eJIA.281. W Poniedziałekdnia l. «rodnia 1845. Nakładem Drukarni Kudwornćj W Decherąj Spółki, - Redaktor odpowiedzialny: Dr. J. llytnu rkieaic*. WIADOMOŚCI KRAJOWE. Berlin. -Dowiadujemy się z dobrego źródła, źe studenci na uniwersytetach pruskich otrzymają uniformy, a sądy uniwersyteckie obszerniejsze pełnomocnictwo i zakres działania. Czyli zmiana ta w styczności stoi z ubiorem galowym professorów, czyli też dorozuiniewają się o tćm z ostatnich rozporządzeń, nie umiemy w tej chwili powiedzieć. Dziwną zaprawdę jest rzeczą, źe w czasach, kiedy uniwersytety starają się aby chęć odróżniania się i odłączania od drugich stłumioną została, podniecają środkami sztucznemi ducha korporacyjnego i sadowią niejako państwo w państwie. Związek czyli raczej stowarzyszenie się tutejszych rzemieślników ma uledz nowym odmianom, jakkolwiek zapowiadano mu upadek i rozsiewano o nim denunciatorskie pogłoski w dziennikach. Zamiast wzbraniać mu rozwoju, sam rząd obejmie nad nim ster i dozór. Stanie się to następującym sposobem. Przeznaczony zostanie dla stowarzyszenia, gmach przed bramą brandenburgską, a dotychczasowi naczelnicy tego stowarzyszenia będą płatni od rządu. Z tego powodu miało się odbyć z władzami ministeryalnemi kilka konferencji. Jeżeli się to potwierdzi, wówczas będzie trzeba uważać ten pomysł za szczęśliwy, przez któren rząd w miejsce obawy i niedowierzania, miłość i zaufanie w zamian odda. Możnaby we wielu względach ze życia narodu wykazać, źe podobne postępowanie, tylko błogie wydałoby owoce. Izba handlu morskiego zakupuje znaczne zapasy zboża, chcąc przez to zrównoważyć spckulacye kupców na zboże, którzy widocznie z uszczerbkiem interesu ogólnego trzymają ciągle w swych spichrzach ogromne zapasy w Szczecinie, Gdańsku i innych miejscach. Nawet nieprzyjaciele tego instytutu przyznać muszą, że postępowanie takie zasługuje na pochwałę. Mimo koncessyi udzielonych ze strony rządu starowiernym luteranom, zamyśla z nich jednak wiciu przesiedlić się do Ameryki północnej. Większa część tych ludzi żyje w stosunkach uciśnionych i czują się u nas tak pod względem religijnym jako też materyalnym nieszczęśliwymi. Od politycznych zabiegów są oni dalecy. Z resztą chęć do wychodztwa szerzy się BUEL07f-KUMMEROV j. I. Rossy a. f Ciąg dalszY.) Albowiem magnaci mogliby opłacać podatki, ale nic chcą, a chłopi opłacają się panom, nie rządów? Z drugiej strony nic podobna ani ograniczyć liczby wojska, ani odejść od systematii zaborczego, albowiem rząd na despotyzmie oparty, potrzebuje i potężnej siły fizycznej i ciągłego wojennego zatrudnienia. Wedle popisu ludności z roku 1836. wynosiła jej liczba bez Polski 58,000,001): z tych przypadało na włościan K d'i onny eh 21,163,993 dusz, po sta'dająrh 103 milionów mórg pruskich (5000 mil Q), na włościan szlaćheeRich 23,362,595, ogółem zatem samych włościan około 45,000,000. Vo miastach mieszka blisko I{ miliona, powiqksze'j części ludzi niewolnych. Szlachty jest 673,355 (dziedzicznej 532,160 służbowej 135,195) wolnych obywateli, łącznic z dymissyonowanemi żołnierzami liczba wynosi 424,49t). " W tym niestosunku wolnego mieszczańskiego sianu do szlachty, a w ogóle ludzi wolnych do niewolnych, leżą wszystkie słabe strony mocarstwa Hossyjskiego. N akazane milczenie w rzeczach polityki i ad miuietracyi krajowej, odszczepieuie się od Europy potrójnym kordonem celnym, utrudnianie wyjazdu za granicę, niepozwolenie zakładania szkół wiejskich*), ograniczenie nauk po szkołach okręgowych i wydziałowych - dowodzi, źe Rossya w tym jednym względzie działa wbrew polityce (*) I'kazein z dnia 21. Maja 1837. r. postanowiono aby niewolnik te lylko szkoły odwiedzał, które dla ludu nienolncgo są przeznaczonepomiędzy mieszkańcami Berlina. Przedarła się ona do ludu, gdy dawniej znęcała tylko młode, niedoświadczone umysły, które nie mając :Q nas żadnego przed sobą świetnego zawodu, a usposobione do romantycznych wypraw lub przedsięwzięć, rzucały się we wir nowego świata i szukały tara zaspokojenia swego. Im bliżej nadchodzi termin ogłoszenia odpraw sejmowych, tćm róźnorodniejsze obiegają o nich wieści. Głoszą tez jeszcze o zwołaniu stanów prowineyalnych do Berlina. Ze względu na dzieła większej objętości, ma od 1. Stycznia r. p. nastąpić zmiana, a wyznaczona 24godzinna doba policyjna ma być zniesiona. Przymus do zamieszczania ogłoszeń gazetowych i w pismach intelligencyjnych ma z nowym rokiem ustać. K ról e w i e c, d. 16. Listopada. - Dzisiaj z rana odjechał pan Walesrode do przeznaczonej dla siebie twierdzy Grudziądza. Tysiące ludzi zgromadziło się przed odejściem poczty przed domem pocztowym; i z wielkim, współudziałem po trzy kroć żegnali odjeżdżającego; wiele pojazdów przyłączyło się. nawet do poczty, aby go odprowadzić aź do Brandenburg. W ogólności pomiędzy wszystkie mi stanami widać było wzruszenie, a chociaż rozmaite są zdania co do dążności politycznej p. Walesrode, każdy jednak przyznać musi, źe powaga jego charakteru i prawość w życiu czyniłyby go godnym ogólnego szacunku, w ten czas nawet, gdyby znakomite jego zdolnos'ci nie dawały mu już słusznego do tego prawa. Dziwić się dla tego nie można, że w rozmaity sposób chciano go uczcić przy odjeździe, i dać mu dowód przywiązania. Dano na cześć jego uroczystą biesiadę; aby zaś w czasie siedzenia na fortecy nie miał trosków o utrzymanie, zebrano za pomocą składek znaczną sumę, którą mu przy odjeździe przekazano. Pan Walcsrode zostawił jeszcze przed swym odjazdem upominek swej pracy literackiej i politycznej. Wydał on nakładem L. Voigta »Almanach królewiecki« książkę dwudziestoarkuszową, .przedstawiającąjasny obraz wszystkich dążności liberalnych w Królewcu. Walesrode słusznie mówi, utrzymując przy końcu: »Zwolennicy nasi miejscowi niech przyjmą zawarte w tej książce prace i dokumenta, dotyczące Królewca, jako upominek tego, na co własne mi patrzyli się oczami; zagraniczni zaś, którzy co do sposobu swojej, bo chcąc zostać mocarstwem Europejskiem, oddziela się od Europy. Następstwa ztąd bardzo naturalne. Niewola podobnie ogranicza potęgę Cesarza, jak aryslokracya bojarów. Cesarz disponuje ogromną malctyalną siłą, ale nie ma żadnej podstawy w sile moralnej. Kordony celne nie zmniejszyły, ale powiększyły kontrabandę, i nie ma środka aby defraudacyom zapobiedz. Przemytnicy cieszyli się, gdy kordony zaprowadzono, bo mówili, źe nastąpi konkureneya w przekupstwie, więcej jeszcze ulatwiaiąca przemycanie. Gdyby "Rossya nawet murem chińskim się oddzieliła od granic Europy, to i wtedy jeszcze tunclainiby przemycano. Wszędzie panuje chęć zysku, a nigdzie nie ma prawości I moralnej podstawy. Wojsko miliony bierze na zaopatrzenie potrzeb swoich, ale pułkownicy, będący zarazem szefami obiórczymi swych pólków, bogacą się sami, a krzywdzą żołnierza, nie starczając mu tego, co mu się należy. Instytuta naukowe i dobroczynne w ogromne zaopatrzone są fuuduszc, ale z nich się mają dobrze tylko urzędnicy, alumni tych instytutów cierpią niedostatek. Urzędnicy wszelkich wydziałów, od najwyższych do naj niższych, są sprzedajuiizbytkują groszem przez przekupstwa lub zdzierstwa nabytem. Zgolą wszędzie się dzieją zgorszenia, bo nigdzie nie ma siły moralnej. Dla tego p. Buelow-Kummerów przewidując upadek państwa na takiej niemoralnej podstawie zbudowanego, następujące daje rady Cesalzowi, w którego osobie cała władza skoncentrowana: ażeby odszedł od polityki zaborczej, bo rozległość kraju dość ogromna i tylko jej wewnętrznej siły potrzeba; aby uczynił sądy niezawisłemi, oddalił kary barbarzyńskie, zrzekł się intolerancyi i prześladowania religijnego, i Polsce wrócił swobody traktatem Wiedeńskim garaulowane. Radzi zaprowadzić wyższą płacę urzędników, starać się o oświecenie księży, o szkółki dzona, znajdą w niej może objaśnienie nie jednej kwestyi dotyczącej Królewca, którą rozbierano po pismach czasowych. G d a ń s k, d. Listopada. - Wybory nowych deputowanych na sejm zbliżają się coraz bardziej. Byłoby może lepiej, gdyby się z nimi cokolwiek jeszcze wstrzymano; być bowiem łatwo może, że spodziewane co chwile odprawy sejmowe, zmienią może w głównych punktach dotychczasowy sposób wyborów. Każdy jednakże przyzna, że nic można się spodziewać, aby zmiany jakiekolwiek mogły wypaść na niekorzyść gmin miejskich. WIADOMOŚCI ZAGRANICZNE. lrancya. Paryż, wListopadzie. - Uważając pieniądze za godło charakterystyczne naszej epoki, podstawę instytucji, jedyny środek rządzenia, niektóre dzienniki zamykają społeczność francuzką w sferze interesów materyalnych. Ten wniosek jest smutny, ale my uważamy go za niesprawiedliwy i fałszywy. Oskarżenia podobnej natury uczynione krajowi całemu i zastosowane doń, wystarczają do odjęcia mu czci na zawsze. Tak jest, naród, którego bożyszczem byłby pieniądz, któremu składaliby ofiary rządzeni i rządzący, 6dzie interes moralny zostałby zatarty interesem materyalnym, gdzie wszystko działanoby w zamiarze" materyalnego zysku prozaicznego, gdzie potrzebaby utrzymywać się przyguieeeniem maśsy narodu dla zadowolenia kilku indywiduów, gdzie gabincta utrzymywałyby się tylko za pomocą hojności, gdzie bogactwo, zbytek będą wszystkićm, a cnoty i honor niczćm; taki kraj nie tylko byłby najnędzniejszym. najbardziej pogardzonym, ale jeszcze gnuśniałby w iKijzupełniejszćj niewoli. Pewien podróżny tak określił rządy łndyi wschodnich: »Tam podatki bez granic gwałtem są pobierane, tylko z podarkami w ręku można się zbliżyć do panującego, który tylke podarki dać może, ponieważ rządzi jedynie istotami poniżoneini interesem matcryalnym.« Jest to zresztą zasada rządu kierowanego stronnictwami, bo każde stronnictwo, będąc kombinacją sztuczną, rodzajem stowarzyszenia pomjędzy interesami ogólnemi, musi dla utrzymania się uciekać do środków zepsucia. Potrzeba wówczas dla pozornego powiększenia swych sił używać wszystkiego, co tylko przekłada pieniądz nad honor. Bez wątpienia interesa materyalnc -winny istnieć i rozwijać się w każdćm towarzystwie cywilizowanym; i tak będą tam bankicrowie, rękodzielnicy, kupcy, będziemy tara widzieć żeglugę, roboty, papiery publiczne, kantory i cały orszak bogactw. Ale żaden kraj dotąd nie przedstawiał tego widoku, by działanie rządu, które powinno wspierać podobne interesa, kierowanćm było przez nich; by akt poświęcenia był wekslem tresowanym na skarb; by patryotyzm posiadał swą taryfę wynagrodzenia, by miłość swobody rozwiązała się płacą dzienną, by sławę ważono na szalkach wraz z sztabami złota. Gdzłeż interesa materyalne potężniejszemi były jak w Wenecji, Genui, Holandy i i Anglii? gdzież bardziej kwitnęły? Jednak czyż rządy tych krajów przestały szanować cnoty publiczne, czyż uważały u«ługi oddane państwu za towar? czy Doria, Royter lub Nelson na licytacje swe czyny stawiali, czy sławę swoją przedawali za pieniądze? Montesquieu powiedział zdanie bardzo rozsądne, przestrzegając, że handel nie powinien psuć związków społecznych, by później te związki nie pozbawiły społeczeństwa korzyści handlu. wiejskie i lepsze szkoły okręgowe, znieść niewolę ludu wiejskiego i u%Tłaszczyć chłopów, nareszcie zaprowadzić siany gnbcrnialno. Wszakże aulor niewierzy z góry, aby tych jego rad Rossya usłuchała kiedy; dla tego przepowiada inną jćj przyszłość Stan taki, jak w Rossyi, polega na samej osobistości Cesarza, (idy ta prawica zastygnie, co Uf wszystko utrzymuje, i ruch i ducha lej olbrzymiej machinie nadaje, kraj runąć będzie musiał i podpaść losowi wszystkich ogromnych państw zaborczych, jakie hislorya wskazuje, rozpadających się w sobie. >ybir zapełniony wolnymi ludźmi z Rossyi i Polski może się oderwie, i utworzy Rossyą Azyalycką. Prowincj e świeżo zabrane i uclśnięlo zrzucą Z siebie laizmo. Szlachta rossyjska będzie może chciała do dawnych swych praw powrócić: - zgolą wiele jest następstw w sferj.e moźehno ści, klóre za sobą sprowadzić mogą słabe i niedołężne rządy przyszłego jakiego autokratycznego monarchy, a zląd rewolucye w łonie samej Rossyi obudzić. Pau liuclnw, zastanawia się nakonicc, czyli Rossya w dzisiejszćra położeniu swojćm niebezpieczną stać się może dla Niemiec. Sądzi, że dopóki Anstrya, Prussy i Niemcy połączone 2 sobą będą, niebezpieczeń - stwa żadnego nie ma. I owszem wojna połączonych Niemiec z Rossyą odparłaby to mocarstwo do dawnych granic. Aulor uważa, że restauracj a Polski z księciem niemieckim na Ironie, z konslylucyą i silną armią, ustaliłaby na zawsze slosunki Rossyi; dając jćj zakres działania na Azyą, nie na Europę. Pod tnkiemi okolicznościami Niemce od Rossyi znźądnćby nawet mogły wyzwolenia do udziclności nadbałtyckich niemieckich prowincyi. W takim sianie rzeczy przeniosłaby się stolica państwa do Moskwy albo do Astrachanu, a polityka zagrażałaby angielskim posiadłościom w h ulyi. Lecz w tych konjunkturach politycznych leży właśnie sprzeczność P a ryż, d. 22. Listopada. - Zwołanie izb na dzień 27. Grudnia zwraca uwagę w kołach politycznych na położenie gabinetu. Opozycya ma wielką nadzieję, że tym razem Guizot, mimo całej obrotności i usilności utrzymania ministerstwa, nie pozyska większości w izbach. Kiedy się w Październiku uląkł rozwiązania izby, zapewne w Styczniu lub Lutym przy niepomyślnej dyskussyi nad adressem izby deputowanych, chwyci się ostatniego środka i odwoła się do nowych wyborów. Ministeryalne dzienniki milczą na te zarzuty. Z Tetuan w Marokko donoszą pod dniem 1. Listopada, że cesarz baszę i gubernatora tego miasta, Sidi Hadza Abd cI Kader Achach, wybrał na posła do Francji, którj w towarzstwie magnatów tetuańskich puści się w podróż, zabierając ze sobą dla króla Francuzów sześć pięknych koni marokańskich, wiele lwów i tygrysów. Wysłano już okręt francuzki do Tetuan, dla przewiezienia tego poselstwa do Francyi. »Pharamond« przybył z Algieru do Marsylii d. 17. wieczorem. W czasie odjazdu jego nie wiadomo było, gdzie Bugeaud się znajdował. Kurier z Oranu jeszcze wówczas nic przybył. Dnia 1. Maja ma zostać kojej żelazna atmosferyczna do Saint Gcrmain otworzoną. Już dnia 3 O . Października odeszła z ministerstwa drogą telegraficzną depesza do marszałka Bugeaud, w której go uwiadomiają, iź Hamont udał się do Marokko z poleceniem, aby oświadczył cesarzowi Muley Abd el Rhamanowi o zamierzonem przejściu granic przez wojska francuzkie, jeżeli Abd el Kader schroni się na ziemię marokańską. W oświadczeniu wyraźnie jest powiedzianem: gdyby Abd cI Rhaman nie był w stanie sam go z Marokko zapomocą wojsk swoich wydalić. Tymczasem cesarz opuszcza Fez i uchyla się od wizyty posła fruncuzkiego. Zdaje się, że wiele sobie obiecują po poselstwie marokańskim, iż słysząc o nićm pokolenia arabskie, tein łatwiej skłonią się do złożenia broni. Abd el Kader organizuje na wschodzie kraju marokańskiego małe państwo, rozdziela ziemie jak swoją własność pomiędzy nowych swoich poddanych, nadaje prawa i umacnia swoją powagę w tamecznych stronach. Zaczynają teraz wierzyć iż Bu Maza jest tylko zmyśloną osobą, i że rozgłaszają wszędzie o powstających Arabach i Kabylach jako walczących pod dowództwem tego szeryfa, aby rzucać postrach jego imieniem i nużyć francuzkie oddziały pochodami nicustającemi. Jeżeli to wypływa z planu Alid el Kadera, natenczas mu się w części udaje. Teraz powiadają że Bu Maza po nieszczęśliwej wyprawie na Alt- Tenes cofnął się na zachód; nad brzegi morza dolBeniMadum, gdzie starł się porozumieć z gumami, zostającemi pod zarządem agów Bel Zituni i Dszelali Ben Sejah, któi-ry przez Francuzów na tę godność wyniesieni zostali. W skutek walki tych gum ów z jego drużyną miał szukać schronienia u Beni U ragów, gdzie pułkownik Saint Arnaud stać musi z wojskiem swojćm z Orleansville. W skutek tego przerwane są komunikacje międzj Orleansville i Tcnes. Tenes zaś i Orleansville, pokolenia Beni Medum i Beni Uragli należą do prowincyi Algier. Nie można przeto powiedzieć, iź pokój panuje w tćj prowincyi. Ukazanie się niespodziewane nieprzyjaciół, którjch uważano niedawno za pobitych i zniszczonych, poruszyło wszystkie korpusy rezerwowe prowincyi Algier. Teraz zdaje się że większa część pokoleń, które zamieszkiwały kraj pomiędzy Oranem, Tlemsenem i Maskarą w rzeczy samej wydaliły się do Marokko. Wielka siła wojsk byłaby w tćj chwili potrzebną w subdywizyi Tlemsen, zaledwie 2 O, O O O wojska by wystarczyło na ten cel. Pisma ministeryalne mówią o armll 25, O O O w tych okolicach około Oranu, ale z innych stronprojektów pana Buelowa, albowiem Anglia, przewidując te następstwa, gdyby potęga zaborcza Rossyi, z Europy wyparła, na Azyą się przerzuciła, calcmi silami opieraćbjsię musiała projektowi, klórj autor Niemcom podaje Nie tyle kłopocą Rossyą prowineye nadbałtyckie, ile ją niepokoi Polska. Zmoskwiczenie Polski, jest dla tego celem dzisiejszego rządu, któremu wszystkie względy ludzkości i polityki poświęca. Niemcy patrzą na lo obojętnie. Wszakże (u rzeczywiste im grozi niebezpieczeńsIwo. Albowiem gdyby się Rossyi udało przenarodowić Polaków, i użyć dzielnej ich armii, której się dziś lęka, na pogromienie Niemiec, natenczas pierwsza wojna Niemiec z Francją, lub wojenne zamieszania wśród Niemiec samych, podadzą na łup Rossyi prowineye niemieckie. Sprawa orientalna jest lakźe głównym punkiem polityki Rossyi. Nie z uje się dość silną, aby dziś już zająć Konstantynopol i oprzeć się wojnie Europejskiej. Prussy i Austrya podrzędne odgrywają tam role. Rossya czyha na całą zdobycz, Anglia i Francja chciałyby iść do podziału. Lecz kiedy ostatnie dwa państwa spowiadają się publicznie w parlamencie z polityki swojej, Cesarz Rossyjski w głębokiej tajemnicy sam ją dla siebie zatrzymuje. Mołdawia i Wołoszczyzna już są pod protektoratem Rossyi, i na Serbią stanowczy wpływ Rossya wywiera; środkicn. religii greckiej toruje sobie drogę do greckich poddanych Tureckich, i będzie zapewne wiedziała, kiedy nakłonić te ludy do ogólnego powstauia przeciw Turcyi, i uczyni lak z Konstantynopolem, jak Francuzi z Ankoną i Antwerpią, wśród proklainacyi systemu nieinterwencji. Wszystko to wykaże przyszłość, we wielkie wypadki polityczne ciężarna. Jest prawdopodobieństwem, że się lak słać może, ale czy się stanie rzcczjwiście, tego z pewnością utrzymywać nie można. nierzy, któremi bronić musi swoich stanowisk, zapewnić dowozy pocztom wojskowym porozstawianym i zasłaniać granicę. Dotąd nie miał on żadnych otrzymać posiłków. Obawiają się nawet, źe go nieprzyjaciel zupełnie może osaczyć. Anglia. Londyn w Listopadzie.- Czytamy w Chronicie: Ludwik XVIII, mawiał, że jego izba deputowanych jest lepszą daleko jak wszystkie środki przez dawny systemat wynalezione. Tożsamo mogłaby powiedzieć hiszpańska Izabella II. i portugalska Donna Maria de Gloria. I one także zmieniły większość kortezów w tyleż intendentów do wynalezienia, zatwierdzenia i powiększenia rozmaitych systemów podatków. Co się zaś tycze prawdziwej swobody, ludowej kontroli lub jawnej reprezentacyi ludu, tego widzimy tylko blask rzeczy bez treści. Jedyną więc różnicą, jaka zachodzi pomiędzy dawnym uciskiem a nowym konstytucyjnym Cabrala lub Narvaeza jest to, że ten ostatni daleko więcej kosztuje. Wymaga on cztery razy większej siły wojskowej, cztery razy większej liczby cywilnych głodomorów, których trzeba paść jako przyjaciół. Płacąc ogromne procenta, zyskują pieniądze z początku do zakupienia głosu swoich wewnętrznych niebezpiecznych przeciwników lub zamknięcia gardła krajowym wierzycielom, ale c h c i w ość tych indywiduów r y c h ł o wyczerpuje największe zasoby kraju, więc rząd wraca się do łatwowiernych cudzoziemców i nadzieją dobrego bytu ich zwabia. Ludziom znającym Portugalię nic nowego nie powiemy, twierdząc, że Francya jest tam mocarstwem panującem, i źe franenzkie rady i widoki tak na paskach prowadzą dwór Dony Maryijak w Madrycie dwór I z a b e 11 i II. Mądrość francuzka utrzymuje ten sam system okryty płaszczykiem konstytucyjnym w Madrycie, Lizbonie, Atenach; system wcale nie lepszy od dawnego ale daleko kosztowniejszy. - Ludzie idący za tym systematem, we wszystkich tych krajach przybrali tytuł umiarkowanych, ale w swoich wydatkach budżetowych i prześladowaniach wcale nie są »moderados.« Jednakże ponieważ wszystkich tych satcllitów jedyną potęgą jest pieniądz, przeto ich władza upadnie jak tylko pieniądz przeminie. Finansowy opór więcejby im szkody przyniósł jak zbrojny i lepiej czekać na ich bankructwo jak sprzysięgać się na ich zwalenie. Ministeryalny Morning Herald niedawno uczynił następne uwagi o przewozie poczty wschodnio-indyjskiej przez Triest: »Zaiste niedorzeczność to największa'dowodzić, źe bieg poczty indyjskiej przez Triest spieszniejszym jest jak przez Marsylię. Pomimo wszelkiej łatwości, jaką władze kraju udzieliły panu Waghorn, gdzie tylko z tą pocztą miał jechać, potrzebował dziewięciu dni, by przewieźć pocztę z Alexandra! do Londynu. Niechże wypłynie z Alcxandryi parostatek czyniąc 11 mil. frank, na godzinę, wówczas staniemy szóstego dnia w Marsylii. - Z Marsylii do Londynu potrzeba 63 godzin, tak więc cały przejazd odbędzie się w przeciągu ośmiu dni i pół, tak teź idzie nasza zwykła poczta z Indyi. Niechże nasi sąsied71 Francuzi nic lękają się. Gdyby z Boulogne do Marsylii szła kolej żelazna, zyskanoby na teraz 36 godzin, a droga z Londynu do Alcxandryi kosztowałaby tylko siedm dni i pół. Dla tego jesteśmy przekonani, źe, niezwaźając na niewygodę przeprowadzania poczty indyjskiej, która jest tak ciężką, przez Niemcy i powiększenie wydatków, jakie ztąd wyniknąć może, najspieszniejsza droga prowadzi na Marsylię i jakkolwiek pragnąć powinniśmy powiększenia szybkości komunikacyi we Franeyi, jednakże jesteśmy przekonanymi, że z marsylską żadna droga w zawody iść nie może, nawet w epokach najkorzystniejszych roku, chyba, że rozwiniemy nadzwyczajną chwilową energię.« Times zaś tak odpowiada na ten artykuł: »Jeden z dzienników Londyńskich utrzymywał, źe Francya nic potrzebuje się obawiać próby pana Waghorn, która po przypatrzeniu się bliźszem jest niedorzeczną. Otóż my twierdzimy, źe w tym projekcie nie ma nic niedorzecznego, i że tylko największe korzyści powinien przynieść Wielkiej Brytanii, niszcząc zależność, w jakiej się dotychczas znajdowała Ang l i a względem F r a n e y i w swoich stosunkach z Indiami. Pod względem morskim droga na Triest przedstawia wielkie korzyści. Ponieśmy tylko oko na kartę, a zobaczymy, źe w przepływie z Alexandryi do Marsylii wszelki wiatr cokolwiek silniejszy burzy morze; inaczej się rzecz ma na morzu Adryatyckiem, gdzie z 3ch stron znajdujemy obronę przeciw zbyt burzliwym bałwanom. Bez wątpienia nic można wzgardzić tą korzyścią dla podróżnych, a według nas jest to wielkie wynadgrodzenie za kilka godzin więcej w drodze przepędzonych. Nie bacząc na to, przypomnijmy sobie tylko postępowanie prasy francuskiej w czasie wojny z Afganistanem, przyznać możemy, źe wówczas nasze sztafet y wystawione były we Franeyi na nieskończone opóźnienia i szkody w drodze do Anglii. Dla tego musimy pochwalać usiłowania pana Waghorn i życzyć w nich pomyślności. Donieśliśmy niedawno o ucieczce z domu rodzicielskiego córki najstarszej margrabiego Jersey, z młodym kapitanem huzarów p. Karolem Jbbettson. Edinburg Advertiscr donosi teraz o przybyciu kapitana do Edynburga z swą żoną lady Adelą Villiers, dziś lady lbbettson. Oto według M o r n i n g P o s t niektóre szczegóły odbycia tego ślubu w Greetna Green. Zbiegowie przybyli do Carlisle w czwartek o godzinie lszćj po' południu przebywszy koleją żelazną przestrzeń 400 mil angielskich od 6. godziny wieczorem dnia poprzedniego. Z tamtąd konie pocztowe, które równie jak ich pocztylionowie są najlepszemi w Anglii, zawiozły ich w godzinę do Greetna Green. Człowiek mający w tern miejscu przywilej dawania ślubu, łączy w swej osobie godność pastora z godnością oberżysty. Zbiegowie spotkali go u stołu, ale szanowny ten człowiek zna niebezpieczeństwa, jakie wynikają z najmniejszego opóźnienia. Na zapytanie kapitana lbbettson, czy to on daje małżeństwo, odpowiedziała szanowna ta osoba, że on się tego podjął, i źe dawać będzie śluby, na złość lordowi Brougham, który, jak twierdzą, ma zamiar położyć tamę temu przywilejowi. Lbrał się więc natychmiast w swój kostium kanonicki i zapytał o imiona, nazwiska i mieszkanie. Powstała mała trudność, lady Adela naiwnie wyznała, że sobie przypomina tylko trzy swoje chrzestne imiona, jakkolwiek odebrała ich daleko większą ilość. Ta trudność usuniętą została przez oberżystę, który oświadczył, że nie jest rzeczą konieczną wszystkie imiona wymienić i opierał się na przykładzie księcia Kapui, który sobie w czasie swego ślubu w Greetna Green przypomniał tylko ośm, jakkolwiek nosił imion szesnaście. Przedstawiła się jedna jeszcze trudność, ale oberżysta i tę usunął; żądano świadków, a tych nie było; więc szanowny kapłan hymenu przedstawił z jednej strony jako świadka swą »ukochaną połowicę«, z drugiej jednego z pocztylionów wybornie obznajmionych z tym rodzajem służby; kapitan lbbettson przystał na to, ceremonia odbyła się według zwyczaju w Greetna Green przyjętego. Po zamienieniu pierścionków małżeńskich, pastor improwizowany połączył ich ręce i oświadczył, źe prawnie ślub zawarli, wymawiając następną formułę: »Ponieważ ten mężczyzna i ta kobieta przystali na zostanie mężem i żoną w obec Boga i ludzi przez zamianę tego pierścienia, przeto ja oświadczam, iż się połączyli związkiem ślubnym w obec Boga i świadków.« Dalej zaciągnięto związek ten do akt, a nowi małżonkowie otrzymali stosowny wyciąg poświadczający prawność ich związku. Ten akt ślubu oprócz nazwisk kapitana Ibbetson i Adeli Villiers, nosi jeszcze następne: John Lenton, (który ślub dawał), Jane Lenton (żona tegoż), Robert Copley (pocztylion), jako świadkowie. Podpis kapitana był dokonany pewną, ręką a lady Adeli bardzo drobne m pismem. Po ceremonii, gospodarz częstował nowych małżonków podwieczorkiem, kapitan zapłacił wszystkie koszta tego pobytu, o godzinie 4" po południu, małżonkowie odjeżdżali do Edynburga. Inżynierowie tam pracujący, których zdziwił ten nagły odjazd z hotelu, zgromadzili się u bramy, by zobaczyć nowych małżonków. Gdy powóz koło zgromadzooyeh przejeżdżał, pożegnali siedzące w nim osoby, potrójną salwą oklasków. Wypadek ten nie jest pierwszym w swoim rodzaju w rodzinie Jersey. Babka panny Villiers także poszła za mąź w Greetna Green. L o n d y n , d. 22. Listopada. - Najświeższe wiadomości ze S tanów Zjednoczonych zajmują przed, inne mi uwagę całej prassy naszej. Jest to pytanie oregońskie. Rozprawiają o wojennćm usposobieniu pism amerykańskich ze względu na to pytanie, jako teź na przewidywaną wyzywającą mowę amerykańskiego prezydenta, którą zagai kongres nadchodzący. Times walczy przeciw prezydentowi Polk, oceniając jego wartość jako bardzo miernych zdolności i w którym upatruje organ stronnictwa nieodpowiedzialnego. W jego ręku spoczywa wojna lub pokój, a nie można spodziewać się załatwienia sporu w łagodny sposób, znając jego osobiste usposobienie, które ma wiele względu na wolę ludu wzburzonego pomyślnością w sprawach Texas. Jeżeli panu Polk chodzi o przyłączenie zachodnich krajów do Stanów zjednoczonych, natenczas dalekoby dla nich było korzystniejszą rzeczą, otworzyć kanał wywozu pszenicy tureckiej, aniżeli zyskać niepoliczone ziemie nad oceanem spokojnym. Skoro Stany zjednoczone zachowują się spokojne ze względu na to pytanie, natenczas Anglia nierównie większe korzyści handlowe otworzy w zamian północnym Amerykanom, w przeciwnym zaś razie miecz bronić będzie własności angielskiej. HoIandya. Haaga, 18. Listop. - Izba druga rozbierała na dzisiejszem posiedzeniu projekt do prawa dotyczącego sprowadzania żywności. - Pan Naamen nie odmawia głosu swego projektowi temu, uważając go jako środek zaradczy, mniema jednakże,.że rząd przez objawione w tym względzie zdania, potępia prawo zbożowe. A to właśnie wstrzymuje wszelki handel, to dawniejszy nasz handel zbożowy zniszczyło. Pan Naamen żałuje bardzo, źe rząd przy obecnym projekcie nie objawił wyraźnie swego zdania. Niezawodną jest rzeczą, źe silne dopomaganie za pomocą handlu zapobiegłoby wszelkiemu niedostatkowi, i uchroniło ojczyznę naszą od głodu. Uważam, mówił dalej, za obowiązek, zwrócić na to uwagę rządu, aby tenże korzystał z czasu i zapewnił pomyślniejszą przyszłość dla narodu, trudno bowiem powiedzieć, czy i na przyszłość nie będzie kiedy zbywało na żywności.Kilkunastu członków z tern samem oświadczyło się zdaniem; gotowi oni głosować za rzeczonym projektem, żądają wszakże zniesienia prawa zbożowego. Inni członkowie oświadczyli, że projektdorzucają dlatego, ponie przeciwko 5. Arn h ci m, d. 1 8. Listopada. - Redaktor tutejszego kuryera zapozwanv został na dzień 28. b. m. przed delegowanego sędziego w mieście naszćm, aby zeznał, że umieścił w dzienniku przjz siebie wydawanym artykuł pod napisem: »obce sprawy« podpisany D. D., i że mianowicie przez wydrukowanie następujących miejsc: »mowa od tronu tchnie nieprzystojnością, zarozumiałością i niedelikatnością, i podłością jest, jeżeli ktokolwiek mowo, jakąśmy w tym roku słyszeli od tronu, mieni być dziełem, goduein uwielbienia,« a dalćj »jeżeli kto czytając mowę od tronu, nie chce wpaść w kurcze albp w omdlenie, ten niech weźmie w jedne rękę butelkę octu, w drugą zaś mowę od tronu« winien jest zbrodni, że widocznie i w złej myśli obraził osobę królewską, utrzymując nietylko, że słowa królewskie godne są wzgardy, ale nadto zarzucając królowi nieprawość i błędy, które go w oczach obywatelów spotwarzają. Postępowanie podobne podpada karze przepisanej artykułem 1. prawa z dnia 1. Czerwca roku 1830. Be Igła. B r u k s e l a, d. 2 O. Listopada. N ajnowszy numer dziennika D e b a t social powiada, że się we Flandryi potworzyły liczne bandy, które nocną porą od wsi do wsi chodzą i przemocą dopominają się jałmużny. Tameczna nędza położy raz koniec przesileniu naszego ministerstwa. Pan Bornstedt mieszkający teraz w naszćm mieście powiada: widziałem ksienię katolickiego klasztoru św. Bazyleyo w Rossyi, i z jej własnych ust słyszałem o okrucieństwach na niej dopełnionych. Tysiące osób oglądały tę pobożną ksienic w Paryżu i z nią rozmawiały. Katolicy, protestanci, żydzi, rojaliści i demokraci, wszyscy bez wyjątku zarówno poruszeni zostali aż do żywego lreludzkiein postępowaniem moskali, którego się dopuszczali na biednych zakonnicach, co nie chciały zapomnieć swej wIary. Chłostą starali się oni je zmusić do opuszczenia religii katolickiej. Już Do niesie nic o śmierci. W czora zrana o godzinie lisiej zakończyła zbyt wcześnie życie nasza najukochańsza mai żonka i rzula inatkn J u l i a Z y c li l i n s,k a, po pierwszym inęźu S z ani b u r s k a z domu S arkoid, W 43cim niespełna roku życia. Głębokim smutkiem przejęci doiio.-imy <> lem naszym krewnymi przyjaciołom, upraszając ich o cichy udział w żalu naszym. doznań, dnia 30. Listopada 1815. r. Tomasz ZychlinsKi w swojem i pięcie nieletnich dzieci imieniu. Pogrzeb odbędzie się we wiórek dnia 2. Grudnia o godzinie 2,' po południu. U J. J. Heinego można nabyć: Zamek ś. Ko c li a: i niemieckiego przez Panią Paalzow na polskie przełożone. 3 Tomy. Cena 4 Talary. ZAPOZliW EOYKT.AL.NY. ISad inajątkic II H e n ryk a H a n n s kupca tutejszego został rozrządzeniem z dnia 16 Września r. b. process konkursowy otworzony Termin do podania wszystkich prelensyj do massy konkursowej, oraz obrania kuratora, wy znaczony jest na d z i e ń Ki. L u t e g o 1 840 o godzinie 10. przed południem w Izbie stron tu trjszcgo Sądu pized Lir. Kine l Rcfcrendnryuszem Sądu iNadzicmiańskicgo. Kto się w terminie lyiil nic zgłosi, zostanie z pretensyą swoją do massy wyłączony i wieczne mu w tej mierze milczenie przeciwko drugim wierzycielom nakazanćin zostanie. Współdlużnik kupiec Henryk Hanns, z pobytu niewiadomy , zapozywa się na termin powyższy publicznie. Kommissarzc sprawiedliwości: ł) Ur. Giersch, 2) Uf. Kiygrr, jako leż Konsvliaizc sprawiedliwości: " 1) Dr. Hiinke, 2) Ur Gudcriau, podają się inleressentom celem upoważnieniem ich. Poznań, dnia 30 Września ISI5. Królewski Sąd Nadzieifiiański. Wyd. 1. SPRZEDAŻ KOMECZNA. S <<1 d Z i c ni s K o - III i e j s K i w P o z ń a n i u dnia 22. Listopada 1845. Nieruchomość należąca do Fryderyki Heleny Charlotly Wilhelminy Kozierówskiej z domu KoHwitz i Fryderyky Bandelow z domu Kolt witz, pod liczbą 27/28. tu w Poznaniu położona, oszacowana na 5572 Tal. 1 sgr. 7-1 fen. wedle laxy, mogącej być przejrzanej wraź z wykazem hipotecznym i warunkami w Registraturze, ma wprzód, zanIm Univers 2upełne umieścił sprawozdanie o tera prześladowaniu religijnem, opowiadała ksieni Mieczysławska szczegóły długoletnich meczeństw, dokonywanych na tych biednych i niewinnych zakonnicach, tak dalece, że szybkością błyskawicy wiadomość o nich po całym rozeszła się Paryżu. Ksieni jest to sobie pobożna, skromna, rozsądna i pełna wiary kobieta. Własną ręką dotykałem się głębokich ran wybitych na czaszcze jej głowy. Ksieni Mieczysławska bynajmniej się nie chełpiła z doznanych męczeństw. Dziękowała, jak sama się wyrażała tylko Opatrzności boskiej, iż została uratowaną i że tyle siły jćj udzieliła wraz z inne mi zakonnicami, iż wytrzymały wszystkie męczeństwa, na jakie wyobrażenia naj dzikszych ludzi zdobyć się mogą. Starano się biedne zakonnice głodem zmusić do odstąpienia religii katolickiej i przejścia na wiarę grecką. Gdy głodem nic niedokazauo, zaczęto je dręczyć pragnieniem. Nic dawano im przytćm wody do ugaszenia pragnienia, lecz owszem podniecano go do najwyższego stopnia śledziami, które im przeznaczono za wyłączny pokarm. N apytanie , jakim sposobem mogła ksieni wraz z zakonnicami wytrzymać w takich mękach duszy i ciała, po prostu odpowiedziała szanowna ksieni Mieczysławska : »myśmy się nakoniec do tego przyzwyczaiły.« (Gaz. Vossa) Grecya. Ateny, 9. Listopada, - Kryzys polityczna, która zagrażała ministeryum, i umysły wszystkich utrzymywała czas niejaki w natężeniu, już minęła a K o l e t t i wyszedł zwycięzko z tej walki. Przyszły los ministeryum został w ten sposób rozstrzygnięty; Koletti zostaje w ministeryum, i jest obecnie silniejszy jak kiedykolwiek. - Przedłożył on wczoraj budżet senatowi, który zapewnie nie długo się nad nim zatrzyma, tak źc izby może już 12. b. m. zostaną zamknięte. Nie wiedzieć jeszcze, czy nowe posiedzenie zaraz potem się zbierze, czyli też król będzie chciał korzystać z służącego mu prawa, i izby na 40 dni będzie prorogował . - Ostatnią pocztą franciizką nadszedł krzyż legii honorowej dla ministra Koletti, otrzymali krzyże nadto admirał K r i e z i s i generał major Va s s o M a u r o m u n i o t i sbyć dnia 17. Lipca 1846. przed południem o godzinie llstćj w miejscu zwykłem posiedzeń sądowych sprzedana. O b w i e s z c z e n i e K ry in i na l u e . W sprawie śledczej w Sądzie naszym się toczącej odebrany został Maryannic Bodyl ze Strugi pow. Odolanowskiego, jak się zdaje, skradziony zogurck kieszonkowy zloty repelir Z zlolą klapką. W kopercie znajdują sio, widocznie litery T. W. Pizy tymże zegarku znajduje się łańcuszek z drutu z pierścionkami złotcini, na ostatnim znajduje się popiersie Najjaśniejszego Króla Fryderyka Wilhelma III. z lanego żelaza w złoto oprawna, także też złota pieczątka, w której jest kamień karncol z literami T. W. wyryte mi . Gi, którzy są wstanie własności swoje do tego zegarku udowodnić, wzywają się niniejszem, aby w ciągu dni 14. do nas sie zgłosili, w przeciwnym bowiem zaś razie, względem tegol, zegarku podług prawa zadecydowane zostanie. Keinpno, dnia li). Listopada 1815. KróL Sąd Ziemsko - miejski. Ghcąc zdać sprawę Szanownym członkom towarzystwa tutejszej sali handlowej z dotychczasowego postępowania naszego i zasięgnąć oraz objaśnienia niektórych w praktyce zaszłych wątpliwości, wyznaczyliśmy do walnego zebrania dzień 19. (i rudnia b. r o godzinie 3ciej po południu, na które wszystkich miejscowych i zaunej-cowycli Szanownych członków uprzej. . . mIe zapIaszaUIV. Poznań, 22. *Li.-lopada 1845. Dy lekcy a t o w arzyst wasali handlowej. y\ alne zebranie towarzystwa 8 1 rnźy ogniowej odbędzie się dnia 1. Grudnia r. b. o "godzinie 6. wieczorem w sali posiedzeń rcprezenlautów, a które używając członków straży ogniowej i agentów towarzystw ogniowych, uwiadoiniainy, ż rftzdane zostaną statuta i oznaki pomiędzy członków i agentów. Kto by zaś życzył sobie obeznać się z celem towarzystwa, może nabyć statuta po 3 sgr. u kassyern tegoż lewarzystwn JI. Kizy żakowskiego cieśli, i w księgarni ZupaiJskiego. Poznań, dnia 25 Listopada 1845. DyreKcya straży ogniowej. Kiittner. Gliszczyński. Behr. A. Krzyżanowsk i. G. Fliege. Już potrzebowany, jednak w najlepszym stanie będący fortepian stoi tanio do sprzedania na placu Wilhelm. Nr. 16. na 2. piętrze p. I. ręce. Wysokiej Szlachcie i Szanownej Publiczności ośmielam się na nowo polecić niniejszein jak najmocniej mój (dawny) Hotelu la ville de Romę, na Wrocławskiej ulicy fci*« ij7tlf/ Uernńnhiej. Wiatr. 23. I.isloi 24. Dnia 28. Listopada 1815 Sfoprl. m fi l1r 1 -Ą 3\ /J; 5 4 4 4 5 4 I 4 4 4 4 4 4 5 4 4 IV a pr. kurant papIe- gołoramI. WIZ na. Ohlipi długu skarbowepo .. Oblipi premio W handlu morsie. Oblipi Marchii Elekt, i Ko« ej Oblipi miasta Derlina - Gdańska iv T. Listy zastawnie Pruss. Zachód. W. X 1 1 0znniisk. » dito Pruss. Wschód. · Pomorskie. March. Wek.i N. Nzlasl.iV .... dito od rza,du pnrauloMiinc l'r.4 drychsdory. Inne monety złote po 5 tal. Disconto. Ak ej e Djoiri żel. U crl. - Poczdanislućj Oblipi upieriY. U crl. -1 'nczdaiiis. Dropi iel. Magd. · Lipskiej Oblipi upierw. Mapd.-Lipskie . Drogi żel. Ilerl.-Anhaltskić.j Oblipi «pierw. Berł. -Anhallskie Dropi żel. Dyssel. Elbcrleld. Oblipi u pierw. Dyssel. - Elbrrf. Dropi żel. Keiiskićj Oblipi npierw. I teiiskic .... Dropi oj r/jolu paranlonaiic. Dropi żel. Górno- Szląsliicj . Oblipi npierw. Górno Szląsk. dilo Lit.lt.. · \ \ev \.H/. CŁ.Lit.A, \B. « · Mapdeh.-Halber«! Dr. żel. Wrocl.-Szwid"-Frcib. Oblipi li pierw. Wroc. Szw.-Fr. Ur. id. Hoim-Kolniiskie.j. Dropi ze). Dolno-Szląskićj Oblipi upierw. Doluo Szlnskićj 85} II{ 981 97J 96J 98 97* 102ł 951 97 98J 981 981 97» »3JI 13V, " i If! 118* 99 94A 96} 98i 97 12H 984,