MAIARZE POZNAŃSCY W XV W. I ICH CECHlowane na miejscu w Lubiniu, gdzie mistrz z pomocnikami był na utrzymaniu klasztoru. Koniec procesu niewiadomy, niewiadomy także i los obrazów, których dziś brak na miejscu 181 . W r. 1501 zapisuje Benedykt żonie Katarzynie tytułem wiana 10 grzywien 182 , a w r. 1511 winien malarce Dorocie może żonie Wincentego 7 gr. 183 Żyje jeszcze w r. 1512 i pożycza nawet w tym roku 2 grzywny od Jana Prewssa garbarza 184, poczem tracimy go z oczu. W tymsamym czasie z końcem XV w. wpisuje się doc cechu jako majster malarz Walenty i zobowiązuje się okazać "lerbryf', jak to było w zwyczaju. Przyrzeczenie swe pod tym względem, ponawiane przez niego w r. 1503 spełnia dopiero w r. 1504 185 . Żyje jeszcze w r. 1511 i zobowiązuje się zapłacić 9 gr. Stanisławowi stolarzowi 186 . Więcej wiadomości o nim nie posiadamy. Podobnie nie mamy żadnych wiadomości o malarzach M a r c i n i e, który w samym końcu XV w. przyjęty jako majster do cechu płaci za to 1 zł. tak sy 187 tudzież o W i n c e n t y m zabezpieczającym żonie Dorocie w r. 1500 tytułem wiana 12 zł. węg. Na tern wyczerpujemy wykazy malarzy poznańskich XV w. Na zakończenie pozwalamy sobie pomieścić dwie naj starsze wiadomości odnoszące się do organizacji i zwyczajów wspólnego cechu złotniczo-malarskiego. 1. Uchwała rady miejskiej poznańskiej z 9 grudnia 1489 w sprawie utworzenia wspólnego cechu złotników, malarzy, hafciarzy i aptekarzy. Inter aurifabros, pictores, seritextores, apotecarios. Domini de consulatu decreverunt, guod aurifabri, pictores, seritextores et appotecarii ins imul fraternitatem habere debent temporibus perpetuis sub pena decem marcarum pro fabrica civitatis solvendarum, qui huic decreto contravenerit. Debent nichilominus quilibet illorum inxta ipsorum statuta prout ad ipsorum spectat artificium in penis et aliis prout desuper privilegia confecta habent Ulis inviolabiliter permanere omni im pedimento remoto et de quolibet illorum artificio unus pro iurato et de altera artificio prefato per dominos de consulatu eligi et alii ad thabulam pro sedenda differencia inter ipsos. Actum ut supra 189 . 2. Uchwała cechu wpólnego z końca XV w sprawie składek pogrzebowych towarzyszów. Item dy gesellen haben sich eyntrechtliglich von freyen villen vorwilliget und haben ausz irer boxen eyn gulden gegeben czw dem leychtuch off das esz eym yczlichem gesellen, der do hy vorstirbet off dy bore gedackt werden sal und erlich zw grabe bestetiget werden zal. Item do selbest och haben und sollen alle quatuortempora ausz der selbigen boxen geben IUI gr. czw hulffe, das man dy lichte dor von diste basz magk auszhalden off dem alter und bey der bore und off den holezen kerczen, off da A en och eyn solch gelt czw hulffe wirth komen. Item och haben dy meyster und dy gesellen vorwilliget, welche gesellen nicht werden bey den messen adir beygrofft, adir das gelt selber yn dy czeche Kazimierz Kaczmarczykbrengen von den selbigen sollen dy gesellen dy busse nemen yn ire boxen und keyne ander, und welcher sich des weren wjrth, dem sal seyn her keyn erbeth geben und nicht fordern 190 . » [ KMP 1924, nr 5/6 ] PRZYPISY 1 Warszawa, 1850-1857, III, str. 238. 2 Skarbniczka naszej archeologji. Lipsk 1854, str. 40. 3 Geschichte der Kunst im Gebiete der Provinz Posen. Berlin 1893, str. 56. , Uebersicht der Kunstgeschichte der Provinz Posen. Berlin 1898. 5 Zeitschrift der hist Gesellschafr f. d. Prov. Po sen 1896, XI, str. 417 -421. 6 Warschauer, Stadtbuch von Posen, Posen, 1892, str. 260, 261. 7 Cracovia artificum 1300-1500, Kraków 1917, str. 168. 8 Acta capitulorum, Kraków 1902, II. 9 Poznań, Lwów 1922, str. 32-34. 10 Consularia Poznaniensia 1449-1470, k. 26. 11 Cons. Pozn. 1470-1494 k. 889 v. 12 Cons. Pozn. 1470-1494 k. 92 i 96. 13 Tamże k 99 i 102 tudzież Cons. Pozn. 1494-1507 k. 2 v., 18, 28 v. 14 Księga cechowa str. 73. 15 Tamże str. 31. 16 Tamże str. 27, 65, 66, 127. 17 Tamże str. 54. 18 Tamże str. 78. 19 Tamże str. 127. 20 Tamże str. 57. 21 Księga cechowa str. 123. 22 Tamże str. 81, 134. 23 Tamże str. 3, 101. 24 Tamże str. 65 i 97. 25 Tamże str. 6, 65. 26 Tamże str. 8, 65. 27 Tamże str. 138. 28 Tamże str. 6. 29 Tamże str. 97. 30 Tamże str. 3, 65. 31 Tamże str. 74. 31* Tamże str. 129; por. nadto obszerną i sumienną pracę Warschauera, Die mittelalterlichen Innungen zu Pozen. Zeitschrift der hist Gesellschaft fur die Prov. Posen, 1885, I, str. 465. 32 Pajzderski, Kościół św. Jana w Gnieźnie. Prace komisji historji sztuki T. III, str. 98 i nast. 33 Bersohn, O iluminowanych rękopisach polskich. Warszawa 1900, str. 43. 34 Schultz, U rkundliche Geschichte der Breslauer Malerinnung, Brelau 1866,str. 177. Warschauer, Die Posener Malerinnung. Zetschrift d. hist. Gesell. 1896, XI, str. 417. 35 Ulanowski, Acta capituli, II, nr. 1018. 36 Kohte, Die Kunstdenkmaler der Provinz Posen, III, str. 156-158. 37 Warschauer, Stadtbuch von Posen, str. 260. 38 Tamże, str. 261. 39 Ulanowski, Acta capituli II, nr. 318. 40 Długosz, Historja, IV, str. 457 -458. 41 Ulanowski, Acta capituli, II, nr. 1216. 42 Scabinatia Poznaniensia 1450-1460, k. 86. 43 Tamże, k. 91v. 44 Scab. Pozn. 1463-1475, kI 162. 45 Tamże, k. 165. 46 Scab. Pozn. 1442-1445, k. 19. 47 Tamże, k. 20. 48 Tamże, k. 66. 49 Scab. Pozn. 1446-1449, k. 24. 50 Scab. Pozn. 1450-1460, k. 85v. 51 Scab. Pozn. 1463-1475, k. 215v. 52 Scab. Pozn. 1443-1445, k. 60. 53 Ulanowski, Acta capitulorum, II, nr. 1222, 1224. 54 Kohte, op. c, III, str. 252. 55 Scab. Pozn. 1446-1449, k. 44. 56 Scab. Pozn. 1450-1460, k. 40. 57 Tamże, k. 176. 58 Tamże, k. 172v. 59 Consularia Pozn, 1449-1470 k. 58v. 60 Warschauer, Die Posener Malerinnung, op. c, str. 418. 61 Cons. Pozn. 1449-1470, k. 74v r. 1462. 62 Becker, Document ecclesiae civitatis Bidgostiensis. Berlin 1918, str. 9-10. 63 Scab. Pozn. 1450-1460, k. 93. 64 Ulanowski, Acta capitulorum, II, nr. 1273. 65 Tamże nr. 1371. 66 Scab. Pozn. 1450-1460, k. 156v. 67 Kaczmarek, Libri iuris civilis Crac. 1392-1506. Kraków 1913, nr. 6573. 68 Ulanowski, Acta capitulorum, II, nr. 1353. 69 Kohte, op. c, str. 32. 70 Ulanowski, op. c, II, nr. 1425. 71 Scab. Pozn. 1475-1483, k. 75. 72 Ulanowski, 1. c. 73 Niesiecki, Herbarz. VIII, 292-293. 74 Decius, De Sigismundi regis temporibus. Kraków 1901 str. 112-113 Ptaśnrk, Kupcy. Rocznik krak. XIV, str. 73. 75 Kaczmarczyk, Libri iuris civietis nr. 6940; Ptaśni, Obrazki z przesłości Krakowa. Bib!. krak. nr. 23, str. 4. Kazimierz Kaczmarczyk 76 Kaczmarczyk, op. c, nr. 7464. 77 Decius, op. c, nr. 7464. 78 Kaczmarczyk, op. c, nr. 8435. 79 Tamże, nr. 7602. 80 Tamże, nr. 8063. 81 Cons. Pozn. 1470-1494, k. 69. 82 Warschauer, Stadtbuch, str. 17-27. 83 Korytkowski, Prałaci i kanonicy kat. gnieźnieńskiej, Gniezno 1883, I, str. 182-184. 84 Morawski, Historja Uniwersytetu Jagiell. Kraków 1900, II, str. 173-174. 85 Wisłocki, Incunabula typographica. Cracoviae 1900, str. 146-149. 86 Ulanowski, acta capitulorum II, nr. 1645. 87 Cons. Pozn. 1470-1490, k. 89. 88 Scab. Pozn. 1483-1493, k. 185. 89 Tamże, k. 78. 90 Warschauer, Stadtbuch str. 300. 91 Scab. Pozn. 1483-1497, k. 108v, r. 1489. 92 Tamże, k. 56. 93 Tamże, k. 57v. 94 Tamże, k. 88v. 95 Tamże, k. 184. 96 Cons. Pozn. 1470-1494, k. 82v. 97 Scab. Pozn. 1483-1497, k. 162. 98 Tamże k. 182v., 184v, 185 i 226v. 99 Tamże k. 205v. Scab. Pozn. 1497-1511, k. 82. 01 Tamże k. 90 i 90v. 02 Tamże k. 94v. i 124. 03 Scab. Pozn. 1483-1497, k. 184v. 04 Scab. Pozn. 1497-1511, k. 150v. Scab. Pozn. 1512-1526, k. 3v. 06 Cons. Pozn. 1507-1525, k. 133. 07 Scab. Pozn. 1497-1511, k. 96. 08 Scab. Pozn. 1512-1526, k. 52v. 09 Ulanowski, Acta capitulorum, II, nr. 1645. 10 Warschauer, Stadtbuch str. 435. 11 Księga cechowa str. 27. 12 Tamże str. 97. 13 Cons. Pozn. 1470-1494, k. 99, 102; 1494-1507, k. 2v, 18, 25, 28v, 31, 51, 75, 86, 110; 1507-1525, k. 47, 63 i 78. 14 Warschauer, Stadtbuch str. 83. 15 Ulanowski, Acta capitulorum, II nr. 1582. 16 Cons. Pozn. 1507-1525, k. 131. 17 Scab. Pozn. 1512-1526, k. 53v. 118 Scab. Pozn. 1512-1526, k. 140; 1522-1534, k. 83; Wierzbowski matricularum regni Poloniae summaria IV nr. 3641, 4168, 12865. 119 Scab. Pozn. 1483-1497, k. 37v. 120 Tamże k. 38v., 145. 121 Tamże k. 149. 122 Ulanowski, op. c, II, nr. 1451, 1452. 123 Kohte, Die Kunstdenkmaler der Prov. Posen, III, str. 162. 124 Tamże, str. 156. 125 Kohte, op. c, III, str. 165. Scab. Pozn. 1483-1497, k. 96. 127 Scab. Pozn. 1497-1511, k. 65v. Księga cechowa str. 11, 69, 70, 72, 84. 129 Ulanowski, op. c, II, nr. 1582. 30 Księga cechowa str. 44. 31 Księga cechowa str. 73, 79. 32 Scab. Pozn. 1483-1497, k. 120. 33 Księga cechowa str. 46. 34 Tamże str 73. 35 Tamże str. 78. 36 Scab. Pozn. 1497-1511, k. 50. 37 Księga cechowa, str. 65, 66, 73, 78, 119. 38 Scab. Pozn. 1497-1511, k. 9v. 39 Księga cechowa, str. 6, 66, 71, 101, 120 i 127. 40 Tamże str. 65, 66, 125, 132. 41 Cons. Pozn. 1491-1507, k. 113v. 42 Advov. Pozn. 1508-1515, k. 95v, 96v. 43 Tamże k. 133v. 44 Tamże k 160. 45 Cons. Pozn. 1507-1525, str. 133. 46 Advoc. Pozn. 1508-1515, k. 139. 47 Ulanowski, op. c, II, nr. 1551. 48 Tamże nr. 1582. Scab. Pozn. 1497-1511, k. 117. 50 Cons. Pozn. 1507-1525 str. 97, 114, 134, 217. 51 Księga cechowa str. 46, 47. 52 Tamże str. 138. 53 Tamże str. 30, 31, 67, 71, 99. 54 Księga cechowa str. 54. 55 Scab. Pozn. 1483-1497, k. 179. 56 Ulanowski, op. c, III, nr. 246. 57 Księga cechowa str. 80. 58 Scab. Pozn. 1483-1497, k. 215v. 59 Cons. Pozn. 1494-1507, k. 32v. 60 Scab. Pozn. 1497-1511, k. 35. Kazimierz Kaczmarczyk 161 Tamże k. 21 v. 162 Tamże k. 23. 163 Księga cechowa str. 3, 7, 8. 164 Tamże str. 57. 165 Ptaśnik, Cracovia artificum nr. 1159. 166 Ptaśnik, op. c, nr. 1179. 167 Tamże nr. 1179. 168 Bucher, Die alten Zunft u. Verkehrsordnungen der Stadt Krakau. Wien 1889, str. 56, tabl. XII. 169 O obrazach z tych czasów w kościele Św. Mikołaja por. Pogaczewski, Kościół pod wezwaniem św. Mikołaja w Tece Grona konserwatorów I, str. 6365. 170 Ptaśnik, Cracovia artificum nr. 1182. 171 Tamże nr. 1197. 172 Księga cechowa str. 123, 126 i 128. 173 Cons. Pozn. 1507-1525 str. 26. 174 Adovc. Pozn. 1508-1515, k. 62v. 175 Tamże k. 81v. 176 Tamże k 155v. 177 Tamże k. 175v. 178 Księga cechowa str. 81. 179 Ulanowski, op. c, II, nr. 1557. 180 Ulanowski, op. c, II, nr. 1582. 181 Kohte, op. c, III, str. 165. 182 Scab. Pozn. 1497-1511, k. 63. 183 Advoc. Pozn. 1508-1515, k. 125. 184 Tamże k. 142v. 185 Księga cechowa str. 123. 186 Advoc. Pozn. 1508-1515, k. 117v. 187 Księga cechowa str. 134. 188 Scab. Pozn. 1497-1511, k. 50v. 189 Consularia Poznaniensia 1470-1494, k. 89v. 190 Najstarsza księga cechowa str. 129. Uchwała jest niedatowana, na podstawie jednak pisma katowaych zapisek sąsiednich w księdze cechowej wnioskujemy, że pochodzi z lat 1492-1500. Na ten czas oznacza ją także Warschauer w pracy: Die mittelalterlichen Innungen zu Posen. (Zietschrift der historischen Hesellschaft fur die Provinz Posen. T. I, 1885, str. 465). Ze względu na rzadkość dziś tego czasopisma i skompletowania wiadomości o naj starszych malarzach, uchwałę tę drukujemy ponownie.