STRUKTURA HANDLOWA MIASTA POZNANIA
Ogółem I. Handel towarowy a) artykuły spożywcze b) manufakt. ,galanterja, skóry c) artykuły budowlane d) artykuły chemiczne e) art. pap. i przyb. szkolne f) art. przemysłu mech. i prec. g) dzieła sztuki oraz kwiaciarń. h) stacje obsługi i automaty II. Skup zawodowy I I I. Instytucje kredytu krótkoterm.
IV. Przedsiębiorstwa ubezpieczeń.
V. Przeds. pośr. handl., eksp. i prz.
YI. Zakłady gastronomiczne VII. Hotele, pensjonaty pokoje mebl.
VIII. Przedsiębiorstwa rozrywkowe IX. Księgarnie X. Wydawn. utworów drukarek Xl. Apteki XII. Prjedsięb. bez podania branży XIII. Handel wędrowny XIV Tai-}:i wielkie i małe
Razem K a 1 e g o r j e abs. % % I II III N I v 5 916 100,0 39 968 2 423 2 390 96 3 920 66,3 10 635 1874 1 380 21 2 282 38,6 1 158 1090 1 031 2 741 12,5 - 222 357 144 18 345 5.8 8 83 144 109 1 151 2,5 1 57 80 1385 1,4 - 22 35 28232 3,9 - 93 112 2747 0,8 - - 25 2237 0,6 - - 31 6126 2,1 4 49 41 3224 0,4 13 4 2 531 0,5 1 26 4 -249 4,2 3 111 83 52455 7,7 6 90 268 9129 0,5 - 6 4 1916 0,3 2 4 10 -104 1,7 - 10 43 5140 0,7 - 8 25 7 28 0,5 - 10 17 157 1,0 - 5 23 29111 1,9 - 1 1 36 73 726 12,3 - 9 28 687 2
Ponieważ przedsiębiorstw, wykupujących świadectwa półroczne, nie znamionuje nic szczególnie charakterystycznego, pomijamy tutaj to rozróżnienie na roczne i półroczne całkowicie. Wystarczy bowiem zaznaczyć, że świadectwa półroczne wykupuje głównie grupa XIV (33, 1%) oraz w grupie I handel artykułami spożywczo-galanteryjnymi (38, 6%), co się samo przez się rozumie ze względu na charakter tych działów handlu. W powyższem zestawieniu uderza wysoki procent przedsiębiorstw, trudniących się handlem towarowym, bo 66, 3%. Jeżeli do tego dodamy grupę XIII i XIV, które również za przedmiot działalności mają handel towarowy, uzyskamy nawet przeszło 80%. Pod względem form organizacyjnych jest to grupa , najbardziej różnolita. Swiadczy o tern dostatecznie nasilenie ilościowe poszczególnych rodzajów branż według kategoryj wielkości. Pamiętać w każdym razie należy, - analizując powyższe zestawienie -, że podział handlu towarowego na kategorje ma inną podstawę, o czem była obszernie już mowa, a inną podstawę mają wszystkie dalsze działy handlu. Na czoło handlu towarowego wybija się handel artykułami spożywczemi, który stanowi w ogólnej ilości przedsiębiorstw 38, 6%, a w samym handlu towarowym nawet 58, 2%. Stosunkowo znaczną ilość ma Poznań restauracyj (338) i kawiarń (117), wśród którychjedynie 20% stanowi IV kategorje. Dodatnio wyróżnia się liczba 
Stanisław Waszakksięgarń, która dość równomiernie rozdzieliła się w poszczególnych kategorjach wielkości. Pokaźna jest również liczba przedsiębiorstw ubezpieczeniowych, których w Poznaniu jest przeszło 30. Pozatem wybijają się pod względem liczebności przedsiębiorstwa skupu produktów rolnych (126). Ich kategorje wielkości świadczą, że obroty produktami rolnemi są w Poznaniu bardzo żywe i poważne. W ścisłym związku z wymianą dóbr i ruchem osób pozostają przedsiębiorstwa pośrednictwa handlowego, ekspedycyjne i przewozowe. Ma ich Poznań około 250. Wśród nich na komis przypada około 15 placówek, na przewóz 26, na biura pośredniczenia 161 i na przedsiębiorstwa autobusowe 18. Dziedzina kredytu reprezentowana jest przez 24 banki, z których około 10 ma duże znaczenie gospodarcze, wybiegając swemi wpływami daleko poza lokalne interesy Poznania. Na koniec trzeba jeszcze nadmienić, że w podziale ilościowym przedsiębiorstw na branże mogą zachodzić pewne niedokładności, pochodzące stąd, że znalazła się grupa przedsiębiorstw, która nie podała swej branży . Jest takich przedsiębiorstw 57, czyli 1% ogółu. O ile jednak chodzi o liczby stosunkowe - które dla określenia struktury handlowej m. Poznania mają największe znaczenie -, niedokładności te nie mają prawie żadnego wpływu. Do liczb stosunkowych, które budzą największe zainteresowanie należą niewątpliwie dane porównawcze: ile też mieszkańców Poznania przypada przeciętnie na jedno przedsiębiorstwo handlowe tej lub owej branży, oraz jak rozmieściły się one w poszczególnych dzielnicach miasta. Sprawą tą zajmiemy się w dalszym ciągu. I tak na 10 tysięcy mieszkańców przypada w Poznaniu: przedsiębiorstw handlowych ogółem .233 sklepów z artykułami spożywczemi (ogółem). .90 w tern: sklepów z artykuł, spożywczo- kolonjalnemi. .61 sklepów z mięsem i przetworami mięsnemi .12 sklepów z cukierkami i czekoladą .3 sklepów z Aowocami .2 sklepów z manufakturą i galanterją (ogółem). .29 w tern z obuwiem .5 sklepów z artykułami budowlane mi .14 sklepów z artykułami chemiczne mi .6 składów papieru .3 restauracyj. .13 kawiarń .5 księgarń .4 drogeryj. .4 aptek .1 banków. .1 straganów targowych .29 itd.
W ten sposób, znając liczbę ludności m. Poznania na rok 1934, która wynosiła 253 i pół tys., możemy przeliczyć wszystkie przedsiębiorstwa w stosunku do 10 tys. mieszkańców. Z tych kilkunastu przykładowych przeliczeń widzimy najlepiej, jak różne ukształtowanie ilościowe przybierają przedsiębiorstwa w za