DZIEJE FUNDACJI KS. LUDWIKI RADZIWIŁŁOWEJ
Nowością w życiu szkolne m była też ostra rewizja książek I zeszytów, powtarzająca się w regularnych odstępach czasu, ustanowiono też po jednorazowem zagrożeniu karę wydalenia uczenie za nieporządek i krnąbrność i karę tę niejednokrotnie stosowano. Cyrkularz o przestrzeganiu porządku przesłany został rodzicom. Nieco później zamiast egzaminów publicznych wprowadził dyrektor egzamina, które sam osobiście przeprowadzał w poszczególnych klasach w końcu miesiąca. Pozatem bardzo często urządzał inspekcje na lekcjach nauczycieli. Wszystkie te zarządzenia bez wątpienia miały swoje dobre strony i pewne wyniki dodatnie. Rygor szkolny wzmocnił się, ustalił. Natomiast sposób, w jaki dyrektor przeprowadzał te zmiany, był zbyt gwałtowny, a stosunki osobiste przybierały formy jaskrawe. Paraliżującą dla grona nauczycielskiego była kontrola metod nauczania i podjęte przez dyrektora narzucanie metod własnych. Gdyby metody te istotnie przedstawiały wyższe wartości, to i wówczas nie należało ich narzucać, ale umiejętnie przekonać o ich słuszności. Tymczasem, rzecz gorsza, metody dyrektora cechuje bezduszny szablon, brak im podstaw istotnie naukowych i twórczych, a przeważa mechanizm i ciasno pojęty utylitaryzm. Najjaskrawszym przykładem ignorancji metodycznej samego dyrektora jest jego podręcznik do geodrafji narzucony zakładowi, który spowodował fatalną zmianę w programie geografji. Herezją pedagogiczną był też istotnie program, przepisujący w klasie IV. nazwy krajów, mórz, zatok i wysp wszystkich części świata, w klasie III. nazwy jezior, rzek i gór na kuli ziemskiej, poczem w klasie II. przychodziła kolej na południową Europę, a w klasie I. na Australję i Amerykę. Program istotnie groteskowy. Również i podręcznik Bartha do t. zw. ćwiczeń myślowych i pamięciowych, przeznaczony dla klasy IV., będący czemś w rodzaju propedeutyki logiki i nauki klasyfikacji pojęć budzi zastrzeżenia co do trafności metod nowego dyrektora 1"2).
182) A. U. D Protokolle der Lehrerkonf. 1835-52. Jahresberichte der Luisenschule 1837-76.