POZNAŃSCY LEKARZE - CZŁONKOWIE POLSKIEJ AKADEMII NAUK
ANNA MARCINIAK
Powstanie Polskiej Akademii Nauk i kryteria doboru jej członków Polska Akademia Nauk została powołana ustawą z 30 października 1951 r.
(Dz. U. R. P. nr 57, poz. 391), której 1 art. stanowił: " (...) w oparciu o postępowe tradycje nauki polskiej i jej wielki dorobek, jako też o najlepsze osiągnięcia i doświadczenia wszystkich działających dotychczas instytucji i zrzeszeń naukowych, w szczególności Polskiej Akademii Umiejętności i Towarzystwa Naukowego Warszawskiego - powołuje się Polską Akademię Nauk". W momencie ustalenia pierwszego składu Akademii znalazło się w jej szeregach tylko 11 przedstawicieli nauki poznańskiej. Byli wśród nich profesorowie: Kazimierz Ąjdukiewicz, filozof i logik, Henryk Łowmiański, historyk oraz Zygmunt Wojciechowski, historyk prawa i twórca Instytutu Zachodniego, powołani na członków Wydziału I - Nauk Społecznych. Do Wydziału II - Nauk Biologicznych, obejmującego wówczas biologię, nauki rolnicze i leśne, lekarskie i weterynaryjne, powołany został rolnik i genetyk prof. Stefan Barbacki (jako członek korespondent). W Wydziale III - Nauk Matematyczno- Fizycznych, Chemicznych i GeologicznoGeograficznych znalazł się ówczesny rektor Uniwersytetu Poznańskiego, chemik prof. Jerzy Suszko. Wydział IV - N auk Technicznych w roku 1952 nie miał w Poznaniu żadnego przedstawiciela. Została stworzona jeszcze jedna kategoria, tzw. członków tytularnych PAN, którzy wówczas, w roku 1952, nie byli przypisani do żadnego z wydziałów. Tą kategorią członkostwa zaszczycono 41 uczonych polskich, byłych członków PAU. Wśród nich znaleźli się profesorowie z Poznania: AdolfChybiński, muzykolog, Jan Czekanowski, antropolog, ks. Szczęsny Dettloff, historyk sztuki, Józef Kostrzewski, archeolog, Zygmunt Moczarski, zootechnik i genetyk oraz historyk Kazimierz Tymieniecki 1 . 
Anna Marciniak
Wszyscy następni członkowie Akademii zostali, zgodnie z obowiązującą od początku istnienia PAN zasadą, wybrani przez członków dotychczasowych, w głosowaniu tajnym, na posiedzeniach Zgromadzenia Ogólnego Akademii. Początkowo istniały tylko cztery Wydziały PAN: I N auk Społecznych, II N auk Biologicznych, III N auk Matematycznych, Fizycznych i Chemicznych oraz IV Nauk Technicznych. W roku 1956 utworzono dwa nowe: V Nauk Rolniczych i Leśnych oraz VI Nauk Medycznych. Początkowo Wydział Nauk Medycznych nie posiadał w Poznaniu żadnego przedstawiciela. Władze PAN uważały, że w Poznaniu wystarczy dobrze działający Wydział Lekarski Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, wydający biuletyny, a nawet rozprawy obcojęzyczne, i początkowo nie widziały możliwości (zwłaszcza lokalowych) dla organizowania PAN-owskich placówek nauk medycznych w Wielkopolsce. Na lata 70. planowano budowę dalszych instytutów badawczych PAN w tzw. ośrodkach terenowych (czyli pozawarszawskich) , między innymi utworzenie instytutów medycyny doświadczalnej w Krakowie i Poznaniu. Pierwsza w Poznaniu placówka Wydziału VI PAN - Zakład Genetyki Człowieka PAN, przekształcony z Zakładu Genetyki Człowieka, funkcjonującego przy poznańskiej Akademii Medycznej od 1963 roku, został utworzony dnia 1 lipca 1974 r.

Powołanie Oddziału Polskiej Akademii Nauk w Poznaniu W dniu 17 grudnia 1971 r. doroczne Zgromadzenie Ogólne członków PAN, obradujące w Warszawie, podjęło uchwałę o powołaniu Oddziału PAN w Poznaniu. Uchwała ta, po zatwierdzeniu przez Radę Ministrów, weszła w życie z dniem 1 lutego 1972 r. Dnia 23 marca 1972 r. w Sali Malinowej Pałacu Działyńskich, pod przewodnictwem Prezesa PAN, prof. Włodzimierza Trzebiatowskiego, odbyło się pierwsze, inauguracyjne Zgromadzenie Ogólne Oddziału PAN w Poznaniu. Dokonano na nim wyboru Prezydium Oddziału (na kadencję 197274): pierwszym Prezesem tego Oddziału został prof. Gerard Labuda, jego zastępcą - prof. Władysław Węgorek. W początkach roku 1972 na 21 członków PAN zrzeszonych w Oddziale PAN w Poznaniu znalazło się sześciu przedstawicieli Wydziału I, jeden członek Wydziału II, trzech przedstawicieli Wydziału III, jeden Wydziału IV, siedmiu przedstawicieli Wydziału V oraz trzech członków Wydziału VI - Nauk Medycznych, w tym jeden członek rzeczywisty PAN, prof. Wiktor Dega i dwóch członków korespondentów: prof. Antoni Horst i prof. Witold Michałkiewicz. W roku 1976 członkiem rzeczywistym PAN został także prof. Olech Szczepski, który już wcześniej uczestniczył w pracach kilku komitetów naukowych działających przy PAN. Najwcześniej, bo w roku 1962, mianowano członkiem korespondentem prof.
Degę, który po siedmiu latach, w 1969 roku został członkiem rzeczywistym PAN.
W tym samym roku ze środowiska lekarskiego Poznania wybrano dwóch członków korespondentów PAN w osobach prof. prof. Horsta oraz Michałkiewicza. Pierwszy z nich otrzymał godność członka rzeczywistego PAN w roku 1980, drugi - w roku 1986. Prof. Szczepski natomiast został od razu powołany na członka rzeczywistego PAN. 
Wiktor Dega (1896-1995), ortopedia i traumatologia, rehabilitacja, członek korespondent od 1962, członek rzeczywisty PAN od 1969, członek Prezydium PAN 1963-1968 Urodził się 7 grudnia 1896 r. w Poznaniujako syn Wiktora, wicedyrektora Zakładu Ubezpieczeń, oraz Zofii z domu Korzbog- Tuchołka. W Poznaniu spędził dzieciństwo i młodość i tu działał przez większą część swojego życia. Uczęszczał do Gimnazjum św. Marii Magdaleny, w którym od 1912 roku należał do tajnej organizacji samokształceniowej, mianowicie do Towarzystwa Tomasza Zana, gdzie prowadził bibliotekę. Działał także w polskich drużynach strzeleckich, a od 1915 roku w Tajnej Organizacji Niepodległościowej (TON). Wybuch pierwszej wojny światowej zastał go w ostatniej klasie gimnazjalnej. Jako mieszkaniec zaboru pruskiego został zmuszony do służby warmii pruskiej i do udziału w wojnie (1915-18). W roku 1918 zdał w Koblencji tzw. wojenną maturę, po czym podjął studia na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Berlińskiego. Na wieść o przygotowaniach do powstania wielkopolskiego wrócił do Poznania i włączył się do prac konspiracyjnych. Brał udział w powitaniu Ignacego Paderewskiego i ubezpieczaniu jego przejazdu przez miasto. W momencie wybuchu powstania, razem z grupami ochotników skoszarowanych przy ul. Solnej, rozbrajał załogę magazynów przy ul. Artyleryjskiej, brał udział w akcji na Starym Rynku oraz przy rozbrajaniu obsady poczty przy Dworcu Głównym. Po przeniesieniu do koszar Szostaków przy ul. Bukowskiej, pełnił, w stopniu kaprala, funkcję sekcyjnego w 2 kompanii 2 Pułku Poznańskiego. Brał ponadto udział w zajęciu lotniska na Ławicy 6 stycznia 1919 r. oraz w innych operacjach powstańczych w Wielkopolsce. Po zaprzysiężeniu wojsk powstańczych przez gen. Józefa Dowbor- Muśnickiego znalazł się w 6 kompanii, 2 baonie 1 Pułku Strzelców Wielkopolskich. Od 5 lutego 1919 r. uczestniczył w walkach na froncie północnym o Kcynię i Nakło, m.in. pod Rynarzewem i pod Paterkiem (tu dowodził walkami). Po miesiącu otrzymał awans na podporucznika piechoty i dowództwo 7 kompanii 1 Pułku Strzelców Wielkopolskich, w której znaleźli się także jego koledzy gimnazjalni, dawni członkowie organizacji niepodległościowych. Do roku 1921 służył w Wojsku Polskim. Urlopowany z wojska, w roku akademickim 1919/20, kontynuował studia medyczne na Uniwersytecie Warszawskim, na kursach zorganizowanych dla
Ryc. 1. Prof Wiktor Dega 
Anna Marciniak
medyków z Poznania, gdyż na utworzonym wiosną 1919 roku Uniwersytecie Poznańskim (noszącym wówczas miano Wszechnicy Piastowskiej) nie było jeszcze Wydziału Lekarskiego. Dopiero w roku 1922, po ustabilizowaniu się Wydziału Lekarskiego na UP (utworzonego jesienią 1920 roku) Wiktor Dega przeniósł się do Poznania i ukończył studia we wrześniu 1924 roku, uzyskując tytuł doktora wszech nauk lekarskich. W latach 1924-1931 specjalizował się w ortopedii i chirurgii ortopedycznej jako asystent Kliniki Ortopedycznej UP, pod kierunkiem profesora Ireneusza Wierzejewskiego (1881-1930), twórcy ortopedii polskiej. Była to pierwsza uniwersytecka klinika ortopedyczna w Polsce. Od roku 1926 pracował także jako asystent w Studium Wychowania Fizycznego UP i prowadził zajęcia z gimnastyki leczniczej i masażu. Od 1928 roku kierował poradnią sportowo-lekarską w Poznaniu, a od roku 1930 zorganizował w szkołach powszechnych Poznania pierwsze w Polsce bezpłatne kursy gimnastyki leczniczo-wyrównawczej dla dzieci z wadami postawy. Były to początki zainteresowań Wiktora Degi problematyką rehabilitacji i gimnastyki leczniczej, a także początki jego działalności społecznej. Specjalizację uzupełniał studiami dokształcającymi w ośrodkach europejskich. W roku akademickim 1925/26 otrzymał stypendium rządu francuskiego i pracował pod kierunkiem prof. Gabriela Nove-Josseranda w Klinice Chirurgii Dziecięcej i Ortopedii w Lyonie oraz u prof. Ludwika Ombredanne'a w Klinice Ortopedycznej w Paryżu. W roku 1927 pracował jako wolontariusz w Istituto Ortopedico Rizzoli w Bolonii u prof. Vittorio Puttiego. Doskonalił swoje wykształcenie także w 1932 roku w Uniwersyteckiej Klinice Ortopedycznej i Zakładzie dla Kalek w Sztokholmie u prof. Patryka Haglunda. Wszystkie te kontakty dały początek wieloletnim przyjaźniom i współpracy. W latach 1931-37 zajmował stanowisko prymariusza w Poznańskim Zakładzie Ortopedycznym im. Bronisława Saturnina Gąsiorowskiego. Habilitował się w roku 1933 na podstawie dysertacji Badania Z dziedziny etiologii i patogenezy wrodzonego zwichnięcia biodra. Po habilitacji, do wybuchu II wojny światowej, wykładał ortopedię i traumatologię dla studentów medycyny Uniwersytetu Poznańskiego. W okresie od listopada 1938 do 31 sierpnia 1939 r. był ordynatorem Oddziału Ortopedycznego Szpitala Miejskiego w Bydgoszczy.
W sierpniu 1939 roku Wiktor Degajako lekarz-kapitan rezerwy Wojska Polskiego został zmobilizowany i brał udział w kampanii wrześniowej w szeregach Armii Pomorze. Dnia 10 września 1939 r. został ranny w bitwie pod Kutnem, a 17 września w Dobrzelinie dostał się do niewoli niemieckiej, razem z pacjentami i obsadą szpitala wojskowego. Został przekazany wraz z chorymi do Szpitala Ujazdowskiego w Warszawie 1 kwietnia 1940 r., gdzie zwolniono go ze służby wojskowej. W tym samym miesiącu przeszedł do cywilnej służby zdrowia i został ordynatorem oddziału chirurgii dziecięcej w Szpitalu Karola i Marii w Warszawie. Podczas powstania warszawskiego pracował jako chirurg w punkcie opatrunkowym w lecznicy "Sano" przy ul. Lwowskiej. Następnie wraz ze Szpitalem Karola i Marii ewakuował się do Włodzimierzowa pod Piotrkowem Trybunalskim. Po wojnie w 1945 roku otrzymał propozycje objęcia trzech katedr ortopedii: w Warszawie, we Wrocławiu i w Poznaniu. Wybrał rodzinne miasto i dnia 5 grud
nia 1945 r. objął kierownictwo Katedry i Kliniki Ortopedycznej Uniwersytetu Poznańskiego. W styczniu 1946 roku otrzymał nominację na profesora nadzwyczajnego. Mając na uwadze olbrzymią liczbę inwalidów, jaką zostawiła II wojna światowa (liczba okaleczeń narządów ruchu wynosiła 80% wszystkich zranień), prof. Dega poświęcił cały swój czas i talent organizatorski nowoczesnej rehabilitacji, stając się jej twórcą w Polsce oraz współtwórcą w świecie. Zorganizował od podstaw Klinikę Ortopedyczną wraz z Oddziałem Rehabilitacji, warsztatami ortopedycznymi, pracownią psychologiczno-socjalną, szkołą podstawową, poradniami specjalistycznymi, pracownią anatomopatologiczną, pracowniami patofizjologii i biomechaniki. Stanowiło to bazę materialną dla wszechstronnej działalności leczniczej, naukowej i dydaktycznej. Klinika Ortopedyczna w Poznaniu stała się ośrodkiem nowoczesnej myśli rehabilitacyjnej w Polsce. Ministerstwo Zdrowia, w dowód uznania dla metod prof. Degi, powołało go 1 grudnia 1950 r. na stanowisko Krajowego Specjalisty do Spraw Rehabilitacji. Ułatwiło to znacznie opanowanie dwu epidemii choroby Heinego- Medina (poliomyelitis) jakie wybuchły w Polsce w latach 1951 i 1958, m.in. poprzez ujednolicenie, według wskazówek prof. Degi, metod leczenia oraz postępowania usprawniającego wobec dzieci i osób dorosłych dotkniętych tą chorobą. W listopadzie 1956 roku otrzymał nominację na profesora zwyczajnego. Dzięki jego staraniom w 1959 roku uruchomiony został w Poznaniu pierwszy w Polsce Ośrodek Szkoleniowy przy Klinice Ortopedycznej Akademii Medycznej, prowadzący systematyczne kursy dokształcające dla lekarzy, instruktorów wychowania fizycznego, pielęgniarek i terapeutów zajęciowych. Wreszcie w roku 1960 powstała w Poznaniu pierwsza w Polsce, a także i w Europie, Katedra Medycyny Rehabilitacyjnej, przekształcona z czasem w Instytut Ortopedii i Rehabilitacji Akademii Medycznej.
W roku 1960, na usilne prośby lokalnych władz administracyjnych oraz sugestie Ministerstwa Zdrowia, zgodził się przyjąć funkcję rektora Akademii Medycznej w Poznaniu, utworzonej w 1950 roku z dawnego Wydziału Lekarskiego UP. Był piątym rektorem AM (poprzednicy: Tadeusz Kurkiewicz - 1950-52, Jan Roguski - 1953-55, Anatol Dowżenko - 1955/56, Antoni Horst - 1956-1960) i objął ster uczelni w momencie dla niej niepomyślnym, gdy po krótkiej "odwilży" październikowej nasilały się naciski polityczne władz administracyjnych i partyjnych na władze rektorskie. Był to również okres silnych konfliktów i wypaczeń wewnątrz administracji uczelni. Dlatego też dnia 1 lutego 1962 r. zrezygnował z funkcji rektora, tłumacząc to - nie tylko dla zachowania pozorów - nagłym pogorszeniem stanu zdrowia. Jego następcą (na kadencję 1962-64) został pediatra prof. O lech Szczepski. Działalność naukowa prof. Degi szybko zyskała rozgłos światowy. W1957 roku został powołany na eksperta Światowej Organizacji Zdrowia w sprawach rehabilitacji. Obowiązki te pełnił przez dwie kadencje do 1967 roku. W roku 1970 na posiedzeniu Biura Europejskiego Światowej Organizacji Zdrowia prof. Dega przedstawił polską koncepcję kompleksowej rehabilitacji, którą przyjęto jako model godny naśladowania. 
Anna Marciniak
Dorobek naukowy prof. Wiktora Degi obejmuje niemal wszystkie działy ortopedii. Składa się nań ok. 300 publikacji, w tym kilka obszernych monografii oraz wysoko ceniony podręcznik pod jego redakcją pL Ortopedia i rehabilitacja, którego dwa wydania (1964,1968) zostały w krótkim czasie wyczerpane. Od 1948 roku był naczelnym redaktorem periodyku "Chirurgia Narządów Ruchu i Ortopedia Polska". Wchodził w skład Rady Naukowej wydawnictwa "Excerpta Medica" oraz Rady Naukowej "American Journal of Orthopaedic Surgery" .
Reprezentował naukę polską na licznych międzynarodowych zjazdach i kongresach naukowych (w Anglii, Austrii, Belgii, Czechosłowacji, Danii, Francji, Holandii, Hiszpanii, Grecji, Meksyku, Niemieckiej Republice Demokratycznej, Republice Federalnej Niemiec, Rumunii, Szwajcarii, Szwecji, USA, a także na Węgrzech, we Włoszech i w ZSRR). Wykładał w wielu czołowych ośrodkach ortopedycznych w Europie i Ameryce. Był członkiem ponad 30 towarzystw naukowych krajowych i zagranicznych, m.in. Amerykańskiej Akademii Chirurgów Ortopedycznych, Włoskiego Towarzystwa Ortopedii i Traumatologii oraz Akademii Chirurgów Francuskich w Paryżu. Otrzymał aż sześć doktoratów honoris causa, z których pierwszy nadany mu został przez Akademię Medyczną w Poznaniu (w roku 1969), następne - przez Akademie Medyczne we Wrocławiu (1973), Krakowie (1974) i Łodzi (1977), przez Uniwersytet w Halle (1977) oraz przez Akademię Wychowania Fizycznego w Poznaniu (1979). W roku 1962 powołano go na członka korespondenta PAN w jej Wydziale VI - Nauk Medycznych. W następnym roku wszedł w skład Prezydium PAN, pełniąc w nim funkcję członka do 1968 roku. W roku 1969 został członkiem rzeczywistym PAN. Uczestniczył także w pracach Komitetu Terapii Doświadczalnej PAN, a pod jego redakcją opublikowano 21 monografii z materiałami sesji naukowych Komisji Rehabilitacji, działającej przy tym komitecie pod jego przewodnictwem (1969-1988). Otrzymał wiele nagród oraz odznaczeń krajowych i zagranicznych. W 1966 roku, podczas X Kongresu Międzynarodowego Towarzystwa Rehabilitacji Inwalidów, otrzymał najwyższe światowe wyróżnienie w dziedzinie rehabilitacji - Nagrodę im. Alberta Laskera. Rok 1973 przyniósł kolejny zaszczyt w postaci Nagrody im. Alfreda Jurzykowskiego, odebranej w Nowym Jorku. W 1985 roku otrzymał Warszawski Krzyż Powstańczy. Otrzymał także wiele wyróżnień i nagród społecznych, resortowych i regionalnych. Jego rodzinne miasto, nagradzało go kilka razy: po raz pierwszy otrzymał Nagrodę Naukową Miasta Poznania 23 lutego 1951 r., po raz wtóry - w lipcu 1974 roku. W roku 1970 został wybrany naj popularniejszym Wielkopolaninem Roku. Od dzieci otrzymał Order Uśmiechu nr 1. Spośród uczniów prof. Wiktora Degi 14 zostało profesorami, czterech docentami, a liczni lekarze specjaliści z dziedziny ortopedii i traumatologii oraz rehabilitacji, wykształceni w jego szkole, kontynuują dzieło jego życia w kraju i za granicą. We wrześniu 1967 roku prof. Dega przeszedł na emeryturę, która bynajmniej nie stała się dla niego okresem spoczynku. Dożył bardzo sędziwego wieku - 98 lat, 
służąc swoją wiedzą fachową prawie po kres życia, który nastąpił w dniu 16 lutego 1995 r. W roku 1928 ożenił się z Marią Żelewską, lekarzem pediatrą, z którą miał troje dzieci: Barbarę (ur. 1932), historyka sztuki; Zofię (ur. 1934) zam. Szafran, chemika, profesora Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza oraz Michała (ur. 1944), inżyniera leśnictwa, pracownika Instytutu Ochrony Roślin w Winnejgórze. Swoje rękopisy, dyplomy i dokumenty przekazał do Zakładu Historii Nauk Medycznych Akademii Medycznej w Poznaniu, gdzie trafiła także część jego księgozbioru. W roku 1996, w stulecie urodzin prof. Degi, nazwano jego imieniem Szpital Kliniczny nr 4 w Poznaniu, przy ul. 28 Czerwca 1956 r. W 1995 roku Liceum Ogólnokształcące nr XV w Poznaniu przyjęło go za patrona.
W dniu 16 lutego 2000 r. ogłoszono wyniki plebiscytu "Głosu Wielkopolskiego" na 10 najbardziej wpływowych Wielkopolan XX wieku. Prof. Wiktor Dega zajął na tej liście drugie miejsce (po Cyrylu Ratajskim), co dowodzi żywej o nim pamięci wśród społeczności Poznania i całej Wielkopolskf.
Witold Michałkiewicz (1914-1998), ginekologia i położnictwo, członek korespondent 1969, członek rzeczywisty PAN 1986, Sekretarz Naukowy Oddziału PAN w Poznaniu 1984-1989 Urodził się 17 listopada 1914 r. w Kleczy Dolnej, pow. Wadowice, jako syn nauczyciela gimnazjum wadowickiego Próchnik. Był wnukiem flisaka Franciszka i Teresy z Andersów, rodem z Ulanowa nad Sanem. W 1919 roku rodzina przeniosła się do Poznania, gdzie Mieczysław Michałkiewicz otrzymał posadę nauczyciela języka polskiego w Gimnazjum św. Marii Magdaleny, W tej szkole rozpoczęli później naukę jego obydwaj synowie, Witold i Maciej. W okresie gimnazjalnym Witold Michałkiewicz wykazywał zainteresowania humanistyczne i zamierzał studiować polonistykę. Wbrew przekonaniom rodziców i swojego profesora, w 1932 roku zapisał się na Wydział Lekarski Uniwersytetu Poznańskiego i w 1938 roku uzyskał dyplom lekarza. Przed ukończeniem studiów rozpoczął pracę zawodową w Szpitalu Sióstr Elżbietanek przy ul. Łąkowej w Poznaniu, pod kierunkiem wybitnego chirurga dra Schliengmanna.
Ryc. 2. Prof. Witold Michałkiewicz 
Anna Marciniak
W roku 1938 powołany został do obowiązkowej służby wojskowej w Centrum Wyszkolenia Sanitarnego, a po wybuchu II wojny światowej skierowano go do Poznania, gdzie przypadkowo znalazł się w batalionie strażniczym. Była to ostatnia jednostka Wojska Polskiego, która opuszczała Poznań w 1939 roku i która musiała wykonać rozkaz wysadzenia mostu Chwaliszewskiego. Batalion rozbity został po bitwie nad Bzurą, a podchorąży Witold Michałkiewicz dostał się do niewoli niemieckiej. W październiku 1939 roku uciekł z obozu jeńców w Żyrardowie. W przebraniu cywilnym wrócił na krótko do Poznania, gdzie nie zastał już nikogo ze swojej rodziny. Udał się do Krakowa, tam nawiązał kontakt z prof. Januarym Zubrzyckim, dyrektorem Kliniki Położniczo-Ginekologicznej i podjego kierunkiem rozpoczął specjalizację. Po jej ukończeniu, od października 1944 roku pracował na oddziale chirurgicznym szpitala św. Łazarza w Krakowie. W początkach marca 1945 Loku powrócił do Poznania i rozpoczął pracę jako ginekolog w Klinice Położnictwa i Chorób Kobiecych Uniwersytetu Poznańskiego, przy ul. Polnej. Tam przeszedł kolejne szczeble kariery zawodowej i naukowej, od starszego asystenta do ordynatora. W 1946 roku Witold Michałkiewicz uzyskał stopień doktora medycyny, na podstawie pracy Zadanie promieni Roentgena w położnictwie w zakresie rozpoznawania zwężeń miednicy. W 1955 roku został mianowany docentem, a w 1961 roku - profesorem nadzwyczajnym. Oprócz działalności zawodowej i pracy naukowej prowadził zajęcia dydaktyczne. W roku 1950, po przejęciu Kliniki Położnictwa przez wydzieloną z UP Akademię Medyczną (nazywaną początkowo - od 1 stycznia do 2 marca 1950 r. - Akademią Lekarską), pracował na stanowisku adiunkta pod kierunkiem prof. dra Ireneusza Roszkowskiego, który zapoczątkował nową linię rozwojową położnictwa polskiego, skoncentrowaną na walce z uszkodzeniami oraz śmiertelnością płodów i noworodków. Klinika zorganizowała pierwszą w kraju naradę, która odbyła się w Poznaniu w 1950 roku i doprowadziła do powstania Sekcji Medycyny Perinatalnej Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego. Twórczym rozwinięciem koncepcji prof. dra Ireneusza Roszkowskiego stało się włączenie sposobu badań klinicznych i naukowych popłodu (łożysk i błony płodowej) do programu badań kliniki, a po wielu trudach - rozwiązanie tego problemu dzięki połączeniu zasady badań morfologicznych i czynnościowych łożyska ze zjawiskami klinicznymi postrzeganymi u kobiety ciężarnej i rodzącej oraz u noworodka. Osiągnięciem dużej miary stało się udoskonalenie metod badania pośmiertnego obumarłych płodów i noworodków, łącznie z bardzo specjalistycznymi badaniami centralnego układu nerwowego. Poznańskie piśmiennictwo na ten temat zostało bardzo wysoko ocenione w światowej literaturze naukowej, a klinika na Polnej była wówczas jedną z niewielu na świecie, które zajmowały się tymi zagadnieniami. Klinika zajmowała się wykrywaniem wczesnych postaci raka lub zmian przedrakowych w narządach rodnych kobiety. Od 1964 roku powołano przy klinice ośrodek badań nad różnicowaniem guzów nowotworowych jajników - jedną z dziesięciu tego typu placówek przy Światowej Organizacji Zdrowia. 
W 1956 roku prof. W. Michałkiewicz brał udział w Międzynarodowym Kongresie Ginekologów w Moskwie, a w 1959 roku - w Paryżu. W tym samym roku był stypendystą Międzynarodowej Federacji Planowania Rodziny w Londynie. W latach 1956-59 pełnił obowiązki specjalisty w zakresie położnictwa i ginekologii dla województwa poznańskiego, a od 1960 roku - także województwa zielonogórskiego. W latach 1962-64 był prorektorem Akademii Medycznej w Poznaniu, a w latach 1964-1972 - przez trzy kadencje - rektorem tej uczelni. Był ostatnim rektorem AM pochodzącym z wyboru Senatu oraz pierwszym rektorem z nominacji (po zmianie Ustawy o szkołach wyższych w 1965 roku). Doprowadził wówczas do rozwoju kadrowego oraz instytucjonalnego i lokalowego Akademii Medycznej w Poznaniu (Instytut Pediatrii, Katedra i Klinika Chorób Psychicznych, Klinika Rehabilitacji). Dużo wysiłku włożył także w rozwój nauczania przed- i podyplomowego lekarzy, a dla studentów przygotował dwa podręczniki: Ginekologia i Położnictwo, które doczekały się czterech wznowień i z których pomocy korzystały liczne pokolenia studentów we wszystkich akademiach medycznych w Polsce. Jego dorobek naukowy obejmuje ponad 400 publikacji, w tym siedem książek. W 1967 roku uzyskał tytuł profesora zwyczajnego, a w roku 1969 powołany został na członka korespondenta Polskiej Akademii Nauk. W 1986 roku wybrany został na członka rzeczywistego PAN. W latach 1984-89 pełnił funkcję Sekretarza Naukowego Oddziału PAN w Poznaniu. Na tym stanowisku dążył do integrowania rozwoju nauki w regionie poznańskim, przyczynił się także do uratowania niszczejącego pałacu w Będlewie pod Poznaniem i przeznaczenia go na Ośrodek Konferencyjny PAN. Za jego kadencji przygotowano i rozpoczęto budowę Ośrodka Nauki Polskiej Akademii Nauk przy ul. Wieniawskiego w PoznanIu. Od 1 maja 1970 r. był przez 15 lat dyrektorem Instytutu Ginekologii i Położnictwa Akademii Medycznej w Poznaniu, gdzie pełnił równocześnie obowiązki kierownika Kliniki Ginekologii. Pod jego kierunkiem habilitowało się w Instytucie 19 docentów, z których większość uzyskała potem tytuły profesorskie. W latach 1965-68 był przewodniczącym Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego; w roku 1968 organizował XVII Zjazd PTG w Poznaniu, wykazując duży talent organizacyjny. Był członkiem Komisji Medycyny Doświadczalnej Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, członkiem Zespołu Problemowego Wad i Uszkodzeń Płodów i Noworodków PAN, członkiem komitetu redakcyjnego "Ginekologii Polskiej". Od roku 1961 należał do PZPR, był także członkiem Komisji Zdrowia Komitetu Wojewódzkiego PZPR w Poznaniu. Działał w Stowarzyszeniu Krzewienia Kultury Laickiej oraz w Towarzystwie Świadomego Macierzyństwa. Zajmował się szerzeniem oświaty sanitarnej w popularnych periodykach. W roku 1985 przeszedł na emeryturę. Zmarł w Poznaniu 11 sierpnia 1998 roku i został pochowany w Alei Zasłużonych na cmentarzu junikowskim. Pozostawił żonę Ernestynę Marię z domu Espenhan (zm. w 1999 r.) oraz dwie córki, Barbarę i Justynę3. 
Anna Marciniak
Olech Szczepski (1914-1980), medycyna, pediatria, członek rzeczywisty PAN od 1976 Urodził się 17 kwietnia 1914 r. w Poznaniu, w rodzinie drukarza i wydawcy Czesława Cezarego oraz Jadwigi z Żurkowskich. W latach 1923-1932 był uczniem Gimnazjum św. Marii Magdaleny w Poznaniu. Po uzyskaniu świadectwa dojrzałości w 1932 roku rozpoczął studia na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Poznańskiego. Dyplom lekarza otrzymał w czerwcu 1938 roku. Powołany we wrześniu 1938 roku do czynnej służby wojskowej, skończył Szkołę Podchorążych Sanitarnych Rezerwy, a następnie odbył praktykę w 3 Pułku Lotniczym w Poznaniu. Brał udział w kampanii wrześniowej jako lekarz-podchorąży w 32 Eskadrze Liniowej Samolotów Lekkiego Bombardowania. Dnia 19 września 1939 r. został ewakuowany ze swym oddziałem i przejściowo internowany w obozie wojskowym w Banreve na Węgrzech. Po trzech miesiącach uciekł z obozu i przez Jugosławię przedostał się do Grecji, stamtąd statkiem dotarł do Marsylii. Po wstąpieniu do oddziałów Wojska Polskiego we Francji, pełniąc funkcję dowódcy plutonu sanitarnego, przeszedł szlak bojowy Dywizji Strzelców Karpackich gen. Kopańskiego (Francja, Środkowy Wschód, Północna Afryka). Jako lekarz liniowy uczestniczył w walkach pod Tobrukiem i Monte Cassino; za szczególne poświęcenie i odwagę został odznaczony Krzyżem Walecznych, a następnie awansowany do stopnia porucznika. W latach 1945-47 pracował jako lekarz w oddziałach chirurgicznych, zakaźnych i dermatologicznych w polskich, angielskich i hinduskich szpitalach wojskowych na Zachodzie. Po powrocie do kraju w 1947 roku rozpoczął pracę w klinikach Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Poznańskiego. W Klinice Chorób Dziecięcych przeszedł kolejno wszystkie szczeble kariery: pomocniczego pracownika nauki pod kierownictwem prof. Karola Jonschera, wybitnego pediatry, który zasłynął jako znawca gruźlicy wieku dziecięcego, choroby Heinego- Medina oraz Al patofizjologii wcześniaków i noworodków, a także społecznej problematyki pediatrycznej. W klinice prof. Jonschera uzyskał II stopień specjalizacji z pediatrii. W 1949 roku doktoryzował się na podstawie pracy pt. Leczenie streptomycynę ostrych, pierwotnych postaci gruźlicy dziecięcej. Gruźlica dziecięca stała się także dziedziną jego późniejszych badań naukowych, na podstawie których Ryc. 3. Prof. Olech Szczep ski powstało kilkanaście publikacji.

Kiedy w roku 1951 wybuchła w Polsce epidemia choroby Heinego-Medina, zorganizował w Poznaniu szpital zakaźny na 200 łóżek dla dzieci chorych na poliomyelitis, przejmując na ten cel budynek Państwowego Zakładu Ubezpieczeń przy ul. Mickiewicza. Szpitalem kierował przez półtora roku, przygotowując kadrę lekarzy do walki z chorobą Heinego-Medina. Opublikował także kilka prac dotyczących tej choroby. Po powrocie do Kliniki Chorób Dziecięcych kontynuował badania nad gruźlicą wieku dziecięcego i w kwietniu 1955 roku uzyskał tytuł docenta na podstawie pracy Znaczenie rozpoznawcze i rokownicze badań płynu mózgowo-rdzeniowego w gruźliczYm zapaleniu opon mózgowo-rdzeniowych u dzieci, opublikowanej w 1957 roku. W okresie choroby prof. Karola Jonschera zastępował go w klinice, wykładał pediatrię dla studentów IV roku medycyny (od roku akademickiego 1953/54) oraz przez trzy lata pełnił obowiązki specjalisty wojewódzkiego w zakresie pediatrii (1953-55). Od 1 marca do 31 maja 1956 r. został oddelegowany przez Ministerstwo Zdrowia do Białegostoku, gdzie kierował Katedrą i Kliniką Chorób Dzieci w tamtejszej Akademii Medycznej oraz wykładał diagnostykę, terapię i profilaktykę chorób dziecięcych. W grudniu 1956 roku powierzono mu organizację i kierownictwo nowo utworzonej II Katedry i Kliniki Chorób Dziecięcych Akademii Medycznej w Poznaniu, działającej początkowo w budynku Wojewódzkiego Szpitala Dziecięcego przy ul. św. Józefa, a od 1 maja 1961 r. - w zaadaptowanych pomieszczeniach przy ul. Jackowskiego 42. Przez wiele lat był konsultantem naukowym w zakresie ftyzjopediatrii w Ośrodku Walki z Gruźlicą w Poznaniu oraz w sanatoriach przeciwgruźliczych dla dzieci w Ludwikowie i w Kiekrzu pod Poznaniem. Przez 10 lat (1958-1967) pełnił także obowiązki specjalisty wojewódzkiego w zakresie pediatrii na terenie woj. olsztyńskiego. W 1961 roku otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego. W tym samym roku wstąpił do PZPR. W latach 1960-62 pełnił funkcję dziekana Wydziału Lekarskiego Akademii Medycznej w Poznaniu. Po rezygnacji prof. Wiktora Degi w lutym 1962 roku został szóstym z kolei rektorem tej uczelni i godność tę przekazał w roku 1964 prof. Witoldowi Michałkiewiczowi. Na przełomie lat 1968/69 był pełnomocnikiem Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej w rozpoczynającym działalność Instytucie Pediatrii w Krakowie. W 1969 roku objął stanowisko dyrektora budującego się Instytutu Pediatrii w Poznaniu przy ul. Szpitalnej. Wykazał się perspektywicznym myśleniem i zmysłem organizacyjnym, czemu ta zintegrowana placówka naukowa zawdzięcza strukturę i kierunki badawcze. Przede wszystkim rozwinął w niej nefrologię, kardiologię i endokrynologię. Interesował się również auksologią, metabolizmem i genetyką. Pediatrię rozumiał niejako wąską specjalność, lecz szeroko pojętą medycynę wieku rozwojowego, obejmującą okres od O do 18 lat. Przy tym, z uwagi na specyfikę medyczno-społeczną, uważał za celowe wyodrębnienie efebologii, tj. medycyny wieku młodzieńczego. W kierowanym przez niego Instytucie Pediatrii rozwinęła się również hematologia, gastroenterologia oraz 
Anna Marciniak
kardiochirurgia, urologia i otolaryngologia dziecięca. Obowiązki dyrektora Instytutu Pediatrii Akademii Medycznej w Poznaniu pełnił do czerwca 1980 roku. W latach 1969-1974 był jednocześnie dyrektorem Państwowego Szpitala Klinicznego nr 5 Akademii Medycznej w Poznaniu (przy ul. Szpitalnej). W 1975 roku został specjalistą regionalnym w zakresie pediatrii i medycyny szkolnej. W badaniach naukowych zajmował się zagadnieniami gruźlicy, zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, zakażeniami gronkowcowymi u niemowląt, badaniem płynu mózgowo-rdzeniowego i leczeniem stanów porażeniowych w chorobie Heinego-Medina. Opracował także kilka podręczników, m.in. Propedeutykę pediatrii (1968) razem z Marią Goncerzewicz; jest współautorem Rentgenodiagnostyki urologicznej wieku dziecięcego (1972), Endokrynologii wieku rozwojowego (1974), Psychiki dziecka karłowatego (1965, z B. Gręzicką). W 1980 roku ogłosił esej Uczony nie ma prawa mówić nieprawdy. Zajmował się także biografiami lekarzy poznańskich oraz dziejami Akademii Medycznej w Poznaniu. Łącznie opublikował ok. 200 prac naukowych. W latach 1959-1980 przeprowadził ponad 3 tys. egzaminów dyplomowych z pediatrii, które notował we własnej dokumentacji. Był promotorem 37 doktorantów i opiekunem 9 habilitacji, recenzował nadto 49 prac doktorskich i 120 rozpraw habilitacyjnych. Pod jego kierunkiem uzyskało specjalizację z pediatrii I stopnia - 56 oraz II stopnia - 53 lekarzy. W latach 1963-1972 był członkiem Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego, a od 1973 roku - członkiem Centralnej Komisji ds. Kadr Naukowych przy Prezesie Rady Ministrów. Uczestniczył w pracach rad naukowych przy Ministrze Zdrowia i Opieki Społecznej oraz w pracach Instytutu Matki i Dziecka w Warszawie. Od 1977 roku przewodniczył Radzie Naukowej Szpitala-Pomnika Centrum Zdrowia Dziecka w Międzylesiu koło Warszawy.
W 1956 roku został członkiem Międzynarodowego Towarzystwa Pediatrycznego, w latach 1970-77 pełnił obowiązki wiceprezesa Polskiego Towarzystwa Pediatrycznego. Należał także do Polskiego Towarzystwa Endokrynologicznego i do Polskiego Towarzystwa Lekarskiego. Od 1960 roku był członkiem Wydziału Lekarskiego PTPN. Brał także udział w pracach kilku komitetów PAN, a w 1976 roku został członkiem rzeczywistym PAN.
Uczelnia macierzysta - Akademia Medyczna w Poznaniu - nadała mu tytuł doktora honoris causa w 1975 roku. Za zasługi organizacyjne i dydaktyczne oraz osiągnięcia naukowe otrzymał m.in. Krzyż Kawalerski (1967) i Krzyż Oficerski (1974) OOP, Medal Komisji Edukacji Narodowej (1974), Medal Mikołaja Kopernika PAN (1975), Medal30-1ecia PRL, Odznakę Zasłużonego Nauczyciela PRL (1980) i liczne odznaczenia resortowe i regionalne. W 1966 roku za osiągnięcia w dziedzinie endokrynologii dziecięcej wyróżniony został indywidualną Nagrodą Naukową Miasta Poznania i Woj. Poznańskiego. Otrzymał także dwukrotnie nagrodę indywidualną I stopnia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej (1968 i 1973) orazjeden raz zespołową nagrodę I stopnia za pracę w dziedzinie nefrologii dziecięcej (1973). Z odznaczeń wojennych i wojskowych otrzymał dwukrotnie Krzyż Walecznych (1944 i 1945), Krzyż Monte Cassino oraz włoski Croce al Merito di Guerra i brytyjskie Gwiazdy za wojnę 1939-45. 
W 1974 r. wyróżniony został także przez dzieci Orderem Uśmiechu (nr 3), który cenił szczególnie, gdyż zawsze był oddany swoim pacjentom. Był wzorem pracowitości i postawy etycznej. Nieprzypadkowo powierzono mu na Akademii Medycznej prowadzenie wykładów z zakresu deontologii lekarskiej. Zmarł nagle w dniu 24 czerwca 1980 r. i został pochowany w Alei Zasłużonych na cmentarzu junikowskim w Poznaniu 4 .
Antoni Horst (ur. 1915), medycyna, genetyka człowieka, członek korespondent od 1969, członek rzeczywisty PAN od 1980 Urodził się 4 czerwca 1915 r. w Zakrzewie, na Ziemi Złotowskiej,jako synAntoniego i Gertrudy z Brzostowiczów, właścicieli 20-hektarowego gospodarstwa rolnego. Był wnukiem Augusta Horsta, wójta gminy Zakrzewo, ożenionego z Polką, z domu Sioda. Rodzina była bardzo liczna, miał dziewięciu braci i dwie siostry. W trosce o przyszłość tak licznej gromadki rodzice starali się o kształcenie swoich dzieci, posyłając je na kursy nauczycielskie i do polskich gimnazjów. Anntoni uczęszczał do szkoły powszechnej w Zakrzewie, a w roku 1926 rozpoczął naukę w gimnazjum klasycznym w Chojnicach, gdzie zdał maturę w 1934 roku. Wbrew żądaniom ks. Domańskiego, proboszcza z Zakrzewa i prezesa Związku Polaków w Niemczech, nie wybrał kariery duchownej ani nauczycielskiej i w roku 1934 rozpoczął studia na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Poznańskiego. W czasie studiów pracował jako asystent wolontariusz w Zakładzie Fizjologii, w Zakładzie Chemii Fizjologicznej UP oraz na Oddziale Chorób Wewnętrznych Szpitala Przemienienia Pańskiego w Poznaniu. Z powodu wybuchu wojny nie zdążył zaliczyć ostatniego trymestru studiów i zdać egzaminów końcowych. Od samego początku wojny był zajęty w ambulatorium Szpitala Przemienienia Pańskiego przy opatrywaniu rannych po nalotach lotnictwa niemieckiego na Poznań, a następnie przy ewakuacji rannych żołnierzy do centralnej Polski. Po zakończeniu działań wojennych powrócił do Poznania, gdzie został przez Niemców, wraz z innymi lekarzami polskimi, powołany do pomocniczej służby przeciwlotniczej, tzw. Luf tschutzu, wchodząc W skład oddziału Ryc. 4. Prof. Antoni Horst 
Anna Marciniaksanitarnego. Po powrocie do Poznania wstąpił do organizacji niepodległościowej "Ojczyzna". Po zorganizowaniu w Poznaniu Delegatury Zachodniej, w latach 1939-1941 pełnił w niej funkcję kierownika Wydziału Zdrowia i Opieki Społecznej, aż do likwidacji Delegatury. Dalsze lata okupacji spędził w Warszawie, przydzielony do pracy w tamtejszej Delegaturze Rządu i zaopatrzony w dokumenty na nazwisko doktora Zygmunta Borowczyka. Dokończył wówczas studia na Wydziale Lekarskim Tajnego Uniwersytetu Ziem Zachodnich, gdzie do połowy roku 1942 zdał wszystkie brakujące egzaminy dyplomowe. Otrzymał także przydział do szefostwa sanitarnego Korpusu Ziem Zachodnich Armii Krajowej, który miał organizować służbę zdrowia i opiekę społeczną na terenie Ziem Zachodnich z chwilą ich wyzwolenia. Rozpoczął pracę jako lekarz w Szpitalu Dzieciątka Jezus w Warszawie - najpierw u prof. Nitscha w Pracowni BakteriologicznoAnalitycznej, która podczas okupacji była tajnym Zakładem Mikrobiologii Uniwersytetu Warszawskiego. Następnie przeniósł się do II Kliniki Chorób Wewnętrznych UW, kierowanej przez prof. Witolda Orłowskiego, jednego z najlepszych ówczesnych internistów polskich. Uczestniczył tam w nauczaniu studentów tajnego Uniwersytetu Warszawskiego i w prowadzeniu badań naukowych, ograniczonych jednak warunkami okupacji. Podczas Powstania Warszawskiego, aż do stycznia 1945 roku, pełnił funkcję zastępcy szefa sanitarnego Obszaru Centralnego Armii Krajowej. Zorganizował wówczas w Milanówku pod Warszawą i w innych miejscowościach podwarszawskich (Grodzisk Mazowiecki, Pruszków, Podkowa Leśna, Brwinów, Grójec) opiekę nad 78 wysiedlonymi szpitalami warszawskimi i powstańczymi oraz nad ewakuowaną ludnością cywilną Warszawy. W samym Milanówku zorganizował dużą składnicę sanitarną w celu zaopatrywania ewakuowanych szpitali - zdobywał dla nich środki opatrunkowe, lekarstwa, bieliznę i koce, które przywożono z Krakowa, Częstochowy, Radomia, Kielc i z innych miast Generalnego Gubernatorstwa, za środki finansowe dostarczane przez Delegaturę Rządu. Na kilka dni przed ofensywą radziecką odmówił wojskowym władzom niemieckim wykonania rozkazu natychmiastowej ewakuacji szpitali, chroniąc w ten sposób chorych i personel medyczny (przewóz miał się odbywać wagonami towarowymi przy 20-stopniowym mrozie). Po przejściu ofensywy radzieckiej przez Milanówek i po ukonstytuowaniu się władz polskich natychmiast zmienił nazwisko Borowczyk na Horst. (Wcześniej nawet ślub z ówczesną studentką medycyny, Marią Haliną Soboczyńską, musiał zawrzeć pod zmienionym, konspiracyjnym nazwiskiem). Razem z żoną wrócił do Warszawy, gdzie został zaangażowany do pracy u prof. Witolda Orłowskiego jako starszy asystent w II Klinice Chorób Wewnętrznych Uniwersytetu Warszawskiego, mieszczącej się w zrujnowanym Szpitalu im. Dzieciątka Jezus. Był to okres bardzo ciężkiej pracy, zarówno lekarskiej, jak i fizycznej przy odgruzowywaniu szpitala. Na wezwanie prof. Jana Roguskiego, organizującego II Klinikę Chorób Wewnętrznych Uniwersytetu Poznańskiego, wrócił do Poznania. W dniu 16 lipca 1945 r. uzyskał tytuł doktora medycyny na Wydziale Lekarskim UP. Przed rozpoczęciem roku akademickiego 1946/47 otrzymał etat adiunkta w II Klinice Chorób Wewnętrznych UP. Już 2 sierpnia 1947 r. habilitował się z patologii ogólneji doświadczalnej na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Poznańskiego. W 1947 roku otrzymał stanowisko docenta UP. Zajmował się też medycyną pracy. W 1948 roku rozpoznał pierwszy przypadek ciężkiej ołowicy u pracownika poznańskich zakładów akumulatorowych "Duplum" i stwierdził, że poprzednie przypadki zachorowań w tej fabryce były rozpoznawane mylnie (i niekiedy operowane) jako zapalenie wyrostka robaczkowego. Doprowadził najpierw do pewnej sanacji warunków pracy, a następnie do zamknięcia tego zakładu, gdyż u pracowników już po kilku tygodniach zatrudnienia występowały objawy ostrej ołowicy. Wykrył uszkodzenia przegrody nosowej u pracowników kopalni soli w Wapnie. Zorganizował Ośrodek Badawczo-Leczniczy Chorób Zawodowych, wraz z odpowiednim oddziałem klinicznym w Szpitalu im. Raszei. W 1960 roku został pozbawiony możliwości prowadzenia dalszych prac w tej dziedzinie. W 1950 roku, po przekształceniu Wydziału Lekarskiego UP w Akademię Medyczną, został kierownikiem Zakładu Patologii Ogólnej i Doświadczalnej na Wydziale Lekarskim, a 2 listopada tego roku otrzymał nominację na profesora nadzwyczajnego. W 1956 roku został profesorem zwyczajnym patologii ogólnej. Zakładem Patologii Ogólnej i Doświadczalnej kierował w latach 1950-1974.
Prowadził tam badania w zakresie eksperymentalnej miażdżycy tętnic, między innymi opracowując na zwierzętach model miażdżycy oparty o zaburzenia metaboliczne (cholesterolu i lipidów). Opracował w tym czasie nowoczesny podręcznik do nauki patofizjologii, pL: Fizjologia patologiczna, który miał dwa wydania skryptowe i dziewięć książkowych (I wyd. w 1959, IX - w 1986 roku). W roku akademickim 1955/56 był Dziekanem Wydziału Lekarskiego Akademii Medycznej w Poznaniu. Na kadencję 1956-59 został wybranym jako pierwszy w drodze głosowania (a nie nominacji czynników ministerialnych) rektorem tej uczelni. Przeprowadził wówczas gruntowną reorganizację pracy Akademii Medycznej jako instytucji samorządnej i starał się wyeliminować ingerencje obce, zwłaszcza PZPR i U rzędu Bezpieczeństwa, w sprawy merytoryczne i kadrowe uczelni. W podobny sposób działał jako Sekretarz Generalny Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół N auk w latach 1955-1960.
Wraz z pojawieniem się nowych odkryć genetyki molekularnej przystąpił do organizowania tego kierunku badań w Polsce, tworząc w 1963 roku pierwszy w kraju Zakład Genetyki Człowieka Akademii Medycznej. Zakład ten został w roku 1974 przekształcony w Zakład Genetyki Człowieka Polskiej Akademii N auk i umieszczony w nowym budynku przy ulicy Strzeszyńskiej 32, wybudowanym przez PAN dzięki staraniom prof. Horsta. W latach 1976-1990 prof. Horst był organizatorem i kierownikiem programu badań w zakresie genetyki człowieka, w ramach ogólnopolskich programów badawczych. W latach 1969 oraz 1980 prof. Antoni Horst został wybrany kolejno członkiem korespondentem i członkiem rzeczywistym Polskiej Akademii Nauk, w której od 1968 roku pełnił funkcję przewodniczącego Komitetu Patofizjologii Komórki przy Wydziale VI. Był także organizatorem Komisji Genetyki Człowieka w ramach wyżej wymienionego Komitetu PAN oraz jej wieloletnim przewodniczącym. 
Anna Marciniak
W 1985 roku prof. Horst przeszedł na emeryturę.
Dorobek naukowy prof. Horsta obejmuje ponad 200 prac naukowych, opublikowanych w kraju i za granicą, a także ok. 50 prac popularnonaukowych. Do jego ważniejszych publikacji (oprócz kolejnych wydań wyżej wymienionego podręcznika patofizjologii) należą: Patologia molekularna (I wyd. 1966, II wyd. 1970 - tłumaczone na jęz. rosyjski); Ekologia człowieka (1976); Molekularne podstawy patogenezYchorób (1979); Molecular Pathology (1991). Prof. Antoni Horst jest doktorem honoris causa Akademii Medycznej w Poznaniu, członkiem honorowym Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, Polskiego Towarzystwa Genetycznego, Polskiego Towarzystwa Histochemików i Cytochemików, Polskiego Towarzystwa Immunologicznego. Posiada liczne odznaczenia i medale: Złoty Krzyż Zasługi (1957), Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1957), Order Sztandaru Pracy II Klasy (1978), Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski z Gwiazdą (1986), Odznakę za Wzorową Pracę w Służbie Zdrowia (1957), Medal Komisji Edukacji Narodowej (1973), Medal Rodła (1987), Medal im. Mikołaja Kopernika (1998), a także Honorową Odznakę Miasta Poznania i Województwa Poznańskiego.
Obecnie prof. Antoni Horst jest jedynym członkiem PAN w gronie lekarzy poznańskich 5 .
PRZYPISY:l Zob. Poczet wielkopolskich członków Polskiej Akademii Nauk, Poznań MM, s. 11-218. 2 Zo b. : A. Marciniak, Wiktor Dega (1896-1995), [w:] Poczet wielkopolskich członków Polskię Akademii Nauk, wyd. PAN Oddział w Poznaniu, Poznań MM, s. 53-59, (bibliografia); R. K. Meissner, Wiktor Dega 1896-1995, [w:] Wielkopolanie XX wieku, red. A. Gulczyński, Poznań 2001, s. 107-119; W. Dega, Zapiski do autobiografii, "Kwartalnik Historii Nauki i Techniki" 1984 nr 2, s. 445-466; H. Jantos, I. Soliński, Budowniczowie Polski Ludowej. Wiktor Dega, KMP 1965 nr 2, s. 81-86; R. Meissner, Profesor doktor Wiktor Dega - twórca nowoczesnej rehabilitacji polskiej, KMP 1975, nr 1, s. 154-162; tenże, Dega Wiktor Marian, [w:] Wielkopolski słownik biograficzny, Warszawa-Poznań 1981, s. 142-143; K. Milanowska, Wiktor Dega 1896-1995, "Nauka" 1996 nr 2, s. 235-239; A. Senger, Wiktor Dega, "Nauka Polska" 1967 nr 4, str. 57-62; M. Paluszkiewicz, J. Szews, Słownik biograficzny członków tajnych towarzYstw gimnazjalnych w Wielkim Księstwie Poznańskim 1850-1918, Poznań 2000, s. 55.
3 Zob.: A. Marciniak, Witold Mich a łkie wicz, [w:] Poczet wielkopolskich członków PAN, op.
cit. s. 119-123, (pełna bibliografia prac i artykułów o profesorze Michałkiewiczu); A. Horst, Wspomnienia i refleksje, Poznań 1995, s. 103-106 i passim; liczne wywiady pro£ W. Michałkiewicza w prasie z lat 1971-1985, m.in.: Z. Bosacki, Chłopiec czY dziewczYnka?, "Tydzień", nr 25 z 25 VI 1971; M. Flejsierowicz, Człowiek i żYcie, "Głos Wielkopolski", nr 291 z 24-26 XII 1977; O. Kunze, Prawo do macierzyństwa ma każda kobieta, "Express Poznański", nr 207 z 14 IX 1978; M. Nawrocka, Nim dziecko przYjdzie na świat, "Gazeta Zachodnia", nr 195 10 IX 1980; A. N owak, Procentuje dbałość o androłogię, "Głos Wielkopolski", nr 8 z 1 O 11984; J. Lenartowicz, Nauka w niedostatku luksusem niejest, "Głos Wielkopolski", nr 173, z 27/28 VII 1985.
4 Zob.: o. Szczepski, Dzieje Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Poznańskiego ze szczególnym uwzględnieniem rozwoju kierunków naukowo-badawczYch w latach 1919-1939 i 1945-194 [w:] W 50-lecie rozwoju nauk medycznych w Poznaniu 1920-1970, Poznań 1970, s. 13-38; o. Szczepski, Nauki lekarskie ifarmaceutyczne (1919-1969), [w:] Nauka w Wielkopolsce, pod red. G. Labudy, W. Jakóbczyka i S. Weymana, Poznań 1973, s. 945-985; Dzieje 
Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Poznańskiego i Akademii Medycznej 1919-1979, pod red.
J. Hasika i J. Juszczyka, Poznań 1979, ss. 35,42 i passim; M. Goncerzewicz, Szczepski Olech (1914-1980), Słownik Biograficzny Zasłużonych Pediatrów, z. 2, Warszawa 1990, s. 171-173; J. Jachowski, Szczepski Czesław Cezary, Wielkopolski słownik biograficzny, s. 731-732; M. Krawczyński, Olech Szczepski (1914-1980). Pediatra, [w:] Szkice do portretów przedstawicieli medycyny poznańskiej 1945-1985, wyd. Akademia Medyczna w Poznaniu, 1991, s. 300-302; tenże, 75 lat poznańskiej pediatrii akademickiej (1922-1977), "Pediatria Polska" 1998, 8, s. 805-814; tenże, Profesor Olech Szczepski (1914-1980). Lekarz pediatra, etyk i humanista. Wspomnienie w 20. rocznicę śmierci, "Pediatria Polska" 2000,6, s. 511-515; A. Laboga, T. Orlik, Laureaci Nagród Miasta Poznania i Województwa Poznańskiego za rok 1966 , KMP 1967 nr 3, s. 57-82; A. Marciniak, Olech Szczepski, [w:] Poczet wielkopolskich członków PAN, s. 173-177; O. Szczepski, Jonscher Karol, Wielkopolski słownik biograficzny, s. 301-302; A. Środka, Uczeni polscy XIX-XX stulecia, T. IV, Warszawa 1998, s. 256-258; T. Świtała, Pro! dr Ole ch Szczepski. Rektor Akademii Medycznej, KMP 1962 nr 3, s. 85-88; M. Walczak, Wspomnienie pośmiertne o prof dr. med. Olechu Szczepskim, "Biuletyn Informacyjny Akademii Medycznej", Poznań 1980, 5,1-2/15, s. 46-49.
5Z o b.: A. Horst, Wspomnienia i refleksje, Poznań 1995, s. 142; A. Horst, [Au to an kie taJ, maszynopis w zbiorach Archiwum PAN w Poznaniu; D. Gołaś, Antoni Horst, [w:] Poczet wielkopolskich członków Polskiej Akademii Nauk, red. A. Wojtowicz, Poznań MM, s. 241-243; Antoni Horst, [w:] Wielka Księga Miasta Poznania, Poznań 1994, s. 787.