.. GAZETA VVlelkiego i h i POZNAlięi-ł a KIEGO. Nakładem Drukarni Nadwornej W. De/cera i Spółki. - Redaktor: A. Wannouski, $fil. W Piątek dnia 20. Września. 1844. Wiadomości krajowe. Gazety reńskie donoszą zTrewiru zd. 8 III b. obszernie o cudach sprawionych łaską św. sukieuki, a mianowicie o cudowuem wyleczeniu Hrabmy L)ioste- Vischering. Processye ciągle się odbywają i natłok nabożnych, modlących się do Św. relikwii coraz to bardziej wzrasta. Człowiek jeden kulawy z Bonderbach zawiesił kule swoje w kościele i wyszedł zdrów. W przyszły wtorek przybędzie tu czcigodny Biskup Monasterski, X, M;xymilian Droste-Vischeriug, aby oddać część swoje św. sukni. Wiadomości zagraniezue. Francya. z Pa ryża, dn. 11. Września. Od czasu jak różne polityczne zatargi pomiędzy Francyą a Anglią stanowczem rozdwojeniem zagrażały, objawiały te organy partyi różnych, które sąsiadom zakanałowym uajnieprzychyluiejsze były (wyjąwszy oppozycyą radykalną) wyraźną dążność do zjednania sobie z innej strony przychylności. Wrażenia z r. 1840. chciano zatrzeć. W tym duchu odezwał się już dawniej S i e c l e , a teraz zarzuca nawet tenże dziennik Panu Guizotowi, że polityka jego, odstręczając inne państwa przez zbytnia przychylność dla Anglii, na przeszkodzie stoi zbliżeniu się Francji do Niemiec. Zamiarem lego zbliżenia zdaje się być, aby w razie potrze by, t. j. w razie wojny z Anglią, zabezpieczyć się z tyłu. Manifestacja ta ważna jest do charakterystyki stosunków politycznych. Uwagi godne jest także oświadczenie dziennika Revue des deux Mondes, którego artykuły polityczne za wyraz opinii Thiersoskich uchodzą. Za najważniejsze zjawisko obecnej chwili uważa ów dziennik postęp Francji w maryrynarce i handlu, i zarzuca Ministerstwu, że ono nie ma odwagi rzecz tę na wielką skalę rozwinąć. Przy tej sposobności powiada: "Jedyna tylko rzecz mogłaby Europę niepokoić, a to objawiony przez Francyą zamiar odzyskania swoich granic nadreńskich. Co do tego punktu, niechaj świadczą czyny i słowa naszego rządu, nawet opinia stronnictwa na dziennikach i na mównicy, że kwestya o granice nadreńskie już ustala. Oppozycyą konstytucyjna poruszyła wprawdzie tę kwestyą w pierwszych latach rządu Lipcowego, ale od czasu, jak spełnione raz fakta uznano, wykreśliła ją z programu swego. Zrzekając się raz na zawsze zamiaru rozszerzania granic swych na stałym ladzie, w przekonaniu, że naturalny postęp idei liberalnych dostatecznym będzie do nawrócenia Europy do wolnomyśluych zasad, nie nagli już oppozycyą rządu do obalenia zapor r. 1825 . Natomiast radzi ona rządowi, aby się po za stałym lądem rozszerzać. Mówi ona do niego: szanujcie traktaty i starajcie się bez przekroczęlIla "h granic rozwijać wpływ Francyi w spo- pre- dzej parowe fregaty "Descartes« i "Infernal « sob sprawiedliwy , spokojny; otwarte mamy W ciągu tego roku jeszcze wygotowaneb'maja morze; będąc Panam, Algieru w.elki macic 3 fregaty: Perseverante, Psyche i Pomone jedea wpływ na morzu Srodz.emnem; w im.eniu cy- brYg »Olivier,,; korweta dężarowa >s ine! w.hzac y, chrzesc.ansk.eb w .». e»« P ol t y cz- /\ * £ £ lrzj parowe f nych mteresow Europy ważną mace role do jedna; dwie parowe korwety: C J o I S odgrywka na wschodzi; należy wam takie i 2 parowe okręty: Narval i Australie W p I , handel nasz pop.erac , banderze fraucuzkiej po- de Tulońskim mało teraz jest czynności ne szanowanie na morzu zjednać; ,ez 1, w zawodzie I n a s z li a w € t O 1\ o,," tym słusznym na trudności natraficie, jeźli praw ska do Afryki nowego wOJ naszych nie uznają, opierajcie się, a naród was _ Akademija Nauk w tej chwili zajęta iest wesprze. Ruch ten mający "a celu po za lądem rozbiorem wynalazku nade/ważnego dla n e stałym szukać wynagrodzeni za n.eczynność, zinierliej 'iczb OSlib h. jaka nam traktaty »a stałym lądzie nakazują, tepianie, która w naszych czasach j Lf jednym djinotó ta do rozw.jama wpływu Francyi w dy- 2 war u n k o w wych ow. ni a obu płc. Ten wynaplomacy" marynarce i handlu, to Europy nie- lazek zwany klawigrafij ą ma celem za DO pokoić nie może." Dziennik la Presse po- mocą uainroslsze.,» L! j. Pf 'u "u, · . . . . . * ™ III o c q najprostszego lecz razem dowcipuie obchwalą ,ę zmianę opimi, ale wm<; an.ypa.y. po- myśIa"ego środka, uczynić przystępną i łatwa »mędzy Francyą a llIeIIIcaT, więce, oppozycyi każdemu, sztukę, której trudnofci wymagania . Panu Th.ersomprzyp.suje, arnzeh Panu Gui- długiego czasu odstręczały tylu poczynających. »Hm,. Tenże dziennik powstaje przeciw dzień- WynalazcąjestP. H.Fritsch/uauczyJel, uzyki .kom radykalnym, jak.eun są NaUonal Re- _ Plsza z Valenciennes: Mieszkający f o r m e , D e m o c r a t e p a c i fi q u e , które daleko od granicy niezdołają sobie wyobrazić Otwarce przy haśle swojem pozostają i przy - d o Jak i e g O s l li p U /\ /\ J /\ T «nerze z «.elk.eou mocarstwami kontynentalne- canie za pomocą psów do tego ułożonych I m. za rown.e pozorne, n.epewnę uważają jak Przed kilku duialBi b Ja cbelna *£ «r J . azek z An g l. ą P onieważ j .ak P o g ada j . ą, j . /\ II; po lnałacz}(nvieka aj tylko w równych zasadach pohtycz- go psa, niosącego, równie ak i Jego pan an y c h w i ą ż ą c a l e ż y s i ł a . d u u e kko n t r a b a u d W j Q. /\ J · Revue de Par lspoda, emektoreszczegołyo bie, ofiarował 80 franków za to, iżby psa ie. o naradach ministrów anielskich, k.orych skutkiem puszczono na wolność. Straż celna nieorzvieL było zalatw,eme zatargów o sprawę Otahejtijską. tego targu i pies został skonfiskowany Teraz * /JIa,e aie, powiada, ze uasamp.zód wniesiono zwierz ten zmienił rodzaj służby i zrozumiaw kwesłcfztł w audyencyi publicznej, oświadczył on królowej, że jego monarchini poleca mu zapewnić Jej K. Mość, iż może rozporządzać korpusem 10,000 wojsk hiszpańskich dla obrony swego tronu i rządu. Autentyczność tego faktu jest niezawodna i z tego wnioskować należy, że mają zamiar przywrócić systemat nieograniczony. Przypuszczenie to jeszcze bardziej się potwierdza zawie szeuiem w Hiszpanii sprzedaży dóbr kościelnych i związkiem jaki ten środek ma z postanowieniem gabinetu portugalskiego, wydane m przeciw sądowym władzom. Wszystko to musi niepokoić opinię publiczną w Portugalii, a szczególniej zniechęcać armię, chociaż pan Costa Cabrai niczego nie szczędzi, by zyskać Ę względy. Zdaje się, że paR Costa Cabrai jest znowu przedmiotem ważnej intrygi prowadzonej przez Silva Carvalho, a popieranej mocno przez księcia Palmclla, hrabia la Baudicra i prawie wszystkich innych parów Królestwa, - Od dwóch dni przedstawiono królowej dwie nowe protestacye przeciw dekretowi o sądach, z daty 1. Sierpnia; jedna z nich jest podpisaną przez margrabiego Niza, a druga przez trybunał handlowy Lizbony. Książe Paiinella i jego rodzina, który miał wkrótce udać się do Belgii, odłożył swój odjazd na czas nieograniczony. - Królowa niedawno, przyjmując księcia Palmella na audyeucyi prywatnej, pytała go o zdanie o dekrecie z 1. Sierpnia; książę Palmella przytoczył na to słowa, które król Ludwik Filip rzekł do niego w czasie lwespokojnośei, jakie wyhuchnęly prry pogrzebie generała Lamarque. J. K. Mość żądała, by książę wyraźniej raczył dać swe zdanie o dekrecie, a ten odpowiedział. »Pozwól mi pani namyślić się, a wkrótce dam poznać W. K. Mości moje zdanie z całem uszanowaniem, jakie zawsze okazywałem dla osoby W. K. Mości, jako tez dla swobodnego kraju.« N a drugi dzień książę Palmella posłał ministrowi spraw wewnętrznych swą protestacye przeciw wprowadzeniu w wykonanie dekretu. Niemcy. Z Lubeki. - Liczba podróżnych na parostatkach pomiędzy Petersburgiem a Lubeką bardzo się zmniejsza: ostatni parostatek przywiózł tylko 5ciu passażyerów, 4ch kupców i jednego gońca. Więksi Panowie jeżdżą przez Szczecin. Turcya. Z K o n s t a n t y n o p o l a, dn. 28. Sierpni». Porta odebrawszy wiadomość o zmianie ministerstwa w Grecyi, wydała do reprezentantów wielkich państw notę, w której przypomi i zarazem wynurza nadzieję, że państwa nie pominą sposobności, by to co wyrzekły urzeczyw istnieć. Stó-ownie do wiadomości z Monasliru, koszary tameczne, największy gmach w całej Buwelii, stał się pastwą płomieni. Indye Wschodnie i Chiny Kiedy wojskowo polityczne stosunki pomiędzy Anglii) i Chinami na chwilę zdają się urządzone, a ten nadzwyczaj ważny dla Europy przedmiot, tymczasowo przynajmniej, wrócił na pole handlowych interesów; inne wojenne widowisko na południowych brzegach morza Śródziemnego, z» raca uwagę Anglii na oręż Francyi, bo może w niezbyt odległej przyszłości południowa Azya zamieni swe role z północną Afryką, a wypadki konieczne, nieuniknione wypadki w Indyach angielskich i w Pcnszabie, sprowadzą stan rzeczy, który silniej działać musi na nasz Jąd stały. Ze wszystkich wiadomości jakie do nas z tamtych stron dochodzą pokazuje się, ż« Pendszab dojrzał już dla Anglii, że ona wkrótce go zajmie, i że Lshora stoi na wulkanie rewolucyi. Z listu pewnego Niemca z F i r o z p u r , wyjmujemy następne szczegóły, które mogą uzupełnić fałszywe i n i e d o kła d n e wiadomości 1 rozumowania angielskie. «Anglo-indyjscy żołnierze, czytamy w tym liście, są po większej części dobrze wyćwiczeni i waleczni, bo są dobize płatni, a po itli śmierci kompania pamięta o ich rodzinach. Zwycięzca Anglików na lądzie tu odniesione, pizypisaó raczej należy waleczności żołnierzy, aniżeli umiejętności dowódców, którzy prj.y każdym pochodzie popełniają wielkie strategiczne błędy. Jednakże nawet zwycjęztwa te były tego rodzaju, że można było powiedzieć: «Jeszcze kilka takich, a zwycięzcy są zgubieni:« Główną rzeczą są pizesądy Indyan i ich brak odwagi po klęsce, ich poszanowanie dla Europejczyków i ich zazdrość, która przy pomocy zręczności i złota angiełskich agentów, była główną przyczyną zajęcia Indyi wschodnich przez Anglików. Ale ta duchowa przewaga Anglików raczej jest nienawidzona, jak lubiona od krajowców. N awet spojrzenia protegowanych Maratów pokazują to cudzoziemcowi, jeżeli go uważają tu za Anglika. - Zwycięztwo pod Gwaliorem było lego rodzaju, jak już wspomnieliśmy, że gdyby I n d y a nie zwyciężyli, wówczas skutki niepojęte wywarłby ten wypadek na panowanie Anglików; wówczas Sikowie bezwątpienia przeszliby Sulecz i cały Sind by powstał. Pendszab także nowe trudności Anglikom przygofowywa, a rewolucye i krwawe sceny, które powtarzają się w Lahorze, nie tak prędko się zakończą. Heras Smg, mściciel zamordowanego Szir Singa, obiecał żołnierzom powiększyć płacę, o 4 rupie miesięcznie i lem ich na swą stronę przeciągnął, i wymordował wszystkich, którzy do tego zabójstwa Szir- Singa należeli, oprócz jednego 9-letniego chłopca. Teraz ten 21 letni minister dziecięcia króla stał się panem, ale lak mało ludowi wierzył, że skaiby państwa w zlocie i kosztownościach (pomiędzy niemi dyament korony war- · lujący 6 milion.) przewiózł do swych posiadłości, pod pozorem, że Anglicy grożą Pendszabowi. Tymczasem dwóch książąt, synów naturalnych Bundzyt Singa, Kaszmira-Siug i Peszora-Sing z niechętnym wujem młodego ministra, Suchet - Singlem, połączyli się przeciw władcy; z niemi zjednoczyło się także duchowieństwo, a generał Ventura, europejczyk, kiedyś w służbie Kundszyt Singa zostający, także użył tu na korzyść powstańców swego wpływu. Książęta najprzód zostali schwytanemi i zamkniętemi w twierdzy SkalIeh, z której udało im się zbiedz. Suchet-Siug został zaproszony do Lahory; lam Hera-Sing zapomocą pie- " niędzy potrafił skłonić na swą «tronę jego żołnierzy, obiegł go z 2 O, O O O wojska w jego domu w obozie, gdzie Tiuhel-Sing z 50 ludźmi swego orszaku dopóty się bronił, dopóki -wszyscy nie wyginęli. J ego żony w liczbie 96 spaliły się wszystkie na wiadomość o jego śmierci, tylko pierwsza małonka pozostała przy życiu, jak oświadczyła, aby się pomścić jego śmierci. Połączona z jednym pozoslałym bratem jej męża Gulab Singiem, wspierała Baj Singa, Fakira proroka za świętego uważanego; przyszło do bitwy, w Feraspur Irzęsły się domy od huku 5 O O dział z obu stron, ale Hara Sing otrzymał zwycięzstwo. B aj - S ing Zginął, a żołnierze zwycięzcy jeszcze po bitwie swych nieprzyjaciół mordowali. Heras umiał tylko siać nienawiść przeciw Anglikom. Teraz jego wuj GułabSing i jego ciotka, wdowa po Sachel Singu, zbierają ze wszech slo n żołnierzy przeciw niemu i gotują się do walki: we wszystkich częściach kraju panuje tylko bunt, mordy i rozmaite zabójstwa.« Z Bombaju, dnia 19. Czerwca. N ajważniejsze wiadomości nadeszłe ostatnią pocztą są z Sindu. Dowodzą one, że Belud szowie zawsze jeszcze nader niebezpiecznymi są nieprzyjaciółmi Anglików. Pod Ramghur bowiem oddział furażujących, będący pod eskortą jednej części 6 regimentu kawaleryi nie 8zów, którzy /\ozpocząwszy naprzód silny ogień z broni ręcznej, następnie z pałaszem w ręku rzucili się na niego, i zabili około 80 ludzi, a ranili ciężko około 40. Reszla cofnęła się w wielkim nieporządku do obozu. W bliskości Sukkur napadnięty także został mały odział przez Beludszów, i zmuszony został do ucieczki. Wypadki le, jakkolwiek same przez się mało znaczne są, mimowolnie wszakże przypominają, że takiinże samym sposobem w r. 1840. rozpoczęły się klęski, które się ukończyły zniesieniem wojska angielskiego pod Kabulem, i obawa powstająca stąd tem większą być powinna, że duch niekarności coraz bardziej bierze górę w wojsku bcngalskiem, które teraz znajduje się w Si udzie. 64 pułk piechoty bengalskiej, który już przed wkroczeniem do Sindu kilkakroć swe nieukonteutowanie objawił, teraz w Schirkapore jawny bunt podniósł, i wypędził wszystkich swych oficerów miotając na nich w czasie parady kamieniami. Unia '27. Czerwca został wprawdzie regiment ten za pomocą nabitych dział i 13. pułku piechoty wojsk królewskich, zmuszony do wydania buntowników, ponieważ jednak jak się zdaje wszystkie regiments bengalskie znajdujące się wSiudzie nieukonlentowanie podzielają, i cala granica, począwszy od Rorich aż do góry Halla obsadzona jest wojskiem bengalskićm, trudno zaprzeczyć, że zajęcie Sindu nader okazuje się być niebezpierznem, jeśli co prędzej niepewne wojska przez inne zastąpione nie będą. - B o mb aj T i m e s z dnia 19. ogłasza rozkaz dzienny Generała N apier, w którym się Generał ten mocno wyraża o zajściu pod Rauighur, szczególniej zaś o złych rozporządzeniach Kapitana Mackenzie, który dowodził 6lym regimentem kawaleryi, a przy zajściu samem nie był przy toinny. Co się zaś tyczy bunlu 64 regimentu, przypisać tylko można sprężystemu postępowaniu dowodzącego w Sukkur Generała Hunter, iż lak prędko uśmierzony został. Przyczyną powstania b\ło nienkonteiiiowanie wynikłe stąd, że pułki b e n g a l s k i e przeniesione zostały do Sindu bez dodatku w żołdzie. Toż samo było przyczyną spisku, który wojska bengalskie zrobiły przed wkroczeniem do Sindu. Codo 64. regimentu, sądzą powszechnie, że wzięcie się dowodzącego regimentem tym Pułkownika Moselay, przyczyniło się także do wywołania na nowo nieuuontentowanią, dla lego tez pułkownik ten od dowództwa usunięty został. 39 żołnierzy regimentu tego, którzy byli naczelnikami buntu" znajduje się w więzieniu. - We dług ostatnich wiadomości Schii M uhamed ciągle jeszcze na czele 15 O O jazdy, krąży około stanowisk angielskich w wyższym Sindzie; mówią wszakże, że ma zamiar poddać się. - Gen. N apier rozkazał ze względu na stan zdrowia wojska, ażeby mundury dla regimentów stojących w Sindzie odtąd robione były nie z czerwonego sukna, ale z białej materyi bawełnianej. Z Kabulu donoszą, iż panowanie Dost Muhameda coraz bardziej się umacnia, że kraj znów powraca do stanu spokojności, w jakim był przed wkroczeniem Anglików, i że handel coraz bardziej się ożywia. - W Pendszab w obecnej chwili większa panuje spukojność, jak w ostatnich czasach, nie można wszakże wnosić żeby pod Seikliami trwale były rządy. Maharadscha, Delip Singli, powstał już z choroby swojej. - Z angielskich Indyi Wschodnich nic ważnego do doniesienia nie ma. Podobnież i z Chin, zkąd wiadomości odebrane dochodzą do dnia '28 Maja. (Ze Sir Henryk Pottinger zabierał się do powrotu do Europy, juz dawniej wspomnianćm było.) Rozmaite wiadomości. Z Poznania. - Dziennik Urzędowy Król. Regencyi w Poznaniu z dnia 17. m. b. obejmuje między inne mi następujący przedmiot cenzuralny: Wymienione tu wyszłe za granicą w języku polskim pisma, jako to: 1) Opis przejazdu przez Niemcy przez Klementynę z Tańskich Hofinruiową. Lips)« u Breitkopfa i Harlla 1844. - 2) Pamiątki starego szlachcica litewskiego. Wilno u Gliicksberga 1844. - 3) Śmierć i odrodzenie z dołączeniem Pamiętników rozumowanych J . P. Wilno u Głiicksberga 1844. - 4) Bigos hultajski J, Blepkońskiego. Wilno u Gliicksberga 1 844 - 5) Oblubienica MesscńsLi. Wilno u Gliicksberga 1844. - 6) Biblioteka naj nowszych i najlepszych romansów zagranicznych, a) 1 tom, z-awiera: Konsuko Pana <