieznu, opuściwszy Pyzdry, Golinę, Konin itd. Co tego za przyczyna nie wiem. U rządzeń żadnych prawie nie zostawili, oprócz, że zabraniali pod karą śmierci wyprawy i przykazywali, «by magazyny były w stanie. Major sam mówił mi o piechocie, o jednym bataljmie, który idzie za nim, lecz to isą bajki. Obiecywał ich za trzy dni, trzy dni wyszły, a ich nie widać. J e s t to rzecz osobliwsza jak ci ludzie wystarczą na te gwałtowne marsze, które robią. Przyszli np. z Inowrocławia na Słupcę do Wrześni i zaraz przyszedłszy z tego szwadronu wysłali patrol z 30 ludzi do Pyzdr, który tam przybyłą milicję rozpędził. Szczęście wielkie, że ich niewiele było, gdyż nie zostawili po sobie żadnych znaków. Państwo (!?) jutro wyjeżdżają do Poznania, piszę więc przez nich ten list, gdyż inaczej bałbym się, aby nie był przejęty, bo szpiegów mają i wiele i dobrych. Niemcy wszędzie ich nazywają Unsere Erloser. Ja nie żałuję, że w domu zostałem, gdyż byli zemną najgrzeczniej i moja wieś nic nie ucierpiała" . Otóż tak chwalony przez Ponińskiego-Gatterburg, dotychczas zwycięzko gromiący powstańców, zamierzał ruszyć pirzeciw regularnemu oddziałowi, jaki z rozkazu Dąbrowskiego usadowił się na trakcie z Poznania do Torunia, Był to wysłany z tamtejszej twierdzy kptn. Węgierski 46 ), delegowany do Strzelna przez gen. Woyczyńskiego na czele dwuch kompanji zakładowych - własnej 11 p. p. i kptna. Koryckiego z 9 p. p., oraz 60 jeźdźców 4e) Bibljoteka Uniwersytecka w Warszawie - Korespondencja gen. Dąbrowskiego, teka XVII, nr. 137. Węgierski do Woyczyńskiego z obozu pod Strzelnem 9jV. 1809.