2HH 1\fIO:-;IK.\ IIASTA POZNA:\IAsię przypuszczenie, że między deleg.ltem II"ządowym Jacobem, ą prezesem zarządu Jlrliillerem wytworzył się konflikt. Czy w konflikcie tym czysto osobistym odgrywa też pewną rolę kwest ja polska, dociec trudno. Z dużą pewnością jednak twierdzić można, że osobistość Jacoba nie przyczyniała się do złagodzenia polityki wobec Polaków. Dnia 29. XII. 1832 r. odbyło się posiedzenie zarządu bez współudziału Mii11era i .Jacoba, mimo że tegoż samego dnia Miiller rozesłał wśród członków z. ih. i \ngel. d. Luh.;em;elmlp H:ll-::J;?istratu Bergmanna, ktÓtry pisze. że jeśli starczą miastu pieniądze lo można je dać. ale dodaje, że słusznem wydaje mu się. by Rejencja wspomogła szkołę, dla której dotąd nic nie uczyniła. To samo zdanie wyraża Heinrich. Naumann jest za pomocą 467 talarów rocznie i jego zdanie przeszło w Magistracie, który dnia 2. VII 1833 przedłożył Radzie Miejskiej wniosek o zasiłek 467 talarów dla Szkoły Ludwiki w dwóch Tatach (250 tal. i 217 tal.) Ostatecznie członkowie Rady Miejskiej na posiedzeniu z dnia 20. VII. 1833. orzekają że dadzą jedynie zasiłek roczny 200 talarów. Resztę deficytu niechaj pokryje Rejencja."") Pomoc Magistratu na czas pewien poratowała Zakład, niemniej przyszłość Zakładu przedstawiała się niepewnie. W krytycznem tern położeniu jedynym ratunkiem stać się mogła bezpośrednia interwencja księżny Ludwiki Radziwiłłowej u króla. Stosunek zarządu do protektorki Zakładu uległ w roku 1832 pewnemu oziębieniu. Również i księżna Ludwika pogrążona w smutkach rodzinnych nie miała ni czasu ni sił, by troszczyć się o szkołę powierzoną jej opiece. Do choroby córki przyłączyła się chorroba męża, a niebawem nastąpiły nieuchronne ka tastrofy. śmierć ks. Antoniego Radzi\.viłła w roku 1833 i śmierć ukochanej córki Elizy w r. 1834. Wypadki te poruszyły członków zarządu. Uczuciom swym dali wyraz w piśmie kondo]encyjnem z dnia 15. IV. 1833 81), a w roku 1835 nawiązali ponownie korespondencję z księżną Ludwiką, przedstawiając jej opłakany stan szkoły. W tym czasie naczelny prezes Flottwell rozpoczął swą akcję wymierzoną przeciwko duchowieństwu polskiemu i Kościołowi przyspieszając tempo sekularyz,acji zakonów. Ten sam los miał niebawem spotkać i klasztor Benedyktynek w Po z nan!l\.1. Interwencja ks. Ludwiki u króla sprawiła 8J. że ten patentem z dnia 5 lipca 1834 roku darował wszystkie "') Podvisani: Sellftlehell, \Yiel'uszewshi, h.ralJJarhiewicz. \\'eiss1['(110'1'. Schellel', Hoyer. Stochmal'. A. U. D. Akta :\[an. 1829--33. "1) A. C D. ibidem, podpisani: \Vendt, Behrens, Kolanowski, Baarth, prezes \Iiillel', Hosf'. Sypni('wld, BergnuH1n. Suttingel', Bieleft'ld. Frie(ll'ich. List ks. Ludwiki z podzięko\\ aniem za kondolencję, datowa lIY d. III. V. 18.33 znajduje się w A. U. D. ib. 2) Świa(]('zy o tern ,jf' j list 7 dnia 13. nr. l ":1fi. KHOIKA I\HA::;fA PQZ\'A1\'IAbudynki sekularyzowanego z.akonu Benedyktynek w Poznaniu na wieczną własność Szkole Ludwiki. Temsamem, patentem tym król stwierdził, że skarb państwa przestał partycypować w korzyściach wynikających ze zaboru budynków poklasztornych zilkonu Benedyktynek w Poznaniu i przekazywał je na własność instytucji prywatnej. Jeżeli przyspieszenie sekulaTyzacji leżało w intencjach Flottwella i było dziełem jego polityki, to patent króla przekazujący budynki klasztoru Benedyktynek Szkole Ludwiki, bynajmniej nie leżał w zamiarach Flottwella 8"). Natomiast przedwczesna i poniekąd niezupełnie formalna egzekucja zakonu, dokonana w sposób gwałtowny i brutalny, jest dziełem li tylko Flottwella, i wątpić należy. czy spotkałaby się z aprobatą księżny Ludwiki.. Faktem jest, że ks. Ludwika w chwili ostatecznej kasaty zakonu, nie mogła złagodzić ni faktu samego ni systemu. Niesz.częścia rodzinne podcięły jej zdrowie. Umarła. dnia 7. grud'nkł wrroku 1836 84 ). 88) par. tanawi:.;ko Kanapki l. c. 13/14. 1<4) Pamięć księżny Ludwiki uczciła szkoła JUŻ wcześniej, umieRzezając w zakładzie portret jej, reprodukcję obrazu E. S. :\fittlera, na ogólne życzenie grona nauczycielskiegO', wyraźone \v konferencji z dnia 8. I. 1830 r. 'V r. 1879, w przededniu pięćdziesięcioletniej rocznicy pawstania Zakładu, zamówiła Szkoła Ludwiki u artysty rzeźbinł'za SteiIlera papiersie marmurawe księżny Ludwiki Hadziwiłłowr.j. Partret i popiersie marmurawe zuajdlljq się pc> IIzi dziejl \v Zakładzie, w nbp. ('nei Uczelni im. pąbJ'ówki. POZNAN JESIENIĄ 1806 ROKU. Rok 1806 był fatalnym dla Prus. Nad krajem tym zbierała się burza. W ogólnej zawierusze europejskiej Prusy w nader trudnem znalazły się położeniu. Utuczone zdobyczami wojen Fryderyka II i rozbiorem Polski, były podobne objedzonemu do niestrawności wężowi boa; przeładowane były pochłoniętemi nabytkami w stosunku do pojemności swej It"odzimej Brandenburgji. Nabytki te pomimo usilnej koloniz,acji i pozornej lojalności. nie były pewnym elementem administracji państwowej. To też Prusy nie chciały się angażować i pragnęły zachować neutralność. Tymczasem konjunktury układały się fatalnie l). Francja odrodzona genjuszem Napoleona, odżywiona sokami rewolucji, parła do przebudowy Europy, do zjednoczenia i stworzenia drugiego pa.ństwa Karola Wielkiego. Wśród tarć politycznych. Prusy znalazły się między młotem, a kowadłem. Sojusz z Francją powodował zatarg z koalicją anglo-austrjacko-rosyjską, związek z tąż koalicją groził konfliktem z Frrancją. Stąd też wypływa w polityce Prus chęć utrzymania neutralności i lawirowanie. aby się nie narazić obu potęgom. Ale właśnie to niepewne stanowisko Prus. ich dwul) :Sorel Alhert -- L'Eul'ope et la revolutiull fJ';lIlI;aise -- Paris 1!122, t. VI. i VII. Vandal Albert -- Xapoleon et Alexalldl'e I -- Pał'i:; Ui!:lll, t. I. \Valiszewski K -- Le reigne d'Alexandl'e I - Pal'is 1923, t. ł. Corl'espol1dence de "\apolecn I -- Pads 186:1 t. XII, XIII, XIV. ihkellazy Szymołl - ="k})nleon a PnIsk" -- "'ar'"zaw8-Krakó,\ 1918, t. III. Askenazy Szymon - Ihn. stulecia -- \V"I"I;zawa WIO, t. II. Askenazy Szymon -- \Vczasy historyczne - \Varszawa 1903, t. I. Loret. :\faciej -- )Iiędzy .Jenq ot Trlżą. IH()(i--1F!07 -- Wal'szaw 1!J02.