POZNAŃSKA GMINA ŻYDOWSKA ...
MWRiOP z dnia 24 października 1930 roku uznała wymienionych w liście wyborczej za wybranych bez potrzeby głosowania. Przewodniczącym zarządu został Marcin Cohn, 44 letni poznański adwokat. 21 W skład zarządu Gminy, który ukonstytuował się w dniu 28 maja 1933 roku obok wymienionego weszło 6 kupców i ekspedient. Średnia wieku członków zarządu niewiele przekraczała 42 lata. Natomiast wśród zastępców członków zarządu znaleźli się: lekarz, 4 kupców, 2 rzemieślników i kantor. Inny miały przebieg ostatnie wybory do zarządu Gminy w 1937 roku. Zgodnie z  30 rozporządzenia MWRiOP z dnia 23 grudnia 1927 roku (D. U. R. P. nr 6 poz. 38) listy kandydatów na członków zarządu mogły być zgłoszone i zarejestrowane jeżeli je przedstawiło co najmniej 15 mieszkańców gminy, uprawnionych do głosowania. Termin ostatnich wyborów z okresu II Rzeczypospolitej został ustalony w Poznaniu na dzień 13 czerwca 1937 roku. Przebieg wyborów w 1937 roku do zarządu Gminy dowodzi, że poznańskie środowisko żydowskie było w porównaniu z poprzednią kampanią wyborczą już w znacznym stopniu rozbite i podzielone. Ta niewielka społeczność, spolaryzowana politycznie, podzielona różnymi interesami, zgłosiła Komisji Wyborczej 7 list kandydatów na członków i ich zastępców do zarządu gminy.22 Poniżej podajemy zestawienie zgłoszonych list w porządku w jakim zostały zarejestrowane: lista nr 1 - Ogólny Żydowski Związek Robotniczy "Bund", lista nr 2 - "Mizrachi", lista nr 3 - Lista Związku Rzemieślników, lista nr 4 - Bezpartyjny Blok Demokratyczny, lista nr 5 - Lista Obywatelska, lista nr 6 - Blok Gospodarczo- Sjonistyczny, lista nr 7 - Zjednoczona Lista Ligi Pomocy Pracw Palestynie i Związków Zaw.Trudno jest prześledzić opcje polityczne kandydatów z poszczególnych Ust. O tym, że środowisko to było wyraźnie rozbite, świadczą przetargi wokół podziału funkcji wśród członków zarządu. W dniu 6 lipca 1937 roku ukonstytuował się zarząd Gminy Wyznaniowej Żydowskiej, na czele którego stanął adwokat, Marcin Cohn, z Bloku Gospodarczo-Sjonistycznego. Dwa ugrupowania - Blok Gospodarczo-Sjonistyczny i Liga Pomocy Prac. w Palestynie i Zw. Zawodowych wprowadziły po dwu członków do zarządu Gminy. Ostatecznie w skład zarządu weszło 3 kupców, 3 rzemieślników adwokat i pracownik umysłowy. Władze administracyjno-polityczne tak województwa jak i miasta przywiązywały znaczną wagę do przebiegu kampanii wyborczych w poznańskiej gminie żydowskiej, śledziły jacy kandydaci znaleźli się na listach, bądź w organach kierowniczych, jakie prezentują postawy polityczne, ideologiczne a nawet moralne. Władze wojewódzkie zaniepokojone były tym, że w wyborach do zarządu gminy w dniu 5 maja 1929 roku "przeszli do grona korporacji większością głosów Żydzi narodowości niemieckiej" i proszą prezydenta o wyjaśnienie "jakim okolicznościom należy przypisać fakt, że mimo, zdaje się dość znacznej przewagi liczbowej elementu żydowskiego napływowego mogli dojść do steru gminy Żydzi - Niemcy".24 Zachował się Raport Wydziału Śledczego Komendy Policji Państwowej z 1933 roku, przygotowany na użytek władz państwowych, w którym dokonuje się oceny postaw politycznych głównych kandy
I. Kowalskidatów do zarządu gminy wyznaniowej. W raporcie stwierdza się, że Marcin Cohn, Leon Perkal, dr Jesajah Cobliner, dr Georg Cohn, Fritz Salomon Meyerstein i Bendet Gerson "należą go grupy Żydów niemieckich, odnoszących się nieprzychylnie do Państwa Polskiego, a sympatyzujących z kierunkiem polityki filo-niemieckiej". Kolejni czterej kandydaci, tj. Abraham Borenstein, Szachna Trzaskała, Maks Gabriel Nasielski i Abraham Griiner "są członkami Stronnictwa Sjonistycznego, jednak należą do grupy polskiej, sympatyzującej z państwowością polską i do polityki niemieckiej odnoszą się nieprzyjaźnie". Z ostatniej czwórki charakteryzowanych w raporcie kandydatów, dwu należy do partii ortodoksyjnej, nie prowadzi działalności politycznej, a w "stosunku do państwa i polskości odnoszą się przychylnie", jeden jest czynnym członkiem partii "Bund" a jego stosunek do spraw polskich i niemieckich jest obojętny. Ostatni z ocenianych, zaliczony został do grupy politycznie niezdeklarowanych. Jednoznaczna jest natomiast ocena moralna kandydatów. W raporcie stwierdza się między innymi: "Pod względem moralnym prowadzą się wszyscy wymienieni bez zarzutu, żaden nie znajduje się w postępowaniu upadłościowym, nie utracił praw obywatelskich". 25 Szersze omówienie przebiegu obu kampanii wyborczych do zarządu Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Poznaniu jest uzasadnione z tego względu, że był to organ wyjątkowo ważny nie tylko dla szeregowych jej członków, ale przede wszystkim gminy jako zbiorowości społeczno-religijnej i ekonomicznej.
2. Działalność administracji no-gospodarcza gminy i zabezpieczenie potrze b religijnych j ej członków
Na majątek gminy poznańskiej składały się nieruchomości położone na terenie miasta Poznania i Swarzędza, pakiet papierów wartościowych i zasobów pieniężnych, ulokowanych w bankach krajowych i zagranicznych, darowizny od osób fizycznych oraz środki uzyskiwane z tytułu opłat na rzecz gminy przez jej członków. Poznańska Żydowska Gmina Wyznaniowa dysponowała w omawianym okresie znacznym majątkiem nieruchomym jak i ruchomym. W skład nieruchomości stanowiących ten majątek wchodziły w połowie lat 30-tych: Synagoga A przy ul. Stawnej 1-4, synagoga B przy ul. Dominikańskiej 8 i Szewskiej, dom administracyjno-szkolny przy ul. Szewskiej-Stawnej, dom mieszkalny z zapleczem gospodarczym (rzeźnia drobiu, warsztat rzeźnicki) przy ul. Stawnej 10a, domy mieszkalne przy u. Stawnej 11, Żydowskiej 25 i 32, Dominikańskiej 6, cmentarz przy ul. Marszałka Focha 24/25, Żydowski Dom Sierot dla Dziewcząt przy ul. Noskowskiego 3, oraz Żydowski Szpital Fundacji im. A. i H. Rohrów przy ulicy Wały Wazów 4/5. Ponadto, gmina dysponowała nieruchomościami nie zabudowanymi położonymi przy ul. Kopanina i Dąbrowskiego o łącznej powierzchni 61 mórg. Również nieruchomości położone na terenie miasta Swarzędza (dom gminny, cmentarz z chatą dla zmarłych i dom modlitwy), stanowiły własność gminy i były przez nią administrowane. 26 Trudno jest dzisiaj dokładnie określić wartość majątku nieruchomego gminy żydowskiej. Przyjmując za podstawę obliczeń wartość poszczególnych obiektów, od której naliczana była składka ubezpieczeniowa od ognia, można przyjąć, że majątek ten w 1933 roku (bez mienia w Swarzędzu i Żydowskiego Domu Sierot) wynosił