JANUSZ PIASNY
SZEŚĆDZIESIĄT LAT PRACY AKADEMII EKONOMICZNEJ NA RZECZ REGIONU I GOSPODARKI NARODOWEJ
W 1986 r. mija sześćdziesiąt lat istnienia i działalności Akademii Ekonomicznej. Jubileusz ten jest stosowną okazją do zastanowienia się nad jej dorobkiem i perspektywami dalszego rozwoju. Uczelnia nasza została utworzona w 1926 r. pod nazwą: Wyższa Szkoła Handlowa. Była wtedy czwartą samodzielną uczelnią w kraju kształcącą ekonomistów-handlowców. Powstanie Szkoły poprzedjziły różnego rodzaju kursy z zakresu nauk prawno-ekonomicznych i handlowych. Zebrane doświadczenia oraz osiedlenie się w Poznaniu wielu profesorów z innych regionów przygotowały grunt do powołania Wydziału Prawno-Ekonomicznego na Uniwersytecie Poznańskim. Rozwój tego Wydziału sprzyjał założeniu wyższej uczelni handlowej. Prężny rozwój wiedzy ekonomiczno-handlowej wspomagany był rezultatami nauk prawniczych. Wielu profesorów Uniwersytetu Poznańskiego coraz częściej podejmowało problematykę ekonomiczno-handlową. W pierwszych latach funkcjonowania Szkoły część z nich podjęła się wykładów oraz prowadzenia różnych zajęć dydaktycznych ze studentami. Myśl powołania do życia samodzielnej szkoły handlowej stopnia wyższego narodziła się w Poznańskiej Izbie Przemysłowo-Handlowej. Bezpośrednim projektodawcą był syndyk Izby, a później wykładowca Akademii - prof. dr Stanisław Waschko. Przychylnie ustosunkował się do projektu prezes Izby - dr Stanisław Pernaczyński. Inicjatywę poparły Kuratorium Okręgu Szkolnego Poznańskiego i organy samorządów gospodarczych Wielkopolski. Wyższą Szkołę Handlową powołano do życia w dniu 19 lipca 1926 r. Była ona do 1950 r. uczelnią akademicką typu prywatnego. Początkowo Szkoła miała charakter praktyczno-zawodowy, kształciła kadry głównie dla handlu, bankowości i przemysłu, a w mniejszym stopniu dla innych gałęzi i dziedzin gospodarki. Systematycznie jednak ulegała rozbudowie jej struktura dydaktyczno-zawodowa, zwiększała się 
Janusz Piasnyliczba katedr i pracowników naukowych. Wszystko to dokonywało się przy dużym wsparciu przez Wydział Prawno-Ekonomiczny Uniwersytetu Poznańskiego. W ten sposób dojrzewały niezbędne warunki, umożliwiające nadanie Szkole faktycznych uprawnień akademickich i przemianowanie jej na Akademię Handlową. Praktycznie nastąpiło to z dniem 10 listopada 1938 r., na mocy rozporządzenia ministra wyznań religijnych i oświecenia publicznego. II wojna światowa nie oszczędziła Akademii; poczyniła duże spustoszenie w jej składzie osobowym i bazie materialnej. Pełna jednak odbudowa Akademii nastąpiła natychmiast po zakończeniu działań wojennych w Poznaniu. 
Kształcono nadal w Akademii handlowców, finansowców i ubezpieczeniowców oraz zapoczątkowano kształcenie specjalistów dla tworzącej się gospodarki uspołecznionej. Rozszerzając profile kształcenia, Akademia Handlowa merytorycznie wykraczać zaczęła poza statutowy zakres kształcenia specjalistów. Z tych też względów, dekretem Rady Ministrów, z dniem 1 września 1950 r. została przekształcona w państwową Wyższą 
Janusz Piasny
Szkołę Ekonomiczną. Nowa uczelnia stała się nie tylko spadkobierczynią dawnej Akademii Handlowej, ale otrzymała pełnię praw akademickich i zyskała państwową osobowość prawną. Została także podporządkowana ministrowi szkolnictwa wyższego i nauki. W wyniku przekształcenia, podstawowego znaczenia nabrały dwa proftle kształcenia: ekonomiczno-handlowy i ogólnoekonomiczny. Poza tym rozwijał się stopniowo profil towaroznawczy, z szeroką podbudwą chemiczno-fizyczną. Główne jednak specjalności kształcenia dotyczyły: polityki ekonomicznej i finansowej państwa, gospodarki finansowej i rachunkowości przedsiębiorstw oraz ekonomiki i organizacji szeroko rozumianego obrotu towarowego. Rozwój ilościowy i jakościowy kształcenia, a także prac badawczych na rzecz gospodarki narodowej uczelni legły u poditaw przemianowania jej w 1974 r. w Akademię Ekonomiczną. Dzisiejsza Akademia jest uczelnią, która kształci studentów w ramach 9 kierunków studiów, z 16 specjalnościami *. Nie wszystkie z nich dostatecznie się już umocniły, wszystkie jednak znalazły korzystne warunki do dalszego rozwoju. Niektóre uzyskały nie tylko trwałą pozycję, ale także priorytetowe w uczelni znaczenie.
AKTUALNY PROFIL AKADEMII
Akademia Ekonomiczna jest uczelnią średniej wielkości, liczącą ok.
360 nauczycieli akademickich (zatrudnionych na pełnym etacie), w tym 67 profesorów i docentów oraz 160 adiunktów. Aktualnie kształci ona ok. 2350 studentów na studiach dziennych i ponad 1100 na studiach dla pracujących. W ostatnich latach nastąpił jednak spadek liczby studentów, głównie na studiach dla pracujących, znacznie poniżej potencjału dydaktycznego uczelni. Na jednego nauczyciela akademickiego przypada na studiach dziennych średnio 9,2 studenta, wobec 9,5 w innych polskich uczelniach ekonomicznych, a na jednego profesora i docenta - 57,4 studenta (67,7). Ogólna liczba studentów studiów dziennych, według szacunku potencjału dydaktyczno-naukowego uczelni, mogłaby wzrosnąć do 3800, a łącznie ze studentami studiów dla pracujących - do ok. 5500. Ze względu na aktualną liczbę pracowników naukowo-dydaktycznych, a przede wszystkim profesorów i docentów, do kierunków i specjalności dydaktycznych o podstawowym w uczelni znaczeniu należą: teoria ekonomiczna (na kierunku ekonomiczno-społecznym), planowanie i finansowanie gospodarki, ekonomika i organizacja obrotu i usług, ekonometria i statystyka (na kierunku cybernetyki ekonomicznej) oraz towaroznaw
1 Szczegółowe informacje o pracy uczelni w okresie pierwszego pięćdziesięciolecia jej tuikcj>now n..a zawarte 34 w pracy zbiorowej Akademia Ekonomiczna w Poznaniu w latach 1926 - 19T6. Poznań 1876.

stwo. Mimo, iż nie są to kierunki i specjalności najliczniejsze pod względem liczby studentów (z wyjątkiem ekonomiki oraz organizacji obrotu i usług), absorbują one ponad połowę zatrudnionych profesorów i docentów. Do kierunków i specjalności, które mają korzystne warunki rozwoju ze względu na postępujący wzrost liczby pracowników naukowo-dydaktycznych, zaliczyć można również ekonomikę i organizację produkcji oraz ekonomikę i organizację handlu zagranicznego. Liczba docentów w instytutach sprawujących opiekę nad tymi dziedzinami powiększa się m. in. dzięki przeprowadzonym habilitacjom z zakresu ekonomii politycznej. Biorąc pod uwagę zapotrzebowanie gospodarki na absolwentów, można stwierdzić, że nie zawsze idzie ono w parze z rozmiarami kadry naukowo-dydaktycznej. Przykładem mogą tu być kieruki ekonomiki produkcji, ze wszystkimi specjalnościami, oraz organizacji i zarządzania, które należą do silnie preferowanych przez praktykę, podczas gdy kadra naukowo-dydaktyczna w instytutach sprawujących opiekę nad nimi nie rozwija się w odpowiadającym temu tempie. To samo odnosi się do takiej specjalności jak organizacja przetwarzania danych z rachunkowością na kierunku cybernetyki ekonomicznej. Duże zapotrzebowanie istnieje również na absolwentów kierunku planowania i finansowania gospodarki narodowej. Uczelnia poznańska długo nie mieściła się w narzucanej jej rejonizacji studiów wyższych, była placówką przyjmującą kandydatów z całego kraju oraz kształcącą ekonomistów dla potrzeb całej gospodarki. Z pewnym uproszczeniem można przyjąć, że o ile zapotrzebowanie na absolwentów w regionie "obsługiwanym" przez Akademię odnosi się w szerokiej mierze do absolwentów kierunków i specjalności o charakterze mikroekonomicznym, z nachyleniem "branżowym", to zapotrzebowanie o «asięgu ogólnopolskim dotyczy również absolwentów kierunków i specjalności o charakterze makroekonomicznym, z nachyleniem "funkcjonalnym" . Podobnie ogólnokrajowy, a nie tylko regionalny charakter mają badania prowadzone przez pracowników uczelni, czego wyrazem jest znaczący ich udział w rozwiązywaniu problemów centralnych (węzłowych międzyresortowych i resortowych). Pracownicy Akademii biorą liczny udział w opracowywaniu ekspertyz, raportów i diagnoz zarówno dla władz terenowych, jak i centralnych, uczestnicząc również w pracach terenowych i centralnych organów opiniodawczych i doradczych. Nie bez znaczenia jest również to, że w uczelni mieści się redakcja działu ekononomieznego kwartalnika "Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny" oraz redakcja ogólnopolskiego kwartalnika "Przegląd Statystyczny". Akademia stanowi centrum społeczno-ekonomieznego oddziaływania w