WYNIKI WYBORÓW DO RADY MIASTA POZNANIA W1998 ROKU
KRZYSZTOF PODEMSKI
Wstęp Od początku lat 90. przeprowadzam analizy wyników kolejnych wyborów w Poznaniul. Napotykałem zawsze dwie istotne bariery. Pierwszą stwarza fakt publikowania wyników jedynie dla tzw. okręgów wyborczych. W praktyce oznacza to, że podawane są do publicznej wiadomości wyniki dla gmin, a w przypadku dużych miast dla dzielnic. Czasami okręgów wyborczych jest więcej niż dzielnic. Tak jest w przypadku Poznania, który w wyborach samorządowych podzielony jest na dziewięć okręgów. Dane dla okręgów są przydatne do analizy dynamiki preferencji wyborczych wtedy, gdy chcemy uchwycić, jakie zmiany dokonały się w postawach politycznych członków społeczności lokalnych w kolejnych wyborach.
Porównując wyniki z ostatnich i przedostatnich wyborów do Rady Miasta Poznania można zauważyć następujące zjawiska: 1. We wszystkich okręgach zdecydowanie straciła UW, która cztery lata wcześniej (Samorządna Wielkopolska) wygrała we wszystkich okręgach. W 1998 roku we wszystkich, z wyjątkiem okręgu Główna/Rataje (gdzie zajęła drugie miejsce wspólnie z SLD), przegrała zarówno z AWS, jak i z SLD. Największe straty UW poniosła na Wildzie (-18%), oraz na Grunwaldzie i Winogradach (po -12%). Relatywnie najmniej UW straciła na Piątkowie (-4%).
2. We wszystkich okręgach wygrała AWS. W porównaniu z 1994 rokiem (Nasz Poznań) ugrupowanie to zyskało najwięcej w okręgu Główna/Rataje ( + 22 %) i na Wildzie (+ 14 % ), najmniej na J eżycach i w Śródmieściu (po + 8 % ) .
3. We wszystkich okręgach SLD zajął drugie miejsce po AWS (w okręgu Główna/Rataje wspólnie z UW). Wszędzie też partia ta uzyskała lepsze wyniki 
niż poprzednio; najwięcej w okręgu RatajejStarołęka (+ 14%) oraz na Winogradach, najmniej na Wildzie (+9%), Wyniki wyborów podane dla dziewięciu okręgów wyborczych niewiele mówiąnam o zróżnicowaniu poznańskich wyborców. Okręgi wyborcze są zbyt duże oraz nadmiernie demograficznie, urbanistycznie i społecznie niejednorodne. Wyniki (często surowe) na poziomie obwodu (pojedynczej komisji wyborczej) dostępne sąjedynie w wojewódzkich komisjach wyborczych. Gdy już uda się takie wyniki uzyskać, pojawia się problem ich agregowania w większe całości. Często W)jściem bywa wtedy powrót do jedynych dostępnych struktur wyższego rzędu: do okręgów wyborczych. Drugą ze wspomnianych barier jest sposób prezentowania danych przez GUS. Publikowane roczniki statystyczne dla miast wojewódzkich (chlubny W)jątek stanowi tu naj nowszy rocznik Wrocławia) podają dane demograficzne dla miasta jako całości, w najlepszym razie dla dawnych dzielnic administracyjnych. Oznacza to, że jeżeli nawet uda się nam przełamać pielWszą barierę i pokazać, że mieszkańcy poszczególnych części danego miasta głosują różnie, to nie znajdziemy"twardych" danych, pozwalających nam różnice te W)jaśnić. Pozostaje wówczas odwołać się do wiedzy potocznej typu: "wiadomo, że tu są bloki wojskowe", "tu jest dzielnica robotnicza", "tu jest osiedle domów jednorodzinnych" itp.
Metodologia: W wyborach do Rady Miasta Poznania miasto zostało podzielone na 9 obwodów i 283 okręgi wyborcze. 1. Otrzymane od Wojewódzkiej Komisji Wyborczej wyniki zostały wpisane do arkusza kalkulacyjnego w formacie Excel oraz uzupełnione o pochodzące
Wykrts 1. Wynik S ID o fi t f aj WitlkopolikijUW 1114 j 91okręgi wyborae Slóiri:X» jpHM«MnMBHHMHMHIMHaBMAI  bHHHHMaMnHBHBHHHHHHHdkMHBHMBHM 37hmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmilKKKtKKKmAw;Rtj< bBBHMBHHHMHHHHBHBBHHHHHHBHJBHHBMID  iRHHHHHHMHHHMABBHnBIIalW »IW
GóraynAtłiarz
Grunwald
Jeżyc«
0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 4 0% 
Krzysztof Podemski
Wykres 2. Wynik Naszego Poznania/AWS 1994/98okręgi wyborcze Śródmieście 338 >00 Winogrady 333 »20 Piątkowo »18 Główna/Rataje 337 Rataj e/Starołę ka 333 .20 · 1998 Wilda 337 "1994 »23 Górczyn/Łazarz 336 >{[/ Grunwald 336 > Jeżyce 335 >{[/ 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40%
Wykres 3. Wynik SLO 1994/98okręgi wyborcze Śródmieście
Winogrady
Piqtkowo
Główna/Rataje Rataj e/Starołę ka Wilda
Górczyn/Łazarz
Grunwald
Jeżyce
10%
15%
20%
25%
30% 35%
z obwieszczeń wyborczych adresy lokali wyborczych (wyniki urzędowe zawierąiąjedynie numer, a nie adres komisji). Z bazy usunięto komisje zlokalizowane w areszcie, szpitalach i domach opieki społecznej jako komisje o szczególnymstatusie, nie związane niejako ze społeczno-przestrzenną strukturą miasta. Na terenie Poznania były 23 takie komisje. Analizie poddano zatem 260 pozostałych. 2. Tak przetworzone dane zostały następnie zgeokodowane (czyli naniesione na mapę numeryczną Poznania). Podstawą geokodowania był adres komisji wyborczej. Komisje usytuowane w tym samym budynku zostały zgeokodowane w tym samym miejscu, czyli na numerycznej mapie Poznania stanowią 1 punkt. 3. Zgeokodowany zbiór wyników poszczególnych okręgów wyborczych został następnie zagregowany w 31 rejonów urbanistycznych wyróżnionych w Poznaniu. W trzech rejonach (11,25,31) nie było żadnej siedziby komisji wyborczej. Na mapie Poznania zostały one wyodrębnione białym kolorem.
4. Dane przedstawione w tabeli oraz na mapach 1-7 są średnią arytmetyczną procentowych wyników poszczególnych komitetów w obwodowych komisjach wyborczych, zgeokodowanych na terenie danego rejonu urbanistycznego. 5. Rejonom urbanistycznym nadano nazwy (na mapie numerycznej noszą one jedynie oznaczenia cyfrowe).
Dane zebrane w tabeli 1 pokazują w bardziej dobitny sposób zamieszczone poniżej mapy. Demonstrują one zróżnicowanie zachowań wyborczych poznaniaków zamieszkujących poszczególne rejony urbanistyczne. Cztery pierwsze mapy pokazują dane w przedziałach od minimalnej średniej wyniku dla danego komitetu w rejonie do średniej 19,99%, od średniej 20,00% do średniej 29,99%, od średniej 30,00% do 39,99%, od średniej 40,00% do średniej 49,99% i od średniej 50,00% do maksymalnej średniej "rejonowej" dla danego ugrupowania. Trzy kolejne mapy pokazują zróżnicowanie poparcia dla tych komitetów wyborczych, które uzyskały zaledwie kilkuprocentowy elektorat. Ze względu na małe wielkości posłużono się tutaj inną zasadą konstrukcji przedziałów (tzw. zasadą "równej liczby" przedziałów - Mapa 1). Największy odsetek mieszkańców Poznania uczestniczył w wyborach w środkowopółnocnej części miasta (Cytadela, Podolany, Piątkowo), najmniejszy zaś w najbardziej na północ wysuniętym zakątku miasta - na Morasku. Rzadziej w wyborach uczestniczyli także mieszkańcy północno-zachodniego Poznania, Jeżyc, Górnej Wildy oraz południowych dzielnic miasta. Na 28 rejonów urbanistycznych, w których mieściły się komisje wyborcze, w 18 najwyższy średni wynik uzyskała AWS. Najwyższą średnią ugrupowanie to zdobyło na peryferiach Poznania: na Plewiskach, w Morasku i na osiedlu Warszawskim. Najrzadziej na AWS głosowali mieszkańcy Głuszyny (osiedle wojskowe), Piątkowa i Starołęki Wielkiej - Mapa 2. SLD uzyskał wyższy średni wynik od pozostałych komitetów wyborczych w 7 rejonach. Najkorzystniej ugrupowanie to wypadło, tradycyjnie już, w Głuszynie, gdzie średni wynik z kilku komisji wyborczych wyniósł ok. 70%. Dobry wynik zdobył też SLD na Ogrodach (średnio ok. 37%). Podobnie jak w poprzednich latach najmniejszy odsetek wyborców poparł SLD na obrzeżach Poznania: w Morasku, Szczepankowie, Plewiskach i Strzeszynie - Mapa 3. 
Krzysztof Podemski Tabela 1. Srednia frekwencja w obwodowych komisjach wyborczych oraz poparcie poszczególnych komitetów wyborczych w wyborach do Rady Miasta w 1998 roku w 31 rejonach urbanistycznych Poznaniaorientacyjna numer średnia średni procent nazwa rejonu frekwencja A!6 SD lJN fi) J5 innych Ławka, Junikowo, Kopernika 01 33,51 35,09 29,46 25,64 3,08 3,13 3,59 Grunwald wł nJ a2 39,24 32,72 35,68 22,81 3,98 3,13 1,69 - I wski Pol m 22,15 32,68 29,71 24,72 3,20 4,02 5,69 I I '  e jego, na Łazarz 01 31,45 38,11 31,91 20,74 3,61 3,60 2,04 Fabianowo, KołO\NO (5 25,60 43,36 25,00 10,55 3,91 2,54 14,65 Górczyn m 24,53 36,96 23,78 24,06 5,23 3,81 6,16 Ptewiska (Jl 31,88 57,17 19,87 14,84 2,99 2,69 2,45 - _I re 32,35 30,44 37,07 20,37 5,37 3,24 3,51 ugroay Jeżyce wtaiciwc m 26,14 32,92 32,33 19,85 8,15 3,12 3,63 Kiekrz, Golecin, Niestachów 10 25,91 43,29 25,43 21,64 3,54 4,40 1,70 (M Suchym lasem) II 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 Podobny 12 46,88 31,19 33,98 25,27 4,58 2,06 2,93 Słrzeszyn 13 29,68 38,22 17,73 38,75 2,80 1,46 1,05 Krzyzowniki, Wola, SmochONke 14 37,98 44,91 31,98 16,71 2,67 2,15 1,58 Winiary , Sołacz 15 39,58 34,01 37,46 20,69 2,92 3,06 1,86 Warszawskie 16 30,29 50,74 24,59 18,07 2,20 2,61 1,80 Antoninek 17 32,68 38,11 26,10 28,84 2,05 3,53 1,37 Rataje 18 38,35 32,65 34,54 24,41 2,95 3,15 2,31 Starołf ka Mata, FranO\NO 19 37,56 38,59 29,57 22,29 3,18 3,35 3,02 Szaepankowo Krzesiny  33,37 30,77 15,32 44,39 4,20 4,43 0,90 Starołf ka Wielka 21 29,85 22,93 26,48 34,21 5,63 2,36 8,39 Głuszyna 22 26,83 12,60 69,73 6,86 2,21 4,50 4,11 Centrum, Stare Miasto 23 34,22 37,87 29,83 21,22 5,13 3,99 1,97 Cytadela a1 51,85 33,17 31,73 26,13 4,63 2,51 1,83 Marysieńki 25 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 Winogrady  38,04 33,28 32,58 24,16 4,60 3,24 2,14 PfqtkO\NO 'O 41,06 28,27 34,79 26,52 3,60 2.81 4,00 Morasko  8,00 54,38 17,50 14,38 3,75 7,50 2,50 Górna Wilda Z} 27,23 35,66 31,14 18,49 4,38 5,09 5,24 _1_. , 3) 35,84 38,81 30,25 18,91 3,73 4,28 4,03 I lCnICI' r. Dolna Wilda 31 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00\ 0,00 0,00  Mapa 1. Srednia frekwencja w obwodowych komisjach wyborczych w rejonach urbanistycznych Poznania
uw uzyskała wyższy od innych komitetów wyborczych wynik w trzech rejonach urbanistycznych. Najwyższą średnią partia ta uzyskała wSzczepankowie (44%). Ponadto UW miała wyższą średnią poparcia niż AWS i SLD w Strzeszynie i na Starołęce Wielkiej, co jest nowym zjawiskiem. W żadnym z tych rejonów do tej pory UW nie wygrywała, a największym do tej pory poparciem mieszkańców poznańskich obrzeży cieszyła się prawica. Najniższe średnie poparcie uzyskała UW w zdominowanej przez SLD Głuszynie, na pozostałych peryferiach miasta (Morasko, Kotowo, Plewiska, Warszawskie) oraz na Wildzie, Jeżycach i Grunwaldzie - Mapa 4. 
Krzysztof Podemski
Mapa 2. AWS: średnie poparcie w obwodowych komisjach wyborczych w rejonach urbanistycznych Poznania
Rodzina Polska średnio najwięcej głosów uzyskała w starych dzielnicach: na Jeżycach, Starym Mieście, na Górczynie i Starołęce Wielkiej - Mapa 5. Porozumienie Społeczne największą popularnością cieszyło się na peryferiach rolniczych Poznania: w Morasku, Kiekrzu, Szczepankowie, Głuszynie oraz na robotniczej Górnej Wildzie - Mapa 6. Lokalne, niepartyjne komitety wyborcze średnio najwięcej zwolenników znalazły w południowej i południowo-wschodniej części miasta - Mapa 7. Oczywiście o politycznym wyniku wyborów w skali miasta decydują nie odsetki, lecz liczby bezwględne oddanych głosów; 50% głosów w rejonie urbanistycznym zamieszkałym przez 5 tys. osób ma mniejsze znaczenie niż 25% głosów 
Mapa 3. SLD: średnie poparcie w obwodowych komisjach wyborczych w rejonach urbanistycznych Poznania
w rejonie zamieszkałym przez 50 tys. osób. Mapa 8 pokazuje przestrzenne rozmieszczenie ludności Poznania w poszczególnych rejonach w liczbach bezwzględnych.
Dla socjologa naj ciekawsze pytanie to pytanie o zróżnicowanie zachowań wyborczych. Czy w rejonach urbanistycznych różniących się rodzajem zabudowy, wiekiem mieszkańców i ich wykształceniem można zauważyć odmienne preferencje wyborcze? Tabele 2-5 pokazują niektóre demograficzne i urbanistyczne charakterystyki poszczególnych rejonów. 
Krzysztof Podemski
MaJD 4. UW: średnie poparcie w obwodowych komisjach wyborczych w rejonach urbanistycmych Pomania
Rozczarowuje porównanie danych demograficznych charaktetyzujących poszczególne rejony i średnich arytmetycznych procentowego poparcia dla kandydatów poszczególnych komitetów wyborczych w tych rejonach, trudno bowiem na podstawie tych danych wyjaśnić występujące różnice preferencji i zachowań wyborczych, trudno dostrzec jakieś prawidłowości, które pozwalałyby lepiej zrozumieć te różnice. Sytuacja ta może być spowodowana paroma przyczynami: 1. We wszystkich dotychczasowych wyborach od 1989 roku preferencje wyborcze były bardziej związane z histotyczno-kulturowym regionem zamieszkania niż z wiekiem, poziomem wykształcenia, zamożnością. 
Mapa 5. Rodzina Polska: średnie poparcie w obwodowych komisjach wyborczych w rejonach urbanistycznych Poznania
2. Nadal, zwłaszcza w wielkich osiedlach-sypialniach, wymieszane są różne grupy i warstwy społeczne. 3. Polskie partie ciągle jeszcze przekształcają się, zmieniają zarówno ideologie, jak i grupy społeczne, do których interesów się odwołują. 4. Dane z 1988 roku są w znacznej mierze nieaktualne. Nie uwzględniają takich procesów, jak exodus bardziej aktywnych, zamożniejszych i lepiej wykształconych dotychczas mieszkańców bloków Winograd, Rataj i Piątkowa na przedmieścia Poznania. Tylko w ten sposób można chyba wyjaśnić, że UW miała najwyższe poparcie w Strzeszynie i Szczepankowie, w rejonach - według 
Krzysztof Podemski
Mapa 6. Porozumienie Społeczne: średnie poparcie w obwodowych komisjach wyborczych w rejonach urbanistycznych Poznania
danych z ostatniego spisu - o najwyższym (ok. 20%) odsetku ludności utrzymującej się z rolnictwa. 5. Dane statystyczne nie zawierają ważnych informacji opisujących poziom życia (dochód, stan posiadania, korzystanie z pomocy społecznej, poziom bezrobocia) . 6. Wyróżnione rejony są zbyt duże. Na 31 rejonów dziewięć to rejony zamieszkałe przez więcej niż 30 tys. mieszkańców. Nie są one zatem jednorodne. Rataje, Piątkowo czy Winogrady to w istocie kompleksy mniejszych osiedli o różnym okresie budowy i zasiedlenia. 
Mapa 7. Komitety niepartyjne: średnie poparcie w obwodowych komisjach wyborczych w rejonach urbanistycznych Poznania
7. N a wynik wyborczy w poszczególnych rejonach poważny wpływ miała także osobista popularność poszczególnych kandydatów i ich aktywność w kampanii wyborczej.
Okazuje się, że nadal najłatwiej uchwycić specyfIkę zachowań wyborczych wojskowych i policjantów. W osiedlach zdominowanych przez służby mundurowe od lat wyraźnie wygrywa SLD. Szczególnie dobrze widać to zjawisko w Głuszynie. 
Krzysztof Podemski
Mapa 8: Liczba ludności w rejonach urbanistycznych
Porównując wyniki ostatnich wyborów z wynikami z poprzednich lat, dostrzec można pewną stałość preferencji wyborczych w poszczególnych częściach miasta. Mieszkańcy śródmiejskich kamienic ijednorodzinnych domów na obrzeżach Poznania głosują częściej na ugrupowania "solidarnościowe" czy "prawicowe". Z kolei mieszkańcy betonowych poznańskich bloków oddają głosy na "lewicę". Między trzema największymi sypialniami występują jednak istotne różnice. I tak na przykład SLD jest najsilniejszy na Piątkowie, zaś stosunkowo najsłabszy na Winogradach. 
Tabela 2. Dane statystyczne dla rejonów urbanistycznych Poznania wg spisu z 1988 roku, udział poszczególnych rejonów urbanistycznych w całości miasta Poznaniaorientacyjna nazwa numer pro cent rejonu budynków mieszkań izb ludności Ławica, Junikowo, Kopernika 01 8,08% 1,38% 1,89% 1,51% Grunwald właściwy 02 8,70% 10,91 % 10,69% 10,03% Przybyszewskiego, Polna fi 0,63% 1,19% 1,20% 1,34% Łazarz 04 5,45% 9,57% 8,97% 9,31% Fabianowo, Kołowo (E 0,94% 0,19% 0,20% 0,20% Górczyn 00 4,04% 0,90% 1,01% 0,93% Plewiska Cf1 3,31% 0,53% 0,73% 0,62% Ogrody 00 2,57% 1,68% 1,63% 1 ,47% Jeżyce właściwe 00 2,71% 6,00% 5,64% 6,03% Kiekrz, Golęcin, Niestachów 10 2,36% 0,62% 0,66% 0,70% (Pod Suchym Lasem) 11 0,00% 0,00% 0,00% 0,00% Podolany 12 2,62% 0,62% 0,75% 0,70% Strzeszyn 13 0,23% 0,11 % 0,11 % 0,11 % Krzyżowniki, Wola, Smochowice 14 6,60% 1,22% 1,56% 1,31% Winiary, Sołacz 15 2,03% 3,85% 3,53% 3,56% Warszawskie 16 5,97% 3,16% 2,90% 3,28% Antoninek 17 3,44% 0,75% 0,81% 0,81% Rataje 18 1,61% 15,86% 16,32% 16,06% Starołęka Mała, Franowo 19 1,28% 0,53% 0,49% 0,55% Szczepankowo, Krzesiny 2) 4,53% 0,87% 1,11% 1,08% Starołęka Wielka 21 3,89% 0,79% 0,92% 0,87% Głuszyna Z2 0,85% 0,57% 0,58% 0,64% Centrum, Stare Miasto 23 3,86% 7,81% 6,96% 7,79% Cytadela 24 0,44% 0,10% 0,13% 0,09% Marysieńki 2) 0,16% 0,03% 0,04% 0,03% Winogrady d) 4,23% 11 ,34% 11,47% 10,75% Piqtkowo Z1 4,33% 7,68% 8,52% 8,60% Morasko  1,30% 0,24% 0,28% 0,28% Górna Wilda  3,24% 6,20% 5,53% 5,99% Dębieć 3) 10,61% 5,28% 5,35% 5,31% Dolna Wilda 31 0,05% 0,02% 0,02% 0,02% POZNAN xxxxxxx 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 
Krzysztof Podemski
Tabela 3. Dane statystyczne dla rejonów urbanistycznych Poznania wg spisu z 1988 roku, struktura wieku mieszkańców w poszczególnych rejonach urbanistycznych oraz odsetek osób utrzymujących się z rolnictwanumer procent orientacyjna nazwa rejonu do 15 I at 16-59 lat A 60 lat utrzymujących sio z rolnictwa Ławica, Junikowo, Kopernika 01 25,56% 59,17% 15,24% 3,26% Grunwald właściwy (]2 20,07% 60,80% 19,04 % 1,44% Przybyszewskiego, Polna fi 19,14% 58,67% 22,05% 1,72% Łazarz 04 20,79% 57,26% 21,85% 0,97% Fabianowo, Kotowo (E 23,68% 55, 16% 21,16% 7,22% Górczyn 00 23,45% 55,83% 20,52% 4,08% Plewiska Cf1 26,40% 59,77% 13,75% 4,01% Ogrody 00 17,33% 57,33% 25,23% 1,18% Jeżyce właściwe 00 22,23% 55,63% 22,08% 1,36% Kiekrz, Golęcin, Niesłachów 10 22,04% 60,67% 17,29% 11 ,70% (Pod Suchym Lasem) 11 50,00% 50,00% 0,00% 0,00% Podolany 12 25,10% 61,61% 13,22% 2,35% Słrzeszyn 13 27,99% 58,96% 13,05% 19,81% Krzyżowniki, Wola, Smochowice 14 24,80% 58,82% 16,36% 2,14% Winiary, Sołacz 15 22,06% 62,39% 15,37% 1,28% Warszawskie 16 21 ,04 % 61,26% 17,64 % 1,34% Antoninek 17 25,27% 55,67% 19,06% 1,52% Rataje 18 24,89% 66,16% 8,92% ),58,% Słarołęka Mała, Franowo 19 26,25% 56,15% 17,48% 1,81% Szczepankowo, Krzesiny d) 26,46% 55,67% 17,76% 20,77% Starołęka Wielka 21 24,33% 56,70% 18,80% 2,64% Głuszyna Z2 32,50% 61,74% 5,73% 4,83% Centrum, Stare Miasto 23 22,06% 55,14% 22,65% 1 ,46% Cytadela 24 19,62% 55,47% 24,53% 2,45% Marysieńki 2) 22,89% 56,72% 20,40% 15,42% Winogrady d) 22,53% 65,13% 12,27% 1,66% Piątkowo Z1 32,93% 61,39% 5,57% 4,37% Morasko  25,00% 60,96% 13,92% 15,92% Górna Wilda  22,71% 55,01 % 22,20% 1,01% Dębieć 3) 21,02% 61,24% 17,63% 1,60% Dolna Wilda 31 22,48% 57,36% 20, 16% 6,20% 
Tabela 4. Dane statystyczne dla rejonów urbanistycznych wg spisu z 1988 roku, struktura wieku budynków mieszkalnych w rejonach urbanistycznychorientacyjna nazwa numer procent rejonu do 1 91 8 1919-44 1945-70 1971-78 1979-88 Ławica, Junikowo, Kopernika 01 4,11 % 16,73% 23,22% 20,79% 35,14% Grunwald wtaściwy 02 0,35% 36, 17% 49,27% 9,16% 5,06% Przybyszewskiego, Polna m 35,12% 41,07% 22,62% 1,19% 0,00% Łazarz 04 20,77% 50,72% 23,60% 3,93% 0,97% Fabianowo, Kołowo (E 17,60% 26,40% 42,80% 6,00% 7,20% Górczyn (E 5,86% 26,95% 40,71 % 11,06% 15,43% Plewiska (J1 0,11 % 3,06% 46,77% 26,22% 23,84% Ogrody 00 0,29% 19,91 % 58,86% 14,20% 6,73% Jeżyce wtaściwe (B 47,30% 26,77% 23,30% 1,80% 0,83% Kiekrz, Golecin, Niestachów 10 13,72% 25,68% 36,68% 16,11 % 7,81% (Pod Suchym Lasem) 11 0,00% 100,00% 0,00% 0,00% 0,00% Podolany 12 1,29% 14,37% 40,52% 20,69% 23,13% Słrzeszyn 13 4,92% 13,11% 8,20% 63,93 9,84% Krzyżowniki, Wola, Smochowice 14 1,08% 19,19% 33,14% 24,94 % 21 ,64 % Winiary, Sołacz 15 12,99% 34, 14 % 35,81% 10,02% 7,05% Warszawskie 16 9,19% 28,13% 32, 16% 14,29% 16,24% Antoninek 17 2,40% 21,72% 47,82% 7,75% 20,31 % Rataje 18 3,04% 13,82% 18,27% 27,40% 37,47% Starołęka Mała, Franowo 19 26,10% 37,54% 28,74% 2,93% 4,69% Szczepankowo, Krzesiny 2) 6,31% 13,29% 46,76% 17,69% 15,95% Starołęka Wielka 21 5,31% 24,73% 43,67% 12,08% 14,20% Głuszyna 22 16,44 % 8,89% 54,22% 10,22% 10,22% Centrum, Stare Miasto 23 51 ,46% 19,30% 28,46% 0,58% 0,19% Cytadela 24 0,86% 18,10% 22,41 % 6,90 51 ,72% Marysieńki 2) 16,28% 37,21 % 39,53% 4,65% 2,33% Winogrady LU 0,53% 19,56% 40,27% 20,80% 18,84 % Piątkowo Z1 1,73% 17,35% 31 ,22% 18,30% 31,40% Morasko 28 24,35% 6,67% 37, 1 0% 19,13% 12,75% Górna Wilda  41,07% 37,70% 18,21 % 1,16% 1,86% Dębieć J) 1,03% 18,32% 41 ,46% 24,95% 14,25% Dolna Wilda 31 8,33% 75,00% 8,33% 0,00% I 8,33% 
Krzysztof Podemski
Tabela 5. Dane statystyczne dla rejonów urbanistycznych Poznania wg spisu z 1988 roku, struktura wykształcenia mieszkańców w rejonach urbanistycznychorientacyjna nazwa numer procent z wy (ształceniem rejonu wyższym średnim zasadniczym podstawowym Ławica, Junikowo, Kopernika 01 22, 17% 30,61 % 22,53% 24,69% Grunwald właściwy 02 18,58% 34,96% 21,86% 24,59% Przybyszewskiego, Polna m 18,08% 44,74% 16,47% 20,71 % Łazarz 04 14,59% 36,17% 22,37% 26,87% Fabianowo, Kołowo CD 4,10% 20,82% 33,22% 41,86% Górczyn 00 9,81% 28,72% 29,18% 32,29% Plewiska (J1 9,85% 31 , 1 0% 31,14% 27,91% Og rody CE 20,96% 38,79% 17,35% 22,90% Jeżyce właściwe m 13,25% 35,68% 22,95% 28,12% Kiekrz, Golęcin, Niesłachów 10 12,05% 30,24% 23,77% 33,94% (Pod Suchym Lasem) 11 0,0% 50,00% 00,0% 50,0% Podolany 12 10,63% 31,47% 29,77% 28,14% Strzeszyn 13 21,71% 25,22% 22,37% 30,70% Krzyżowniki, Wola, Smochowke 14 15,28% 34,07% 25,36% 25,29% Winiary, Sołocz 15 20,21 % 38,94% 19,39% 21,45% Warszawskie 16 9,06% 33,14% 25,13% 32,67% Anłoninek 17 7,40% 25,59% 29,59% 37,14% Rataje 18 15,51% 37,35% 22,86% 24,27% Starołęka Mała, Franowo 19 4,52% 27,43% 31,83% 36,22% Szczepankowo, Krzesiny d) 6,35% 26,52% 30,04% 37,09% Starołęka Wielka 21 6,12% 27,94% 32,47% 33,48% Głuszyna 22 10,08% 36,29% 26,72% 30,91 % Centrum, Stare Miasto 23 12,50% 33,39% 23,70% 30,91 % Cytadela 24 44,26% 32,55% 7,49% 15,69% Marysieńki 25 5,23% 23,53% 27,45% 43,79% Winogrady d) 18,86% 40,44% 19,11 % 21,58% Piqtkowo Z1 18,69% 40,43% 21,20% 19,67% Morasko 28 5,58% 21,93% 32,28% 40,21 % Górna Wilda  10,77% 31,99% 26,94% 30,30% Dębieć J) 11,26% 33,26% 27,56% 27,92% Dolna Wilda 31 6,12% 39,80% 32,65% 21,43% 
ANEKS: Obwody (komisje wyborcze) o najwyższych i naj niższych wartościach
FREKWENCJA:
15 obwodów o najwyższej frekwencji 1) Chrobrego 1 07 2) Trybunalska 17 3) Arciszewskiego 27 4) Winiary 2 5) Żniwna 1 6) Galileusza 14 (nr 228) 7) Sobieskiego 1 05 8) Sochaczewska 9) Hangarowa 14 1 O) Przełajowa 6 11) Galileusza 14 (nr 229) 12) JarzębowaS 13) Rzeczypospolitej 44 14) 28 Czerwca 1 956 - 398 1 5) Piękna 37
15 obwody obwodów O najniższej frekwencji 1 ) Ugory 20 2) Morasko 55 3) Warszawska 345 4r Śniadeckich 54 5) ŚN. Jerzego 6 6) Węgłował 7) Bosa 9 8r Żeromskiego 8 9) Chojnicka 57 1 O) Biskupińska 27 11 ) Matejki 8 12) Prqdzynskiego 53 13) Horacego 29 14) Słowackiego 54 (nr 249)* 15) Słowackiego 54 (nr 248)
* w danym budynku urzędowała więcej niż 1 komisja
Wg wyniku AWS:
15 obwodów O najwyższym l-oparciu dla AWS 1) Leśnowokka 35 (nr 263) 2) Leśnowokka 35 (nr 264) 3) Inowrocławska 19 4) Żonkilowa 34 (nr 234) 5) Żonkilowa 34 (nr 235) 6) Mińska 32 7) Chojnicka 57 8) Główna 42 9) Morasko 55 10) Leśnowokka 35 (nr 265) 11) Junikowska 33 12) Leszka 42 13) Bosa 9 14) Szpaków 1 1 5) Inowrocławska 19
15 obwodów O naj niższym poparciu dla AWS 1) Głuszyna 187 (nr 128) At r . . i A 2) Ściegiennego 10 3) Hangarowa 14 4) Głuszyna 187 (nr 127) 5) Piqtkowska 94 6) Starołęcka 142 7) Chrobrego 1 (nr 58) 8) Tomickiego 16 9) Chrobrego 1 (nr 56) 1 O) Śmiałego 1 O 11) Sobieskiego 10 (nr 64) 12) Sobieskiego 10 (nr 65) 13) Arciszewskiego 27 14) Chrobrego 17 1 5) Przybyszewskiego 37 
KIzysztofPodemski
Wg wyniku SLD:
15 obwodów o najwyższym poparciu dla SLD 1) Głuszyno 187 (nr 128) 2) Ściegiennego 10 (nr 178) 3) Hangarowa 14 4) Głuszyna 187 (nr 127) 5) Piątkowska 94 6) Przybyszewskiego 37 7) Arciszewskiego 27 8) Ściegiennego 1 O (nr 179) 9) Chrobrego 1 (nr 58) 10) Śmiałego 10 11) Chrobrego 1 (nr 56) 12) Podkomorska 37 13) Wojska Polskiego 28 14) Szamarzewskiego 29 15) Tomickiego 16
15 obwodów O najniższym poparciu dla SLD 1) Szczepankowo 74 (nr 87) 2) Starołęcka 142 3) Leszka 42 (nr 83) 4) Szczepankowo 74 (nr 86) 5) Bornata 72 6) Horacego 29 7) Warszawska 345 8) Morasko 55 9) Leszka 42 (nr 82) 10) Żonkilowa 34 11) Świerkowa 8 12) Małoszyńska 34 13) Szpaków 1 14) Oruskiennicka 31 15) Leśnowolska 35
Wg wyniku UW:
15 obwodów o najwyższym poparciu dla UW 1) Starołęcka 142 (nr 129) 2) Warszawska 345 3) Horacego 29 4) Szczepankowo 74 (nr 87) 5 ) Tarnowska 27 6) Ławica 3 7) Chrobrego 1 8) Perzycko 30 9) Kosmonautów 8 10) Chrobrego 17 11 ) Zwycięstwa 1 02 12) Leszka 42 13) Wojska Polskiego 6 14) Ściegiennego 134 15) Żniwna 1
15 obwodów O najniższym poparciu dla UW 1) Głuszyna 187 (nr 127) 2) Głuszyna 187 (nr 128) 3) Ugory 20 4) Ściegiennego 10 5) Fabianowo 29 6) św. Szczepana 3 7) 28 Czerwca 1956 - 353 8) Piastowskie 1 06 9) Leśnowolska 35 (n r 264) 1 O) Wojska Polskiego 28 U) Potockiej 38 12) Hangarowa 14 13) Jagiellońskie 128 14) Łozowa 53 15) Leś nowo Iska 35 (n r 263)
Wg wyniku Rodziny Polskiej:
15 obwodów o najwyższych wynikach Rodziny Polskiej 1) Św. Floriana 3 2) Słowackiego 54 (nr 249) 3) Słowackiego 19 
4) Sienkiewicza 22 5) Słowackiego 54 (nr 248) 6) Szarych Szeregów 23 7) Święty Marcin 80 8) Janickiego 22 9) Garbary 42 10) Norwida 21 11) Strzelecka 7 12) Sikorskiego 29 13) Andrzejewskiego 11 14) Cegielskiego 1 15) Przyjaźni 136
Wg wyniku Porozumienia Społecznego:
15 obwodów o najwyższych wynikach Porozumionio Społecznego
1 ) Ugory 20 2) 28 Czerwca 1 95 6 - 3 9 8 3) Czarnieckiego 9 4) Prqdzynskiego 53 ( nr 145) 5) Chwiałkowskiego 34 6) Tomickiego 16 7) Morasko 55 8) Szczepankowo 74 9) Stare Zeg rze 1 1 O) Sarmacka 73 11 ) Prqdzynskiego 53 (nr 149) 12) Ściegiennego 10 13) św. Jerzego 6 14) Drzymały 4 15) Świt 47
Wg komitetów lokalnych:
15 obwodów o najwyższych wynikach komitetów lokalnych 1 ) 28 Czerwca 1 95 6 - 2 2 3 2) Fabianowo 29 3) Rawicka 12 4) Czarnieckiego 9 5) Traugutta 42 6) Starotecka 142 7) Piękna 37 8) Newtona 2 9) Baranowska 1 
Krzysztof Podemski
1 O) Śniadeckich 54 11 ) Perzycka 30 12) Starołecka 142 13) Starołecka 36 14) Orła Białego 120 15) Zwierzyniecka 13
PRZYPISY:
l K. Podemski, Zachowania wyborcze w Wielkopolsce w 1984- 90, "Kronika Miasta Poznania", Poznań 1991 nr 3, s. 131-148; K. Podemski, Zróżnicowanie wyników wyborczYch w Poznaniu. PrzYczYnek do ekologii politycznej miasta; KMP, nr 3-4, Poznań 1993, s. 381 A403; tenże, Zróżnicowanie przestrzenne wyników wyborów do Rady Miejskiej 19 czerwca 1994 roku w Poznaniu, KMP, nr 3-4,1994, s. 388-403; K. Podemski, Specyfika i wewnętrzne zróżnicowanie poznańskich wyborców w latach 1990-1995, KMP, nr 3, Poznań 1996, s. 306-332.
Opracowanie zostało wykonane za pomocą programu Maplnfo oraz danych statystycznych zakupionych od frrmy Imagis.