ZARYS HISTORII KRZYŻA PRZY POZNAŃSKIM MOŚCIE CHWALISZEWSKIM 249dzona 4 śrubami (2 u rąk i 2 powyżej stóp) sprowadzona została z Mayersche Kunstanstalt - Gebriider Wetsch w Monachium.
Odlew cynkowy postaci Chrystusa jest do tego stopnia precyzyjnie i artystycznie wykonany, że posiada wszystkie wklęsłości anatomiczne ciała ludzkiego. Od razu, gdy do Poznania nadeszła, pozyskała powszechne uznanie 26 i takim się wciąż jeszcze cieszy, mimo że jest już krucha i zębem czasu mocno nadgryziona. Co do rozmiarów postaci Chrystusa przewyższa wysokość dobrego wzrostu mężczyzny. Waży około 150 kg. Kosztowała według r-ku z dnia 30 marca 1878 r. okrągło 506 mk. Zauważyć tu trzeba, że artysta umieścił stopy Chrystusa obok siebie, zamiast jedną na drugiej, jak się ogólnie w naszych okolicach widuje. Na ten temat urastały najróżnorodniejsze opowiadania m. i., że okoliczność ta miała być związana zjakimś zastrzeżeniem władz pruskich, czego w każdym razie zapisy archiwalne nie potwierdzają. Artysta kierował się przy wykonywaniu modelu najprawdopodobniej legendą mówiącą, iż Chrystus musiał być przybity do krzyża czterema gwoździami, skoro św. Helena, matka Konstantyna Wielkiego, odnalazłszy krzyż Jezusa Chrystusa na Golgocie w r. 326, miała go odnaleźć wraz z c z t e r e m a g woź d z i a m i . 2 7 Krzyż, figurę i oparkanienie kilkakrotnie już odnawiano. Szczególną troską cieszył się ze strony Poznańskiego Cechu Rybackiego. Najprawdopodobniej za jego przyczyną odnowili krzyż w r. 1922 zupełnie bezpłatnie mistrzowie malarscy Fr. Grien i Wincenty Głębocki wspólnie z p. J. Antoniewiczową, właścicielką składu farb malarskich "Palette". Ostatnie gruntowne odnowienie M nastąpiło w czerwcu 1937 r. z okazji Międzynarodowego Kongresu Chrystusa Króla. Cała postać Chrystusa została obłożona 22,5 karatowym złotem po uprzednim zługowaniu, zeskrobaniu i zszorowaniu kilku warstw farb, które przysłaniały poszczególne wklęsłości anatomiczne i zakrywały artystyczne walory figury. Prace te wykonał z największą sumiennością długoletni fachowiec w tej dziedzinie artysta rzeźbiarz p. Stefan Petliński. Za złocenie figury zapłacono 250 zł z dobrowolnych ofiar obywateli poznańskich. Krzyż po raz pierwszy pomalowano zgodnie z życzeniem ks. kanonika Szreybrowskiego na kolor niebiesko-stalowy. Prace malarskie wykonał bezpłatnie mistrz malarski p. Franciszek Ofierzyński. Prace ślusarskie z dostawą rusztowania wykonał również bezpłatnie mistrz ślusarski p. Kazimierz SteIn.
Wspomnieć też należy, iż od czasu ostatniej renowacji w miejsce wyciętych krzewów bzu, zasłaniających piękną postać Chrystusa, umieścili członkowie Poznańskiego Cechu Rybackiego na kamieniu granitowym, tuż przy podstawie krzyża, żelazne ogrodzenie, w którym wierni i szlachetni parafianie stale składają kwiaty. Miejsce obecne nie wszystkim wydaje się odpowiednie dla podstawowego symbolu naszej świętej wiary i pod tym względem trzeba przyznać rację ówczesnemu Magistratowi, w szczególności byłemu burmistrzowi Jarosławowi Hersemu, który nie chciał dopuścić do ustawienia krzyża na tym miejscu. Prze
Sylwester Janickiwidywał on zapewne, że tu niejako u stóp Chrystusa handlujący i targujący się handlarze ryb i inni mogą mimo woli niedostatecznie uszanować świętą tę pamiątkę. Z tych więc względów szacowny ten i tradycyjny zabytek chwaliszewski powinien doznać żywszej pieczy obywateli i miasta, oraz winien znaleźć inne, dogodniejsze miejsce, szczególnie z chwilą przeobrażenia przeładowni miejskiej z racji przełożenia koryta Warty. Śmiem przypuszczać, że Chrystus chwaliszewski, owiany legendą, powróci na miejsce pierwotnie mu przeznaczone i stanie po zniesieniu mostu w pięknym otoczeniu nowej promenady, projektowanej na miejscu dzisiejszego koryta rzeki.
[ KMP 1938, nr 4 ]
PRZYPISY.
1 Arthur Kronthal - Die Reisidenzstadt Posen und ihre Verwaltung 1911 - str. 443 A 44. 2 Akta kościelne Parafii Archikatedralnej dot. krzyża przy moście chwaliszewskim . 3 Kurier Poznański - 1878 - Nr 150 - 199 - 200(Biblioteka Raczyńskich).
4 Aleksander Chybiński - Kronika Miasta Poznania - 1924 - Nr 3.
5 Patrz przyp. 3 6 Patrz przyp. 2 7 Akta Zarządu Miejskiego - Wydze VII - 9 - 13 - 40 - str. 164 i 165.
8 Oskar Kolberg - 1875 - Kraków - Kraj - Wielkopolska str 15 pkt 14 9 Patrz przyp. 4 10 Archiwum Państwowe w Poznaniu - Miasto Poznań - C VIII a 5 - Brucken Bau - Acta betreffend die desolaten Treppen zum Wasserschopfen bei der Wallascheyer Brucke. 11 Patrz przyp. 10.
12 Archiwum Archidiecezjalne w Poznaniu - Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego - 1887 - Red. Bronisława Chlebowskiego i Władysława Walewskiego - tom VIII - str. 912 i 918. 13 Archiwum Państwowe w Poznaniu - Prefektura Poznańska - 430 d i 430e.
14 Kurier Poznański 1879 - Nr. 132 - 178 - 184.
15 Kurier Poznański - 1878 - Nr. 69.
16 Patrz przyp. 2.
17 Archiwum Miejskie - Aufstellung e1nes Cruxyfixes an der WallischeiBrucke - XIII - I - 4.
18 Kurier Poznański - 1878 Nr. 54 19 Patrz przyp. 4 20 Kurier Poznański - 1880 Nr 72 - 89 - 90 21 Kurier Poznański - 1878 Nr 40 22 Kurier Poznański - 1878 Nr 110 - 151