X 270. w Wtorek
JI' aKMMn Drukarni Nadwornej M". IIecKc2a i Spółki.

#n««»_«*'». */M*it IB. Eiia tog ta tiu.
(Anglia i Algier.) - Czytamy w S t a n d a r d: Morning Chronicie, która, jak się zdaje, przywłaszczyła sobie wyłączne prawo strzeżenia polityki zagranicznej, ogłosiła artykuł, w którym wyrzuca gabinetowi franeuzkiemu niezmierną ainbicyc i gani gabinet angielski, że nic położy tamy tej ambicyi. Jedno i drugie oskarżenie zdaje się nam nie ugruntowanem. Widoczną jest rzeczą, źe Algierya jest to p e r n i c i o s a h a e r e d i t a s (dziedzictwo niebezpieczne) zostawione królowi Francuzów. Niedorzeczną byłoby rzeczą dowodzić, że monarcha ten może, gdy zechce, Algieryę opuścić. Gdyby objawił najmniejszy pozór opuszczenia, wystawiłby się na powstania, na nowe walki. Lud francuzki nie myśli o oddaniu Algieryi jak lud angielski o oddaniu Gibraltaru. Tak więc nic łatwiejszego jak wyjaśnić politykę króla względem Algieryi, nieprzypisując ją wcale widokom ambicyi. Jakkolwiek M o r n i n g C h r o n i c i e marzy nieraz bardzo niedorzecznie opolityce, jednakże nie jest tak nierozsądną, by wywoływać wojnę europejską w celu położenia tamy panowaniu Francuzów na południowym brzegu morza Śródziemnego. Może być bardzo, że wojna powszechna mogłaby uzyskać ten skutek, ale wywołałaby ona stan rzeczy, któregoby nie okupiły największe tryumfy nad Fraiiuuzuiiii A V południowej Afryce; Sadzim AV A * podobne wyrachowania sprawiły, źe gabinet wigowski pozwolił Francy i przez lat dziesięć rozszerzać i gruntować swe panowanie na północnym brzegu Afryki, nie stawiając jej najmniejszego oporu. Widoczną zaś jest rzeczą, źe Anglia mogła tylko z samego początku zaboru protestować przeciw zajęciu Algieru przez Francyę. Pod tym względem żadna nagana nie może dotknąć dzisiejszego gabinetu angielskiego. Wojna zaś marokańska jest skutkiem konieczności zajęcia Algieru. Nie można żądać, by Francya lub jakie bądź inne mocarstwo, pozwoliło na najazdy swych prowiiicyi przez mocarstwo sąsiednie, nie uważając na to, czy mocarstwo owo posiada rząd porządnie ukonstytuowany, czy tćż wcale żaden. Czyn pierwiastkowo niesprawiedliwy może przestać być nim w skutek wypadków następnych. I tak, początek naszej wojny z Chinami zasadzał się na niesłuszności niezaprzeczonej , której powodem my sami byliśmy, ale odwet Chińczyków nic zostawał w stosunku z ich zarzutami.
PRZYSZŁE SKUTKI KOLEI ŻELAZHCH DlA EUROPY.

(Z Przeglądu Naukowego.)
(Dokończenie).
Lecz gdy prawo mówi: »Dozwala się w przeciągu takiego okresu rzasu przywozić z zagranicy takie a takie towary,« al b o: »Cło na taki a laki zagraniczny towar ża dwa lata będzie zmniejszone o czwartą część, za cztery o połowę, za sześć całkiem będzie zniesione,« wtedy i stały kapitał nie może mieć wielkiej straty, ponieważ produkujący zawsze znajdą środek wyprowadzenia większej czyści kapitału z tego przemysłu, który trzeba im zarzucić. Wolność handlu wkrótce uleczy rany zadane stałemu kapitałowi; uszczerbek z utraconych wartości wkrótce wynagrodzonym zostanie przez oszczędność konsumujących i przez zyski z produkcji więcej czynnej, a inuiej kosztownej. Bogactwo narodowe i żądania pracy wzrosną. Zresztą trzeba wyznać, źe obrońcy protegowanego systcmalu za nadto przesądzają niebezpieczeństwa, na które mogą narazić się protegowane przemysły, w razie zniesienia zakazu na przywóz zagranicznych · wyrobów tegoż" rodzaju. Wystawmy sobie, źe taki a laki kraj wydaje mnóstwo żelaza, że, pod opieką taryfy, to żelazo źle jest tan. wyrabiane. Obrońcy systematu zakazującego powiedzą, źe jeżeli dozwoli się wolny przywóz żelaza zagranicznego, wtedy nie tylko zniknie ważna galąz przemyski, lecz i wiele kapitałów przejdzie za granicę dla (niniejszych żelaznych wyrobów Wrcale nie. Prędzej trzeba oczekiwać, ze właściciele żelaznych zakładów będą starali się o polepszenie swoich wyrobów, aby Vylrzymac konkurencję zagranicznych. Zniesienie taryfy tylko ich wydo. 18. Listopada 1845.
Ucilulitor odpowiedzialny) lir. J. llyma ikieirica.

Marokańczycy w milczeniu przystali na zajęcie Algieru przez Francuzów, dla tego nie mają dziś prawa napadać na nich. S t a n d a r d dodaje, że w dzisiejszym stanie rzeczy wszelka protestacya Wielkiej Brytanii przeciw zajęciu Algierii przez Francyę, nosiłaby na sobie pozór zazdrości i dowodziłaby niesłusznych i krzywdzących podejrzeń o postępowaniu dalszćm gabinetu francuzkiego. Pomimo tego jednakże, S t a n d a r d objawia swój żal, że Francya uwikłaną jest w walkę tak długą i pociągającą za sobą tak wielkie ofiary.
WIADOM OŚCI KRAJOWE,
G limb in, d. 6. Listopada! - Przekonała się nareszcie większa częsc ludności naszego regencyjnego obwodu, źe rząd nie sprzyja wychodztwu do Ameryki, teraz chęć ta do wychodztwa szerzy się w sąsiedzkiej Polsce i tym jest groźniejszą, iż Polacy znajdują się w przykrzejszćm położeniu aniżeli nasi poddani, i trudno ich odwieść od powziętego raz zamiaru. Mnóstwo poddanych polskich w tej myśli przekroczyło granice państwa naszego, że rząd nasz duje pomoc wychodźcom do Ameryki. Z tego powodu otrzymały władzo i wojska graniczne stii'Dwe rozkazy, ahy wstrzymywały takich natrętnych gości od przekraczania granic naszych, a gdzie to już nastąpiło, aby ich odsyłały nuzad do Polski z tern pouczeniem, źe przesyłki wychodźców do Ameryki li nas się nie odbywają< i źe na ten cel rząd nasz nie daje żadnego wsparcia.
WIADOMOŚCI ZAuRAMCZM.

Polska.
Z nad granicy polskiej, d. 12. Listopada. - Donoszą nam z królestwa polskiego, że rząd tameczny wpadł na podobny ślad zabiegów politycznych, jak rząd pruski w Wielkiihn Księstwie Poznańskiem i źe w Warsza wie, jako też w guberniach już wcześniej niż w Poznaniu odbywały się aresztowania. Według wszelkiego do prawdy podobieństwa, władze rządowe pruskie otrzymały uwiadomienie o zamachach politycznych od władz
prowadzi z letargu, i już więcej nie będą naśladowali tego prostodusznego Francuskiego fabrykanta, który na jedneui handlowe m zebraniu, powiedział: »Po co ja mam wiedzieć, jak się to robi u Auglików? JeStein pod ochroną taryfy.« Lecz przypuśćmy nawet, że niektóra część kapitału istolnie przejdzie za granicę dla wyro bu żelaza Cóż ztąd złego? Cudzoziemcy, przywiózłszy swoje żelazo, wezmą za nie krajowe płody, których wcale nie. byłoby na świecie, gdyby ich nie żądano w zamian zagranicznego towaru. * Prócz lc'£O, jeżeli niektórzy krajowi kapitaliści przeniosą swoje kapitały za granicę na wyroby żelaza, wtedy i niektórzy zagraniczui kapitaliści również przeniosą swoje kapitały do lego krafu, dla wyro b ów przemyśla, który lulaj szczególniej jest korzystnym. Więc wszystko się kończy na prostej zamianie: kapitały przeniesione zostaną z dwóch, przeciwnych stron, a wzajemne oddalenie ich, samo przez się będzie wynagrodzonćiii. Dla tego w żaden sposób nie można t pewnością powiedzieć, źe kraj, który raz przyjął syslemat zakazujący, już nigdy porzucić go nie może. Wykazaliśmy, ie przy niektórych warunkach, przy rozporządzeniach głęboko obmyślanych, lo hy !»oże. Syetemat zakazujący, wcześniej lub później, musi zginąć dla swoich własnych niestosowności, i bez wątpienia koleje żelazne przyspieszą jego zgubę" Produkować i nie chcieć kupować, znaczy produkować napróźno, nie mieć odbytu swoiclj płodów. Niedogodności systematu Zakazującego mogą być tolerowane tylko w tych państwach, gdzie są wielkie [wewnętrzne "targi, w państwach obszernych, jakieiui są np. Chiny, Rossja, albo byłe Francnzkie cesarstwo. Turzecz wcale się ma inaczej. Im państwo jest obszerniej A sze, lem więcej przedstawia rozmaitości we względach przemysłowyci} i fizycznych: a więc tern więcej podobne Ijcst do ogólnego targu całego  szpiegów rossyjskich, których ukazanie się tłumaczyliśmy podróżą cesarskiej rodziny, gdy teraz po ich zniknieniu, inaczej my się przekonali. Na bliższych wiadomościach zbywa nam całkiem, przy trudnościach listowania. Rząd rossyjski ma się na baczności i działa z cala surowością przy najniniejszćin podejrzeniu» gdyż panująca w królestwie nędza i iuteresa kościoła rzymsko-katolickiego nie tylko czynią powstanie powszechne ludu podobnćm, ale nawet bardzo niebczpiccznćm. (Gaz. Wrocł.) Francya.
Paryż, d. 10. Listopada. - Mandaryn Ki-Ing, który zawarł z panem Lagrenć traktat handlowy między Francyą a Chinami, został mianowany członkiem legii honorowej, Ministeryalne pisma ogłosiły znów mnóstwo depesz z Algieru. Nie donoszą o ruchach Lamoriciera i Abd el Kadera i powtarzają już z inąd znane wypadki. Marszalek Bugeaud w pochodzie swym z Tenict cI Ilad ku Tiaret znalazł całe okolice opuszczone przez pokolenia, które w znacznej odległości przed nim się cofały. Zachodnia część Dahary na prawym brzegu Szelifu, na nowo została poburzoną przez Bu Mażę, kalifa Abd el Kadera. Generał Bourjolly i pułkownik S. Arnaud udali się w tę okolicę. Bu Maza jest najczynniejszym ze wszystkich dowódzców wysłanych przez Abd el Kadera wewnątrz kraju. General Bedeau, mający pod swćm dowództwem trzech generałów brygady, ma poleconem uważanie całego środkowego kraju, rozciągającego się od Medeah do Setifu. Generał Gery donosi z Maskary pod d. '24. Października o bitwie stoczonej z Beni Szugrans pod Mostaganem. Z niecierpliwością oczekują wiadomości urzędowej z prowincyi Oran, gdzie generał Lamoricicre silne porobi przygotowania do odporu i tylko oczekiwał przybycia marszałka, aby główny przypuścić atak na górną Minę. Z Marsylii wprawdzie piszą pod d. 5. Listopada, że marszałek połączył się z Lamoricierem d. 29. Października, a wieczorem tegoż dnia stanął w O r a n i e, gdy tymczasem Abd el Kader ma się znajdować między Tiaret i Tlemsenem w 5000 konnicy. Rząd nic ogłosił w tej mierze depeszy i dla tego nikt tym wiadomościom nie wierzy. Otwarcie izb nastąpi jak zwyczajnie 26. lub 27. Grudnia. Niektóre pisma opozycyjne utrzymują, że otwarcie to izby nastąpi 22. Grudnia, lecz nie masz żadnej politycznej przyczyny, dla którćjby rząd miał od swego zwyczaju odstąpić. Król belgijski z małżonką swą opuścili S1. Cloud i udali się do Belgii z powrotem. Siecle donosi, że minister marynarki zostanie przed izbę deputowanych przywolauym, dla usprawiedliwienia się z powodu zaniedbanego stanu marynarki. Do tej odpowiedzialności zostanie zaraz po otwarciu izb powołanym. W roku 1825., z budżetem na marynarkę wyznaczonym 62 mil. daleko więcej wybudowano okrętów aniżeli teraz przy powiększonym budżecie do 12 O milion, fr. Konstytucyoncl donosi, iż rząd francuzki ma zamiar zamianować konsula w Honolulu, stolicy wysp Sandwich. Królestwo to na wyspach, jest porządnie urządzone, ma swego konstytucyjnego króla, który swych wyspiarzy zwołuje na posiedzenia sejmowe, zaręcza im w mowie od tronu, że ze wszystkie mi monarchami żyje w zgodzie, stara się o pomyślność swojej ojczyzny i żąda, by mieszkańcy wypowiedzieli swoje życzenia, do których się zastosuje. Niedawno temu mieszkańcy wysp Sandwich ogołoceni byli z cywilizacyi, przed 20 laty zapomocą missyonarzy zaczęło się światło do njch przedzierać i dziś przyznać należy Sandwichanom wielki postęp tak y/ organizacyi państwa, jako też w oświeceniu pojedynczych osób. Na
świata. Kiedy Francja Napoleona rozciągała się od Hamburga do Perpignanu, od Scherburga do Rzymu, to znaczyło to samo, co teraz zniesienie komór celnych we Francji, Belgji, HoIIandji, w Piemoncie, w wiclkiem księstwie Toskańskieui, w Papiezkich posiadłościach i w większej części Niemiec. Rossja, zawierając w sobie wszystkie kliinala, bezpiecznie mo£c trzymać się syslematu zakazującego względem zachodu, jak Chiny względem wschodu. W Rossji Północ może prowadzić handel z Południem, Ochockie morze z Baltyckiem Lecz do tego potrzebue są środki prędkich, wygodnych i łanich stosunków; trzeba okuć kolejami źelacneini czwartą część kuli ziemskiej: wydatki niesłychane! Tymczasem jednak zachód Europy zawsze będzie potrzebnym dla Rossji, jak i Rossja zawsze będzie potrzebna zachodowi. Cóż z tego wynika? Oto, że pomimo wszelkiej przewagi, jaką ma Rossja dla systciiialu żaka iującego, pomimo wszelkich korzyści ztąd dla niej wynikłych, zapewne daleko większe będzie miała korzyści, zaprowadziwszy u siebie wolność handlu, jak tylko koleje żelazne połączą ją z Europą zachodnią"a od Petersburga lub Moskwy będzie tylko trzy dni jazdy do morza Sródziemnego, do Adrjatyku i do Tamizy. Co się tyczy małych i nieznacznych krajów, dla nich syslemat zakazujący zupełnie jest niestosowny. Stanowi męczarnie tych krajów, i nie podlega żadnej wątpliwości, że, doprowadziwszy teu systemat do ostateczności, same będą napraszały się obszernym monarchiom, ażeby te wstąpiły razem Z niemi w dobroczyuny zawód wolnego handlu, kiedy zobaczą, ic ich komory celne nie są w stanie walczyć z powszechnym ruchem narodów i przemysłów, na nieskończonej sieci kolei żelaznych, okrywających Europę we wszystkich kierunkach, z jednego krańca do drugiego. _ _ _ Awyspach tych rodzi się obficie kawa, indygo, bawełna, oliwa, arowrot, cukier, tabaka i drogie drzewa. Francya dowozi im wina francuzkie i paryskie wyroby, które tam znaczny odbyt znajdują. Król teraźniejszy nazywa się Kamchameha, człowiek oświecony, następca tronu Lilohillo uczy się u missyonarzy francuzkich historyi, geografIi i nauk przyrodzonych. Z Tangeru mamy wiadomości następujące z 20. Października. Generalny konsul angielski John Drummon Ilay jedzie w tym tygodniu do Fez, w celu oddania podarunków królowej angielskiej cesarzowi Marokańskiemu Stronnictwo Abd el Kadera pracuje czynnie w Gibraltarze nad skłonieniem go do opuszczenia Rifu, na przypadek gdyby tam chciał powrócić, aby wszelki pozór do interwencyi naszej odjąć, przezco powagaby Abd el Rhamana w tych okolicach nie ucierpiała i nie została ukróconą przez wojska francuzkie. Radzą przeto Emirowi do udania się na południe, do części Sahary, która ani do Marokko ani do Algieryi nie należy. Wszyscy obeznani z interesami Algieru utrzymują, że stan kupiecki w Gibraltarze zawsze pomagał Emirowi czynem i radą. Ma też w tern własny interes, gdyż Abd cI Kadera opatruje we wszystkie potrzeby i przytćm szkodzi handlowi francuzkiemu przez nieustającą wojnę w Algierze, a tymczasem pozostaje sam w monopolu prowadzenia handlu z Marokkiem i ze środkową Mryką. Głoszą o wyjeździe nowego poselstwa marokańskiego do Paryża. Mówią, że jest zamiarem Anglii i Francy t, nie wspólnie, lecz z osobna wysłać wyprawę naprzeciw Madagaskar. W skutek układów między temi dworami miało stanąć, iż w razie pomyślnym ma rząd Ho wąsów na tćj wyspie dozwolić handlu wszystkim narodom nad brzegami, dla siebie zaś każdy z tych dworów lepsze warunki wymusić, nie wyłączając drugiego państwa, ku własnej korzyści. Anglia.
Londyn. - Times umieścił następny artykuł o podróży p. TbIer3 do Anglii. Gdy w Paryżu zajmowano się układami w celu zatrzymania w gabinecie marszałka Soult, główny naczelnik opozycyi, idąc za przykładem monarchów i innych mężów stauu, przybywał do nas dla odwiedzenia Anglii. Czujemy dobrze tę chęć pana Thiers, by odwiedzinami temi rozpędzić przypuszczenia o nicprzyjaźni jego dla Anglii, które musiały istnieć w umyśle każdego, z powodu politycznych działań pana Thiers i jego dzieł ostatnich. Ale, gdy człowiek tak znakomity w polityce, równie jak w literaturze, staje na ziemi angielskiej, nie spotyka tam już ani przeciwników ani krytyków. Uprzejmość naszego społeczeństwa i popęd naturalny dobrego wychowania, zapewniały mu przyjęcie nie tylko uprzejme ale serdeczne i zdaje nam się, źe takie tylko przyjęcie spotykał wszędzie, gdzie tylko w czasie krótkiego swojego pobytu przybył. Jedynym celem politycznym jego podróży, jeżeli ona miała jakikolwiek związek z polityką, było zatarcie wspomnień o dawnych sporach i podanie dłoni zgody wszystkim naszym mężom stanu. Pan Thiers z równą uprzejmością był zapraszany przez lorda Lansdowne jak przez lorda Ashburton; rozmawiał też często z lordem Palmcrston jak z lordem Aberdeen. Niedorzeczną byłoby rzeczą czynić wnioski z prostej zamiany grzeczności w życiu cywilnćm, ale tę uprzejmość musieliśmy wykazać, ponieważ dowodzi mądrości pewnej zasady w naszych stosunkach zagranicznych. Nic nic naraża bardziej stosunków przyjaźni pomiędzy nami a narodem, o którego przyjaźń nam chodzi, jak objawiona sympatya większa dla jednego jak dla drugiego stronnictwa w tym kraju; przywięzując zasadę, od której zależy pokój świata, do zwycięztwa tego lub owego gabinetu, stawialibyśmy pokój świata na podstawie bardzo wątłej i nie biorąc żadnego udziału w walkach stronnictw, będąc gotowemi do życia w godzinie z wszystkie mi gabinetami, nic wdając
Tajemnicza kasztelanka. Kury jer Warszawski z dnia 21g0 września r. b. donosi: »W Szczebrzeszynie, w szpitalu Sióstr Miłosierdzia umarła w zeszłym miesiącu tajemnicza osoba, której rodu i imienia nikt nie znał. Nazywano ją powszechnie kasztelanką Oto jej historyja: Przed 40tą laty, Siostry Miłosierdzia wychodząc z kościoła, zastały na kurytarzu pannę przystojnie ubraną, około lat 25 mającą, klóra ua zapytanie czego żąda? odpowiedziała, iż przyjechała na nabożeństwo z ojcem swoim, panem kasztelanem. Wyszła jedna z sióstr przed fórlę na przyjęcie pana kasztelana, ale nikogo nie zasiała. Ludzie tylko na ulicy będący, mówili, iż widzieli piękny powóz, dobremi końmi uprzęiony, pędzący od klasztoru czwalem za miasto. Pozostała panna miała przy sobie zawiniątko, w klarem znajdowało się (i koszul batystowych i tyleż sukien; zreszlą śladu imienia i nazwiska nic było, a sama ich powiedzieć nie umiała. Od owego czasu Siostry Miłosierdzia troskliwie zajmowały się tą nieszczęśliwą sierotą. Chociaż tak zwana kasztelanka pomieszani? umysłu cierpiała, wszyscy ją w okolicy w domach swoich przyjmowali, bo była spokojną i nieszczęśliwą. W obejściu jej dostrzegać można było ślady wyższego ukształcenia; wspominała czasem wicie osób znakomitych z dworu króla Stanisława Augusta. Lubiła stroić się w kwiaty; chodząc po polach zbierała je, i uwite wieńce kładła na głowę, a raz tak ustrojona, przypadkiem stanęła przed zwierciadłem i głęboko zamyśliwszy się, rzekła z westchnieniem: »Ach, jak ona szkaradnie się odmieniła, a była przecież piękną dawniej!« - Poczćm obróciwszy się do forte; pianiu, zaczęła brząkać, i przyrzekła zaśpiewać aryję Włoską, które) nauczyła się w Berlinie, lecz nie mogła przyjść do ładu. Czasem przemawiała po Fraucuzku i po Niemiecku; gdy zaś kto litościwy datkiem pieniężnym ją obdarzył, przyjmowała to wdzięcznie, lecz pierwszej lepszej osobie na ulicy oddawała, mówiąc: »Weź, bo ja tego nie potrze dzajmy nasze stosunki. Nie życzymy sobie wcale powrotu pana Thiers do władzy, ale nie wątpimy także o jego szczerości w zaparciu się wszystkiego, ct> tylko napisał albo mówił przeciwko Anglii z pozwoleniem opozycyi, ponieważ nie da on oszukać się twierdzeniom podobnie fałszywym i złośliwym W swćra dążeniu. Pan Thiers ma więcej żywości i imaginacyi jak rzeczywistej siły i woli, ajego usiłowania w lutach 1836. i 1840. były zawsze skalą zgubną dla jego honoru jako męża stanu; zbyt jednak wiele ma zdrowego rozsądku, by nie poznać, że systematyczna nieprzyjaźń względem Anglii, byłaby równie niedorzecznąjak niebezpieczną. Sądzimy, że ma cele daleko rozsądniejsze jak wszyscy ludzie jego stronnictwa. Times dodaje, że w swoich stosunkach z najznakomitszemi ludźmi stronnictwa wigowskiego, pan Thiers pewno nie spostrzegł tego tonu niechętnych gaskonad, który zbyt często postrzegamy w dziennikach tego stronnictwa; spodziewać się należy, że ex-minister francuzki przekonał się, że w Anglii nie ma stronnictwa wyłącznie Francyi nieprzyjaznego, ale, źe panującem w ogóle życzeniem jest utrzymanie stosunków przyjaźni pomiędzy dwoma narodami. Times, pisząc te wyrazy, musiał zapomnieć, źe był zawsze dziennikiem, w którym ta nieprzyjaźń dla Francyi objawiała się w wyrazach pełnych goryczy. Londyn, d. 8. Listopada. - Z porównań zawartych w Sun między francuzkiemi a angielskiemi siłami na morzu, okazuje się przewaga angielskiej marynarki o 523 armaty. W Lewancie ma Anglia 17 okrętów więcej aniżeli Francya, w południowej Ameryce i w la Plata 117 więcej. W zachodnich Indyach są Francuzi o 123 armat silniejsi, podobnie na spokojnym oceanie i na Otaheiti o 45 armat. Anglicy zaś w Chinach i ludyach wschodnich rnąją przewagę w 278 armatach, na brzegach zachodnich Mryki o 71 armat, na wschodnich brzegach o 169 armat. Nawet ilota z Portsmouth była od floty z Tulonu o 132 armat silniejsza. Z wielkim pospiechem pracują nad budowaniem okrętów wojennych.
Na warsztatach w Portsmouth przyjęto mnóstwo cieśli okrętowych w Livcrpoolu. Przy warsztatach w Deptfort pracuje teraz przeszło 8 O O ludzi. Nadto uzbrajają porty, nawet Gibraltar wzmacniają., w tych dniach przywieziono tam 200 zbrodniarzy do robót około warowni. H o 1 a n d y a.
Haag, dn. 6. Listopada. - Po przystąpieniu izby pierwszej do adresu «łożonego przez izbę drugą, i po przesłaniu go królowi, tenże następującą dał odpowiedź: Szlachetni panowie, doręczony mi adres służy mi za do-wód, źe mowa miana przeżeranie przy zagajeniu teraźniejszej sessyi, zasługuje na odpowiedź. Miło mi jest bardzo dowiedzieć się z adresu tego, źe liczyć zawsze mogę na czynne wspieranie mnie z strony Panów. Co zaś osobliwie wielką dla mnie ma wartość to dane mi zapewnienie, źe dzielicie me zdanie co do reformy ustawy krajowej, która powinna wypłyną z przekonania o konieczności tego środka.« Izba druga otrzymała na dzisiejszćm posiedzeniu kilka projektów do praw, dotyczących uregulowania budżetu na rok 1845.
B e l g i a.
Od wejścia do ministeryum pana Van de Weyer (dawniej profesora) uniwersytety krajowe wiele od niego doznały już opieki. Chociaż ważny instytut prywatnych docentów nigdy dotąd nic był zaprowadzony po uniwersytetach niderlandskich, uczuto przecież niedawno temu potrzebę zastąpienia go innym, przez zaprowadzenie profesorów dodatkowych (agrćgćs des universites de l'etat), którzy należą wprawdzie do wydziałów, niebuję.« Do grobu zabrała tajemnicę swojego urodzenia: Być może iż to była ofiara uieszczęliwej miłości, lub też zawiści farailijuej.«
Nowo odkryte pokłady złota i dyamentów wprowincyi brazylijskiej Bahia. - Dawniej jeszcze wspominano po różnych pismach czasowych o nowo odkrytych pokładach dyamentów w Brazylii. Jakoż nie byłoto zmyśleniem, gdyż ostatnie numera dziennika brazylijskiego Iris, a za nim C o n s t i t u t i o n e! donoszą następujących szczegółów w tej mierze: «Przed kilką laty odkryto przypadkiem w Assura żyły zlola, a natychmiast wyruszyły tam dla zrobienia szczęścia kupy przemytników i osiadły po* większej części w pustych okolicach Bahia, leżących w pobliżu południowych wybrzeży rzeki św. Franciszka. YH&2yacy ci przemytnicy pootwierali niezwłocznie kopalnie i znaleźli wkrótce pokłady dyjamentów nieocenione} wartości. W każdym potoku, w każdym pagórku pomienionej okolicy, jako też na wielkiej dolinie Siucara, pojawiły się ogromne skarby złota i drogich kamieni. Idąc za tą ponętą, opuściło wiele mieszkańcw miasta i prowiucyi Bahia, Minas, a nawet Rio-Janejro, dawne swoje siedziby i udało się w owe fzczęśliwie strony, aby tam skarbów szukać. Nie ma jeszcze lat trzy, jak tam pierwszą uncyję złota znaleziono, a teraz mieszka w tej pustej
J1.Pewnym liście': »W każdym potoku jest złota podóstatkiem, a"w ca4 okolicy rozbija się wszystko, co żyje, za dyjamenlaini.« Dokładniej*e. jeszcze wyobrażenie o ważności owych poszukiwań możemy po z'Qć, gdy sic dowiemy, iż jeden parowy statek Angielski niedawno Ztasą przecież rzeczywistymi profesorami. Z profesorów tycli dodatkowych ma się na przyszłośa uzupełniać zwyczajna liczba profesorów. Rozporządzeniem królewskie m z dnia 25. Października zamianowano naraz 77 doktorów z rozmaitych wydziałów profesorami dodatkowymi. Wielce to jak się zdaje zadziwiło tak opozycyą jak i dzienniki rainisteryalne. W zamianowaniach tych nie widać wcale wyboru, a rozrzutność ministra spraw wewnętrznych nie zgadza się z duchem rozporządzenia organicznego z dnia 22. Września, zniszczy myśl jego i poniży do zaspokojenia próżności i miłości własnej wielkiej liczby, co miało być silnym bodźcem i nagrodą dla małej cząstki. Nawet Dziennik BruxcIski awraca uwagę na nieoględność, z jaką sobie postępowano przy spisywaniu długiej listy. I tak np. pomiędzy zamianowanymi profesorami agregowanymi napotykamy Edwarda Dreze, który już od lat ośmiu przeniósł się do wieczności. Nazajutrz zamieścił Monitor uniewinienie rządu. Pisze on, źe rząd nic dowiedział się o wielkiej tej stracie, chociaż nic zapomniał bynajmniej, jak wielkie położył zasługi około wiadomości młody ten uczony, niestety zbyt wcześnie zgasły dla nauk. Na zarzuty opozycyi odpowiada Monitor, źe chodzi tu tylko o tytuł honorowy, nie zaś o funkeye urzędowe. Zdaje się źe nie pojęto jeszcze, jaki ma cel ustanowienie profesorów dodatkowych. Rozporządzenie z duia 25. Października nie rozdziela urzędów, ale same tylko tytuły, a zanim wolno będzie czytać mianowanym professorom dodatkowym, winni oni czekać na wyraźne polecenie, które zależy od pewnych warunków. Dotąd są oni tylko prywatnymi docentami, szkółką z której się dobiera profesorów, a nie profesorami samymi. Zdaje się jednakże, że tytuł tym tylko mężom godzi się nadawać, którzy są zdolni piastować także i urząd. Prócz tego wezwano profesorów dodatkowych na uroczyste posiedzenie uniwersytetu Bruxelskiego, aby wykonali przysięgę w obecności ministra spraw wewnętrznych. Zamianowania te zresztą i w Gent, Luettich, Loewen i Antwerpii to samo niepomyślne zrobiły wrażenie jak w Bruxclli, i dziwne istotnie zjawisko, źe dzienniki katolickie to samo tą rażą wynurzyły oburzenie co i liberalne. Jak się zdaje, pan Van de Weyer zbyt chciał dogodzić nadziejom, które przed odjazdem jego do Londynu objawiono, nie bacząc na to, źe nie jedna z nich zaginęła wśród gwaru i hałasu. II i s z p a n i a.
Według wiadomości nadeszłych z Madrytu z dnia 29. Października, wydalenie z Madrytu ojca Fulgcucio, spowiednika Infanta Don Francisco i zmarłej jego małżonki, wielce wszystkich zadziwiło. Według Tiempo zamierzał rząd wydalić i najstarszego syna tego księcia. Tenże jednak oparł się i nie zażądał paszportu za granicę. Nie mniej zadziwiło wszystkich usunięcie z urzędu i przyaresztowanie pułkownika Ilodrigucz Soler, komendanta pułku S1. Ferdynanda, konsystujęcego w Madrycie. Za przyczynę tego podają, źe minister wojny nakazał mustrę, przy której sam chciał być obecnym, a pułkownik tymczasem poszedł na mszą. - Oficerowie hiszpańscy okazują obecnie wielki zapał i chęć do kształcenia się naukowego. Oprócz dwóch oficerów sztabu, którzy po odbyciu kampanii w Mryce zamyślają się udać na Kaukaz, trzech innych oficerów, pułkownik Don Fernando Garcia San Pedro, i kapitanowie Don Mauricio Bohorques i Don Salvador Clavijo zwiedzili Prusy, Bawaryą i Wirtembergią, aby się zapoznać z urządzeniami tamtejszego wojska. Gaceta zachęcając do pracy rzeczonych oficerów, wychwala bardzo ich dążność i zapał. Szwajcarya.
Lucerna. - Donoszą nam z Lucerny: Ciągle jeszcze aresztują osoby, podejrzane o zamordowanie Leu«. Dnia wczorajszego przyprowadzono namiestnika powiatowego Ineichen z Hochdorf i radzcę powiatowego Hiinsler
1000 c o u t o s d e r e i s, to jest 2,666,000 frank, dyjamentów z Bahia do Europy przywiózł, chociaż większa część dyjamentów najprzód do Rio przesyłaną bywa, i tam dla większej ilości kapitałów, jako tez lepszego znawstwa handlu dyjamentami, nierównie zyskowniej sic przedaje. -. Po przytoczeniu tych okoliczności przygauia dziennik » Iris« rządowi brazylijskiemu, iż dotąd żadnych środków wceju zabezpieczenia dochodów skarbowych nie przedsięwziął, gdy przecież w Brazylii wszystkie nowoodkryte pokłady prawnie rządowi należą, a rząd do tej chwili iaddnej adminislracyi w nowo-zaludnionych okręgach nie zaprowadził. W końcu czyni tenże sam dziennik Brazylijski słuszną uwagę, iż ten zganiony tu brak wszelkich policyjnych i sądowniczych zwierzchności j e s t najlepszym dowodem łagodnego i zgodnego chara'kteru Brazyhjau, jeśli przy uwijauiu się tylu tysięcy chciwych awanturników i włóczęgów w tamtejszych od wszelkiego nadzoru oddalonych okolicach, zadue dotąd znaczniejsze bezprawie się nie zdarzyło.
Osobliwsza zmyślność mrówek - Wiadomo jest ii mrówki znaczną ilość zboża na ziirę do swoich podziemnych kryjówek znoszą. Jakże się to dzieje, źe zboże w wilgotnej ziemi kiełków nie puszcza, a przynajmniej nie porasta? Te zmyślne owadki, które podobnie jak pszczoły, nadzwyczajne zamiłowanie porządku, a nawet zmysł dla symetryi posiadają, umieją temu wosobliwszy sposób zaradzić. Oto odgryzują kiełek u każdego ziarnka, które do swoich spichrzów znoszą; przezco ziarnko już dalej rozwijać się nie może. Zkądze one to wiedzą, i kto ich tego nauczył? ________  Eich przytrzymano ostatniej niedzieli przy budynku pocztowym, kiedy właśnie dla załatwienia interesów zamyślali odjeżdżać. W tych dniach przytrzymają sędziego apelacyjnego Biihler, i radzcę regencyjnego Bauman a może i wielu innych, którzy już są zanotowani na policyi.
T li r C y a.
K o n s t a n t y n o p o l, 22. Pażdz. - Wczoraj sułtan znajdować się raczył na obiedzie dawanym przez Muszyra Tophany i jeneralncgo nadzorcę amuuicyi, Ahmed Feti baszę, i obejrzał przy tej okoliczności nowe machiny parowe użyte w tamecznym młynie prochowym. Reszyd basza został mianowany ministrem spraw zagraniczny cli; jego posadę posła wysokiej porty w Paryżu zajmie dotychczasowy jej poseł w Londynie, Saarim effeudi, a tego posadę zajmie Szekib effendi, dziś znajdujący się w S yryi. Piszą z M e t e l i n o pod dniem 17. Października: »Od tygodnia żyjemy w nieopisanej trwodze z powodu trzęsień ziemi, które objawiły się w wielu punktach wyspy. Rozpoczęły się one w dniu l O. b. m. i powtórzyły się w tymże dniu kilka razy, ale dopiero następny był dniem strachu. Od południa do godziny 3ej po południu następowały wstrząśnienia bez przerwy coraz siliiiejsze; szczególniej ostatnie było niezwykłej siły, i wiele budynków zostało uszkodzonych. Postrach rozszerzył się po mieście szczególniej pomiędzy Europejczykami, którzy ocalenia szukali w ucieczce. Jedni schronienia szukali na okrętach w porcie stojących, drudzy pod namiotami na polu, inni zaś w domach niżej budowanych. Wszystkie iuteresa zostały przerwane, bo każdy myślał tylko o ocaleniu siebie i swoich. Sklepy si zamknięte, a w meczetach równie j ak i w kościołach nakazano publiczne modły odprawiaćdla odwrócenia klęski. Od dwócli dni postrach się zmniejszył, okoliczne wioski bardzo wiele ucierpiały, w jednej z nich trzech ludzi pod gruzami domów śmierć znalazło. Źródła mineralne, które od pewnego czasu nic wydawały wcale wody, płyną teraz bardzo obficie przy mocnym zapachu siarki. Głoszą, że podobne wstrząśnienia dały się czuć w Chios Fołgieri, Karaburna i Smyrnie.

ZAPOZEW EDYKTALNY.
Nad majątkiem kupca Micha ta Ilaskcl Jarosława, został w dniu 25. Lipca f. b. otworzony process konkursowy. Termin do podania wszystkich prelcnsyj do uiassy konkursowej wyznaczony jest na dzień 19. Grudnia f. b. godzinę !). przód południom w Izbie strou tutejszego Sądu przed Uf. Gerber Assessorem. Kto się w terminie tym niezgłosi, zostanie z pretensyą swoją do inassy wyłączony i wieczne lilii w icj mierze milczenie przeciwko drugim wierzycielom tiakazaućui zostanie. Kcuipno, dnia J.D. Sierpnia 1845.
Król. Sąd Ziemsko - miejski.

OBWIESZCZENIE.
Potrzebna ilość karlolłi ma być celem rozsprzedania pomiędzy miejscowy ci) ubogich zakupioną i dostawa takowych najmniej żądającemu w drodze submissyi poleconą. Odstawa ina nastąpić częściowo w biegu nadchodzącej pory zimowej do miasta tutejszego i kartotłe muszą być dobrze wyrosłe, średniej wielkości, nie zaś w gatuuku perek dla bydła przeznaczony cli, również nie powinny być porosłe lub od mrozu dotknięte, ale raczej do prędkiego i miękiego ugotowania zdalne. Ochotę do odstawy mających wzywamy, aby swe ołleity w tej mierze aż do 29, m. b. u nas piśmiennie złożyli z wymienieniem ilości karlo» iii i ceny szelła, jakoleż terminów, w których takowe odstawić są gotowi: poczćm względem przyjęcia offert rezolucye wydane i e\ent. potrzebne koutrakta odslawne stosownie do warunków, w U egistralurze naszej do przejrzenia gotowych, zawarte zostaną. Poznań, dnia 14. Listopada 1845 Magistrat.

Po ułożeniu w dzi&iejszeul walnóni zebraniu statutów towarzystwa dla ubogich i biednych Poznania, uchwalono: przedsięwzięcie wyboru Dyrekcyi w środę dnia 19. Listopada z południa o godzinie 4. w l.atus-zu. Osoby, chcące przystąpić jeszcze do ukonstytuowanego towatzystwa i mieć udział w obiorze, wzywają. się, aby swó) zamiar aż do wtorku dnia 18. III. bież. wieczór oświadczyli P. Madburmislrzowi, Tajnemu Kadzcy N a uuian u, lub członkom tymczasowego komitetu:
B ej r u t, d. 13. Października. - Szekib Effendi przywiózł w gotówce sunmię 3 O O 6 kies, czyli 1,5 O O, O O O piastrów przeznaczonych dla biednych Maronitów, jako część wynadgrodzenia, winnego im od uruzów, a które perta za tychże wypłaca. J ak się zdaje niedługo przystąpią do rozbrojenia gór, które to działanie nie ulegnie zapewne żadnej trudności, chrześcianie szczególniej zaraz swą broń wydadzą. Druzowie i Maronici tylko niechętnie to uczynią, lękają się bowiem, że później podciągniętemi zostaną pod konskrypcyę. Generał naczelny, N arnik Basza, pojechał do Oeir el Kamar, zostawiając swój korpus pod dowództwem Reszyd Baszy. W pół Września przybył tutaj margrabia de Contade, sekretarz ambasady francuzkiej w Konstantynopolu. Nie wiadomo nic z pewnością o jego poselstwie, sądzą przecież, że ma na celu wypadki w Abbeja i sprawę szeika druzyjskiego oskarżonego o zabicie ojca Carlo. W tej chwili stoją w naszym porcie następne statki wojenne: angielska fregata »Wharspite«, Francuzka »Belle Poule« i bryg tegoż narodu »Volage«, bryg austryacki »Orestc«, fregata, korweta, bryg i parostatek marynarki tureckiej.
Ameryka Okrętem »Anemone« następujące nadeszły wiadomości z Buenos Ayres z dnia 27. i 28. Sierpnia do Cork: »Izba reprezentantów pochwaliła rząd, który nie chce dozwolić na wmieszanie się Anglii i Francyi, i wezwała go nawet, aby od dworu Londyńskiego i Paryskiego żądał zadosyć uczynienia za nadużycia, których się dwory te dopuściły. Wczorajszego wieczora ogłoszono dekret rządowy, stawiający całą rzeczpospolitą pod prawem wojeunem. W szyscy mieszkańcy stoją już pod bronią, i słuszna powstaje obawa, że handel na długi czas będzie przerwany. Wiele znacznych domów pobankrutowało, i wiele jeszcze pobankrutuje; w handlu żadnego nie ma ruchu. Kilkanaście okrętów wojennych angielskich i francuzkich zostaje ciągle na U ruguay. Generała Lopez pobito i za pomocą wojsk argentyńskich wypędzono z Santa F e, gdzie tenże z bandami swemi rozbójniczerni w czasie krótkiego tamże pobytu najokropniejszych dopuszczał się nadużyć, i z najzimniejszą krwią mordował bezbronnych.
Assessorowi Sądu Kameralnego D u n c Ker, Doktorowi Marcinkowskiemu, Drowi Małeckiemu, Kaznodziei dywizyjnemu Niese, Nadradzcy l\egeucyliietnu P e i l er, Pułkownikowi () ta y en ba gen, Hadzcy Regencyjnemu Viebig. Poznań, dnia 15. Listopada 1845.
WEZWANIE.
Wiadome są powszechnie niedogodności, jakie się pod względem gospodarstwa domowe go objawiają w lazie dotknie« ia służących cho robą. Nie tylko każde państwo traci potrzebną usługę, ale nadto ma jeżeli nie moralny, to prawny obowiązek doglądać swych chorych siu żących, i starać się dla nich o pomoc lekarską, a dla brakujących zwyczajnie potrzeb dla chorych, niema nawet sposobności pomieszczenia ich bez znacznych kosztów w domu chorych. Dla zaradzenia potrzebie powzięli podpisani zamiar utworzenia na wzajemności opartego towarzystwa państw w celu pomieszczenia i leczenia chorych służących, i uskuteczniwszy potrzebne przygotowania, wzywają niniejszem najuiiiżeniej wszystkie państwa z miasta Poznania na zebranie w izbie narad Magistratu, w sobotę dnia 22. Listopada f. b., od być się mające, w celu uradzenia i przyjęcia Statutów, obioru naczelników i przedsięwzięcia dalszych kroków. Dr H e r z o g Radzca lek. G u d e r i a n, Synd.
miasta burmistrz H i r s c h, Assessor Sądu kamer, i tynicz. Radzca polic.
< Eter gazowy.
C Szanownej Publiczności donoszę nInIe]C szeni najunizenićj, iż główny skład mego C prawdziwego eteru g a z o w e g o do lamp C gazowych i szprytu o l e j n e g o do lamp C wiszących, w butelkach, moją pieczęcią C pieczętowany cli, powierzyłem w PoznaC niu samemu"tylko Panu A. MŁjOHC i/ial W S t ar. r y fi k u Ar. 4 3 . , 4[ i że tenże rzeczone mnlerjały do oświe- A A tlauia przedaje po tutejszych cenach fa- A C. brycznych, to jest e t e r u g a z o w e - > f go iiinl jIll 5 sgr -  zaś szpry- > ta:t olejnego k"W"artę"W"o tP\ _ J» « Berlin, dnia 13. Listopada 1815. J> 4[ Fr. Schuster. /'..
G a z o W e l a ID p Y W i s zj f e e , jako też k u l i s t e I s t o ł o w e 1lI litiiiliy u,:**.t>\\ *- przedaje po nadzwyczajnie tanieli cenach S. Kronthal.

Ul JLaiUJiy g a z o w e w największym A Igl doborze i naj niższej cenie, jako leź V>£ II( etergazowy Z fabryki F. Schu- rg /vi s t e r a w Berlinie pruski funt po 5 sgf. 1%   I poleca Handel galanteryjny «IIl" I £ lAl e x a fi dr ai Swarze ii ski ego . 3 S
Drugą szarego, w dużych najlepszy otrzymał «J.
n a d s e l k ę prawdziwie świeżego, mało solonego A s t r . k a w i a r i t ziarnkach, funt po l Tal. 2 A sgf., i tłusty wędź. ł o s o Ś We a s e r s ki znowu MHphvaim s "Wodna ulica Hir. £.

Stan Termometru i Barometru, ora% kierunek wiatru u> Poznaniu.
Dzień. Sian termometrii Stan Wiatr.
najniższy I najwjź. laromelrii. 9. LisIop. -f 3.0 3 I + 10,2 0 27 "11,1'" Wschodni10. . + 4,r l + 10,(1 0 27 "1 O , 5 '" dito 11. » + 3,2 0 I -i- 6,T Ił" 9,6'" dilo 12. - + 2,0 0 4- 5 5C> 27 " 1 O , O '" dito 13. » -L 1,Y I-i- 6.7 0 27 " 1 O , 2 '" l'IIIIHIII. w.
14. » + 5,6 0 u- 9,2 0 27 " 1 O , 8 '" Zaclmilni.
15. » + 4 8 C> 1+ 5,9 0 28" O , 4 '" 1 'oludii. 2.

Ceny tiii'suue w mieście POZNANIU.

Unia 14 Listopada.
1845. r.
od I do T»l. igt. f,iv.ITll.łgt
Pszenicy szefel Zyta dt.
Jęczmienia dt.
Owsa . dt.
Tatarki dt Grochu . dt.
Ziemniaków dŁ Siana cetnar Słomy kopa .
Masła garniec 
2 '22 3 2 24 1 231 4 l! 2 5 1 1 5 7 114 l 111 12Jl 1 9! 7 1 11 in 1 23 4 1 27 !» - 12 5 - 113 ( 25! - -'27 8! 15 - 9127,6 2W