.. GAZET il Wielkiego Xi stwa POZNANSKIEGO Nakładem Drukami Nadwornej W Dekera i Spółki. - Redaktor: A. Wannowski. n#6@. W Srodę dnia 12. Marca. 1 845. '--> Wiadomości kraj owe. Koblencya, d. 25.Lut.- Ogłoszono dzisiaj w Gazecie Reńsko-Mozelskiej dokończenie sprawozdania o piatem posiedzeniu sejmu reńskiego.-Jedna z komunikacji z którą poleczony jest reskrypt ministeryalny tyczy sie publika cy i r o z p r a w sej mowych w dziennikach. T en reskrypt ministeryalny lia wezwanie Jego Książęcej Mości przeczytanym został przez protokolisIę. Ze wszystkich stron zadają, aby go podać do druku, co także przyzwolono. Jeden z deputowanych miejskich czyni wniosek, aby przedmiot ten osobnej powierzyć komissyi. Jeden z deputowanych stanu rycerskiego: J eźli natychmiast, będąc jeszcze pod wpływem pierwszego i przykrego uczucia, które w nas załączony reskrypt wywołał, głos zabieram, czynię to nie dla tego iż chcę, lecz dla tego, iż muszę. Warunkiem życiowym naszej sejmowej działalności jest ogłoszenie czynności naszych. Jego Królewska Mość uznała to już po kilkakrotnie, a udział pubłiczuości, klóry dopiero wtenczas stał się powszechnym kiedy sejmowe dyskussye drukiem ogłaszać zaczęto, gdy tymczasem wszelkie przeszłe sejmy nikogo nie zajmowały, udział ten potwierdził zupełnie oczekiwanie połączone wielostronnie z owem ogłoszeniem. Posiadamy najmniejszą bez wątpienia miarkę wszelkich praw sejmowych, posiadamy to prawo iż raoy naszej słuchają i prawo ze petycye i zażalenia do tronu wnosić możemy. Jeźli zaś ci, którzy nam polecili czynności nasze, lub wcale się nie dowiedzą, lub też późuo i częściowo tylko o tern, co się w ich imieniu i z ich polecenia czyni, wtedy bez wątpienia udział fen całkiem zginie tak jak i powstał. Prowincya wie że stany jej zebrały się. Oczekuje co chwila jakiej wiadomości o wypełnieniu swych poleceń, a teraz to dopiero wiele później przyjść ma do skutku i jeszcze pod waruukami, które podług pierwszego wrażenia jakie na mnie uczyniły całą wartość samej pubłikacyi uader wątpliwą uczynią. Wolność mowy ma nawet więzień w swojej klauzurze, ale cóż znaczy ta wolność, jeźli go nikt słuchać nie może? W istocie nie może być żadną miarą zamiarem Króla naszego, aby sala sejmowa zamieniła się na więzienie absolutyzmu rządowego. Przychodzą mi tu na myśl słowa, które Cid el campeador powiedział do Króla swego bon Alfonsa: Muszę do ciebie mówić, Królu, gdyż mam ci coś do powiedzenia, a znam tylko jednego, któryby fti mógł zamknąć usta, tego jednego nie ma na bierni, jest nim Bóg! Sejm nadreński nie ma żadnego wyboru mówić lub milczeć! Musi ou do Króla naipokorniejszą podać proźbę, aby nic niszczył nowo na prawie pubłikacyi uzasadnionej działalności sejmowej. - Jeden z reprezentantów miejskich jako redaktor artykułów do gazet: Życzyć sobie musi, aby jak naj nader trudne m jest dla redaktora zadaniem osądzić co do publikacyi właściwie użyć się da, a co nie. Zdaje mu się, że podług umowy % dnia 10. Maja zrozumiał, iż powinien przyjąć wszystko, co tylko do zupełnej należy publikacyi, aby tym sposobem dać całkowite i zupełne o obradach wyobrażenie. Pyta się ledy jakby mógł mowy i rozprawy wystawić, jeźli mu ich słownie oddać nie wolno. Zdaje mu się to zupełuie rzeczą niepodobną, jeźli nie może przyjmować mów, tak jak je wyrzeczono. Zredagował już protokuły dwuch posiedzeń i bez dalszych zmian umieścił słownie mowy tych Panów, o których wiedział, że im właśnie o takie dokładne przytoczenie ich słów chodzi. Resztę dyskussyi, w treści tylko umieścił. Jako tłumacz sejmu od tego tylko rozkazy odbierać będzie. - Pan Marszalek sejmowy sam był tego zdania, że na teraz trzeba o tein pomyśleć; do tego zaś dwie tylko drogi stoją otworem. Na obydwuch można się do dawniejszych powoływać wypadków i znaleźć przykłady w przeszłym i zaprzeszłym sejmie. Sejm zaprzeszły obrał sobie artykuły treść tylko wprawdzie podające, lecz zupelue i wykończone. Podczas ostatniego zaś sejmu sprawozdania tak hyly obszerne, że się prawie proiokułum równały. Że zatem uważałby, stosownie do oświadczeń członka który się trudni redakcyą, 7a rzecz stosowną, o de możności naśladować postępowanie ostatniego sejmu, a zatem same protokuły z takimiż jak przeszłą rażą zmianami i wypuszczeniami oddać Panu komisarzowi sejmowemu, zresztą zaś czekać na dalsze rozporządzenia. Takim sposobem nie obiera się nowej drogi, lecz zdaje się, że to będzie najlepszym na teraz sposobem. - J e d e n z p o s łów stanu rycerskiego: Sejm powinien praw swoich bronić i tylko przed przemocą cenzury ustąpić. - Jeden z reprezentantów miejskich; Zacny członek z r\'cerskiego stanu tak słusznie pojął głęboki i dotkliwy smutek, który całe zgromadzenie opanował gdy nam rozporządzenie minisleryalne przeczytano, iż mogę się spodziewać że osobna komissyą wybraną zostanie, któraby się bliżej nad niem zastanowiła. Marszałek sejmu: Co się-tyczy składu komissyi wątpić musi, czy zupełnie to życzenie uspokoić potrafi. Byłoby dla tego stosowniej, gdyby ów reskrypt oddano komissyi zajmującej się sprawami sejmowemi, a ponieważ się w ogóle pokazało, że siły tej komissyi muszą być zwiększone, przeto mianuje jeszcze jednego , . , z, reprezentantow rycerstwa 1 z reprezentantowmiejskich, aby się z ową komissyą połączyli. - J e d e n z r e p r e z e n t a n t ó w s t a n u ry - c e r s k i e g o: gdyby to rozporządzenie minisleryalne mozua oddać szóstej komissyi, wtedy wnosi o to, aby jeszcze jednego z dawuiejszych mówców stanu rycerskiego w niej umieszczono.- Marszałek sejmu: To zupełnie życzeniu mojemu odpowiada, dla tego też tym bardziej prosić mogę wymienionego reprezentanta stanu rycerskiego, aby się zajął tą pracą. - N a tei» skończyła się sessya. Wiadolllości zagraniczne. R o s s y a. Z nad granicy rossyjskiej, d. 24. Lutego. Stosownie do nowszych, autentycznych wiadomości z Petersburga ani cesarz ani cesarzowa roku tego do Niemiec nie przybędą. Podobnie o podróży cesarzowe'j latem do Rossyi poludniowe'j ani mowy nie ma. Stan zdrowia cesarza zadawalniający, ale imperatorowa ciągle bardzo cierpiąca. Francya. Z P aryż a, dn. 3. Marca. Większość 27 głosów, którą otrzymali ministrowie w izbie deputowanych z okazyi wniosku do prawa względem rady stanu, uważa Dziennik Sporów za dostateczny dowód, że gabinet teraźniejszy jest w stanie kierować sprawami kraju. Od kilku dni gromadzą się wojska w Toulonie na wyprawę do Algieryi, gdyż dnia i. Kwietnia rozpocząć się znów ma wojna. Abdel Kader przebywa ciągle w górach Rifejskich. Powiadają, że Cesarz Marokkański zamierzał go ścigać, ale wojsko rozkazu tego słuchać nie chciało. Gdyby Emir raz jeszcze do Algieryi miał wtargnąć i tamże pobity do Marokku się cofać, natenczas pozwoliłby pewno Cesarz wojsku francuzkiemu ścigać go w kraju Marokkańskim. Jakoż w ogóle Abdel R haman względem Fraucyi przychylnego teraz ma być usposobienia. Piozkazał pomiędzy innemi, aby wszystkie towary z Marokku do Algieryi przez Fez przechodziły, chcąc tym sposobem zapobiedz dowozowi broni i amuuicyi dla Abdel Kadera. Anglia. Z Londynu, dnia 27. Lutego. Na posiedzeniu izby niższej d. 28. Lutego toczyły się obrady nad wnioskiem pana D une om be, żądającego powtorue'j iudagacyi własnej jego sprawy; twierdził bowiem, że jego własne listy rząd rozpieczętować kazał. Ministrowie zwyci<;zko zarzut ten odparli i wnio przeciw 113 odrzucono. Nieporozumienie i zamęt w kościele anglikańskim zpowodu nowości zamierzonych przez Biskupa Exeteiskiego w zewnętrznych obrządkach kościelnych wywołały dość żywe rozprawy na dzisiejszein posiedzeniu Izby wyższej. Lord For tes eue przełożył Izbie kilka pet ycyi dyeceżyi Exeterskiej, domagających się rewizyi starego porządku kościelnego, tak nazwanej rubryki. Po tak okropnych zajściach, powiada Lord, jakie wywołały nowości kilku Prałatów, powinnością jest rządu, zająć się tym przedmiotem, gdyż on wszystkich członków kościoła mocno obchodzi. Zapuścił się potem mówca w bliższy rozbiór uiesnask, jakie zaszły w kilku dyecezyach między świeckimi a duchownymi o przestarzałe, przez źle usposobionych księży odświeżone obrzędy, i domagał się druku wszystkich petycyi, aby na ich podstawie prosty wniosek ułożyć można. Biskup Exeterski, lubo jako duchowny Lord w obronę osobistą wdawać się nie chciał, usprawiedliwiał jednak powody swego postępowania, wystawiając rozkazy swoje względem ścisłego zachowania rubryki za nieodzowne do utrzymania zagrożonej jedności swojej dyeceżyi. Zaprzeczał zresztą, aby to miało być przedmiotem staranuości rządu, gdyż slatut Henryka VIII. nie przypisuje koronie władzy duchownej, przywraca tylko w niej władzę świecką klórą jej Papież był odjął. Oświadczył, że Rząd nie ma prawa, przedsiębrać zmiany rubryki, i przestrzegał Izbę, przypominając nieszczęśliwy przykład z r. 1641, aby się nie zamieniała w komitet nad sprawami religi jo emi. Lord Brougham Zgadzał się z Biskupem, wyjąwszy co do zdań tych o niekompeteutności Parlamentu, którego władza we wszystkich rzeczach jest niezaprzeczona; odstręczał jednak Izbę od wdawania się w tak błache kwestye, w których o to idzie, czy duchowni, w białej, czy też w czarnej komży występować mają. Po krófkiem przemówieniu się jeszcze Biskupa Londyńskiego z Biskupem Norwichskiin, czy osoby świeckie winne są posłuszeństwo rubryce czy nie, zaniechano ten przedmiot. Lord B e a u m o n t zapytał się Ministra spraw zagranicznych o to samo, z czego Sir R; Peel przed kilku dniami już w Izbie niższej był zdał sprawę, t. j. o najnowsze wypadki we Włoszech i wyprawę z wyspy Korfu. Lord A berdcen odparł wenergicznych wyrazach obwinienie, jakoby rząd angielski wiedział o przedsięwzięciu wychodźców Włoskich na Korfui dla lego tylko zamiarom icb nic przeszkadzał, aby ich tym pewniej do zguby przyprowadzić, 1.ałe to przedsięwzięcie było rzeczą niespodzianą tak dla niego, jak nawet dla Gubernatora wysp Iońskich Lorda Seatoua, i wynurzył żal swój z powodu, że Lord Seaton nie przychylił się zaraz do prośby konsulów zagranicznych na Korfu, niwecząc wcześnie ten zamach, mianowicie, że nie wysłał za wychodźcami zaraz; okrętu parowego, w celu wstrzymania ich ocł tak nie rozsądnej wyprawy. Lord Aberdeen zwrócił potem uwagę Izby na polityczne zaburzenie w Italii w czasie ostatnich dwuch lat, i dodał, że wszystkie spiski nie na wyspach dońskich, tylko w Londynie źródło swoje mają. W śród takich okoliczności potrzeba było otwierać listy Mazziniego na poczcie, lubo to z jak największą uczyniono ostrożnością i bespieczeństwa żadnej osoby na szwank nie wystawiono. - Lord B e a u m o n t przestał całkiem na tem usprawiedliwieniu Ministra, Hiszpania. Z Madrytu, dn. 24. Lutego. Podług dzisiejszego »Heraldo« nakazał rząd śledztwo sądowe dotyczące kazań, mianych po różnych kościołach w Madrycie przeciw nabywcom dóbr narodowych. - D. Antonio Ferrer, uwikłany w sprawie tyczącej się zamachu zabójczego na geui-rała Narvaez, został na wolność puszczony. Podług łistow prywatnych w walce w Wałemyi kilku żołnierzy, między inneuii też oficera jednego, zabito; rozpoczęła się okrzykiem; »Niechżyje absolutna królowa!« wydanym przez artylerzystów, na który pułk. Lerida okrzykiem: »Niech żyje wolność!« odpowiadał. Spokojuość przywrócił generał-kapitan na czele jazdy, która w owej walce udziału nie miała. Z Alicante donoszą pod dniem 7. Lutego: W nocy z d. 21. Stycznia mieszkający w Onil senator tej prowincyi, J. Ruan, przez 6 zbrojnych ludzi zamordowany zoslał; zaprowadziwszy go do boru, żądali od niego 2000 piastrów wykupna. Ponieważ się z złożeniem tej summy ociągano, zabili go. N i e fi c y. Z F r a n k for t u, dnia 1. Marca. (Gaz. powsz. auszb.) - Oprócz już ukonstytuowanych gmin »niemiecko- katolickiego« kościoła w Wrocławiu, Dreźnie, Lipsku i Berlinie, także w Magdeburgu, Frankfurcie, Offenbachu i Hildesheimie podobne gminy tworzą się. W Offenbachu wszyscy katoliccy mieszkańcy z wyjątkiem jednego, do tego nowego kościoła prześli. W 7 pewnej liczbie gmin wiej kroków się spodziewają. W Annabergu, w saskim Erzgebirge, 200 katolickich rodzin - t. j. wszystkie tam zamieszkałe z wyjątkiem czterech - od kościoła rzymsko-katolickiego odstąpiło. W Dreźnie dnia 22. Lutego zgromadzenie z przeszło 140 osób odbyło się, aby wyznanie wiary przez podpisy członków nowego kościelnego zjednoczenia wykonać. Przewodniczył zgromadzeniu temu profes. Wigard, prołokuł pisał komissarz policyi Faulhaber. Gazety lipskie twierdzą, ze rząd nowe gminy opieki swej zapewnił, reprezentanci miasta lokal swój oddali do ich rozporządzenia a magistrat gotów ustąpić im kościoła ś. Jana. Zresztą z pomiędzy 140 przytomnych tylko 88 podpisało dokument wiary, stawiający na czele zasad zupełną wolność sumienia i wolne badanie. Odtąd jeszcze znaczna liczba katolików do podpisu zgłosić się miała. Wynurzoną w pismach publicznych obawę, ze istnieniu nowego kościoła rozmaitość wyznań wiary uszczerbek przynieść może, zbija gmina lipska deklaracyą, ze wyznanie wiary wrocławskie tymczasowo tylko przyjęto i że konciliuin deputowanych wszystkich gmin później wyznanie wiary Ogól zobowiązywać mające wypracuje i ogłosi. Szwajcarya. Z kantonu Lucern. - Gazeta stanu zawiera następujące wiadomości z różnych wyjęte dzienników: »Siedzi tu jeszcze w więzieniu przeszło 1 00 osób, które z resztą wszystkie <