GAZETA
VVlelkiegoli-;itW"a
POZNAŃSKIEGO
Nakładem Drukarni Nadwornej uł: Dekera i Spółki. - Redaktor: A. Wmmom,kt.

JIf130.

W Sobotę dnia 7, Czerwca.

1845.

Wiadomości krajowe,
Z B erlin a, dnia 5. Czerwca.
N. Pan Naczelnemu Prezesowi, Rzeczywistemu Tajnemu Radzcy, v. Merckel w Wrocławiu, order orła czarnego dać raczył. Kommissarz sprawiedliwości i notaryusz Trąnipczyński w Gostyniu, w równej funkcyi do sądu ziemsko miejskiego w Środzie przeniesiony został. N a rozkaz ministra sprawiedliwości U h d e n d. 24. m. b. walne zgromadzenie juryslów tutejszych odbyło się, na którein miano rozstrzygnąć pytanie, czy w wszystkich processach cywilnych u s t n e postępowanie iizyte'm być ma. Słychać, że wszyscy prawnicy w lem się zgodzili zdaniu, że u s t n e m u postępowaniu pierwszeństwo dać należy. Z P ru s s, d. 23. Maja. - Władzom pruskim polecono złożyć sprawozdanie z wiadomych im sporów nadgranicznych z Rossyą; sprawozdanie to ma być użyłem jako materyjał do toczących się obecnie układów, zmierzających do zaradzenia na przyszłość podobnym nieprzyjemnościom.
Wiadomości zagraniczne.

Francya, z Paryża, dnia 29. Maja. Oppozycja wygląda lada dzień kategorycznych z strony Minislrów objaśnień względem interesów marokańskich, albowiem dzień 2gi Czerwca jest zawitym terminem zaminy zatwierdzeń zawartych z Marokiem traktatów. Interes O ta he it v odłożyła Izba do wniesienia pod naradę stosownego rozdziału budżetu, i mniema, iz śródcześnie pewniejsze o najnowszych wypadkach w Otaheity nadejdą wiadomości. N ajwi<;ce] się do lego odroczenia przyłożyła wątpliwość Dzieńuika Sporów o rzeteluości doniesionych w angielskiej korrespondencji fakktów, mianowicie względem ogłoszonego podobno przez Admirała Hameliu postanowienia, w skutek którego Królowa P o m a r e h i cala jej rodzina na zawsze tronu pozbawioną została. Książę Broglie jutro tu z Londynu oczekiwany; przywozi on text nowej konwencyi przeciw handlowi niewolnikami, której zasady już są wiadome; prawo rewizyjue tedy między Franciją i Ang1iją istnieć przestało. Rozumieją, że P. Guizot z tą konwencyi znowu przed Izbę wystąpi. Z Londynu słychać, że tamże nowy układ między Ang1iją i Franciją w tych dniach ma być podpisany. Zawarto go podobno na lat 10. Stosownie do niego Franciją nad bregami zachodnie'mi Afryki flotte składającą się z 27 statków, po połowie parowych, po połowie żaglowych utrzymywać ma; równą liczbę okrętów Ąnglija tamże ustanowi. - W obydwu fortecach Vincennes znajduje się dziś 712 dział, moździerzy i haubic.  daniem nowej broszury o stanie teraźniejszym i przyszłości francuzkie] marynarki. Akademia francuzka przyznała roczne nagrody ustanowione przez barona Gobert, a wynoszące 10,000 i 1000 fr. historykom Augustynowi Thierry i Bazin. Przy wyścigach w Chantilly wielką nadgrodę Eokejów klubu 23,200 fr., o którą 30 koni się ubiegało wygrał Fitz- Emilian, koń pana Alexandra Auinont. Hrabia Roy odczytał wczoraj sprawozdanie Łomisyi o zmianie reut. Komissya jednomyślnie wnioskuje za odrzuceniem projektu zatwierdzonego przez izbę deputowanych. Anglia.
Z L o n d y n u, dnia 2 8. Maja.
Licznie zazwyczaj odwiedzany bal, co rok raz dawany, na korzyść potrzebujących wychodźców polskich, stanowiący niestety! główne źródło pomocne, z którego ci nieszczęśliwi zapomóżki pobierają, na d. 13. Czerwca wyznaczono. Wielka księżna Slefauia Badenska, która przed wyjazdem swoim przełożoDym komitetu Polskiego znaczną summę pieniężną w dnrze przesłała, wynurzyła równocześnie życzenie, ażeby nazwisko jej w poczet patronek balu wpisano. - Przy wczorajszym pożarze hotelu Ruggct na Doverslrect oprócz straty w sprzętach i rzeczach wynoszącej około 30,000 funt. szt. pięć osób także w płomieniach, zginęło, t. j. małżonka członka Parlamentu z Małdon w hrabstwie Essex, Pana Round, która do Londynu była przybyła, aby się przedstawić KroIowe] na wielkich pokojach przy uroczystości urodzin N. Pani; oraz zginął właściciel hotelu, jego 27 lat mająca córka i dwaj służący. Firanki łóżka jednego, które się ogniem zajęły, były powodem do tego nieszczęścia. Hr. Huntington mieszkał z małżonką i synem na pierwszem piętrze i ledwo z pozostawieniem wszystkich swych rzeczy życie swoje i swoich ocalił. Małżonce jego, która też miała być na przedstawieniu u Królowej, spaliły się klejuoty wartości 3 O O O funt. szt. - Belgia.
Z Bruxelli, dnia 29. Maja.
Od wczorajszego wieczora niezmiernie zajmuje wszystkie umysły jedyny może w dziejach porządnie ułożonego sądownictwa przypadek, tyczący się deputowanego Bruxelskiego Verh a e g e n, którego nowy wybór wywołał walkę między liberalistami i K a to li K a mi. Rzecz niepojęta, niesłychana! słyszymy z
ust mężów powszechnie dla umiarkowanego sposobu myśleuia poważanych, i w rzeczy samej, jak ostrożnym być uależy wsadzeniu o pobudkach do czynów, tak przecież wszystko o na mi<;tuem świadczy zaślepieniu. Oto przypadek i jego wyjaśuienie: Donieśliśmy, może temu jakie trzy miesiące, o przydłuższym artykule tutejszego liberalnego dziennika, l'Observateur, z licznemi i dokladnemi szczegółami tyczącemi się oburzających środków, używanych w wielkim szpitalu S.Jana przez trudniące się pielęgnowaniem chorych zakonnice, aby chorych protestantów nawracać do religji katolickiej. Zakonnice,jak mówiono - morzyły głodem chorych, dręczyły ich sumienie, gdy potrzebowali wypoczynku, obiecywały lepsze wygody, jeżeli zostaną katolikami i starały się o dopełnienie chrztu (sic!) na umierających. Wymieniono nazwiska tych, którzy takiego z sobą doznali obejścia i oznaczono teraźniejsze ich mieszkanie. Poświęcony temu przedmiotowi artykuł zakończony był najzupełniejszćm zaufaniem do mocnej woli rady administracyjnej szpitalów, iż nieścierpi nadal podobnych zdarzeń, i prośbą, ażeby, wiedząc teraz o lem, przedsięwzięła środki zaradcze. Niedziw , iż artykuł ten sprawił wrażenie. Pogłoska mieniła p. Verhaegeii być jego autorem. - Rada administracyjna szpitalów postanowiła oskarżyć dziennik l'Observateur o potwarz. Różne domysły usprawiedliwiały zdanie, iż rzeczony artykuł wypłynął z pod pióra p. Verhaegena. Rzecz poszła w kilkumiesięczną odwlokę, i dopiero przed 8 dniami przyszła na stół, a Trybunał onegdaj wyrzekł na korzyść Observatora i pana Verhaegen, ponieważ artykuł żadnej potwarzy przeciw radzie administracyjneniezawiera. Przeciw temu wyrokowi appelluje niebawem Generalny Prokurator. Ordynacja processowa przepisuje w takim razie, iż Generalny Prokurator tylko w pierwszych 10.
dniach powinien uczynić swój raport i że w przeciągu tego czasu skarzyciel i os kar z o n y zdające się im polrzebnemi stosowne uwagi i pisma podać mogą. Lecz cóż się dzieje. O godzinie 3., we wtorek, wydaje Trybunał wyrok; w kwadrans później stawa oppozycja, zgromadza się Izba skarg sądu appellacyjnego, Generalny Prokurator w własnej osobie czyni raport, i większość Izby dajeniebawuie wyrok, unieważniający wyrok Trybunału i odse'łający pana Ve r h a e g e n do sądu przysięgłych. Więc w niespełna 20 godzinach oppozycja, instrukcja, wyrok! Skutek tej  adwokaci, których jest przeszło 2 O O, udali się dzisiejszego rana do pana V e r h a e g e n i wynurzyli mu najczulszą sympatje; a prezes, znany pan G e n d e b i e n, miał oświadczyć, że, lubo od wielu lat z polityką w rozbracie, gotów jest, widząc zanoszenie się na powrót najsmutniejszych restauracji czasów, przyjąć rolę w obronie swojego kollegi i ze mu rzecz ta doda sił dawniejszych. Porównywają także teraz proces ten pod względem procedury z owym procesem, który byl przeciw panu de p o t t e r i uczestnikom za Ministra sprawiedli - wości von Maanen 1828. wytoczony. Najgorsza dla pana Verba egen, że sąd przysięgłych nie jest w lej chwili zebrany, a zatem process niemoże być przed wyborami wytoczony; inaczej liczne f.ilia, o których i my często słyszeliśmy, dowiodłyby, iż pan Verhaegeu rzeczonym artykułem, jeżeli go napisał, zasłużył się w rzeczy samej sprawie wolności religijnej; albowiem w kilka dni po wyjściu onego na widok publiczny, oświadczył pewien pastor protestanIski w publicznym liście, iź fakta są prawdziwe i to tylko winien sprostować, iż mu od czasu niejakiego dozwolony jest przystęp do chorych protestanlskich, którzy wyraźnie tego żądają. T eraz więc pozostaje pau V e r h a e g e n tylko wstanie oskarżenia przed sądem przysięgłych, a to - jak twierdzą zasadzając się na tej niezwyczajnej procedurze - miało posłużyć do zniechęcenia tym faktem obiorców przeciw panu Verhaegen. Tymczasem postępek ten wywoła przeciwny zamiarowi skutek. Jaki zdarzenie to wywrze wpływ na obiorców wiejskich, zobaczymy dnia 9go Czerwca. Lecz skądże ta zacięta oppozycja przeciw panu V e r h a e g e n stronnictwa katolickiego, któremu teraz i ministerjum zdaje się być posłuszne'm? Kilka uwag o tym deputowanym wyjaśni może tę oppozycję. P. Verh a e g e n , jeden znajznakomitszych adwokatów i naj maj ętniej szych obywateli, uważany był w pierwszych latach po rewolucji za oranzystę; jakoż uielaił on się bynajmuiej ze zdaniem swojem, iż wielki popełniono błąd, iż zamiast odłączenia administracji obadwa kraje między sobą rozerwano. Bez oppozycji przeciw nowemu rządowi, opierał on się tylko ciągle, jako naczelnik wolnomularzów belgiskich, (?), coraz większym wymaganiom duchowieństwa i miał najznaczoiejszy udział w założeniu uniwersytetu tutejszego, którego najdzielniejszą jest podporą; r. 1837. obrała go była Bruxdla deputowanym Izby reprezentantów
i oświadczył on wtenczas, iż bez ogródki przywięzuje się do nowego porządku, i że jest statecznym konsiytiicyjnoinonarchicznego syslematu hołdownikieui. On wniósł nowy, silniejszy element do Izby i liberalna oppozyrja pomnażała się każdego roku; niezmordowana jego czynność miała szczególniej na celu ukrócenie wewnątrz i zewuątrz Izby wybryków duchowieństwa i zakonów ducbownyi h. Wpływ, jaki za pośrednie!wem lóż wolno-mularskich wywierał na wybory całego niemal kraju, przyniósł mu z strony katolików tytuł W i e l k i e g o O b i o r c y B e 19 i j s k i e g o , kló« ry, acz szyderczo mu udzielany, zawierał jednak w sobie prawdę, która się stronnictwu temu często uczuć dawała. W Izbie sadowiła się jego oppozycja głównie na słabości, którą zarzucał Ministrom, jako ślepym katolickich pomysłów narzędziom. (Spodziewać się należy po prawości gazety, z której ten artykuł c o n t r a, że nam też z równą otwartością udzieli artykuł pro). Miał on nader czynny udział w walce przeciw teraźniejszemu gabinetowi. W dziennikarstwie był on duszą Obserwatora, odkąd on, przed dwoma laty, kiedy dziennik ten dla braku kapitału groził przejściem w ręce przeciwników, złożył w przeciągu 8 diii 80,000 Franków na ocalenie jego. - Winniśmy tu jeszcze przytoczyć zdarzenie podobne obecnemu, iż on z radą gminną w B o l t sf ort, której był członkiem a dawniej burmistrzem, wytoczył skargę przeciw dwom wiejskim plebanom, którzy w kazaniu niedzieluem, w przechodzącej wszelką miarę wycieczce przeciw członkom rady gminnej, których nazywali wrogami kościoła i farmazonami, wywołali zgiełk pospólstwa i za to, po pięćmicsięcznem śledztwie, niedawno na karę więzienia przez dwa miesiące skazani zostali. Pojąć można, jak głębokie rany zadał ten, w swoim rodzaju, pierwszy wyrok, który kazaniom, mianowicie kazaniom xi<;zy wiejskich prawne zakreślił granice. Teraz nasunął się podobny przypadek przeciw sainemuż panu V e r h a e g e n; wiadomy jego obrót, lecz skutki czas dopiero rozwinie, a my nie wąchamy się twierdzić, iż te mogą być nader ważne, bądź że pan Verhaegen zostanie znów dnia 9. Czerwca obranym, jak się spodziewamy, lub, coby w dalszych skutkach le'in mniej obliczyć można, przez przystęp zostająrych pod rozmaitym wpływem Obiorców wiejskich ulegnie. W tym razie powstaćby mogła w kraju zaiste pożałowania godna Okonelszczyzna.

Przypadek, który najsprawiedliwsza wy wo i pociągnął za sobą ukaranie więzieniem niecnych sprawców. U marł w M o ul i g ny s u r Sambre protestant. Juź po drodze, gdyzwłoki jego do gro bu niesiono, dał się słyszeć najhaniebniejszy łoskot chalastrv uajpośledniejszej Massy ludzi, ale kiedy xiądz protestantski chciał nad grobem zacząć njowę pogrzebową, powstał grad kamieni, który xigdza j krewuych do ucieczki zmusił. W tym motłochu najwięcej dokazywały zony niektórych niższych sług kościołów katolickich i największą też karę poniosły. Dziwić się słusznie trzeba - mówi Powszechna Pruska - iż dzienniki katolickie Da takie gorszące sceny niemają aui jednego słowa nagany*).
=11 ROZlllaite wiadolllOŚci.

CjJfodesłano.} C o s i ę d z i e j e w K ról e s t w i e . . - Kilka tygodni bawiłem w Królestwie, i chociaż nie byłem w stronach, gdzie największa nędza panuje, widziałem jej jednakże tyle, i tak okropną, ze trzeba widzieć, aby uwierzy«. W oj ewództwo Kaliskie na wstępie Królestwa najmniej ucierpiało nieurodzaju, fabryczne miasteczka tylko pogrążone w nędzy przez wielki brak handlu, zarobku, co wynika z ogólnego etanu kraju, którego upadek pod wszelkieini względami, po dwuletniem niewidzeniu, nadzwyczaj dla mnie był widocznym. Ale województwo Kaliskie jest tez wyjątkiem w tym roku; w wszystkich innych które przejechałem % tej strony Wisły głód, bo niedostatek taki ogólny jaki tam jest, juź nie może tylko nędzą być nazwanym. (J o się za Wisłą szczególniej w Agguslowskiem dzieje, trudno uwierzyć, » przecież jest prawdą, o te'm jednakże mówić nie będę, bo tam nie byłem. W Mazowieckie'in, Kandomirskiem, Krakowskiem, zaraz powierzchowność ludu przeraża, bladość zielonawa do
*) Widać, na jakim tara stopniu oświata i pol i c ja! Gdzie p i e r w s z a niedaje z siebie rękojmji przeciw podoiiimii haniebnym pogwałceniem, tam nad niedopuszczeniom jch druga czuwać powinna. iCUwala tobie, nasz poczciwy chłopku, ejebie już wtenczas, kiedy cię postronni niedźwiedziem nazywali, inne chrześcijańskie ożywiały uczucia. Uyleś liekany, prześladowany, aleś, przy zdrowych zmysłach, ani żywego ani zmarłego bliźniego nieprze. śladowal <JP- znać. żeś już wtenczas inaczej byl prowadzony, chociaż tylko ambona całą twoją była prKoQ. Belgijezjk bil się niedawno za wolność, a wciai dźwiga na sobie pęta niewoli umysłowej; tyś się oddawna pomagał bić za wolność, choć jej »liekoszlowaleś, aż nareszcie i dla ciebie na powszechnym zegarze oświaty wybiła godzina twojego zbawienia. Postępuj naprzód na drodze oświaty, kiedy jniivcU buibarzjuska ciemnota w tyl cofa! - Przy. HOlliwodzi, że zielenizny jedyną strawą. Nie wiem czy kto zupełnie z głodu umarł z tej strony Wisły, ale widziałem popuchlych w znacznej liczbie, a śmiertelność w wielu miejscach po« trojona, nie z czego innego jak z braku jakiejkolwiek ludzkiej żywności. Wsie gdzie dziedzice sami mieszkają, odznaczają się (roche lepszym bytem" są przykłady rzadkiego poświę. cenią i cnoty niektórych, ale biada gdzie dzierżawca, a w dobrach rządowych do jakiej ostateczności przyszło, to nie masz słów do opisania. Widziałem ludność całą, jednych dóbr rządowych, odkopującą pole ziemniaków, których przed zimą dla mrozów nie wykopano. Te zgniłe ziemniaki suszą na blachach, i robią z nich rodzaj sucharu; to była jedyna strawa kilku wiosek od tygodnia, w pierwszych dniach Maja. Cóż tam teraz dziać się musi! A jakiż to poczciwy przy tern ten nieszczęśliwy lud nasz. W innym kraju, gdyby setuia część H j uędzy padła na mieszkańców, co jednak z każdą inną admiuistracyą krajową jest niepodobieństwem, pewuoby połowa ludności żebrała a druga może rozbijała; cóż widzimy u naszych współbraci, gdy stanie podróżny przed karczemką, zastanie przed nią część ludności wioski, ciągłe deszcze nie pozwoliły w roli pracować, a u wielu nie masz czem zaorać lub zasiać. Część ta ludności, w połowie przepiła z rozpaczą ostatnią chudobę lub szatę by wódką głód zagłuszyć, drugiej i tego już nie stanie, siedzi więc przed karczmą jakby dla tego, żeby razem biedę znosić. U derzy podróżnego bladość, wychudłość, wklęśnienie ocz tych ludzi, przy tern najnę« dzniejsze odzienie, brody pozapuszczaue, wzrok rozpaczliwy, żaden jednak nie podniesie ręki po jałmużnę, nie będzie prosił, choć głód przemawia w całej postaci. Ale niech tylko podróżny przemówi z serca, niech co temu i owemu udzieli, a wnet płyną łzy radości, Izy wdzięczności, wtenczas rozwięzuje się język tym biedakom, by opisywać co się dzieje w ich chatach, jak dawno chleba nie widzieli, jak dawno ognia w domu nie robili, i całe dramata najokropniejszych scen. To co tu piszę zdarzyło mi się kilkakrotnie, wszystko w dobrach rządowych. Ceny zboża przy tein mało znaczniejsze od naszych, ale cóż to pomoże, kiedy kraj znędzniały i żadnego nie masz zarobku; fabryki prywatne stoją dla braku handlu, rządowe w okręgach górniczych jedne po drugich zamykają, szos rozpoczętych nie kończą, czemu w tym roku właśnie na to nie mam odpowiedzi -ale Bóg jej zażąda. Jedyna robota publiczna w biegu, jest kolej żelazna Warszaw gdzie ją przejeżdżałem, wielu robotników Kacapów! W kraju tak oglodzonym 40,000 wojska obozuje pod Warszawa. Ponieważ wszelkie inwentarze za Wisłą całkowicie, z tej strony częściowo wypadły, cena mięsa w Warszawie dochodziła 1 zl. pols. za fuut i powtarzała się exekucya wojskowa przy jatkach z strony policyi, bo mięsa brakowało. Garniec masła kosztuje 25 zł. Ale co uajuciążliwsze dla ludu to cena kartofli, 12 zł. za korzec ogólnie, a miejscami więcej, przy tem taki brak, że wyjąwszy Kaliskie nigdzie ich kupić w tej cenie obficie nie można, jakaż okropua przyszłość na ruk bieżący: oźminy bowiem w polowie tylko zasiane, "'widziałem wsie w Krakowskiem gdzie chłopi nic nie zasiali na zimę, i nic na lato do połowy Maja) i la połowa co jest zasiana, mizernie wygląda, innym mało gdzie dosicją całkowicie, kartofli nigdzie, bo za żadną cenę większej ilości kupić niedostanie. Towarzystwo wstrzemięźliwości, przez duchowieństwo wprowadzane, skasowane, natomiast rząd rozesłał tak zwane patenta do karczm ograniczające surowo pijaństwo, na które jak na wiele innych praw bez exekucyi nikt nie zważa. N ad Wisłą ludność kilku wsi się już rozeszła w świat po proźbie. 100,000 zło t. przeznaczono na zapomogę zalanym, rozebrali je ci co mogli za tem chodzić, chłop żaden nic nie widział. Gu bernator Radomski, Rossyaniu jedyny z kraju w raporcie na jesień wspomniał o możliwości głodu, dostał dymissyą. Sapienti sa1. Poznań. - Z największem pewno ukontentowaniem dowie się Publiczność polska, iż nasz, bez zaprzeczenia najpierwszy dziś, kompozytor pan D o b r z y ń s ki, opuściwszy na krótki czas Berlin, gdzie od opuszczenia naszego miasta, w celu przygotowania wystawy swej opery i wykonania swych synfonii dotąd bawił, do nas na krótki czas przybył-by w tych dniach wielki koncert instrumentalny i wokalny urządzić. - Przedstawieniu opery jego czyniouo w Berlinie te trudności, jakie każdemu artyście, a tein bardziej Polakowi, gdy jest prawdziwie wielkim, zwykle zawiść czyni. Tak dawniej z Lipińskim wBerliuie, tak teraz tem bardziej z Dobrzyńskim być musiało. - Tym świętszy jest więc obowiązek Publiczności naszej żywym współudziałem okazać, że umie cenić zasługi tych ziomków, którzy mimo największych przeciwności, starają się uświetniać wśród obcych imię Polaka. A. W. (Z prywatnego listu D. do R.) - »Z nowości u uas chyba to. W Średzkim pOJaWIal03Vsię miejscami bieda między pracowitym ludem w skutek pognicia lub pomarznienia kartofli, które dla tej klassy ludu zwykle cWeb zastępują. Dwa świeże zdarzenia są tej biedy dowodem. Przy nieszczęśliwym pożarze budynków gospodarczych plebanii w W i n n o gór z e utracił tejże dzierżawca 13 sztuk bydła rogatego i dwa wieprze, które padły ofiara niszczącego żywiołu. Na prośby i nalegania rozdarował je dzierżawca przybyłym do gaszenia ognia ludziom, z kiórych każdy w leki do domu, ile mógł unieść. - Drugi przypadek spotkał dzierżawcę wsi Olszewa i Nictrzanowa, że mu blisko pięćdziesiąt sztuk owiec po strzyży fala deszczowa na polu zabiła; i z tego Jud biedny umiał korzystać, lecz za przyrzeczoucm wynagrodzeniem za sztukę pracą ręczną dwa dni w żuiwa. «
W gubernji Brodzińskiej nałożono na żydów noszących ubiór żydoski daninę. Po upłyuieniu lat pięciu ma ten ubiór zupełnie być zakazany. Poseł auslryacki, Hrabio C o l or cd o, przejechał dn. 27. Maja przez Warszawę, a Hrabia Meyeudorff wyjechał z powrotem na miejsce swego urzędowania. Także w Paryżu wymyślono nowyobrządek religijny «Almamismus« nazwany. ArcyKapłan, który się zaszczycił tytułem: Pliilalm u s, wzywa w obwieszczeniu umieszczone'in w «Siecle« powołanych, aby jak najprędzej wykazali przed nim swą zdolność na kapłanów, kapłanki i bardów nowej hierarchji religijnej. - Nie należyż i tego uważać za przedzierzguicnie najświeższych wypadków w Niemczech?
Uwiadomienie teatralne.
Dziś w S o b o t ę dn. 1. Czerwca Towarzystwo artystów z Krakowa przedstawi tragedyę w6ciu aktach przez Szylłera oryginalnie napisaną, tłumaczoną przez Ludwika Osińskiego pod tytułem: Intryga i miłość-(Kabale und Liebe.) W Niedzielę dnia 8. na wyłączny dochód Kompanii Polskiej przedstawi dramat Józefa Korzeniowskiego w 4ch aktach a 5ciu obrazach pod tytułem: Karpaccy Górale.
Koncert pana Antoniego Paris ogłoszony na Sobotę, odłożony zostaje na niedzielę w wpół do 6tej z wieczora.
SPRZEDAŻ KONIECZNA.
Sąd Nadziemianki w Poznaniu.
Dobra ziemskie Wielkie Sepno, w pcie Kościańskim, przez Dyrekcyą Ziemstwa oszacowane ua /9, lil tal. 9 sgr. 2 feu. wyłącznie  dle wartości substancji także wywłaszczyć się mającego, mąią być dnia 15. Grudnia roku 1845. przed południem o godzinie lute) w miejscu zwykłych posiedzeń sądowych sprzedane. Taxa wraz z wykazem hypotecznym i warunkami przejrzane być mogą w właściwem biurze Sądu naszego. Wierzyciele realni z pobytu niewiadomi, a . . .
mIanOWICIe: 1. właściciele pretensyi Konwentu Dominikańskiego W Szrodzie, 2. sukcessorowie Andrzeja Niclas dziedzica wSzczepowicach, 3. Wiktorya owdowiała Jąder teraz zamężna Kaczkowiak, 4. sukcessorowie Sebasfyana Jąder, mianowice Maryanna zamężna Rajewicz, Regina zamężna SIedź, Agniszka zamężna Konieczka oraz małoletni Ludowika, Beno, Walenty i Maciej, rodzeństwo Jąder, zapozywają się na takowy publicznie. Poznań dnia 26. Maja 1845.

Celem utworzenia sali handlowe'j w Poznaniu, odbędzie się w lokalu ralusznyin nad wagą miejską dnia 9. Czerwca r. b. o godzinie 3ciej z południa walne zebranie, na klórćin Komitet istniejący zda sprawę z odebranego polecenia. Odnosząc się do powyższego ogłoszenia, zapraszają się na wyznaczone walne zebranie : a) wszyscy którzy do towarzystwa przystąpili, b) rolnicy, e) wszyscy kupcy, którzy do Lit. A. podatku procederowego należą. Walne zebranie Towarzystwa agronomicznego Gnieźnieńskiego odbędzie się w Poznaniu w sali kasyna polskiego w poniedziałek dnia 9. Czerwca o 4tej po obiedzie, na które Szanownych członków zaprasza się Dr. Libelt.
'IW sobotę- dnia ? i w niedzielę dn. 8. in. -b. koncert na skrzypcach i itr fach WSzelągll. PoczaJek o godzinie 5(ej z południa. Vvnijscie podług upodobania. Monsieur Ducas de Paris vient d'etablir un dep6t de chftles carre et de chftles longes, d'une bonte et beaute extraordinaire chez Madame Vetter & COTp., rue Wilhelmstrasse Nr. 25. La collection se compose de chfiles terneaux renaissance indoux, cardeville, borde de soie etc. a la derniere mode!
H « ID .......<
Pan Ducas z Paryża oddal na krótki czas w komis skład chustek, szali różnobarwnych, (tak nazwnanych Chftles carre et Longchales) osobliwej dobroci i piękności Magazynowi mód M. Vetter i Spółki przy ulicy Wilhelma Nr. 25. Skład ten obejmuje w sobie szale tak zwane tern eaux, renaissause, indoux, cardeville, borde de soie, najnowszego gustu i najmodniejsze, a cena ich nadzwyczaj niska.
J ak o szczególntejs y i nowy całkiem fabryl{at OOeórałem w kOill1S Qartyę nader dobrego iv i liii, wytłaczanego H owoców, musującego, Jako to: z apelcyn, z porzeczek, . aprykoz, wisien, I każdego z tych. jabłek, pomarańczów,"'win butelkę gruszek, agrestów, "'szampankę po poziomek, majowego na -120 sgr. malin, poju, ) tudzież: musującego najprzedniejszego a n a n a s o we g o puńczu, butelkę szampankę po 18 sgr., musującego najprzedniejszego puńczu, butelkę szampankę po 13 sgr., musującej cytrynowej liinonadyJbutelkę szammusującej biszofowej limouady, jpankę poSsgr. i polecam napoje te do łaskawego użycia. C F. Binde r.
W dniu 2. b. T. na trakcie z Wrześni do Zydowa, zgubiłem pugilares, vr którym pomiędzy innymi mniej znaczącemi papierami znajdowało się pieniędzy w papierach Talarów 5 i punktacya na trzechletnie zadzierzawienie mi Zydowa od nadchodzącego S. Jana poczyuające się. - W punktacyi tej mowa o kaucyi powstającej z darowizny właściciela wsi, zarazem przy końcu pokwitowanie wypłaconej praenumerando dzierżawy w summie 949 Talarów 11 sbgr. - Papier teu nikomu na nic przydać się nie mogący, zechce znalazca oddać clo niżej podpisanego wraz z pugilaresem w wsi Żydowie, lub na ręce kupca Rosta w Wrześni - otrzymując sobie za nagrodę znajdujące się Tal. 5 w pugilaresie. W. Nechrebecki.
NASIENIE KONICZYNY najlepsze czerwone i białe, francuzką lucernę, esparcetę, biedrzeniec (pimpinellę), i t. d. NASIONA TRAW" pomieszane na wilgotnym i suchym gruncie, psią trawę kupkową, brzankę łąkową, trawę miodową, prawdziwą angielską trawkę trwałą, francuską i niemiecką trawkę (rajgras), kostrzewę białą i t. d. jako też wszelkie inne gatunki w.irzywnych i kwiatowych nasion poleca, według wykazu nasion na rok 1845, który bezpłatnie rozdaje Handel nasion Braci Auerbachów, przy Wrocławskiei ulicy pod Nr. 12. U4T- Kontrakty służby 1 rejestr a g o s p o d a r s k i e, jako to: przychód i rozchód zboża w ziarnie, w snopie i obrachunek bydła, książki wyrobnicze i tabelle zasług i ordynaryi, tudzież wszelakie książki kontowe, papier rejestrowy, pióra i 50 gatunków najlepszych angielskich p i Ó r s t a l o w y c h przedaję w cenach najnmiarkDwarlszvch. Louis Aletselioff, handel papieru i materjałów piśmiennych w starym rynku Nr. 93. druga kamienica od Wronieckiej ulicy. Posiadam także skład prawdziwych Sylwa, piersiowych i Napoleońskich cygarów, najprzedniejszy Warynas i Portoriko.  c i e s k r z y d e ł przedaje Karol Ecke, fabrykant instrumentów muzycznych, przy Podgórnej ulicy Nr. 8. naprzeciwko poczthalleryi. Fortcfiiaua wszelkiego gatunku, krótkie i długie, w cenie od 25 do 100 Luidorów, sprowadziłem znowu w znacznej ilości i polecam takowe pod znaaerni rzeleliiemi warunkami przedaźy. Kompletne dokładne biliardy trzy ćwierciowe i c a ł e 7 we wszelkich gatunkach drzewa dobrze i trwało zbudowane, przystając także na uplaly celem ułatwiania ich nabycia. J S ile b i II a r d o w e wszelkiego kalibru, oddzielnie lub całeuii garniturami, i kij e w trojakim gatunku, k u l e kr ę g i e 1ne z drzewa świętego (lignum sanetum) w wszelkich wielkościach są do nabycia. Skład p ł Y t ID a r ID u r o w y c h n a s t o - l i ki najsławniejszych Włoskich i innych gatunków we wszelkich formach, znacznie znowu powiększonym został, i celem lepszego unaocznienia niektóre t a b l i c e s t o ł o wena meblach JROCCOCO w stylu a la Louis xv. położone.
Poznań, w Kwietniu 1845.
Ludwik Wa/M, f gr--lpA Skład lulek J. H. Richtera I I! % A i x z Szczecina, obecnie na ulicy ? T Wrocławskiej pod Nr. 35 w Poznaniu g f) zaopatrzonym został na nadchodzący jar- $ j mark wełniany i wersurę świętojańską, tak Jl  w długie i krótkie lulki do tyluniu turec- ($ f kiego i knastru, jakoteź do cygaro w i po- i I lecą się wszystkim miłośnikom palenia t y- I < tuniu. i
Hre&iieńskie obicia według najnowszych Paryskich wzorów, jako tez najmodniejsze rozpoczęte hafty na aksamicie i kanewie , poleca Handel towarów tapisseryjnych Eugeniusza Werner, przy Wilhelmowskiej ulicy Nr. 24. Król. Pruski i Król. Saski koncessjonowany nowo wynaleziony sekretny sposób, doszczętnego wytępiania , .
szczurow 1 myszy. Niechybna skuteczność tego środka udowodnioną być może świadectwami urzędowemu Bańka wraz z instrukcją postępowania po 25"$#r., 20 sgr. i 15 sgr. nabyć można li kupca Edwarda Vogt przy placu Wilhelmowskim pod Nr. 15. N adsćłkę dużych pousowych słodkich Mess.
apelcyn i cytryn, także nader przednią kwiatową Pe c c 0- herbatę i prawdziwą oliwę Pro.wancką poleca za mierne ceny J. Appel, Wilhelmowska ulica Nr. 9. po stronie poczty.

Z przyczyny śmierci mego męża, jako tez ze chcę poprzestać prowadzić nadal moje rzemiosł o, postanowiłam wyprzedać znaczny zapas taili posadzkowych pięknej i trwałej roboty bardzo tanio. Wdowa Joanna Schlabitz w Poznaniu, na ulicy przy klasztorze Szaretek.
· ( C ? A t A T '" Polecamy niniejszem nasz % % handel stroju i mody, składający się z uaj- % £ nowszych co tylko odebranych Paryskich j* · damskich kapeluszy, czepków, mantylIów, * % pelerynów i wszelkich do tej gałęzi nale- \ £ źących artykułów po liajumiarkowańszych + · cenach. .$.
* Siostry Herrmann, % £ w starym rynku i narożniku Jezu- · ickićj ulicy pod Nr. 53.
&&* Wroazę O uwagę!!! "Ap> Chcąc mój drugi skfad całkiem uprzątnąć, przedaję od dnia dzisiejszego wielki dobór wyrobów na spodnie i weslki, jako tez gotowe ubiory dla mężczyzn a));? ZUttCZnie ZUi&Ontj3ch aie stałych cenach. Handel garderoby męskiej Dolińskiego w Bazarzeg W Hotelu Saskim 14 do j*j PJ przedania barany z dominium Ul, m P o d l e s i e w y s o k i e n a d e r NQ III, przednie i obfite w wełnę. III,
Kupiwszy z pierwszej ręki zapas ID o i l n y c II niateryj wełnianych i jedwabnych na suknie ma zaszczyt polecić je Szanownej Publiczności Handel towarów modnych HirschfeMa iWoiigrowitza w rynku ]fr. 56.
Na Grobli Nr. 32. jest do wynajęcia pomieszkanie z 4 pokoi na pielWsze'm piętrze natychmiast, a od S. Jana pomieszkanie z 3. pokoi z przynależytościami, obadwa z stajnią i bez tejże. Bliższą wiadomość powziąść można w biórze administracyjnem przy placu Sapieżyiiskim Nr. 2.
Dwa gniade konie zaprzęgowe dziclue i mocne 6 i 7 lat stare, bez wad, są do przedauia Bliższa wiadomość w tutejszym Król. obwodowym kommissaryacic. 
Mam zaszczyt donieść najuniźenIeJ, iż w mieście tutejszem, Rynek Nr. 8.
prosto w Wrocławską ulicę, otworzyłem w dniu dzisiejszym Handel towarów pasamoniczych I wzorów do robót Włóczkowych pod firmą:i takowy vr najwi<;ksze] rozciągłości' prowadzić będę. Dobry towar, największa rzetełuość, umiarkowane ale stałe.ceny stanowią mą zasadę. Upraszając o łaskawe zaufanie, poważam! się dołączyć zapewnienie najpunktualniejszej i chętnej usługi, Poznań, dnia 7, Czerwca 1845. Karo I Fryder. Schuppigmm Ul Ulmmmmm Królewsko-approbowany d e n t y s t a . . . JtOif/, na Wilhelmowskiej ulicy pod Nr. 8., 1) Dobra szl c eckIe I WIe- którego zręczność w swojej sztuce publiczności . . . c,z sto-dzIe.rza:vne r z- z pism publicznych zapewne jest znaną, otrzyIteJ wIelkoscI, :v tu eJszeJ prow n- mał naj nowszy g a t une k a n g i e l s k i c h CJI, w WschodnIch I,Zach?dnIch.. Szmelcowyeh zębów, które tak doP ssach, to samowKrol stwIe Pol- U skonale naśladują zęby naturalne, że nawet s em, są po k?rzystne I warunka- znawcy rozróżnić jednych od drugich nie mogą, mI. d n bY Ia I na lat kIlka do wy- i posiada na to świadectwa najznamienitszych dZIerzawIenIa; t t . h l k frłJ 2) kapiiał 12 do 15,000 Tal, dany być u eJszyc e arzy. może Kkrowizji po 5 od sta na niem zadłviYoną wieś szlachecką; 3) życzeniem jest nabyć pewną obligację na tutejszy grunt miejski na sum- N2 me 2,000 tal., przynoszącą prowizję po 5 od »ta; 4) rozmaite domy zajezdne w miastach 'S)*.
królewskich, to samo posiadłości 3:Q8/P' Zapałki z 100 sztukami drzewek po miejskie, których właścicielom nie- .fr* l sgr. przedaje MŁĘtUCil' Nr. 14. ulica Wrozbywa na ciągłym mle'wie mogą być ł k AE8rh .fr* nabyte pod dobremi warunkami; c aws a.  tp ł 5) bardzo dobrych zaufania godnych, Elegancki, prawie jeszcze nowy, całkiem kryurzędników gospodarskich, to samo ty powoź o dwóch siedzeniach jest za mierną guwernerów i guwernantki w korzy- U cenę do przedania przy Garbarskiej ulicy ISr.36. stne świadectwa opatrzonych wskaże I podpisana agencja ; 6) młodzieniec dobrych rodziców (bez _ l - różnicy religii) posiadający wiado- 3 mości szkolne i znający języki polski · i niemiecki, może w rozmaitych ga- sa l łęziach handlowych w naszein biórze pożyteczne odebrać wykształcenie. ES Rodzice i opiekunowie zechcą na to £ zwrócić swą uwagę.
Główna agencja dóbr w Poznaniu.
IzYdor Hirsehberg.
najnowsze świeże śledzie co tylko odebrali Bracia An d e r s eh.

Wystały pokost, olej lniany i makowy poleca skład oleju w Poznaniu, przy ulicy Zamkowe'; i narożniku Rynku Nr. 84. Adolf Asch.

Przy ulicy Pólwsi No. 30, stoi do przedania dobrze ujeżdżony koń wierzchowy. Bliższa wiadomość w domu wsponmionym;
.Najlepsze ponsowe najsłodsze Mess. apelcyny, nailep ponsowe soczyste M e s s. c y t r y n y . najlep. Astrachanski kawior. liąjlcp. tłuste Klb. minogi, świeże sardines ił l 'hu ile, najprzedn. oliwę Z T ry e s t n (w flaszeczkach w słomę oplatanych), tłuste wędzone łososie, poleca w nader umiarkowanyci!.. cenach JB. IIJ, PrlEger9 przy Wodnej ulicy w domu szkoły imienia Ludwiki pod Hr. «SO. naczny transport oczekiwanej oddawna kawy wybornego smaku i naturalnego koloru w rozmaitych gatunkach otrzymał i poleca za mierne ceny J. Appell, Wilhelmowska ulica Nr. 9. po stronie poczty.

( Dodatek. )