ALEKSANDER
HAJDROWSKI
NOTATKI Z WYDARZEŃ W FIRMIE "MAGG I" » (Styczeń - Luty 1945 r.)
Poniedziałek 7 22 stycznia Komunikacja miejska, jak również kolejowa, są od wczoraj nieczynne. W związku z tym udałem się do miejsca pracy pieszo, z mieszkania przy ul. U rbanowskiej na Bałtycką, o godz. 5.30. Parę minut po godz. 6 przeszedłem most Ghiwaliiszawsiki i krótko potem zostałem przy barykadzie tworzonej przez policję i wojsko zatrzymany. Drogę w kierunku Siródki (było ciemno ii mglisto) mogły przebyć jedynie te osoby, które posiadały legitymacje stwierdzające, że są (pracownikami zakładów amunicyjnych. Legitymacji takiej nie posiadałem. Wracając, zatrzymałem się dłuższy czas przy zbiegu ul. Wielkie Garbatry i ul. Szerokiej, aby spotkać się z innymi pracownikami, którzy gdyby chcieli iść do pracy, musieliby tą dirogą kroczyć. Jedynie murarz Franciszek Olszewski zjawił się ok. godz. 6.45. Postanowiłem udać się do mieszkania prywatnego ówczesnego dyrektora Leona Romińskiego 2 . Przed domem przy ul. Słowackiego 17 zapytał mnie dozorca, kogo mam zamiar odwiedzić. Oświadczyłem, że chcę rozmawiać z dyrektorem Rominsk1m w mieszkaniu nr 10. N a to dozorca odinzekl: Tam nie ma nikogo. Romiński wyjechał w sobotę. Wobec tego powróciłem do mojego mieszkania przy ul. U rbanowskiej.
Po krótkim odpoczynku, udałem się do zamieszkałego po przeciwnej stronie uid
1 "Maggi" - spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w Poznaniu przy ul. Bałtyckiej 85 - powstała (według wpisu do rejestru handlowego) w dniu II lipca 1929 r. U działowcami byli Szwajcarzy, a zakład macierzysty znajdował się w Kempttal (Szwajcaria). Kapitał zakładowy wynosił w pierwszym okresie lm 000 zł i z biegiem czasu wzrósł do kwoty 1500 (XX) zł. W latach okupacji hitlerowskiej stosunki własnościowe nie uległy zmianie. Fabryka przeszła na rzecz Rzeszy, pozostając spółką szwajcarską. Na podstawie Dekretu o nacjonalizacji przemysłu fabryka została w roku 11945 upaństwowiona i podlegała różnym zjednoczeniom; obecnie jej nazwa brzmi: "Amino" - Poznańskie Zakłady Koncentratów Spożywczych.
Autor pracował w fabryce od założenia jako księgowy, a następnie główny księgowy.
W 1945 r. należał do aktywnych organizatorów uruchomienia fabryki po przerwie wywołanej walkami w IPoznaniu. W dniu 18 lutego 1946 r. Aleksander Hajdrowski mianowany został wicedyrektorem fabryki, a po śmierci Edmunda Rydzewskiego (17 XII 1946) - dyrektorem naczelnym. Z dniem 18 stycznia 1%1 r., po fuzji kilku fabryk o podobnym profilu produkcyjnym (" Knorr" i "Germanini"), pełnił funkcje jej dyrektora administracyjnego lub administracyjno-handlowego (do al I 1%3 r.). 2 Leon Romiński pochodził z Poznania, ojciec jego był Polakiem (zmarł przed wybuchem wojny w 1939 r.), matka była narodowości niemieckiej. Pracował w fabryce od 1929 r., a po zajęciu Polski wpisał się na listę volksdeutschow. Władze okupacyjne mianowały go powiernikiem (Treuhander) nad fabryką, a zakłady macierzyste w Szwajcarii nominację tę akceptowały. 
Aleksander
Hajdxrawskicy ogrodnika Grundmanna, aby telefonicznie porozumieć się z firmą. Zgłosił się Tadeusz Pasikowski i nadmienił, że teraz, kiedy się już rozjaśniło, można przez mosty na Chwaliszewie oraz na Cybinie bez wszystkiego przejść. Poza tym, że jest bardzo pożądane, abym do zakładu przybył jak najszybciej, ponieważ posiada dla mnie od dyrektora Rumińskiego pewne polecenia. Wybrałem się ponownie w drogę i ok. godz. 10.00 przybyłem przez nikogo nie zatrzymywany do fabryki. Zastałem kilkunastu pracowników umysłowych i pracowników fizycznych. Wszyscy byli w swoich garniturach (to 'znaczy bez kitli) i zdenerwowani, ponieważ każdy chciał wrócić do domu przed .rzekomym wysadzaniem mostów w powietrze, co miało nastąpić o godz. 12,00. Pasikowski opowiedział mi w krótkich słowach, co dyAleksander Hajdrowski rektor Romiński polecił mi przekazać i doręczył mi klucze do szafy pancernej oraz List ochronny wystawiony przez konsula Konfederacji Szwajcarskiej w Berlinie. Zostałem upoważniony do podjęcia gotówki z jednego z kont bankowych. Każdemu »pracownikowi umysłowemu miałem wypłacić trzymiesięczne uposażenie a każdemu pracownikowi fizycznemu - czterotygodniowy zarobek. Polecenie to było absolutnie nie do wykonania, ponieważ żaden z czeków in blanco nie posiadał podpisów osób uprawnionych. Ponadto banki były w poniedziałek już iniieczyinne. Ponieważ ws(półlpracowinicy zamieszkujący na przeciwnym brzegu Warty zamierzali natychmiast odejść, przeprowadziłem rozmowę jedynie w ściślejszym gronie, z: Władysławem Slebiodą, Leonem Nowackim, Marianem Preisisem oraz Józefem Barcińskim. Również czterech pracowników fizycznych, zamieszkałych na Głównej, włączono do tej narady. Na moją propozycję, postanowiono utworzyć pewnego rodzaju służbę wartowniczą na terenie fabryki, a to dlatego, że niemiecki portier opuścił posterunek, na co wskazywało opuszczone mieszkanie przy portierni. Jako pierwsi zaciągnęli wartę Marian Preise, ja oraz dwaj pracownicy fizyczni.
Od godz. 16.00 wartę mieli zaciągnąć Leon Nowacki z Józefem Barcińskim i dwoma praccwirikami fizycznymi, zamieszkałymi na Głównej. O godz. 13.30 Nowacki zatelefonował z miasta, że prawdopodobnie nie przybędzie punktualnie, ponieważ miasto ma ibyć o godz. 14.00 ewakuowane. Na tę wiadomość zdeklarował się Preiss, że razem z Barcińskim oraz dwoma pracownikami fizycznymi pozostanie na warcie do godzin rannych dnia następnego, do chwili przybycia Władysława Ś1ebicdy i minie. O gcdz. 17.00 zapytałem telefonicznie Preissa, ozy Barciński przybył na zmianę wairty. Preiss potwierdził i poinformował mnie, że w pobliżu fabryki zostały wysadzone w powietrze różne obiekty wojskowe i ż tej przyczyny większość szyb uległa stłuczeniu.
Wtorek, 23 stycznia Około gcdz. 7.45 wybrałem sdę pieszo do fabryki. Tuz za mostem przez Wartę na Chwaliszewie utały posterunki wojskowe, które zagradzały drogę w kierunku Śj-odki. Widząc to, udałem się ul. Wielkie Garbary w kierunku Szeląga, celem doilarcia do promu na Warcie 3 . Ok. 100 m przed promem zostałem zatrzymany przez dwuosobowy patrol wojskowy. Po wyjaśnieniu celu mej drogi oświadczono, że nie wolno mi dalej iść, a również nie ma możliwości posłużenia się promom, ponieważ ze względów wojskowych przechodzenie na drugi brzeg rzeki nie jest wskazane. Jeden z patrolujących powiedział, że mógłbym przejść jedynie na pod
stawie pisemnego zezwolenia 'kapitana, odpowiedzialnego za ten odcinek. Próbowałem przepustkę uzyskać i udałem się do strzelnicy na Szelągu, gd'zie urzędował ten kapitan. Niestety, kapitan nie był uprawniony do wydania podobnej przepustki. Niemniej, telefonicznie pcmformował się pod moją obecność u komendanta batalionu. Również ten nde był uprawniony do wydania takiej przepustki, lecz poradził udać się w tej sprawie do komendantury przy ul. Solnej. W komendanturze oświadczono mi, że całe przedmieście Poznań-Wschód (Główna) znajduje się już w papie fortecznym (Festungsgurtel) i nikt nie może się tam udać, choćby w najpilniejszych sprawach, aini posłużyć się promem. Próbowałem jeszcze napomknąć, że przedsiębiorstwo jest własnością Szwajcarów i znajduje się pod opieką Konfederacji Szwajcarskiej. Wodpowiedzi oświadczono mi, że zakaz ten odnosi się do wszelkich przypadków. Poiza tym produktami firmy "Maggi" nie ma już żadnego zainteresowania.
Ponieważ starania moje o zezwolenie na przejazd promem okazały się bezowocne, próbowałem porozumieć się telefonicznie. Cel osiągnąłem. Rozmawiałem z Preissem i Barcińskim. Na moje pytanie, czy Władysław Ś1ebioda przybył do fabryki, oświadczono, że nlie. Preiiss nadmienił, że jest to zupełnie zrozumiałe, że nikt z nas, z miasta nie ma możliwości przybycia na zakład. On oraz pozostali tak długo na warcie w zakładzie pozostaną, jak tylko będzie to możliwe. Ra.rciński poinformował mnie, że przed paroma minutami '(ll.45) wszelkie, znajdujące się w pobliżu fabryki zakłady amunicyjne zostały -wysadzone w powietrze. Skutkiem tych eksplozji wypadła, względnie zosftała wyrwana ze ścian, większa część ram okiennych oraz futryn drzwiowych we wszystkich budynkach. Rynny wiszą porozrywane przy gzymsach dachów. Poleoiłem okna w piwnicy oraz na parterze zabezpieczyć przycinkami Skrzyń 4 za pomocą gwoździ; zleciłem spuszczenie wody ze zbiornika przy karminie fabrycznym (ca 42 im S ) oraz nabranie dostatecznie dużej ilości wody do wiader dla celów użytkowych, ponieważ istniała obawa, że z powodu przewidzianego wysadzenia onostów przedmieście nie będzie miało dopływu wody.
Edmund Rydzewski (1882 -1948) generalny przedstawiciel frrmy "Maggi" na Polskę w latach 1922 - 1929, dyrektor administracyjny fabryki w Poznaniu w latach IW -1939, tymczasowy kierownik (28 II 1945 -18 U 119:18), dyrektor naczelny (18 II - 17 XI 1946)
Środa, 24 stycznia O godz. 9.00 przed południem zatelefonowałem do zakładu. Zgłosił isię Marian Preiss. Według jego wypowiedzi, nie zaszły dalsze zmiany. Jedynie szkody przy oknach i drzwiach i przypuszczalnie budynkach powiększają się, ponieważ przedmieście znajduje się pod ciągłym ostrzałem artyleryjskim z obydwu 'stron. Po obiedzie, ok. godz. 14.00, przybył do mojego mieszkania kierownik produkcji Leon Nowacki i prosił, abym obecnym w fabryce, w szczególności Antoniemu Siejakowi zlecił, aby wypuścił wodę z kotłów parowych. Istniała bowiem obawa, że pnzy trwającym od kilku dni mirozie, a termometr wskazywał na jego nasilanie się,
'Przystań promu znajdowała się w pobliżu obecnego nowego mostu przez Wartę.
, Fabryka posiadała własną wytwórnię opakowań drewnianych. Mowa tu o deskach jednakowych wymiarów do produkcji skrzyń. 
Aleksander
Hajdrowski
Fabryka "Maggi" przy ul. Bałtyckiej. Zdjęcie wykonane przez Józefa Pueiń5;kiego w dniu 8 sierpnia 1933 r.
kotły nieogrzane mogłyby ulec awarii i popękać. Życzeniu temu uczyniłem zadość, zatelefonowałem, przekazując polecenia Siejakowi.
Czwartek, 25 stycznia Mimo kilkakrotnego telefonowania, nie zgłaszał się w fabryce nikt. Znajdujący się tam wartownicy prawdopodobnie zostali zmuszeni do opuszczenia zakładu. Chyba, że spotkało ich jakieś inne nieszczęście.

Piątek, 26 stycznia Około godz. ll.00 telefonował do mnie Leon Nowacki. Interesował się, czy miałem możliwość połączenia się z zakładem, ponieważ na jego kilkakrotne dzwonienie nikt się nie zgłaszał. Niestety, i ja to samo stwierdziłem. Kontakt z zakładem został zupełnie przerwany. Wskutek zaciekłych walk ulicznych w oikrasie od 27 stycznia do 9 lutego 1945 r.
nie było możliwości wyjścia z domu.
Sobota, 10 lutego Z pufodktejnych obwieszczeń dowiedziałem się, że wszelkie przedsiębiorstwa przemysłowe i handlowe należy zgłaszać u delegata Ministerstwa Przemysłu i Handlu dra Stanisława Szenica. Aby zarządzeniu uczynić zadość, udałem sio w dniu dzisiejszym rano z Zenonem Kurowskim do delegatury przy ul. Chełmońskiego 10, pokój 2. Zarejestrowanie fabryki "Maggi" nie może być w tej chwili dokonane, ponieważ dojście do Poznania Wschodniego (Głównej), z powodu trwających jeszcze potyczek jest zakazane i skutkiem tego nie mogliśmy udzielić żadnych wyjaśnień o stanie budynków, maszyn, zapasach surowców i gotowych wyrobów. Od 11 do 16 lutego. Walki ulicizine w śródmieściu trwają w dalszym ciągu.

Sobota, 17 lutego Od godzin rannych dnia dzisiejszego zostało umożliwione dojście do centrum miasta. Wybrałem się wspólnie z Kurowskim do Leona Nowackiego (kierownika produkcji), zamieszkałego przy ul. Wronieckiej 14. Nowacki zaangażował się do 
I Milicji Obywatelskiej. Dowiedzieliśmy się od niego, że droga do Poznania Wschodniego od godz. 12.00 będzie udostępniona dla pieszych. Umówiliśmy się, że Nowacki. Kurowski i ja w poniedziałek o godz. 10.00 wybierzemy się w drogę do fabryki.

Poniedziałek, 19 lutego J ak uzgodniono, poszedłem rano o godz.
8.30 na spotkanie z Kurowskim do jego mieszkania. Dowiedziałem się tam, że również Józef Krakowski ma przybyć. Po upływie dwudziestu minut Krakowski przybył. Wybraliśmy się w trójkę do N 0wackiego, który jako milicjant zabrał karabin i poszedł z nami. Droga nie była łatwa, zwłaszcza przez drugi »most na. Warcie. Most był bowiem wskutek wysadzenia go w powietrze imocno uszkodzony. Aby sforsować rzekę, musieliśmy po stromej drabinie zejść do poziomu wody i następnie, po drugiej stronie rzeki, również po drabinie, wejść na wysokość olk. 5 m.
. zaetfcffj pof' Poiafew
Przedsiębiorstwozarządem państwowymnie podlegała rekwizycji,nie podiegojq kwaterunkowi wojskowemusprzed/ o-«s zot'c-o M*»fcć*,
Wy<i*iu£tł Pri«myslawego
*«fet*m>eitifc t*ft*ł*ł*rft*,,«t fi -" «f"t n
Zlb1iżywszy się do fabryki spostrzegliśmy, że wojskowi - jak również milicjanci - ładowali na wozy konne mąkę, kaszę, susz warzyw, itd. Przy drzwiach wejściowych, przy portierni, stał żołnierz, radziecki na posterunku i nie wpuszczał nikogo. Nowackiemu, jako milicjantowi, udało się iwejść na teren zakładu. Nam natomiast polecił jeden z radzieckich wojskowych, w randze kapitana, natychmiast teren zakładu opuścić. Wyjaśniłem, że jesteśmy pracownikami zakładu i zamierzamy zebrać dane potrzebne do rejestracji, oświadczył nam, że będziemy mogli tego dolkonać dopiero wówcza1s, kiedy wojisiko radzieckie zaikłid opuści. Na moje pytanie, kiedy to nastąjpi, otrzymałem odpowiedź, że po zajęciu cytadeli. N owackiemu udało się dowiedzieć, że nadzór nad przedsiębiorstwem przejęty został przez rząd polisiki w Dublinie, a pełnomocnikiem został mianowany Stefan Gendera, który w niedzielę (1&2) zakład zlustrował.
Fotokopia decyzji pełnomocnika Ministerstwa Przemysłu na m. Poznań Stanisława Wiśniewskiego z dnia 6 marca 1945 r. o objęciu fabryki "Maggi" zarządem państwowym
Nie pozostało naim nic innego, jak wybrać się w drogę powrotną. Spotkaliśmy Edimunda Slkirzyipczafca, który również zamierzał iść do fabryki, lecz po nasizyeih informacjach - zrezygnował. W drodze powrotnej zamierzaliśmy odwiedzić Edmunda Rydzewskiego*, mieszkającego przejściowo przy ul. Sw. Maincina 2. Niestety, dom ten był kompletnie wypalony. Adre1su syna RydizeWsikiego, od którego zamierzaliśmy dowiedzieć się o miejscu zamieszkania o-jica, nie znaliśmy dokładnie. Miał mieszkać gdzieś przy Przecznicy. Dołożylliśmy jednak starań, aby odszukać go i dowiedzieć się o losie ojca. Sprawa się udała. Syn Rydzewskiego zaprowadził nas do mieszkania ojca przy ul. Wo1SztyńSkiej 32. Poinformowaliśmy Edmunda RydaeWs1kiego o naszych dotychczasowych staraniach, a on wyraził gotowość podjęcia wspólnie z nami dallszyoh kroków mających doprowadzić do zarejestrowania fabryki w Wydziale Przemysłowym. 
Aleksander Hajdtroioski
Wtorek, 20 lutego Ponieważ do godiz. 1dOO me zgłosili się w moiim mieszkaniu ani Marian PreLss ani Leon Nowacki, poszedłem do Zenona Kurowskiego, aby raizem udać się na spotkanie z innymi pracownikami pnzed domem nr 10 przy ul. Chełmońskiego. Przybyli tam je1szcze Edmund Rydzewski i Edmund Skrzypczak. Preisis i Nowacki - niestety, nie przybyli. U daliśmy się do kierownika Wydziału Przeimy1słowego Mieczysława Spychalskiego i przedstawiliśmy nasze postulaty. W odpowiedzi usłyszeliśmy, że pr:zed kilkoma, dniami firma "Maggi" 'została już wpisana do wykazu przedsiębiorstwa tymczasowym pełnoimocni1kiem w miejsce Stefana Gendery, który zrezygnował z tego stanowiska, mianowano Leonarda 'Kowalewicza. N a to postanowienie nie wyraziliśmy zgody i zapytaliśmy, co należy zrobić, aby nominacj ę cofnąć. Poradzono naim wniesienie pisemnego protestu. Postanowiliśmy nazajutrz o godz. 9.00 spotkać się w mieszkaniu Jadwigi Zarębskiej pnzy ul. Emilii Sczanieckiej 9, w celu zredagowania pisma protestacyjnego. Po pożegnaniu się ze Skrzypczakiem, poszliśmy do mieszkania Rydzewskiego przy ul. Wo1sztyńskiej, by zredagować protest.
Środa, 21 lutego Przy omawianiu treści zredagowanego pisma protestacyjnego w mieszkaniu przy ul. Sczanieckiej byli obecni: Edmund Rydzewski, Edmund Skrzypczak, Zenon Kurowski, Jadwiga Zarębska, Czesław Królikowski, Piotr Danielak, Stanisław Górniaczyk i ja. Treść pisma odwoławczego, opracowanego w dniu poprzednim u Rydzewskiego, została przez wszystkich zaaprobowana. Przepisałem protest własnoręcznie na czysto. Ponieważ Skrzypczak już w dniu poprzednim nawiązał kontakt w tej sprawie z mecenasem Bogusławem Seydilitzem, udaliśmy sie (Rydzewski, Skrzypczak i ja) do niego. Seydiitz zapoznał się z treścią odwołania i uiznał je za słuszne, a następnie pofatygował się do pełnomocnika Komitetu Ekonomicznego Rady Ministrów na województwo poznańskie Kazimierza Różyńskiego. Po krótkiej konferencji podał nam Seydiitz do wiadomości, że nasze odwołanie i 'wniosek o uprawnienia do zabezpieczenia wszystkich budynków, urządzeń oraz zapasu towarów zostanie rozpatrzone i w piątek (2)3.2.) mamy otrzymać dscyzję. Z dniem 27 lutego 1846 r. Komitet Ekonomiczny Rady Ministrów na województwo poznańskie powierzył tymczasowe kierownictwo fabryki Edmundowi Rydzewskiernu. Funkcję głównego księgowego powierzono mnie.
Po lewej: rok 1945, budynek fabryczny I {dział fasonowania, dział sprzedaży, ekspedycja, magazyn gotowych produktów) po zniszczeniach wyrządzonych w styczniu i lutym podczas walk o wyzwolenie Poznania. Po prawej: ten sam budynek jesienią 1945 r. 
Po lewej: fronton budynku fabrycznego I od strony wschodniej w lutym 1945 t. Po prawej: jesienią 1945 r. ID> odbudowie
Po lewej: magazyn opakowań i druków reklamowych. Zdjęcie wykonane w marcu 1945 r. Po prawej: magazyn po odbudowie
Po lewej: komin fabryczny uszkodzony podczas walk o wyzwolenie Poznania w 1945 r.
Po prawej: odbudowany przez firmę Franciszka Pawłowskiego w czasie od dnia 0-3 maja do 15 września 1945 r. 
Aleksander
Hajdrowski
ANEKS
SPRAWOZDANIE FIRMY "MAGGI" - SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ W POZNANIU POD ZARZĄDEM PAŃSTWOWYM Z DZIAŁALNOŚCI FABRYKI ZA CZAS OD 27 LUTEGO DO 31 GRUDNIA 1945 R.

Z chwilą ustawania walk na terenie miasta Poznania, poczęto zabiegać nad wznowieniem pracy w fabryce artykułów spożywczych i używkowych "Maggi", spółka z ogr. odp. w Poznaniu. W tym celu zwróciło się w dniu 21 lutego 1945 r. grono pracowników firmowych z czasów przed l września 1939 r. oraz z czasów okupacji do Komitetu Ekonomicznego Bady Ministrów na województwo poznańskie, z wnioskiem o udzielenie byłemu członkowi zarządu z czasów polskich Edmundowi Rydzewskiemu pełnomocnictwa. Pełnomocnictwo zostało ob. Rydzewskiemu w dniu 26 lutego 1945 r. wydane Nazajutrz, tj.
"w dniu 27 lutego 1945 r., przystąpiono do zorganizowana prac około odbudowy bardzo znacznie przez działania wojenne zniszczonego przedsiębiorstwa. Budynki fabryczne były wskutek działań wojennych, według oceny rzeczoznawców z Miejskiego Wydziału Nadzoru Budowlanego w Poznaniu, do 35% uszkodzone. Komin fabryczny groził w swej górnej części rozpadnięciem. O rozmiarach uszkodzeń świadczą znajdujące się na załączniku nr l zdjęcia fotograficzne. Magazyny oraz urządzenia fabryczne, jak również urządzenia biurowe uległy silnemu zdewastowaniu. Prace w fabryce rozpoczęto przede wszystkim od usuwania gruzów z poszczególnych ubikacji i klatek schodowych, jak również od zbierania porozrzucanych ksiąg handlowych i zabezpieczenia pozostałych zapasów towarowych. Stwierdzenie zapasów towaru napotkało znaczne trudności; towar bowiem był porozstawiany w różnych miejscach, porozsypywany i często nawet zmieszany, a w niejednych wypadkach zanieczyszczony gruzami. Poza tym znajdowały się większe ilości zapasów towaru poza terenem fabrycznym, na tzw. składnicach pomocniczych. Usiłowania nasze szły w tym kierunku, żeby zapasy te przed rozgrabieniem uratować, co się nam też w pewnej mierze powiodło Prace około naprawy budynków fabrycznych zostały powierzone firmie Społeczne Przedsiębiorstwo Budowlane Spółdzielnia z odpow. udziałami w Warszawie, Oddział w Poznaniu. Do wykonania prac przystąpiła wyżej wspomniana firma w dniu 21 maja 1945 r. i ukończyła je w dniu 31 grudnia 1945 r. Koszt odbudowy budynków fabrycznych, włącznie z wyremontowaniem instalacji elektrycznej, wynosił według rachunków firmy SPB 2045 008,17 zł. N aprawę komina fabrycznego zlecono firmie Franciszek Pawłowicz z Poznania. Komin musiał w swej górnej części zostać najpierw zamurowany, a następnie aż do wysokości basenu wodnego rozebrany, po czym przystąpiono do pobudowania go na nowo do właściwej wysokości. Prace przy odbudowie komina rozpoczęto w dniu 23 maja 1945 r., a ukończono je w dniu 15 września 1945 r. Koszt odbudowy komina wyniósł 1(x) 685,46 zł. Remont przewodów za- i odwodnienia oraz centralnego ogrzewania wykonała firma Gbior.czyk I Ska, Poznań. Koszt tychże napraw wyniósł do dnia 31 grudnia 1945 r. 128 845 zł.
Prace około wykończenia wyżej wymienionych napraw potrwają niewątpliwie jeszcze dość długo, bowiem odłamki pocisków oraz mróz trwający w czasie działań wojennych przyczyniły się do znacznych szkód w instalacjach dla wody i pary. Przy organizowaniu prac napotykaliśmy liczne trudności. Tak np. personel zamieszkujący zachodnie przedmieścia Poznania przemierzał w przeciągu prawie pięciu miesięcy codziennie od 18 do 20 kilometrów pieszo, ażeby przybyć na teren fabryczny i wrócić do domu po skończonej pracy, przy czym pokonywał po drodze przeszkody wynikłe na skutek poniszczenia mostów przez rzekę Wartę. Odbijało się to ujemnie na zdrowiu naszych pracowników i wydajności ich pracy. Również nabywanie materiałów budowlanych oraz ich zwózka były dość kłopotliwe. Wskutek bowiem braku taboru komunikacyjnego, niełatwo było znaleźć chętnych do uskuteczniania przewozów. Mimo wyżej wymienionych trudności oraz innych mniej ważnych, doprowadzono \odbudowę budynków fabrycznych w roku 1945 do końca, j ak z załączonych zdjęć fotograficznych wynika (Załącznik nr 2). Pozostała jeszcze na rok przyszły odbudowa szopy-magazynu oraz naprawa parkanu żelbetonowego i z siatki drucianej. Podkreślamy, że odbudowa fabryki została dokonana własnymi zasobami gotówkowymi, bez zaciągania jakichkolwiek kredytów. 
Władze lokalne ustosunkowały się bardzo przychylnie do naszych poczynań i gdzie było możliwe udzielały zezwoleń na wydanie materiałów budowlanych po cenacli komercyjnych. Do Zjednoczenia przystąpiliśmy w dniu 28 kwietnia 1945 r. na pierwszym ogólnym zebraniu Zjednoczenia Przemysłu Przetworów Warzywno-Owocowych na województwo poznańskie,. Poznań ul. Grochowe Łąki 6.
Urządzenia techniczne oraz maszyny były, jak już wyżej wspomniano, silnie zdewastowane.
Przede wszystkim poginęły wszystkie skórzane pasy napędowe. Poza tym ucierpiały liczne maszyny od pocisków, jak również przez wpływy atmosferyczne (wilgoć, rdza, pył itp.). Stan zatrudnionych pracowników w momencie uruchomienia zakładu oraz w końcu 1945 r.
ukazuje tabela l.
Tabela l
STAN ZATRUDNIONYCH PRACOWNIKÓW W 1945 R
Dnia l III Dnia 31 XII Pracownicy Fizyczni Umysłowi Fizyczni I Umysłowi Mężczyźni 33 15 34 12 Kobiety 34 l 59 2 Ogółem 67 16 93 14
Produkcję zup "Maggi'ego" oraz napełnianie butelek przyprawą podjęliśmy w czerwcu 1945 r., tj. z chwilą, kiedy wstępne prace odbudowy tak dalece postąpiły, że maszyny można było uruchomić. Pierwsze kostki bulionowe wyprodukowano w sierpniu 1945 r. Rozwój produkcji ilustruje tabela 2.

Tabela 2
PRODUKCJA (ZA CZAS OD l III DO 21 XII 1945 R.) (w kilogramach)
Ilość wyprodukowana Ilość rozlana Ogółem Miesiąc Kostki wyproduZupy Ogółem Przyprawa kowano bulionowe i rozlano Czerwiec 3285 3 285 6 048 9 333 Lipiec 8 101 8 101 Sierpień 2 762 2 762 2 931 5 693 Wrzesień 2124 2124 Październik l 606 1606 19 750 21 356 Listopad 3 262 15 3 277 1633 4 910 Grudzień 2 753 2 753 2 923 5 676 Razem 10 383 3300 I 13 683 43 510 57 193
Pogląd na urządzenia fabryczne daje załącznik nr 4.
Finanse fabryki były w momencie uruchomienia bardzo nikłe. W kasie pancernej pozostało zaledwie 1410,46 marek niemieckich, które zamieniono na złote w stosunku 2 : 1"=705,23zł. Znajdujące się w bankach niemieckich wierzytelności nie były niestety do zrealizowania.
Skutkiem tego wszyscy pracownicy przez miesiące marzec i kwiecień 1945 r. nie dostawali żadnych wynagrodzeń. Dopiero w ostatnich dniach kwietnia 1945 r., na zarządzenie Wojewódzkiego Wydziału Przemysłowego w Poznaniu, zostały uruchomione kiedyty bankowe w celu uskutecznienia wypłat zaległych płac i poborów. Z kredytu tego skorzystała również
3 Kronika m. Poznania 1;83 
Aleksander
Hajdrawskinasza firma w wysokości 100 000 zł i uregulowała natychmiast, tj. w dniu 2 maja 1945 r., zaległe płace. Wyżej wymieniony kredyt został jednorazowo w dniu płatności weksla, tj. 2 sierpnia 1945 r., w p ełnej wysokości wyrównany.
Sftan finansów ilustruje tabela 3.

Tabela 3
STAN FINANSÓW W 1945 R.
(w złotych)
W dniu objęcia W dniu rozW dniu fabryki przez poczęcia W dniu Rodzaj 1 III Zjednoczenie* produkcji 31 XII (28 IV) (1 VI) Gotówka 705,23 22 532,23 197 109,10 247 349,05 N a1eżności krótkoterminowe - 53 033,00 - 18 195,00 705,23 75 565,23 197109,10 265 544,05 Zobowiązania krótkoterminowe - - 100 742,32 - Kapitał obrotowy 705,23 75 565,23 96 366,78 265 544,05
* Przejęcie fabryki przez Zjednoczenie Przemysłu Przetworów Warzywno-Owocowych nastąpiło w dniu 28IV 1945 f., a przez Państwowe Zjednoczenie Przemysłu Surogatów Kawowych i Namiastek Spożywczych w Warszawie - w dniu 8 II 1946 f.

Akcja pomocy pracowników przedstawiała się w roku 1945 następująco: Stołówka zorganizowana dla pracowników fizycznych i umysłowych naszej fabryki wydawała 5 razy w tygodniu obiady, których ogólny koszt w okresie sprawozdawczym wynosił Świetlica przy fabryce otwarta została w listopadzie 1945 r. W związku z jej urządzeniem (zakup fortepianu, odbiornika radiowego, obrazów itp.) oraz zorganizowaniem 2 wieczorków i urządzeniem obchodu gwiazdkowego wyłącznie dla naszych pracowników wydaliśmy
115 170,94zł
44 730,50 zł Ogółem: 159 901,44 zł miasta, względnie dzielnice pofabryki) korzysta z bezpłatnych
Poza tym personel naszej fabryki zamieszkujący centrum łożone w większej odległości od Poznania- Głównej (siedziba przejazdów do i z pracy firmowym samochodem ciężarowym. Jedną z największych trudności w okresie sprawozdawczym w rozwoju produkcji była niemożnosc nabycia niektórych surowców, w szczególności brak tłuszczu, który byliśmy zmuszeni kupować w drobnych ilościach na wolnym rynku. Planowane rozpoczęcie produkcji przyprawy napotkało również trudności ze względu na brak odpowiednich urządzeń i niemożliwość ich nabycia.
"MAGGI" Spółka z ogr. odp.
pod zarządem państwowym (-) Edmund Rydzewski (-) Aleksander Hajdrowski
P o z n a ń, d n i a l c z e rw c a 1946 r.

LAUREACI NAG RÓD WOJEWÓDZTWA POZNAŃSKIEGO W DZIEDZINIE UPOWSZECHNIANIA KULTURY ZA ROK 1978 (Dokończenie)
CZESŁAW BARANEK
Urodził się dnia 27 stycznia 1927 r. w Zgierzynce w woj. poznańskim, w rodzinie rolnika Józefa i matki Marianny z domu Bawoldc. iW 1927 r. rodzice wyprowadzili się do Nojewa k. Pniew. Naukę w szkole podstawowej rozpoczął od siódmego roku życia w Nojewie. Z chwilą wybuchu II wojny światowej naukę musiał przerwać. Do wiosny 1940 r. pomagał rodzicom w gospodarstwie rolnym, a następnie pracował w charakterze parobka u Niemca w Nojewie. Dnia 20 stycznia 1945 r. gestapo poleciło 'Niemcom opuścić miejsca zamieszkania przed nadciągającymi wojskami radzieckimi. Polaków wyznaczono na woźniców. Czesław Baranek dojechał w dniu 2 lutego 1945 r. z dobytkiem Niemców aż za Berlin, do miejscowości Kieckę, gdzie Polaków na drugi dzień zapędzono do wycinania drzew na opał. Czesław Baranek wrócił do Polski w dniu 9 maja 1945 r. Do jesieni tegoż roku pracował w gospodarstwie rolnym rodziców. W październiku 1945 r. rozpoczął naukę w Szkole Rolniczej w Pniewach, którą ukończył w maju * 1948 r. Od l września 1948 r. do końca lutego 1949 r. ukończył kurs w Gimnazjum Handlowym w Poznaniu. W latach 1%5 -1970 ukończył zaocznie Państwowe Technikum Rolnicze w Trzciance k. Nowego Tomyśla.
N atomiast studia zaoczne, na Uniwersytecieim. Adama Mickiewicza na Wydziale Prawa i Administracji, ukończy! w 1977 f., pisząc pracę magisterską Gospodarka funduszowa Gminnej Spółdzielni Zaopatrzenia i Zbytu "Samopomoc Chłopska" (na prrykładzie Spółdzielni w Dusznikach) pod kierunkiem prof. dra hab. Andrzeja Komara w Zakładzie Pra
3* 
Laureaci Nagródwa Finansowego. Po obronie pracy uzyskał stopień magistra administracji. Pracę zawodową podjął w dniu l kwietnia 1949 r. w Zarządzie Gminnym, a od 20 marca 1950 r. pracował w Prszydium Gminnej Bady N arodowej w Dusznikach Wlkp. na różnych stanowiskach - od referenta podatkowego do kierownika Referatu Finansowego. Dnia l stycznia 1955 r. został przeniesiony do pracy w Prezydium Powiatowej Rady N arodowej w Szamotułach na stanowisko kierownika Oddziału Ogólnogospodarczego, później kierownika Wydziału Budżetowo-Gospodarczego. Od dnia 31 stycznia 1%1 r., po wyborze do Zarządu Gminnej Spółdzielni "Samopomoc Chłopska" w Dusznikach, Czesław Baranek pełni obowiązki prezesa. Działalność społeczną rozpoczął w czerwcu 1945 r., wstępując w szeregi Związku Harcerstwa Polskiego. W 1949 r. został członkiem Chóru Mieszanego "Halka" w Dusznikach.
W 1951 r. wybrano go w skład jego Zarządu, którego członkiem jest po dzień dzisiejszy. Przez wiele lat pełnił funkcje wiceprezesa, przewodniczącego Komisji Rewizyjnej, a przez kilkanaście lat prezesa (do połowy 1981 r.). Wiceprezesem Zarządu Okręgu wybrany został w 1976 r., a do Zarządu Oddziału Polskiego Związku Chórów i Orkiestr w 1978 r. i po raz drugi w 1981 r. Był organizatorem wielu imprez kulturalnych na rzecz miejscowego środowiska. W maju '1977 r., w ramach obchodów trzydziestolecia działalności Chóru "Halka", zorganizował Wielkopolskie Dni Muzyki w Dusznikach, które w maju 1982 r. obchodzono po raz piąty. Na pierwsze obchody zjechało do Dusznik jedenaście zespołów chóralnych i sześć zespołów orkIestralnych z województw: konińskiego, kaliskiego, gorzowskiego i poznańskiego. Impreza miała duży oddźwięk społeczny również w sąsiednich gminach. Poza działalnością w Chórze, aktywnie »zaangażowany był w Związku Zawodowym Pracowników Państwowych i Społecznych; przez dwie kadencje był przewodniczącym Rady Zakładowej w Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Szamotułach. W latach 1957 -1962 był członkiem Związku Młodzieży Wiejskiej. Zjazd Powiatowy wybrał go przewodniczącym Komisji Rewizyjnej Zarządu Powiatowego. Przez dwanaście lat był ławnikiem Sądu Powiatowego w Szamotułach, a w latach 1955 - 1%3 zastępcą przewodniczącego Powiatowego Komitetu Społecznego Funduszu Odbudowy Stolicy. Radnym Gminnej Rady Narodowej w Dusznikach był w latach 1952 - 1954, w latach 1%4 -1972 był tam radnym Gromadzkiej Rady Narodowej, przewodniczącym Komisji Planu i Budżetu, a w ostatniej kadencji zastępcą przewodniczącego Gromadzkiej Rady Narodowej. Od 1978 r. pełni funkcję przewodniczącego Komisji Rewizyjnej Związku Ochotniczej Straży Pożarnej w Dusznikach. Do szeregów Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej przyjęty został w 1955 r. Po objęciu stanowiska prezesa Zarządu Spółdzielni, Komitet Gromadzki powołał go w skład aktywu, a w dniu 30 maja 1981 r. Konferencja Gminna wybiera go I sekretarzem. Funkcję tę pełni społecznie. W 1952 r. zawarł związek małżeński z księgową Barbarą Intek. Z małżeństwa tego urodzili się: Tomasz (1953) i Jarosław (1981). Za zasługi w pracy zawodowej i społecznej Czesław Baranek udekorowany został Srebrnym i Złotym Krzyżem Zasługi. Posiada Odznakę Zasłużonego Działacza Kultury i Odznakę Honorową "Za zasługi w rozwoju województwa poznańskiego".
HENRYK HAiGEL
Urodził się dnia 11 kwietnia 1933 r. w Szczuczynie k. Szamotuł, w rodzinie rolnika Jakuba Hagla i jego żony Marianny z domu Marcinkowskiej. Naukę w szkole podstawowej rozpoczął po wyzwoleniu Ziemi Szamotulskiej w 1945 r. w Grabowcu, skąd po ukończeniu czterech klas (1947) przeniósł się do Szamotuł. Wcześnie zdradzał uzdolnienia plastyczne. W 1949 r. zapisał się więc do Państwowego Liceum Sztuk Plastycznych w Poznaniu. Ze względu na uciążliwe warunki dojazdu do Poznania i brak rąk do pracy w dwunastohektarowym gospodarstwie ojca, zmuszony był naukę przerwać. Od l marca 1952 r. do końca października 1953 r. pracował w Prezydium Powiatowej
Rady Narodowej w Szamotułach na stanowisku instruktora rolnego. Po odbyciu zasadniczej służby wojskowej w latach 1953 -1956, otrzymał pracę w Powiatowym Związku Gminnych Spółdzielni "Samopomoc Chłopska" w Szamotułach jako dekorator. W dniu 2 czerwca 1 r. Henryk Hagel poddał się egzaminowi i uzyskał tytuł mistrza malarskiego, a z dniem l kwietnia 1%7 r. powierzono mu funkcję kierownika zakładu malarskiego Gminnej Spółdzielni "Samopomoc Chłopska" w Szamotułach. W latach 1970 -1971 pracował we własnym zakładzie malarskim. Z dniem l października 1971 r. rozpoczął pracę w Państwowej Operze im. Stanisława Moniuszki początkowojako zastępca kierownika malarni i malarz sceniczny, a pod koniec (do 15 sierpnia 1974 r.) jako kierownik modelarni. Z powodu uciążliwych dojazdów do Poznania, z dniem l października 1974 r. powrócił do pracy w Związku Gminnych Spółdzielni "Samopomoc Chłopska" jako dekorator.
Z dniem l stycznia 1975 r. Henryk Hagel podjął pracę w Szamotulskim Ośrodku Kultury, kolejno jako instruktor sekcji plastyki ludowej, instruktor plastyki, kierownik działu plastyki i rzeźby ludowej. Rzeźba ludowa i zainteresowanie sztuką ludową stały się tak wielką pasją Henryka Hagła, że poświęcił się jej całkowicie i zrezygnował z pracy w Ośrodku, w połowie 1977 r. zaś uruchomił własną pracownię rzeźbiarską. Jest członkiem Stowarzyszenia Twórców Ludowych. Zarejestrowany został w Ministerstwie Kultury i Sztuki jako twórca ludowy. Był jednym z głównych organizatorów Ogólnopolskich Plenerów Rzeźby Ludowej w Szamotułach. W swoich rzeźbach przedstawia głównie charakterystyczne postacie mieszkańców dawnej wsi polskiej. Henryk Hagel wystawiał swe dzieła na wystawia pokonkursowej w Pałacu Kultury (1973): Chrystus frasobliwy, Skrrypek, Muzykant i Macierzyństwo. N a konkursie tym zdobył II Nagrodę. W tym samym roku zdobył III Nagrodę w Konkursie na sztukę ludową woj. poznańskiego. W roku 1974 zdobył III Nagrodę oraz wyróżnienie w Konkursie Na pamiątką z Ziemi Wielkopolskiej. Wystawiał swe prace w salonie "Empiku" w cyklu Sztuka ludowa i amatorska Wielkopolski (wrzesień 1974) oraz w Płocku i Krakowie na wystawach współczesnej sztuki ludowej; w Ogólnopolskim Konkursie na rzeźbę ludową Wielcy Polacy, ich tycie i dzieła <7 - 8 XI 1974) w Toruniu zdobył wyróżnienie.
W 1975 r. jego rzeźby wystawiane były w polskim centrum prasowo-kulturalnym na Targach Lipskich; w Konkursie na rzeźbę plastyków-amatorów Wielkopolski zdobył dwa wyróżnienia (Trębacz i Chrystus); wszystkie z pięciu jego rzeźb posłane zostały na VI Wojewódzki Przegląd Plastyki Amatorskiej w Koninie (1975); uczestniczył w plenerze toruńskim (20 - 30 maja). W 1976 r. jego rzeźba Do pracy wystawiana była w Muzeum Sztuki Ludowej w Dreźnie w ramach wystawy Dziecko w polskiej sztuce ludowej; w maju uczestniczył w ogólnopolskim plenerze rzeźby ludowej w Szamotułach; a od czerwca w ogólnopolskiej wystawie pokonkursowej Dziecko w rzeźbie luaowej - Twórczość ludowa dla dziecka, organizowanej w Muzeach Etnograficznych w Warszawie, Krakowie i Toruniu.

W 1977 r. uczestniczył w II Ogólnopolskim Plenerze Monumentalnej Rzeźby Ludowej w Szamotułach (maj), VI Wojewódzkim Przeglądzie Amatorskiej Twórczości Plastycznej w Poznaniu (lipiec), w jarmarku ludowym ("Cepeliada") w ramach "Gdyńskiego Lata 77", w konkursie i wystawie Motywy religijne w wytworach sztuki ludowej w Poznaniu, na której wyróżniono jego prace. Jego prace brały udział w Ogólnopolskiej Wystawie Konkursowej Sport w sztuce i eksponowane były w Polsce, Bułgarii i Niemieckiej Republice Demokratycznej, j ak też w ogólnopolskiej wystawie prac twórców ludowych żołnierz obrońcą i budoruniczum w Warszawie (1978). "Moja wielka przygoda z rzeźbą rozpoczęła się dopiero przed trzema laty - powiedział reporterowi "Głosu Wielkopolskiego" Wojciechowi N entwigowi (nr 194, 5 IX 1975). - Bardzo późno niestety. Wcześniej nie czułem jednak wewnętrznej potrzeby wypowiadania się przy pomocy dłuta i drewna, ba - nie wiedziałem nawet, że potrafię w ten sposób ukazać to, co tak bardzo jest mi bliskie: wiejskich ludzi umęczonych pracą na roli, lecz nierzadko przecież pełnych wesołości i talentów, zwłaszcza muzycznych. Stąd poczesne miejsce wśród moich figurek, obok postaci spracowanych starców, zajmują wiejscy grajkowie. Tacy jak ci z mojego rodzinnego Szczuczyna".
W dniu 17 sierpnia 1957 r. zawarł związek małżeński ze Stefanią Maćkowiak, operatorką maszyn poligraficznych w Obrzycku. Z małżeństwa tego urodziło się troje dzieci: Jacek (1958) rzeźbiarz, Witold (1%2) siuży w wojsku i Renata (1%6) uczennica szkoły zawodowej. 
Laureaci Nagród
TADEUSZ JANUSZ
AŚ*S IS&k
Urodził się dnia 18 lutego 1832 r. w Wielowsi pod Międzychodem, w rodzinie rolnika Antoniego Janusza i jego żony Marii z Madalińskich. Krótko później rodzina Januszów przeniosła się do Środy, następnie do Śremu, a w końcu do podpoznańskiego Zegrza. Lata okupacji hitlerowskiej Tadeusz Janusz spędził w Zegrzu, gdzie początkowo uczęszczał do niemieckiej szkoły dla Polaków, a później jako dziesięcioletni chłopiec skierowany został do pracy w sklepie towarów spożywczych w charakterze pomocnika. 'Po oswobodzeniu Zegrza przez oddziały radzieckie w 1945 r., przyjęty został do klasy piątej szkoły podstawowej, którą ukończył w 1946 r. W latach 1946 - 1949 uczył się w Gimnazjum Kupieckim przy ul. Śniadeckich,' któremu dyrektorował znakomity Edward Eisbrenner i które ukończył małą maturą.
N astępne dwa lata (1949 -1951) spędził w Liceum Administracyjno-Gospodarczym za-dyrekcji Mariana Grabowskiego, które ukończył zdobyciem świadectwa dojrzałości. W 1951 r. Tadeusz Janusz zapisał się na Wydział Towaroznawstwa Wyższej Szkoły Ekonomicznej. Z powodu pogarszającego się stanu zdrowia, zmuszony został do przerwania studiów i wyjazdu na leczenie sanatoryjne. W dniu 14 lipca 1954 r. przystąpił do pracy w Wydziale Kultury Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej jako młodszy referent w dziale planowania i budżetu; po roku pracy zaś przeszedł do działu upowszechniania kultury. Po zdobyciu odpowiedniego doświadczenia i ukończeniu kursu doskonalenia w Jadwisinie, mianowany został
kierownikiem działu upowszechniania kultury. Stanowisko to piastował do dnia 15 rrrlrca 1967 r. W 1 r. Tadeusz Janusz zapisał się na studia zaoczne na Wydziale Filozoliczno- Historycznym Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, które ukończył w 1969 r. uzyskując stopień magistra historii. Ten.atem jego pracy magisterskiej był dziennik "Polska Ludowa" . Z dniem 16 marca 1967 r. (do ai II 1969) Tadeusz Janusz zaczął pełnić funkcję zastępcy dyrektora Poznańskiego Przedsiębiorstwa Imprez Artystycznych "Estrada". Owe dwa lata poświęcił na kontynuację linii artystycznej, która wyróżniała poznańską "Estradę" od innych przedsiębiorstw w kraju, a która polegała głównie na organizowaniu wielkich widowisk artystycznych dla młodzieży w plenerze a jednocześnie (bowiem skończyła się moda picia kawy i gry w karty w klubach wiejskich) organizowaniu małych kameralnych zespołów artystycznych wypełniających program wieczoru w klubie. Z dniem 1 czerwca 1969 r. Tadeusz Janusz powrócił do pracy w Wydziale Kultury U rzędu Wojewódzkiego na stanowisko zastępcy jego dyrektora. Minęło ćwierć wieku pracy w tym wydziale. Dał się w tym czasie poznać jako znakomity organizator życia kulturalnego Wielkopolski, nigdy bowiem nie ograniczał się tylko do wypełniania obowiązków służbowych, zawsze wiele energii wkładał w szeroko rozumiane upowszechnianie kultury i rozwój placówek do tego powołanych. Czy to chodziło o zorganizowanie pionierskiej akcji przecierania kulturalnych szlaków przez setkę małych miast Wielkopolski z zespołem znakomitych artystów (Henryk Derwich, Jerzy Golfert, Wanda Jakubowska, Józef Katin) zimą 1957 r" podczas której wypadło być intendentem, inspicjentem a czasem i konferansjerem, czy to chodziło o budowanie od fundamentów gminnych i miejskich ośrodków kultury - Tadeusz Janusz traktował sprawy z jednakowym oddaniem i powagą. A były to czasy, kiedy w Wielkopolsce powstał nowy ośrodek wielkoprzemysłowej klasy robotniczej - Zagłębie Konińsko- Turkowskie. Problemy upowszechniania sztuki w Zagłębiu znalazły się w centrum uwagi Wydziału Kultury. Tadeusz Janusz należał do aktywnych organizatorów takich form działania w Zagłębiu, jak plenery artystów-plastyków poznańskich; spotkania z wybitnymi pedagogami poznańskiej Wyższej Szkoły Muzycznej, którzy byli jednocześnie solistami koncertów i wykonawcami recitali; spotkania z literatami poznańskimi, które przerodziłysię w urządzane do dzisiaj Dekady Pisarzy Środowiska Wielkopolskiego i na trwałe weszły do kalendarza imprez artystycznych, podobnie jak plenery plastyczne w różnych dyscyplinach. Zwłaszcza w ostatnim dziesięcioleciu działalności zapisał Tadeusz Janusz karty chlubne pracowitością i niepospolitym talentem organizacyjnym. Do takich kart należy zapewne centralna inauguracja Roku Kulturalnego 1971/1972, która odbyła się 9 października w Zbiersku pod Kaliszem, z udziałem wicepremiera Józefa Tejchmy. W dniach poprzedzających (od 2 X) i następnych (do 17 X) odbyły się w dziesięciu innych miejscowościach Wielkopolski inauguracje Roku zorganizowane w różnych pionach, a w ponad czterdziestu - połączone z oddaniem do użytku nowych placówek kulturalnych, z imprezami artystycznymi i konferencjami naukowo-kulturalnymi. Na mapie kulturalnej Wielkopolski przybyły wówczas czterdzieści cztery obiekty kulturalne; w ciągu piętnastu październikowych dni Wielkopolska rozbrzmiewała muzyką i pieśnią Nie można przecenić wkładu Tadeusza J anusza w uruchomieniu interdyscyplinarnych studiów pod opiekuńczymi skrzydłami Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk. Polegały one na organizowaniu cyklów wykładów co roku w dwu sąsiadujących ze sobą powiatach Wielkopolski. Zaś efektem były m. in. opracowania monograficzne powiatów: Jarocin, Pleszew, Środa, Śrem, Nowy Tomyśl, Wolsztyn, Kościan, Leszno i in. Zainteresowanie szerokiego kręgu naukowców i działaczy kulturalnych regionalistyką miało przynieść jeszcze cały bukiet barwnych imprez regionalnych o błyskotliwych i Kuszących nazwach, jak chociażby Grodziskie Puoobranie, Gniezno rodu Piastów czy Świat Wacława z Szamotuł. N a barkach Tadeusza Janusza spoczywała organizacja przeddożynkowego festiwalu kulturalnego (1974), z niezliczoną liczbą konkursów orkiestr, chórów, zespołów teatralnych; pokazami twórczości ludowej (niezależnie od zorganizowanych w czerwcu "Dni powiatów Wielkopolski"), popisami artystycznymi na estradach Poznania. Podobnie - Krajowego «potkania przedstawicieli środowisk twórczych. Przybywali oni gwiaździście pięcioma trasami (listopad 1973 r.) do słynnego "zielonego zagłębia". Było ich ponad dwustu; zapoznano ich ze współczesnymi osiągnięciami rolnictwa poznańskiego na przykładzie nowoczesnych ośrodków wiejskich, urządzonych kompleksowo od strony produkcyjnej, kulturalnej i zawodowej. Podobnie - organizacja Euroconu (1976) w Poznaniu i corocznych Kaliskich Spotkań Teatralnych. Wcześnie zaczął działać w organizacji młodzieżowej. Był aktywistą Związku Młodzieży Polskiej w liceum i na uczelni. Pomagał w organizacji poznańskich ekip na Zlot Młodych Przodowników (1952), na obchody dziesięciolecia Polski Ludowej w Lublinie (1954) oraz Światowy Festiwal Młodzieży Demokratycznej w Warszawie (1955). Od dnia l października 1953 do połowy lipca 1954 r. pracował jako instruktor w Zarządzie Wojewódzkim Związku Młodzieży Polskiej. Do szeregów Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej przyjęty został w 1%2 r. W ciągu dwu kadencji (doi 1974 r.) był członkiem Komitetu Zakładowego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w Urzędzie Wojewódzkim. Przez dziesięć lat był przewodniczącym zarządu koła zakładowego Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej.
Za zasługi w pracy zawodowej i społecznej udekorowany został Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1977). Posiada Złoty Krzyż Zasługi, Medal 30-lecia PRL i in. W 1961 r. zawarł związek małżeński z Beatrycze Szulczewską, mgr. inż.-konstruktorem pracowni budowlanej Biura Studiów i Projektów Lasów Państwowych. Z małżeństwa tego urodziły się dwie córki: Iwona (1%2) - aktualnie studentka Akademii Medycznej i Alina (1968) - uczennica szkoły podstawowej.
DOC. JADWIGA KALISZEWSKA
Urodziła się dnia 15 września 1936 r. w Warszawie, w rodzinie urzędnika pocztowego Mariana Kaliszewskiego i jego żony Józef y z Całusów. Wybuch Powstania Warszawskiego przerwał Jadwidze naukę gry na skrzypcach, a klęska Powstania doprowadziła do bolesnej rozłąki z ojcem. Matka z oórką wywiezione zostały w okolice Kielc, ojciec odnalazł się szczęśliwie po uwolnieniu z obozu koncentracyjnego - dopiero po wyzwoleniu kraju.
N aukę gry na skrzypcach rozpoczęła w siódmym roku życia u altowiolisty Filharmonii Warszawskiej Kazimierza Gulanowskiego. Po osiedleniu się w Krakowie, Gulanowski przekazał utalentowaną dziewczynkę w ręce słynnego skrzypka Wacława Niemczyka. Jej profesorem był następnie Stanisław TawToszewicz. W Krakowie Jadwiga ukończyła szkołę podstawową oraz liceum muzyczne. 
Laureaci Nagród
Już w drugiej klasie licealnej młodziutką skrzypaczką zainteresowała się prof. Eugenia Umińska. Studia w klasie skrzypcowej prof.
Eugenii Umińskiej w krakowskiej Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej Jadwiga Kaliszewska ukończyła z wyróżnieniem w 1959 r. Jeszcze przed ich ukończeniem, uczestniczyła w III Międzynarodowym Konkursie Skrzypcowym im. Henryka Wieniawskiego (1957). bardzo silnie obsadzonym przez skrzypków z piętnastu państw. Ekipa polska składała się - podobnie jak francuska - z ośmiu skrzypków. Do drugiego etapu Konkursu przeszła trójka polskich kandydatów, wśród nich Jadwiga Kaliszewska. W finale znalazł się tylko jeden Polak - Zenon Płosząj. Po podobnym starcie w Konkursie Skrzypcowym im. J acquesa Thibaud w Paryżu (1959), Jadwiga Kaliszewska stanęła w szeregu dwudziestu czterech kandydatów IV Międzynarodowego Konkursu im. Henryka Wieniawskiego ,(1962). W wyniku losowania jej produkcje rozpoczynały poszczególne etapy Konkursu. W Konkursie tym Jadwiga Kaliszewska otrzymała jedno z pięciu zaszczytnych wyróżnień, dyplom oraz Nagrodę Specjalną Wielkopolskiego Towarzystwa Kulturalnego. Od momentu zetknięcia z poznańskimi konkursami im. Henryka Wieniawskiego, Jadwiga Kaliszewska stała się ich oddanym orędownikiem. Do Poznania przeniosła się na stałe po ukończeniu studiów w Krakowie. Pracę pedagogiczną rozpoczęła w Liceum Muzycznym w Krakowie, a od 1961 r. trwale związała się z Państwową Wyższą Szkołą Muzyczną w Poznaniu, w której została pracownikiem naukowo-dydaktycznym. W 1965 r. odoyła mistrzowski kurs interpretacji u prof. Michaiła Wajmana w Weimarze, a w 1966 r. w Wenecji u prof. Remy Principe. Od 1970 r. pełni funkcję kierownika Katedry Instrumentów Smyczkowych i Kameralistyki poznańskiej uczelni. Brała udział w pracach Sądu Konkursowego Międzynarodowego Konkursu Skrzypcowego im. Henryka Wieniawskiego (1972), VII Konkursu (1977) i VIII (1981). Na II Międzynarodowym Konkursie Lutniczym (1962) wykonała test dźwiękowy na 16) nadesłanych skrzypcach; na III Konkursie Lutniczym (1967), w trzecim etapie, w warunkach kameralnych w Sali Czerwonej pałacu Działyńskich dokonała testu siedemnastu finałowych instrumentów z towarzyszeniem fortepian«. Pełniła też funkcje jurora na trzech następnych Międzynarodowych Konkursach Lutniczych - IV (1972), V (1977) i VI (1981). Na IV Międzynarodowym Konkursie Kompozytorskim (1976) była wykonawczynią finałowe] kompozycji (Divertimento na skrzypce solo Umberta Rotondi), zaś na V Konkursie (i960) przygotowała publiczną prezentację Vioftn Concerto No S Gregory W. P Kostecka (Stany Zjednoczone Ameryki Płn.), która zdobyła I Nagrodę w grupie utworów na skrzypce z towarzyszeniem orkiestry symfonicznej. Często uczestniczyła w ministerialnych komisjach kwalifikacyjnych do międzynarodowych konkursów muzycznych. Jako obserwator uczestniczyła w międzynarodowych konkursach skrzypcowych w Genui (1978) i Brukseli (1980).

N adała kształt artystyczny i programowy organizowanym z inicjatywy prof. Eugenii U mińskiej ogólnopolskim konkursom wiolinistycznym: Skrzypcowemu im. Zdzisława J ahnkego; Altówkowemu im. Jana Rakowskiego; Wiolonczelowemu im. Dezyderiusza Danczowskiego i Kontrabasowego im. Adama B. Ciechańskiego - w których była jurorem, a także przewodniczącą sądów konkursowych. "Ta cenna inicjatywa - napisała Ewa Wprniewicz ("Gazeta Zachodnia" 31 VII 1979 r.) - spotkała się w naszym kraju z gorącą wdzięcznością ze strony młodzieży i szerszym uznaniem ze strony nauczycieli w zakresie gry na instrumentach smyczkowych". W 1971 r. mianowana została docentem.
N apisała wykład kwalifikacyjny O skrzypcowej praktyce wykonawczej w XVIII w. Wykształciła kilkunastu absolwentów, jej uczniowie brali z powodzeniem udział w międzynarodowych konkursach skrzypcowych. M. in. do grona jej wychowanków należą Piotr Milewski i Bartosz Bryla. Od kilka lat kształci także utalentowanych skrzypków w Szkole Podstawowej i Liceum Muzycznym.
Piotr Milewski został laureatem II Nagrody VII Międzynarodowego Konkursu Skrzypcowego im. Henryka Wieniawskiego (1977), laureatem II Nagrody Konkursu im. Paganinie dal i nagroda publiczności) na Konkursie im. Królowej Elżbiety w Brukseli (1980). Bartosz Bryla został laureatem wyróżnienia na VIII Miedzynarofdowym Konkursie Skrzypcowym im Henryka Wieniawskiego (1981) i IV N agrody na Międzynarodowym Konkursie Skrzypcowym im. Lonisa Spohra we Freiburgu (1982). "J est poza tym - pisała Ewa W olniewicz - pedagogiem-przyjacielem nie tylko wymagającym, ale i starającym się zrozumieć swych wychowanków. Jest czymś więcej niż nauczycielem głównego przedmiotu, ale i człowiekiem wprowadzaj ącym ich w życie: trudne a przy tym barwne. Uczy wrażliwości i umiejętności obserwacji, dyscypliny i samozaparcia oraz umiejętności korzystania z piękna kontaktów z rówieśnikami. Wychowu;e tytanów pracy a zarazem ludzi otwartych na zjawiska "wokół nich zachodzące. Jej uczniom nie tylko znane są tajniki sztuki skrzypcowej ale i sport, literatura i wiele innych dziedzin". Mimo znacznego obciążenia pracą dydaktyczną, czynnie uczestniczy w życiu artystycznym. Jest pierwszym skrzypkiem powstałego w 1948 r. zespołu Collegium Musicorum Posnaniensium przy Muzeum N arodo
Nagród
wym, muzykującego na zabytkowych Instrumentach z poznańskiego Muzeum, uprawiającego muzykę renesansu i baroku. Zespół ten obok koncertów w całym kraju koncertował wielekróć za granicą, m. in. w Bułgarii, Czechosłowacji, Niemieckiej Republice Demokratycznej, Republice Federalnej N iemiec, na Węgrzech, we Włoszech l w Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich.
Jadwiga Kaliszewska posiada w repertuarze prawie wszystkie koncerty skrzypcowe; ma na swym koncie szereg prawykonań polskiej muzyki współczesnej oraz nagrania płytowe Koncertu na skrzypce, dwa fortepiany i perkusją - Floriana Dąbrowskiego! i Koncertu Krzysztofa Meyera. Koncertowała prawie we wszystkich krajach eurqpejskich. Dokonała wielu nagrań radiowych i telewizyjnych. Jest wiceprezesem Zarządu Towarzystwa Muzycznego im. Henryka Wieniawskiego. Za działalność społeczną i osiągnięcia zawodowe udekorowana została Złotym Krzyżem Zasługi. Posiada Odznakę Zasłużonego Działacza Kultury i Odznakę Honorową Miasta Poznania. Była kilkakrotnie wyróżniana N agrodami I i II stopnia Ministra Kultury i Sztuki za działalność artystyczną, dydaktyczną i wychowawczą.
LESZEK KOSTECKI
Urodził się dnia 24 stycznia 1934 r. w Krynicy Zdroju k. N owego Sącza w rodzinie murarza Jana Kosteckiego i jego żony J ózefy ze Studzińskich. W Krynicy mieszkał do września 1945 r" kiedy to rodzina Kosteckich przeniosła się do Gdańska. Od śmierci matki (1946) był wychowankiem Państwowych Domów Dziecka w Gdyni i Sopocie. PO ukończeniu szkoły podstawowej (1949), rozpoczął naukę w Liceum Sztuk Plastycznych w Gdyni-Orłowie, gdzie uzyskał świadectwo maturalne (1914). Już od 1951 r. pracował zarobkowo jako dekorator w Fabryce Opakowań Blaszanych w Gdańsku. v, 1954 r. zapisał się na studia na Wydziale Sztuk Plastycznych na Uniwersytecie im. Mikołaja Kopernika w Toruniu. Następnie przeniós-ł się do Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych w Gdańsku, gdzie po studiach w pracowni Krystyny Łada"'Studnickie; (malarstwo) i Hanny Żuławskiej (ceramika) uzyskał dyplom w 196) r. W liceum był działaczem zarządu szkolnego Związku Młodzieży Polskiej, zaś na studiach - działaczem Związku Młodzieży Socjalistyczne). Od 1 r. jest członkiem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Od 196) r. Leszek Kostecki jest członkiem Zw;ązku Polskich Artystów Plastyków w
Poznaniu, gdzie osiedlił się w 196) r. W latach 1970 -1972 był przewodniczącym sekcji grafiki Okręgu Poznańskiego Związku Polskich Artystów Plastyków. Przez trzy kadencje był wiceprezesem Zarządu Okręgu a dwie 
Laureaci Nagród
sekretarzem. Jako współorganizator plenerów od 1964 r. kierował współpracą między Zarządem Okręgu a Wojewódzką Komisją Związków Zawodowych. N a wystawie poplenerowej zorganizowanej w Poznaniu (1964) Leszek Kostecki wyróżniony został Nagrodą Wojewódzkiej Komisji Związków Zawodowych. Od 1959 r. Leszek Kostecki uprawia grafikę i malarstwo. Brał udział w wystawach ogólnopolskich i okręgowych w: Gdańsku (1959-1968), Szczecinie (1962-1964), Sopocie (1963), Warszawie (1964, 1966,' 1968), Wrocławiu (1965, 1980), Słupsku (1965), Poznaniu (1984, 1%5, 1968), Zielonej Górze (1969), Krakowie - Postawy twórcze środowiska poznańskiego (1981).
Trzykrotnie (1974, 1976, 1980) wystawiał swoje grafiki i obrazy o tematyce batalistycznej na wystawach w warszawskiej Zachęcie w cyklu Portret wojska. Wystawiał prace nagrodzone w Lipsku, Moskwie oraz w Brnie. Bierze udział we wszystkich ważniejszych wystawach środowiskowych, ogólnopolskich i zagranicznych, m. in. w: Budapeszcie (1972), Moskwie, Getyndze (1976), Bolonii, Sofii, Plovdiv. Był wielokrotnie nagradzany w konkursach im. Jana Wronieckiego: I Nagrodą - dwukrotnie (1972- 1973), II Nagrodą - czterokrotnie (1970-1974), a także II Nagrodą w Konkursie Poznań i Wielkopolska w malaistwie i grafice (1966).
Był komisarzem wielu konkursów, współorganizatorem plenerów, wystaw, akcji i imprez, spośród których wymienić wypada ważniejsze: Ogólnopolski Plener Malarski "Zielone Zagłębie" z udziałem artystów zagranicznych; wystawy poznańskiego środowiska plastycznego w Brnie (1972), Bukareszcie
(1977), Lipsku (1974), Plovdiv (1974), Sofii i Wiedniu (1978). Kierował akcją Portret? I Przodotoniłcóu) Pracy Socjalistycznej z wystawą w Muzeum Narodowym. Znaczne są zasługi Leszka Kosteckiego w organizowaniu cyklicznych imprez konkursowych im. Jana Spychalskiego, zapoczątkowanych w 1972 r.
Konkurs ten o ogólnopolskim zasięgu, nie pozbawiony cech imprezy nowatorskiej, zgromadził do końca 1982 r. ponad sześćset prac malarskich, a zostać laureatem tego konkursu oznacza wielką nobilitację. Dla wielu artystów-plastyków udział w konkursie jest wstępem do artystycznej przygody. J ego prace znajdują się w zbiorach Muzeum Narodowego w Poznaniu, Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie i Polskiej Akademii Nauk. Za grafiki o tematyce wiejskiej, eksponowane na Ogólnopolskiej Wystawie Grafiki Młodych w Poznaniu, otrzymał Nagrodę Ministerstwa Kultury i Sztuki w formie półrocznego stypendium. Jest laureatem Zespołowej Nagrody Miasta Poznania i Województwa Poznańskiego w dziedzinie upowszechniania kultury za rok 1968, przyznanej grupie artystów-plastyków za organizację plenerów plastycznych w latach 1%,3 - ,1968. Za osiągnięcia w pracy twórczej i społecznej udekorowany został Złotym Krzyżem Zasługi. Posiada Złotą Odznakę Związku Polskich Artystów Plastyków, Odznakę Zasłużonego Działacza Kultury, Odznaki Honorowe Miasta Poznania i "Za zasługi w rozwoju województwa poznańskiego". W 1959 r. zawarł związek małżeński z artystką-malarką Barbarą Houwalt. Z małżeństwa tego urodziła się córka Danuta (1960), studentka Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
PROF. D« STANISŁAW KUB lAK
Urodził się dnia 13 grudnia 1925 r. w Dobieszczyźnie k. Jarocina, w rodzinie listonosza wiejskiego Jana Kubiaka i jego żony Marianny z domu Szymanek, w 1935 r. rodzina Kubiaków przeniosła się do Jarocina, gdzie ojciec otrzymał pracę w urzędzie pocztowym. W Jarocinie Stanisław Kubiak ukończył szkołę podstawową. W październiku 1940 r. został przez okupanta wywieziony na przymusowe roboty do Klockenhagen w Meklemburgii, gdzie jako robotnik rolny pracował do maja 1945 r. Po powrocie do Jarocina, pcdjął w czerwcu 1945 r. pracę w urzędzie pocztowym, a od września tegoż roku uczęszczał do gimnazjum, które ukończył świadectwem dojrzałości w 1949 r.
Po zdaniu egzaminu wstępnego, został w 1949 r. przyjęty na studia historii na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Poznańskiego. Od dnia l lutego 1951 r. został asystentem w Studium Nauki o Polsce i Świecie Współczesnym, a później w Katedrze Podstaw MarksizmuALeninizmu. W czerwcu 1954 r. ukończył studia historyczne ze stopniem magistra. W 1956 r. pełnił obowiązki kierownika Katedry Podstaw Marksizmu-Leninizmu Uniwersytetu Poznańskiego, a w latach 1952 -1956 prowadził zajęcia dydaktyczne z tego przedmiotu na Politechnice Poznańskiej, Akademii Medycznej i Wyższej Szkole Rolniczej. Od 1953 r. prowadził zajęcia dydaktyczne na Wieczorowym Uniwersytecie Marksizmu- Leninizmu przy Komitecie Woje
wódzkim Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Po rozwiązaniu Katedry Podstaw Marksizmu-Leninizmu (1 I 1957) pracował jako adiunkt w Katedrze Historii Polski XIX XX w. w Instytucie Historii.
W dniu 28 czerwca 1958 r. obronił pracę kandydacką Ruch socjalistyczny w Poznańskiem 1872 -1890 i uzyskał stopień naukowy kandydata nauk humanistycznych. W listopadzie 1963 r. obronił pracę habilitacyjną pt. Z zagadnień ksztaltowania si? vAaCzY ludowej w Wielkopolsce na Ziemi Lubuskiej IMS - 1950.
Z dniem 1 lipca 1958 r. został dyrektorem Biblioteki Głównej U niwersytetu im. Adama Mickiewicza, prowadząc nadal zajęcia dydaktyczne z historii Polski Ludowej na piątym roku historii, seminarium magisterskie i doktorskie z najnowszej historii Polski. Wypromował ponad dwustu magistrów, dwunastu doktorów i dwóch doktorów habilitowanych. W latach 1966 - 1967 zorganizował w U niwersytecie im. Adama Mickiewicza studia z zakresu bibliotekoznawstwa: Międzywydziałowe Studium Bibliotekoznawstwa Podyplomowe Studium Bibliotekarstwa. W dniu 20 lipca 1970 r. mianowany został profesorem nadzwyczajnym. Z dniem 1 października 1972 r. powstał pozawydziałowy Instytut Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, którego zotetał dyrektorem. Do końca roku akademickiego 1977/1978 był także kierownikiem Zakładu Historii Polski Ludowej Instytutu Historii. Jest autorem ok. dwustu prac naukowych.
Działalność naukową skupił na problematyce ruchu robotniczego w Polsce, Powstania Wielkopolskiego 1918/1919 i Polski Ludowej oraz bibliotekoznawstwa i bibliografii. W swoich badaniach wskazał na powiązania wielkopolskiego ruchu robotniczego z niemieckim ruchem robotniczym, a wyniki dociekań ogłosił drukiem w takich monografiach, j ak Ruch robotniczY w Poznańskiem przea ustawami antysocjalistycznymi w latach 1872 - 1878; Rozwój i rozmieszczenie przemyslu oraz klasy robotniczej w Wielkopolsce w drugiej połotuie XIX w.; Walki strajkowe klasy robotniczej w Pozna iisk:em w latach 1905 - 1907.
Powstanie Wielkopolskie 1918/1919 zainteresowało Stanisława Kubiaka przede wszystkim jako ruch społeczno-polityczny na tle sytuacji w Niemczech i jako zaczątek państwowości polskiej w Wielkopolsce. Rezulta - tem jego badań są obszerne prace, rozprawy, recenzje naukowe i inne publikacje, m in. o Radach Robotniczo-Żołnierskich w Wielkopolsce oraz polityce pruskiej wobec Wielkopolski w dobie Powstania Wielkopolskiego 1918/1919. N ajpełniejszym wyrazem tych prac jest napisana wspólnie z Franciszkiem Ło
zowskim książka Rady Robotniczo-Żolnierskie w Wielkopolsce 1918 -1919 roku. Została ona wyróżniona w konkursie tygodnika "Polityka" w dziale prac naukowych za rok 1960, zaś w 1962 r. "Polityka" wyróżniła jego książkę Rucfi socjalistyczny w Poznańskiem 1872 - 1890.
W latach 1970 - 1975 był współorganizatorem wielu sesji naukowych, m. in. poświęconych konserwacji i renowacji zbiorów bibliotecznych; metodologii w bibliotekoznawstwie i nauce o informacji naukowej; funkcji informacji naukowej wobec warsztatu dydaktycznego nauczyciela akademickiego; roli Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w świecie (1944 - 1974). Wygłaszał referaty za granicą na temat: konserwacji zbiorów (Sofia, 1969): przeobrażeń gospodarczo-społecznych w Polsce Ludowej (Greifswalde, 1975); miejsca biblioteki w pracy szkoły wyższej w Polsce (Belgrad, 1976); kształcenia bibliotekarzy w Polsce (Halle, 1976). Wcześnie rozpoczął działalność w organizacji młodzieżowej. Od 1946 r. należał do szkolnego koła Związku Młodzieży Demokratycznej, a po zjednoczeniu organizacji młodzieżowych do Związku Młodzieży Polskiej. N a studiach był aktywnym działaczem Związku Akademickiego Młodzieży Polrkiej, przewodniczącym Rady Wydziałowej Związku, kierownikiem Wydziału Nauki Zarząd u U czelnianego Związku Młodzieży Polskiej. Do szeregów Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej przyjęty został w 1931 r. Był sekretarzem oddziałowej organizacji partyjnej na Wydziale Humanistycznym, drugim sekretarzem Komitetu U czelnianego i członkiem egzekutywy w latach 1956 - 1964. W latach 1954-1956, 1963-11964 i 1970-1972 Stanisław Kubiak był I sekretarzem Komitetu Uczelniane
Laureaci Nagródgo Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Był członkiem Komisji Oświaty i Nauki Komitetu Wojewódzkiego, radnym Rady N arodowej m. Poznania w latach 1981 -1974 i przewodniczącym Komisji Oświaty i Nauki oraz Komisji Kultury, przewodniczącym Zarządu Okręgu Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich (od 1964 r.), przewodniczącym Komisji Informacji Naukowej Oddziału Poznańskiego Polskiej Akademii Nauk, sekretarzem Wydziału Nauk Społecznych Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, przewodniczącym Komisji Rewizyjnej Instytutu Zachodniego, członkiem Komisji Bibliotecznej Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego, członkiem Rad Naukowych: Biblioteki Narodowej, Biblioteki Sejmowej, Muzeum Historii Ruchu Robotniczego im. Marcina Kasprzaka i Instytutu Nauk Politycznych Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza. W latach 1976 -1980 pełnił funkcje członka Państwowej Rady Bibliotecznej przy Ministrze Kultury l Sztuki. Był członkiem (Prezydium Zarządu Wielkopolskiego Towarzystwa Kulturalnego l przewodniczącym Konwentu Regionalnych Stowarzyszeń Kulturalnych Kujaw, Pomorza, Wielkopolski j Ziemi Lubuskiej, zastępcą przewodniczącego Zespołu do Badań nad Dzieja
mi Kultury w Wielkopolsce oraz przewodniczącym Kolegium Dyrektorów Bibliotek m. Poznania, przewodniczącym zespołu .f>artyjnego przy Wydziale Kultury Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Stanisław Kubiak jest laureatem Nagrody Młodych Miasta Poznania za całokształt osiągnięć naukowych w 1959 r., a w 1 r. otrzymał Nagrodę Ministra Szkolnictwa Wyższego za szczególne osiągnięcia w dziedzinie dydaktyczno-wychowawczej oraz prace związane z kształceniem młodej kadry naukowej; w 1%9 r. - za prace badawcze (zespołowa); w 1970 r. - za szczególne osiągnięcia w dziedzinie badań naukowych. W 1969 r. został laureatem nagrody zespołowej Ministerstwa Obrony Narodowej za pracę Powstanie Wielkopolskie 1918 - 1919. Za działalność społeczną został w 19S4 r.
udekorowany Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, a w 11974 r. - Krzyżem Oficerskim.
W 1952 r. zawarł związek małżeński z bibliotekarką Krystyną Białą. Z małżeństwa tego urodziły się dwie córki: Elżbieta (1952) i J 0lanta (1955).
DOC. URSZUCA PLEWKA-SCHMIDT
U rodziła się dnia 29 grudnia 1939 r. w Smoguleckiej Wsi k. Szubina, w rodzinie inżyniera-rolnika Stanisława Plewki i jego żony Gerdy z Sadowskich. Lata okupacji hitlerowskiej (1939 -1915) rodzina Plewków przeżyła w tej samej wsi, zaś po wyzwoleniu kraju przeniosła się w 1950 r. do Słupska, a stamtąd w 1953 r. do Poznania. Stąd też, U rszula do szkoły podstawowej uczęszczała w Słupsku, a następnie w Poznaniu, gdzie też zapisała się do VIII Liceum Ogólnokształcącego im. Adama Mickiewicza, w którym otrz>mała w 1958 r. świadectwo dojrzałości. Rozmiłowani w rolnictwie rodzice pragnęli, aby ich córka zdobyła wyższe wykształcenie w tej dziedzinie. Posłuszna ich woli, zapisała się w 1958 r. na studia w poznańskiej Wyższej Szkole Rolniczej i ukończyła je dyplomem (1964) z zakresu hodowli zwierząt futerkowych u prof. dra Jerzego Szumana. Ale nie hodowla stała się jej pasją. Od dwudziestego roku życia rysowała; zapełniała stosy szkicowników, aż w 1 r. pokazała swoje prace w Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych i tam też została przyjęta na Wydział Malarstwa prof. Mariana Szmańdy. Była wtedy ra drugim roku rolnictwa. Starczyło charakteru i zapału na jedno i drugie. iiO ukończeniu studiów malarskich (1966)
Urszula Plewka została asystentką, a później adiunktem w pracowni gobelinów u prof. Magdaleny Abakanowicz (1967). Twórczyni słynnych w Europie abakanów pomogła młodej malarce bardzo dużo, zachęcała do eksperymentowania, poszukiwań własnego stylu. Artystka podjęła ambitny zamiar dorównania mistrzyni. Z wolna też, po pięciu latach, jej malarskie tkanie nabywało indywidualnego piętna; zaczęło się odchodzenie we własnym kierunku. Procesy te najpełniej oddała Danuta Wróblewska w artykule Konstrukcje z włókien ("Projekt", R. 1973, Nr 92). "W polu ustabilizowanych już sił - pisała - pozycja Urszuli Plewki-Schmidt wydaje się zwiastować cos nowego zarówno w obrębie samej dyscypliny tkackiej, jak i stosunku do tworzywa. Aczkolwiek jej postawa dopiero się formuje i trudno przesądzić, w jakim kierunku pójdzie dalszy jej rozwój, jednak już pierwsze wystąpienia artystyczne zwróciły uwagę na szybko dojrzewającą indywidualność [...] jest artystką używającą bardzo wstrzemięźliwych środków dla bardzo przejrzystego celu. Interesuje ją nie tyle sama tkanina jako wyraz pośredni między rzemiosłem i czystą sztuką - ile technika tkacka, jako sposób fizyczny budowania obiektów [...] Pierwszygatunek tych obiektów wynika z zasady składania całości z identycznych elementów podstawowych, którymi są zazwyczaj obręcze lub stojaki o rysunku ściętego stożka [...] Drugi rodzaj rzeczy budowanych przez Plewkę z pomocą techniki warsztatu tkackiego cechuje zwarta masa użytej materii oraz jej podkreślany ciężar. Tak jak pierwsze rozwiązania były »żebrowaniem«, pozbawionym ciała szkieletem nośnym formy, to w drugich ciężko zwisające lub zwaliście osadzone na podłodze formy są tego ciała manifestacją" . "Na początku swej twórczości - pisała Alicja Kempińska we wstępie do katalogu wystawy Struktury przestrzenne Urszuli Plstuki-Scftmidt (Konin 1974) - operuje tworzywem w sposób spokojny, uderzająco powściągliwy i skupiony. Najwyraźniej nie pociągała jej materiałowa bujność, wulkaniczne przerosty, zgrubienia i usilne komplikacje powierzchniowe, charakterystyczne dla dużego odłamu światowego gobelinu, w tym także polskiego [...] Jej materie, często płaskie i tkane umyślnie jednostajnie, robione jakby »bez efektu«, pomyślane są jako tworzywo dla budowania struktur przestrzennych: niejednokrotnie rozpięte na armaturach z metalowych prętów, okręcanych sizalem, wełną czy dzianiną, wkraczają w otwartą przestrzeń, narzucając jej swój system organizacji planów. Dyscyplina tych struktur, o uderzająco prostych zresztą układach, pociąga za sobą dyscyplinę zachowania się materii, która nie pozwala sobie na żadne samoczynne »malarskie« wylewy, mogące zmącić główny klarowny i precyzyjnie określony tok postępowania. Dyscyplina ta znamionuje zresztą u Urszuli Plewki cały przebieg tworzenia, od momentu narodzin koncepcji. W każdym swym dziele bowiem artystka decyduje się na jeden rodzaj gry i nie rozprasza sił dla efektów pobocznych. Nie próbując kokietować malowniczymi dodatkami, nie odwracając uwagi od głównej problematyki dzieła, artystka skupia cały wysiłek wyobraźniowy i psychologiczny patrzącego wokół postawionego przez siebie problemu. Raz będzie to decyzja spuszczenia od pułapu aż do podłogi układu olbrzymich utkanych pasów materii - decyzja budowy swoistej »ściany« w przestrzeni, kiedy indziej otrzymujemy pęk układów kolistych albo gigantyczną strukturę przypominającą model powojonej opony samochodu ciężarowego".
Upraszczając można więc powiedzieć, że najpierw były to kompozycje tkackie z użyciem dużej ilości drutu. Teraz są to gobeliny-giganty, których ciężar liczy się w setkach kilogramów. Do najwybitniejszych osiągnięć twórczych w tkaninie monumentalnej zaliczyć należy Księcia Przemjlslatoa (pierwsza wersja dla
Pałacu Kultury, wersja ostateczna o powierzchni 250 mI dla auli Akademii Medycznej) i panneau o łącznej powierzchni 60 m', wykonane techniką tkacką, dla kawiarni promów pasażerskich "Pomerania" i "Silesia" , pływających na liniach skandynawskich, W tym konkretnym przypadku niezbędna okazała się umiejętność dostosowania tkaniny do wnętrza nie na zasadzie ozdobnika, lecz jako elementu architektury, Dalej: trzy gobeliny dla poznańskich hoteli "Merkury" i "Polonez" oraz gobelin o powierzchni 110 mI dla sali widowiskowo-kinowej promu olimpijskiego kursującego na liniach z Helsinek do Moskwy i Tallina. Epos olimpijski wykonany został z wełny, z naniesionymi nań aplikacjami z szarego lnu, przedstawiającymi rozmaite tematy z igrzysk oraz fragmenty tekstów w języku greckim. Wreszcie dwa gobeliny monumentalne dla Sali Papieskiej klasztoru Paulinów w Częstochowie. Ostatnio otrzymała zaproszenie do wykonania cyklu tkanin dla promu "Ankara", budowanego w Stoczni Szczecińskiej dla armatora tureckiego. N a wystawach zagranicznych od szeregu lat wystawiany jest - i budzi największe zainteresowanie - cykl gobelinów Podróż do źródeł czasu, powstały w 1978 r. "Poprzez realizację tego cyklu - pisała Ewa Czernis w nie opublikowanej pracy Polska tkanina przestrzenna (Toruń, 1979) autorka analizuje obecność tkaniny w pejzażu. Stwarzając dalsze konstrukcje z metalu (stelaż), włókna i dzianiny, grupuje je i rozmieszcza na monumentalnym piaszczysto-kamienistym obszarze, wydzielonym płotem z metalowych żerdzi w dzianych powłokach. Kompozycje te w sensie formalnym są kontynuacją działań wcześniejszych, następną wersją konstruowania, tym razem zaangażowanego w sprawy drążące problem trwania 
Laureaci Nagródczłowieka i otaczających go rzeczy - jako wyrobów, śladów jego działalności [...] Ostatnia kompozycja eksponowana na wystawach w Sopocie, Łodzi i Koninie to wielkich rozmiarów Pole piaskowe [...] A obok eksponowany jest również nieodłącznie, utrzymany we wspaniałej gamie kolorystycznej, ciekawy gobelin będący trawestacją wizerunku Madonny z Krużlowej, podzielony monumentalną podziałką na kwadratowe pólka. Ta gobelinowa tkanina nie wzięła się w twórczości Urszuli Plew ki tak nagle [.. .] W trakcie rozwiązywania problemów egzystencji tkaniny we współczesnym wnętrzu, artystka doszła do wniosku, że tkanina przestrzenna nie współgra idealnie z architekturą, że najlepiej robi to tkanina reliefowa, »płaskorzeżbiona«. W ten sposób kontakty z architektami przyczyniły się do nowych w twórczości iPlewki, przyściennych tkackich rozwiązań. Powstał cykl gobelinów przeznaczonych dla kawiarni i klubów na statkach i promach, o nastroju odprężającym, o zupełnie innych walorach. Doświadczenia wyniesione z pracy nad nimi posłużyły koncepcji stworzenia eksponowanego zestawu Madonny i Pola piaskowego".
W roku '1978 (do il980) została adiunktem w pracowni "Reżyseria barwy" kierowanej przez Wacława Twarowsklego, zaś od loku akademickiego 1980/1981 jest kierownikiem drugiej pracowni gobelinu w pawilonie na Zawadach. Ma otwarty przewód habilitacyjny. Brała udział we wszystkich ważniejszych wystawach tkaniny w Polsce: Triennale w Łodzi, w Koszalinie (razem z architektami wnętrz). Ma w swoim dorobku ok. dwudziestu wystaw indywidualnych w Polsce i drugie tyle zagranicą. Od 1972 r. wystawiała w krajach skandynawskich, Czechosłowacji, Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich, Stanach Zjednoczonych Ameryki Płn., Szwajcarii, Francji (ok. czterdzieści wystaw).
Brała udział w V, VI, VII, IX i X Międzynarodowym Biennale Tkaniny w Loaennie (1971 - 1979), Międzynarodowym Festiwalu w Edynburgu (1972), Światowej Wystawie Rękodzieła Artystycznego w Toronto oraz Nowym Jorku (1974), objazdowej Wystawie Tkaniny Polskiej trzykrotnie w Stanach Zjednoczonych Ameryki Płn. oraz Holandii i Republice Federalnej Niemiec (1973 - 1975), w całorocznej Wystawie Tkaniny Poznańskiej we Francji (1978).
Na szczególne podkreślenie zasługuje Jej wielkie zaangażowanie w dziedzinie upowszechniania nie docenianej w Wielkopolsce sztuki tkackiej. Dzięki jej osobistemu zaangażowaniu, doszedł do skutku plener tkacki zorganizowany w Kaliszu. Z równie wielkim poświęceniem przygotowała i zorganizowała wystawę Poznańska tkanina i gobelin eksponowaną w Biurze Wystaw Artystycznych w 1978 r., która spotkała się z entuzjastycznymi ocenami. Wystawa ta uzyskała pewien rodzaj nobilitacji, tj. prezentowana była w najpoważniejszym ośrodku wystawienniczym w Polsce, jakim jest Zachęta w Warszawie. Prowadzi ożywioną działalność w dziedzinie współpracy kulturalnej z Holandią, dzięki czemu wielu poznańskich młodych plastyków mogło zapoznać się z twórczością i warsztatami artystów holenderskich. Sama, na zaproszenie U niwersytetu w Bakkeven (Holandia), bawiła tam w J977 r. przez dwa miesiące, prowadząc zajęcia seminaryjne z dziedziny tkaniny unikatowej. W 1981 r. nadeszło zaprotezenie z De N ederlandes Kunststichting na urządzenie w Holandii czterech wystaw. Prezentowano je w S-Hertogenbosch, Emen, Gouda i Eidhoven. Stamtąd wystawa przeniosła się na dwa miesiące do starej zbrojowni we Fryburgu (Szwajcaria) . W 1966 r. wyszła za mąż za grafika Włodzimierza Schmidta. Z małżeństwa tego urodziła się córka Anna (1977).
WOJCIECH WIECZORKIEWICZ
U rodził się dnia 17 października 1934 r. w Dąbrowie na Kurpiach (woj. ostrołęckie) w rodzinie Józefa Wieczorkiewicza, technika mierniczego i jego żony Jadwigi z Czapkiewiczów, nauczycielki. W 1940 r. rodzice z córką Marią i synem przenieśli się do Warszawy, gdzie w 1944 r. ojciec został stracony przez Gestapo, a rodzina Wieczorkiewiczów wysiedlona do Tarnowa. W 1951 r. Wojciech Wieczorkiewicz uzyskał świadectwo dojrzałości w Liceum im. Tadeusza Rejtana w Warszawie. W roku akade
mickim 1991/1952 studiował na Wydziale Aktorskim Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Warszawie, zaś w latach 1952-1956 historię sztuki na Uniwersytecie Warszawskim, uzyskując w 1956 r. absolutorium. W 1953 r. Wojciech Wieczorkiewicz rozpoczął pracę zawodową w Kukłowym Teatrze Młodego Widza "Baj" w Warszawie w charakterze pomocniczej siły aktorskiej. Od tej pory związał się z teatrem lalek, teatrem dla dzieci oraz sporadycznie z filmem animowanym. W 1956 r. uzyskał drogą egzaminueksternistycznego dyplom aktcra-lalkarza, a w 1%2 r. po egzaminie eksternistycznym - dyplom reżysera teatrów lalkowych. W 1956 r. poznał Leokadię Serafinowicz, z którą zaprzyjaźnił się i nawiązał trwającą do dzisiaj współpracę artystyczną. W latach 196) -1979 wspólnie kształtowali oblicze artystyczne Poznańskiego Teatru Lalki i Aktora. W sezonie artystycznym 1954 -1955 pracował w Teatrze Lalek w Domu Wojska Polskiego w Warszawie; 1955 - il956 w Teatrze Lalek "Guliwer" w Warszawie; w latach 1956 -1958 jako aktor sceny lalkowej Teatru "Rozmaitości" we Wrocławiu; ,1958 -1960 w Teatrze Lalek "Banialuka" w Bielsku- Białej; 196) -1968 w Poznańskim Teatrze Lalki i Aktora. W sezonie 1%8 - 1%9 był kierownikiem artystycznym sceny lalkowej Teatru im. Leona Kruczkowskiego w Zielonej Górze, po czym powrócił do Poznania na stanowisko reżysera, a z dniem l kwietnia 1976 r. (do 31 XII 1979) dyrektora i kierownika artystycznego. Wojciech Wieczorkiewicz ma kilkadziesiąt ról w repertuarze dla dzieci oraz w przedstawieniach dla dorosłych m. in.: Profesora Baczyńskiego w Bólu u pro! BaczYńskiego wg Konstantego I. Gałczyńskiego, Pawła Bezdeki w Mątwie Stanisława I. Witkiewicza, Czudakowa w Łaźni Włodzimierza Maj akowskiego, Poety w Weselu Stanisława Wyspiańskiego, Rytygera w Wandzie Cypriana K. Norwida, Autora w Soboiotójze Friedricha D1irrenmatta. N a ogólnopolskich festiwalach teatrów lalek zdobył nagrody aktorskie za role Cesarza w Słowiku Józefa Ratajczaka wg Hansa Christiana Andersena <1965), Chana w Lajkoniku (1974) i Kowala w O Kasi co gąski zgubiła (1975) Marii Kownackiej. W dorobku artystycznym Wojciecha Wieczorkiewicza znajduje się blisko sześćdziesiąt inscenizacji w teatrach w Bielsku- Białej, Lublinie, Łodzi, Poznaniu, Rzeszowie, Słupsku, Szczecinie, Wałbrzychu, Wrocławiu i Zielonej Górze oraz w Hradec- Kralove i Bańskiej Bystrzycy (Czechosłowacja), Hamburgu (Republika Federalna Niemiec) i Plovdiv (Bułgaria). Na krajowych i międzynarodowych festiwalach nagrodzone zostały jego inscenizacje: Wandy Cypriana K. Norwida, Hefajstosa Anny Swirczy ńskie j, O Kasi co gąski zgubiła Marii Kownackiej, J uiya czyli opatrzności boskiej dzieło Franciszki Urszuli Radziwił - łowej, Lajkonika Marii Kownackiej, N ajdzielniejszego Ewy Szelburg- Zarembiny, Tygryska Hanny Januszewskiej, Pleśni o lisie wg J ohanna W. Goethego. w N a l, II i IV Biennale Sztuki dla Dziecka w Poznaniu w latach 1973, 1975, 1979 otrzymał nagrody indywidualne za reżyserię przedstawień teatralnych oraz w 1977 Brązowe Koziołki za film animowany Nocna ucieczka. Inscenizacje Wojciecha Wieczorkiewicza w Poznańskim Teatrze Lalki i Aktora były prezentowane na festiwalach i w ramach podróży artystycznych Teatru w: Belgii, Berlinie Zachodnim, Bułgarii, Czechosłowacji, Danii, Francji, Jugosławii, Kanadzie, Kubie, Meksyku, Niemieckiej Republice Demokratycznej, Rumunii, Republice Federalnej Niemiec, Szwajcarii, Stanach Zjednoczonych Ameryki Płn., Węgrzech, Włoszech, Wielkiej Brytanii, Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich.
Od 1956 r. jest członkiem Stowarzyszenia Polskich Artystów Teatru i Filmu. Przez kilkanaście lat działał w Zarządzie Sekcji Teatrów Lalek, a w latach 1979 -1981 pełnił funkcję jego przewodniczącego. Od szeregu lat jest członkiem Komisji Kwalifikacyjnej dla reżyserów teatrów lalek przy Ministerstwie Kultury i Sztuki. Od 1975 r. prowadzi zajęcia w przedmiocie Gra aktorska w charakterze docenta kontraktowego na Wydziale Lalkarskim wrocławskiej filii Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej im. Ludwika Solskiego w Krakowie, a od 1981 r. - seminarium reżyserskie na Wydziale Reżyserii Teatru Lalek w białostockiej filii Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej im. Aleksandra Zelwerowicza w Warszawie.
Posiada Odznakę Honorową Miasta Poznania, Odznakę Honorową "Za zasługi w rozwoju województwa poznańskiego", Odznakę Zasłużonego Działacza Kultury, Medal XXX-lecia PRL., Odznaczenie im. Janka Krasickiego. 
Laureaci Nagród
Został udekorowany Sre brnym i Złotym Krzyżem Zasługi.
Otrzymał dwukrotnie zespołową Nagrodą Prezesa Rady Ministrów za twórczość dla dzieci i młodzieży w zespołach Poznańskiego Teatru Lalki i Aktora (1973) oraz Komitetu Organizacyjnego Biennale Sztuki dla Dziec
ka w Poznaniu (1979). W 1981 r. otrzymał indywidualną Nagrodę Prezesa Rady Ministrów. » Wojciech Wieczorkiewicz jest żonaty z aktorką Marią Korzeniowską. Z małżeństwa tego urodziło się dwoje dzieci: Justyna (1968) i Marcin (1976).

ANDRZEJ ZEYLAND
Andrzej Zeyland urodził się dnia 29 listopada 1926 r. w Poznaniu w rodzinie Adama Zeylanda i jego żony Marii z Janickich. W czasie okupacji pracował jako chłopiec do posyłek w składzie optycznym. W 1942 r. został wraz z rodziną wywieziony do Rzeszowa. Po wojnie kończył naukę w szkole średniej, a jednocześnie kształcił się w zawodzie optycznym. W 1948 r. zdał egzamin czeladniczy na optyka i rozpoczął studia polonistyczne na Uniwersytecie Poznańskim. Magisterium otrzymał w cztery lata później, pracując jednocześnie zawodowo jako optyk. Obecnie prowadzi bibliotekę naukową Wojewódzkiej Stacji Sanitarno- Epidemiologicznej w Poznaniu. Andrzej Zeyland debiutował w 1958 r. zbiorem wierszy Powracający Mohikanie. Od tego momentu publikuje swe wiersze w "Słowie Powszechnym", "Kamenie", "Przemianach", "Życiu Literackim", "Pomorzu", ,.Tygodniku Zachodnim", "Ziemi i Morzu" i in. Współpracuje także z rozgłośnią Polskiego Radia w Poznaniu. W 1958 r. Telewizja Poznańska nadała w reżyserii Henryka Drygaiskiego widowisko jego pióra Królewicz. Krytyka bardzo ciepło przyjęła ten telewizyjny debiut Zeylanda. Za wyróżnienie uznać należy fakt, że na dwieście powieści nadesłanych na konkurs Wydawnictwa Łódzkiego wydrukowano tylko kilka, wśród nich powieść Zeylanda Królewicz pilnie poszukiwany. Książka ta miała dużo recenzji. M. in. wypowiedział się o niej bardzo pochlebnie Jarosław Iwaszkiewicz. Zeyland jest członkiem Komisji Rewizyjnej poznańskiego Oddziału Związku Literatów Polskich.
Wydania książkowe jego utworów: Powracający Mohikanie. Wiersze. Poznań 1958; Królewicz pilnie poszukiwany. Powieść. Łódź 1960; Czas przeszedł obok. Poznań 1986; Wyspy szczęślitue. Poznań 1972 (wznowienia: 1976, 1980); Może jutro. Warszawa 1975; Wyprzedaż snów. Poznań 1975; Portret prawie rodzinny. Poznań 1978; Nikt inny. Warszawa 1978; Konwój. Poznań 11979; Wniebowstąpienie magistra Wypanka. Poznań 1981. Wyspy szczęśliwe zdobyły główną nagrodę w konkursie Wydawnictwa Poznańskiego i Wielkopolskiego Towarzystwa Kulturalnego na powieść o tematyce współczesnej (1970). Konwój stał się jednocześnie debiutem scenicznym. Premiera miała miejsce w Olsztynie, w Teatrze im. Stefana J aracza (17 IX 1979 r.).

(Według Jerzego Mańkowskiego w: Poznań literacki, 1964 i Pisarze Wielkopolski, Ł971)
NAGRODA MŁODYCH
HENRYK WAREDA
Urodził się dnia 17 marca 1953 r. w Żarach, w rodzinie robotnika Aleksandra Waredy i j«?go żony Janiny z Redlickich. Ztrójki dzieci Waredów on jeden urodził się z wadą wzroku. Szkołę podstawową ukończył w Ośrodku Szkolno-Wychowawczym dla 
Dzieci Niewidomych w Owińskach w latach 1%1 -1969. Zdradzając talent muzyczny, uczył sie następnie w Szkole Muzycznej II stopnia im. Fryderyka Chopina w Poznaniu i Liceum Ogólnokształcącym w Puszczykowku gry na fortepianie oraz uczęszczał dodatkowo na wykłady z pedagogiki. Po ukończeniu Szkoły Muzycznej (1973) Henryk Wareda został przyjęty do pracy w Ośrodku w Owińskach w charakterze nauczyciela muzyki. W 1974 r. rozpoczął studia muzyczne na Wydziale Pedagogicznym Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej w Poznaniu, które ukończył z wyróżnieniem w 1979 r., pisząc pracę magisterską pt. Problemy wychowania muzycznego w szkołach dla niewidomych w Polsce. Jest założycielem i kierownikiem zespołu wokalnego "Promienie" , który skupia wychowanków Ośroćlka Szkolno- Wychowawczego. Zespół może poszczycić się wieloma osiągnięciami, m. in. udziałem w eliminacjach wojewódzkich Konkursu Piosenki Radzieckiej, w Konkursie Piosenki Harcerskiej w Poznaniu, zdobył liczne wyróżnienia, puchary i dyplomy. Jednak najważniejszym jego osiągnięciem jest rozbudzenie zainteresowań muzycznych oraz wypełnianie muzyką
czasu młodzieży dotkniętej tym ciężkim kalectwem. W 1981 r. Henryk Wareda zawarł związek małżeński z Marią Madej. Zebrał: Tadeusz Swltata.

PROBLEMY SAMORZĄDU MIESZKAŃCÓW NA XXIV SESJI MIEJSKIEJ RADY NARODOWEJ
W dniu 18 września 1982 r., w sali sesyjnej Wojewódzkiej Rady Narodowej przy ul. Stalingradzkie j, odbyła się XXIV Sesja Miejskiej Rady Narodowej, poświęcona głównie sprawozdaniu z działalności ogniw samorządu mieszkańców oraz ramowym kierunkom ich pracy. W sesji uczestniczyło stu czternastu radnych oraz wicewojewoda poznański Romuald Zysnarski, dowódca Wojewódzkiej Grupy Operacyjno- Kontrolnej płk mgr inż. Zbigniew Gracz, prezydent miasta Andrzej Wituski, wiceprezydenci Zbigniew Kmieciak i Łucjan Majewski, dyrektorzy i kierownicy jednostek organizacyjnych Urzędu Miejskiego i inni. Otwarcia sesji dokonał oraz obradom przewodniczył radny Stanisław Antczak. Przyjęto oraz zatwierdzono porządek obrad, obejmujący: 1. Przyjęcie protokółów z obrad poprzednich sesji Rady; 2. Interpelacje i wnioski radnych; 3. Zatwierdzenie planu pracy na drugie półrocze 1982 r.; 4. Wystąpienie prezydenta miasta Andrzeja Wituskiego; 5. Sprawozdanie z działalności ogniw samorządu mieszkańców oraz ramowe kierunki ich pracy w aktualnych warunkach politycznych, społecznych i gospodarczych; 6. Zatwierdzenie budżetu jednostkowego miasta na rok 1982; 7. Informacje o przemieszczeniu i rekwalifikacji kadr pracowniczych zakładów pracy; które w wyniku wdrażania reformy gospodarczej uległy likwidacji lub zmieniły profil produkcji; 8. Projekty uchwał w sprawach: a) wygaśnięcia mandatu radnego, b) zmian w składach osobowych komisji, c) odwołania członków Miejskiego Komitetu Kontroli Społecznej, d) nazewniczego uczczenia zmarłego w 1l 1 r. prymasa Polski Stefana Wyszyńskiego. Przed przystąpieniem do obrad, radny Stanisław Antczak, udzielając odpowiedzi na wniosek zgłoszony do Prezydium Rady przez grupę radnych w sprawie utworzenia Klubu Radnych Bezpartyjnych poinformował, iż z uwagi na występującą lukę w aktualnie
obowiązujących przepisach prawnych, wystąpi wspólnie z przewodniczącym Wojewódzkiej Rady Narodowej do Rady Państwa z zapytaniem o możliwości powołania takiego klubu. Po przejęciu protokółów z obrad poprzednich sesji Rady, zgłaszano interpelacje i wnioski: Radny Włodzimierz Olejnik w imieniu mieszkańców Starołęki przedstawił wniosek w sprawie wprowadzenia zmian w planie zagospodarowania przestrzennego rejonu ograniczonego ulicami: Pstrowskiego!, Forteczną, Okopową i Bystrą i przeznaczenia tego terenu pod budownictwo jednorodzinne plombowe z zachowaniem istniejącej zabudowy, tym bardziej że nie przewiduje się dalszej rozbudowy przemysłu w tym rejonie. Od piętnastu lat teren ten przeznaczony jest pod zabudowę przemysłową, stąd mieszkańcy nie dokonywali remontów, doprowadzając budynki do katastrofalnego stanu. W 1980 r. Komitet Osiedlowy "Starołęka" wystąpił w tej sprawie do wojewody poznańskiego i do tej pory sprawa nie została rozpatrzona, a wnioski mieszkańców o zgodę na modernizację domów są odrzucane. Radny Czesław Śniady zapoznał radnych z wyrażonym na piśmie podziękowaniem skierowanym przez Komitet Osiedlowy "Naramowice " na ręce naczelnego dyrektora Zarządu Dróg i Mostów inż. Janusza Chmielewskiego. Radna Maria Kudła zgłosiła cztery wnioski w sprawach: l. Polepszenia warunków pracy w Zespole Opieki Zdrowotnej J eżyce, a w szczególności poprawienia warunków lokalowych: laboratorium analitycznego, poradni ortopedycznej, urologicznej, kardiologicznej, mieszczących się w zagrzybionych pomieszczeniach piwnicznych przy ul. Mickiewicza 31; poradni odwykowej antyalkoholowej mieszczącej się w pomieszczeniu mansardowym o powierzchni 32 m' w budyriku przy uL Mickiewicza 31; przychodni stomatologicznej przy ul. Kraszewskiego 8; zakładu rehabilitacji leczniczej mieszczącego się w budynku szkolnym przy ul. Słowackiego 54/56. 2. Rozważenia możliwości dokonania nowego podziału asortymentowego kartek mięsnych w celu umożliwienia osobom samotnym dokonywania zakupu wędlin dwukrotnie w miesiącu. 3. Zwiększenia liczby punktów repasacji pończoch, naprawy odzieży i obuwia. Dotychczasowa liczba tych punktów nie jest wystarczająca, a w dodatku są one zamykane na długie okresy, jak rap. punkt usługowy przy ul. Grochowskiej 83. 4. Zwrócenia uwagi przez służby drogowe na ul. Grunwaldzką, szczególnie na odcinku między ulicami Promienistą a Słoneczną. Radna podziękowała wszystkim, którzy przyczynili się do terminowego oddania do użytku przedszkola przy ul. Podlaskiej. Radny Andrzej Piotrowski upomniał się w sprawie prawidłowego traktowania wniosków komisji Rady. Przykładem niewłaściwego załatwienia są losy wniosków Komisji Zdrowia, Spraw Socjalnych i Ochrony Srodowiska podjętych na posiedzeniu w dniu 21 kwietnia, na które Komisja otrzymała odpowiedź z Wydziału Handlu i Usług Urzędu Wojewódzkiego dopiero 14 września. Radny Franciszek Raś zgłosił trzy wnioski w sprawach: l. Ostatecznego załatwienia sprawy lokalowej mieszkanki domu przy ul. Młyńskiej 12 m. 1. 2. Niedopuszczenia do zamiany linii autobusowej nr 76 na linię C, szczególnie w godzinach szczytu, bowiem autobus linii C jest podmiejski, w którym pobierane są wyższe opłaty. 3. Rozważenia możliwości wydzielenia części parku dla przedszkola przy ul. Ogrodowej. Radny Andrzej Borczyński wnioskował o przydzielenie lokalu dla Komitetu Osiedlowego "Grunwald I I" . Radna Elżbieta Napierała przedstawiła dwa wnioski w sprawach: l. Wprowadzenia sprzedaży pończoch i bielizny dla dzieci na talony za surowce wtórne. 2. Rozważenia możliwości przemianowania Ronda Środka na Rondo im. Prymasa Stefana Wyszyńskiego. Po zatwierdzeniu planu pracy Rady na drugie półrocze 1982 r., prezydent Poznania Andrzej Wituski przedstawił aktualną sytuację społeczno-gospodarczą Poznania oraz informację dotyczącą skutków pominięcia w programie inwestycyjnym na rok 1982 i lata następj.e zadań ujętych w Raporcie o aktualnej sytuacji społeczno-gospodarczej Poznania, warunkujących likwidację dysproporcji w rozwoju miasta. Wystąpienie swoje oparł Andrzej Wituski na uchwale Rady powziętej na sesji w dniu 30 marca 1982 r., która zobowiązała prezydenta do przedstawienia środków zmierzających do likwidacji dysproporcji w roz
I»woju miasta. Punktem wyjścia był również Memoriał prezydenta m. Poznania z dnia 2 lipca 1982 r., skierowany do wojewody poznańskiego. Problemy, które prezydent przedstawił, można podzielić na cztery grupy: mieszkania z urządzeniami towarzyszącymi; sprawy z zakresu handlu, żywienia 1 usług; zatrudnienie i dojazdy do pracy; wypoczynek. Miasto posiada 25 tys. budynków mieszkalnych (lro tys. mieszkań), ok. 430 budynków zakwalifikowanych do remontu kapitalnego, 103 obiekty barakowe (w których mieszka 970 rodzin), 162 budynki przeznaczone do rozbiórki (w których mieszka prawie 2 tys. rodzin). 80 tys. członków spółdzielni mieszkaniowych oczekuje na mieszkania, z czego ok. 15* takich, którzy posiadają samodzielne mieszkania a chcą warunki mieszkaniowe poprawić i ok. 10% takich, którzy nie mają najgorszych warunków mieszkaniowych a chcą się usamodzielnić. 7 tys. osób oczekuje na mieszkania zastępcze; potrzeba ok. (ID mieszkań, aby wykonać wyroki sądów i przeprowadzić eksmisję dozorców. Potrzebnych jest ok. 10 tys. działek pod budownictwo jednorodzinne. "Przewidywane wykonanie planu budownictwa mieszkaniowego w 1982 r. - mówił dalej Andrzej Wituski - jest żenująco niskie. W 1976 r. realizacja budownictwa mieszkaniowego dała powyżej 5 tys. mieszkań, w tym 4492 spółdzielcze, zaś w tym roku - ok. 3240. Nie wykonuje się także planów w budownictwie jednorodzinnym. Aktualnie mamy w budowie 2500 domków jednorodzinnych, a cykl budowy trwa przeciętnie cztery lata. Jakie decyzje w dziedzinie budownictwa mieszkaniowego wydają się konieczne? Po pierwsze - doprowadzić bezwzględnie do wzrostu tempa budownictwa mieszkaniowego, przynajmniej do wysokości roku 1976. Rozmowy w Urzędzie Wojewódzkim i wskaźniki władz centralnych sugerują trzy warianty planu na lata 1983 -1985. Najniższy - 11,3 tys. mieszkań a najwyższy (trzeci) - 14,2 tys. Wariant trzeci wymaga jednak dużych nakładów na infrastrukturę komunalną. Po drugie - konieczne jest dokonanie takich zmian w planach zagospodarowania przestrzennego, aby na terenach miejskich i przyległych można było wyznaczyć 10 tys. działek dla budownictwa jednorodzinnego. Zlecono już weryfikację siedemnastu planów zagospodarowania przestrzennego. Mogą one "przynieść" tysiące działek. Po trzecie - Urząd Miejski został przez wojewodę poznańskiego zobowiązany do podpisywania ze spółdzielczością mieszkaniową umów na budowę urządzeń komunalnych. Po czwarte - podjęcie pilnej zabudowy plomb. Mamy dwadzieścia trzy lokalizacje na 1800 mieszkań. Część tych lokali
Sprawozdania
zacji przekazano już zakładom pracy. Otworzyliśmy także szeroki front dla budowlanych spółdzielni studenckich. Dwie przystąpiły już do pracy. ..W 1982 r. wyremontujemy 26) budynków, zaś plan przewidywał 302 budynki. Przewidujemy z Miejskim Zarządem Gospodarki Komunalnej, że od przyszłego roku remontowane będzie powyżej czteiystu budynków rocznie. ..W sprawie mieszkań zastępczych wydałem polecenie opracowania globalnej listy przydziału mieszkań zastępczych, zakładając, że będzie ona zawieraia ok. 7 tys. nazwisk. Dwa razy w roku natomiast zestawiać będziemy dzielnicowe listy realizacyjne, które będą wywieszane na tablicach. ..Dopiero na tle tzw. warunków mieszkaniowych, wydaje mi się, iż można spróbować odpowiedzieć na pytanie: co warunkuj e rozwój miasta? Z mieszkaniem związane są: woda, kanalizacja, ciepło, komunikacja. Aktualnie posiadamy 2,5 mld zł (w starych cenach) zainwestowanych w urządzenia podziemne. Dotyczy to Zegrza, N aramowic, Moraska oraz trasy szybkiego tramwaju.
Władze centralne przyznały w dniu wczorajszym nakłady na infrastrukturę komunalną w dwóch wariantach. Pierwszy - rzędu 3 mld 424 min zł, drugi - 3 mld 248 min zł. Drugi wariant, za wyjątkiem jednego zadania na Ratajach, nie pozwala na rozpoczęcie żadnej nowej pracy. Pierwszy wariant pozwala na rozpoczęcie nowych zadań, ale wyłącznie związanych z oudownictwem mieszkaniowym. ,.Mimo, iż 94% mieszkańców Poznania korzysta zwody, do pięćdziesięciu trzech punktów w mieście wodę dowozimy, m. in. do Zielirica, Podolan i Antoninka. Wzrost zdolności stacji wodociągów w 1982 r. wyniesie 30 tys. m S na dobę. Sytuacja w następnych latach będzie dramatyczna. Nie ma dokumentacji i nie ma nakładów na drugi etap budowy nowych wodociągów Myślę, że sprawa ta, zapisana w Raporcie na naczelnym miejscu, będzie przedmiotem rozmów z wojewodą poznańskim. W Memoriale do wojewody obliczyliśmy nakłady niezbędne na budowę drugiego etapu do końca 1985 r. w wysokości półtora miliarda złotych. "Z kanalizacji korzysta 96"» mieszkańców Poznania, natomiast aż 86% ścieków wpływa bezpośrednio do Warty. Budowa pierwszego etapu oczyszczalni ścieków, dzięki współpracy grup wojskowych, przebiega w sposób prawidłowy. Istnieją natomiast obawy o eta p drugi. Według szacunków - na kanalizację wydatkujemy w 1983 r. 29 mhi zł. Wiąże się to z rozpoczynaniem nowych inwestycji na Ratajach i w N aramowicach. "Moc Elektrociepłowni Karolin przekroczona została o 20"». Budowany obecnie blok
BC-50 opóźniony jest o prawie dwanaście miesięcy, miał bowiem być gotowy na koniec 1982 r. Przekazaliśmy również w Memoriale do wojewody, \i: budownictwo'mieszkaniowe związane z "pasmem północnym" uzależnione jest od nowego bloku BC-100, który musi być gotowy w 1986 r., inaczej ok. 6 tys. mieszkań pozbawionych będzie cieplika. W związku z tym wojewoda poznański podjął decyzję o wstrzymaniu w 1983 r. budowy wszystkich magistral. Wszystkie środki zostaną skierowane na finansowanie tzw. linii osiedlowych. Jest tu duże pole do działania dla inicjatywy społecznej. Chciałbym przypomnieć, że w 1981 r. przy wsparciu w wysokości 13 min zł, społeczne komitety zbudowały prawie 15 km gazociągu, 2,2 km wodociągów, 3 km sieci kanalizacyjnej, przeszło l km sieci ciepłowniczej łącznej wartości 29 min zł. Daliśmy rękojmię wszystkim zgłaszającym się do Urzędu Miasta komitetom społecznym, że udzielimy finansowego wsparcia w roku 1983". W dalszej części swego wystąpienia Andrzej Wituski krytycznie ocenił zaplecze i bazę handlu i usług. Sieć handlowa zajmuje ostatnie miejsce w kraju wśród miast powyżej pół miliona mieszkańców. Potrzeba minimum 18 tys. m! powierzchni handlowej. Chodzi m. in. o te pawilony, o których mowa w Kaporcie. Mimo usilnych starań Miejskiej Rady Narodowej o rozpoczęcie budowy pawilonów przy ulicach Andrychowskiej i Kniewskiej - żadnych robót tam nie rozpoczęto. Mamy 188 tys. m= powierzchni magazynowej, z czego jedna trzecia w walących się szopach i wiatach. Braknie także bazy do przechowywania ok. 9 tys. t płodów rolnych. Brak ok. 30 tys m> powierzchni na usługi stolarskie, budowlane, odzieżowe. Brakuje mocy przerobowych w przemyśle mleczarskim. Aktualnie już występują niedobory, a w przyszłym roku będą one sięgały 350 tys. l mleka na dobę. Mleko i artykuły mleczarskie dostarczane będą do Poznania z Gniezna, Nowego Tomyśla i Kaźmierza. Dla poprawienia sytuacji w magazynowaniu płodów rolnych, Urząd Miejski przydzielił bunkry przy ul. Obodrzyckiej o powierzchni 4 tys. m 2 .
"W dziedzinie oświaty - mówił dalej Andrzej Wituski - w 1983 r. przybędą dwa obiekty przedszkolne w Piątkowie i na Winogradach. W 1984 r. także dwa: na Osiedlu Kopernika i w Piątkowie , a w roku 1985 cztery: w Zegrzu, na Osiedlu Rusa, Osiedlu Bohaterów II Wojny Światowej oraz przy ul. Dolina. Ten temat od pięciu lat jest przedmiotem obrad w tej sali. Sytuacja jest nadal trudna, ale Urząd uważa, że z problemem przedszkoli łatwiej dać sobie radę poprzez adaptację różnego rodzpju pomieszczeń niemieszkalnych. 
"W szkolnictwie podstawowym brakuj e nam aktualnie jedenastu szkół, a rozbudowy wymaga pięćdziesiąt szkół peryferyjnych. W Urzędzie Wojewódzkim uzgodniliśmy, że w 1983 r. będą zbudowane dwie szkoły: w Piątkowie i na Winogradach, w 1984 r. - jedna na Osiedlu Tysiąclecia i w 1985 rcztery, m. in. w Piątkowie, Zegrzu oraz na Osiedlu Bohaterów II Wojny Światowej. W uzgodnieniach tych pominięto dwa budynki szkolne na Osiedlu Kosmonautów i na Winogradach, niezbędne w latach 1983 - 1985. Uważam, że Miejska Rada Narodowa powinna wspierać w tej sprawie wysiłki Urzędu Miejskiego.
"Z inwestycji służby zdrowia najważniej - szą jest szpital na Nowym Mieście, opóźniony o ok. sześciu miesięcy z braku. .. kabla energetycznego. Wszystkie wysiłki Urzędu Wojewody, Prezydenta i innych o zdobycie kabla okazały się nieskuteczne. , Dodam, że również z tego powodu przerwano roboty na skrzyżowaniu ul. Zamenhofa. "W trakcie załatwiania jest budowa przychodni zdrowia na Osiedlu Kopernika oraz przychodni ogólnodostępnej, budowanej wspólnie z przemysłem poligraficznym przy ul. Ziembickiej". Podkreślając, że w poznańskich zakładach przeciętnie brak ok. 3 tys. ludzi do pracy, a wolnych stanowisk jest razem 7 tys., Andrzej Wituski przypomniał, że na wcześniejsze emerytury w 1982 r. poszło w Poznaniu 17 tys. osób.
"Zgodnie z ustaleniami na posiedzeniu Komisji Rozwoju Gospodarczego l Zagospodarowania Przestrzennego na temat regulowania rynku pracy - mówił dalej Andrzej Wituski - przekazaliśmy sugestie Społecznej Radzie Konsultacyjnej przy Wojewodzie Poznańskim. Uważamy, że te przedsiębior3twa, które korzystają z różnych efektów finansowych, nie zwalniają zbędnych pracowników. Przykładem jest handel.
"W dziedzinie dojazdów do pracy proponujemy przyspieszenie robót na budowie szybkiego tramwaju, na który w 1983 r. nie ma ani jednej złotówki! Uważamy, że jest to inwestycja, która powinna być finansowana przez władze centralne. Chciałbym tutaj dodać, że w Raporcie jest mowa o tym, że na szybki tramwaj dysponujemy kwotą 50 min zł, która została w drugim etapie budowy powiększona do lm min zł. Szacunkowy przerób natomiast wyniesie (w nowych cenach) 450 min zł. "W zakresie usprawniania dojazdów do pracy będzie zbudowane połączenie ul. Zamenhofa z ul. Jedności Słowiańskiej i okólna droga przez Rataje. W połowie 1983 r. nastąpi spięcie Trasy E-8 z ul. Wawrzyńca i Trasą N iestachowską, a pod koniec 1983 r. przebicie ul. Niestachowskiej do ul. Serbskiej, co umożliwi utworzenie miejskiego tranzytu wewnętrznego. "Dodatkowo, poza protokółem, przy życzliwym poparciu drogowców, zbudowane zostanie jeszcze w tym roku wyprostowanie Trasy Niestachowskiej, co przybliży ją do ul. Lechickiej i ul. Wojciechowskiego. "Zatwierdzono koncepcję projektu pierwszego etapu odbudowy jeziora na Malcie. Powołano głównego wykonawcę dla odbudowy palmiarni, z przystąpieniem do prac ziemnych jeszcze w tym roku. Jedynym elementem, który warunkuje wszystkie prace jest stal i to niebagatelna jej ilość. Dokonano weryfikacji projektu i ustalono wykonawcę budowy obiektów wypoczynkowych "Rataje"; zatwierdzono plan zagospodarowania przestrzennego obiektów sportowych przy ul. N iestachowskiej. Ustalono z wojewodą poznańskim przystąpienie w 1983 r. do rewaloryzacji Starego Rynku. Roboty potrwają do 1985 r. Trwają w tej chwili rozmowy z partycypantami obrzeża Jeziora Kierskiego na temat podjęcia budowy oczyszczalni ścieków i przepompowni w Klekrzu.
"Ostatnim tematem są ogrody działkowe.
W Poznaniu w tej chwili jest ich ok. 15 tys., a oczekuje na nie il2 tys. wniotekodawców. W 1982 r. przekazaliśmy na te cele 67 ha ziemi (1300 działek). Mamy w przygotowaniu 111 ha (1700 działek). Natomiast na lata 1983 -1984 przygotowuje się w obrębie Przeźmierowa i Pokrzywna 220 ha (4500 działek)" . "W krótkim podsumowaniu powiedział na zakończenie Andrzej Wituski - można by stwierdzić, że do 1985 r. rozwój budownictwa mieszkaniowego sprzężony jest z wysokością nakładów na infrastrukturę komunalną. Jest to w zasadzie jedyny warunek rozwoju tego budownictwa. W trybie pilnym należy więc pozyskać nowe tereny budowlane, a w tym celu zmienić granice miasta. Chodzi o 16 tys. ha, na których zlokalizowane będą osiedla mieszkaniowe w Morasku i Owińskach, a które nie stanowią dla Poznania terenu macierzystego. Poznań posiada w obecnych warunkach możliwości budownictwa mieszkaniowego rzędu 20 tys. mieszkań.
"W hierarchii potrzeb proponujemy ustalić, aby nakłady koncentrować na kontynuację inwestycji, a nie na rozpoczynanie nowych, aby łożyć przede wszystkim na infrastrukturę komunalną: drogi, szkoły, zdrowie i usługi handlowe. W szerokim zakresie otworzyć front Inicjatywy mieszkańców, a w polityce U rzędu szukać dodatkowych źródeł dochodów, szczególnie czerpać ze sfery produkcji t handlu nleutpołecznionego. Wiadomo, że już obecnie 20% bud
Spraivozdama
żetu miejskiego tworzą tego rodzaju wpływy. "W latach 1881-1982 nastąpiły istotne zmiany w zakresie kompetencji, będące wynikiem uporczywego działania Miejskiej Rady N arodowej oraz życzliwości wojewody poznańskiego dra Mariana Króla. Wojewoda przekazał w tym czasie pod nadzór prezydenta m. Poznania szesnaście przedsiębiorstw. Są to (Przedsiębiorstwo Zieleni i Techniki Sanitarnej, Wielkopolski Park Zoologiczny, Międzynarodowe Targi Poznańskie, Miejskie Przedsiębiorstwo Gospodarki Mieszkaniowej, Zarząd Dróg i Mostów oraz Kombinat Budownictwa Komunalnego, który podzieliliśmy na pięć przedsiębiorstw dzielnicowych. Z dniem l marca br. otrzymaliśmy przedsiębiorstwo "Reklama"; l czerwca Dyrekcję Rozbudowy Miasta Poznania; z dniem l lipca - Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne i Przedsiębiorstwo Usług Komunalnych, i utworzyliśmy w związku z tym Miejski Zarząd Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej z siedzibą przy ul. Prusa, z dwudziestoma etatami pracowniczymi. l września utworzyliśmy Poznański Ośrodek Sportu i Rekreacji z siedzibą przy ul.
Chwiałkowskiego.
"W dalszej kolejności przejmiemy Miejską Pracownię Urbanistyczną. Do zadań tej pracowni będzie należało wykonywanie prac w zakresie budownictwa jednorodzinnego, opracowywanie planów szczegółowych dla miasta, realizacja budownictwa jednostek gospodarki uspołecznionej. Do 15 października wojewoda poznański wyznaczył termin przekazania koncepcji służby zdrowia dla miasta. Myślę, że będzie to musiał być Wydział Zdrowia. "W Urzędzie Miejskim utworzyliśmy kontrolę wewnętrzną, wydzieliliśmy stanowiska do spraw skarg i wniosków obywateli. W ekspozyturach stworzyliśmy stanowiska do spraw nadzoru budownictwa, wzmocniliśmy etatowo wydziały lokalowe, jesteśmy w trakcie tworzenia jednej komórki egzekucyjnej w Poznaniu, utworzyliśmy stanowiska radców prawnych. Trwają prace nad nową strukturą i kompetencjami ekspozytur. Do końca roku proponujemy przekazanie im spraw związanych z kształceniem dzieci i młodzieży - łącznie z kontrolą i oceną działalności szkół i placówek oświatowych oraz wychowawczych - i organizacją wypoczynku dzieci i młodzieży; spraw związanych z działalnością handlu i gastronomii, łącznie z decyzjami o przeznaczeniu lokali handlowych; całokształt decyzji w sprawach lokalowych mieszkańców, z wyjątkiem lokali użytkowych administracyjnych. "Za zmianami kompetencji nastąpiły zmiany w zakresie odpowiedzialności za realizację tych zadań. Merytoryczną odpowiedzialność za sprawy załatwiane w ekspozyturach ponosić będą kierownicy ekspozytur, którzy przy pełnym uczestnictwie komitetów osiedlowych i innych organizacji społecznych wrócą do dobrych tradycji dzielnic. Kierownicy ekspozytur wejdą w skład bezpośredniego kierownictwa Urzędu Miejskiego". Po wystąpieniu Andrzeja Wituskiego, radny Stanisław Antczak zaproponował przyjęcie informacji prezydenta jako częściowego sprawozdania z realizacji uchwały Rady w sprawie Raportu, zatwierdzonego na XXI Sesji Rady w dniu 30 marca 1982 r. Propozycję tę Rada przyjęła. Sprawozdanie z działalności ogniw samorządu mieszkańców oraz ramowe kierunki pracy w aktualnych warunkach politycznych, społecznych i gospodarczych zostało radnym doręczone przed sesją Przewodniczący obrad, radny Stanisław Antczak poinformował, że Prezydium Rady postanowiło wyróżnić działaczy samorządu mieszkańców odznaczeniami regionalnymi za całokształt ich pracy społecznej na rzecz miasta i swojego osiedla. Działacze ci, zdaniem przewodniczącego, uczestniczyli niezwykle aktywnie w życiu społecznym, dając przykłady zaangażowania w kształtowaniu porozumienia społecznego i wypełnianiu swoich przedstawicielskich funkcji. Odznakę Honorową "Za zasługi w rozwoju województwa poznańskiego" otrzymali (w nawiasie nazwa Komitetu Osiedlowego): Franciszek Głowacki (Górna Wilda), Kazimiera Jeske (Jeżyce-Sołacz), Henryk Kubacki (Górczyn Wschód), Zygmunt Małecki (Junikowo ), Tomasz Naganowski (Osiedle Wielkiego Października), Wanda Prusak (Jeżyce Górne), Frzybysz-Grzemba (Raszyn), Zbigniew Rembowski (Osiedle Manifestu Lipcowego), Józef Siankowski (Centrum), Roman Skibiński (Świerczewskiego Wschód), Stanisław Szaroleta (Starołęka), Feliks Śląski (Jeżyce Dolne), Zdzisław Sledziński (Centrum), Czesław Śniady (Naramowice), Antonina Wicher (Dębieć), Jan Zaremba (Grunwald II). Odznakę Honorową Miasta Poznania otrzymali: Bogdan Banasiak (Osiedle Jagiellońskie), Mieczysław Borowiak (Osiedle Kopernika), Henryk Burchardt (Górczyn Zachód), Dionizy Bury (Śródmieście I) , Janusz Dobierski (Świerczewskiego Zachód), Zenon Domżał (Osiedle Kraju Rad), Narcyz Dudkowiak (Komandoria), Zygmunt Dyderski (Śródmieście II), Edmund Działek (Winogrady), Irena Gacek (Jeżyce Dolne), Czesław Gola (Osiedle Piastowskie), Andrzej Gryska (Fabianowo), Jerzy Hoffa (Osiedle Jagiellońskie), Edmund Hołoga (J eżyce Północ), Irena Irska (Rondo), Edmund Jurdziński (Osiedle Zwycięstwa), Henryk Kapkowski (Osiedle Przyjaźni), Eugeniusz Kattner (Osiedle Starołęka), Kazimierz Klatka (Ławica), 
Henryk Konopka (Osiedle Lecha), Kazimierz Kozłowski (Centrum), Włodzimierz Kubiczek (Swierczewo), Marian Kwiatek (Ogrody), Józef Marcinkowski (Raszyn), Jan Matuszewski (Górna Wilda), Kazimierz Matysiak (Jeżyce-Bonin), Andrzej Michalski (Junikowo), Andrzej Misiuk (Minikowo ), Zenon Mroziński (Starołęka), Leon Okinczyc (Sródka), Antoni Płonczyński (Jeżyce Zachód), Irena Płotkowi ak (Dolna Wilda), Ryszard Puk <Szczepankowo), Ryszard Ratajczak (Dębieć), Jerzy Rynarzewski (J eżyce Dolne), Gabriela Sehabikowska (Głuszyna), Cyryl Sławicz (Dębieć), Helena Snuszka (Wierzbięcice), Roman Sroka (Środka), Edward Stachowiak (Osiedle Bolesława Chrobrego), Janina Sternik (Targowe), Stefan Szefer (Rondo), Jan Szmyt (Starówka), Andrzej Szymański (Świerczewskiego), Stanisław Szymczak (Targowe), Stanisław Tabat (Osiedle Wielkiego Października i Kosmonautów), Czesław Talarczyk (Pomet), Edmund Walkowiak (Antoninek), Eugeniusz Warczyński (Górczyn Wschód), Janina Warmuz (Jeżyce-Sołacz), Zygmunt Wikliński (Osiedle Manifestu Lipcowego), Halina Wróblewska (Naramowice). Aktu dekoracji dokonali: Romuald Zysnarski - wicewojewoda poznański, Ryszard Witkowski - członek Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej, Stanisław Antczak - przewodniczący Miejskiej Rady Narodowej, Andrzej Wituski - prezydent Poznania. W imieniu odznaczonych głos zabrał Roman Skibiński - zastępca przewodniczącego Komitetu Osiedlowego "Świerczewskiego Wschód" .

Przed przystąpieniem do dyskusji, Rada jednomyślnie powołała Komisję Redakcyjną projektu uchwały. Funkcję przewodniczącego tej Komisji powierzono radnemu Jerzemu Baumie, przewodniczącemu Komisji Przestrzegania Prawa i Porządku Publicznego. W dyskusji jako pierwszy zabrał głos radny Jerzy Bauma, który z upoważnienia Zespołu Radnych Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej oraz w imieniu Komisji Przestrzegania Prawa l Porządku Publicznego powiedział m. in.: "Komisja Przestrzegania Prawa i Porządku Publicznego w czasie trwania obecnej kadencji omawiała dwukrotnie zagadnienia samorządu mieszkańców. W czerwcu br. Komisja dyskutowała nad działalnością komitetów osiedlowych w okresie trwania stanu wojennego i ich współdziałania z utworzonymi Obywatelskimi Komitetami Ocalenia N a-rodowego. Ostatnio we wrześniu br. Komisja zapoznała się z całokształtem działalności samorządu mieszkańców. W obu przypadkach podkreślano, że samorząd mieszkańców w Poznaniu może się poszczycić bogatymi osiągnięciami w swojej działalności społeczno-wychowawczej. Umocnił więź organów
przedstawicielskich ze społeczeństwem miasta; dał jednocześnie przykład społecznego zaangażowania w sprawy mieszkańców. "W informacji o działalności samorządu mieszkańców prezentowanej na dzisiejszej sesji Rady, wymieniono wiele inicjatyw samorządu godnych uznania, tym bardziej że podejmowane były w trudnych warunkach politycznych, społecznych i gospodarczych kraju. Pomoc w likwidowaniu skutków zimy na przełomie lat 1980/1991, pomoc mieszkańcom znajdującym się w ciężkich warunkach życiowych, działania w zakresie sprawowania społecznej kontroli i kroki zmierzające do utrzymania porządku i ładu - wystawiają ogniwom i aktywistom samorządu pozytywną opinię o ich działalności. Konkretne, pozbawione propagandowych haseł efekty pracy samorządu w tym trudnym okresie podkreślają poziom jego świadomości politycznej i społecznej, ukazują umiejętności samorządnego działania społeczeństwa poznańskiego. Takie właśnie walory i cechy poznańskiego społeczeństwa upoważniają radnych do zwiększenia wysiłków w dążeniach nad ukształtowaniem takiego statusu naszego miasta, jego przedstawicielskich organów samorządu społecznego, form funkcjonowania administracji państwowej, które zapewniać będą autentyczną więź społeczeństwa z jego organami samorządowymi". "Podczas przygotowań do dzisiejszej sesji - mówił dalej radny Jerzy Bauma - padło wiele wniosków, mających na uwadze stworzenie korzystnych warunków do rozwijania społecznej aktywności i samorządności społeczeństwa poznańskiego. Najistotniejszą sprawą jest to, aby wnioski nie pozostawały bez echa, by zajmowały się nimi organy do ich wykonania zobligowane i uprawnione. Niewłaściwa Ich realizacja była m. in. motywem zniechęcenia tysięcznej blisko rzeszy działaczy samorządowych do działalności społecznej i odejścia z szeregów aktywu samorządu mieszkańców. "Pomoc ogniwom samorządu ze strony radnych nie może ograniczać się tylko do popierania wniosków l postulatów. Swoim konkretnym działaniem winniśmy, przy pełnym wykorzystaniu uprawnień radnego, doprowadzić do realizacji tych postulatów, które swoim ogólnospołecznym uzasadnieniem odzwierciedlają potrzeby mieszkańców miasta. Organy naszej Rady przy rozpatrywaniu problemów społeczno-gospodarczych miasta winny szerzej zapraszać ogniwa samo-' rządu do konsultacji. "Pomoc Urzędu Miejskiego dla samorządu mieszkańców nie może się ograniczać do przyznawania środków finansowych, utrzymywania ich siedzib, do sporadycznego zasięgania opinii samorządu przy podejmowaniu decyzji administracyjnych. Winna to 
Sprawozdaniabyć stała, określona w formach i terminach WlęZ, polegająca na rzeczywistych konsultacjach. Należy również zobligować usługowe przedsiębiorstwa komunalne, podlegające terenowemu organowi administracji, do traktowania współpracy z samorządem mieszkańców jako obowiązku. "Komisja Przestrzegania Prawa i Porządku Publicznego, jak również Zespół Radnych Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej stwierdzają, że samorząd mieszkańców swoją postawą zapracował na autorytet i szacunek oraz należy dołożyć wszelkich starań, aby umocnił swoją pozycję partnera i rzeczywistego współgospodarza miasta. Z tego względu przedkładam w imieniu Komisji i Zespołu Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej wniosek o poparcie dla projektu uchwały Rady w sprawie działalności samorządu mieszkańców w Poznaniu. Zaproponowane w tej uchwale kierunki dalszej działalności samorządu są zadaniami, które samorząd sam wskazał w pracach przygotowawczych do dzisiejszej sesji. Nasza akceptacja tych kierunków będzie potwierdzeniem realizacji zasad demokracji, wyrazem uznania dla zaangażowania aktywu samorządu mieszkańców w naszym mieście". Bogdan Menke, przewodniczący Komitetu Osiedlowego "Junikowo", poinformował m.
in., iż w J unikowi e , położonym na peryferiach miasta, doprowadzono na początku kadencji do integracji działania wszystkich organizacji społeczno-politycznych. Wszystkie podstawowe problemy Junikowa rozpatrywane są przy udziale przedstawicieli tych organizacji. Kolejnym efektem integracji było zorganizowanie Osiedlowego Obywatelskiego Komitetu Odrodzenia Narodowego; odbyło się spotkanie z przedstawicielami władz miasta i Wojskową Grupą Operacyjną. Od tego czasu kilka problemów zostało rozwiązanych. Rozpatrzenia wymagają zaś wnioski, by: l. przekazać budynek szkolny (byłej szkoły podstawowej) przy ul. Junikowskiej 33, obecnie użytkowany przez Liceum Sztuk Plastycznych, na potrzeby szkolnictwa podstawowego i przedszkola; 2. zagwarantować Istnienie i działanie rejonowej przychodni lekarskiej i apteki w Junikowie; 3. zapewnić środki finansowe i przydziały materiałów dla istniejących i nowo powstających społecznych komitetów budowy urządzeń komunalnych; 4. ukończyć gazociąg w ul. Dziewnickiej, inwestycję rozpoczętą w czynie społecznym; 5. zaopatrzenie placówek handlowych w J unikowi e nłe odbiegało od zaopatrzenia w osiedlach śródmiejskich; 6. rozwój placówek handlowych dla J unikowa był ujęty w perspektywicznym planie rozwoju miasta. Bogdan Menke mówił dalej: "Rozwój samorządności nie oznacza osłabiania organówadministracji. I jest rzeczą oczywistą, że rozwój różnych form działania samorządu wymaga lepszej i sprawniejszej administracji. Zdaniem działaczy Komitetu Osiedlowego "Junikowo", część radnych powinna wywodzić się z aktywu samorządowego. Bo w tej chwili wygląda to tak, że tylko nieliczni czują się związani ze swoim okręgiem wyborczym. Stąd należy dążyć do tego, aby kandydat na radnego był ze środowiskiem swoich wyborców związany, aby dokładnie poznał jego potrzeby i wnioski". N a zakończenie Bogdan Menke stwierdził, iż w ostatnim okresie działalność społeczna stała się trudna, bowiem brak jest wyników przy nieproporcjonalnie dużym nakładzie pracy. Stąd wielu działaczy rezygnuje z dalszej społecznej pracy. Z Komitetu Osiedlowego odeszło 5Jló członków, a z komitetów obwodowych - 70%. Jerzy Królikowski, przewodniczący Komitetu Osiedlowego "Śródmieście I I" , przedstawił wnioski mieszkańców: 1. zachodzi pilna potrzeba intensywnego remontowania i konserwacji budynków śródmieścia, a szczególnie dachów i rynien; 2. dzielnicowe przedsiębiorstwa remontowe winny wykonywać przede wszystkim remonty bieżące i kapitalne, a nie jak dotychczas: 15% to prace remontowe, a pozostałe 85% - prace inwestycyjne; 3. rozważyć możliwość zlikwidowania najbardziej uciążliwych kotłowni przez podłączenie budynków do linii cieplika; 4. uruchomić pralnię samoobsługową i magiel; 5. niewielka liczba szaletów publicznych oraz słabe oznakowanie dróg dojścia do nich powodują zanieczyszczanie klatek schodowych; 6. wybudować parking na obszarze Śródmieścia II; 7. rozważyć możliwość wydzielenia funduszu na przeprowadzenie remontów kapitalnych prywatnych domów. Szczególnie remontu takiego wymaga budynek przy ul. Stalingradzkiej 39; 8. przystąpić do konsekwentnej realizacji wniosków zgłaszanych przez Komitet Osiedlowy, bowiem na załatwienie niektórych spraw czeka się kilka lat, jak np. odbudowa Ogródka Jordanowskiego przy ul. Młyńskiej 3 czy budowa garaży przy ul. Kościuszki i ul. Nowowiejskiego. Ryszard Puk, przewodniczący Komitetu Osiedlowego "Szczepankowo", poinformował, iż w ramach czynu społecznego wybudowano osiedlowy dom, w którym mieszczą się poczta, przychodnie lekarskie, sala zebrań i siedziba Komitetu. Działają również dwa społeczne komitety budujące kanalizację deszczową w ul. Chotomińskiej l Glebowej. W ul. Chotomińskiej kanalizację już ułożono. Problemy osiedla są tematem ciągłych rozmów mieszkańców z władzami administracyjnymi miasta, zmierzających do zapewnienia mieszkańcom Szczepankowa minimum zaplecza komunalnego i socjalnego. Komltet postuluje: 1. zapewnić w terminie jak naj krótszym pełną obsadę personelu lekarskiego w urządzonych gabinetach lekarskich w domu osiedlowym; 2. konieczne jest wznowienie prac projektowych nad zbudowaniem osiedlowej sieci wodociągowej, bowiem jakość wody w istniejących studniach Jest bardzo zła; 3. opracować plan rozwoju osiedla Szezepankowo- Spławie w zakresie gospodarki komunalnej oraz handlu i usług; 4. poprawić sieć handlową, szczególnie w Starym Szczepankowie i Spławiu, gdzie miał być wybudowany w 1978 r. w "trybie pilnym" pawilon handlowy. Feliks Śląski, przewodniczący Komitetu Osiedlowego "J eżyce Dolne" , poinformował, iż w dniu 28 kwietnia 1981 r. odbyło się robocze spotkanie przewodniczących komitetów osiedlowych, z prezydentem miasta, na którym oświadczono, że ekspozytury otrzymają większe kompetencje i uprawnienia oraz że nastąpi uaktualnienie zarządzenia prezydenta o współdziałaniu samorządu mieszkańców z Urzędem Miejskim. "Nasuwa się pytanie - podkreślił Feliks Slaski - co zrobiono w tym kierunku?" Następnie przedstawił wnioski: l. przystąpić do natychmiastowego remontu dachów budynków na terenie osiedla "J eżyce Dolne", co zgłaszano już w 1978 r.; 2. ułożyć nawierzchnię bitumiczną na ulicach: Nad Seganką, Rodziewiczówny, Szczepankowskiego; 3. zainstalować oświetlenie na ulicach: Wawrzyńca, Janickiego, Nad Seganką, Rodziewiczówny, Szezepankowskiego, Poznańska, J eżycka, Kościelna oraz pod wiaduktem kolejowym, z jednoczesnym uporządkowaniem tego terenu; 4. zbiornik" wodny zlokalizowany naprzeciw Szpitala im. Franciszka Raszei wymaga natychmiastowego oczyszczenia i wymiany wody;a 5. Rynek J eżycki wymaga zainstalowania należytego oświetlenia i systematycznego oczyszczania (zmywania wodą); 6. rozważyć możliwość zainstalowania sygnalizacji świetlnej na skrzyżdwaniaeh ulic Dąbrowskiego, Kraszewskiego, Kościelna, a także ulic Dąbrowskiego, Roosevelta, Most Teatralny; 7. do czasu zagospodarowania nieużytków (dzikie wysypiska śmieci, puste place) wykorzystać te tereny na parkingi samochodowe; 8. Wydział Gospodarki Przestrzennej i Ochrony Środowiska Urzędu Miejskiego winien chociażby co pół roku organizować spotkania z przewodniczącymi komitetów osiedlowych, na których winien przedstawiać sprawy miasta i dzielnic; 9. Dyrekcja Wojewódzkiej Spółdzielni Spożywców "Społem" winna każdorazowo zwracać się do samorządu mieszkańców i Wydziału Handlu i Usług Urzędu Miejskiego w przypadku likwidowania placówek handlowych. W ostatnim, czasie Wojewódzka Spółdzielnia Spożywców "Społem" zlikwidowała dwa punkty skupu opakowań
szklanych (ul. Mickiewicza 3 i Dąbrowskiego 40) oraz sklep spożywczy przy ul. Poznańskiej 22; 10. rozważyć możliwość wybudowania przy Zakładzie Przetwórstwa Mięsnego (ul. Wilkońskich) pawilonu, w którym zaopatrywaliby się w artykuły mięsne pracownicy tego zakładu, co odciążyłoby dwa sklepy (ul. Poznańska i Kościelna); 11. ujednolicić cennik na warzywa i owoce na Rynku J eżyckim; 12. przeprowadzić kontrole terminowości dostawy mleka i pieczywa do sklepów spożywczych; 13. nasilić kontrole milicyjne w pijalni piwa "Szwejk". Adam Itkowiak, przewodniczący Komitetu Osiedlowego "J eżyce Północ", poinformował, iż Komitet obejmuje osiedle Podolany , Uczące 6 tys. mieszkańców. Komitet nie posiada siedziby, podobnie jak Komitety Osiedlowe "Warszawskie" i "Grunwald". Sprawy, które wymagają załatwienia, to. l. zwiększyć sieć placówek handlowych na Podolanaeh; 2. wybudować tam nową szkołę. Istniejąca szkoła podstawowa mieści się w dwóch pawilonach odległych od siebie o 4 km; 3. rozważyć możliwość rozbudowania ośrodka zdrowia na Podolanaeh, który wybudowany został dwadzieścia pięć lat temu, posiada tylko dwa gabinety, w których pracuje trzech lekarzy; 4. zainstalować punkt świetlny przy zjeździe z ul. Lutyckiej na Podolany. Leonard Wierzbicki, przewodniczący Komitetu Osiedlowego "Starówka", przedstawił wnioski, aby: l. uregulować sprawy związane z zamianą dużych mieszkań na małe przez dokonanie przeglądu istniejących przepisów, które utrudniają przeprowadzanie tych zmian; 2. w celu ułatwienia adaptowania strychów w starym budownictwie na mieszkania, należałoby ustalić wielkość powierzchni suszarni przypadającą na jedną rodzinę, aby nie dopuszczać do sporów lokatorskich; 3. pracownicy zatrudnieni w dzielnicowych przedsiębiorstwach budownictwa komunalnego winni otrzymywać premie za wykonanie planu rzeczowego a nie za przerób. Kazimierz Szulc, przewodniczący Komitetu Osiedlowego "Minikowo" , zwrócił się z zapytaniem, dlaczego od momentu ogłoszenia stanu wojennego przedstawiciele samorządu mieszkańców nie byli zapraszani na obrady Miejskiej Rady Narodowej. Rada nie powinna działać w oderwaniu od samorządu mieszkańców. Nowa ordynacja wyborcza do rad narodowych winna uwzględniać postulat, aby każdy komitet osiedlowy miał swego przedstawiciela w radzie. Praca w samorządzie mieszkańców staje się bardzo trudna, ale w Minikowie wiele zrobiono w czynie społecznym. Są jednak jeszcze sprawy, które wymagają pilnej realizacji. Do nich należą: l. wybudowanie sieci wodociągowej na czter
Sprawozdania
nastu ulicach Minikowa i ulicach nowo powstających, bowiem na 40% powierzchni osiedla wysychają studnie, a woda w nich nie nadaj e się do picia. N a pozostałych siedemnastu ulicach sieć wodociągową wykonano w czynie społecznym w latach 1859 -1960; 2. przystąpienie do natychmiastowej konserwacji i modernizacji oświetlenia, które zostało założone w czynie społecznym; 3. rozważenie możliwości dofinansowania robót związanych z gazyfikacją Minikowa. Społecznie wykonano 70% robót. Roman Grześkowiak, przewodniczący Komitetu Osiedlowego "Dębieć", podkreślił, iż z wypowiedzi przedstawicieli administracji państwowej wynika, że liczą na samorząd i jego pomoc w realizacji zadań administracyjno-gospodarczych oraz społeczno-wychowawczych. Mimo tego wiele postulatów samorządu mieszkańców nie może doczekać się realizacji. Z przeprowadzonej przez działaczy samorządu kontroli wynikają wnioski, które wymagają załatwienia: l. doprowadzić do zainstalowania zbiorczych anten i urządzeń gazowych oraz ułożenia chodników od ul. Czechosłowackiej do Starołęki; 2. poprawić styl pracy klubów osiedlowych. Praca społeczno-wychowawcza prowadzona przez spółdzielnie nie daje pełnych efektów i nie jest przystosowana do potrzeb społecznych; 3. Zarząd Opieki Społecznej winien prowadzić ewidencję osób otrzymujących pomoc materialną. Bez akceptacji osoby prowadzącej ewidencję i opinii Komitetu Osiedlowego obywatel nie powinien otrzymywać żadnej pomocy. Występują bowiem przypadki pobierania pomocy materialnej z kilku źródeł; 4. rozważyć możliwość wydania działaczom samorządu mieszkańców upoważnień do przeprowadzania różnego rodzaju kontroli.
Bronisław Zaremba, przewodniczący Komitetu Osiedlowego "J eżyce- Ogrody", przedstawił w imieniu mieszkańców następujące wnioski: l. przywrócić dzielnicowe rady narodowe w mieście Poznaniu, z pełnymi kompetencjami, jak przed reformą podziału administracyjnego kraju w 1975 r.; 2. systematycznie realizować plan remontów kapitalnych mieszkań; 3. pobudować szalet publiczny przy pi. Waryńskiego, o który mieszkańcy walczą od dwudziestu lat; 4. przeznaczyć budynek poszkolny przy ul. Szamotulskiej (narożnik ul. Szamarzewskiego) dla służby zdrowia; 5. ostatecznie uregulować własność terenów otaczających budynki U niwersytetu im. Adama Mickiewicza; 6. Dyrekcja Wojewódzkiej Spółdzielni Spożywców "Społem" winna wprowadzić zasadę równego zaopatrywania placówek handlowych w artykuły niereglamentowane na terenie całego miasta, łącznie z rejonami peryferyjnymi; 7. ostatecznie załatwić dotacje finansowe dla
komitetów osiedlowych (Zarządzenie Ministra Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska nr 4;78) co umożliwiłoby komitetom prowadzenie działalności społeczno-wychowawczej; 8. Spółdzielnia Futrzarsko- Skórzana winna oddać na cele mieszkalne budynek przy -iż. Szamotulskiej 53/55. Wbrew obowiązującym przepisom, Spółdzielnia zamieniła część mieszkań na pomieszczenia produkcyjne i magazynowe. Włodzimierz Wełnicz, przewodniczący Komitetu Osiedlowego "Warszawskie", przedstawił wniosek o uporządkowanie sieci placówek handlowych na Osiedlu Warszawskim. Stanisław Szaroleta, przewodniczący Komitetu Osiedlowego "Starołęka" , przedstawił wnioski o: l. opracowanie planu zagospodarowania przestrzennego Marlewa; 2. połączenie ul. Rozwadowskiej z ul. Starołęcką; 3. podłączenie ul. Rydzowej do sieci wodociągowej miejskiej lub sieci wodociągowej Czapury; 4. wybudowanie chodnika w ul. Głuszyna na odcinku od ul. Starołęckiej do ul. Pawła Strzeleckiego; 5. rozważenie możliwości wybudowania pawilonu handlowego przy ul. Andrychowskiej. Edward Stachowiak, przewodniczący Rady Osiedla "Bolesława Chrobrego", przedstawił następujące wnioski: l. uporządkować teren północno-wschodni Osiedla Piątkowo; 2. przyspieszyć budowę pawilonu handlowego na Osiedlu. Wykonawca uzależnia wejście na budowę tego pawilonu od otrzymania dwudziestu mieszkań dla swoich pracowników, szantażując w ten sposób Spółdzielnię Mieszkaniową; 3. włączyć linię autobusową nr 78 do kursów przez Osiedle Bolesława Chrobrego; 4. uporządkować teren międzyosiedlowy zgodnie z planem zagospodarowania przestrzennego; 5. przyspieszyć budowę drugiej szkoły podstawowej. Henryk Kubacki, przewodniczący Komitetu Osiedlowego "Górczyn Zachód", zgłosił trzy wnioski: l. wybudować przejście dla pieszych łączące Osiedle Zatorze z ul. Górecką; 2. zobowiązać Komunalne Przedsiębiorstwo Techniki Sanitarnej do naprawienia chodników zniszczonych przez nie; 3. przeprowadzić remont kotłowni kolejowej przy ul. Łukaszewicza.
Henryk Płuchowski, zastępca przewodniczącego Komitetu Osiedlowego "Ławica", przedstawił następujące wnioski: 1. przekazać barak zajmowany dotychczas przez port lotniczy na siedzibę Komitetu Osiedlowego; 2. przyspieszyć prace związane z układaniem kanalizacji zewnętrznej na Osiedlu Ławica, bowiem w przyszłym roku mieszkańcy pragną wykonać w czynie społecznym kanalizację wewnątrzosiedlową; 3. utwardzić nawierzchnię ul. Kornela Makuszyńskiego; 4. zainstalować oświetlenie uliczne na Osiedlu Ławica w sektorze II; 5. ponownie rozpa
trzyć sprawę budowy nowej przychodni lekarskiej dla mieszkańców osiedla; 6. rozważyć możliwość podłączenia gazu od ul. Bułgarskiej do Osiedla Ławica. Mieszkańcy wykonają część prac w czynie społecznym; 7. w celu ostatecznego zakończenia budowy Osiedla Ławica należałoby zakończyć parcelację działek w sektorze II, wyegzekwować od właścicieli działek jeszcze nie zagospodarowanych wykonanie odpowiednich prac budowlanych, udzielić pomocy w zakresie zaopatrzenia w materiały budowlane tym, którzy mają już budowę na ukończeniu. Janusz Dobierski, członek Komitetu Osiedlowego "Świerczewskiego Zachód" , stwierdził, iż wybory do samorządu mieszkańców przeprowadzone w maju 1980 r. spowodowały, że obecnie szereg komitetów osiedlowych boryka się z trudnościami personalnymi. N a czterdzieści osób wybranych do Komitetu Osiedlowego "Świerczewskiego Zachód", w pracy czynnie brało udział tylko dwanaście osób. Z uwagi na przedłużenie kadencji ogniw samorządu, Komitet wystąpił z apelem do mieszkańców o dobrowolne zgłaszanie się do pracy społecznej. Następnie Janusz Dobierski przedstawił wniosek o definitywne załatwienie sprawy lokalu zajmowanego przez sklep papierniczy przy ul. Swoboda 43 i przeznaczenie go na świetlicę dla młodzieży. Do protokółu na piśmie zgłosił wnioski Włodzimierz Czerny, przewodniczący Komitetu Osiedlowego "J eżyce Górne". W następnym punkcie porządku dziennego rozpatrywano projekt budżetu jednostkowego miasta na rok 1982. Przewodniczący obrad, radny Stanisław Antczak, poinformował, iż wszystkie komisje Rady omówiły na swych posiedzeniach projekt budżetu, a uwagi i opinie komisji były szczegółowo rozpatrywane na posiedzeniu Prezydium Rady w dniu 15 września 1982 r. W związku z tym, radny Antczak zaproponował, aby projekt budżetu zatwierdzić. W głosowaniu jawnym Rada zatwierdziła budżet, podejmując stosowną uchwałę. "U stala się - czytamy w uchwale - dochody jednostkowego budżetu miasta Poznania w wysokości 5 178 984 (XX) zł oraz wydatki tego budżetu w wysokości 5 178 984 000 zł; rezerwę budżetową na nieprzewidziane wydatki dla budżetu miasta w wysokości 20 182 000 zł; dotacje budżetowe w kwocie l 7?fJ 204 000 zł. Przychody zakładów budżetowych, gospodarstw pomocniczych, środków specjalnych i funduszów celowych budżetu miasta wyniosą 1082938 500 zł, w tym: dotacje z budżetu 5J) 866 500 zł oraz rozchody wyniosą l 002 938 500 zł". Jednocześnie podjęto uchwałę o sposobie podziału nadwyżki budżetowej za 1981 r. w wysokości 28 292 631 zł, z której 3 862 746 zł przeznaczono na uzupełnienie funduszu zasobowego, a resztę - 24 4j2988S zł na zadania realizowane przez: Wydział Oświaty i Wychowania - na uzupełnienie potrzeb szkolnictwa podstawowego i sfinansowanie wzrastających kosztów utrzymania budynków szkolnych (8 (XX) 000 zł); Wydział Kultury l Sztuki - na pokrycie wydatków związanych z remontami szkół artystycznych i internatów, ze wzrostem kosztów zakupu opału i pomocy naukowych oraz sfinansowaniem podwyższonej stawki posiłków regeneracyjnych dla uczniów tych szkół (4350 000 zł), na wyposażenie dwóch nowych filii bibliotecznych na Osiedlu Oświecenia i przy ul. Wronieckiej 15 (2 500 000 zł), na zwiększenie dotacji dla przedsiębiorstw widowiskowych w związku z remontem mieszkań służbowych dla pracowników Teatru Polskiego i koniecznością pokrycia wzrostu kosztów zakupu materiałów oraz usług transportowych (1 300 000 zł), na dofinansowanie kapitalnych remontów (1850 000 zł); Wydział Kultury Fizycznej i Turystyki - na dofinansowanie Poznańskiego Ośrodka Sportu i Rekreacji w zakresie prowadzonych obecnie remontów kapitalnych obiektów (5 949 885 zł); Wydział Budżetowo-Gospodarczy - na zadania Inspektoratu Obrony Cywilnej (480 000 zł). N astępnie rozpatrywana była Informacja o przemieszczeniu i rekwalifikacjl kadr pracowniczych zakładów pracy, które w wyniku wdrażania reformy gospodarczej uległy likwidacji lub zmieniły profil produkcji. "Reformowanie całej gospodarki narodowej - czytamy w tym dokumencie - umożliwia prowadzenie przez przedsiębiorstwa skuteczniejszej polityki również w zakresie zatrudnienia. Chodzi tu przede wszystkim o opracowanie i zastosowanie ekonomicznych mechanizmów sterowania rynkiem pracy, które zmuszałyby przedsiębiorstwa do gospodarowania siłą roboczą zgodnie z polityką państwa. Nakłada to na administrację terenową wszystkich szczebli - a zatem i na prezydenta miasta Poznania oraz podległe mu wyspecjalizowane służby nowe obowiązki i zadania. Dotyczą one: działalności informacyjno- usługowej wobec osób przemieszczanych i poszukujących pracy; tworzenie zachęt do rozszerzania kwalifikacji i zmiany zawodu; udzielanie pomocy w uzyskaniu kredytów, środków produkcji, materiałów i surowców tym pracownikom, którzy podejmują pracę na własny rachunek. "Bardzo pomocne okazały się programy przemieszczeń pracowniczych, które zostały sporządzone przez 346 zakładów miasta. Obejmują one ponad 1 000 oteób (71,6% ogólnego stanu zatrudnienia). Zatem dane uzyskane od tych zakładów można uogólnić l zarazem odnieść do wszystkich zagadnień i zjawisk na rynku pracy, jakie występują na obszarze miasta. Ruch zatrudnionych w 
SpraiDozdaniatych 346 zakładach, wyrażony stosunkiem liczby osób odchodzących z pracy do ogółu zatrudnionych, wyniósł w 1981 r. 18,6%, a według założeń planowych w 1962 r. będzie kształtował się na poziomie - 15,7%, co stanowi odpowiednio 35 (XX) i 30 (XX) osób uwolnionych z pracy w każdym roku. Mimo tendencji spadkowych, są to liczby bardzo wysokie. "Buch zatrudnionych dotyczy zwolnień pracowników z tytułu: przeJSCla na renty i emerytury (1981 r. - 7019 osób, 1983 r. - 10 515 osób); likwidacji zakładu, ograniczania produkcji i racjonalizacji zatrudnienia (1981 r. - 495 osób, 1982 r. - 1713 osób); innych przyczyn - głównie fluktuacji kadr (1981 r. - 27 878 osób, 1982 r. - 181117 osób).
"Zapoczątkowany proces zmniejszania się zatrudnienia pod koniec H981 r. wynikał ze stworzenia dogodnych warunków przechodzenia na emeryturę lub rentę, by przygotować miejsca pracy dla młodzieży. Niestety w 1982 r. nie nastąpiło spodziewane uzupełnienie niedoborów zatrudnienia, szczególnie bezpośrednio w produkcji i służbach finansowych w wielu zakładach przemysłowych. Wpływa to niekorzystnie na wielkość produkcji oraz właściwe i pełne wykorzystanie posiadanych mocy produkcyjnych. Przykładowo: Zakłady Przemysłu Metalowego "H. Cegielski" - spadek zatrudnienia w stosunku do ubiegłego pierwszego półrocza wynosił 1470 osób; Zakłady Metalurgiczne "Pomet" - zmniejszenie zatrudnienia o 544 osoby, a niedobór w grupie przemysłowej wynosi obecnie 163 osoby (jeden z motywów to niskie płace); Poznańska Fabryka Łożysk Tocznych - spadek w stosunku do ubiegłego roku o 339 pracowników; Poznańskie Zakłady Opon Samochodowych "Stomil" - spadek o 322 osoby, w tym 283 robotników; Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego - spadek zatrudnienia o 538 osób. "W 1981 r. wskaźnik fluktuacji w ogólnej liczbie zwolnień, który dotyczy badanych 346 zakładów, był wysoki i wynosił 78,8%. Przewiduje się, że w bieżącym roku ulegnie on dość znacznemu obniżeniu i będzie kształtował się na poziomie 59,7%. Zakłady pracy jako przyczynę wywołującą zjawiska destabilizacji załóg podają dążenie większości pracowników do osiągnięcia wyższego poziomu płac, poprawy warunków dojazdów do pracy, warunków bezpieczeństwa i higieny pracy, socjalnych, bytowych, zmiany środowiska ze względu na stosunki międzyludzkie, czy też wreszcie brak dyscypliny społecznej. Wszystkie te osoby - co warto tu podkreślić - na ogół z łatwością otrzymują pracę w nowych miejscach, z reguły nie ponosząc konsekwencji uposażeniowych. "Zjawisko dużego zapotrzebowania na siłę roboczą potwierdzają również liczby, które
na dzień 30 -czerwca wskazują wzrost rozpiętości między liczbą wolnych miejsc pracy a liczbą osób skierowanych, w porównaniu z analogicznym okresem 1981 r.: zakłady zgłosiły wolne miejsca pracy w 1981 r. dla 4793 osób, a w 1982 r. - dla 6408; liczba skierowanych do pracy w 1981 r. - 1961 osób, w 1982 r. - 2119 osób.
"W tych warunkach, osoby zwalniane z tytułu likwidacji zakładów, ograniczenia produkcji, czy też racjonalizacji zatrudnienia bez najmniejszych trudności znajdują pracę w jednostkach, gdzie występuje deficyt siły roboczej" . "Z tematyką przemieszczeń pracowniczych - czytamy na zakończenie - wiąże się kolejne zagadnienie, związane z podejmowaniem działalności na własny rachunek przez osoby zwalniane w ramach realizacji Uchwały Nr 169 Rady Ministrów z dnia 17 sierpnia 1981 r. Przewiduje się, że w bieżącym roku znacznie więcej osób zwalnianych podejmie działalność na własny rachunek niż miało to miejsce w 1981 r., zwłaszcza w rzemiośle. Zjawisko to jednak nie przybrało j ak dotąd szerszych rozmiarów, co wynika przede wszystkim z braku lokali na warsztaty pracy, jak też z ostrego deficytu materiałowego i technicznego. Poza wymienionymi czynnikami, należy tu wspomnieć również o dużej konkurencji ze strony firm polonijnych, rozwijających się dość dynamicznie na terenie Poznania. "Na podkreślenie zasługuje jeszcze jeden istotny fakt. Z chwilą wdrożenia reformy gospodarczej wydawało się, że zaistnieje potrzeba dokonania przekształceń w strukturze zatrudnienia. To z kolei miało stworzyć możliwości i zachęty do rozszerzania kwalifikacji i zmiany zawodu, w związku z podjęciem pracy w nowej dziedzinie gospodarki. Stąd też Wydział Zatrudnienia i Spraw Socjalnych w ramach funduszu aktywizacji zawodowej przygotował szereg kursów, zwłaszcza w grupie takich zawodów, jak kierowców wózków akumulatorowych, operatorów dźwigów, suwnic, spawaczy, palaczy centralnego ogrzewania. Niestety, do dnia 30 czerwca 1982 r. skorzystały ze skierowania na te kursy tylko trzy osoby. Przyczyna tego zjawiska łączy się z deficytem siły roboczej". Przewodniczący obrad, radny Stanisław Antczak, podkreślił, że Informacja była szczegółowo omówiona na wspólnym posiedzeniu Komisji Rozwoju Gospodarczego i Zagospodarowania Przestrzennego oraz Komisji Zdrowia, Spraw Socjalnych i Ochrony Środowiska, a także na posiedzeniu Prezydium Miejskiej Rady Narodowej. Rada przyjęła Informację do wiadomości, traktując ją jako wstępny materiał do bardziej kompleksowego opracowania tematu, który w przyszłości znajdzie się na porządku obrad sesji. 
Odpowiednimi uchwałami Rady stwierdzono wygaśnięcie mandatu Iwony Łykowskiej (Okręg Wyborczy Nr l), która zrzekła się mandatu z powodu długotrwałej choroby i złego stanu zdrowia. Odwołano następnie radnego Józefa Januszewskiego z Komisji Wychowania, Oświaty i Kultury, a radnego Zdzisława Wieczorka z Komisji Przestrzegania Prawa i Porządku Publicznego. Radnego Mirona Kolasińskiego powołano do Komisji Gospodarki Komunalnej, Komunikacji i Łączności; radnego Józefa Januszewskiego do Komisji Rolnictwa, Gospodarki Żywnościowej i Leśnictwa; radnego Zdzisława Wieczorka do Komisji Wychowania, Oświaty i Kultury. Ze składu Miejskiego Komitetu Kontroli Społecznej odwołano Iwonę Łykcwską i Alicję Bednarczyk.
Dla uczczenia pamięci zmarłego prymasa, kardynała Stefana Wyszyńskiego przedstawiono projekt uchwały o zmianie nazwy odcinka ul. Cybińskiej pomiędzy Motetem Bolesława Chrobrego a Rondem Środka. Radny Zbigniew Sobczak wnioskował, aby ulica miała pełną nazwę "Prymasa Stefana Wyszyńskiego". Prezydent Poznania Andrzej Wituski zabierając głos w tej sprawie poinformował, że projekt uchwały był konsultowany z duchowieństwem. Z upoważnienia arcybiskupa J erzego Stroby, biskup Tadeusz Ktter oświadczył, iż przemianowanie ul. Cybińskiej na odcinku od Mostu Chrobrego do Ronda Srod
ka na ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego satysfakcjonuje duchowieństwo. Ponadto uzgodniono, iż na frontonie jednego z budynków umieszczona zostanie tablica pamiątkowa na cześć Stefana Wyszyńskiego. Rada podjęła uchwałę w głosowaniu jawnym, przy czterech głosach wstrzymujących się. Po poprawkach zaproponowanych przez radnych: Jerzego Bauma, Zbigniewa Sobczaka i Józefa Kordysa Rada powzięła jednomyślnie uchwałę o działalności ogniw samorządu mieszkańców za okres od maja 1980 r. do' września 1982 r. oraz nakreślającą główne kierunki ich działalności, a także w sprawie wyborów uzupełniających. "Przedstawioną informację z działalności ogniw samorządu mieszkańców - czytamy w uchwale - przyjmuje się do akceptującej wiadomości z podkreśleniem wniosków w niej zawartych [. ..] ogniwa samorządu mieszkańców wykazały mimo trudności w sytuacji społeczno-politycznej dużą aktywność społeczną i zaangażowanie w kształtowaniu podstaw porozumienia społecznego oraz z dużym poświęceniem realizowały społeczne i statutowe zadania, służąc społeczeństwu miasta w pokonywaniu trudności życiowych. "Miejska Rada Narodowa stwierdza, że nieodzowne jest: Podjęcie działań zmierzających do aktualizacji statutu samorządu, po wejściu w życie znowelizowanej U stawy o Radach Narodowych, który to statut zapew
'?
jS
T4J ' - "w*kó xW
Sb &-b3Ie w - P r v r r t a s Q _ i A - - r - r r - c 1 I __I_I_I_ł-.-_IOi'
ACHWALISZ8NO': 
Sprawozdanianiać będzie prawne podstawy do ściślejszego współdziałania ogniw samorządu mieszkańców z Miejską Radą Narodową i U rzędem Miejskim. Zaktualizowanie treści zarządzenia prezydenta w sprawie współdziałania Urzędu Miejskiego z ogniwami samorządu mieszkańców, uwzględniając dążenie do zwiększenia udziału samorządu mieszkańców w podejmowaniu decyzji administracyjnych, wiążących się bezpośrednio z realizacją potrzeb i zadań ogólnospołecznych w mieście. "Miejska Rada Narodowa, mając na uwadze aktualne warunki społeczne, polityczne i gospodarcze kraju, stwierdza, że w dalszej działalności do końca bieżącej kadencji, ogniwa samorządu mieszkańców winny kierować się dążeniami: do kształtowania ładu i porządku, gospodarności w osiedlach oraz dyscypliny społecznej; do podejmowania działań sprzyjających przestrzeganiu norm prawnych i społecznych oraz właściwych stosunków międzyludzkich w osiedlach mieszkaniowych; do rozwinięcia troski i opieki nad dziećmi i młodzieżą; do roztoczenia stałej opieki i udzielania pomocy ludziom starszym i niepełnosprawnym, zwłaszcza samotnym i chorym; do upowszechniania dbałości o substancję komunalną i mieszkaniową służącą ogółowi mieszkańców; do podejmowania lokalnych inicjatyw społecznych mających na uwadze właściwe zagospodarowanie osiedla, oszczędność materiałów, paliw, energii i surowców wtórnych, ochronę naturalnego środowiska, wypracowywania własnych inicjatyw i tradycji osiedlowych oraz form oddziaływania społeczno -wychowawczego. "W celu utrzymania ściślejszej więzi radnych z wyborcami, zobowiązuje się radnych do stałej i bezpośredniej współpracy z ogniwami samorządu mieszkańców, uczestniczenia w spotkaniach z mieszkańcami oraz przekazywania Radzie wniosków i postulatów mieszkańców". Prezydent Poznania Andrzej Wituskiudzielając odpowiedzi na zgłoszone wnioski i interpelacje - wyjaśnił: prace nad zmianą planu zagospodarowania przestrzennego j ,okolic ulic Pstrowskiego, Pochyłej, Forteeznej i in. zostaną zakończone w bieżącym roku. Od dnia 28 września br. wszystkie potrzeby mieszkańców tego rejonu w zakresie modernizacji budynków będą załatwiane przychylnie; w katalogu potrzeb lokalowych ujęto również potrzeby służby zdrowia na Jeżycach i będą one realizowane sukcesywnie. W dniu dzisiejszym podjęto decyzję w sprawie przekazania pomieszczeń przy ul. zwierzynieckiej na poradnię antyalkoholową; w listopadzie zostaną dokonane niezbędne zmiany w zakresie realizacji kartek mięsnych; wydano polecenie zainstalowania barier ochronnych na ul. Grunwaldzkiej na odcinku od ul. Promienistej do ul. Bułgarskiej; w 1983 r. przewidziany jest remont parku przy ul. Ogrodowej, dokumentacja zostanie poddana weryfikacji. Odpowiedzi na wnioski zgłoszone przez radnych Andrzeja Piotrowskiego, Franciszka Rasia, Andrzeja Borczyńskiego, Elżbietę N apierałową zostaną udzielone na piśmie. N a zakończenie Andrzej Wituski poinformował, iż z uwagi na to, że na sesji wystąpiło tylko szesnastu przedstawicieli ogtuw samorządu mieszkańców na pięćdziesiąt dziewięć komitetów osiedlowych istniejących w Poznaniu, zwróci się na piśmie do pozostałych komitetów osiedlowych z prośbą o sprecyzowanie hierarchii potrzeb danego osiedla. Zebrany materiał będzie podstawą do opracowania Planu Społeczno-Gospodarczego Poznania na rok 1983. Przewodniczący obrad, radny Stanisław Antczak, zamykając XXIV Sesję podziękował wszystkim radnym i zaproszonym gościom za udział w niej. N a tym porządek dzienny został wyczerpany. Zamknięcie sesji nastąpiło o godz. 13.40.
Maiian Genowefiak 
Załącznik nr 1
DOCHODY I WYDATKI BUDŻETU MIASTA NA ROK 1982 WEDŁUG DZIAŁÓW (w złotych)
Dział Nazwa Dochody Wydatki 01 Przemysł 83 232 000 - 31 Budownictwo 38 193 000 - 40 Rolnictwo 14 165 000 l 580 000 45 Leśnictwo - 37 000 .
70 Gospodarka komunalna 901 325 000 730 810 000 74 Gospodarka mieszkaniowa oraz niematerialne usługi komunalne 18 845 000 960136000 Razem przedsiębiorstwa i jednostki gospodarcze l 055 760 000 1692563 000 79 Szkolnictwo ogólnokształcące i wychowanie l 750 000 l 389 374 000 80 Szkolnictwo zawodowe 320 000 453 221 000 83 Kultura i sztuka 500 000 354 655 000 87 Kultura fizyczna i sport - 8 970000 88 Turystyka i wypoczynek 90 000 2 246 000 j Razem urządzenia socjalne i kulturalne 2 660 000 2 208 466 000 89 Różna działalność 27400 000 3 577 000 91 Administracja państwowa 40000 000 131796000 94 Finanse i ubezpieczenia 3 570 000 - 99 Dochody z gospodarki nieuspołecznionej i od ludności 971 100 000 - 00 Rezerwy - 20182000 I Razem: Dochody własne 2100490 000 Wydatki bieżące 4 056584 000 II Wpływy ustalone w stosunku procentowym do wartości sprzedaży detalicznej i usług l 348 290 000 - 111 Dotacje 1730204 000 - IV Wydatki na inwestycje i kapitalne remonty - 1 122400000 Razem dochody i wydatki 5 178 984 000 5 178 984 000 
Sprawozdania
Załącznik nr 2
JEDNOSTKOWY BUDŻET MIASTA NA ROK 1982 (w złotych)
Dział l
Nazwa
Ogółem O 1 Przemysł 31 Jednostki przemysłu drobnego spółdzielczości pracy 31 Budownictwo Przedsiębiorstwa budowlano-montażowe, pomocnicze i usługowe 40 Rolnictwo Gospodarstwa rolne Spółki wodne Popieranie produkcji zwierzęcej Stacje rolnicze i popieranie produkcji roślinnej Wojewódzkie biuro geodezji i terenów rolnych Rozliczenia z rolniczymi spółdzielniami produkcyjnymi i kółkami rolniczymi Gminna służba rolna Różna działalność Różne wypłaty przedsiębiorstw i jednostek na rozrachunku gospodarczym 45 Leśnictwo Gospodarka leśna i łowiecka 70 Gospodarka komunalna Przedsiębiorstwa gospodarki komunalnej Oczyszczanie miast Zieleń w miastach Ulice, place, mosty i wiadukty Oświetlenie ulic Różne wpłaty przedsiębiorstw i jednostek na rozrachunku gospodarczym Odszkodowania 74 Gospodarka mieszkaniowa oraz materialne usługi komunalne Przedsiębiorstwa gospodarki mieszkaniowej N aprawy prywatnych domów wielomieszkaniowych Różne jednostki obsługi gospodarki mieszkaniowej i komunalnej Wojewódzkie zarządy rozbudowy miast i osiedli wiejskich Zarządy gospodarki terenami Różna działalność 79 Szkolnictwo ogólnokształcące i wychowanie Szkoły podstawowe dla młodzieży Szkoły podstawowe dla dorosłych Dowożenie uczniów do szkół Licea ogólnokształcące dla młodzieży i dorosłych Szkoły ogólnokształcące specjalne Iniernaiy i stypendia dla uczniów szkół ogólnokształcących Zarządy ekonomiczno-administracyjne szkół Przedszkola typu miejskiego Przedszkola przy szkołach podstawowych i ogniska przedszkolne Zakłady opiekuńczo-wychowawcze
Dochody Wydatki 1 3 i 4 5 178 984 000 5 178 984 000 83 232 000 - 83 232 000 - 38 193 000 - 38 193 000 - 14 165 000 l 580 000 12 700 000 - - 24 000 60 000 526 546 - 22 000 - 2 000 1400000 - - 966 454 - 39 000 5 000 -- 37 000 - 37 000 901 325 000 730 810 000 45 802 000 149 800 000 - 108 500 000 640 000 133 769 000 13 753 000 282991 000 - 54 250 000 841 130 000 - - 1500000 18 845 000 960136 000 13404000 802000000 - 120000000 3 135 000 3847 000 - 9 113 000 - 5 648 000 2 306 000 19 528 000 l 750 000 l 389 374 000 510 000 577 565 800 - 3 139 000 884 500 100000 120 858 000 7 O 000 48 396 000 - 4 800000 - 23 659 000 - 429 957 500 - 13 121000 l 070 000 , , 
Pomoc dzieciom w rodzinach zastępczych i własnych Placówki wychowania pozaszkolnego Świetlice dziecięce Kolonie i obozy Różna działalność Szkolnictwo zawodowe
Szkoły zasadnicze i równorzędne Szkoły przyzakładowe Technika i licea zawodowe Szkoły artystyczne Policealne szkoły zawodowe Szkoły zawodowe specjalne Internaty i stypendia dla uczniów szkół zawodowych Internaty i stypendia dla uczniów szkół zawodowych Różna działalność Kultura i sztuka
Muzea Ochrona zabytków Wystawy i biura wystaw artystycznych Biblioteki miejskie Domy kultury Stowarzyszenia muzyczne, artystyczne i kulturalne Teatry, opery, operetki Filharmonie, orkiestry, chóry i kapele Festiwale, konkursy i inne imprezy Różna działalność Kultura fizyczna i sport Jednostki i urządzenia kultury fizycznej Imprezy sportowe i sport w szkole Imprezy sportowe i sport w szkole Zadania w zakresie upowszechniania kultury fizycznej Turystyka i wypoczynek Szkolne schroniska młodzieżowe Zadania w zakresie upowszechniania turystyki Różna działalność
Izby wytrzeźwień Rozdzielnictwo biletów żywnościowych Organizacj e społeczne Administracja państwowa Rady narodowe, komisje i prezydia rad narodowych Urzędy miejskie Różne jednostki i zakłady budżetowe Kolegia do spraw wykroczeń Komisje poborowe Wynagrodzenia prowizyjne z tytułu inkasa podatkowego Różna działalność Wynagrodzenia sołtysów Odszkodowania Finanse i ubezpieczenia
Banki i inne instytucje finansowe i kredytowe Dochody z gospodarki nieuspołecznionej i od ludności Podatki i opłaty od indywidualnej gospodarki rolnej Podatki i opłaty od indywidualnej działalności usługowoprodukcyjnej Podatki i opłaty od ludności Inwestycje, remonty kapitalne i różne rozliczenia
Wpływy ustalone w stosunku procentowym do wartości sprzedaży detalicznej i usług
5 Kronika m. Poznania 1;83 40 000 85 000 90 000 500 000 110 000 110 000 75 000 27400 000 40000 000 3 570 000 971 100 000 6 700 000 459 800 000 3 078 494 000l 348 290 000 la 534 000 55 408 000 35 000 000 17 671 100 453 221 000 lal 563 000 25 674 000 155 623 000 66 604 000 10206 000 12 728 000 56 399 000 11312 000 13 112 000 354 655 000 22 238 000 979 000 8 395 000 52268 000 33 779 000 6435 000 185 400 000 34 600 000 8 515 000 2 046 000 8 970 000 2 249 000 l 721 000 3 920 000 1080 000 2 246 000 l 346 000 900 000 3 577 000 l 537 000 2040 000 51200 116817 000 800 000 605 000 727 250 150 000 11016 750 200 000 l 428 800l 142 582 000 
Sprawo zdania
. i 2 3 « Dotacje wyrównawcze 1 08 204 000 i - .
Dotacje ze środków budżetu stopnia wojewódzkiego 1 500000 000 Różne dotacje celowe 120000 000 - Dotacje na inwestycje rad narodowych 2000000 - Rezerwy ogólne 20182 000 Inwestycje i remonty kapitalne jednostek j zakładów - budżetowych - 48 000 000 Inwestycje i remonty kapitalne jednostek i zakładów budżetowych 45 400000 Inwestycje i remonty kapitalne jednostek j zakładów - budżetowych - 1002000 000 w tym: Zarząd Dróg i Mostów - 822000 000 Miejskie Przedsiębiorstwo Gospodarki Mieszkaniowej 180000000 Inwestycje i remonty kapitalne jednostek, i zakładów - budżetowych (Wydział Budżetowo-Gospodarczy) - 4 500000 1 Czyny społeczne inwestycyjne - 22 500 000
Załącznik nr 3
DOCHODY I WYDATKI ZAKŁADÓW BUDŻETOWYCH, ŚRODKÓW SPECJALNYCH GOSPODARSTW POMOCNICZYCH I FUNDUSZÓW CELOWYCH BUDŻETU JEDNOSTKOWEGO MIASTA NA 1982 ROK (w złotych)
Dochody Wydatki Lp. Treść Ogółem w tym dotacja Ogółem z budżetu I Zakłady budżetowe 1020130 500 501619 500 1020130 500 Budownictwo 2 320 000 2 320 000 Rolnictwo 18 845 000 18 845 000 Szkolnictwo ogólnokształcące i wychowawcze 935 907 500 464 957 500 935 907 500 Kultura i sztuka 43 779 000 33 779000 43 779 000 Turystyka i wypoczynek 7100 000 1 346000 7100 000 Różna działalność 8 037 000 l 537 000 8 037 000 Administracja państwowa 4 142 000 4142 000 II Środki specjalne 49 337 000 8 247 000 49 337.000 Szkolnictwo ogólnokształcące i wychowawcze 31200 000 3 110000 31200 000 Szkolnictwo zawodowe 18 137 000 5 137000 18 137 000 III Gospodarstwa pomocnicze 8 844 000 8 844 000 Przemysł 8 844 000 8 844 000 IV Fundusze celowe 4 627 000 - 4 627 000 Fundusz gminny 3 536 000 3 536 000 Fundusz dobrowolnych świadczeń społecznych 300 000 300 000 Fundusz rozwoju kultury 791 000 791 000 
ANEKS
INFORMACJA O DZIAŁALNOŚCI SAMORZĄDU MIESZKAŃCÓW ZA OKRES OD MAJA 1980 R. DO WRZEŚNIA 1982 R. ORAZ RAMOWE KIERUNKI JEGO PRACY (fragmenty)
Uchwałą Miejskiej Rady Narodowej z dnia 27 maja ll r. została przedłużona na obszarze miasta kadencja samorządu mieszkańców. Obecnie toczy się dyskusja nad kształtem tego samorządu. Przygotowywana jest Ustawa o Radach Narodowych i Samorządzie Terytorialnym. W projekcie Ustawy zakłada się, iż samorząd mieszkańców stanowić będzie ważki element samorządu terytorialnego. Z tych też względów Miejska Rada NarodoWa uznała za stosowne dokonanie przeglądu działalności samorządu w okresie trwającej obecnie od 1980 r. kadencji jego organów. Dokonując tego przeglądu należy stwierdzić, że działalność samorządu w minionych dwóch latach przebiegła w atmosferze napięć politycznych, społecznych i gospodarczych. Nie ulega wątpliwości, że atmosfera niepokoju miała znaczny wpływ na charakter i formę działalności, jak też sprawność organizacyjną samorządu mieszkańców. Należy podkreślić, że zaangażowanie aktywu samorządu i tradycje jego społecznej działalności, jego przedsiębiorczość, spostrzegawczość i rozsądek, pozwoliły na podjęcie wielu działań zmierzających do złagodzenia skutków społecznych tej atmosfery. Aktualnie w Poznaniu działa 59 komitetów osiedlowych, 188 komitetów obwodowych i 374 komitety domowe. Przeprowadzona w 19ffi r. kampania sprawozdawczo-wyborcza wykazała, że nie wszystkie ogniwa samorządu pracowały z pełnym zaangażowaniem [...] Działalność ogniw samorządu była zróżnicowana. W dużej mierze 'wiązało się to ze stopniem aktywności członków poszczególnych ogniw, jak też z warunkami socjalno-bytowymi mieszkańców na danym terenie. Było to spowodowane wieloma przyczynami. Przede wszystkim wspomnianą już atmosferą napięć, ale w wielu przypadkach także brakiem reakcji na słuszne wnioski i postulaty składane przez samorząd mieszkańców. Już podczas kampanii sprawozdawczo-wyborczej ogniw samorządu mieszkańców wiosną 19&) r. mieszkańcy Poznania podkreślali na zebraniach wyborczych, że stopień realizacji wniosków i postulatów samorządu nie jest wystarczający. Podnoszono też potrzebę dokonania zmian w Ustawie o Radach Naroddwych, statucie samorządu mieszkańców, jak również w stylu pracy organów współdziałających. Podczas kampanii wyborczej w 19ffi r. podkreślano również, że rola samorządu mieszkańców jako czynnika inspirującego społeczną działalność w miejscu zamieszkania, m.in. z wymienionych wyżej powodów, znacznie osłabła. Do podstawowych przyczyn zaistniałej sytuacji zaliczyć należy: rozluźnienie więzi i współpracy organów administracji z ogniwami samorządu mieszkańców; nieuznawania przez administrację organów samorządu jako rzeczywistego partnera przy podejmowaniu decyzjt spoleczno-gospodarczych i administracyjnych; niezrealizowanie wniosków i postulatów mieszkańców, zmierzających do sprostania ich stale rosnącym potrzebom socjalnym Przedstawiając w skrócie działalność samorządu mieszkańców w Poznaniu, należy przede wszystkim stwierdzić, że w obliczu wspomnianej sytuacji społeczno-politycznej samorząd mieszkańców jako jedna z pierwszych organizacji społecznych odpowiedział w sposób konkretny na potrzebę budowania podstaw porozumienia narodowego i wyciągnięcia kraju z sytuacji kryzysowej. Dużym poparciem i uznaniem społeczeństwa poznańskiego cieszyła się inicjatywa ogniw samorządu mieszkańców polegająca na udzielaniu pomocy osobom samotnym, chorym i znajdującym się w trudnych warunkach życiowych. Komitety osiedlowe sporządziły wykaz około» tysiąca osób wymagających takiej pomocy i, współdziałając z ogniwami Polskiego Komitetu Pomocy Społecznej, zorganizowały indywidualną opiekę nad tymi osobami.
"W trudnych warunkach zimy na przełomie lat 1980/1981, samorząd mieszkańców uczestniczył w zabezpieczaniu budynków mieszkalnych i urządzeń komunalnych, ulic i chodników przed skutkami mrozów. Z własnej inicjatywy przystąpił jeszcze przed ogłoszeniem stanu klęski żywiołowej do zabezpieczania urządzeń i budynków, do organizowania grup odśnieżających i sprzętu technicznego.
6« 
Sprawozdania
Wiele słów uznania należy się działaczom samorządu mieszkańców za podejmowanie działań w społecznych komitetach sklepowych podczas trudnej sytuacji rynkowej w handlu uspołecznionym oraz podczas akcji przeciwko spekulantom. W porozumieniu z prezydentem Poznania wydano kilkadziesiąt zezwoleń społecznym zespołom samorządu mieszkańców lub indywidualnym działaczom na przeprowadzenie kontroli w placówkach handlowo-usługowych, zmierzających do wyeliminowania zakłóceń i nieprawidłowości w realizacji zaopatrzenia mieszkańców w podstawowe artykuły. Aktywnie włączyły się też komitety osiedlowe samorządu mieszkańców do systemu wydawania kart reglamentacyjnych mieszkańcom, szczególnie emerytom i rencistom, udostępniając swoje siedziby i podejmując się wydawania kartek tym osobom. Punkty wydawania kart utworzono w trzynastu siedzibach samorządu. Z żywą reakcją aktywu samorządu mieszkańców spotkała się akcja pomocy powodzianom w województwie płockim, która dzięki operatywności i przedsiębiorczości samorządu mieszkańców przyniosła poważne efekty. Działalność ogniw samorządu mieszkańców nie ograniczała się tylko do doraźnie podejmowanych inicjatyw, uwarunkowanych aktualną sytuacją społeczno-polityczną. Samorząd prowadził nadal swoją działalność statutową. Przede wszystkim sprawował przedstawicielską powinność wobec społeczeństwa poprzez kierowanie do administacji państwowej postulatów i wniosków. Ich realizacja, aczkolwiek bardziej pomyślna niż w poprzedniej kadencji, jednak w kwestiach problemowych napotykała wiele trudności. Wiele spraw wiążących się z zadaniami o charakterze inwestycyjnym, ze znalezieniem środków technicznych i finansowych natrafiało na trudności wywołane kryzysową sytuacją gospodarczą. Wykonanie dużej części postulatów i wniosków uzależnione było od Miejskiej Rady N arodtwej i U rzędu Miejskiego. Istnieją zarejestrowane dwie grupy wniosków i postulatów. Jedna zgłoszona "w trakcie kampanii wyborczej do samorządu mieszkańców, a druga zanotowana w trakcie trwania kadencji. Sposób realizacji tych pierwszych obrazuje tabela l. Przeidstaiwiofte w niej dane obrazują, iż zrealizowano jedynie nieco powyżej 50% wniosków i postulatów. Przy wielu "załatwionych odmownie" uzasadnienie nie było przekonywające, co wywoływało niezadowolenie działaczy samorządu.
Tabela 1
STAN WYKONANIA WNIOSKÓW I POSTULATÓW W LATACH 1980 - 1982
Liczba wniosków i postulatów Dzielnica Załatwionych Zgłoszonych Załatwionych odmownie Grunwald 43 18 25 Jeżyce 37 24 13 Nowe Miasto 35 11 24 Stare Miasto 36 28 8 Wilda 32 15 17 183 96 87
Przykładowo można tu wymienić częstokroć ponawiany postulat postawienia wiat ochronnych na przystankach tramwajowych i autobusowych. Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne, odpowiadając na ten postulat mieszkańców, wkładało więcej wysiłku w uzasadnienie odmowy niż w znalezienie środków na realizację. Dopiero przy udziale wojskowych grup operacyjnych problem został rozwiązany. W trakcie trwania kadencji, ogniwa samorządu skierowały bezpośrednio do Urzędu Miejskiego i jego ekspozytur 884 wnioski, z czego! dotąd 545 zostało zrealizowanych po myśli · wnioskodawców a 188 odmownie. Dowodzi to pewnej poprawy w dziedzinie ich załatwiania.
Niemniej problem ten nadal wymaga usprawnienia i działań organizacyjno-prawnych, tak w Urzędzie Miejskim, jak i w jego ekspozyturach [. . .] W swojej działalności samorząd nie zaniedbywał funkcji kontrolnych, przeprowadzając lub uczestnicząc w 1746 kontrolach organizowanych przez komisje Miejskiej Rady Naroldowej, wydziały Urzędu Miejskiego, organa kontroli zawodowej [...] Wiele miejsca poświęcał samorząd zapewnieniu ładu i porządku w osiedlach mieszkaniowych. Pełniąc dyżury w siedzibach, organizując własne kontrole ładu i porządku, działacze ogniw samorządu zgłaszali kompetentnym organom przejawy naruszania zasad współżycia społecznego, których ilość w ostatnim czasie znacznie wzrosła. Wiele działań aktywu samorządu mieszkańców przyczyniło się do wykrycia względnie ujęcia sprawców włamań do pomieszczeń piwnicznych, samochodów parkujących przed domami, do sklepów i placówek handlowych. Już w styczniu 1982 r. działacze samorządu brali udział w zespołach kontrolnych organizowanych przez Urząd Miejski i wspólnie dokonywali kontroli zapewnienia ładu i porządku w budynkach mieszkalnych, siedzibach organizacji społecznych, porządku przed posesjami, zakładami pracy i instytucjami. Wszystkie komitety osiedlowe podjęły inicjatywę organizowania dyżurów w swoich siedzibach, udzielając mieszkańcom pomocy i informacji o sposobie funkcjonowania służb lekarskich i porządkowych, o rygorach stanu woljennego, o funkcjonowaniu handlu i zasadach organizowania pomocy w losowych wypadkach życiowych. Podczas rozwiązywania pilnych spraw socjalnych i społecznych działacze samorządu nawiązywali kontakty z wojskowymi grupami operacyjnymi, znajdując w nich sprzymierzeńców w społecznej działalności. W wielu dziedzinach więź z żołnierzami nabrała charakteru systematycznej współpracy. Wiele spraw, które . dotychczas nie mogły znaleźć rozwiązania, zostało zrealizowanych, szczególnie sprawy związane z ochroną mienia społecznego, eliminowaniem trudności w osiedlowym życiu mieszkańców, usprawnieniem komunikacji, funkcjonowaniem sieci handlu, utrzymywaniem porządku i ładu. Prezydium Miejskiej Rady Narodowej dokonując oceny stanu organizacyjnego samorządu mieszkańców stwierdziło, że w niektórych ogniwach skład osobowy aktywu uległ częściowemu zdekompletowaniu (Tabela 2). Z przedstawionych danych wynika, iż w porównaniu z 19&) r. liczba komitetów obwodowych zmalała o dziesięć, a komitetów domowych o trzydzieści jeden. W wyniku rezygnacji członków samorządu z mandatów, jednostki te uległy zdekompletowaniu, a ich działalność zawieszono do chwili uzupełnienia składów osobowych. Liczba działaczy samorządu zmniejszyła się o 1073 osoby. Z tego czterech działaczy zmarło, trzynastu złożyło rezygnację ze względu na stan zdrowia, a w dwóch przypadkach podjęto uchwały o pozbawieniu mandatu członka samorządu. Pozostała część działaczy (U054), ze względu na obciążenie obowiązkami rodzinnymi, utrudnienia życia codziennego, podeszły wiek - opuściła szeregi samorządu mieszkańców.
Tabela 2
SKŁAD OSOBOWY AKTYWU SAMORZĄDU MIESZKAŃCÓW (na dzień 31 III 1982 r.)
Liczba komitetów Liczba działaczy w komitetach Dzielnica Osied - Obwo- Domo- Osied - Obwo- Domolowych dowych wych Razem lowych dowych wych Razem Grunwald 15 13 4 62 188 179 7 374 Jeżyce 8 34 41 83 194 335 166 695 N owe Miasto 18 19 195 232 367 258 888 1413 Stare Miasto 12 61 6 79 116 135 18 269 Wilda 6 31 133 170 214 311 450 975 59 158 379 626 1079 1218 1529 3826
W zakresie zagwarantowania organizacyjnej działalności samorządu mieszkańców, komitety osiedlowe i obwodowe nie napotykają w zasadzie większych trudności, poza ogólnie znanymi kłopotami z zaopatrzeniem w materiały biurowe, opał oraz skApe środki finansowe na działalność społeczno-wychowawczą, gromadzone na kontach komitetów osiedlowych. Suma tych środków wynosi średnio na jeden komitet osiedlowy 10 663 zł. Miejskie Przedsiębiorstwo Gospodarki Mieszkaniowej, mimo iż czyni starania o stworzenie lckalowych warunkó * do działalności samorządu poprzez remontowanie i wyposażanie siedzib tych ogniw, nie znalazło jeszcze właściwej formy wykorzystania w pełni środków finansowych przeznaczonych na działalność wychowawczą, uzyskiwanych w wysokości 0,50 zł od l m' powierzchni mieszkaniowej, co jest zgodne z Zarządzeniem nr 4;78 Ministra Administracji, 
Sprawozdania
Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska. Biuro Miejskiej Rady N arodowef czyniło starania, aby środki te zostały przekazane na konto komitetów osiedlowych, stwarzając w ten sposób możliwość równomiernego i pełnego ich wykorzystania. Przepisy wspomnianego zarządzenia nie pozwalają jednak na takie rozwiązanie formalno-organizacyjne. Miejskie Przedsiębiorstwo Gospodarki Mieszkaniowej co roku remontuje z tych funduszy dziesięć siedzib samorządu oraz udziela pomocy w konserwacji urządzeń na placach zabaw dla dzieci. Samorząd mieszkańców widziałby jednak potrzebę większego zaangażowania Miejskiego Przedsiębiorstwa Gospodarki Mieszkaniowe] w realizację zadań społeczno-wychowawczych do poprawy warunków bytowych mieszkańców w budynkach i osiedlach mieszkaniowych państwowej substancji lokalowej. Urząd Miejski przeznacza w ramach swoich środków finansowych rocznie półtora miliona zł na zagwarantowanie organizacyjnej działalności samorządu. Wysokość tych środków w najbliższych latach może okazać się niewystarczająca, bowiem sam czynsz i świadczenia za eksploatację lokali wynoszą obecnie 9:X) 000 zł [...] W chwili obecnej samorząd dysponuje 161 lokalami, z których w siedmiu prowadzona jest działalność świetlicowa, przede wszystkim z dziećmi i młodzieżą. Wiele wysiłków samorządu w zakresie rozwoju bazy dla rekreacji i wypoczynku w osiedlach wspieranych jest przez Wydział Kultury Fizycznej i Turystyki Urzędu Miejskiego. Wspólnie organizowane imprezy sportowo-rekreacyjne wzbogaciły i urozmaiciły codzienne życie osiedlowe mieszkańców. Działacze samorządu stwierdzili. że w swej działalności społecznej chcieliby mieć większy udział w: oddziaływaniu na społeczeństwo w zakresie przestrzegania norm prawnych i społecznych; rozwijaniu w osiedlach ładu, porządku i gospodarności; kształtowaniu wśród społeczeństwa porozumienia narodowego; roztaczaniu opieki nad dziećmi i młodzieżą, ludźmi starymi i niepełnosprawnymi, samotnymi i chorymi; podniesieniu dbałości o substancję komunalną; podejmowaniu lokalnych inicjatyw zmierzających do zmniejszenia skutków kryzysu gospodarczego. Zadania te samorządy chciałyby realizować w ściślejszym współdziałaniu z komisj ami Miejskiej Rady Narodowej, Urzędem Miejskim l jego ekspozyturami, a także z jednostkami gospodarczymi podległymi władzom Poznania 
BUDOWA I ODSŁONIĘCIE POMNIKA ARMII "POZNAŃ"
Żołnierzom Armii »Poznań* - Wielkopolanie. Dedykacja taka widnieje przy pomniku Armii "Poznań", który został odsłonięty na Wzgórzu Św. Wojciecha w dniu l września 1982 r., w czterdziestą trzecią rocznicę wybuchu II wojny światowej. Dzieło to jest czynem społecznym Wielkopolan. Środowisko kombatanckie i społeczeństwo Wielkopolski o pomnik dopominały się tuż po odzyskaniu niepodległości w 1945 r. Intensywniejsze starania podjęte zostały w 1%3 r. w Komisji Kombatantów, działających przy Zarządzie Okręgu Związku Bojowników o Wolność i Demokrację.
Co przemawiało za budową pomnika? W Polsce nie ma prawie rodziny, która w latach 1939-1945 nie utraciła kogoś bliskiego. Armia "Poznań", złożona w przeważającej części z wielkoiolskich jednostek wojskowych, była duszą kampanii wrześniowej i rozsławiła się chlubnymi walkami nad Bzurą podczas największej bitwy o charakterze zaezepno-ofensywnym w 1939 r. Z tych względów uważano, że bohaterów, którzy starając się wykonać rozkaz niewykonalny oddali życie w obronie Ojczyzny, należy uczcić wzniesieniem monumentalnego pomnika. Na posiedzeniu Komisji Kombatantów w dniu 14 lutego 1963 r. hasło budowy pomnika rzucił Jan Dynowski, były oficer sztabu 14. Dywizji Piechoty, wchodzącej w skład Armii "Poznań". Hasło to zostało ponowione na zlocie byłych żołnierzy Armii "Poznań" w dniu 12 września 1 r. oraz na drugim zlocie we wrześniu 1967 r. Prezydium Zarządu Okręgu Związku Bojowników o Wolność i Demokrację zwołało na dzień 7 września 1970 r. poszerzone posiedzenie, na którym podjęto uchwałę o budowie pomnika Armii "Poznań". Zgodnie z uchwalą, wystąpiono do Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej i Prezydium Rady Narodowej m. Poznania z odpowiednio umotywowanym wnioskiem o budowę pomnika oraz zebrano opinie o jego koncepcji, którą opracował artysta-plastyk Witold Gyurkowich (15 IV 1971). Zarząd Okręgu, dysponując wstępnymi materiałami, w dniu 15 czerwca 1971 r. wystąpił z wnioskiem o poparcie budowy do Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. W dniu 8 lutego 1972 r. Komisja Kombatantów wystosowała wniosek do Ministerstwa Kultury i Sztuki, na który otrzymano w czerwcu 1972 r. przychylną odpowiedź. W lipcu 1973 r. nowe władze Zarządu Wojewódzkiego Związku Bojowników o Wolność i Demokrację wystosowały odpowiedni wniosek do Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej i uzyskały przy
Anna Ro dzińska - I wiańska
Józef Iwiański 
Sprawozdaniachylną opinię w połowie czerwca 1974 r. Jednakże obiektywne przyczyny, do których zaliczyć należy m.in, ważne przedsięwzięcia inwestycyjne w poznaniu, odsunęły budowę pomnika na plan dalszy. W dniu 14 czerwca 1976 r w Sali Odrodzenia Poznańskiego Ratusza odbyło się posiedzenie prezydium Zarządu Wojewódzkiego Związku Bojowników o Wolność i Demokrację, z udziałem ministra do spraw kombatantów gen. dyw. Mieczysława Grudnia. Na posiedzeniu tym prezes Zarządu Wojewódzkiego Marian J akubowicz przedstawił trudności z rozpoczęciem budowy pomnika. N a skutek coraz silniejszego nacisku opinii publicznej, w 1977 r. wznowione zostały zabiegi o budowę pomnika i to - zdawałoby się - skuteczne, gdyż Wojewódzki Obywatelski Komitet Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa podjął ostatecznie decyzję o budowie pomnika, wskazując jego miejsce w rejonie ul. Północnej na Wzgórzu Sw. Wojciecha. Artystka-rzeźbiarka Anna Rodzińska przedstawiła przedkonkursowy projekt pomnika, z lokalizacją przy ul. Alfreda Bema. Ta wstępna propozycja, którą bliżej zainteresowały się władze miasta, uzyskała przychylną ocenę gen. dyw. Mieczysława Grudnia. Mimo to na wydanie decyzji zezwalających na podjęcie prac projektowych czekano do dnia
-."-łł 1lW
 .__ iII" ; ..JII--
28 marca 1978 r., kiedy to Zarząd Okręgu Poznańskiego Związku Polskich Artystów- Plastyków opracował regulamin konkursu, który zatwierdzony został przez Wydział Kultury i Sztuki Urzędu Wojewódzkiego w dniu 14 kwietnia 1978 r. W oparciu o ten regulamin, w kwietniu 1978 r. Wydział Kultury i Sztuki U rzędu Wojewódzkiego, Wydział Kultury i Sztuki Urzędu Miejskiego, Zarząd Okręgu Związku Polskich Artystów Plastyków oraz Zarząd Wojewódzki Związku Bojowników o Wolność i Demokrację ogłosiły zamknięty konkurs środowiskowy na opracowanie projektu pomnika. Do konkursu zaproszono sześć zespołów artystów-rzeźbiarzy: Jana Berdyszaka, Adama Graczyka, Józefa Kopczyńskiego, Anny Krzymańskiej, Anny Rodzińskiej oraz Jerzego Sobocińskiego. Przed ogłoszeniem konkursu, zgodnie z życzeniem władz, architekt wojewódzki Jerzy Buszkiewicz i główny plastyk miasta Jerzy N owakowski zaproponowali następuj ące miejsca na wzniesienie pomnika: ul. Zamenhofa na wysokości Jeziora Maltańskiego; ul. Zamenhofa naprzeciw obecnie znajdujących się mieczy grunwaldzkich; przy Moście Chrobrego na półwyspie między starym a nowym korytem Warty; skwer między ul. Północną a ul. Księcia Józefa (Wzgórze Sw.
Wojciecha). Po dokonaniu wizji lokalnej przy
PARK-POMNIK BRATERS1WA BRONI PRZYJAŹNI POLSKO-RADZIECKIEJ Cytadela I
POZNAN - GAR BARY
_.__ __iii Pomnik Armii "Poznanudziale wszystkich zespołów biorących udział w konkursie, jednomyślnie wybrano dwa miejsca: skwer między ul. Północną a ul. Księcia Józefa (Wzgórze Św. Wojciecha) oraz przy Moście Chrobrego, między starym a nowym korytem Warty. W dniach 12 -13 czerwca 1978 r. Sąd Konkursowy, na czele którego stał artysta-rzeźbiarz prof. Antoni Hajdecki, dokonał oceny przedłożonych prac i wybrał dwa projekty, które treścią najbliższe były idei pomnika: zespołu artystki-rzeźbiarki Anny Rodzińskiej (godło "Barykada") i zespołu artysty-rzeźbiarza Józefa Kopczyńskiego (godło "Szaniec").
Na posiedzeniach w dniach 5 i 25 września 1978 r. Sąd Konkursowy przystąpił do szczegółowej oceny projektów. Jednomyślnie wybrano projekt zespołu Anny Rodzińskiej, jako najbardziej spełniający warunki konkursu, m.in. dlatego, że projekt niezwykle sugestywnie przedstawiał opór bohaterskiej Armii "Poznań" w formie pięciu smukłych elementów z białego metalu (bagnety), opierającej się nacierającej nawałnicy wojsk hitlerowskich, przedstawionej w formie czterech metalowych brunatnych pylonów (ciężki sprzęt wojenny). Pod pomnikiem usytuowano mauzoleum, a całe założenie zlokalizowano na wyniesionym terenie Wzgórza Sw. Wojciecha.
Wokół lokalizacji pomnika toczyły się długotrwałe dyskusje. Propozycji było wiele, a mianowicie: rejon ul. Północnej, ul. Michała, ul. Garbary w pobliżu ul. Wielkiej, na skarpie Cytadeli poznańskiej (narożnik ul. Winogrady i ul. Armii "Poznań"), ul. Bema w nie dalekim sąsiedztwie stadionu, ul. Zamenhofa przy Jeziorze Maltańskim i naprzeciw w kierunku Warty, w Parku Tysiąclecia w pobliżu "Novotelu". W dniu 12 lutego 1979 r. sprawa budowy pomnika rozpatrywana była przez Sekretariat Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Sekretariat akceptował ideowe treści pomnika i zaproponował jego lokalizację w Parku Tysiąclecia. W maju 1979 r. podjęte zostały ponowne dyskusje na temat lokalizacji pomnika i trwały one do końca 1980 r. Przełomowym dniem w tej sprawie był 4 stycznia 1981 r., w którym pięcioosobowa delegacja członków Związku Bojowników o Wolność i Demokrację, w składzie: Wiktor Kalemba, Czesław Knoll, Józef Krzywania, Henryk Kudła i Karol Mikołajewski, została przyjęta przez I sekretarza Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Jerzego Kusiaka. Po wysłuchaniu relacji -o trudnościach z rozpoczęciem budowy pomnika, Jerzy Kusiak poparł budowę, sugerując jednocześnie utworzenie Społecznego Komitetu Budowy Pomnika. Uznanoza słuszne, aby funkcję pizewodniczącego Komitetu zaproponować przewodniczącemu Wojewódzkiego Komitetu Frontu Jedności N arodu, a zarazem byłemu żołnierzowi Armii "Poznań" Franciszkowi Szczerbalowi. Organizacją inauguracyjnego posiedzenia zajął się Wojewódzki Komitet Frontu Jedności N aroduo W dniu 26 marca 1981 r. powołano Społeczny Ko'mitet Budowy Pomnika Armii "Poznań". Wybrano Komitet Wykonawczy, na czele którego stanął Franciszek Szczerbal. Wiceprzewodniczącymi zostali wicewojewoda Romuald Zysnarsiki, gen. dyw.-pilot Tadeusz Krepski, Zenon Szymankiewicz i płk Henryk Kudła. N a inauguracyjne posiedzenie Komitetu przybyli przedstawiciele kombatantów z Armii "Poznań", działacze Związku Bojowników o Wolność i Demokrację, przedstawiciele Ludowego Wojska Polskiego, działacze społeczno-polityczni, przedstawiciele szkolnictwa wyższego, większych zakładów pracy. N a tym posiedzeniu wybrano dwudziestodwuosobowe Prezydium oraz pięćdziesięciodziewięcioosobowe Plenum. Franciszek Szczerbal po trzech miesiącach ze względów zdrowotnych zrezygnował z funkcji przewodniczącego, a przewodnictwo objął prezydent miasta Stanisław Piotrowicz. Stałe próby podważania lokalizacji pomnika a nawet projektu wybranego i zatwierdzonego przez Sąd Konkursowy były powodem wystąpienia Zarządu Okręgu Związku Polskich Artystów Plastyków (29 stycznia 1981 r.) do prezydenta miasta. Efektem tego sprzeciwu była zwołana przez Urząd Miejski narada, mająca na celu wyjaśnienie przyczyn przeciągania się sprawy budowy. Ustalono, że władze miasta ponownie rozpatrzą wszystko, jak również przeprowadzą analizę porównawczą kosztów budowy pomnika z lokalizacją w Parku Tysiąclecia oraz na Wzgórzu Sw. Wojciecha.
Legalność Społecznego Komitetu Budowy z siedzibą przy pi. Kolegiackim 17 zatwierdzona została decyzją -wojewody poznańskiego z dnia 30 grudnia 1981 r. Pierwszą pracą Komitetu było dokonanie wizji lokalnej miejsc przewidzianych pod budowę pomnika. Po tej wizji odbyto posiedzenie, na którym autorzy projektu Anna Rodzińska i Józef Iwiański zreferowali makiety projektów (stylizowany orzeł oraz stalowe pylony z bagnetami). W wyniku głosowania, zdecydowana większość członków Komitetu wypowiedziała się za budową pomnika na Wzgórzu Sw. Wojciecha. Ta decyzja była podstawą do podjęcia prac dokumentacyjnych. Na kolejnym posiedzeniu plenarnym Komitetu w dniu 20 maja 1981 r. dyskutowano nad terminem ukończenia budowy pomnika. Zaproponowano skrócenie cyklu przygotowania dokumentacji, jak i samej budowy, zakładając, że dla tak ważnej sprawy ludziedobrej woli wykażą pełne zrozumienie, cc pozwoli na skrócenie terminów, umożliwiające odsłonięcie pomnika w dniu l września 1982 r. W tym duchu autorzy oraz projektanci i wykonawcy przystąpili do pracy. W czterdziestą drugą rocznicę wybuchu II wojny światowej, l września 1981 r., o godz 18.00 odbyła się uroczystość wmurowania aktu erekcyjnego pod budowę pomnika. Po odegraniu hymnu państwowego przez orkiestrę wojskową, przemówienie wygłosił I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Edward Skrzypczak. Tekst aktu erekcyjnego odczytał płk Henryk Kudła. "Poległym na chwałę - potomnym ku pamięci, w czterdziestą drugą rocznicę napaści Niemiec hitlerowskich na Polskę - czytamy w akcie erekcyjnym - z inicjatywy społe
Plac budowy pomnika w dniu 14 kwietnia 1982 r. Pracownicy'" Miejskłego Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanali - zacji wykonują studzienkę wodomierzowączeństwa Ziemi Wielkopolskiej, wmurowano kamień węgielny pod pomnik Armii "Poznań", której żołnierze w wojnie obronnej 1939 roku stoczyli nad Bzurą największą bitwę Września z najeźdźcą hitlerowskim, walczyli w obronie Warszawy, w ruchu oporu, w szeregach Ludowego Wojska Polskiego i w wojskach polskich na Zachodzie". Dokument publicznie podpisali w imieniu byłych żołnierzy Armii "Poznań": kapitan Stanisław Dobak - przedstawiciel Inwalidów Wojennych; pułkownik Józef Krzywania - przedstawiciel byłych żołnierzy 68. Pułku Piechoty; major Jan Orłowski - przedstawiciel byłych żołnierzy 57. Pułku Piechoty; podchorąży Jerzy Szmeja - przedstawiciel oyłych żołnierzy 7. Pułku Strzelców Konnych Wlkp. Podpisały również dwie uczennice Szkoły Podstawowej Nr 4 im. Armii 
"Poznań": Agnieszka Modrzejewska i Katarzyna Ptak. Przekazanie terenu pod budowę pomnika nastąpiło w dniu 29 marca lP82 r., a weJscle na teren budowy przez ge.ieralnego wykonawcę - Poznańskie Przedsiębiorstwo Budownictwa Przemysłowego Nr 2 miało miejsce w dniu 14 kwietnia 1982 r. Do pierwszoplanowych robót należała wymiana łupin ciepłociągu przebiegającego wzdłuż placu budowy. Te roboty wykonano w kwietniu i maju 1982 r. W czerwcu przystąpiono do przygotowywania fundamentów pomnika. Niezależnie od tych prac. w warsztatach Poznańskiego Przedsiębiorstwa Konstrukcji Stalowych i Urządzeń Przemysłowych "Mostostal" oraz w Zakładach przemysłu Metalowego "H. Cegielski" dokonywano obróbki stali, którą w lipcu i sierpniu 1982 r. montowano już na budowie. Roboty kamieniarskie (wystrój wnętrza mauzoleum, wykładziny z kamienia i schody) przygotowane i wykonane zostały przez Poznański Oddział Przedsiębiorstwa Kamienia Budowlanego "Kambud" . Stal na pomnik dostarczona została przez Hutę "Batory" z Chorzowa, a kamień budowlany - przez Zakłady Kamieniarskie ze Strzegomia, Pińczowa, Szydłowca i Piławy. W mauzoleum pomnika, na środkoi, znajduje się Krzyż Virtuti Militari o wymiarach 200 X 200- cm. Na frontowej ścianie przedstawiony jest szlak bojowy Armii "Poznań" (wymieniono ważniejsze miejsca walk) oraz kilkadziesiąt nazwisk żołnierzy, które symbolizują poległych bohaterów. Faktura ściany odlana jest w betonie. N a drugiej głównej ścianie mauzoleum jest płaskorzeźba w kamieniu, przedstawiająca żołnierzy idących do ataku. Wnętrze mauzoleum opracował artysta-plastyk Jerzy Nowakowski Autorem liternictwa był artystaiplastyk Marian Banasiewicz, a wykonawcą Krzyża Virtuti Militari była artystka-plastyk - Zofia Gocławska. Wykonawcami płaskorzeźby w kamieniu, zaprojektowanej przez artystkę-rzeżbiarkę Annę Rodzińską, byli artyści-rzeźbiarze: Benedykt Kasznia, Józef Petruk i Eugeniusz Olechowski. Odlewy Krzyża oraz liter i cyfr wykonane zostały przez Zakłady
Zakłady Metalurgiczne "pomet" . Odlewanie Krzyża Virtuti Militari. N a zdjęciu od lewej formierze: Zsnon Rymbalski, Marian Łączka i Kazimierz Stasieczek 
Sprawozdania
Warsztaty Poznańskiego Przedsiębiorstwa Konstrukcji Stalowych i Urządzeń Przemysłowych "Mostostal". Wykonywanie piątego "bagnetu" dla pomnika Armii "Poznań". Od lewej: brygadzista Stanisław Fornalik, monter Bogusław Wiśniewski, spawacz Jerzy Oczujda. Fotografia wykonana w dniu 14 lipca 1982 r.

S tan budowy w dniu 20 sierpnia 1982 r.

Metalurgiczne "Pomet" , a obróbką tych odlewów wykonano w Fabryce Obrabiarek Specjalnych "Wiepofama".
Do końca sierpnia 1982 r. uporano się z wszystkimi robotami wykończeniowymi. Małą architekturę, wykonało Poznańskie Przedsiębiorstwo Zieleni; prace brukarskie - Komunalne Przedsiębiorstwo Robót Drogowych; roboty elektryczne - Przedsiębiorstwo Produkcji i Montażu Urządzeń Elektrycznych Budownictwa "Elektromontaż". Koordynatorem prac związanych z przygotowaniem dokumentacji była Pracownia Sztuk Plastycznych, a inwestorem zastępczym - Dyrekcja Rozbudowy Miasta Poznania.
Wydatną pomocą w budowie pomnika były czyny społeczne żołnierzy Ludowego Wojska Polskiego, kombatantów oraz młodzieży szkolnej i licealnej. Uroczystość odsłonięcia pomnika, że względu na rangę imprezy ogólnopolskiej, wymagała sprawnej organizacji. Prezydium Komitetu na posiedzeniu w dniu 30 czerwca 1982 r. powołało Komisję Organizacyjną Uroczystości, w skład której weszli: Rudolf Żurek (przewodniczący), Tadeusz Bartkowiak, Stanisław Dobak, Jan Dynowski, Maciej Frajtak, Marian Jakubowicz, Czesław Knoll, Karol Mikołajewski, Antoni Niewiada, Jerzy N owakowski i Stefan Olenderek.
Dyrektor przedsiębiorstwa generalnego wykonawcy Gustaw Ciula w dniu l września 1982 r. o godz. 13.00 zgłosił gotowość pomnika do odsłonięcia. Odsłonięcie nastąpiło tegoż dnia o godz. 17.00 według następującego porządku: o godz. 16.40 przed pomnikiem stanęła kompania honorowa Ludowego Wojka Polskiego wraz z Orkiestrą Reprezentacyjną Dowództwa Wojsk Lotniczych. Z prawej strony pomnika stanęły poczty sztandarowe organizacji kombatanckich, Związku Inwalidów Wojennych, Związku Żołnierzy Ociemniałych, delegacji partyjno-państwowych, organizacji społeczno-gospodarczych, młodzieżowych i in. Honorowe miejsce na płycie pomnika zajęły sztandary bojowe jednostek wchodzących w skład Armii "Poznań": 10., 37., 55., 56., 68. Pułków Piechoty, 9. Pułku Ułanów, 7. Pułku Strzelców Konnych oraz 7. Dywizjonu Artylerii Konnej. Naprzeciw pomnika miejsce zajęli przedstawiciele władz partyjno-państwowych, b. żołnierze Armii "Poznań", członkowie Społecznego Komitetu Budowy Pomnika, delegacje przedsiębiorstw budowlanych, żołnierze i harcerze, łącznie z młodzieżą szkolną. N a minutę przed rozpoczęciem uroczystości zawyły syreny. W tym momencie przybył przewodniczący Rady Państwa Henryk J abłoński, któremu towarzyszyli: gen. dywpilot Tadeusz Krepski, gen. dyw. Franciszek "Księżarczyk, gen. dyw. Mieczysławjloczar,
\-t- '£:gen. bryg. Michał Polech, gen. bryg. Piotr Przybyszewski, płk Włodzimierz Sokorski, gen. bryg. Jerzy Zych, przewodniczący Wojewódzkiej Rady Narodowej prof. dr Tadeusz Czwojdrak, wojewoda poznański Marian Król, wicewojewoda Romuald Zysnarski, członek Biura Politycznego Komitetu Centralnego PoLskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Stanisław Kałkus, I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej gen. bryg. Edward Łukasik, sekretarze Komitetu Wojewódzkiego Maciej Olejniczak i Jan Mielcarek, przewodniczący Wojewódzkiego Komitetu Stronnictwa Demokratycznego Alojzy BryI, prezes Wojewódzkiego Komitetu Wykonawczego Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego Tadeusz Zając, przewodniczący Miejskiej Rady Narodowej Stanisław Antczak, prezydent Poznania Andrzej Wituski, prezes Zarządu Wojewódzkiego Związku Bojowników o Wolność i Demokrację Marian J akubowicz, prezes Zarządu Wojewódzkiego Związku Inwalidów Wojennych Stanisław Dobak, prezes Zarządu Wojewódzkiego Związku Ociemniałych Żołnierzy Antoni N iewiada. iPo oddaniu honorów przez kompanię Wojska Polskiego i odegraniu hymnu państwowego, głos zabrał przewodniczący Komitetu Budowy, Stanisław Piotrowicz, który powitał przybyłych na uroczystość. "Jestem jednym z "wielu - mówił Stanisław Piotrowicz - którzy żywili zawsze głęboki szacunek i podziw dla męstwa, bojo'wej skuteczności, dyscypliny i wierności -wobec tradycji polskiego oręża, znamiennych dla Wielkopolan i Poznańczyków od dawna. Te cechy legły również u podstaw wojennej chwały Armii "Poznań" generała Tadeusza Kutrzeby. "Pomnik wznieśli towarzysze broni i wszyscy ci, dla których historia jest ciągle jeszcze chwilą obecną. Wszyscy ci, którzy są tu dzisiaj, aby - jak powiedział generał Kutrzeba »oddać sprawiedliwość żolnierzom«. "Niech mi więc będzie wolno, w imieniu Społecznego Komitetu Budowy Pomnika, w imieniu społeczeństwa oraz władz politycznych i administracyjnych województwa i miasta Poznania serdecznie powitać uczestniczących w uroczystości: przewodniczącego Rady Państwa Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej - prof. dra Henryka Jabłońskiego; przedstawicieli władz Związku Bojowników o Wolność i Demokrację z przewodniczącym Rady Naczelnej generałem dywizji Mieczysławem Moczarem; prezesa Zarządu Głów*nego Związku Inwalidów Wojennych, generała dywizji Franciszka Księżarczyka; członka Biura Politycznego Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Stanisława Kalkusa; przedstawicieli Ludowego 
Sprawozdania
£-**£ .Pracownicy Komunalnego Przedsiębiorstwa Robót Drogowych, od lewej: robotnicy drogowi Grzegorz Idziik i Stanisław Wichowski oraz brukarze Edward Kersten i Bogdan Wyganowski układają nawierzchnię przed pomnikiemmBH*"l1 * *1 ?
Zespół artystów-rzeźbiarzy wykonuje płaskorzeźbę na głównej ścianie mauzoleum pomnika. Od lewej: Benedykt Kasznia, Józef Petruk i Eugeniusz OlechowskisrśŚ Premier rządu polskiego, I sekretarz Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej g2n. armii Wojciech Jaruzelski zwiedza plac budowy pomnika Armii . APoznań" (29 VIII 1982 c). Na planie po lewej: przewodniczący Komitetu Budowy Pomnika Stanisław Piotrowicz, autorka projektu pomnika Anna Rodzińska, gen. armii Wojciech J aruzelski, autor projektu pomnika inż. arch. Józef Iwiański, wojewoda poznański Marian iKról, prezydent Poznania Andrzej Wituski
Wojska Polskiego, z członkiem Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego, generałem dywizji - pilotem Tadeuszem Krepskim; przewodniczącego Rady Ochrony Pomników Walk i Męczeństwa Stanisława Marcinowskiego. "Witam konsula generalnego Związku 'Socjalistycznych Republik Radzieckich w Poznaniu Iwana Tkaczenkę. "Autorom pomnika, budowniczym, jego fundatorom, zwłaszcza żołnierzom Armii "Poznań" i całej ofiarnej społeczności Komitet Budowy serdecznie dziękuje". Głos z kolei zabrali: były żołnierz Armii "Poznań" płk Jan Dynowski i przewodniczący Rady Państwa Henryk Jabłoński'. Następnie płk Marian Gaspercwicz odczytał treść U chwały Rady Państwa z dnia 25 sierpnia 1982 r. o pośmiertnym nadaniu gen. dyw. Tadeuszowi Kutrzebie Krzyża Komandorskiego Orderu Virtuti Militari.
"W uznaniu głęboko patriotycznej postawy - czytamy w U chwale - wybitnych zasług dowódczych oraz osobistego męstwa w kierowaniu bohaterską walką Armii "Poznań" przeciwko hitlerowskiemu najeźdźcy we wrześniu 1939 r., odznaczony zostaje, na wniosek przewodniczącego Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego gen. armii Wojciecha J aruzelskiego, Krzyżem Komandorskim Orderu Virtuti Militari pośmiertnie gen. dyw. Tadeusz Kutrzeba. Przewodniczący Rady Państwa - Henryk Jabłoński". Z rąk przewodniczącego Rady Państwa Order odebrali byli żołnierze Armii "Poznań": Aleksander Biniarz, Tadeusz Fryczyński l Władysław Sikora. Odznaczenie gen. Kutrzeby przekazane zostało do Muzeum Armii "Poznań" .
Około godz. 18.00 przewodniczący Rady Państwa Henryk Jabłoński, w otoczeniui Przemówienie Henryka Jabłońskiego opublikowaliśmy w "Kronice Miasta Poznania" R. 1982, Nr 3-4.

Sprawozdania
b. żołnierzy Armii "Poznań": Jana Dynowskiego (14. Dywizja Piechoty), Jana Domańskiego (26. Dywizja Piechoty), Karola Edera (Obrona Narodowa), Mariana Kaczmarka (Podolska Brygada Kawalerii), Jerzego Mączyńskiego (25. Dywizja Piechoty), Kazimierza Nowakowskiego (17. Dywizja Piechoty) i Szymona Skorupskiego (Wielkopolska Brygada Kawalerii) oraz przewodniczącego Społecznego Komitetu Budowy Pomnika Stanisława Piotrowicza i przedstawicieli władz partyjnych i państwowych, przy odgłosach dwunastu salw z armat, dokonał odsłonięcia pomnika. N astępnie delegacja byłych żołnierzy Armii "Poznań", z urną ziemi pobranej z pól bitewnych Armii "Poznań", podeszła do Krzyża Virtuti Militari w mauzoleum pomnika. U rnę złożył Olgierd Matuszewski z 7. Pułku Strzelców Konnych, w asyście Antoniego Juszczaka z 57. Pułku Piechoty i Franciszka Fachury z 7. Pułku Artylerii Ciężkiej. Za tą delegacją, na płytę pomnika weszła reprezentacja byłych żołnierzy Armii "Poznań" z pochodnią, którą Czesław Knoll z 7. Pułku Strzelców Konnych zapalił znicz, w asyście Wojciecha Futry z 58. Pułku Piechotys Witalisa Melowieza z Obrony Narodowej i Feliksa Szpajdla Iz 60. Pułku Piechoty. Po tych ceremoniach, przy tremollo werblistów, około siedemdziesięciu delegacji złożyło wieńce i kwiaty w mauzoleum pomnika. Pierwszy wieniec złożył przewodniczący Rady Państwa Henryk JabłońskrT" a następnie Społeczny Komitet Budowy, delegacja Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej.
Około godz. 18.30, po podziękowaniu złożonym uczestnikom za udział w uroczystości, czego dokonał przewodniczący Komitetu Stanisław Piotrowicz, przy dźwiękach Warszawianki przewodniczący Rady Państwa wpisał się do Księgi Pamiątkowej. Uroczystość dobiegła końca.
Jeszcze przed centralną uroczystością odsłonięcia pomnika nastąpiła wizyta na budowie monumentu I sekretarza Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, prezesa Rady Ministrów, gen. armii Wojciecha Jaruzelskiego, co miało miejsce w dniu 29 sierpnia 1982 r. Generała Apremiera na placu budowy powitali: byli żołnierze Armii "Poznań", władze partyjnOnp.aństwowe, członkowie Społecznego Komitetu Budowy. Objaśnień co do formy i idei pomnika udzielili autorzy projektu: Anna Rodzińska i architekt Józef Iwiański, a o technice 'wykonywania prac informował dyrektor Poznańskiego Przedsiębiorstwa Budownictwa Przemysłowego Nr 2 Gustaw Ciula. Dnia 25 sierpnia 1982 r. w Sali Odrodzenia Ratusza Poznańskiego, w otoczeniu sztandarów bojowych jednostek wchodzących w skład Armii "Poznań", odbyła się krajowa konferencja prasowa. Referaty wprowadzające wygłosili: płk Jan Dynowski i doc. dr hab. KarolOlejnik, a o formach plastycznych pomnika informacji udzieliła autorka projektu Anna Rodzińska. Dnia 31 sierpnia 1982 r., o godz. 12.00, w tzw. Małej Śluzie na Cytadeli odbyło się otwarcie Muzeum Armii "Poznań". Otwarcia dokonał prezydent Poznania Andrzej Wituski. Inicjatorem organizacji Muzeum była Maria Strojnowska- Szczepaniak, dyrektor Muzeum Historii Ruchu Robotniczego im. Marcina Kasprzaka. Założenia scenariusza historycznego przygotował KarolOlejnik, a autorami oprawy plastycznej byli Witold Gyurkowich i Kazimierz Sławiński. W dniu l września 1982 r., o godz. 13.00, w siedzibie Zarządu Wojewódzkiego Związku Bojowników o Wolność i Demokrację odbyła się uroczystość odznaczenia zasłużonych działaczy społecznych Medalem Rady Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa oraz odznakami "Zasłużony dla Związku Bojowników o Wolność i Demokrację". Dekoracji dokonali: przewodniczący Ogólnopolskiej Rady Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa Stanisław Marcinowski oraz gen. dyw. Mieczysław Moczar i płk Włodzimierz Sokorski. O godz. 14.00 w salonie Biura Wystaw Artystycznych przy Starym Rynku otwarta została wysta
Przewodniczący Rady Państwa Henryk J abłoński dekoruje pośmiertnie Krzyżem Komandorskim Orderu Virtuti Militari gen. Tadeusza Kutrzebę (l IX 1 r.) Stoją od lewej: Aleksander Biniarz, Władysław Sikora i Tadeusz Fryczyński
wa nagrodzonych prac nadesłanych na konkurs na grafikę o tematyce U wojny światowej. W Sali Odrodzenia Ratusza Poznańskiego odbyła się o godz. 15.00 dekoracja stu dwudziestu kombatantów Medalem za Udział w Wojnie Obronnej 1939 r. Dekoracji dokonali: przewodniczący Rady Państwa Henryk Jabłoński, gen. dyw. Mieczysław Moczar, gen. dyw.-pilot Tadeusz Krepski, gen. dyw. Edward Łukasik oraz gen. bryg. Piotr Przybyszewski. W imieniu odznaczonych podziękował były żołnierz II wojny światowej Karol Mikołajewski.
Z okazji odsłonięcia pomnika Wydawnictwo Poznańskie wydało książkę Armia "Poznań" w wojnie obronnej 1939 Piotra Bauera l Bogusława Polaka. Poznański Oddział Krajowej Agencji Wydawniczej wydał pozycję albumową Armia »Poznań« oraz broszurę Armia "Poznań" 1939 - 1982 Zygmunta Zawadzkiego, Bogusława Polaka i Czesława Knolla. Dyrekcja Muzeum Armii "Poznań" wydała folder Aumia "Poznań" Karola Olejnika. Również wydany został plakat okolicznościowy Armio "Poznań" według projektu artysty-grafika Kazimierza Sławińskiego. Drugi pla
· 6 Kronika m. Poznania 1;&3kat, jaki ukazał się na dzień l września 1982 r., projektował artysta-grafik Antoni Rzyski. Zostały wybite medale projektu artysty-rzeźbiarza Józefa Stasińskiego i artysty-plastyka Jerzego Drygasa. W dniu 24 września 1982 r. Komitet Budowy Pomnika zorganizował spotkanie budowniczych pomnika, na którym sto sześćdziesiąt trzy osoby zasłużone przy budowie uhonorowane zostały odznaczeniami państwowymi oraz regionalnymi. N astępnego dnia odbył się koncert dedykowany budowniczym pomnika. Na zakończenie uroczystości wrześniowych, delegacja poznańska, z wicewojewodą Romualdem Zysnarskim na czele, udała się w dniu 25 września 1982 r. do Sochaczewa, gdzie odbyła się końcowa manifestacja rocznicy wrześniowej. W ramach działalności finansowej Komitetu Budowy Pomnika, akcję gromadzenia środków pieniężnych społeczeństwo podjęło z dniem 14 listopada 1978 r. Do końca września 1982 r. ogółem zebrano prawie 12 milionów złotych.
Czesław Knoll 
Sprawozdania
Składanie hołdu w mauzoleum pomnika Armii "Poznań" w dnivr* l września 1982 r. Stoją od lewej: wojewoda poznański Marian Król, przewodniczący Rady Państwa Henryk J abłoński, przewodniczący Komitetu Budowy wicewojewoda Stanisław Piotrowicz, I sekrotarz Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej gen. bryg. Edward Łukasik, płk Jan Dynowski, prezydent Poznania Andrzej Wituski
ANEKS 1
SPOŁECZNY KOMITET BUDOWY POMNIKA
Stanisław Piotrowicz (przewodniczący) Romuald Zysnarski (zastępca) Tadeusz Krepski (zastąpca) Henryk Kudła (zastępca)
Zenon Szymankiewicz (zastępca) Czesław Knoll (sekretarz) Karol Mikołajewski (skarbnik)
Członkowie Prezydium Zbigniew Bednarowicz, Gustaw Ciula, Stanisław Dobak, Jan Dynowski, Andrzej Goćwinski, Edward Goćwinski, Marian Jakubowicz, Ireneusz Kocięski, Zygfryd Kordus, Jerzy MęczyńskI, Jerzy Nowakowski, Szymon Skorupski, Jan Szostak, Andrzej Wituski, Rudo'lf Żurek
Członkowie Komitetu Krzysztof Barski, Jan Bartkowiak, Tadeusz Bartkowiak, Piotr Bauer, Edward Berezowski, Alojzy BryI, Czesław Baliński, Tadeusz Czwojdrak, Stanisław Drzewiecki, Włodzimierz Figau, Marian Fikus, Maciej Frajtak, Zdzisław Głuszczyk, Henryk Hybiak, Dionizy Jankowski, Antoni Juszczak, Wiktor Kalemba, Witold Knoll, Jan Kołodziejczak, Walenty Kołodziejczyk, Jerzy Korczak, Józef <<fzywania, Tadeusz Kuraś, Jerzy Langowski, Stanisław Maciejewski, Jerzy Małecki, Zygmunt Marcinlecki, Olgierd Matuszewski, Benon Miskiewicz, Stanisław Niewiada, Jan Orłowski, Edward Pastuszek, Wiktor Pawlak, Ireneusz Pinczak, Bogusław Polak, Piotr Przybyszewski, Jakub Romaniuk, Bogdan Rostropowicz, Maria Roszczak, Edward Sieradzki, Władysław Sikora, Andrzej Simon, Edward Skrzypczak, Mirosław Słowiński, Ireneusz Sobczak, Bdgdan Stefaniak, Jan Stefański, Lucjan Szczepanowski, Stefan Swiderski, Józef Świtaj, Jan Turski, Stefan U rbaniak, Jerzy Wawrzyniecki, Witold Wereszczyński, Wacław Wiernicki, Kazimierz Wolnikowski, Lucjan Wożniak, Jerzy Ziółkowski
Komisja Propagandowa Tadeusz Bartkowiak (przewodniczący), Zbigniew Bednarowicz, Wiesława Chomicz, Jerzy Korczak, Jerzy Męezyński, Jakub Romaniuk, Lucjan Woźniak
Komisj a Finansowa Stanisław Dobak, Jan Dynowski, Maciej Frajtak, Andrzej Goćwinski, Olgierd Matuszewski, Karol Mikołajewski (przewodniczący), Edward Sieradzki
ANEKS 2
PRZEMÓWIENIE JANA DYNOWSKlEGO PUŁKOWNIKA REZERWY, BYŁEGO OFICERA ARMII "POZNAŃ"
Panie Przewodniczący Rady Państwa! Szanowni zgromadzeni! Koledzy - Żołnierze Armii "Poznań"! Przypadł mi zaszczyt krótkiego przedstawienia działań bojowych Armii "Poznań" we wrześniu 1939 r. Armia "Poznań" była jedną z czterech armii wyznaczonych do obrony naszej granicy zachodniej. Składała się ona wyłącznie z jednostek wielkopolskich, z wyjątkiem jednej 26. Dywizji Piechoty i jednej Podolskiej Brygady Kawalerii. Uderzenie hitlerowskie w dniu l września 1939 r. w pasie obrony Armii "Poznań" nie było silne. Oddziały hitlerowskie zostały więc z łatwością zatrzymane i odrzucone z powrotem za granicę. Jednak na skutek uderzenia przeważających sił wroga na sąsiednie armie oraz ich odwrotu, powstało zagrożenie tyłów daleko na zachód wysuniętej Armii , ,Poznań". Naczelny wódz nakazał więc odwrót Armii, który trwał przez siedem kolejnych nocy do rejonu Kutna. W dniu 7 września został ostatecznie zaakceptowany kolejny wniosek gen. dyw. Tadeusza Kutrzeby, dowódcy Armii "Poznań", do zwrotu zaczepnego na południe, w celu uderzenia w bok i tyły prącej na Warszawę 8. Armii niemieckiej. W uderzeniu miała wziąć ponadto udział Armia "Pomorze" i inne jednostki, których współdziałanie miał zorganizować Sztab Główny. Ze względu na to, że Sztab Główny opuścił Warszawę w dniu 9 września, przygotowanie całej operacji zaczepnej spadło na barki gen. Kutrzeby. W operacji wzięła początkowo udział jedynie Armia "Poznań", a w dalszej fazie - również Armia "Pomorze". Operacja zaczepna zaczęła się przez zaskoczenie (z wyjątkiem rejonu Łęczycy) na szerokim froncie z północnego brzegu Bzury między Łęczycą a Sobotą, w ogólnym kierunku na Stryków, dnia 9 września o godz. 17.00. Główne uderzenie wykonała grupa operacyjna gen. bryg. Edmunda Knolla-Kownackiego, złożona z trzech dywizji wielkopolskich, a ubezpieczały ją na obu skrzydłach brygady kawalerii. Natarcie trwało prawie cztery doby. Uderzenie na tak wielką skalę zaskoczyło zupełnie Niemców, którzy oceniali, na podstawie dotychczasowych walk, że Polacy zdolni są już tylko*'do odwrotu. Nacierająca na lewym skrzydle 14. Poznańska Dywizja Piechoty po ciężkich walkach zdobyła Piątek i parła dalej przez lasy Witów, zajmując szereg miejscowości l podchodząc pod Stryków. Na prawo od 14. Dywizji nacierała 17. Gnieźnieńska Dywizja Piechoty, zdo
6* 
Sprawozdania
bywając m.in. tzw. Próg Celestynów. 25. Kaliska Dywizja Piechoty zdobyła Łęczycę i kontynuowała natarcie na Ozorków. Podolska Brygada Kawalerii i resztki Pomorskiej Brygady Kawalerii, osłaniając prawe skrzydło natarcia, zdobyły Uniejów. Wielkopolska Brygada Kawalerii, osłaniająca lewe skrzydło, walczyła w lasach Psary i Bielawy W celu zdobycia Głowna i wydłużenia lewego skrzydła natarcia, weszły do akcji w dniu 11 września 4. i 16. Dywizje Piechoty z Armii "Pomorze". W ciągłym natarciu wzięto setki jeńców oraz zdobyto wiele armat i innego sprzętu bojowego. Zmuszono wroga do cofnięcia się o 30 km na południe. Kiedy po pierwszym zaskoczeniu Niemcy zorientowali się o skali polskiego natarcia, postanowili je zniweczyć kosztem wszystkich innych działań. N a pole walki przybył Adolf Hitler; wydano rozkazy na najwyższym szczeblu Wehrmachtu. Działająca na południe od 8 Armii niemieckiej 10. Armia (z Grupy Armii "Południe ") wsparła działanie 8. Armii, a ponadto cofnęła znajdujące się już na przedpolu Warszawy jednostki pancerno-motorowe z zadaniem uderzenia od wschodu na skrzydło i tyły Armii , ,Poznań" . Jednostki 4. Armii nieprzyjaciela (z Grupy Armii "Północ"), nacierające wzdłuż Wisły z północnego zachodu, otrzymały zadanie przyspieszenia natarcia na nasze tyły od zachddu. Całość lotnictwa niemieckiego, wspierającego ofensywę hitlerowską na Polskę, miała niszczyć walczące nad Bzurą artmie polskie z powietrza. W tej sytuacji dalsze natarcie polskie nie mogło mleć powodzenia. Gen. Kutrzeba polecił więc grupie operacyjnej gen. Knolla odskoczyć z powrotem na północny brzeg Bzury. N astępnie - pod osłoną z południa jednostek gen. dyw. Władysława Bortnowskiego (dowódcy Armii "Pomorze"), nacierających z Łowicza na lasy skierniewickie - uderzyć na Sochaczew i wywalczyć sobie drogę na Warszawę. Niestety, nasze natarcie na Sochaczew zostało uprzedzone w dniu 16 września przez Niemców. Cofnięte spod Warszawy 1. i 4. Dywizje Pancerne oraz inne jednostki wroga, wsparte silnie lotnictwem, uderzyły w wąskim pasie i głębokim ugrupowaniu na znajdującą się na podstawach wyjściowych do natarcia grupę operacyjną gen. Knolla. Główne uderzenie wyszło na 14. Poznańską Dywizję Piechoty. Zdziesiątkowana przez niemiecki klin pancerny, broniła się dzielnie, zadając również ciężkie Straty napastnikom. (Wspierała ją w tym (17. Gnieźnieńska Dywizja Piechoty. W tej sytuacji gen. Kutrzeba wydał rozkaz cofnięcia się jednostek Bzury i przejścia przez przeprawy w Wilkowicach i Brochowie
Przemówienie wygłasza płk Jan Dynów skI ftl IX 1982 r. )armijnych w rejon ujścia do Puszczy Kampinoskiej. Rozkaz ten mogły wykonać jedynie jednostki znajdujące się najbliżej przepraw, tzn.: kawaleria i 25. Kaliska Dywizja Piechoty oraz 15. Dywizja z Armii "Pomorze". Do 14. Dywizji rozkaz ten w ogóle nie dotarł. Dywizja ta wraz z 17. i 26. Dywizjami z Armii "Poznań" oraz spływającymi z rejonu Łowicza jednostkami Armii "Pomorze" w nocy z 16 na 17 września przeszła do' rejonu Iłów-Budy Stare. Jednostki, które w dniu 17 września znalazły się w Puszczy Kampinoskiej, uniknęły gehenny, jaka czekała tego dnia całkowicie otoczone oddziały pozostałe na zachód od Bzury. 17 września rozpoczęło się największe we Wrześniu, nieprzerwane, całodzienne bombardowanie rejonu między lłowem a Bzurą przez obie hitlerowskie floty powietrzne. Zniszczyły one większość artylerii, wozów oraz ludzi i koni. Działały prawie bezkarnie, gdyż odstrzeliwały im się tylko nieliczne działa naszej artylerii przeciwlotniczej. Okoliczne zabudowania, prawie wyłącznie drewniane, zostały spalone. Dopiero w nocy z 17 na 18 września wyczerpane oddziały zaczęły się porządkować. Wyżsi dowódcy wydali ostatnie rozkazy do przebicia się przez Bzurę drobnymi zespołami. Ukrywano sztandary i proporczyki, zakopywano lub palono dokumenty. 
U czestnicy uroczystości (l IX 1982 r.) oglądają pomnik z bliska
W dniach 18 i 19 września udało się tylko nielicznym grupkom sforsować Bzurę i przedostać się w ślad za gen. Kutrzebą do Warszawy. Wielu żołnierzy zginęło, m.in. dowódca 14. Dywizji Piechoty gen. bryg. Franciszek Wład i dowódca grupy osłonowej gen. bryg.
Grzmot-Skotnicki. Liczni żołnierze zmarli z ran, z braku pomocy i możliwości ewakuacji, bowiem służba sanitarna przestała już działać w sposób zorganizowany. Dzięki tym bohaterskim walkom z elitarnymi jednostkami machiny hitlerowskiej, Warszawa przez piętnaście dni uniknęła szturmu generalnego, bo oddziały wroga przeznaczone do jej zdobycia zostały użyte do zniszczenia Armii "Poznań". Adolf Hitler przemawiając w dniu 6 października 1939 r. w Reichstagu oświadczył, że błyskawiczne zwycięstwo nad Polską nie wszędzie przyszło mu łatwo. Jako przykład ciężkich walk wskazał bitwę nad Bzurą. Uderzenie polskie nad Bzurą określił jako niespodziewane i podał, że tu oczywiście straty niemieckie były największe. Bitwa nad Bzurą, rozpoczęta naszą ofensywą, była największą operacją zaczepną z inicjatywy polskiego dowódcy nie tylko w walkach wrześnionych, ale - jak się później okazało - w całej II wojnie światowej.
Dowódcy, który operację nad Bzurą przygotował i który nią dowodził; żołnierzom, którzy bohatersko w niej walczyli i symbolicznie wszystkim żołnierzom Września społeczeństwo Wielkopolski ufundowało ten pomnik, który za chwilę zostanie odsłonięty.

Sprawozdania
POMNIK 15. PUŁKU UŁANÓW POZNAŃSKICH ZREKONSTRUOWANY
Dnia 10 wrzesnla 1982 r., w uroczym zakątku architektonicznym przy ul. Ludgardy, na tle murów barokowego kościoła Franciszkanów i rysującego się w głębi Wzgórza Przemysława, nastąpiło uroczyste odsłonięcie zrekonstruowanego pomnika 15. Pułku Ułanów Poznańskich. Historia pomnika sięga okresu międzywojennego. W 1923 r. zawiązał się Komitet Organizacyjny Budowy Pomnika, na którego czele stanął rtm. J arema Zapolski. Inicjatorzy owej idei założyli, że powinna to być figura jeźdźca na koniu, wyobrażającego św. Jerzego, patrona rycerstwa polskiego. Pomnik stanął w 1927 r., kiedy dowódcą pułku był płk Stanisław Grzmot-Skotnicki, późniejszy generał i dowódca Pomorskiej Brygady Kawalerii, poległy bohatersko dnia 18 września, 1939 r. pod Brochowem. Figurę zaprojektował i wykonał w piaskowcu artysta-rzeźbiarz Mieczysław Lubelski, a architekturę opracował inż. Adam Ballenstaedt. Koszt pomnika wyniósł 50 tys. zł; większą część tej kwoty zapłaciło miasto, a resztę pokryły ofiary ułanów i społeczeństwa. Powołano Komitet Honorowy uroczystości, w którego skład wchodzili m. in. wojewoda poznański Adolf Bniński, prezydent miasta Cyryl Ratajski i rektor Uniwersytetu Poznańskiego prof. dr Jan Groehmalicki.
Uroczyste odsłonięcie nastąpiło w dniu 22 października 1927 r., w obecności licznie reprezentowanej generalicji, z gen. Kazimierzem Sosnkowskim na czele. We wrześniu 1939 r., zaraz po wkroczeniu wojsk niemieckich do miasta, okupanci z nienawiści do pułku, który w grudniu 1918 r. przyczynił się do oswobodzenia miasta, zburzyli statuę pomnika. Zamiar rekonstrukcji zniszczonego pomnika podejmowany był kilkakrotnie, przede wszystkim przez byłych żołnierzy pułku, którzy na pobojowiskach września 1939 r., w kampanii włoskiej i w podziemnej walce z okupantem wylali wiele krwi dla Ojczyzny. O odbudowę pomnika upominał się też doiwódca Wielkopolskiej Brygady Kawalerii gen. bryg. dr Roman Abraham. Miasto uporządkowało teren, wyremontowało kamienną podstawę pomnika i ufundowało brązową tablicę z napisem: Zniszczony przez hitlerowskich najeźdźców pomnik 15. Pułku Ułanów Poznańskich pierwszej jednostki kawalerii Powstania Wielkopolskiego.
Koncepcja wystawienia pomnika Armii "Poznań", aprobata władz i gorący odzew społeczny, uświadomiły weteranom pułku, że nadszedł również moment na odbudowę pomnika przy ul. Ludgardy. Wszak 15. Pułk Ułanów Poznańskich, uformowany w Powstaniu Wielkopolskim 1918/1919 i dobrze zapisany w jego historii, współdziałał z 14. Dywizją Piechoty w 1939 r. w ramach Armii "Poznań", w bojach nad Bzurą krwi nie żałował, a potem przez Puszczę Kampinoską torował drogę zdążającym do Warszawy pozostałym oddziałom Armii.
W dniu 10 marca 1981 r. zawiązał się Społeczny Komitet Odbudowy Pomnika, którego przewodniczącym został ppor. Witold Sękowski, a trzon Komitetu stanowili: mgr Janusz Bogajski, por. Mieczysław Bukowski, ppłk Michał Kwaljaszwili, inż. Wojciech Luty, Tadeusz Niewiada i Leon Okińczyc.
W dniu 18 czerwca 1981 r. na zebraniu ogólnym nastąpiły w Komitecie zmiany organizacyjne. Przewodniczącym wybrano dra Zbigniewa Barańskiego, byłego oficera pułku. W skład Prezydium Komitetu weszli: mgr Janusz Bogajski (sekretarz), Tadeusz Niewiada (skarbnik), ppor. Leon Okińczyc (przewodniczący Komisji Rewizyjnej), inż. Wojciech Luty (łącznik z władzami) oraz członkowie: rngr Joanna Brzozowska (konserwator zabytków miasta Poznania), Irena Barełkowska (przedstawicielka Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania), mgr Tadeusz Jeziorowski (kustosz Wielkopolskiego Muzeum Wojskowego), dr Bogusław Polak (historyk), ppłk Jan Wieżański, Stanisław Skotnicki, Maciej Rembowski, Bernard Gawrych, Krzysztof Kubicki, Olgierd Borecki, Antoni Szymanda i Stefan Dębski.
W komisjach doradczych i opiniodawczych znaleźli się: prof. dr Zdzisław Grot, prof. dr Witold Jakóbczyk, prof. dr Zbigniew Zakrzewski, artysci-plastycy Zbigniew Bednarowicz, Leszek Kostecki, Jerzy Sobociński, Czesław Woźniak i rtm. Szymon Skorupski.
N a posiedzeniu tym postanowiono odbudować pomnik w jego historycznej postaci.
Ponieważ tradycyjnie, każdorazowy prezydent miasta otrzymywał godność honorowego szefa pułku, a miasto nazwało pułk "Dziećmi Poznania", Komitet poprosił prezydenta miasta Stanisława Piotrowicza o patronat i pomoc. Odbyły się spotkania, na których zapoznawano prezydenta z działalnością Komitetu. Patronat przejął później nowy prezydent miasta Andrzej Wituski. Komitet odnotował z wdzięcznością koordynacyjną działalność Wojewódzkiego Komitetu Frontu Jedności Narodu, którego sekretarz Rudolf Żurek służył radami i daleko idącą po
Archiwalne zdjęcie pomnika wykonane zimą 1938 r. (po lewej) i pusty cokół w 1945 r (po prawej)mocą. Dla uzyskania niezbędnych do realizacji odbudowy pomnika środków finansowych, Komitet postanowił wybić medal pamiątkowy i wydać publikację 15. Pulk Ułanów Poznańskich w obronie Ojczyzny - jako cegiełki na fundusz odbudowy. Wystąpiono do władz z wnioskiem o zwolnienie sprzedaży tych ,.cegiełek" od podatku, na =0 uzyskano zgodę. Publikację, opracowaną przez historyków: Zdzisława Grota, Tadeusza Jakubiaka, Bogusława Polaka. Piotra Bauera i kustosza Tadeusza J eziorowskiago, wydrukowały Zakłady Graficzne im Marcina Kasprzaka. Projekt medalu wykonał artysta-plastyk Edward Iwański, a medal bity w miedzi wykona! Andrzej Ciastowski - artysta-grawer z Kórnika. Medal przedstawia na awersie iragment z kapitelu kolumny pomnika, na rewersie odznakę pułkową. Trudną sprawą był wybór wykonawcy rzeźby. Po wielu konsultacjach Komitet powierzy! tę pracę doświadczonym artystom-rzeżbiarzom w kamieniu: Józefowi Mur1ewskiemu i Benedyktowi Kaszni. Prace musiały być wykonane w oparciu o oardzo ubogi materiał fotograficzny, toteż zachodziła konieczność częstych konsultacji z osobami, które pomnik znały i pamiętały. Rzeźbiarze pracowali z wielkim zaangażowaniem i dotrzymali umownego terminu. Model w skali l : l wykonany w glinie został oceniony i odebrany przez komisję pod przewodnictwem Czesława Woźniaka. Rzeźba powtórzona została w sztucznym kamieniu. Transport i umiejscowienie prawie pięciotonowej figury na ośmiometrowej kolumnie, wykonana sprawnie brygada z Przedsiębiorstwa Transportowo- Sprzętowego "Transbud" . Łączny koszt odbudowy - na który składają się: prace rzeźbiarskie, materiały, transport, koszty autorskie monografii, druku, papieru itp., koszty bicia medalu, oprzyrządowanie, 
Sprawozdaniakoszty administracyjne - zmieścił się w kwocie dwóch milionów złotych. Nadmienić należy, że Komitet pokrył wszystkie zobowiązania Dez jakichkolwiek dotacji, wyłącznie ze sprzedaży "cegiełek" (medali i książeczek) oraz z dobrowolnych składek społeczeństwa. Na podkreślenie zasługuje ofiarność poznańskiego rzemiosła, kupiectwa i wielu indywidualnych :f>sób. Społecznemu Komitetowi zależało! na odsłonięciu pomnika w rocznicę wybuchu II wojny światowej w powiązaniu z uroczystościami odsłonięcia pomnika Armii "Poznań". Z powodów organizacyjnych nie' mo>żna było tego wniosku uwzględnić, uzgodniono natomiast datę odsłonięcia pomnika na 10 września, w rocznicę pamiętnego zwrotu zaczepnego nad Bzurą. Przebieg uroczystości był podniosły. Asystę wojskową zastąpiła reprezentacyjna drużyna z Chorągwi Wielkopolskiej ZHP im. Powstańców Wielkopolskich, pod komendą harcmistrza Antoniego Daniela, która też wystawiła wartę honorową oraz przejmowała i składała wieńce i kwiaty. Przygrywały reprezentacyjna orkiestra harcerska z Mosiny otaz orkiestra Wojewódzkiego Przedsiębiorstwa Komunikacyjnego. W uroczystości wzięły udział liczne poczty sztandarowe, m.in. Związku Bojowników o Wolność i Demokrację, Związku Inwalidów Wojennych, Związku Harcerstwa Polskiego! i cechów rzemieślniczych, delegacje władz, organizacji społecznych, Wielkopolskiej Brygady Kawalerii, licznie zebrani ułani z rodzinami. Miłym akcentem, nawiązującym do sportowych tradycji kawaleryjskich, było pojawienie się sekcji Studenckiego Klubu Jeździeckiego (Marek Brzozowski, Lech Skiba, Robert Skrzypczak, Wojciech Czepik i Bohdan Zdażkiewicz). Ta konna grupa w czerwonych frakach i białych bryczesach stanowiła piękną, barwną plamę na tle Wzgórza Przemysława
Artyści-rzeżbiarze od lewej: Józef Murlewski i Benedykt. Kasznia przy pracy nad pomnikiem
Krótko przed rozpoczęciem uroczystości, ppor.
Witold Sękowski przyprowadził poczet sztandarowy z historycznym sztandarem pułkowym, odznaczonym orderem Virtuti Militari i "WstęPoczet stanowili byli podoficerowie pułku w munduj ak6 oficerowie. Stefan Borysiak, Jan Drajerezykgą za waleczność na froncie włoskim". rach Powstania Wielkopolskiego, już i Antoni Michalczyk O godz, 17.00 orkiestra harcerska odegrała hymn państwowy, po czym harcmistrz Antoni Daniel złożył raport prezydentowi miasta Andrzejowi Wituskiemu. Pierwszy przemawiał przewodniczący Koła Ułanów Poznańskich, rtm. Szymon Skorupski, witając na wstępie przedstawicieli władz, organizacji politycznych, społecznych, naukowych oraz kolegów i towarzyszy broni. "Minęło wiele lat od wybuchu II wojny światowej - mówił Szymon Skorupski - w czacie której został przez okupanta zniszczony nasz pomnik. Odeszli też z naszego grona Uczni towarzysze broni - polegli na polu chwały, pomordowani i zmarli, i tylko nieliczni doczekali się dzisiejszej uroczystości odsłonięcia pomnika, a zarazem przypomnienia pięknych tradycji przyjaźni władz miasta oraz społeczeństwa z pułkiem, tym pułkiem, który dumnie nosił imię ułanów poznańskich. " U łani poznańscy bili się na wszystkich frontach ostatniej wojny, walczyli w szeregach regularnych jednostek Wojska Polskiego, na wschodzie i zachodzie, w armiach sojuszniczych i krajowych oddziałach partyzanckich. W tych wieloletnich, krwawych zmaganiach pułk poniósł ogromne straty, stopniały jego szeregi. Ci z byłych ułanów, którym los pozwolił przeżyć zawieruchę wojenną, uczestniczą dzisiaj w odsłonięciu odrestaurowanego, odbudowanego pomnika, tego widomego znaku chwały żołnierskiej. Radujemy się w głębi serca, bowiem szczęśliwie doczekaliśmy się realizacji swych gorących pragnień. Jednocześnie cieszy nas fakt okazanego szacunku i zachowania w pamięci zasług kolegów, którzy w minionych 
Miejsce uroczystości (10 IX 1982). Moment przed rozpoczęciemwalkach prowadzonych w obronie kraju podjęli je w imię honoru żołnierskiego i miłości Ojczyzny. Radujemy się więc z okazanego uznania społeczeństwa dla tych najlepszych synów Ziemi Wielkopolskiej, których mogiły rozsiane na licznych frontach wojen wyzwoleńczych najlepiej świadczą o wierności ułanów dla przysięgi żołnierskiej oraz ukochanego Poznania. "Przypomnieć wypada, że w dobie Powstania Wielkopolskiego, które zadecydowało o zachodnich granicach odradzającego się państwa, uformował się 1. Pułk Ułanów Wielkopolskich jako jednostka kawalerii, przemianowana w czasie reorganizacji na 15. Pułk Ułanów Poznańskich. Pomnik ułanów poznańskich powstał w 1927 r. przy pomocy władz miejskich, a ówczesny prezydent miasta przyjął tytuł szefa pułku i chociaż pułk przestał istnieć, trwa ta tradycyjna jego godność wywodząca się z historycznej już obecnie przeszłości dziejów pułku i miasta. Myślę więc, że okazywana przychylność przy odbudowie pomnika ma swoje źródła w nieprzemijającej opiece nad pamiątkami pułkowymi i w znajomości dziejów zapisanych w księgach archiwalnych miasta. Te to elementy łączą ściśle Poznań z działalnością pułku, a zostały one przypomniane w dniu dzisiejszym obecną uroczystością. "Za poniesiony wysiłek organizacyjny i finansowy jesteśmy bezgranicznie wdzięczni społeczeństwu, władzom, organizacjom. Doceniamy w pełni zasługi Społecznego Komitetu Odbudowy Pomnika, który swoją energią i umiejętnym działaniem doprowadził do zakorijzenia wieloletnich wysiłków związanych z odnową pomnika. Jesteśmy wdzięcznj, za pracę i poparcie tym wszystkim, bez pomocy których inicjatywa odbudowy rozpłynęłaby się w czasie. "Dobiega końca działalność kombatantów 15. Pułku Ułanów Poznańskich - pozostaną niebawem po nas wspomnienia oraz pomnik na ul. Ludgardy; pozostaną pamiątki zebrane przez Wielkopolskie Muzeum Wojskowe oraz zapisy dotyczące walk nad Bzurą, w obronie Warszawy, walk w Afryce i pod Monte Cassino. Liczyć się będzie także fakt naszego udziału" w odbudowie kraju zniszczonego pożogą wojenną. Działalność pułku ocenią historycy wojen, a w społeczeństwie - mamy nadzieję - pozostanie tworząca się legenda o biało-czerwonych ułanach, legenda przenikająca do licznych grup młodzieży, spadkobierców 
Spraiuozdaniatradycji bojowych. Niechaj ten pomnik wszystkim przypomina dni chwały i krwawe ofiary poniesione w służbie dla Ojczyzny"'. Wszystkim, którzy przyczynili się do powrotu pomnika na jego miejsce przy ul. Ludgardy podziękowanie złożył przewodniczący Społecznego Komitetu Budowy rtm. Zbigniew BaI Tuż przed dokonaniem uroczystego odsłonięcia pomnika, w serdecznych słowach przemówił prezydent miasta Andrzej Wituski:
"Szanowni Obywatele, drodzy i bliscy naszym sercom kombatanci Armii »Poznań«, w szczególności przedstawiciele 15. Pułku Ułanów! "Pojęcie kawalerii rzeczywiście należy już do historii, chociaż jest nam i dzisiaj bardzo bliskie. Przed kilkoma dniami na Wzgórzu Wojciecha odsłanialiśmy monument ku czci Armii »Poznań«, symbolizujący walkę z niemieckim faszyzmem. Jej awangardą był 15. Pułk Ułanów, zwany pułkiem »Dzieci Poznańskich«. "W 1939 r. okupanci sprawili, że pomnik ten znikł z miejskiego pejzażu. Dziś wraca na swoje miejsce, jako symbol patriotyzmu, jako przestroga, jako symbol pokoju. "Niech mi będzie wolno w imieniu Miejskiej Rady Narodowej i własnym, wyrazić zadowolenie, że historii stało się zadość, że oddajemy szacunek tym, którzy polegli i życzymy zdrowia tym, którzy jeszcze żyją i pracują dla kraju" . Wystąpienie prezydenta zostało przyjęte rzęsistymi oklaskami. Trębacze zagrali hejnał Wojska Polskiego i prezydent Poznania Andrzej Wituski, w towarzystwie prezesa Zarządu Okręgu Związku Bojowników o Wolność i Demokrację Mariana Jakubowicza, prezesa Wojewódzkiego Związku Inwalidów Wojennych Stanisława Dobaka i przedstawicieli ułanów - rtm. Szymona Skorupskiego i rtm. Zbigniewa Barańskiego, dokortał odsłonięcia pomniki.
Bezpośrednio po ceremonii ooslonięcia pomnika, orkiestra Wojewódzkiego Przedsiębiorstwa Komunikacyjnego, pod batutą Mariana Frankowskiego, odegrała marsz pułkowy. Był to wzruszający moment, szczególnie dla weteranów pułku. Z tymi dźwiękami kojarzyły się im najpiękniejsze dni chwały pułku, z dawno minionych lat. Potem nastąpiła podniosła chwila. Do stojącego przy kolumnie pocztu sztandarowego potiszedł przewodniczący Miejski2j Rady N arodowej Stanisław Antczak i udekorotwał historyczny sztandar pułkowy Odznaką Honorową Miasta Poznania. Ten akt odnowienia tradycyjnej więzi miasta z pul' iem został przez zgromadzonych przyjęty z uznaniem i długo był oklaskiwany. Przy akompaniamencie werbli nastąpiło złożenie wieńców i kwiatów, które wspaniale udekorowały pomnik. Uioczystość zakończyła się Warszawianką wykonaną przez orkiestrę harcerską, zaś orkiestra Wojewódzkiego Przedsiębiorstwa Komunikacyjnego zagrała wiązansę sarych melodii u ańskich.
Przemawia Zbigniew Barański, przewodniczący Społecznego Komitetu Odbudowy Pomnika
Zbigniew Barański 
Historyczny sztandar pułkowy pod pomnikiem. Poczet sztandarowy stanowią od lewej, por. Antoni Michalczyk, ppor. Jan Drajerczyk i ppor. Stefan Borysiak
Przemawia prezydent Poznania Andrzej Wituski 
Sprawozdania
Pomnik odsłonięty 
ANEKS
PRZEMÓWIENIE ZBIGNIEWA BARAŃSKIEGO PRZEWODNICZĄCEGO SPOŁECZNEGO KOMITETU ODBUDOWY POMNIKA
Szanowni Zebrani! W imieniu Społecznego Komitetu Odbudowy tego pomnika pragnę serdecznie podziękować tym wszystkim, którzy pomogli nam w realizacji tego dzieła, okazywali nam życzliwość i serdeczność, udzielali nam poparcia a również nie szczędzili materialnej pomocy. W szczególności dziękuję Komitetowi Wojewódzkiemu Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej i władzom miasta Poznania za zrozumienie i poparcie. Dziękuję Wojewódzkiemu Komitetowi Frontu Jedności Narodu, który od początku do końca koordynował nasze poczynania. Dziękuję Zrzeszeniu PAX, które udzielało nam wszechstronnej pomocy Za pomoc finansową dziękuję z całego serca ofiarnemu rzemiosłu poznańskiemu, Izbie Rzemieślniczej, cechom i rzemieślniczym spółdzielniom, Wojewódzkiemu Zrzeszeniu Prywatnego Handlu i Usług, polonijnym organizacjom gospodarczym, licznym państwowym i spółdzielczym zakładom pracy, kochanej starej braci ułańskiej i całej rzeszy indywidualnych darczyńców. Za uświetnienie dzisiejszej uroczystości gorąco dziękuję wszystkim członkom Komitetu Honorowego, zwłaszcza władzom politycznym, państwowym i społecznym w osobach: sekretarza Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Macieja Olejniczaka, prezesa Wojewódzkiego Komitetu Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego Tadeusza Zająca, sekretarza Wojewódzkiego Komitetu Stronnictwa Demokratycznego Mirosława Kopińskiego, sekretarza Wojewódzkiego Komitetu Frontu Jedności Narodu Rudolfa Zurka, przewodniczącego Miejskiej Rady Narodowej Stanisława Antczaka, prezydenta Poznania Andrzeja Wituskiego. Dziękuję Zarządowi Okręgu Związku Bojowników o Wolność i Demokrację, Związkowi Inwalidów Wojennych, powstańcom wielkopolskim, Poznańskiej Chorągwi Związku Harcerstwa Polskiego, wszystkim pocztom sztandarowym, towarzyszom broni z byłej Wielkopolskiej Brygady . Kawalerii, dziękuję licznie zebranym mieszkańcom miasta Poznania.
Pragnę jeszcze publicznie wyrazić uznanie i podziękowanie naukolwcom-historykom, artystom-plastykom, projektantom i wykonawcom, zwłaszcza rzeźbiarzom Józefowi Mur1ewskiemu i Benedyktowi Kaszni, konserwatorowi zabytków miasta Poznania, kustoszowi Wielkopolskiego Muzeum Wojskowego, wreszcie wszystkim ofiarnie pracującym członkom Społecznego Komitetu Odbudowy Pomnika. Ułani poznańscy, wychowywani w rycerskich tradycjach polskiej jazdy i zapatrzeni we wspaniałe przykłady z naszej historii, jak chociażby we wspaniałą wiktorię niezłomnej husarii Jana Sobieskiego pod Wiedniem, jak w okrytą nieśmiertelną sławą jazdę Karola Chodkiewicza pod Kireholmem, czy desperacką szarżę Kozietulskiego w wąwozie Samosierry , starali się dobrze zapisać w pamięci narodu, przed zejściem z wojennej sceny W kampanii
Awers medalu pamiątkowego* projektu artysty-plastyka Eldwarda (I wańskiego 
Spraux >zdania
Odznaka pułkowa
wrześniowej, wobec nieprzejednanego od tysiąca lat wroga, pułk nasz chlubnie zdał egzamin i swój szlak bitewny zaznaczył obficie przelaną krwią. Rozwój sztuki wojennej i postęp techniczny spowodowały, że kawaleria przeszła do historii. Nie wyruszą już w pole z lancą i szablą rozwinięte ułańskie szwadrony, nie ubarwią kolorowymi proporcami wojskowych parad, nie zobaczymy już ułańskich trębaczy na siwych koniach, nie usłyszymy tupotu kopyt, ani szczęku strzemion i dźwięku ostróg. IWatego też naszym gorącym pragnieniem było odbudowanie tego pomnika, mającego zachować w pamięci ostatnią polską jazdę. Ułani poznańscy! Już tylko garstka pozostała przy życiu i z dnia na dzień jest nas coraz mniej. Po wszystkich przeszłych do historii ułanach polskich pozostaną w narodzie na zawsze nieśmiertelne piosenki, a w Poznaniu, o poznańskich ułanach przypominać będzie ponadto ten piękny, unikalny pomnik, odbudowany poległym na chwalę a potomnym ku pamięci. 
1.1. Państwowa Wyższa Szkoła Muzyczna przemianowana została na Akademię Muzyczną im. Ignacego Paderewskiego.

Setne urodziny wdowy po powstaftcu wielkopolskim, Leonardy Wolskiej. W Imieniu Zarządu Wojewódzkiego Związku Bojowników o Wotaość i Demokrację Jan Bieliński wręczył Jubilatce list gratulacyjny a poseł na Sejm Walenty Kołodziejczyk udekorował ją Odznaką Honorową Miasta Poznania.
Rozpoczęły się seanse filmowe w kinie "Słońce". Organa Milicji Obywatelskiej ujęły pięcioosobową bandę "doliniarzy", wyspecjalizowanych w zuchwałych kradzieżach ulicznych "na wyrwy", czyli zdzieraniu kobietom z głów czapek futrzanych. i.l. W wieku pięćdziesięciu siedmiu lat zmarł Włodzimierz Janiszewski, prezes Handlowej Spółdzielni Inwalidów "Róww 1982 rokupierwszaność" w latach 1%6 -1978, udekorowany Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia P o Iski.
4.1, W szkołach podstawowych i liceach rozpoczęły się zajęcia. Wznowił działalność Pałac Kultury.
Noworoczny program nosi tytuł: Tajemnicze sprawy - Rumcajs i zabawy.
P>M«JpfipMH , · TIUffl HB I fI I I I I I
5.1. W siedzibie Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej odbyło się spotkanie z weteranami ruchu robotniczego. 
Wydarzenia w Poznaniu (5 - 12.1.)
W wieku osiemdziesięciu sześciu lat zmarł Zasłużony N auczyciel Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej Józef Pawłowczak, kierownik Szkoły dla Dzieci Głuchych w latach 1946 -1968. Wznawiał działalność Szkoły dnia 24 lutego 1945 r. 6.1. W siedzibie Wojewódzkiego Komitetu Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego odbyło się posiedzenie Wojewódzkiej Komisji Współdziałania Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego i Stronnictwa Demokratycznego. Dokonano przeglądu sytuacji społeczno-politycznej i gospodarczej w województwie poznańskim. Komisja Współdziałania poparła ideę gen. Wojciecha Jaruzelskiego tworzenia komitetów ocalenia narodowego. 8.ii. Pod przewodnictwem komisarza-pełnomocnika Komitetu Obrony Kraju gen. bryg.-pil. Michała Polecha odbyło się spotkanie szefów terenowych grup operacyjnych działających w województwie poznańskim, poświęcone ocenie aktualnej sytuacji po ogłoszeniu stanu wojennego. O sytuacji politycznej w regionie mówił I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Edward Skrzypczak. Funkcjonowanie administracji państwowej oraz jej zadania wynikające ze stanu wojennego omówił wojewoda poznański Marian Król. Na Politechnice Poznańskiej rozpoczęły się zajęcia dla studentów studiów wieczorowych i zaocznych na studiach doktoranckich i podyplomowych i na semestrach dyplomowych studiów dziennych. Akademia Wychowania Fizycznego wznowiła zajęcia dla studentów IV roku studiów stacjonarnych na Wydzia
łach Wychowania Fizycznego oraz Turystyki i Rekreacji. U dostępniono zwiedzającym wysfewę w Muzeum Historii Ruchu Robotniczego im. Marcina Kasprzaka pt. Ruch robotniczY w walce o pokój i pokojowe współistnienie. Wznowiono seanse filmcwe w kinach: "Miniaturka", "Rialto" i "Wilda".
9.1. W Urzędzie Wojewódzkim odbyła się narada prezydentów i naczelników jednostek administracyjnych stopnia podstawowego, poświęcona omówieniu najpilniejszych zadań administracji państwowej w aktualnej sytuacji politycznej i społeczno-gospodarczej regionu. Otwarto dla publiczności Muzeum Narodowe oraz Muzeum Instrumentów Muzycznych a także Muzeum Archeologiczne. Biuro Wystaw Artystycznych w "Arsenale" udostępniło wystawę malarstwa Tadeusz Brzozowski, przyjaciele, uczniowie. 10.1. Otwarto dla publiczności Muzeum Historii Miasta Poznania. Zaczęto podłączać poznańskie telefony. Wczesnym rankiem notowano w mieście minus 20 stopni. W południe minus 5. W wieku sześćdziesięciu ośmiu lat zmarła Zofia Karge, dyrektor Szkoły Podstawowej Nr 41 w latach i960 -1970.

11.1. Wznowiono seanse filmowe w kinie "Muza".
12.1. Wojewoda poznański powołał Wojewódzki Komitet Pomocy dla Powodzian. N arada pierwszych sekretarzy komitetów zakładowych Polskie] Zjednoczonej Partii Robotniczej Nowe Miasto i sekretarzy podstawowych organizacji partyjnych. 
W siedzibie Zarządu Wojewódzkiego Towarzystwa Przyjaźni Polsko- Radzieckiei odbyła się narada aktywu organizacji dzielnicowych oraz większych zakładów pracy. Tematem były zadania Towarzystwa w aktualnej sytuacji społeczno-politycznej kraju. W spotkaniu uczestniczył konsul Konsulatu Generalnego Związku Socjalistycznych Repablik Radzieckich w Poznaniu Michał Głuszkow. Otwarto dla publiczności Muzeum Rzemiosł Artystycznych. Ze względu na niesprzyjające warunki nad Szczecinem,' rej scwy samolot z Warszawy wylądował na Ławicy. Trzydziestu czterech pasażerów udało się w dalszą drogę koleją. 13.1. Przebywała w Poznaniu kilkudziesięcioosobowa grupa akredytowanych w Warszawie zagranicznych dziennikarzy prasy, agencji, radia i telewizji. Podczas spotkania z przedstawicielami wojewódzkich władz administracyjnych i partyjnych, wojewoda poznański Marian Król poinformował dziennikaizy o sytuacji społeczno- gospodarczej. Następnie korespondenci zagraniczni udali się do Zakładów Przemysłu Metalowego "H. Cegielski", gdzie zwiedzili Fabrykę Silników Agregatowych i Trakcyjnych. Odbyło się też spotkanie z dyrektorem naczelnym Zdzisławem Miedziarkiem i I sekretarzem Komitetu Zakładowego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Andrzejem Komosińskim.
Przy ul. Pięknej 52 uruchomiono punkt zbiorczy odzieży i darów dla powodzian. Podobny - w Szkole Podstawowej Nr 36.
W "Arsenale" otwarto wystawę prac dyplomowych absolwentów Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych Dyplomy 81 architektura i wzornictwo. Wznowiono seanse filmowe w kinach: "Apollo", "Bałtyk" i "Gwiazda".
14.1. Wojewoda poznański Marian Król wizytował Instytut Ginekologii i Położnictwa Akademii Medycznej. O pracy Instytutu informował dyrektor prof. dr hab. Witold Michałkiewicz. W Wojewódzkim Komitecie Stronnictwa Demokratycznego odbyła się narada przewodniczących miejskich komitetów i kół bezpośrednio podporządkowanych. Prowadził ją przewodniczący Wojewódzkiego Komitetu Alojzy BryI.
15.1. W Muzeum Historii Ruchu Robotniczego im. Marcina Kasprzaka otwarto wystawę zatytułowaną W iD rocznicą powstania Polskiej Partii Robotniczej. N Zespole Szkół Samochodowych im.
Franciszka Danielaka przy Fabryce Samochodów Rolniczych odbyła się aka
7 Kronika m. Poznania 1;'83
Od lewej: Teresa Gąsiorowska i Stanisław Słomka- Rakowski w Bajce o popie i jego parobku Jołopiedemia z okazji czterdziestej rocznicy powstania Polskiej Paitii Robotniczej. W Teatrze Lalki i Aktora odbyła się premiera Bajek Aleksandra Puszkina (w przekładzie Juliana Tuwima): O popie i jego parobku Jełopie oraz O rybaku i rybce w realizacji artystów z Czechosłowacji: Kareł Biożek (inscenizacja i reżyseria), Kareł Hejcman ilalkl i dekoracje), Hana Ciganova (kostiumy). Choreografia Emila Wesołowskiego. W premierowej obsadzie Bajki o popie i jego parobku Jełopie wystąpili: Stanisław Słomka- Rakowski (Narrator) oraz: Krystyna Cysewska, Ewa Darulewska, Henryk Dąbrowski, Teresa Gąsiorowska, Jan Harenda, Bogdan J onas i Maria Korzeniowska. W premierowej obsadzie Bajki o rybaku i rybce wystąpili: Henryk Dąbrowski (Narrator), Jan Harenda (żona rybaka), Krystyna Cysewska, Ewa Darulewska, Teresa Gąsiorowska i Maria Korzeniowska (Ryoki), Bogdan J onas i Stanisław Słomka- Rakowski (Rybacy). W wieku siedemdziesięciu jeden lat zmarł dir hab. Michał Z. Swoboda, profesor zwyczajny Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, dziekan Wydziału Fi1010gicznego w latach 1968 - 197B, pro
Wydarzenia w Poznaniu (15 - 21.1.)
dziekan Wydziału Filologicznego w latach 1%14 -1968, kierownik Katedry Fi1010gii Klasycznej w latach 1969 -1974, przewodniczący Komisji Filologicznej Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół N auk, Zasłużony Nauczyciel PRL, udekorowany Krzyżem Komandorskim i Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. 16.1. Jubileusz osiemdziesięciolecia urodzin obchodziła zasłużona dla kultury muzycznej miasta Stanisława Szeligowska. Sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Maciej Olejniczak przekazał solenizantee Est z gratulacjami.

Wznowiono seanse filmowe w kinie "Osiedle " (Dębieć).
W wieku stu sześciu lat zmarła Stefania Odrowąż- Flucińska. Urodziła się w dniu 27 lipca 1876 r. Była pensjonariuszką Domu Pomocy dla Dorosłych "Caritas" przy ul. Sielskiej od 1917 r.

18.1. Wznowienie zajęć w Akademii Medycznej i Muzycznej oraz Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych. W miejsce rozwiązanego Zjednoczenia Państwowych Gospodarstw Rolnych powstało Poznańskie Zrzeszenie Państwowych Gospodarstw Rolnych z siedzibą przy ul. Fredry 12. W wieku sześćdziesięciu lat zmarł Włodzimierz Stróżyński, prezes zarządu Spółdzielni Rzemieślniczej Blacharsko- Instalacyjnej w latach 1970 -1973.
19.1. Narada sekretarzy komitetów zakładowych Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej i podstawowych organizacji partyjnych dzielnicy Grunwald. W Alei Zasłużonych na Cmentarzu Komunalnym na Junikowie, odbył się pogrzeb zmarłego w dniu 11 stycznia, w wieku siedemdziesięciu ośmiu lat, działacza ruchu robotniczego Stefana Ludwiczaka, w latach 1928 -1938 członka Komunistycznej Partii Polski, członka Polskiej Partii Robotniczej od 1942 r. udekorowanego Orderem Sztandaru Pracy II ki. i Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski.
21.1. Spotkanie Zarządu Towarzystwa Krzewienia Kultury Świeckiej z I sekretarzem Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Edwardem Skrzypczakiem. 
Na spotkanie z zespołem redakcyjnym "Gazety Poznańskiej" przybył wojewoda poznański Marian Król. Dzień Babci. W cukierniach i kwiaciarniach najliczniejszymi klientami były dzieci. Zespół cukierników hotelu "Merkury" przygotował 1300 torcików firmowych z powinszowaniami dla solenizantek. Wypiekano te specjały ściśle według receptur pod okiem doświadczonych mistrzów: Jana Marciniaka i Witolda Stebnera. 22.1. Odbyło Sie plenarne posiedzenie Wojewódzkiej Komisji Kontroli Partyjnej z udziałem prokuratora wojewódzkiego, dyrektorów delegatur N aczelnej Izby Kontroli i Państwowej Inspekcji Handlowej oraz Okręgowego Zarządu Dochodów Państwa i Kontroli Finansowej. Obecny był zastępca przewodniczącego Centralnej Komisji Kontroli Partyjnej Władysław Bęben. Przewodniczył Henryk Stach. Posiedzenie plenarne Komitetu Dzielnicowego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Grunwald. Uczestniczyli: I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Edward Skrzypczak, przedstawiciele Wojska Polskiego oraz członkowie Stronnictwa Demokratycznego i Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego. Referat wygłosił I sekretarz Komitetu Dzielnicowego Kazimierz Jasiński. W imieniu grupy inicjatywnej Obywatelskiego Komitetu Ocalenia Narodowego dzielnicy grunwaldzkiej przedstawiono uczestnikom plenum założenia programowe i kierunki pracy tego ruchu społecznego. Uczestnicy zaakceptowali je, zalecając członkom partii opracowanie odezwy do społeczeństwa dzielnicy, wzywającej do włączenia się do działania w Obywatelskim Komitecie Ocalenia Narodowego. Odbyło się posiedzenie plenarne Komitetu Dzielnicowego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Nowe Miasto. Przewodniczył I sekretarz Edmund Bruch. Uczestniczył sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Jan Mielcarek.
Wznowienie przedstawień w Teatrze Wielkim. Dano Straszny dwór Stanisława Moniuszki. Przedstawieniem dyrygował Mieczysław Dondajewski. Wznowił działalność Salon Poznańskiego Towarzystwa Fotograficznego przy ul. Paderewskiego. Otwarto wystawę krakowskiego fotografika Witolda Michalika Studium aktu współczesnego. 23.1. Odbyło się posiedzenie Wojewódzkiego "Zespołu Poselskiego. Posłowie ziemi poznańskiej, przy udziale I sekretarza Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Edwarda
Skrzypczaka, prezesa Wojewódzkiego Komitetu Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego Tadeusza Zająca, przewodniczącego Wojewódzkiego Komitetu Stronnictwa Demokratycznego Alojzego Bryla, wiceprzewodniczącego Wojewódzkiego Komitetu Frontu Jedności Narodu Edmunda Rejka, przewodniczącego Wojewódzkiej Rady Narodowej Tadeusza Czwojdraka i wojewody poznańskiego Mariana Króla, omówili aktualną sytuację społeczno-gospodarczą w województwie. Spotkanie Wojewódzkiej Komisji Współdziałania Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego i Stronnictwa Demokratycznego. Oceniając aktualną sytuację społeczno-polityczną w województwie stwierdzono, iż w zakładach praca przebiega normalnie, choć odczuwa się pewne trudności materiałowe. Uroczystość odznaczenia zasłużonych mistrzów czarnej sztuki z Poznańskich Zakładów Graficznych im. Marcina Kasprzaka. Krzyżami Kawalerskimi Orderu Odrodzenia Polski odznaczeni zostali: Henryk Giełda, Henryk Hupke, Edmund Kalet, Wincenty Kowalewski i Henryk Łopatka. Ponadto pięć osób odznaczono Złotymi i Srebrnymi Krzyżami Zasługi. W Teatrze Polskim odbyła się premiera romansu historycznego z drugiej połowy XVliIl w. Listopad Henryka Rzewuskiego. Reżyserował Mikołaj Grabowski. Scenografię projektował Jacek Ukleja, muzykę skomponował Józef Rychlik. W premierowej obsadzie grali: Ryszard Sobolewski (Wojciech Strawiński), J acek Chmielnik (Michał Strawiński), Jan Peszek (Ludwik Strawiński), Edward Kmiciewicz - Generał Kunicki (gościnnie), Jolanta Jordan (Zosia, jego cóŁka), Krystyna Feldman (Łowczanka, siostra generała), Ewa Krzyńska (Cześnikowa Litewska), Bogdan Słomiński (Jan Wazgird), Aleksander Błaszyk (Książę Karol Radziwiłł "Panie Kochanku"), Sidonia Błasińska (Generałowa Morawska), Alicja Kubaszewska (Księżniczka Maria), Wojciech Pastuszko (Król Stanisław August Poniatowski), Mikołaj Grabowski (Generał Kazimierz Pułaski), Józef Jachowicz (Koniuszy Szabański), Henryk Olszewski (Regent Wojszwiłło), Janusz Świerczyński (Pułkownik Łukawski), Mariusz Szaforz (Kużma - Kosiński), Włodzimierz Kłopoekl (Stanisław Trembecki), Janusz Łagcdziński (Stolnikowicz, szambelan królewski), Wojciech Kalinowski (Książę Waragin, poseł rosyjski), Wiesław Zwoliński (Ksiądz Pro
Wydarzenia w Poznaniu (23 - 27.1.)
Od lewej:" lolanta lordan (Zosia) i l acek ChmielniK (Michał Strawiński )
sper), Zdzisław Zachariusz (Ojciec Kleofas), larosław Pilarski (Ksiądz Marek), Anna Musiałówna (Krajczyni Wielka Koronna), Maria Maj (Hrabina Opeska), l anina l ankowska (Kasztelanowa Kamieńska), Maria Bujas (Sędzianka Wojzbonówna), Maria Skowrońska-Ferlak (Podkomorzanka Rejtanówna) , Rsnata Husarek (lewka, karczmarka).
W hali Międzynarodowych Targów Poznańskich Nr 20 rozpoczął się piłkarski turniej zakładów piacy. W inauguracyjnym meczu spotkały się sześcioosobowe zespoły "Gazety Zachodniej" i Międzynarodowych Targów Poznańskich. Ruszyły nocne tramwaje na liniach nr: 4 Serbska - Starołęka, 5 Górczyn - Zawady, 8 Ogrody - Miłostowo, 9 Dębieć - Piątkdwska, 10 Dębieć - Wilczak i 13 Starołęka - lunikowo. Także nocns autobusy nr 201 Dworzec Główny Osiedle Rusa i 202 Piątkowska Osiedle Sobieskiego. "Rzecz jasna - czytamy w "Gazecie Poznańskiej" - że osoby korzystające z nocnych połączeń tramwajowych muszą mieć odpowiednie przepustki i okazać je na wezwani« odpowiednich czynników. 25.1. w Politechnice Poznańskiej wznowione zostały zajęcia dydaktyczne. Uczelnia przygotowała plany i programy nauczania w taki sposób, by nie zmieniając czasu trwania studiów, nadrobić praktycznie stracony semestr zimowy. Odbyła się narada przewodniczących kół Związku Socjalistycznej Młodzieży Polskiej. Z jej uczestnikami spotkał się komisarz-pełnomocnik Komitetu Obrony Kraju na województwo poznańskie gen.
bryg.-pilot Michał Polech. O godz. 6.40 poznańska rozgłośnia Polskiego Radia wznowiła działalność na falach ultrakrótkich. Wznowiły w pełnym zakresie działalność obydwa poznańskie kluby Międzynarodowej Prasy i Książki przy ul. Ratajczaka i na Osiedlu Piastowskim. W klubie przy ul. Ratajczaka czynna jest wystawa akwarel Hanny Bukiewicz- Flies; na Osiedlu Piastowskim oglądać można ilustracje książkowe warszawskiego grafika l anusza Stannego. 26.1. W Urzędzie Wojewódzkim odbyła się narada, w której uczestniczyli kierownicy i dyrektorzy zakładów i przedsiębiorstw województwa poznańskiego Omawiano sprawy zatrudnienia oraz emerytur i rent przedstawione przez dyrektorów Wydziału Zatrudnienia i Spraw Socjalnych - lózefa Mielcarka oraz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Edmunda Kaczmarka.
Polski Teatr Tańca - Balet Poznański, pod dyrekcją Konrada Drzewieckiego, wznowił działalność. Na scenie Teatru Wielkiego dano widowisko baletowe do muzyki Hektora Berlioza Dzieciństwo Jezusa.
27.1. Bieżące problemy związane z wdrażaniem reformy gospodarczej były przedmiotem narady w Urzędzie Wojewódzkim. Wzięli w niej udział m.in. wiceminister hutnictwa i przemysłu maszynowego Eugeniusz Szatkowski, wojewoda poznański Marian Król oraz dyrektorzy i reprezentanci zakładów przemysłowych obu tych branż z województwa poznańskiego. W Akademii Ekonomicznej wznowione zostały zajęcia dydaktyczne na wszystkich latach studiów dziennych. W Akademii Rolniczej odbyło się, z udziałem rektora prof. dra hab. Włodzimierza Fiszera, pierwsze spotkanie członków-założycieli Uczelnianego Komitetu . Ocalenia Narodowego. 
Funkcjonariusze Komendy Miasta i komisariatów Milicji Obywatelskiej, inspektorzy kontroli wewnętrznej Wojewódzkiej Spółdzielni Spożywców "Społem" oraz inspektorzy Wydziału Handlu przeprowadzali akcję antyspekulacyjną. J ej celem było sprawdzenie w sklepach różnych branż zgodności faktur z towarem wyłożonym na półkach. 28.1. W Urzędzie Wojewódzkim odbyło się spotkanie kierownictwa politycznego i administracyjnego województwa z aktywem społeczno-gospodarczym handlu. Uczestniczyli w nim wojewoda poznański Marian Król i sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Bronisław StępIowski. - W hallu głównym budynku zarządu Zakładów Przemysłu Metalowego "H.
Cegielski" odbyło się odsłonięcie popiersia Hipolita Cegielskiego. W uroczystości uczestniczyli: Zdzisław Miedziarek - dyrektor naczelny, Andrzej Komosiński - I sekretarz Komitetu Zakładowego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, członkowie Komitetu Organizacyjnego Jubileuszu 135-lecia Zakładów oraz zaproszeni goście, a wśród nich twórca rzeźby Marian Banasiewicz. Odsłonięcia popiersia dokonał Czesław Szymański.
W sali Zespołu Szkół Muzycznych przy ul. Solnej odbył się koncert symfoiiczny orkiestry Filharmonii Poznańskiej dla członków "Pro Sinfoniki". Orkiestrą dyrygował Bogdan Olędzki. Solistą był Andrzej Orkisz (wiolonczela).
29.1. Przebywał w Poznaniu członek Biura Politycznego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, sekretarz Komitetu Centralnego Kazimierz Barcikowski. Uczestniczył w spotkaniu z aktywem partyjnym, któremu przewodniczył I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Edward Skrzypczak. Był także na zebraniu kilku oddziałowych organizacji partyjnych w Zakładach Przemysłu Metalowego "H.
Cegielski" .
W Sali Kominkowej Pałacu Kultury odbyło się doroczne spotkanie działaczy ruchu "Pro Sinfonika". 30.1. Odbyło się plenarne posiedzenie Komitetu Dzielnicowego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Jeżyce. Uczestniczyli sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Bronisław Stęplowski ł przewodniczący Wojewódzkiej Komisji Rewizyjnej Adam Kochanowicz. U chwalono protest przeciwko ingerencji rządu Stanów Zjednoczonych Ameryki Płn. w wewnętrzne sprawy Polski. Posiedzenie Rady Chorągwi Wielkopolskiej Związku Harcerstwa Polskiego, z udziałem I sekretarza Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Edwarda Skrzypczaka.
Wznowiono seanse filmowe w kinie "Tęcza" .
W sali Zespołu Szkół Muzycznych przy ul. Solnej odbył się 186 Koncert Poznański. Orkiestrą Filharmonii Poznańskiej dyrygowali Bogdan Olędzki i Stefan Stuligrosz. Solistą był Andrzej Tatarski (fortepian). 31.1. W godzinach wieczornych I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Edward Skrzypczak uległ wypadkowi samochodowemu. Przewieziono go do szpitala. 1.2. W Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza odbyło się spotkanie ministra nauki, szkolnictwa wyższego i techniki Benona Miśkiewicza z dziekanami Uniwersytetu. Obecni byli wojewoda poznański Marian Król i sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Maciej Olejniczak. Bawiący w Poznaniu minister nauki, szkolnictwa wyższego i techniki wręczył nominację nowemu rektorowi Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza. Został nim kierownik Katedry Prawa Cywilnego, wiceprzewodniczący Komitetu N auk Prawnych Polskiej Akademii Nauk, prof. dr Zbigniew Radwański.
Prorektorami mianowani zostali: prof.
dr Andrzej Kwilecki, prof. dr Hubert Orłowski, prof. dr Stefan Paszyc i doc.
dr Jacek Trojanek. Wznowiła działalność Akademia Rolnicza. Pasowanie na handlowców stu sześćdziesięciu czterech absolwentów Zasadniczej Szkoły Handlowej. Wraz z dyplomami otrzymali oni skierowania do pracy w handlu detalicznym. Linia tramwajowa nr 17 została przedłużona na Górny Taras Nowej Dzielnicy Mieszkaniowej "Rataje". Siedziba Związku Bojowników o Wolność i Demokrację została przeniesiona na al. Stalingradzką 27 (róg Fryderyka Chopina) .
2.2. W Komendzie Wojewódzkie] Milicji Obywatelskiej odbyła się narada aktywu kierowniczego Milicji Obywatelskiej i Służby Bezpieczeństwa. Uczestniczyli m. in.: komisarz-pełnomocnIk Komitetu Obrony Kraju na województwo poznańskie gen. bryg.-pilot Michał Polech, szef Wojewódzkiego Sztabu Wojskowego gen.
bryg. Witold Wereszczyńskl oraz przedstawiciel Komitetu Wojewódzkiego Pol
Wydarzenia w Poznaniu (2 - 8.2.)skiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Olgierd Samoliński.

Wznowił działalność Teatr Muzy;zny.
Dano Pannę wodną Lawiny-Świętoehowskiego. 4.2. Wznowiła działalność Wszechnica Partyjna Komisji Ideologicznej Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Prelegentem był prof. dr Jerzy J. Wiatr. Odbyła się narada prezesów kół poznańskiej organizacji Związku Bojowników o Wolność i Demokrację. Po wcześniejszym spotkaniu z członkami Sekretariatu Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, wzięli w niej udział przedstawiciele najwyższych władz Związku: prezes Rady Naczelnej Związku gen. dyw. Mieczysław Moczar, prezes Zarządu Głównego płk Włodzimierz Sokorski oraz sekretarz generalny Stanisław Kujda. Obecni byli: wojewoda poznański Marian Król, prezydent miasta Stanisław Piotrowicz i sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Jan Mielcarek. Po zakończeniu narady, podczas której Edmundowi Dąbkowi, Stanisławowi Fabianowi, Witoldowi Nowakowi i Franciszkowi Szymankiewiczowi wręczono Krzyże Kawalerskie Orderu Odrodzenia Polski, goście w towarzystwie przedstawicieli władz polityczno-administracyjnych Poznania zwiedzili teren budowy Pomnika Armii "Poznań". Na ekranie kina "Gwiazda" zainaugurowano wyświetlanie filmów "zastępujących" lektury szkolne Dano Wesele (ekranizacja dramatu Stanisława Wyspiańskiego) w reżyserii Andrzeja Wajdy. W Domu Przyjaźni "Trojka" odbył się koncert rozrywkowy dla seniorów. 5.2. W siedzibie Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej odbyło się połączone posiedzenie plenarne Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej i Wojewódzkiego Komitetu Zjednoczonego
Stronnictwa Ludowego. Uczestniczyli: Zbigniew Michałek - sekretarz Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, Józef Kozioł - sekretarz Naczelnego Komitetu Zjednoczonego stronnictwa Ludowego, prezes Wojewódzkiego Komitetu Stronnictwa Demokratycznego Alojzy BryI i wojewoda poznański Marian Król. Obrady zagaił sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Jan Mielcarek, a referat programowy wygłosił prezes Wojewódzkiego Komitetu Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego Tadeusz Zając. Powzięto uchwałę w sprawie rozwoju poznańskiego rolnictwa w latach 1982 -1983. Przedstawił ją sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Zbigniew Gabryel. Przemawiał Zbigniew Michałek.

P'lf " pł w w j »i i»
· Tl'Sl'S'nB's . .
mim I
Inauguracja podyplomowego! studium o reformie gospodarczej w Akademii Ekonomicznej.
6.2. Wojewoda poznański Marian Król spotkał się z członkami prezydium oddziału poznańskiego Polskiej Akademii Nauk.
Przybyła delegacja Związku Polaków "Zgoda" - gromada z Bremy (Republika Federalna Niemiec) z prezesem Januszem Rzeźnikiem, która przywiozła leki i sprzęt medyczny dla Szpitala Klinicznego im. Heliodora Święcickiego, których wartość oceniono na 100 (XX) marek zachodnioniemieckich. 8.2. Wznowiono zajęcia dydaktyczne dla studentów studiów dziennych wszystkich lat i kierunków na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza.
W "Arsenale" otwarto IX Ogólnopolską Wystawę Malarstwa im. Jana Spychalskiego. N a wystawie pokazano dziewięćdziesiąt dziewięć płócien. Także w "Arsenale" otwarto w ramach cyklu prezentacji laureatów Konkursów im. Jana Spychalskiego wystawę malarstwa Ildefonsa Houwalta.
W wieku siedemdziesięciu trzech lat zmarł prof. dr med. Edward Gorzkowski, były kierdwnik Kliniki i dyrektor Instytutu Chorób Wewnętrznych, prorektor Pomorskiej Akademii Medycznej 
w Szczecinie, były lekarz 15. Pułku Ułanów Poznańskich i II Armii Wojska Polskiego, udekorowany Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari, Krzyżem Walecznych, Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski.
9.2.

W Muzeum Historii Miasta Poznania udostępniono ekspozycję dokumentalną związaną z serialem telewizyjnym pt. N ajdłuższa wojna nowoczesne) Europy.
Wznowiono połączenia telefoniczne międzymiastowe, zamawiane w "międzymiastowej" . Z aktywem robotniczym Zakładów Przemysłu Metalowego "H. Cegielski" spotkał się wojewoda poznański Marian Król.
Młodzi pracownicy naukowi Akademii Ekonomicznej zawiązali spółdzielnię mieszkaniową Spółdzielcze Zrzeszenie Budowy Domów Jednorodzinnych "Hermes" . Z powodu deficytu, Poznańska Gra Liczbowa "Koziołki" zakończyła działalność. W siedz bie Morskiego Biura Podróży Polskiej Zeglugi Bałtyckiej otwarto wystawę wyrobów zagranicznej firmy polonijnej "Inter Fragrances", której właściciel - inż. Ignacy Soszyński z Maroka uruchomił pierwszy w Poznaniu zakład wytwórczy produktów aromatycznych i kosmetycznych. Od grzałki elektrycznej zapaliła się drewniana konstrukcja budynku hotelowego przy ul. Lutyckiej 34, w którym mieścił się Ośrodek Wyszkolenia J eździeckiego. Spłonęła część budynku i wyposażenie osiemnastu pomieszczeń hotelowych. Odbyło się spotkanie Prezydium Wojewódzkiej Rady Kobiet z wojewodą po
10.2.

11.2.

znańskim Marianem Królem. Dostrzegając konieczność roztoczenia stałej opieki nad rodziną, postanowiono powołać Wojewódzką Radę do Spraw Rodziny.

Wojewoda poznański powołał Wojewódzki Zespół do spraw Handlu i Reglamentacji, którego zadaniem będzie koordynacja i kierowanie systemem reglamentacji i handlu na obszarze województwa. W jego skład wchodzą dyrektorzy organizacji handlowych, a pracą Zespołu kieruje Wydział Handlu Urzędu Wojewódzkiego. Wznowiły działalność Teatr Nowy a także "Estrada", łącznie z organizacją imprez w hali widowiskowo-sportowej "Arena" oraz innych placówkach.

12.2.

Oddano do ruchu odcinek ul. Grochowskiej (od Pogodnej do Reymonta) oraz skrzyżowanie ulic Arciszewskiego, Hetmańskiej, Reymonta i Grochowskiej.
Około godz. 11.30 w Poznańskich Zakładach Drobiarskich "Poldrob" w Kozichgłowach ubity został ostatni kurczak z wielkoprzemysłowych ferm dostarczających drób temu przedsiębiorstwu. N owoczesny i wysokowydajny zakład rozpoczął przymusowy poslój. Władze wojewódzkie wstrzymały sprzedaż i podawanie alkoholu we wszystkich lokalach gastronomicznych i miejscach publicznych województwa i miasta. W wieku pięćdziesięciu dziewięciu lat zmarł Czesław Chruszczewski, literat l dziennikarz, w latach 1975 -1981 prezes oddziału poznańskiego Związku Literatów Polskich, autor wielu książek z dziedziny fantastyczno-naukowej, laureat nagród literackich krajowych i za
Wydarzenia w Poznaniu (12 - 16.2.)
granicznych, laureat Nagrody Województwa Poznańskiego w dziedzinie upowszechniania kultury za rok 1976, udekorowany Krzyżem Oficerskim i Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.
13.2. W auli Zespołu Szkół Muzycznych odbył sie 187 Koncert Poznański. Orkiestrą Filharmonii Poznańskiej dyrygował Mieczysław Dondajeiwski. Soliści: Barbara Mądra (sopran), Józef Kolesiński (tenor) i Jerzy Kulczycki (bas).
14.2. Odbyło się posiedzenie Wojewódzkiego Komitetu Obrony Kraju, które dokonało oceny sytuacji społeczno-politycznej w mieście. W związku ze wzrostem napięć społecznych, Komitet zadecydował o czasowym zawieszeniu niektórych, poprzednio wprowadzonych, złagodzeń rygorów stanu wojennego na obszarze Poznania. Postanowiono m. in. od 15.2.: l. Zakazać sprzedaży benzyny dla samochodów prywatnych z Poznania, z wyjątkiem samochodów rolników oraz osób posiadających poprzednio wydane uprawnienia; 2. Zakazać poruszania się pojazdów samochodowych prywatnych z terenu Poznania, za wyjątkiem należących do osób posiadających zezwolenia (lekarze itp.) oraz taksówek; 3. Czasowo zawiesić działalność kin, teatrów, salonów gry oraz imprezy rozrywkowe w lokalach. 15.2. Wznowiony został program lokalny telewizji poznańskiej, m. in. popularny magazyn "Teleskop". Wydanie "Teleskopu" emitowane było za pośrednictwem nowego nadajnika zainstalowanego na antenie radiowo-telewizyjnej w Górze k. Śremu.

Powstało Zrzeszenie Producentów Sprzętu Transportu Wewnętrznego, Przeładunkowego i Magazynowego "Promag" .
W salonie T owarzystwa Miłośników Miasta Poznania otwarto wystaw- malarstwa Władysława Sobocińskiego pn. Pejzaż Wielkopolski.
16.2. Ukazały się dziennik "Głos Wielkopolski" ł popołudniówka "Express Poznański" . Gazety nie ukazywały się od dnia 13 grudnia 1981 r.
Na ponad godzinę zamarł przed południem ruch tramwajowy w śródmieściu. Brak prądu w sieci unieruchomił liczne wozy, m. in. w rejonie Ronda Kopernika, wzdłuż ulic Głogowskiej i Roosevelta oraz przy dworcu Państwowej Komunikacji Samochodowej. Trzywagonowa siódemka stanęła tam na środku skrzyżowania. Przerwę w ruchu tramwaj owym spowodowała awaria w stacji zasilającej ten rejon Poznania. "Express Poznański" opublikował honorową listę najlepszych sportowców za rok 1981: 1. Bogdan Kramer - J achtKlub Wielkopolski, bojerowy mistrz Polski i Europy - 24 702 pkt.; 2. Leszek Jamroziński - Klub Sportowy "Warta", wicemistrz świata w kajakowych czwórkach na 10 (XX) m - 22 361 pkt.; 3. Andrzej Milde - Klub Sportowy "Budowlani", członek drużyny brydżowego mistrza Europy - U8 917 pkt.; 4. Tadeusz Piguła - Klub Sportowy "Zagłębie" (Konin), szablista - 13 633 pkt.; 5. Roman Jankowski Motoklub "Unia" (Lesi.no), żużlowy mistrz Polski - 12 453 pkt.; 6. Genowefa Błaszak - Ludowy Zespół Sportowy "Orkan", najlepsza polska sprinterka na 400 m - 9281 pkt.; 7. Eugeniusz Kijewski - Kolejowy Klub Sportowy "Lech", najlepszy koszykarz kraju, król strzelców I ligi - 8491 pkt.; 8. Mariusz Tomaszewski - Akademicki Związek Sportowy, rekordzista Polski w rzucie młotem - 7531 pkt.; 9. Piotr Mowlik - Kolejowy Klub Sportowy "Lech", bramkarz piłkarskiej kadry narodowej - 7512 pkt.; 10. Irena Linka - Kolejowy Klub Sportowy "Lech", uczestniczka mistrzostw Europy w koszykówce, na których drużyna polska zdobyła srebrny medal - 6317 pkt. i dziesięciu trenerów: Czesław Cybulski, Mirosław Cwojdziński, Kazimierz Gogolewski, Józef Jankowski, Stefan J armołowicz, Ludwik Kuflowski, Wojciech Łazarek, Jan Nowak, Jacek Wierzchowiecki i Wiesław Żabko.
Rozpoczęła działalność księgarnia "Domu Książki", zlokalizowana na Osiedlu Manifestu Lipcowego 98.
W wieku siedemdziesięciu trzech lat zmarła Helena Tadeuszak, harcmistrzyni Polski Ludowej, zastępczyni komen
dantki Chorągwi Wielkopolskiej Związku Harcerstwa Polskiego w latach 1945-1949 i komendantka Chorągwi w latach 1956 - 1959.
17.2. Rozpoczęły się uroczystości rocznicy wyzwolenia Poznania. Do sali Garnizonowego Klubu Oficerskiego na zaproszenie Komitetu Dzielnicowego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej J eżyce przybyli weterani ruchu robotniczego, kombatanci, cytadelowcy i przedstawiciele Ludowego Wojska Polskiego. Honorowym gościem był konsul generalny Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich w Poznaniu Iwan Tkaczenko. W nocy, około godz. 1.10, wybuchł pożar w młynie w Zieleńcu. Od zatarcia pasa transmisyjnego zapaliły się dwa mlewniki. Ogień ogarnął piwnice, parter oraz drewniany strop nad piwnicą. Pożar ugasiło pięć jednostek Straży Pożarnej w ciągu trzydziestu minut. W klubie "Empiku" na Osiedlu Piastowskim otwarto wystawę malarstwa Franciszka Burklewicza.
Na cmentarzu junikowskim odbył się pogrzeb Czesława Chruszczewskiego, literata i dziennikarza, działacza politycznego i kulturalnego, byłego prezesa oddziału poznańskiego Związku Literatów Polskich. Przy trumnie warty honorowe pełnili koledzy Zmarłego: pisarze i dziennikarze-radiowcy oraz przedstawiciele władz politycznych i administracyjnych województwa i miasta. N ad - trumną żegnali Go sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej PaTtii Robotniczej Maciej Olejniczak, pisarz Przemysław Bystrzycki i redaktor naczelny poznańskiego radia Marian
Konieczny. Hołd zmarłemu oddały poczty sztandarowe. Przy dźwiękach Mtędzynarodówki ciało Czesława Chruszczewskiego spoczęło w Alei Zasłużonych. 18.2. Wojewoda poznański przekazał w gestię władz miejskich Komunalne Przedsiębiorstwo Robót Drogowych oraz Przedsiębiorstwo Robót Oświetleniowych "Reklama" .
Przed Sądem Rejonowym zapadł wyrok przeciwko Ryszardowi Siejce i Markowi Bogusiewlczowi, sprawcom 2huligańskiego pobicia na moście Dworcowym w dniu 11 września 1981 r. Sąd Rejonowy, biorąc pod uwagę śmiertelny skutek zajścia, chuligański jego charakter oraz opinie o oskarżonych, skazał obu na kary po dziewięć lat pozbawienia wolności. 19.2. Sytuacja społeczno-polityczna województwa była tematem narady w siedzibie Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Wzięli w niej udział sekretarze gminnych, miejskich, dzielnicowych i zakładowych organizacji partyjnych. Przewodniczył sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Jan Mielcarek; uczestniczył komisarz - pełnomocnik Komitetu Obrony Kraju na województwo poznańskie gen. bryg.-pilot Michał Polech.
W sali Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej odbyło się posiedzenie Wojewódzkiego Społecznego Komitetu Ochotniczej Rezerwy Milicji Obywatelskiej oraz Sztabu Wojewódzkiego.
Spotkanie szefów grup operacyjnych z wojewodą poznańskim Marianem Królem oraz z prezydentem miasta Stanisławem Piotrowiczem. 20.2. Spotkanie kierownictwa Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej z członkami Ochotniczej Rezerwy Milicji Obywatelskiej. Przybyli przedstawiciele Wojska Polskiego, z komisarzem-pełnomocnikiem Komitetu Obrony Kraju na województwo poznańskie gen. bryg.-pilotem Michałem Poleehem, wojewoda poznański Marian Król, kierownicy wojewódzkich organizacji Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego 1 
Wydarzenia w l
Stronnictwa Demokratycznego Tadeusz Zając i Alojzy BryI, prezydent miasta Stanisław Piotrowicz i przewodniczący Miejskiej Rady N arodowej Stanisław Antczak oraz komendant wojewódzki Milicji Obywatelskiej Henryk Zaszkiewicz. Przemawiał sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Jan Mielcarek. Wojewódzki komendant Ochotnicze] Rezerwy Milicji Obywatelskiej Marian Wieczorowski odczytał list ministra spraw wewnętrznych. W uznaniu społecznego trudu trzydzieści sześć osób otrzymało złote, srebrne i brązowe odznaki "Za zasługi w ochronie porządku publicznego", a jedenaście - Odznaki Honorowe Miasta Poznania i "Za zasługi w rozwoju województwa poznańskiego". Z okazji trzydziestej siódmej rocznicy wyzwolenia miasta kilkadziesiąt zastępów staromiejskiego hufca Związku Harcerstwa Polskiego przybyło do parku na Cytadeli, na apel poświęcony bohaterom Hufca - Powstańcom Wielkopolskim. Następnie odbył się zimowy bieg sprawnościowy.
Jubileusz osiemdziesiątej rocznicy urodzin obchodził red. Andrzej Trella, długoletni działacz Stronnictwa Demokratycznego, radny Miejskiej Rady N arodowej, działacz Cechu Rzemiosł Budowlanych. Podczas uroczystości jubilatowi wręczono Order Sztandaru Pracy II ki. Dekoracji dokonał ł gratulacje składał zastępca przewodniczącego Rady Państwa Tadeusz W. Młyńczak.
W wieku sześćdziesięciu lat zmarł Witold Rosiński, główny inżynier Zakładu Sieci Elektrycznych w latach 1957-1958, Zakładu Energetycznego Poznań
(20 - 21.2.)
(1958 - 1959), Zakładu Energetycznego Poznań-Miasto w latach 1959 -1964, udekorowany Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.
21.2. Oddział Dywersji Bojowej Związku Odwetu w okupowanym Poznaniu podpalił w dniu 21 lutego 1942 r. magazyny w porcie rzecznym. Akcja ta otrzymała nazwę "Bollwerk". W czterdziestą rocznicę w miejscu, gdzie w lutym 1942 r. podłożono ogień, odsłonięto tablicę pamiątkową zaprojektowaną przez artystę-plastyka Mariana Banaszkiewicza. Tablicę odsłonili w towarzystwie sekretarza Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Macieja Olejniczaka, wojewody Mariana Króla i prezydenta Stanisława Piotrowicza, Edward J ankowiak oraz Tomasz Piątkowski - krewni uczestników akcji. Pod tablicą zapalono znicz, złożono wieńce i kwiaty.
W Pałacu Kultury odbył się cykl Imprez pt. Kronika wyzwolenia miasta Poznania - rok 1945. Zainteresowaniem cieszył się m. in. punkt zbierania pamiątek z pierwszych dni wolności oraz wystawa przygotowana przez Wielkopolski Klub Hobbystów N a ekspozycji pt. Poznań 1945 pokazano zbiory fotografii, dokumentów, albumów oraz gazet. Odbył się też przegląd filmów archiwalnych z walk o wyzwolenie stolicy Wielkopolski. W Sali Wielkiej wystąpiły zespoły artystyczne Pałacu Kultury w koncercie okolicznościowym pt. Mojemu miastu.
Z okazji trzydziestej siódmej rocznicy wyzwolenia Poznania, w Pałacu Kultury odbył się X Konkurs Poetycki na wiersz związany z Poznaniem lub Wielkopolską. Jury, w składzie Włodzimierz Braniecki, Łucja Danielewska, Jerzy Grupiński, Bronisław Kledzik i Andrzej Ogrodowezyk, przyznało nagrodę główną Andrzejowi Sikorskiemu; nagrodę Pałacu Kultury - Krzysztofowi Grzechowiakowi z Wrześni a wyróżnienia - Renacie Opala i Emilii Waśniowskiej.
N a wzgórzach Cytadeli odbyły się tradycyjne biegi przełajowe. Nim nastąpił start do pierwszej konkurencji, delegacja sportowców i działaczy złożyła wiązanki kwiatów pod Pomnikiem Bohaterów. Th1l starcie stanęło około dwustu lekkoatletek i lekkoatletów. Największe emocje towarzyszyły biegowi sztafetowemu mężczyzn (1ffi) - 800 - 3200 - 1600). N a starcie stanęło dziewięć zespołów.
Zwyciężyli lekkoatleci Klubu Sportowego "Olimpia". Na uroczystości związane z trzydziestą siódmą rocznicą wyzwolenia przybyła do Poznania delegacja Okręgowego Komitetu Bułgarskiej Partii Komunistycznej w Plowdiw w składzie: Jordan Bajczew - sekretarz Okręgowego Komitetu oraz Iwan Szabański - przewodniczący Rejonowego Komitetu Związku Antyfaszystowskiego.
S2.2. W auli Zespołu Szkół Muzycznych przy ul. Solnej odbyła się uroczysta akademia z okazji trzydziestej siódmej rocznicy wyzwolenia Poznania i sześćdziesiątej czwartej rocznicy powstania Armii Czerwonej. Obecni byli: członek Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego, dowódca Wojsk Lotniczych gen. dyw.-pllot Tadeusz Krepski, sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Jan Mielcarek, komisarz-pełnomocnik Komitetu Obrony Kraju na województwo poznańskie gen. bryg.-pilot Michał Polech, wojewoda poznański Marian Król, prezydent Poznania Stanisław Piotrowicz, przewodniczący Wojewódzkiego Komitetu Stronnictwa Demokratycznego Alojzy BryI. Przybyli także: konsul generalny Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich w Poznaniu Iwan Tkaczenko i przedstawiciel Dowództwa Zjednoczonych Sił Zbrojnych Państw Stron Układu Warszawskiego gen. płk.-pilot Michaił Odincow. Referat wygłosił zastępca dowódcy WcJjsk Lotniczych do spraw politycznych gen. bryg. Edward Łukasik. Gen. płk-pilot Michaił
107 .

Odincow przedstawił historię sił zbrojnych Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich, mówił o wspólnej walce Polski i Związku Radzieckiego z faszyzmem. W części artystycznej wystąpił Zespół Estradowy Wojsk Lotniczych "Eskadra", pod kierownictwem ppłk.
Ziemomysła Angera.
W godzinach południowych delegacje społeczeństwa poznańskiego, władz państwowych i partyjnych złożyły wieńce i wiązanki kwiatów pod pomnikiem Braterstwa Broni na Cytadeli i innymi pomnikami pamięci walk wyzwoleńczych. W Klubie Towarzystwa Przyjaźni Polsko- Radzieckiej odbyło się uroczyste spotkanie, na którym przemawiała przewodnicząca Zarządu Wojewódzkiego Towarzystwa Maria Rynkiewicz. Przybyli: wojewoda poznański Marian Król, prezydent Poznania Stanisław Piotrowicz , sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Maciej Olejniczak. Obecny był konsul generalny Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich w Poznaniu Iwan Tkaczenko. Trzydziestu działaczom Towarzystwa wręczono Złote Odznaki Honorowe.
W siedzibie Związku Bojowników o Wolność i Demokrację odbyło się spotkanie z członkami Klubu Cytadelowców. Gości powitał prezes Zarządu Wojewódzkiego Marian J akubowicz, a kombatantów pozdrowił sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Jan Mielcarek. Obecni byli: komisarz-pełnomocnik Komitetu Obrony Kraju na województwo poznańskie gen. bryg.-pilot Michał Polech, wojewoda poznański Marian Król, prezydent Poznania Stanisław Piotrowicz. Przybył konsul Konsulatu Generalnego Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich w Poznaniu Piotr PIetraszyn; przybyła także bawiąca w Poznaniu delegacja Okręgowego Komitetu Bułgarskiej Partii Komunistycznej z Plowdiw. Weteranom walk o wyzwolenie miasta wręczono odznaczenia i medale pamiątkowe.
Wieczorem u zbiegu ulic Juliana Marchlewskiego i Górna Wilda kierowca jadącego z nadmierną szybkością autobusu linii 76 stracił panowanie nad pojazdem i uderzył w betonowy słup oraz drzewo. Dwunastu pasażerów odniosło obrażenia i po opatrunku zostało zwolnionych do domów. Kierowca i jeden z pasażerów, którzy odnieśli ciężkie obrażenia, pozostali w szpitalu. 
Wydarzenia w
23.2. W trzydziestą siódmą rocznicę wyzwolenia Poznania odbywały się spotkania upamiętniające to historyczne' wydarzenie. W Sali Odrodzenia Ratusza Poznańskiego z przedstawicielami władz spotkali się kombatanci II wojny światowej, organizatorzy życia społeczno-gospodarczego miasta po wyzwoleniu, weterani ruchu robotniczego, przedstawiciele środowisk naukowych i kulturalnych. Przemawiał sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Jan Mielcarek. Przewodniczący Wojewódzkiej Rady N arodowej Tadeusz Czwojdrak i przewodniczący Miejskiej Rady Narodowej Stanisław Antczak udekorowali grupę zasłużonych obywateli Odznakami Honorowymi Miasta Poznania i "Za zasługi w rozwoju województwa poznańskiego". Obecni byli m. in.: sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Maciej Olejniczak, prezes Wojewódzkiego Komitetu Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego Tadeusz Zając, przewodniczący Wojewódzkiego Komitetu Stronnictwa Demokratycznego Alojzy BryI, przedstawiciele władz administracyjnych z wojewodą Marianem Królem i prezydentem Poznania Stanisławem Piotrowiczem, Wojska Polskiego z szefem Wojewódzkiego Sztabu Wojskowego gen. bryg. Witoldem Wereszczyńskim. Przybył konsul generalny Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich w Poznaniu Iwan Tkaczenko. W imieniu wyróżnionych, podziękował pracownik Zakładów N aprawczych Taboru Kolejowego Leszek Korcz.

W siedzibie Zarządu Wojewódzkiego Związku Bojowników o Wolność i Demokrację przy ul. Stalingradzkiej odbyło się spotkanie z kombatantami wojny polsko-niemieckiej 1939 r. Pięćdziesięciu pięciu z nich wręczono medale. Przemawiał członek Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego, dowódca Wojsk Lotniczych gen. dyw.-pilot Tadeusz Krepski. W Pałacu Kultury odbył się koncert galowy Zespołu Pieśni i Tańca "Wielkopoiska". W części oficjalnej przemawiał sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Jan Mielcarek. Odczytał telegram gratulacyjny od Komitetu Obwodowego Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego z Charkowa. Przemawiał także uczestnik walk o wyzwolenie Polski, gen. mjr Michaił Szmielow z Północnej Grupy Wojsk Radzieckich w Polsce. Obecni byli m. in.: członek
'znaniu (23.2.)
Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego, dowódca Wojsk Lotniczych gen. cf)w-pilot Tadeusz Krepski, sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Maciej Olejniczak, wojewoda poznański Marian Król, prezydent Poznania Stanisław Piotrowicz. Przybyli konsul generalny Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich w Poznaniu Iwan Tkaczenko oraz delegacja Bułgarskiej Partii Komunistycznej z Plowdiw.
Jubileusz trzydziestolecia debiutu literackiego obchodził poeta, prozaik i dziennikarz Ryszard Danecki. Otrzymał m. in. serdeczne gratulacje od zastępcy dowódcy Wojsk Lotniczych, gen bryg. Edwarda Łukasika
Wojewódzki Komitet Obrony częściowo zniósł ograniczenia wprowadzone decyzją z dnia 13 lutego: 1. Uchylono zakaz sprzedaży benzyny i poruszania się prywatnych samochodów; 2. Przywrócono działalność kin l teatrów. W Akademii Ekonomicznej odbyło się spotkanie naukowców z przedstawiciela
mi władz partyjnych i administracyjnych województwa, poświęcone ocenie stanu badań naukowych związanych z potrzebami regionu i jego przedsiębiorstw. 24.s. W Sali Białej Urzędu Miejskiego odbyło się spotkanie z członkami Kolegium do spraw Wykroczeń pizy Prezydencie Poznania, zorganizowane z okazji trzydziestej siódmej rocznicy wyzwolenia miasta. Prezydent Stanisław Riotrowiez podziękował członkom Kolegami za ich społeczną pracę, za wkład w realizację zasady, by prawo było prawem. Podczas spotkania grupę osób wyróżniono odznaczeniami "Za zasługi w ochronie porządku publicznego", Odznakami Honorowymi Miasta Poznania i "Za zasługi w rozwoju województwa poznańskiego" . W salonie Poznańskiego Towarzystwa Fotograficznego otwarto wystawę Ludzie i zdarzenia w obiektywie Kazimierza Przycho dzkiego.
POiWAŃSKtS 10WARLYS1WO POTOGKAftCŻN E
KAZIMIERZ PRZVCHODZKI
Grupa działaczy skupiona wokół Morskiego Biura Podróży Polskiej Żeglugi Bałtyckiej oraz Polsko- Polonijnej Izby Przemysłowo- Handlowej "Inter- Polcom" zgłosiła zamiar utworzenia przy ul. Orzeszkowej "Domu Polonijnego", w .którym zlokalizowane byłyby: stała giełda wyrobów lirm polonijnych, siedziba banku i klubu polonijnego, oddział To
] 09
warzystwa "Polonia" oraz Muzeum Polonijne. Propozycja ta uwzględnia także umieszczenie w tym centrum stałej siedziby przedstawicielstwa "Inter- Polcom ". W salonie wystawowym Morskiego Biura Podróży Polskiej Żeglugi Bałtyckiej otwarto wystawę akwarel art y - sty-malarza, rzeźbiarza, ceramika i scenografa Janusza Bersza. 25.2. Z Zakładów Przemysłu Metalowego "H.
Cegielski" wyekspediowano do Stoczni Gdańskiej dwa silniki dla szkolnego żaglowca "Dar Młodzieży". W sali jeżyckiego Zakładu Opieki Zdrowotnej przy ul. Mickiewicza ukonstytuował się Obywatelski Komitet Odrodzenia Narodowego na dzielnicę Jeżyce. W Szkole Podstawowej im. Obrońców Poczty Gdańskiej przekazano uczniom zeszyty jako dar Towarzystwa Przyj aźni Radziecko-Polskiej. Dar przekazał sekretarz Konsulatu Generalnego Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich w Poznaniu Iwan Minakow. .2. Eliminacje Wojewódzkie XIII Olimpiady Języka Rosyjskiego odbyły się w Zarządzie Wojewódzkim Towarzystwa Przyjaźni Polsko- Radzieckiej. Przystąpiło do nich trzydziestu uczniów szkół ponadpodstawowych. Laureatami eliminacji wojewódzkich zostali: Paweł N eyman z III Liceum Ogólnokształcącego, Mariola Królak z II Liceum Ogólnokształcącego oraz Mariola Kucz z Liceum Ogólnokształcącego we Wrześni. Sytuację społeczno-gospodarczą w regionie poznańskim przedstawili na comiesięcznej naradzie prezydentów miast i naczelników gmin wojewoda poznański i jego współpracownicy. W naradzie uczestniczył komisarz-pełnomocnik Komitetu Obrony Kraju na województwo poznańskie gen. bryg.-pilot Michał Polech. Zamykając naradę, podczas której wypowiadali się także naczelnicy, wojewoda poznański Marian Król podkreślił, że mimo stanu wojennego administracja państwowa musi działać zgodnie z prawem,
W Miejskiej Bibliotece Publicznej im.
Edwarda Raczyńskiego otwarto wystawę zbiorów bibliofilskich Antoniego Ratajczaka. W Klubie "Empiku" przy ul. Ratajczaka otwarto ekspozycję medali i rysunków Mieczysława Chojnackiego. Orkiestra Kameralna Polskiego Radia i Telewizji, pod dyrekcją Agnieszki Duczmal, wyjechała w podroż artystyczną do Belgii, Holandii i Luksemburga. 
Wydarzenia w Poznaniu (27.2.-2.3.)
27.2. Nadszedł transport darów od stale zamieszkałej w Oisterwijsk (Holandia) poznanianki Loretty van Gisbergen- Wawrzyniak. Dwudziestotonową przesyłkę dla podopiecznych Polskiego Komitetu Pomocy Społecznej rozładowali chłopcy z Państwowej Bursy Szkół Artystycznych. Do Garnizonowego Klubu Oficerskiego Wojsk Lotniczych zaproszono rodziców, których trzech, a nawet sześciu synów służyło lub odbywa służbę w szeregach Wojska Polskiego. Przemawiał szef Wojewódzkiego Sztabu Wojskowego gen. bryg. Witold Wereszczyński. Przybyli sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Jan Mielcarek, prezes Wojewódzkiego Komitetu Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego Tadeusz Zając, wojewoda poznański Marian Król oraz przedstawiciele Frontu Jedności Narodu. Po o'dczytainiu rozkazu ministra obrony narodowej nastąpił uroczysty akt dekoracji złotymi i srebrnymi medalami "Za zasługi dla obronności kraju", wręczono także "Medale Matki". W Teatrze Wielkim odbyła się premiera Zemsty Nietoperza Jana Straussa,
Antonina Kowtunow (Rozalinda), Edward Kmiciewicz (Frank)
przygotowana muzycznie przez Mieczysława Dondajewskiego. Reżyseria - Jan Maciejowski, scenografia - Barbara Zawada- Maciejowska, choreografia - Emil Wesołowski. W premierowej obsadzie śpiewali: Jan Czekay (Gabriel von Eisenstein), Antonina Kowtunow (Rozalinda) , Edward Kmiciewicz (Frank), Władysław Wdowicki (Książę Orłowski), Marek Bieniaszewski (Alfred), Janusz Temnicki (Dr Falke), Andrzej Ogórkiewicz (Dr Blind), Krystyna Pakulska (Adela), Józef Katin (Frosch), Michał Marzec (Adiutant), Danuta Kaźmierska (Ida), Sylwia Zwierzyńska (Gosposia), Mieczysława Andrzej ak (Pokojówka), Bożena Boch (Bona), Józef Zieliński (Listonosz), Jerzy Szalaty (Ogrodnik), Adam J ózefczyk (Lokaj) i Jan Wower (Kataryniarz). B a 1 e t . Walc: Małgorzata Polyńczuk i Juliusz Stańda. Czardasz: Anna Staszak i Emil Wesołowski. 28.2. W domu przy ul. W ołyńskiej doszło do tragicznego w skutkach pożaru. Ogień wybuchł w mieszkaniu osiem iziesięcioletnich staruszków. Straż pożarną zaalarmował sąsiad wówczas, gdy zauważył płomienie wydobywające się przez dach. Mężczyzna, w dodatku inwalida, zginął w płomieniach, kobieta, przewieziona w stanie ciężkim do azpitala, zmarła po dwóch godzinach. 2.3. W Sali Odrodzenia Poznańskiego Ratusza, dwadzieścia dziewięć par małżeńskich obchodziło Złote Gody. Z tej okazji wiceprezydent Zbigniew Kmieciak udekorował jubilatów przyznanymi im przez Radę Państwa Medalami "Za długoletnie pożycie małżeńskie".
Medale wraz z wiązankami kwiatów i pamiątkowymi dokumentami Urzędu Stanu Cywilnego otrzymali także Franciszka i Stanisław Klopsiowie oraz Stanisława i Franciszek Niezboratiwie, którzy radości i troski wspólnego życia dzielą od sześćdziesięciu lat. Medale otrzymali: Marianna i Józef Bemowie, Anna i Wiesław Bilińscy, Jadwiga i Józef Czaplińscy, Wiktoria i Michał Drażyńscy, Maria i Stanisław Galkowie, Jadwiga i Jan Gorzelani, Walentyna i Franciszek Góreccy, Stanisława i J akub Ignatowiczowie, Władysława i Stefan Jakubiakowie, Maria i Walsnty J ankowiakowie, Zofia i Michał Kausowie, Halina i Mateusz Liebekowie, Marianna i Roman Ligoccy, Józefa i Ryszard Małasiewiczowie, Łucja i Edmund Matuszewscy, Józef i Ludwik Melewscy, Marta i Władysław Michalscy, Anna i Wincenty Olejnikowie, Marta i Stanisław Pacholakowie , Maria i Leon Palczowie, Katarzyna i Franciszek Pawlakowie, Marta i Alfons Piórowie, Władysława i Jakub Romaniukowie, Klara i Adam Scheibowie, Pelagia i Piotr Siebertowie, Maria i Stanisław Smolarkiewiczowie , Helena i Maksymilian Wrześnlewscy, Marianna i Antoni Zamelscy oraz Zofia i Marian Zwierzyńscy. W Poznaniu przebywał kierownik Wydziału Nauki i Oświaty Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Eugeniusz Duraczyński.
Wziął on udział w zebraniu organizacji partyjnej w Akademii Ekonomicznej, uczestniczył także w spotkaniu z aktywem partyjnym poznańskich uczelni. W siedzibie Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej odbyło się spotkanie aktywu partyjnego uczelni poznańskich - sekretarzy komitetów uczelnianych, a także sekretarzy propagandy Komitetu Dzielnicowego Stare Miasto, J eżyce i Grunwald z Eugeniuszem Duraczyńskim, kierownikiem Wydziału Nauki i Oświaty Komitetu Centralnego. Podczas spotkania, w którym uczestniczył również sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Maciej Olejniczak, przekazano informację o aktualnej sytuacji w środowiskach akademickich w kraju.
W Urzędzie Wojewódzkim odbyło się spotkanie nauczycieli z gmin i miast Poznańskiego z komisarzem-pełnomocnikiem Komitetu Obrony Kraju na województwo poznańskie gen. bryg.-pilotem Michałem Polechem i wojewodą Marianem Królem. Obecni byli także przedstawiciele Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, Wojewódzkich Komitetów Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego i Stronnictwa Demokratycznego. Wicewojewoda Romuald Zysnarski przedstawił aktualną sytuację społeczno-gospodarczą kraju oraz województwa, szczegółowiej charakteryzując szkolnictwo. Głównym tematem wystąpienia kuratora Jana Bartkowiaka były problemy wychowania młodego pokolenia. W Komitecie Wojewódzkim Polskiej . Zjednoczonej Partii Robotniczej odbyło się posiedzenie Wojewódzkiej Komisji Współdziałania Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, Zjednoczonego
Ul
Stronnictwa Ludowego i Stronnictwa Demokratycznego.
Poznański Teatr Lalki i Aktora udał się w podróż artystyczną do Republiki Federalnej Niemiec i Szwajcarii.
3.3. W siedzibie Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej odbyła się narada sekretarzy instancji stopnia podstawowego oraz aktywu wojewódzkiego. Przewodniczył sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Jan Mielcarek.
W Teatrze Wielkim odbyła się prapremiera widowiska baletowego Yesterday przygotowana przez zespół Polskiego Teatru Tańca - Balet Poznański do muzyki Beatlesów w choreografii, a także i scenografii Konrada Drzewieckiego, przy współpracy Krystiana Gomołea, W premierowej obsadzie tańczyli: Dominika Antkowiak, Juliusz Bartosik, Maria Chudzicka, Arkadiusz Duch, Mariola Hendrykowska, Stanisław Janiszewski, Violetta Jankowiak, Marietta Kamińska, Bożena Lasota, Jolanta Latanowicz, Zbigniew Łakomy, Magdalena Łuczak, Ireneusz Michalski, Jacek Miszczak, Waldemar Olszówka, Hanna Paluszkiewicz, Marek Różycki, Renata Rzepecka, Marek Skarupski, Hanna Skiba, Alina Stańczyk, Zbigniew Szydełko, Stanisław Wiśniewski, Hanna Witkowska, Lech Wołczyk i Witold Zieliński. Nadto wznowiono Impromptu fantalsie cis-moll op. 66 i Nocturna: cis-moll op.
pośm.; H-dur op. 9 nr 3; Des-dur op. 27 nr 2; c-moll op. iS nr 1 oraz Mazurek a-moll Fryderyka Chopina
Scena Hannaz Yesterday. Paluszkiewicz Lasota
Od lewej i Bożena
W wieku osiemdziesięciu lat Aleksander Wilkoszewski, działacz nictwa Demokratycznego, radny skiej Rady Narodowej w latachzmarł S tro n - Miej - 1%5 - 
Wydarzenia w
-1973, udekorowany Orderem Sztandaru Pracy II ki. i Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. 5.3 Obradował Wojewódzki Komitet Obrony. Wyraził on zgodę na wznowienie z dniem 5 marca sprzedaży alkoholu w lokalach gastronomicznych oraz prowadzenie tamże działalności rozrywkowej do godz. 21.00. Wyraził także zgodę na wznowienie działalności poznańskiej "Estrady". Z zagranicy napływa coraz więcej paczek żywnościowych w oryginalnych opakowaniach obcojęzycznych, których przeznaczenie i sposób użycia nie są polskiemu konsumentowi znane. W tym celu w gmachu Akademii Ekonomicznej uruchomiono punkt konsultacyjny. Fachowcy z Instytutu Towaroznawstwa służą radą. W hali widowiskowo-sportowej "Arena" rozpoczęły się imprezy artystyczne dla 25 (XX) kobiet. Wystąpili: Sława Przybylska, Krzysztof Cwynar, parodysta Bolesław Gromnicki, Andrzej Rosiewicz oraz grupa "Lombard". W auli Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza odbył się koncert symfoniczny orkiestry Filharmonii Poznańskiej pod dyrekcją Stefana Stuligrosza. Solistami byli Antonina Kowtunow (sopran), Jacek Pazoła (tenor) i Piotr Liszkowski (bas) . W Teatrze Nowym odbyła się prapremiera sztuki Jaziusza Wiśniewskiego Panopticum a la Madame Tussaud.
Wielkie umieranie czyli czarna śmierć.
Paris 1680, w jego reżyserii i scenografii. W premierowej obsadzie grali: J erzy Stasiuk (Tristan), Bożena Janiszew
(3 - 5.3.)
Scena zbiorowa z Panopticum a la Madame Tussaud. Wielkie umieranie azyli czarna śmierć. Paris 1680
ska (Izolda), Michał Grudziński (Konferansjer), Marian Pogasz (Argan), Żywiła Pietrzak (Pierwsza żona Argana), Elżbieta Jarosik (Belina), Andrzej Saar (Ojciec), Bronisława Fiejtażanka (Matka), Aleksander Trąbczyński (B,rat Franciszek), Tadeusz Drzewiecki (Swięty Mikołaj), Andrzej Lajborek (Księżyc), Wiesław Komasa (Wariat Salomon), Bolesław Idziak (Żołnierz bez- nogi), Zbigniew Grochal (Sąsiad), Hanna Krupianka (Sąsiadka), Sława Kwaśniewska (Śmierć), Wojciech Standełło (Dr Betlejem), Jacek Różański (Dr Cardano ), Lech Łotocki (Dr Champier); D a w n o Z m ar 1 i: Rajmund J akubowicz (Czarny Huzar), Barbara Drołgorób (Mniszka), Edmund Pietryk (Kolejarz); Tadeusz Drzewiecki (Dr Papua), Wanda Ostrowska (Pani Profesor); P i elę g - n i ark i: Żywiła Pietrzak (Venus), Maria Robaszkiewicz (Olga), Bożena J aniszewska (Teresa); Eleonora Stachecka-J ankowska (Matka dziecka-malpy), Paweł Hadyński (N osferatu pożerający dzieci), Janusz Michałowski (Wariat wieszczący koniec Europy), Michał Grudziński (Dziecko-małpa), Czesław Ciszewski (Hrabia z trupem narzeczonej); B a 1 e t : Teresa Chodziak- Kinbacher (Tania I), Juta Majewska-Stańczak (Tania II), Eleonora Stachecka-J ankowska (Tania III), Eugenia Skotarczak-Ciosańska (Tania IV); A n i m a t o r z y : Krzysztof Deszczyński, Zbigniew Grochal, Bolesław Idziak, Rajmund J akubowicz, Hanna Kulina, Andrzej Marciniak i Aleksander Trąbczyński.
W wieku czterdziestu pięciu lat zmarła Maria Rzymska, dyrektor X Liceum Ogólnokształcącego im. Przemysława IIi III Liceum Ogólnokształcącego dla Pracuj ących (od dnia l września 1981 r.).
6.3. W siedzibie Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej odbyło się spotkanie lektorów Komitetu Wojewódzkiego z członkami Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej - Stanisławem Kałkusem i Tadeuszem Pisarskim oraz posłem na Sejm - Jerzym Lutomskim. Spotkanie prowadził sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Maciej Olejniczak. Członkowie Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, radni Wojewódzkiej Rady Narodowej spotkali się w siedzibie Komitetu Wojewódzkiego w celu omówienia spraw organizacyjnych oraz spraw związanych z najbliższą sesją Wojewódzkiej Rady Narodowej. Ryszard Witkowski, przewodniczący Komisji Rozwoju Gospodarczego Wojewódzkiej Rady Narodowej, przedstawił główne założenia planu i budżetu na rok bieżący. Około stu aktywistek Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego z województwa poznańskiego spotkało się z członkami Prezydium Wojewódzkiego Komitetu Stronnictwa. Przybyli również wicewoj ewoda Zofia Dąbrowska oraz poseł na Sejm Walenty Kołodziejczyk. Spotkanie prowadził prezes Wojewódzkiego Komitetu Tadeusz Zając.
W Pałacu Kultury otwarto wystawę prac uczestników pracowni rękodzieła artystycznego (makramy, hafty, wycinanki) . Wolna sobota. Zgodnie z ustaleniami Wojewódzkiego Zespołu do spraw Handlu i Reglamentacji - tytułem eksperymentu - otwarte były sklepy z artykułami przemysłowymi. Dzień wolny dla personelu przewidziano na poniedziałek. W Osiedlowym Klubie "Kopernik" przy ul. Galileusza otwarto wystawę
« Kronika m. Poznania 1/ł3obrazów Ireny Rosińskiej pt. Kwiaty dla Ewy 82. 8.3. Święto Kobiet. W Pałacu Kultury odbył się koncert Zespołu Pieśni i Tańca "Wielkopolska" pt. Pałacowy bukiet dla Ewy. Kobiety z województwa poznańskiego, reprezentujące różne środowiska i różne zawody, spotkały się z okazji Święta Kobiet w Urzędzie Wojewódzkim.
Obecni byli przedstawiciele władz administracyjnych i politycznych Poznańskiego. Spotkanie prowadził wiceprzewodniczący Wojewódzkiego Komitetu Frontu Jedności Narodu Edmund Rejek.
Przemawiała przewodnicząca Wojewódzkiej Rady Kobiet Maria Roszczakowa. Sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Jan Mielcarek złożył kobietom życzenia pomyślności. Orkiestra Kameralna Polskiego Radia i Telewizji pod dyrekcją Agnieszki Duczmal powróciła z podróży artystycznej do Belgii, Holandii i Luksemburga. Pięcioma koncertami dyrygował Henryk Szeryng.
9.3. O godz. 21.00 na stacji kolejowej Górczyn zapalił się wagon I klasy pociągu osobowego relacji Poznań - Rzepin. Dzięki sprawnemu działaniu dyżurnego ruchu, błyskawicznie zaalarmowano straż pożarną, której pięć jednostek o godz. 21.08 przybyło na miejsce. Po kilkunastu minutach pożar zlikwidowano, ofiar w ludziach nie było, pasażerowie zdążyli przenieść się w bezpieczne miejsce pociągu. Spaleniu uległy trzy przedziały. Pociąg odjechał w dalszą drogę z blisko stuminutowym opóźnieniem. 10.3. Odbyło się wspólne posiedzenie Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej l Wojewódzkiego Zespołu Poselskiego, którego tematem była ocena stanu bezpieczeństwa, ładu i porządku publicznego z uwzględnieniem sytuacji wynikającej z Dekretu o stanie wojennym oraz ocena wyników postępowania przyspieszonego przed kolegiami do spraw wykroczeń. W posiedzeniu wzięli także udział komisarz-pełnomocnik Komitetu Obrony Kraju na województwo poznańskie, gen. bryg.-pilot Michał Polech, wojewoda poznański Marian Król, przedstawiciele prokuratury, Najwyższej Izby Kontroli, sądów i Milicji Obywatelskiej.
Zapadła decyzja o otwarciu Warty dla żeglugi. Na szlak nie wyruszyły jednak jeszcze barki z portu Żeglugi Bydgoskiej na Garbarach.
Klub Kultury Pamiętnikarskiej, zorganizowany w listopadzie ubiegłego roku z inicjatywy Wielkopolskiego Towarzystwa Kulturalnego, zebrał się na 
Wydarzenia w Poznaniu (10-14.3.)
swym drugim posiedzeniu, rozpoczynając cykl spotkań "Mój pamiętnik moje życie". W sali Urzędu Wojewódzkiego odbyło się plenum Zarządu Wojewódzkiego Związku Socjalistycznej Młodzieży Polskiej, poświęcone rolnictwu. U dział w nim wzięli przedstawiciele Zarządu Głównego Związku oraz władz administracyjnych i politycznych Poznańskiego, m. in. sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Zbigniew Gabryel.
W Politechnice Poznańskiej odbyło się spotkanie grupy pracowników naukowych zasłużonych dla rozwoju nauk technicznych, regionu i macierzystej uczelni. Kilkudziesięciu osobom wręczono odznaczenia państwowe, medale i odznaczenia regionalne. Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski udekorowany został prof. dr hab. inż. Czesław Królikowski, Krzyżem Oficerskim - prof. dr hab. inż. Kazimierz Wrześniewski, a Krzyżami Kawalerskimi - prof. dr inż. Zdzisław Kachlickł i prof. dr hab. inż. Zofia Sobczyńska- Kończak. Tytuły honorowe "Zasłużony Nauczyciel PRL" przyznano prof. dr. hab. inż. Wiesławowi l ankowiakowi oraz prof. dr inż. Zdzisławowi Martiniemu. Wręczono także złote, srebrne i brązowe Krzyże Zasługi, Medale Komisji Edukacji Narodowej, Odznaki Honorowe Miasta Poznania i "Za zasługi w rozwoju województwa poznańskiego". Obecni byli przedstawiciele władz wojewódzkich i miejskich, m. in. wicewojewoda poznański Romuald Zysnarski. W Izbie Rzemieślniczej rozpoczęła się rzemieślnicza giełda. W miejsce rozwiązanego Zaplecza Technicznego Gospodarki Komunalnej powstało Zrzeszenie Przedsiębiorstw Komunalnych z siedzibą przy pi. Wolności 4. W salonie wystawowym "Arsenał" otwarto dwie wystawy malarskie: obrazów z lat 1950 - 1980, głównie portretów i scen rodzajowych pędzla Stanisława Frenkiela, mieszkającego stale w Londynie. Obrazy i rysunki powstałe w latach 1979 - 1982 zaprezentował także absolwent poznańskiej uczelni plastycznej (obecnie mieszkaniec Warszawy) Andrzej Fogtt.
11.3. Przebywała w Poznaniu grupa posłów-członków Sejmowej Komisji Handlu Wewnętrznego, Drobnej Wytwórczości i Usług. Spotkała się z przedstawicielami władz wojewódzkich oraz dyrekcji organizacji handlowych.
Tematem sesji Wszechnicy Partyjnej przy Komitecie Wojewódzkim Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej była przyszłość ruchu związkowego. Wprowadzenia do dyskusji dokonał minister do spraw związków zawodowych Stanisław Ciosek.
12.3. W Zespole Szkół Rolniczych przy ul.
Golęcińskiej rozpoczęły się finały wojewódzkie Olimpiady Wiedzy Rolniczej. W Osiedlowym Diomu Kul tury "Pod Lipami" otwarto wystawę prac z międzynarodowego pleneru "Zielone Zagłębie 1 1l r." pt. Pejzaż polski.
W auli Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza odbył się koncert symfoniczny orkiestry Filharmonii Poznańskiej pod dyrekcją Zdzisława Szostaka. Solistką była pianistka Anna M. Stańczyk. 13.3. Finał Olimpiady Wiedzy Rolniczej. Laureatami zostali rolnicy: Zbigniew Antkowiak, l erzy Napierała i Anna Witkowska. W Pałacu Kultury rozpoczęły się międzywojewódzkie eliminacje do Vi Ogólnopolskiego Konkursu Piosenki Młodzieżowej. W hall widowiskowo-sportowej "Arena" odbyła się giełda sprzętu wędkarskiego. .S. Zakończenie międzywojewódzkich eliminacji do VI Ogólnopolskiego Konkursu Piosenki Młodzieżowej. lury, pod -v przewodnictwem kompozytora l aro sława Kukuiskiego, zakwalifikowało do finału cztery zespoły: "After Blues" (Szczecin), "Gong" (Bogatynia), "Kant" (lelenia Góra) i "Loraz" (Gorzów) oraz solistkę Ewę Wilczyńską (Zielona Góra).

-*£»-»,l ubileusz siedemdziesięciolecia urodzin obchodził artysta-grafik Marian Romała, laureat III Nagrody w Konkursie na 
grafikę o Poznaniu (1937), współpracownik "Kroniki Miasta Poznania", autor okładek w roczniku 1946, współpracownik Zaikładów Graficznych im. Marcina Kasprzaka, Wydawnictwa Sw. Wojciecha, Państwowego Wydawnictwa Rolniczo- Leśnego, kierownik artystyczny Spółdzielni Artystów Plastyków "Forma" w latach 1950 - 1953, kierownik Pracowni Sztuk Plastycznych w latach 1953 -1955. W latach okupacji hitlerowskiej ilustrował nielegalnie wydany elementarz dla dzieci polskich; po wyzwoleniu kraju - autor szaty graficznej wielu czasopism oraz książeczek dla dzieci, w tym pierwszego w Poznaniu elementarza. Jest autorem wspomnienia z pierwszych dni wyzwolonego Poznania pt. Życie, gruzy i elementarze, opublikowanego w tomie Trud pierwsrych dni. Poznań 1945. W Sali Białej Urzędu Miejskiego odbył się recital chopinowski pianistki Amny M. Stańczyk. Wiersze recytował Leszek Dąbrowski.
Oddanie do użytku pacjentów Szpitala Rehabilitacyjnego w Kiekrzu (b. Ośrodek Szkoleniowy Urzędu Wojewódzkiego), należącego do Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego. W Pałacu Kultury odbyły się eliminacje miejskie do XXI Ogólnopolskiego Konkursu Piosenki Radzieckiej. Do eliminacji wojewódzkich Ogólnopolskiego Konkursu Piosenki Radzieckiej zakwalifikowali się: Piotr Adamczewski, Roma Jakubczak, Marek Frąckowiak, Zdzisław Jankowski, Paweł Lisiecki, Elżbieta Wróbel i Małgorzata Zgud oraz duety: Halina Bednarz-Marek Frąckowiak i Halina Bednarz-Zbigniew Flis.
W Zakładach Sprzętu Oświetleniowego "Polan" rozpoczęła się czterodniowa giełda materiałów zbędnych i detali pozostałych po produkcji lamp rożnych typów. W sklepie "Otexu" nr 1(18 przy ul.
Szkolnej 13 rozpoczęto skup i sprzedaż używanego obuwia dziecięcego. W punktach skupu makulatury rozpoczęto sprzedaż premiowaną. Za kilogram makulatury lub szmat otrzymuje się talon wartości nominalnej 40 zł uprawniający do nabycia w wyznaczonych placówkach handlowych deficytowych towarów. W Domu Kultury Związku Socjalistycznej Młodzieży Polskiej na Osiedlu Piastowskim 63 zainaugurowany został cykl spotkań pod hasłem "Muzyka od A do Z".

Decyzją wojewody poznańskiego rozwiązany został Zakład Inwestycji Komunalnych. W gmachu Sądu Wojewódzkiego odbyło się zebranie działaczy społecznych i politycznych, podczas którego zawiązano Obywatelski Komitet na rzecz Porozumienia. 17.3. Wojewoda poznański Marian Król spotkał się z zespołem redakcyjnym "Expressu Poznańskiego". Gazety codzienne opublikowały list grupy dziennikarzy poznańskich skierowany do premiera rządu polskiego gen. Wojciecha Jaruzelskiego, w którym postulują utworzenie odrodzonego Stowarzyszenia Dziennikarzy jako organizacji zawodowej, twórczej i samorządnej. List podpisali: Janusz Bekas, Marian Flejsierowicz, Zdzisław Kandziora, Jolanta Lenartowicz, Wiesław Łuczak i Zygmunt Rola z "Głosu Wielkopolskiego", Jan Załubski z "Expressu Poznańskiego", Roman Czamański i Leonard Wąchaiski z "Gazety Poznańskiej", Marian Paluchowski z Polskiego Radia, Zdzisław Janus i Edward Wójcik z "Wiraży".
18.3. W gmachu Urzędu Wojewódzkiego odbyło się spotkanie wojewody poznańskiego Mariana Króla z praedstawicielami działającej przy Wojewódzkim Komitecie Frontu Jedności Narodu Wojewódzkiej Komisji Współdziałania Społecznych Organizacji Inwalidów i Osób Niepełnosprawnych.

W Komitecie Wojewódzkim Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej odbyła się sesja Wszechnicy Partyjnej poświęcona walkom bratobójczym w Polsce w latach 1944 -1948. Wprowadzenie do dyskusji wygłosił prof. dr Tadeusz Wali chnowski. 19.3. Decyzją Wojewódzkiego Komitetu Obrony zniesione zostały ograniczenia wprowadzone w stosunku do studentów po dniu 13 lutego. Młodzież akademicka może przebywać w miejscach publicznych na -zasadach ogólnych, czyli do godz. 23.00. Natomiast uczniowie szkół podstawowych nadal zobowiązani są powracać do domów przed godz. 20.00.
W hali widowiskowo-sportowej "Arena" odbyła się uroczystość absolutoryjna studentów studiów dziennych Akademii Rolniczej. Trzydziestu czterech wyróżniających się w pracy społecznej i nauce studentów otrzymało listy gratulacyjne rektora. Uroczystość zakończyło złożenie przyrzeczenia W części artystycznej wystąpił Zespół Taaaczny Akademii Rolniczej.

Wydarzenia w Poznaniu (19-22.3.)
W Pałacu Kultury otwarto wystawą plakatów o teatrze, filmie i sztuce plastycznej ze zbiorów Ośrodka Kultury i Informacji Niemieckiej Republiki Demokratycznej w Warszawie. Założono Społeczny Komitet Odbudowy Palmiarni. N a czele stanął Włodzimierz Zalewski. Po remoncie, przeprowadzonym przez brygadę torową Wojewódzkiego Przedsiębiorstwa Komunikacyjnego, oddano do użytku odcinek linii tramwajowej nr 10 i 16 (od ul. Kmiecej do ul. NaraTnowickiej) .
W auli Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza odbył się koncert symfoniczny orkiestry Filharmonii Poznańskiej pod dyrekcją Renarda Czajkowskiego. Solistą był skrzypek Piotr Milewski.
Zespół Pieśni i Tańca "Wielkopolska", pod kierownictwem Romana Matysiaka, udał się w podróż artystyczną do Holandii i Republiki Federalnej Niemiec. 20.3. W sali sesyjnej Urzędu Wojewódzkiego aktyw spółdzielczy z województwa poznańskiego spotkał się z ministrem rolnictwa i gospodarki żywnościowej Jerzym Wojteckim. Przybyli ponadto prezes Zarządu Centralnego Związku Rolniczych Spółdzielni Produkcyjnych Franciszek Tekliński, przedstawiciele władz wojewódzkich, z wojewodą poznańskim Marianem Królem, sekretarzem Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Zbigniewem Gabryelem, prezesem Wojewódzkiego Komitetu Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego Tadeuszem Zającem.
W salonie Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania otwarto wystawę pokonkursowych prac uczniowskich.
W wieku siedemdziesięciu sześciu lat zmarł dr med. Kazimierz Spława- N eyman, organizator służby zdrowia w Poznaniu i Wielkopolsce w 1945 r. Od dnia l lutego do 20 marca 1945 r. pełnomocnik ministra pracy, opieki społecznej i zdrowia do organizacji służby zdrowia w województwie poznańskim. Od dnia 20 marca 1945 r. nadzwyczajny komisarz do walki z epidemiami na województwo poznańskie. W latach 1%1 -1971 ordynator oddziału chorób zakaźnych Szpitala Miejskiego im. Józefa Strusia. Założyciel i członek honorowy Polskiego Towarzystwa Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych, przewodniczący oddziału poznańskiego i prezes Zarządu Głównego, udekorowany Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Autor wspomnień pt. Zalążki służby zdrowia w tomie Trud pierwszych dni. Poznań 1945. 21.3. W Domu Kolejarza przy ul. Marchlewskiego odbyła się giełda rzeczy używanych. Handlowano dosłownie wszystkim, a dziecięce wózki były najbardziej poszukiwane. W Pałacu Kultury odbyły się zawody w układaniu kostki Rubika. Wojciech N owak, siedemnastoletni uczeń VIII Liceum Ogólnokształcącego im. Adama Mickiewicza, dokonał tego w rekordowym czasie pięćdziesięciu trzech sekund. Dobre wyniki uzyskali również jego rówieśnicy: Wojciech Pielucha, Roman Stefaniak, Przemysław Choeieszyński oraz Krzysztof W ojtaszek. W Pałacu Kultury odbyły się eliminacje wojewódzkie do XXI Konkursu Piosenki Radzieckiej. Jury, pod przewodnictwem Benona Hardego, wybrało do eliminacji w Inowrocławiu Elżbietę Wróbel, Małgorzatę Zgud oraz duet wokalny Halina Bednarz i Marek Frąckowiak.
22.3. W Poznaniu przebywała grupa postów z Sejmowej Komisji Handlu, Drobnej Wytwórczości i Usług pod przewodnictwem Jerzego J óźwiaka oraz reprezentanci Ministerstwa Handlu Wewnętrznego i Usług, z wiceministrem Zbigniewem Łakomcem, a także Urzędu Cen. W Urzędzie Wojewódzkim odbyło sięspotkanie z udziałem przedstawicieli władz wojewódzkich. Odbyło się posiedzenie wyjazdowe. W Domu Kultury Związku Socjalistycznej Młodzieży Polskiej na Ratajach odbyła się uroczystość przyjęcia w szeregi organizacji stu pięćdziesięciu nowych członków. Obecni byli m. in. sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Maciej Olejniczak, członek Prezydium Zarządu Głównego Grzegorz Grabski i przewodniczący Zarządu Wojewódzkiego Zefiryn Grabski.
W Pałacu Kultury odbył się koncert w wykonaniu Chóru Męskiego "Arion" pod dyrekcją Leszka Bajona, którym zapoczątkowano obchody jubileuszu siedemdziesięciolecia działalności Chóru. 23.3. W siedzibie Wojewódzkiego Komitetu Stronnictwa Demokratycznego odbyło się wyjazdowe posiedzenie Prezydium Centralnego Komitetu Stronnictwa. W obradach Prezydium, którym przewodniczył Edward Kowalczyk, udział wzięli: komisarz-pełnomocnik Komitetu Obrony Kraju na województwo poznańskie gen. bryg.-pilot Michał Polech, sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Bronisław Stęplowski, prezes Wojewódzkiego Komitetu Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego Tadeusz Zając, wicewojewoda Romuald Zysnarski, przewodniczący Sejmowej Komisji Handlu Wewnętrznego i Usług Jerzy Jóźwiak, wiceminister handlu wewnętrznego i usług Marcin N urowski.
W Sali Odrodzenia Ratusza Poznańskiego nadano imiona trzydziestu jeden dzieciom, które przyszły na świat w dniu 23 lutego 1982 r. Rodzicom wręczono pamiątkowe dokumenty oraz ufundowane przez Państwowy Zakład Ubezpieczeń polisy ubezpieczeniowe z trzymiesięcznym wkładem. Uroczystość uświetnił występ zespołu instrumentalnego pod dyrekcją Antoniego Grefa. Oddanie do użytku nowego budynku szpitalnego Instytutu Pediatrii Akademii Medycznej na dziewięćdziesiąt łóżek przy ul. Szpitalnej. W placówce handlowej "inter-Fragrances" przy ul. Staszica 23, przedstawiciele Zarządu Miejskiego Polskiego Komitetu Pomocy Społecznej, prezes dr Witold J eske i sekretarz Aleksandra Kowalak, odebrali z rąk dyrektora handlowego Grzegorza Ciesielskiego dar .w postaci l(m butelek szamponu do włosów. N a terenach Międzynarodowych Targów Poznańskich rozpoczęła się Giełda
Krajowa "Wiosna-82". W godzinach rannych z ekspozycją zapoznał się przewodniczący Komitetu Gospodarczego Rady Ministrów, wicepremier Janusz Obodowski. Pawilony targowe zwiedzili także członkowie Sejmowej Komisji Handlu, Drobnej Wytwórczości i U sług.
W Sali Białej Urzędu Miejskiego odbył się recital fortepianowy z cyklu Żywe wydanie dziel Karola SzYmanowskiego. Grał Jerzy Godziszewski. Z podróży artystycznej do Republiki Federalnej Niemiec i Szwajcarii powrócił Poznański Teatr Lalki i Aktora, pod kierownictwem Antoniego Kończala. Dano czternaście przedstawień Tygryska Hanny Januszewskiej i dziewięć Don Kichata w niemieckiej wersji językowej dla 6500 widzów 24.3. W Pałacu Kultury odbyło się plenarne posiedzenie Zarządu Wojewódzkiego Ligi Kobiet, w którym uczestniczył m. in. sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Bronisław Stęplowski. W piekarni przy ul. Obodrzyekiej rozpoczęto próby technologiczno- techniczne austriackiej linii produkcji bułek (Multimat) .
W siedzibie Zakładu Doskonalenia Zawodowego odbyło się zebranie Rady z udziałem prezydenta Poznania Stanisława Piotrowicza. Na wakujące stanowisko prezesa Zarządu wybrano jednomyślnie Ireneusza Sobczaka. W salonie Poznańskiego Towarzystwa Fotograficznego otwarto wystawę fotografików poznańskich pn. Stara gwardialis
Polski Teatr Tańca - Balet Poznański, pod kierownictwem Konrada Drzewieckiego, udał się w podróż artystyczną na Węgry. 25.3. Plenarne posiedzenie Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej otworzył I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Edward Skrzypczak. Obecni byli kierownik Wydziału N auki i Oświaty Komitetu Centralnego Eugeniusz Duraczyński i komisarz-pełnomocnik Komitetu Obrony Kraju na województwo poznańskie gen. bryg.-pi
Wydarzenia w Poznaniu (25 - 30.3.)
lot Michał Polech. Przewodnictwo obrad przejął sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Jan Mielcarek, który jednocześnie wygłosił wprowadzenie do dyskusji. Plenum przyjęło uchwałę określającą zadania dla instancji i organizacji partyjnych. 26.3. W Poznaniu spotkali się ministrowie kultury i sztuki Polski Józef Tejchma oraz Niemieckiej Republiki Demokratycznej Hans J. Hoffmann. Na spotkaniu omówiono podstawowe problemy współpracy i wymiany kulturalnej. Hans J. Hoffmann, w towarzystwie Józefa Tejchmy, zwiedził w Pałacu Kultury wystawę plakatu oraz książek autorów z Niemieckiej Republiki Demokratycznej wydanych przez Wydawnictwo Poznańskie. W pałacu Działyńskich odbyło się posiedzenie Wojewódzkiego Komitetu Obchodów Międzynarodowego Roku Inwalidów i Ludzi Niepełnosprawnych. Przewodniczył prof. dr Wiktor Dega Rozpoczęło działalność Zrzeszenie Producentów Sprzętu Transportu Wewnętrznego, Przeładunkowego i Magazynowego, z siedzibą przy ul. Eśtkowskiego. 27.3 Międzynarodowy Dzień Teatru. W Pałacu Kultury odbyła się Dziecięca Biesiada Teatralna. W sali 104 Pałacu Kultury rozegrana została "Żywa krzyżówka" . W auli Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza odbył się 188 Koncert Poznański. Orkiestrą symfoniczną Filharmonii Poznańskiej dyrygowali: Bogdan Olędzki i Jerzy Kurczewski. Solistami oyli: rumuński pianista Dan Atanasiu i baryton Wojciech Krolopp. Przy ul. Głogowskiej Okręgowe Przedsiębiorstwo Hodowli i Nasiennictwa Ogrodniczego zorganizowało kiermasz drzewek i krzewów. Brygady remontowe Wojewódzkiego Przedsiębiorstwa Komunikacyjnego rozpoczęły remont toru tramwajowego wzdłuż ul. Głogowskiej od Parku Kasprzaka do ul. Emilii Sczanieckiej. Tramwaje linii 10 i 5 zmieniły trasy.
28.3. w Parku Solackim ponad trzysta pięćdziesiąt kobiet porządkowało w czynie społecznym drogi i alejki spacerowe.
Chór Politechniki Poznańskiej i zespół instrumentalny studentów Akademii Muzycznej pod dyrekcją Janusza Dzięcioła wykonał w Katedrze Poznańskiej Requiem Luigi Boccheriniego.
29.3. Odbyło się spotkanie przedstawicieli makroregionu środkowo-zachodniego,
tzn. województw: bydgoskiego, kaliskiego, konińskiego, pilskiego, poznańskiego, toruńskiego i wrocławskiego. Spotkanie prowadził zastępca przewodniczącego Komisji Planowania przy Radzie Ministrów Ludwik Ochocki.
Komisarz-pełnomocnik Komitetu Obrony Kraju na województwo poznańskie gen. bryg.-pilot Michał Polech spotkał się z przedstawicielami Zarządu Wojewódzkiego Związku Bojowników o Wolność i Demokrację. Przedyskutowano program działania organizacji w dziedzinie popularyzacji tematyki kombatanckiej oraz współpracy z młodzieżą wszystkich typów szkół. 30.3. Obrady XXI Sesji Miejskiej Rady N arodowej, na której uchwalono budżet Poznania na rok 1982 oraz rozpatrywano Raport o aktualnej sytuacji społeczno-gospodarczej Poznania. Z udziałem czterdziestu uczniów szkół średnich z całego kraju odbył się finał Olimpiady Języka Angielskiego.
Po remoncie kapitalnym wznowiono seanse filmowe w kinie "Gong".
W wieku sześćdziesięciu lat zmarł architekt, mgr inż Mieczysław Pągowski, zasłużony wykładowca przedmiotów zawodowych w Technikum Budowlanym w latach 196) - 1979. W wieku osiemdziesięciu ośmiu lat zmarł Stanisław Smoczyk, organizator bankowości w Poznaniu od 1921 r., prezes Zarządu Zrzeszenia Pracowników Bankowości, założyciel Spółdzielni Mieszkaniowo- Budowlanej Pracowników Banku Polskiego, która swoje domki zbudowała przy ul. Xawerego Lubeckiego. Wznawiał działalność banków w 
Poznaniu w marcu 1945 r. U dekorowany Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.
· Mm fi u
W wieku siedemdziesięciu trzech lat zmarł Walenty Sztuder, działacz Miejskiego Zarządu Kółek i Organizacji Rolniczych, pierwszy redaktor gazety fabrycznej "Echo HCP" - Zakładów Przemysłu Metalowego "H. Cegielski".
*& Y
Reprezentanci aktywu Obywatelskich Komitetów Odrodzenia N arodowego z województwa poznańskiego spotkali się w Klubie Oficerskim Wojsk Lotniczych f członkiem Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego gen. dyw.-pilotem Tadeuszem Krepskim oraz przedstawicielami władz administracyjnych, Polskiej Zjed
noczonej Partii Robotniczej i stronnictw politycznych. Obrady plenarne Komitetu Dzielnicowego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Grunwald. Przewodniczył I sekretarz Komitetu Dzielnicowego Kazimierz Jasiński. Obecny był sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Maciej Olejniczak. Obrady poświęcone były służbie zdrowia. W Domu Technika odbyło się spotkanie sekretarza Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Bronisława Stęplowskiego z członkami Prezydium Oddziału Wojewódzkiego Naczelnej Organizacji Technicznej. W Urzędzie Wojewódzkim odbyło się plenarne posiedzenie Zarządu Wojewódzkiego Związku Bojowników o Wolność i Demokrację, z udziałem sekretarza Zarządu Głównego Józefa Szkuty. Omówiono wyniki dotychczasowej działalności socjalno-bytowej Związku. Z podróży artystycznej do Holandii i Republiki Federalnej Niemiec powrócił Zespół Pieśni i Tańca "Wielkopolska", pod kierownictwem Romana Matysiaka. Z podróży artystycznej na Węgry powrócił Polski Teatr Tańca - Balet Poznański, pod kierownictwem Konrada Drzewieckiego. U czestniczył w przeglądzie współczesnej choreografii "Interbalett 82". W Zakładach Przemysłu Metalowego "H. Cegielski" odbyło się spotkanie z członkiem Biura Politycznego Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Albinem Siwakiem, w spotkaniu uczestniczyli także sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Maciej Olejniczak i przewodniczący Wojewódzkiej Komisji Kontroli Partyjnej Henryk Stach. Dorobek dyskusji w zakładowej organizacji partyjnej nad projektem Deklaracji Ideowej przedstawił I sekretarz Komitetu Zakładowego Andrzej Komosiński.
W Komitecie Wojewódzkim Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej odbyło się spotkanie weteranów ruchu robotniczego z sekretarzem Komitetu Wojewódzkiego Maciejem Olejniczakiem. Powołano Wojewódzki Zarząd Budownictwa, podległy wojewodzie poznańskiemu, z siedzibą przy ul. Ogrodowe 1 12. Ma on nadzorować i koordynować roz wój budownictwa mieszkaniowego na obszarze województwa. W Urzędzie Miejskim odbyło się posiedzenie Wojewódzkiej Rady Przyjaciół Harcerstwa. Po omówieniu spraw organizacyjnych poznańskiej Chorągwi, 
Wydarzenia w Poznaniu ( 1. 4.)
wybrano Prezydium Rady. Nowym przewodniczącym został prezydent Poznania Stanisław Piotrowicz.
W miejsce Zjednoczenia Budownictwa Rolniczego powstało Wielkopolskie Zrzeszenie Przedsiębiorstw Budownictwa Rolniczego, z siedzibą przy ul. Kochanowskiego 7. Powstało Regionalne Przedsiębiorstwo Handlu Opałem (dla Kalisza, Konina, Leszna, Poznania i Piły), podległe Ministerstwu Handlu Wewnętrznego i U sług.
Powstało Biuro Projektów i Realizacji Inwestycji Spółdzielnia Pracy "Budoprojekt", z siedzibą przy ul. Skrytej 8. W salonie parterowym Pałacu Kultury otwarto wystawę prac uczestników Młodzieżowego Domu Kultury z ul. Bema. Inauguracja Miesiąca Pamięci N arodowej. Muzeum Historii Ruchu Robotniczego udostępniło w siedzibie Zarządu Wojewódzkiego Związku Bojowników o Wolność i Demokrację przy ul. Stalingradzkiej wystawę medali o treści martyrologicznej. Klub Miłośników Teatru Pałacu Kultury zorganizował spotkanie z nowo zaangażowanymi w sezonie 1981/1982 aktorami Teatru Polskiego. Uczestniczyli: Jolanta Jordan, Maria May-iRatajczak, Anna Musiałówna, Jacek Chmielnik, J anusz Łagodziński, Wojciech Pastuszko, Jan Peszek, Bogdan Słomiński, scenograf Jacek Ukleja oraz dyrektor Mikołaj Grabowski. W wieku siedemdziesięciu dziewięciu lat zmarł tragicznie nestor jubilerów poznańskich, mistrz złotnictwa i rzemiosła artystycznego Henryk Kruk, honoro
wy prezes byłego Zrzeszenia Prywatnego Handlu i Usług, udekorowany Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.
Dowcipy prima «prilisowe poznańskiej prasy. "Poznańscy lekarze oniemieli. N oworodek z zębami. Dla tej wiadomości nieco nawet opóźniliśmy druk tego numeru »Głosu«, gdyż taka wieść niezmiernie rzadko trafia na łamy gazet, nie tylko polskich lecz i w świecie. Zatem warto i trzeba było poczekać na szczegóły. Otóż minionej nocy, krótko po godzinie drugiej, w Klinice Położnictwa przy ul. Polnej zarejestrowano urodziny kolejnego poznaniaka. Początkowo nic nie zapowiadało rewelacji, jednak lekarze oniemieli dopiero, gdy chłopiec zaczął płakać i otworzył buzię. Okazało się, że ma wszystkie zęby! Dziecko natychmiast poddano specjalnym badaniom i ekspertyzom; dokonano różnych prześwietleń i analiz. Nie wykazały one nic szczególnego i mały Piotruś (jego matka prosiła o nie ujawnianie nazwiska, podając jedynie, że jest pracowniczką Laboratorium Zapachowego i Aplikacyjnego Fabryki Syntetyków Zapachowych Pollena-Aroma przy ul Niedziałkowskiego) zostanie dzisiaj ulokowany na oddziale noworodków. Do sprawy tej powrócimy w jutrzej szym Głosie". (" Głos Wielkopolski") . "Dwa dęby z Rogalina zasadzi się w Poznaniu". "Władze Poznania - czytamy
Pod zdjęciem Romualda Królaka w "Głosie Wielkopolskim" czytamy: "Poznańska »dwój ka« nie po raz pierwszy przetransportuje olbrzymie drzewo, bo w ubiegłym tygodniu wywiozła (na zdjęciu) potężny grab, który wycięto - gdyż chorował - z Wielkopolskiego Parku Narodowego" 
w informacji - uzyskały zgodę stosownych urzędów centralnych i instytucji przyrodniczych na przetransportowanie do miasta dwóch dębów z Rogalina. Zabytkowych ich okazów rośnie wiele w tamtejszym parku i zabranie dwóch w niczym ponoć nie zaszkodzi drzewostanowi ani nie zeszpeci otoczenia pięknego pałacu. W Poznaniu zaś owe dęby mają być posadzone w parku naprzeciw opery i stać się dodatkową jego atrakcją. Od dzisiaj właśnie rogalińskie dęby wiezione będą na olbrzymiej platformie samochodowej »Nicolas« poznańskiego Oddziału II Towarowo-Spedycyjnego PKS, który specjalizuje się w transportowaniu ładunków szczególnie ciężkich i ponadwymiarowych. Jest to zadanie niezmiernie skomplikowane (bo droga do Poznania jest wąska) i potrwa może nawet trzy dni. Jutro przekażemy relację z pierwszego dnia niezwykłego przewdzu". ("Głos Wielkopolski"). "Express Poznański" przyniósł "rewelację", iż Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne zainstalowało na przystankach tramwajowych wieszaki do okryć. Trafiła także kosa na kamień. W poprzek ul. Marcelińskiej, służącej zwykle za parking dla samochodów dziennikarskich - jakiś dowcipniś przewiesił na sznurku groźne ostrzeżenie: "Uwaga! Remont dachu! "Tablicę uszanowanoczytamy w »Expressie « zgodnie z dobrymi obyczajami" Dopiero fotoreporter "Expressu Poznańskiego" okazał się niedowiarkiem i na odwrocie tablicy znalazł: 1. IV. 82 ha, ha, ha! Informacja potrzebna, lecz nie budząca zaufania. "Express Poznański" przewidująco opatrzył ją nagłówkiem "To nie jest prima aprilis". "Dziś od samego rana rozpoczął się w sklepach wielki ruch: placówki detaliczne rozpoczęły sprzedaż oleju bez kartek! Jak zaobserwowaliśmy - pierwszym minutom sprzedaży towarzyszyło zaskoczenie i niepewność, ponieważ wiele osób z początku podejrzewało, że jest to. dowcip prima aprilisowy! Nie był to jednak żaden prima aprilis; decyzja w tej sprawie została podana do publicznej wiadomości w ostatnim dzienniku telewizyjnym i powtórzona przez prasę, a następnie potwierdzona przez handlową zwierzchność w Poznaniu. Oby więcej takich niespodzianek". 2.4. Wojewoda poznański Marian Król, na spotkaniu z dyrekcją nowo powołanego Zarządu Budownictwa, wręczył nominację na stanowisko dyrektora naczelnego Alojzemu Łuczakowi, dotychczaso
wemu dyrektorowi naczelnemu Poznańskiego Zjednoczenia Budownictwa (w likwidacji) . Muzeum Fortu VII udostępniło w Domu Kultury Kolejarza przy ul. Marchlewskiego wystawę pt. Fort VU - miejscem kaźni ludności Wielkopolski w latach 1939 - 1944. W auli Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza odbył się koncert Chóru Akademickiego U niwersytetu im. Adama Mickiewicza i orkiestry symfonicznej Filharmonii Poznańskiej. Koncert prowadzili Renard Czajkowski i Stanisław Kulczyński. Jako soliści "wystąpili Bożena Porzyńska (sopran), Ewa Podleś (alt), Henryk Grychnik (tenor), Jerzy Kulczycki' (bas).

3.4. Jubileusz piętnastolecia Chóru Akademickiego Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza. Przybyli: minister n-juki, szkolnictwa wyższego i techniki prof. dr Benon Miśkiewicz, wicewojewoda Romuald Zysnarski, wiceprezydent Poznania Andrzej Wituski i rektbr U niwersytetu im. Adama Mickiewicza prof. dr Zbigniew Radwański. Chór otrzymał N agrodę Ministra I stopnia (250 000 zł), Odznakę Honorową "Za zasługi w rozwoju województwa poznańskiego" Dyrygent doc. Stanisław Kulczyński otrzymał indywidualną Nagrodę Ministra I stopnia, a dziewięciu zasłużonych chórzystów - odznaki regionalne i nagrody pieniężne. Za gratulacje i wyróżnienia podziękował prezes Zarządu doc. dr Rufin Makarewicz. Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne wznowiło kursowanie autobusu linii pospiesznej "D" od ZOO przy ul. Zwierzynieckiej do ZOO na Malcie. 
Wydarzenia w Poznaniu (4 - 7.4.)
4.4 W Pałacu Kultury odbyły się finały rozgrywek o tytuł mistiza Poznania w kostce Rubika. Został nim Zygfryd Świerkowski.
5.4. Na zebraniu Wojewódzkiego Komitetu Obrony dokonano zmiany na stanowisku komisarza-pełnomocnika Komitetu Obrony Kraju na województwo poznańskie. W miejsce gen. bryg.-pilota Michała Polecha, który powrócił na swoje poprzednie stanowisko zastępcy dowódcy Wojsk Lotniczych, powołano - decyzją Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego - gen. bryg. Piotra Przybyszewskiego.
W salach wystawowych przy sali kinowej Paiacu Kultury otwarto wystawę dziecięcych prac malarskich oraz plakatów propagujących ideę ochrony zdrowia, wyróżnionych na wojewódzkiej wystawie pokonkursowej Narodowy Fundusz Ochrony Zdrowia służy tobie i twoim bliskim. 6.4 Odbyło się posiedzenie plenarne Komitetu Dzielnicowego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Stare Miasto. U czestniczył sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Jan Mielcarek. Obradami kierował I sekretarz Komitetu Dzielnicowego Jerzy Mikosz Odbyło się posiedzenie plenarne Komitetu Dzielnicowego Prlskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Wilda. Przewodniczy! I sekrearz Komitetu Dzielnicowego Eugeniusz Łomiński. Członkowie Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej - radni Wojewódzkiej Rady Narodowej spotkali się w gmachu Komitetu Wojewódzkiego w celu omówienia spraw organizacyjnych. I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Edward Skrzypczak poinformował o sytuacjispołeczno-gospodarczej w województwie oraz o przygotowaniach do święta l Maja. Radny Ryszard Witkowski przedstawił główne założenia planu i budżetu na rok bieżący, a radny Jan Mielcarek omówił sprawy organizacyjne. W wieku siedemdziesięciu lat zmarł prof. dr hab. inż. Politechniki Poznańskiej Tomasz Juliusz Mikiewicz, wybitny specjalista w dziedzinie metalurgii i technologii odlewnictwa, były prodziekan Wydziału Budowy Maszyn, były kierownik Zakładu Odlewnictwa w Instytucie Technologii Budowy Maszyn, udekorowany Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.
7.4. Dzień Pracownika Służby Zdrowia.
W Szpitalu Rehabilitacyjnym Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego w Kiekrzu odbyło się spotkanie przedstawicieli władz miasta z wyróżnionymi pracownikam i służby zdrowia. W obecności komisarza-pełnomocnika Komitetu Obrony Kraju na województwo poznańskie gen.
bryg. Piotra Przybyszewskiego, wojewody poznańskiego Mariana Króla oraz sekretarza Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Jana Mielcarka najbardziej zasłużonym wręczono Odznaki Honorowe Miasta Poznania oraz "Za zasługi w rozwoju województwa poznańskiego". W Zakładach Przemyfłu Metalowego "H. Cegielski" odbyło się posiedzenie plenarne Komitetu Zakładowego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej poświęcone wdrażaniu reformy gospodarczej . Uczestniczył sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Bronisław Stęplowski.
Obrady prowadził i sekretarz Komitetu Zakładowego Andrzej Komosiński. 
W galerii Biura Wystaw Artystycznych w "Arsenale" otwarto wystawę grafiki Jerzego Karo. W salonie Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania otwarto wystawę akwarel Pawła Bonieckiego. W wieku osiemdziesięciu trzech lat zmarł prof. dr hal). Jan Bogumił Sokołowski, wybitny ornitolog polski, organizator i pierwszy dziekan Wydziału Zootechnicznego Wyższej Szkoły Rolniczej w Poznaniu, były kierownik Katedry Zoologii Akademii Rolniczej, były
prodziekan wydziału Leśnego U niwersytetu Poznańskiego, członek wielu towarzystw naukowych krajowych i zagranicznych. Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. 8 i Obrady IX Sesji Wojewódzkiej Rady Narodowej, z udziałem wicepremiera Jerzego Ozdowskiego, I sekretarza Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Edwarda Skrzypczaka, prezesa Wojewódzkiego Komitetu Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego Tadeusza Zająca, przewodniczącego Wojewódzkiego Komitetu Stronnictwa Demokratycznego Alojzego Bryla i wojewody Mariana Króla. U chwalono Plan Społeczno-Gospodarczy i budżet województwa na rok 1982. Rada jednomyślnie pozbawiła mandatów radnych: Stanisława Mytkę, Józefa Ścibi.sza, Bogdana Waligórskiego i Jerzego Zasadę. Drogą głosowania uzupełniono skład Wojewódzkiej Komisji Odznaczeń, której przewodniczącym został Stanisław Krzakiewicz.
. Kierunki polityki kulturalnej i metody jej wdrażania były głównym tematem spotkania kierownika Wydziału Kultury Komitetu Centralnego Polskiej
Zjednoczonej Partii Robotniczej Krzysztofa Kostyrki z aktywem kulturalnym miasta. 9.4. Kierownictwo Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej spotkało się z działaczami spółdzielczości mieszkaniowej. W galerii Biura Wystaw Artystycznych w "Arsenale" otwarto wystawę współczesnego plakatu japońskiego. Polski Teatr Tańca - Balet Poznański, pod kierownictwem Konrada Drzewieckiego, udał się w podróż artystyczną do Włoch. 11,4. W wieku siedemdziesięciu trzech lat zmarł inż. Antoni Pilaczyński, były przewodniczący zarządu oddziału Stowarzyszenia Włókienników Polskich, były komandor Klubu Żeglarskiego "Mewa", udekorowany Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.
13.4. W wieku siedemdziesięciu lat zmarł Władysław Neumann, dyrektor Szkoły Podstawowej Nr 65 im. Obrońców Westerplatte przy ul Staiingradzkiej »2/40 w latach 1958 - 1972, organizator oświaty dla dorosłych. 
Wydarzenia w Poznaniu (14 - 16.4.)
14.4. W Urzędzie Wojewódzkim odbyła się narada zwołana przez Wojewódzki Komitet Frontu Jedności Narodu, w której wzięli udział sołtysi - przewodniczący wiejskich komitetów Frontu Jedności N arodu z pięćdziesięciu siedmiu gmin województwa, przedstawiciele władz partyjnych i administracyjnych, wojska i instytucji obsługujących rolnictwo. W czasie narady lektor Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Michał Iwaszkiewicz przedstawił sytuację polityczno-gospodarczą kraju. Posłanka Hanna Suchecka poinformowała sołtysów o najważniejszych zmianach Kodeksu Cywilnego w sprawie gospodarstw rodzinnych, gwarantujących trwałość gospodarki chłopskiej. Wojewoda poznański Marian Król mówił o zadaniach w kwestiach zagospodarowania ziemi, melioracji, zaopatrzenia wsi w wodę, a także środki do produkcji rolnej. W Komitecie Wojewódzkim Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej odbyło się spotkanie z członkami Związku Bojowników o Wolność i Demokrację - byłymi więźniami hitlerowskich obozów koncentracyjnych. Instytut Zachodni gościł czteroosobową delegację Towarzystwa Polsko- Niemieckiego, mającą swą siedzibę w Dusseldorfie (Republika Federalna Niemiec). Delegacja przybyła do Polski, by naocznie przekonać się o sytuacji w naszym kraju. W Komitecie Wojewódzkim Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej odbyła się narada aktywu polityczno-gospodarczego, poświęcona problematyce wychodzenia gospodarki z kryzysu. 15.4. W siedzibie Wojewódzkiego Komitetu Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego odbyło się posiedzenie Komisji Współdziałania Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego i Stronnictwa Demokratycznego. Uczestniczyli: wojewóaa poznański Marian Król, wicewojewoda Jan Tomaszewski, przewodniczący Komisji Planowania Urzędu Wojewódzkiego Edward Sikora.
W siedzibie Polskiej żeglugi Bałtyckiej odbyło się posiedzenie inicjatorów otwarcia w mieście "Domu Polonijnego" . Regionalna narada kt.dry i aktywu Ochotniczych Hufców Pracy.
W Wyższej Szkole Służb K watermistrzowskich odbyła się narada wojskowej kadry kierowniczej. Uczestniczyli w niej minister rolnictwa i gospodarki żywnościowej Jerzy Wojtecki, wicemi
nister obrony narodowej, główny kwatermistrz Wojska Polskiego gen. broni Mieczysław Obiedziński oraz komiearz-pełnomocnik Komitetu Obrony Kraju na województwo poznańskie, gen. orygf Piotr Przybyszewski.
Działacze stowarzyszeń naukowo-technicznych zebrali się w Domu Technika na sesji historycznej zorganizowanej z okazji trzydziestopięciolecia działalności Oddziału Wojewódzkiego Naczelnej Organizacji Technicznej. Kilkudziesięciu osobom wręczono odznaczenia państwowe i regionalne. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski udekorowany został Jan Lemański z Polskiego Zrzeszenia Inżynierów i Techników Sanitarnych. W spotkaniu uczestniczyli: sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Bronisław Stęplowski oraz wojeA'Oda poznański Marian Król. Odbyła się uroczystość złożenia wieńców i wiązanek kwiatów w Forcie VII, w byłym obozie koncentracyjnym w Żabikowie, na Cytadeli i pod pomnikiem gen. Karola Świerczewskiego. .4. W siedzibie Konsulatu Generalnego Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich odbyło się spotkanie kierownictw dziesięciu zarządów wojewódzkich Towarzystwa Przyjaźni Polsko- Radzieckiej z Polski zachodniej z konsulem generalnym Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich Iwanem Tkaczenką. W Domu Prasy odbyło się zebranie dziennikarzy środowiska poznańskiego, którzy wstąpili do Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. O poczynaniach Zarządu Głównego poinformowali: wiceprzewodniczący Florian Dłużak i członek Antoni Kolaciński. Po podjęciu decyzji o utworzeniu oddziału poznańskiego Stowarzyszenia, dokonano wyboru zarządu oraz komisji: interwencyjnej, kwalifikacyjnej, rewizyjnej i socjalnej. Członkami zarządu zostali: Leonard Wąchaiski ("Gazeta Poznańska") - przewodniczący, Zdzisław Janos (tygodnik "Wiraże") - wiceprzewodniczący, Janusz Bekas ("Głos Wielkopolski") - sekretarz, Kazimierz Orlewicz ("Express Poznański") - skarbnik oraz Jarosław Hołoga (Telewizja Poznańska), Kazimierz Marcinkowski ("Gazeta Poznańska") i Andrzej Napierała (Polskie Radio).
W Miejskiej Bibliotece Publicznej im.
Edwarda Raczyńskiego odbyło się spotkanie z potomkami postaci występujących w serialu telewizyjnym Najdłuższa wojna nowoczesnej Europy. Przynieśli oni pamiątki rodzinne. Oce
niali je historycy, część rodzinnych zbiorów przekazana została Bibliotece. Telewizja Poznańska zrealizowała specjalny program. W spotkaniu uczestniczyli m. ta. członkowie rodów Cegielskich, Chłapowskich, Jackowskich, Frankowskich, Fiedlerów, Mielżyńskich, Rzepnikowskich, Niegolewskich, Palaczów, Szamarzewskich, Wawrzyniaków. Spotkanie zorganizowane przez Zarząd Zakładowy Związku Socjalistycznej Młodzieży Polskiej w Zakładach Przemysłu Metalowego "H. Cegielski" z okazji dwudziestej piątej rocznicy powstania Związku Młodzieży Socjalistycznej.
U czestnicy spotkania - wśród nich goście z kopalni "Wujek", Stoczni Gdańskiej i "Stomila" (Grudziądz) - zapoznali się także z wystawą Z kart historii ZMS.

W Osiedlowym Domu Kultury "Pod Lipami" otwarto wystawę malarstwa Stefanii i Zbigniewa Kajów, urządzoną z okazji jubileuszu trzydziestolecia pracy artystycznej. W salonie wystawowym "Empiku" otwarto wystawę pejzaży i martwej natury Edmunda Szyftera. Otwarcie eks
pozycji zbiegło się z siedemdziesiątą piątą rocznicą urodzin artysty. W auli Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza odbyło się uroczyste absolutorium studentów studiów dziennych Wydziału Elektrycznego Politechniki Poznańskiej. W siedzibie Morskiego Biura Podróży Polskiej Żeglugi Bałtyckiej otwarta została wystawa książek Jerzego Pertka. Chór Chłopięcy i Męski Filharmonii Poznańskiej, pod dyrekcją Stefana Stuligrosza, wyjechał w podróż artystyczną do Republiki Federalnej Niemiec, Holandii, Francji i Belgii. 17.4. Na posiedzeniu Wojewódzkiego Komitetu Obrony zapoznano się z oceną i społecznym odbiorem nowego systemu ustalania cen, wynikającego ze zreformowanych zasad funkcjonowania gos p o darki. W auli Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza odbył się 189 Koncert Poznański. Orkiestrą symfoniczną Filharmonii Poznańskiej dyrygował Renard Czajkowski. Solistką była Ewa lżykowska (sopran) . 18.4. Otwarcie międzynarodowych salonów handlowych "Saimed" i "Intermasz" na terenach Międzynarodowych Targów Poznańskich. W otwarciu udział wzięli: wiceminister zdrowia i opieki społecznej Stanisław Mlekodaj i wojewoda poznański Marian Król. Obecny był konsul generalny Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich w Poznaniu Iwan Tkaczenko.

W wieku osiemdziesięciu jeden lat zmarł Leon Perz, fotograf, pracownik Muzeum Narodowego od 1923 r., współpracownik redakcji "Kroniki Miasta Poznania", udekorowany Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. 
Wydarzenia w Poznaniu (18 - 22.4.)
W związku z otwarciem salonów zawieszona została w Poznaniu godzina milicyjna (do 2<2 IV). W Domu Kultury Kolejarza odbyła się kolejna giełda rzeczy używanych, "Od skarpetek do... volkswagena" - jak nazwał imprezę reporter "Gazety Poznańskiej" . W auli Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza odbył się koncert Orkiestry Kameralnej Polskiego Radia i Telewizji pod dyrekcją Agnieszki Duczmal. Solistą był Henryk Tritt (skrzypce). 19.4. W Akademii Muzycznej im. Ignacego J. Paderewskiego odbyła się uroczystość odsłonięcia popiersia patrona uczelni, którego autorem jest Józef Petruk. Przybyli m. in. wiceminister kultury i sztuki Eugeniusz Mielcarek, wojewoda poznański Marian Król, sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Maciej Olejniczak, wiceprezydent Poznania Andrzej Wituski i rektorzy poznańskich uczelni. Przemówienia wygłosili Eugeniusz Mielcarek i Marian KróiySylwetkę Paderewskiego nakreślił prof. Florian Dąbrowski. Z okazji trzydziestej siódmej rocznicy podpisania Układu o Przyjaźni, Współpracy i Pomocy Wzajemnej między Polską i Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich w Parku na Cytadeli posadzono blisko dwieście "drzewek przyjaźni".
Powołano Regionalny Komitet Odrodzenia Narodowego Spółdzielczości Pracy. Zebranie założycielskie zgromadziło przedstawicieli czterdziestu organizacji spółdzielczych. W wieku pięćdziesięciu dziewięciu lat zmarł Stanisław Kaja, dyrektor Przedsiębiorstwa Upowszechniania Książki i Prasy "Ruch" w latach 1965 -1970, ude
korowany Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. W Galerii N owej otwarta została »wystawa rzeźby Anny Oleksiak i malarstwa Jerzego Oleksiaka. 20.4. Powołanie Komitetu Obchodów Święta l Maja w Poznaniu i województwie. W salonie Poznańskiego Towarzystwa Fotograficznego przy ul. Paderewskiego otwarto wystawę indywidualną Antoniego Ruta Moje wspomnienia. 21.4. Wojewódzki Komitet Frontu Jedności N arodu zorganizował spotkanie przedstawicieli samorządu mieszkańców z władzami województwa i miasta. Wzięli w nim udział m. in. wojewoda Marian Król, prezydent miasta Stanisław Piotrowicz oraz komisarz-pełnomocnik Komitetu Obrony Kraju na województwo poznańskie gen. bryg. Pictr Przybyszewski. W klubie Międzynarodowej Prasy i Książki odbył się wieczór poezji J ohanna W. Goethego. Wykonawcami byli Ingrid Koprec i Dieter Wien (Niemiecka Republika Demokratyczna). Przybyli do Poznania soliści kilku teatrów moskiewskich. W towarzystwie przedstawiciela Ministerstwa Kultury Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich Olega Bierieżnoja, byli przyjęci przez prezydenta Poznania Stanisława Piotrowicza. 22.4. Początek obrad Komisji Biskupów Polskich i Francuskich w Domu Arcybiskupa Poznańskiego. Ze strony polskiej obradom przewodniczył metropolita poznański, arcybiskup Jerzy Stroba, zaś delegacji francuskiej biskup Jean Orehampt. W pierwszym dniu obrad z uczestnikami konferencji spotkał się prymas Polski, arcybiskup Józef Glemp. Biskupi francuscy zwiedzili Seminarium Duchowne i trzy budujące się kościoły w nowych dzielnicach Poznania; spotkali się też z kapłanami miasta. W kościele Farnym odprawiona została msza święta; homilię wygłosił biskup Jean Orehampt.
Odbyło się założycielskie zebranie Obywatelskiego Komitetu Odrodzenia N arodowego dzielnicy N owe Miasto.
W Teatrze Wielkim odbył się gościnny występ artystów baletu scen moskiewskich. Rozpoczęto go wykonaniem przez Świetlane Adyrchajewą i Nikołaja Fiodorowa Adagia z II aktu Jeziora łabędziego Piotra Czajkowskiego. Zródlo Aretuzy Karola Szymanowskiego interpretowali Olga Pawłowa i Wiktor Kasacki. Grand Pas z »Don Kichota«prezentowali Galina Krapiwina ł Michaił Krapiwin oraz Elena Radczenko i Walentyna Sobcewa.
W wieku pięćdziesięciu szeSClU lat zmarł Lesław Kasowski, dyrektor Ośrodka Badań i Kontroli Środowiska od 1974 r.

23.4. Odbyło się posiedzenie Kolegium Rektorów Szkół Wyższych Miasta Poznania. Jego przewodniczącym został rektor U niwersytetu im. Adama Mickiewicza prof. dr Zbigniew Radwański. Wybrano także trzy komisje: do spraw integracji badań naukowych i współpracy z gospodarką oraz kulturą narodową; do spraw dydaktyczno-wychowawczych oraz do spraw kultury fizycznej i opieki zdrowotnej. W Poznańskiej Fabryce Łożysk Tocznych odbyła się akademia pierwszomajowa, połączona z obchodami Dnia Metalowca. Piętnastu pracowników wyróżnionych zostało odznaczeniami regionalnymi. W sali Wojewódzkiego Komitetu Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego odbyła się narada aktywu pOSWlęcona zadaniom społeczno-politycznym po VII Plenum Naczelnego Komitetu Stronnictwa.
W Akademii Rolniczej odbyła się uroczystość promowania siedemdziesięciu jeden doktorantów. Przewodniczył prorektor prof. dr hab. Władysław Błaszczak. W Ośrodku Kultury "Krąg" przy ul.
Poznańskiej 19, zawiązał się Młodzieżowy Klub Dyskusyjny "Politykus". W auli Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza odbył się koncert symfoniczny orkiestry Akademii Muzycznej pod dyrekcją Renarda Czajkowskiego. Solistą był skrzypek Wadim Brodskij (Związek Socjalistycznych Republik Radziecki c h) . 24.4. Odbyły się wojewódzkie eliminacje Olimpiady Wiedzy Społeczno- Politycznej, które wyłoniły reprezentantów województwa poznańskiego do spotkania finałowego. W Urzędzie Wojewódzkim, z udziałem wojewody Mariana Króla odbyło się spotkanie przedstawicieli Polsko- Polonijnej Izby Gospodarczej "Inter-Polcom" - wiceprzewodniczącego Krzysztofa Strykiera i sekretarza generalnego Zbigniewa Makomaskiego oraz około czterdziesstu szefów i pełnomocników firm polonijnych. Przy poznańskim oddziale Polskiej Izby Handlu Zagranicznego powołano Klub Polsko- Francuskiej Współpracy Gospodarczej, skupiający dwudziestu trzech eksporterów do Francji. W Pałacu Kultury obradowało forum dyskusyjne młodzieży szkół ponadpodstawowych z miasta i województwa. W Domu Turysty Polskiego Towarzystwa Turystyczno- Krajoznawczego odbył się Zjazd Wojewódzki Ligi Ochrony Przyrody. Prezesem zarządu wojewódzkiego został ponownie inż. Czesław Grenda.
N a Starym Rynku odbył się "festyn młodości" zorganizowany przez Związek Socjalistycznej Młodzieży Polskiej.
W Domu Kultury "Jagiellonka" zorganizowano giełdę motoryzacyjną pod hasłem: "Sprzedasz - kupisz - zamienisz" .
Zakończenie posiedzenia Komisji Biskupów Polski i Francji. W Pałacu Kultury otwarto jubileuszową wystawę Wielkopolskiego Klubu Hobbystów pt. Motyw przyrodnicry w kolekcjonerstwie. Zakończenie trwających sześć tygodni rozgrywek tenisa stołowego dla niestowarzyszonych o Grand Prix Poznania. U czestniczyło około dwustu pięćdziesięciu zawodników. Główną nagrodę zdobył Zygmunt Kowalczyk z Poznania. 
Wydarzenia u> Poznaniu (25 - 28.4.)
25.4. W auli Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza rozpoczęła się XXII Poznańska Wiosna Muzyczna. Orkiestra Filharmonii Poznańskiej pod dyiekcją Renarda Czajkowskiego wykonała utwory Karola Szymanowskiego: Uwerturę koncertującą, I J(oncerl skrzypcowy i II Syffifonie B-dur. Solistą był Michał Grabarczyk (skrzypce). W Domu Kultury Kolejarza odbyło się spotkanie byłych WlęznlOW Fortu VII. Po spotkaniu udano się do Fortu VII, gdzie złożono wieńce i kwiaty.
Dom Kultury "Na Skarpie" (Osiedle Piastowskie 104) wznowił giełdy wózków i pojazdów dziecięcych. 26.4. Z udziałem sekretarza Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Mariana Orzechowskiego odbyło się plenarne posiedzenie Komitetu Zakładowego w Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza. W obradach, którym przewodniczył I sekretarz Komitetu Zakładowego Michał Karoński, uczestniczyli również sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Maciej Olejniczak oraz członkowie Komitetu Centralnego Stanisław Kałkus i Tadeusz Pisarski.
W Komitecie Wojewódzkim Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, konsul generalny Iwan Tkaczenko i przedstawiciele Konsulatu Generalnego Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich w Poznaniu spotkali się z Sekretariatem Komitetu Wojewódzkiego, kierownictwami stronnictw politycznych, władz administracyjnych województwa poznańskiego. W Urzędzie Wojewódzkim odbyło się spotkanie przedstawicieli spółdzielczości inwalidzkiej z dyrektorami wydziałów, poświęcone najpilniejszym sprawom lokalowym. W Komitecie Wojewódzkim Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej odbyło się spotkanie z weteranami ruchu robotniczego. W ramach "Poznańskiej Wiosny Muzycznej", w auli Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza odbył się koncert kameralny, w którym wystąpili: Poznański Chór Chłopięcy pod dyrekcją J erzego Kurczewskiego, z repertuarem pieśni współczesnych kompozytorów polskich (w tym prawykonanie pieśni Pisanie miasta Mieczysława Makowskiego), oraz Orkiestra Kameralna Polskiego Radia i Telewizji pod dyrekcją Agnieszki Duczmal. W interpretacji tego zespołu odbyły się prawykonania trzech kanonów Kazimierza Sikorskiego i Pieśni bez słów Grażyny Krzanowskiej.
W Sali Białej Urzędu Miejskiego koncertował warszawski Kwartet Wilanowski (Tadeusz Gadzina, Paweł ŁoSakiewicz, Ryszard Duź, Marian Wasiółka). Wykonano I i II Kwartet smyczkowy Karola Szymanowskiego.
Odbyła się sesja popularnonaukowa poświęcona twórczości Karola Szymanowskiego. Pierwsze, po ogłoszeniu stanu wojennego, plenarne posiedzenie Wojewódzkiego Komitetu Stronnictwa Demokratycznego. Referat wygłosił przewodniczący Wojewódzkiego Komitetu Alojzy BryI.
Walne roczne zebranie Międzyzakładowego Klubu Sportowego "Pocztowiec" zainaugurowało obchody jubileuszu pięćdziesięciolecia Klubu. W Pałacu Kultury odbył się koncert laureatów XXI Ogólnopolskiego Konkursu Piosenki Radzieckiej. Z podróży artystycznej do Włoch powrócił Polski Teatr Tańca - Balet Poznański, pod kierownictwem Konrada Drzewieckiego.
27.4. W Poznaniu przebywał wicepremier Mieczysław F. Rakowski Odwiedził Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego, gdzie w latach okupacji hitlerowskiej pracował jako tokarz. Następnie spotkał się w Komitecie Wojewódzkim z aktywistami Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego i Stronnictwa Demokratycznego, działaczami obywatelskich komitetów i grup inicjatywnych odrodzenia narodowego. W Sali Białej Urzędu Miejskiego odbył się drugi koncert warszawskiego Kwartetu Wilanowskiego. Wykonano kwartety Grażyny Bacewicz, Witolda Lutosławskiego i Krzysztofa Pendereckiego. -Popołudniowy koncert w auli Uniwersytetu Im. Adama Mickiewicza w wykonaniu solistów i kameralistów. M. in. wystąpił Zdzisław Piernik (tuba). Odbyła się druga sesja popularnonaukowa z okazji XXII Poznańskiej Wiosny Muzycznej. Poświęcono ją Tadeuszowi Bairdowi.
W siedzibie Studenckiej Spółdzielni Pracy "Akademik" przy ul. Fredry 7 rozpoczęto zbieranie książek na aukcję, z której dochód przeznaczony jest na odbudowę palmiarni. 28.4. Posiedzenie plenarne Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Uczestniczył zastępca członka Biura Politycznego, sekretarz Komitetu Centralnego Marian W ożniak. Obrady poświęcone były wdrażaniu reformy gospodarczej. Analizę wyników 
· MMMMs*
\ & $ » u p % "ą i pcntjJfn _ 'afiifł£llpierwszego kwartału 1982 r. przedstawił sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Bronisław Stęplowski. Dyskusją podsumował Marian Woż.iiak.
Na posiedzeniu Obywatelskiego Komitetu na Rzecz Porozumienia N arodowego Stare Miasto, przewodniczącym wybrano sędziego Sądu Wojewódzkiego Andrzeja Macholza.
Koncertem symfonicznym w auli Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza zakończył się dwudziesty drugi festiwal .Poznańska Wiosna Muzyczna". Wieczór finałowy wypełniła orkiestra symfoniczna Filharmonii Poznańskiej pod batutą riotra Warzechy. W jej wykonaniu publiczność usłyszała Chorea Marka Stachowskiego, Symfonią Edwarda Pałłasza oraz przedstawiony po raz pierwszy w Poznaniu utwór Tadeusza Bairda (do słów Jarosława Iwaszkiewicza) Gio.3y z oddali. W interpretacji tej kompozycji jczestniczył Jerzy Artysz (baryton). Poznański Chór Chłopięcy, pod dyrekcją Jerzego Kurczewskiego, udał się w piątą podróż artystyczną po Polsce. W Sali Wielkiej Pałacu Kultury odbyło się spotkanie byłych członków i działaczy Związku Młodzieży Socjalistycznej i Związku Socjalistycznej Młodzieży Polskiej z okazji dwudziestopIęciolecia organizacji młodzieżowych. W Sali Kameralnej Zespołu Szkół Muzycznych przy ul. Solnej odbył się koncert dla weteranów ruchu robotniczego. 29.4 W Zarządzie Wojewódzkim Związku Bojowników o Wolność i Demokrację powołano Społeczną Radę Opiekunów Miejsca Pamięci Narodowej w Żabikowie. W siedzibie Poznańskiego Zjednoczenia Budownictwa dokonano podsumowania czwartej edycji konkursu pod hasłem "Dom z jedynką", organizowanego przez redakcję "Głosu Wielkopolskiego" wspólnie z Poznańskim Zjednoczeniem Budownictwa. Znaki jakości .Dom z jedynką" jury, pod przewodnictwem dra hab. Witolda Szulca, przyznało Kombinatowi Budowlanemu Poznań-Wsehód za wykonanie budynku nr 58 na Osiedlu Winiary w Gnieźnie; Kombinatowi Budowlanemu Poznań-Oentrum za wybudowanie budynku nro Kronika m. Pofcnan1a 1;83
20 na Osiedlu XXXV-lecia wOpalenicy; Przedsiębiorstwu Budownictwa Obiektów Użyteczności Publicznej "Budopol" za wykonanie domu w Luboniu przy ul. żabikowskiej l; Ostrowskiemu Przedsiębiorstwu Budownictwa Ogólnego za wybudowanie budynku nr 24 na Osiedlu Królowej Jadwigi w Ostiowie Wlkp. W spotkaniu udział wzięli m. in.: sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Bronisław Stęplowski i wicewojewoda poznański Zofia Dąbrowska. Przedstawiciele zarządu oddziału nowo utworzonego Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej zostali przyjęci przez wojewodę poznańskiego Mariana Króla. Sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Maciej Olejniczak odwiedził pracowników wydziału gazetowego Poznańskich Zakładów Graficznych im. Marcina Kasprzaka przy ul. Zwierzynieckiej. W auli uniwersyteckiej odbył się koncert PoLskiej Orkiestry Kameralnej pod dyrekcją Jerzego Maksymiuka. Solistą był Jerzy Klocek (wiolonczela). W stacji Centrali Przemysłu N aftowego przy ul. Murawa odbyła się uroczystość jubileuszu piętnastolecia akcji " S top! Dziecko na drodze".
30.4. W przeddzień święta l Maja, w mIeJ-scach poświęconych pamięci tych, którzy walczyli o sprawiedliwość społeczną, złożono wieńce i wiązanki kwiatów; na Cytadeli pod pomnikiem PPR-owców, pod pomnikami Braterstwa Broni i Przyjaźni PolskoURadzieckiej, Poznańskiego Czerwca 1955, pod pomnikami Marcina Kasprzaka, gen. Karola Świerczewskiego, na Forcie VII i pod pomnikiem Powstańców Wielkopolskich 1918/1919. W uroczystym hołdzie pamięci uczestniczyły władze wojewódzkie i miejskie, delegacje zakładów pracy. Tego dnia w Komitecie Wojewódzkim PoLskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej odbyło się spotkanie członków Egzekutywy Komitetu Wojewódzkiego z przodującymi pracownikami zakładów pracy województwa poznańskiego. Podziękowanie za dobrą pracę i postawę złożył stu ośmiu przodownikom I sekretarz Edward Skrzypczak. Inauguracja obchodów święta Stronnictwa Demokratycznego. Złożono kwiaty na grobach zasłużonych działaczy Stronnictwa.
Z okazji Dnia Drogowca, w Dyrekcji Okręgowej Dróg Publicznych odbyło się spotkanie pracowników z władzami politycznymi i administracyjnymi z cz*e
Wydarzenia w Poznaniu (30.4. - 1.5.)rech województw. Podsumowano wyniki całorocznego współzawodnictwa między podległymi jednostkami. Pierwsze miejsce zajął Rejon Dróg Publicznych Turek, przed Rejonami w Środzie i J arocinie. Zwycięzcy otrzymali sztandar przechodni i pamiątkowe dyplomy.
W przeddzień międzynarodowego święta klasy robotniczej w Pałacu Kultury odbył się uroczysty koncert. Obecni byli m. in. sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Maciej Olejniczak, przewodniczący Wojewódzkiego Komitetu Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego Tadeusz Zając i prezes Wojewódzkiego Komitetu Stronnictwa Demokratycznego Alojzy BryI, wicewojewoda Zofia Dąbrowska, dowódca Wojsk Lotniczych geh. dyw.-pilot Tadeusz Krepski oi az zastępca dowódcy Wojsk Lotniczych do spraw politycznych gen. bryg. Edward Łukasik. Obecny był konsul Konsulatu Generalnego Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich w Poznaniu Piotr Pietraszyn. Po. odegraniu hymnu państwowego, referat wygłosił sekretarz Komitetu Partyjnego Wojsk Lotniczych płk Marian Gasperowicz. W drugiej części uroczystości odbył się koncert w wykonaniu chórów: "Arion", "Hasło" i "Moniuszko" oraz baletu Zespołu "Parada". Prezes Rady Ministrów odwołał na własną prośbę Ryszarda Ćmielewskiego ze stanowiska wicewojewody poznańskiego. Zakończenie XXIV plebiscytu "Expressu Poznańskiego" na najlepszych sportowców i trenerów Wielkopolski. W Sali Odrodzenia Poznańskiego Ratusza odbyło się uroczyste spotkanie asów wielkopolskiego sportu, zawodników i trenerów, szefów Wydziałów Kultury Fizycznej i Turystyki Urzędów Wojewódzkich Kalisza, Konina, Piły, Leszna i Poznania, prezesów okręgowych związków sportowych. Na uroczystość przybyli: przewodniczący Wojewódzkiej Rady Narodowej Tadeusz Czwojdrak, wojewoda poznański Marian Król, prezydent Poznania Stanisław Piotrowicz,
wiceprezydent Andrzej Wituski, kiero,wnik Wydziału Społeczno-zawodowego Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zja A - noczonej Partii Robotniczej Jan Dutko. Przy ul. Stróżyńskiego rozpoczęła pracę nowa stacja benzynowa - samoobsługowa. Decyzją wojewody poznańskiego wprowadzono zakaz podawania napojów alkoholowych we wszystkich zakładach gastronomicznych województwa. Początek Międzynarodowego Turnieju Kręglarskiego o Puchar Poznania na tarach "Czarnej Kuli". Na stadionie "Olimpii" w Golęcinie,.
w godzinach popołudniowych odbył się mityng lekkoatletyczny, w którym startowało około trzystu zawodniczek i zawodników z Poznania i sąsiednich woj ewództw. 1.5. Manifestacja pierwszomajowa z udziałem ok. 50 (XX) osób. Pochód przeszedł od Ronda Mikołaja Kopernika przez pi.
Adama Mickiewicza, ul. Czerwonej Armii do pi. Bernardyńskiego - miejsca pierwszej w Poznaniu manifestacji robotniczej w 1l 1 roku. Na czele kroczyły poczty sztandarowe organizacji politycznych i społecznych, dalej - weterani ruchu robotniczego i kombatanci walk narodowowyzwoleńczych, reprezentacja Zakładów Przemysłu Metalowego "H. Cegielski" i dzielnicy Wilda. Pozostałe dzielnice szły w kolejności: Grunwald, Nowe Miasto, Jeżyce, Stare Miasto. Niestety - pogoda nie dopisała.
Rano mieszkańców Domu Weterana odwiedzili: zastępca komisarza-pełnomocnika Komitetu Obrony Kraju na województwo poznańskie płk Stanisław Labus oraz wojewoda poznański Marian Król. Przekazali im życzenia z okazji święta klasy robotniczej. N a dłuższą rozmowę goście zatrzymali się w mieszkaniach ponad dziewięćdziesięcioletniego powstańca wielkopolskiego Marcelego Mroczkowskiego oraz Józefa Kasei, działacza robotniczego z lat międzywojennych. Obchody l Maja uświetnił koncert w Pałacu Kultury, na który przybyli m.
in. dowódca Wojsk Lotniczych gen. dyw.-pilot Tadeusz Krepski i zastępca dowódcy gen. bryg. Edward Łukasik. Przybył konsul Konsulatu Generalnego Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich w Poznaniu Piotr Pietraszyn. W koncercie wystąpiły poznańskie chóry, zespoły artystyczne i soliści. W "Arsenale" odbyła się XVI ogólnopolska Giełda Plakatów. Zbiory przywieźli kolekcjonerzy z kilku ośrodków 
kraju. Oprócz sprzedaży plakatów, zorganizowano ich aukcję. Za najlepszy plakat wystawy uznano plakat do spektaklu i Dekameran w warszawskim Teatrze Narodowym. Klub Kolekcjonerów Plakatu tytuł "Indywidualności 1981 r." przyznał Romanowi Cieślewiczowio Otwarto także -wystawę plakatów Andrzeja Pągowskiego.
2.5. W godzinach przedpołudniowych, ptcxl pomnikiem Tadeusza Kościuszki delegacje Stronnictwa Demokratycznego w asyście kompanii honorowej Wojska Polskiego składały wieńce.
W Teatrze Wielkim, w przededniu rocznicy 3 Maja, odbyło się uroczyste przedstawienie baletu do muzyki Stanisława Moniuszki Hrabina, poprzedzone krótką częścią oficjalną.
o godz. 9.0), Stefan Wojdylak - zawiadowca stacji kolejki dziecięcej na Malcie - podniósł, po raz pierwszy w nowym sezonie "lizak" i dał znak do odjazdu miniaturowego pociągu. Ceny biletów nieco wzrosły, dzieci do lat czternastu za podróż w jedną stronę płacą 10 zł, a dorośli - 15 zł. z udziałem reprezentantów szeSClU państw odbyły się tradycyjne Zawody Kręglarskie o Puchar Pcznania. Przybyły najlepsze pary z Bułgarii, Republiki Federalnej Niemiec, Niemieckiej Republiki Demokratycznej, Polski, Rumunii, Węgier. Główne trofeum imprezy - Puchar Poznania zdobyli zawodnicy Republiki Federalnej Niemiec: Heike Zahn i Alfred Ruckmich. N a trzecim miejscu ukończyła zawody najlepsza para polska: Maria Krzymińska i Roman Żarna (1236 pkt.). Na wysokim poziomie stał turniej indywidualny mężczyzn: Rumun Josif Tismanar - 1771 pkt., Alfred Ruckmich (Republika Federalna Niemiec) - 1724 pkt. Trzy dalsze miejsca zajęli Polacy: Roman Żarna -1674,ł"
] 31
Jerzy Piela (1651), Włodzimierz Marcysiak (1649). W pierwszej piątce znalazły się aż cztery Polki, lecz wszystkie pogodziła kręglarka z Niemieckiej Republiki Demokratycznej Brigit H unger (8Ł1 pkt.).
3.5. W pałacu Działynskich odbyło się spotkanie będące częścią obchodów rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 Maja, święta Stronnictwa Demokratycznego. Dr J erzy Sobiniewicz wygłosił odczyt pt. Idea 3 Maja w myśli politycznej Stronnictwa Demokratycznego. N a zakończenie uroczystości złożono wiązankę kwiatów pod tablicą upamiętniającą powstanie pierwszego klubu demokratycznego w Poznaniu.
W Domu Drukarza rozpoczęła się dwudniowa konferencja naukowa poświęcona organizacyjno-ekonomicznym problemom wdrażania nowoczesnych środków modernizacji produkcji i jej przygotowania. Spotkali się projektanci, producenci urządzeń modernizujących produkcję, ich użytkownicy, przedstawiciele jednostek organizujących sprzedaż oraz przedstawiciele zaplecza naukowo- badawczego. W wyremontowanej restauracji "Rarytas" przy ul. Seweryna Mielżyńskiego otwarto Klub Środowisk Kultury. Na czele tymczasowej Rady Programowej Klubu stanął aktor Teatru Nowego Rajmund Jakubowicz. Jednocześnie rozpoczęła działalność "Galeria Plastyczna", pod kierownictwem Danuty Kudła. W "Empiku" przy ul. 27 Grudnia, w sali na pięterku, po kilkudziesięcioletniej przerwie wskrzeszono tradycję poznańskich salonów muzycznych. Pierwsze spotkanie poświęcono Karolowi Szymanowskiemu. Honory gospodarza pełnił w imieniu Krajowego Biura Koncertowego Tadeusz Szantruczek. Słuchano muzyki fortepianowej i pieśni w stylowej i dojrzałej interpretacji Barbary Mądrej (sopran) i Anny Siczyńskiej (fortepian). Wspomnieniami o Szymanowskim podzieliła się Stanisława Szeligowska. 
Wydarzenia w Poznaniu (3 - 6.5.)
W sali Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania otwarto wystawę Poszukiwanie wspólnych źródeł kultur ludów Europy przez młodzież polską i francuską. Na otwarcie przybyli przewodnicząca Międzynarodowego Towarzystwa "Art et Cul ture" Germain Chalhoub oraz przedstawiciele Państwowego Liceum Sztuk Plastycznych. W Alei Zasłużonych na Cmentarzu Komunalnym w Junikowie odbył się pogrzeb zmarłego w dniu 27 kwietnia działacza ruchu robotniczego Stanisława Juszkisa. W okresie międzywojennym był członkiem litewskiej organizacji socjalistycznej. W latach 1934 - 1938 aktywny sympatyk Komunistycznej Partii Polski, organizator wieców l demonstracji oraz akcji pomocy rewolucjonistom. Od 1942 r. należał do Polskiej Partii Robotniczej w Luboniu. W maju 1944 r. został aresztowany i osadzony w obozie koncentracyjnym w 2abikowie a następnie Mauthausen i Gusen. Udekorowany Orderem Sztandaru Pracy II ki. Żył siedemdziesiąt trzy lata. 4.5. Otwarcia wystawy kontraktacyjnej mebli na Międzynarodowych Targach Poznańskich dokonał wiceminister leśnictwa i przemysłu drzewnego Józef Kardyś, w obecności przedstawicieli władz politycznych i administracyjnych województwa poznańskiego oraz central handlu zagranicznego. Wystawa zorganizowana została przez Zrzeszenie Producentów Mebli. Udział wzięło czterdziestu wystawców, prezentujących kilkaset modeli, najczęściej nowych, z własnych pracowni projektowych.
Miejskie Przedsiębiorstwo Taksówkowe otrzymało pięć pierwszych dużych fiatów z przeznaczeniem na taksówki W salach Izby Rzemieślniczej przy ul.
N iezłomnych otwarto giełdę zapasów zalegających magazyny osiemdziesięciu zakładów produkcyjnych, hurtowni, central zbytu oraz przedsiębiorstw z całej Polski. 5.5. W sali konferencyjnej Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej odbyła się sesja Wszechnicy Partyjnej Komisji Ideologicznej Komitetu Wojewódzkiego poświęcona probjemom praworządności w okresie stanu wojennego. Wprowadzenia do dyskusji dokonał członek Biura Politycznego, sekretarz Komitetu Centralnego Mirosław Milewski. Ambasador Pakistanu w Polsce Zafar .Machmud złożył wizytę przewodniczącemu Wojewódzkiej Rady Narodowej
Tadeuszowi Czwojdrakowi i wojewodzie poznańskiemu Marianowi Królowi. Przy ul. Wilczak rozpoczęto budowa bazy Miejskiego Przedsiębiorstwa Taksówkowego. 6.5. Problemom rozwoju oświaty i wychowania w województwie poznańskim poświęcone było plenum Wojewódzkiego Komitetu Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego, w którym udział wzięli sekretarz N aczelnego Komitetu Waldemar Winkiel, wojewoda poznański Marian Król i przedstawiciele władz oświatowych województwa. Po zagajeniu obrad przez prezesa Wojewódzkiego Komitetu Tadeusza Zająca, nastąpił moment dekoracji Medalami Edukacji Narodowej koracji Medalami Komisji Edukacji N arodowej zasłużonych nauczycieli. Wstępem do obszernej dyskusji był referat sekretarza Wojewódzkiego Komitetu Stefana Ratajczaka. Omówieniu realizacji zadań wynikających z harmonogramu prac wojewódzkiej organizacji partyjnej po VII Plenum Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej oraz zasad działania partii w aktualnych warunkach poświęcona była narada sekretarzy organizacyjnych instancji stopnia podstawowego. Powstał Obywatelski Komitet Odrodzenia Narodowego dzielnicy Wilda. Zespół Pieśni i Tańca "Łany" , pod kierownictwem Wiesława Kaszubkiewicza, wyjechał do Efezu (Turcja) na festiwal folklorystyczny. W wieku dziewięćdziesięciu jeden lat zmarł Franciszek Smarzak, nestor ogrodników poznańskich, prezes Towarzystwa Ogrodniczego w latach 1933 -1935 i Poznańskiego Związku Ogrodniczego w latach 1945 - 1949. 
Jubileusz dwudziestopięciolecia Polskiego Towarzystwa Pielęgniarskiego. Odbyło się plenarne posiedzenie zarządu oddziału poznańskiego. Zasłużone pielęgniarki udekorowane zostały odznaczeniami państwowymi d regionalnymi. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski odznaczona została przewodnicząca zarządu Krystyna Stankowska. W salonie klubu "Empik" otwarto wystawę pośmiertną grafiki Zygmunta Sałaty. Wznowił działalność Klub Studencki "N urt" na Winogradach 7.5. W Domu Żołnierza na posiedzeniu plenarnym zebrał się Zarząd Wojewódzki Związku Bojowników o Wolność i Demokrację. Czterdziestu ośmiu kombatantów, żołnierzy wszystkich frontów II wojny światowej udekorowano Krzyżami Kawalerskimi Orderu Odrodzenia Polski. W Sali Białej Urzędu Miejskiego odbyło się posiedzenie Społecznego Komitetu Budowy Pomnika Armii "Poznań". Przewodniczył prezydent Poznania Stanisław Piotrowicz W salonie Poznańskiego Towarzystwa Fotograficznego otwarto wystawę członków Warszawskiego Towarzystwa Fotograficznego Matę formaty '80 W auli Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza odbył się koncert orkiestry symfonicznej Filharmonii Poznańskiej pod gościnną dyrekcją Hansa Herberta (Republika Federalna Niemiec). Solistką była Barbara Mądra (sopran). Za kierownicą taksówki nr l zasiadł Lechosław Grzesiak. Jest to niebieska warszawa. Ten numer taksówki przywiązany jest do tradycji rodzinnych. 8.5. O godz. 12.00 składano wieńce i wiązanki kwiatów w miejscach pamięci narodowej, upamiętniających ofiary walk z faszyzmem. Główne uroczystości, w których udział wzięli przedstawiciele władz partyjnych i administracyjnych województwa, wojska oraz delegacje organizacji społecznych i zakładów pracy oWbyły się na Cytadeli i przed pomnikiem gen. broni Karola Świerczewskiego. Poległym oddano honory wojskowe. Odbyły się spotkania kombatantów z młodzieżą szkół ponadpodstawowych. Koło Związku Bojowników o Wolność i Demokrację na Dolnej Wildzie otrzymało sztandar organizacyjny. Szkoła Podstawowa Nr 38 otrzymała imię Konstantego Ildefonsa Gałczyń - skiego .
Zakończenie wystawy kontraktacyjnej polskich mebli na Międzynarodowych Targach Poznańskich. Największe kontrakty zawarli handlowcy z Republiki Federalnej Niemiec.
W Osiedlowym Domu Kultury "NaSkarpie" (Osiedle Piastowskie) otwarta' została wystawa plastyki żołnierskiej. 9 5 Obchody Dnia Zwycięstwa rozpoczął koncert pL Majowe spotkania Z piosenką w wykonaniu laureatów festiwali, piosenki żołnierskiej w Kołobrzegu, a dedykowany kombatantom II wojny światowej i weteranom ruchu robotniczego. Głównym akcentem tego dnia była uroczysta odprawa wart na pi. Wolności.
W Katedrze Poznańskiej odbyła się konsekracja biskupa Zdzisława Fortuniaka, od 1972 r. dyrektora wydziału duszpasterskiego poznańskiej Kurii Metropolitalnej. Kansekra torem głównym był arcybiskup metropolita Jerzy Stroba; współkonsekratorami biskupi: Tadeusz Etter i Stanisław Napierała. Odczytano list od prymasa Polski arcybiskupa Józefa Glempa. W galerii Biura Wystaw Artystycznych w "Arsenale" otwarto wystawę Małych form grafiki, Łódź SI W wieku sześćdziesięciu sześciu lat zmarł gen. bryg. Andrzej Poraj ski, długoletni członek władz partyjnych t radny Wojewódzkiej Rady Narodowej" były komendant Wyższej Oficerskiej Szkoły Wojsk Pancernych i szef Wojewódzkiego Sztabu Wojskowego. Był udekorowany Krzyżem Grunwaldu IH ki., dwukrotnie Krzyżem Walecznych, Krzyżami Komandorskim i Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.
.A
Wydarzenia w Poznaniu (9-15.5.)
SI · '9ifig t v
* ĘŁ
. .'U J?k
W wieku osiemdziesięciu czterech lat zmarł Wacław Kosmowski, członek-założyciel i działacz Motolklubu " Unia" , udekorowany Krzyżami Oficerskim 1 Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski 11.5. W Poznaniu przebywał minister administracji, gospodarki terenowej i ochrony środowiska gen. dyw. Tadeusz Hupałowski. W godzinach popołudniowych odwiedził on Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne, gdzie spotkał się z przedstawicielami załogi. jC Z reprezentantami poznańskiego środowiska akademickiego spotkał się minister nauki, szkolnictwa wyższego i techniki prof. dr Benon Miśkiewicz. W Sali Białej Urzędu Miejskiego odbył się recital fortepianowy Jerzego Godziszewskiego z cyklu żywe wylanie dziel Karola S:(Jlmanowskiego. 12.5. W auli Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza odbył się koncert Zespołu Muzyki Dawnej "Camerata" pod kierownictwem Wojciecha A. Kroloppa: Alina Kurczewska (flet), Małgorzata Młyńczak <skrzypce), Maria Kurzyńska (klawesyn), Marcin Stawski (sopran), Robert Nakoneczny (tenor altowy), Marek Torzewski (tenor), Marcin Bednarek (bas) 13.5. W Sali Marmurowej Pałacu Kultury otwarto wystawę malarstwa dzieci z Indii (ze zbiorów Młodzieżowego Domu Kultury na Muranowie w Warszawie) Orkiestra symfoniczna Filharmonii Poznańskiej, pod dyrekcją Renarda Czajkowskiego, udała się w podróż artystyczną do Hanoweru (Republika Federalna Niemiec). W wieku siedemdziesięciu siedmiu lat zmarł Marian Sypniewski, zasłużony · działacz lewicowego ruchu robotniczego; w 1945 r. byl pełnomocnikiem Rady Ministrów do spraw przemysłu i handlu
15.5.

w Poznaniu, udekorowany Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, W Pałacu Kultury rozpoczął się doroczny przegląd dorobku pracowni, klubów i zespołów tej placówki. W programie znalazł się m. in. występ Klubu Poezji Śpiewanej, zatytułowany Myśli codzienne, a wieczorem wystąpił Zespół Pieśni i Tańca "Wielkopolska' wraz z kapelą dudziarzy. W Pałacu Kultury rozpoczęła się aukcja obrazów na fundusz budowy pomnika Armii "Poznań". W Sali Białej Urzędu Miejskiego odbyło się spotkanie członków "Pro Sinfoniki" urodzonych w 1964 r. Osiemnastolatków uroczyście pasowano na dorosłych. Odbył się koncert muzyki Karola Szymanowskiego. Wykonawcami byli: Barbara Mądra (sopran), Michał Grabarczyk (skrzypce) i Andrzej Tatarski (fortepian). W Alei Zasłużonych Cmentarza Komunalnego odbył się pogrzeib gen. bryg Andrzeja Porajskiego. Nad grobem marłego żegnali zastępca dowódcy Sląskiego Okręgu Wojskowego gen. bryg Józef Petruk i I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Edward Skrzypczak Kompania honorowa Wojska Polskiego pożegnała generała trzema salwami. Drugi dzień dorocznego przeglądu dorobku Pałacu Kultury. Otworem dla wszystkich zainteresowanych stały drzwi pracowni pałacowych. Gości podejmowali plastycy-amatorzy, filateliści, majsterkowicze oraz członkowie pracowni rękodzieła artystycznego. Czynne były także Ośrodek Tradycji Ruchu Młodzieżowego i Klub "Przyjaźń". Zoo na Białej Górze (Malta) można zwiedzać od strony osiedli mieszkaniowych w Chartowie. Otwarto tam nowe wejście. 18.5 Przed południem, na placu Zawodowej Straży Pożarnej na Starym Mieście - z okazji Dnia Strażaka - odbył sie. apel przodujących jednostek ochotniczych i zawodowych straży województwa poznańskiego. Obecny był wojewoda poznański Marian Król. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski odznaczono Komana Zajdlera z Ochotniczej Straży Pożarnej w Pobiedziskach Przodującym urzędom gminnym i jednostkom Ochotniczej Straży Pożarnej wręczono puchary i dyplomy. Po apelu, delegacja strażaków udała się na Cytadelę, aby złożyć wieńce. Obchody zakończył koncert strażackiej orkiestry dętej z Grodziska Wlkp. Zakończyła się zorganizowana przez Społeczny Komitet Budowy Pomnika Armii "Poznań" oraz Wydział Kultury i Sztuki Urzędu Wojewódzkiego aukcja obrazów poznańskich artystów-malarzy w Sali Wielkiej Pałacu Kultury. Sprzedano dwadzieścia spośród trzydziestu · sześciu wystawionych prac. Dochód, w wysokości 114 200 zł, przekazano na konto budowy pomnika Armii "Poznań". W Klubie "Raszyn" odbyła się symboliczna giełda odzieży l obuwia dla osób starszych, zorganizowana przez redakcję "Głosu Wielkopolskiego" i Klub "Raszyn". Liczba osób, które bezpłatnie przekazały potrzebującym różnego rodzaju ubiory, znacznie przekroczyła oczekiwania organizatorów. W domach i placówkach kulturalnych Spółdzielni Mieszkaniowej "Osiedle Młodych" rozpoczęły się "muzykalia" 17.5 Grupa przedstawicieli leśnictwa, przemysłu drzewnego, meblarskiego l sklejkowego spotkała się z I sekretarzem Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Edwardem Skrzypczakiem. W spotkaniu uczestniczyli: sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Zbigniew Gabryel oraz kierownik Wydziału Rolnictwa l Gospodarki Żywnościowej Józef Januszewski. W Collegium Novum Uniwersytetu im Adama Mickiewicza rozpoczęło się sympozjum naukowe z okazji tysiąctrzystolecia powstania państwa bułgarskiego W sympozjum uczestniczyli naukowcy bułgarscy z Sofii i Plowdiw. W Akademii Ekonomicznej odbyła się ogólnopolska konferencja naukowa poświęcona problemom zarządzania przedsiębiorstwami w warunkach kryzysu gospodarczego. Rozpoczęły się egzaminy wstępne nastudia zaoczne na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza.
W sali kameralnej Teatru Wielkiego odbył się recital Elżbiety Erdam <sopran) . W salonie Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania otwarto wystawę malarstwa Łucjana Rabskiego. W Galerii N owej otwarto wystawę malarstwa Ireny Talagi - Persson, zmarłej tragicznie w wypadku samochodowym, w drodze z Poznania do Sopotu na otwarcie wystawy malarskiej. W Osiedlowym Domu Kultury "Pod Lipami" otwarto wystawę malarstwa Franciszka Burkiewicza.
Z podróży artystycznej do Hanoweru (Republika Federalna Niemiec) powróciła orkiestra symfoniczna Filharmonii Poznańskiej, pod dyrekcją Renarda Czajkowskiego. Wykonano m. in. Beatus vir Mikołaja Góreckiego, z udziałem Hanowerskiego Chóru Oratoryjnego W Alei Zasłużonych Cmentarza Komunalnego w Junikowie odbył się pogrzeb zasłużonego działacza ruchu robotniczego Mariana Sypniewskiego, zmarłego w dniu 13 maja. Był pełnomocnikiem Rady Ministrów do spraw Przemysłu i Handlu w Poznaniu w 1945 r U dekorowany Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Zył siedemdziesiąt siedem lat. 18.5. W siedzibie Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej odbyła się narada z udziałem kierowników rejonowych ośrodków pracy partyjnej, sekretarzy komitetów dzielnicowych oraz kierowników wydziałów Komitetu Wojewódzkiego.
W miejsce Zjednoczenia Przemysłu Meblarskiego powstało, z siedzibą przy Libelta la, Zrzeszenie Producentów Mebli i Przedsiębiorstw Współpracujących "Meble" .
Plenum Zarządu Wojewódzkieg Towarzystwa Krzewienia Kultury Swieckiej, z okazji dwudziestopięciolecia działalności. Na zebraniu Sprawozdawczo-Wyborczym Poznańskiego Towarzystwa Fotograficznego dokonano wyboru nowych władz. Prezesem zarządu wybrany został ponownie Lech Kopczyński. W salonie "Empiku" otwarto wystawę dzieł artysty-plastyka Jerzego Kostki. Finał VIII etapu Wyścigu Pokoju na prostej przy ul. Marchlewskiego. Zwyciężył kolarz Niemieckiej Republiki Demokratycznej Olaf Ludwig. 19,5. Bieżące zadania terenowych komitetów Frontu Jedności Narodu i samorządów 
Wydarzenia xo Poznaniu (19 - 20.5.)
mieszkańców były tematem narady aktywu. Z aktualną pracą i działalnością Sejmu zapoznał zebranych poseł prof.
dr hab. Jerzy Lutomski. W pałacu Działyńskich odbyło się spotkanie Komitetu Założycielskiego Oddziału Towarzystwa Łączności z Polonią Zagraniczną "Polonia" Uczestniczyli, w nim przedstawiciele różnych środowisk, m. in. przedsiębiorstw polonijnych. Obecni byli: I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Edward Skrzypczak oraz wojewoda poznański Marian Król. Księdza arcybiskupa metropolitę poznańskiego reprezentował ks. kanonik Tadeusz Jabłoński, natomiast Towarzystwo Chrystusowe dla Polonii Zagranicznej ks. dr Bernard Kołodziej. Po powitaniu gości przez członka Komitetu Założycielskiego Jerzego Błoszyka, głos zabrał dr Jerzy Kozłowski z Zakładu Badań nad Polonią Zagraniczną Polskiej Akademii Nauk, który omówił udział Polonii w Powszechnej Wystawie Krajowej w 1929 r. O godz. 11.00 przystąpiono do uruchamiania automatycznych połączeń telefonicznych. Już w południe można było bezpośrednio połączyć się z Warszawą, a wkrótce potem z Gdańskiem, Krakowem, Katowicami, Łodzią, Bydgoszczą i innymi miastami. W Poznańskiej Fabryce Maszyn Żniwnych wyprodukowano stutysięczną snopowiązałkę typu WC-5. W oddziale Polskiej Izby Handlu Zagranicznego powołano do życia zespół konsultacyjny do spraw handlu zagranicznego. Świadczy on usługi dla eksporterów. 20.5. Członkowie Sekretariatu Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej spotkali się z drużyną piłkarską Klubu Sportowego "Lech". Obecny był wiceprezydent Poznania Andrzej Wituski; I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Edward Skrzypczak podziękował piłkarzom za trud włożony w zdobycie Pucharu Polski. VIII Miejski Zjazd Ligi Kobiet. Przewodniczącą Zarządu wybrana została Jadwiga Kośmider, a sekretarzem Danuta Wypłata. Honorowy start do IX etapu 35 Wyścigu Pokoju. W siedzibie Wojewódzkiego Komitetu Stronnictwa Demokratycznego odbyło się posiedzenie Wojewódzkiej Komisji Współdziałania Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego i Stronnictwa Demokratycznego. Omówiono aktualną sy
tuację społeczno-polityczną i gospodarczą; podsumowano obchody świąt - l i 3 Maja. » Od godzin rannych czynne były wszystkie telefoniczne linie automatyczne wchodzące i wychodzące z Poznania (29), z wyjątkiem Lublina i Radomia Obradował Konwent Regionalnych Towarzystw Kulturalnych Kujaw, Pomorza, Wielkopolski i Ziemi Lubuskiej Członkowie Konwentu wzięli także udział w konferencji naukowej Wielkopolskiego Towarzystwa Kulturalnego, poświęconej idei samorządu uczestników życia kulturalnego. W Studium Wychowania Przedszkolnego przy ul. Kanclerskiej odbył się koncert własnych zespołów artystycznych. Spotkanie z przewodniczącymi mIeJskich, miejsko-gminnych ł gminnych rad narodowych. Uczestniczyli m. in. przewodniczący Wojewódzkiej Rady N arodowej Tadeusz Czwojdrak, wojewoda poznański Marian Król, prezes Wojewódzkiego Komitetu Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego Tadeusz Zając i prezes Wojewódzkiego Komitetu Stronnictwa Demokratycznego Alojzy BryI. W Poznańskiej Fabryce Łożysk Tocznych wyprodukowano stumilionowe łożysko toczne.
Prace torowo-sieciowe na ul. Głogowskiej (od Chociszewskiego do Rynku Łazarskiego) zmusiły do wstrzymania ruchu tramwajowego na odcinku od ul. Hetmańskiej do mostu Dworcowego. Do służby wprowadzono autobusy.
W salonie parterowym Pałacu Kultury otwarto wystawę zabawek wykonanych według projektów artysty-plastyka Stanisława Miszudy. W wieku siedemdziesięciu pięciu lat zmarł Maksymilian Nowicki, dyrektor 
Liceum Spółdzielczego w latach 1950-1951, udekorowany Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. N a Cmentarzu Ewangelickim na Miłostowie odbył sią pogrzeb zmarłego we Wrocławiu w dniu 15 maja prof. Rudolfa Krzywca, artysty-ceramika, współzałożyciela "Ładu" w Państwowym Instytucie Sztuki w Poznaniu (1933 - 1939), prorektora Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych w latach 1945 -1949.
Zył osiemdziesiąt sześć lat.
21.5. Jaka była geneza kryzysów społeczno-połitycznych w Polsce Ludowej? Na to pytanie próbowali odpowiedzieć uczestnicy dwudniowej sesji, jaka rozpoczęła sią w Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza, z udziałem członka Biura Politycznego, sekretarza Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Hieronima Kubiaka.
Z udziałem członka Biura Politycznego, sekretarza Komitetu Centralnego Hieronima Kubiaka obradowało plenum Komitetu Dzielnicowego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Stare Miasto. Przewodniczył I sekretarz Komitetu Dzielnicowego Jerzy Mikosz. Premiera medytacji o sakramencie małżeństwa, przechodzących chwilami w dramat, Przed sklepem jubilera Karola Wojtyły w reżyserii Andrzeja Marczewskiego i scenografii Józefa N apiórkowskiego w Teatrze Nowym. Muzykę skomponował Jerzy Maksymiuk, a nagrania wykonali orkiestra symfoniczna i chór Filharmonii Poznańskiej pod dyrekcją Stefana Stuligrosza oraz Orkiestra Kameralna Polskiego Radia i Telewizji pod dyrekcją Agnieszki Duczmal. W premierowej obsadzie grali: Wojciech Standełło (Adam), Jerzy Stasiuk (Jubiler), Hanna Krupianka (Teresa I), Han
Hanna Kulina (Teresa II)
na Kulina (Teresa II), Aleksander Trąbczyński (Andrzej), Sława Kwaśniewska (Anna), Bolesław Idziak (Stefan), Maria Robaszkiewicz (Monika), Lech Łotocki (Krzysztof), Rajmund Jakubowicz (Kapłan), Paweł Hadyński i Jacek Różański (Ministranci), Elżbieta Jarosik i Wiesław Komasa <Swiadkowie), Barbara Drogorób, Tadeusz Drzewiecki, Bronisława Frejtażanka, Zbigniew Grochal, Michał Grudziński, Bożena Janiszewska, Andrzej Lajborek, Janusz Michałowski, Wanda Ostrowska, Edmund Pletryk, Żywiła Pietrzak, Andrzej Saar, Edmund Warzecha (Goście).
W auli Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza odbył się koncert symfoniczny orkiestry Filharmonii Poznańskiej, z udziałem Chóru Akademickiego U niwersytetu im. Adama Mickiewicza i Chóru Mieszanego im. Stanisława Moniuszki Spółdzielczości Pracy, pod dyrekcją Renarda Czajkowskiego. Solistami byli: 
Wydarzenia w Pozwaniu (21 - 25.5.)
Piotr Paleczny (fortepian), Delfina Ambroziak (sopran), Urszula Mitręga (mezzosopran), Jerzy Artysz (baryton). W programie m. in. Stabat Ma ter Karola Szymanowskiego.
2(2.5. W auli Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza uroczystości absolutoryjne studentów bibliotekoznawstwa i informacji naukowej; biologii i nauki o ziemi, fizyki, matematyki i chemii. W Teatrze Wielkim odbyła się premiera opery Giacomo PuccinIego Turan do t, przygotowana muzycznie przez Mieczysława Dondajewskiego. Reżyserował Sławomir Zerdzicki, scenografie projektował Andrzej Sadowski. W premierowej obsadzie śpiewali: Krystyna Kujawińska (Turandot), Aleksander Burandt (Stary Cesarz; Książę perski), J erzy Kulczycki (TImur), Józef Kolesiński (Kala!), Barbara Mądra (Lin), Andrzej Ogórkiewicz (Ping), Michał Marzec (Pang), Ryszard Wróblewski (Pong) i Jerzy Fechner (Mandaryn). Udział członków Sekcji Kulturystycznej " 7taogrady" , pod kierunkiem Adama Kornowskiego i Wiesława Siwka.
Uroczyste zakończenie Ogólnopolskie) Olimpiady Języka Angielskiego. Pierwsze miejsce zajęła Kataizyna Pomykała (Białystok).
23 5 W Wyższej Oficerskiej Szkole Wojsk Pancernych im. Stefana Czarnieckiego odbyła się uroczystość przysięgi podchorążych, studentów Akademii Medycznej i młodego rocznika zasadniczej służby wojskowej. N a uroczystość przybyli wiceprzewodniczący Wojewódzkiej Rady Narodowej Edward Sieradzki, rektor Akademii Medycznej prof. dr Terzy Wojtowicz. Zaprzysiężenia żołnierzy dokonał komendant Szkoły gen. bryg Zdzisław Głuszezyk.
Przy ul. Piwnej uruchomiono przystanek kolejowy Kobylepole. Z podróży artystycznej do Efezu (Turcja) powrócił Zespół Pieśni l Tańca "Łany", pod kierownictwem Wiesława Kaszubkiewicza. Na festiwalu zespołów folklorystycznych Zespół zdobył Złoty Medal.
24.5. Przybył do Poznania Lesław Toicarski, kierownik Wydziału Prasy, Radia i Telewizji 'Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. U czestniczył w rejonowej naradzie aktywu partyjnego prasy, radia i telewizji Spotkaniu przewodniczy» sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Maciej Olejniczak. Pod hasłem "Przedsiębiorstwa a reforma gospodarcza" odbyła się ogólnopolska konferencja naukowa zorganizowana przez Polskie Towarzystwo Ekonomiczne . Uczestniczyli w niej: prezes Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego Tomasz Afeltowicz i przedstawiciel Biura Pełnomocnika Rządu do spraw Reformy Andrzej Wróblewski oraz przedstawiciele władz wojewódzkich, z sekretarzem Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Bronisławem Stęplowskim i wiceprezydentem Poznania Łucjanem Majewskim.
Przekazanie do użytku części inwestycji Wytwórni Sprzętu Komunikacyjnego Polskich Zakładów Lotniczych na Starołece (15% ogólnej powierzchni hali produkcyjnej). Zaczęła się przeprowadzka fabryki ze starych pomieszczeń przy ul. Romka Strzałkowskiego. 25.5. Odbyło się spotkanie Prezydium Obywatelskiego Komitetu Odrodzenia N arodowego, Frontu Jedności Narodu oraz radnych dzielnicy J eżyce z zastępcą dyrektora Biura Planowania Przestrzennego Tadeuszem Gałeckim. W spotkaniu wziął również udział wiceprezydent Poznania Łucjan Majewski. Tematem posiedzenia był rozwój dzielnicy J eżyce na tle planów rozwoju miasta do lm r Odbyło się V Plenum Zarządu Wojewódzkiego Związku Socjalistycznej Młodzieży Polskiej, poświęcone działalności sportowej, turystycznej i kulturalnej Związku. Posiedzenie otworzył przewodniczący Zefiryn Grabski. Referat wprowadzający wygłosił sekretarz Tadeusz Szmyt. Rozpoczęła się dwudniowa ogólnopolska konferencja wizytatorów szkolnictwa artystycznego. Głównym tematem obrad, którym przewodniczył dyrektor Zarządu Szkół Artystycznych Ministerstwa Kultury i Sztuki Wiesław Milattl, była organizacja kolejnego roku szkolnego. W Klubie "Wierzbak" dziewiętnaście matek zostało wyróżnionych Medalem Matki, przyznanym przez Wojewódzki 
Komitet Frontu Jedności Narodu.
Do Szpitala Klinicznego im. Heliodora Święcickiego przybyła delegacja Związku Polaków , ,Zgoda", gromada w Bremie (Republika Federalna Niemiec), z jej prezesem Januszem Rzeżnikiem, przywożąc aparaturą i leki dla chorych W salonie wystawowym Morskiego Biura Podróży Polskiej Żeglugi Bałtyckiej otwarto wystawą dokumentalną dotyczącą matek chrzestnych statków. Uczestniczący w otwarciu ekspozycji przedstawiciele władz oraz goście serdecznie powitali wywodzące się ze środowiska poznańskiego matki chrzestne statków Polskiej Marynarki Handlowej Wyrazem uznania dla ich zaangażowania oraz działalności marynistycznej było wręczenie im przez wiceprezydenta Andrzeja Wituskiego odznaczeń regionalnych. Odznaką Honorową "Za zasługi w rozwoju województwa poznańskiego" wyróżniono Aleksandrę Banasiak i Małgorzatę Poczekaj, natomiast Odznaką Honorową Miasta Poznania Annę Marię Kleeberg, Marię Olszewską i Alicję Zubrzycką. 26.5. W Urzędzie Wojewódzkim spotkało się sześćdziesiąt matek z województwa poznańskiego. Powitał je wiceprzewodniczący Wojewódzkiego Komitetu Frontu Jedności Narodu Edmund Rejek. Serdeczne życzenia przekazali kobietom sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Maciej Olejniczak oraz wojewoda poznański Marian Król. W spotkaniu uczestniczył prezydent Poznania Stanisław Piotrowicz. W imieniu odznaczonych Medalem Matki podziękowała nauczycielka Szkoły Podstawowej Nr 59 - Barbara Kowalczyk.
aktywem społeczno-politycznym "Wiepofamy" i dzielnicy jeżyckiej. Uczestniczyli w nim m. in. I sekretarz Komitetu Dzielnicowego Polskiej Zjednoeionej Partii Robotniczej Janusz Zwożdzi ik, a ze strony fabryki - dyrektor Jerzy Langowski i I sekretarz Komitetu Zakładowego Partii Roman Machowicz Przy poznańskim oddziale Polskiej Izby Handlu Zagranicznego powołano Klub Polsko- Węgierskiej Współpracy Gospodarczej. W wieku osiemdziesięciu trzech lat zmarł Tomasz Dąbrowski, założyciel apteki na Sródce i jej kierownik w latach 1931-1939 i 1945-1956. U dekorowany Krzyżem Kawalersktm Orderu Odrodzenia Polski.
W wieku siedemdziesięciu czterech lat zmarł dr hab. Anzelm Lewandowski, profesor Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza na Wydziale Chemii, udekorowany Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.
iI II fil 1ft 1 1 1
.. U
ĘżW:
W Fabryce Obrabiarek Specjalnych "Ponar- Wiepofama" przebywał konsul generalny Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich w Poznaniu Iwan Tkaczenko. W godzinach przedpołudniowych gość zwiedził zakład. N astępBie odbyło się w świetlicy spotkanie z 
Wydarzenia
27.5. Sesja Miejskiej Rady Narodowej. Przewodniczący Stanisław Antczak poinformował radnych o propozycji przejścia dotychczasowego prezydenta miasta Stanisława Piotrowicza na stanowisko wicewojewody poznańskiego. W związku z tym wojewoda poznański Marian Król na prezydenta miasta rekomendował dotychczasowego wiceprezydenta Andrzeja Wituskiego. Radni zaaprobowali tę kandydaturę. Rozpoczęły się uroczystości religijne związane z przybyciem do Katedry Poznańskiej Obrazu Nawiedzenia (kopia obrazu Matki Boskiej 1 asnogórskiej). W pałacu Działyńskich odbył się recital wokalny U rszuli Mitręgi (mezzosopran). Akompaniował Piotr Kusiewicz. 28.5. X Sesja Wojewódzkiej Rady Narodowej. lako główny punkt swych obrad miała ocenę realizacji zadań społeezno-gospodarczych i budżetu w roku ubiegłym. Obrady otworzył przewodniczący Rady - Tadeusz Czwojdrak.
Odbyło się posiedzenie Egzekutywy Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Wzięli w nim udział: zastępca członka Biura Politycznego, sekretarz Komitetu Centralnego Włodzimierz Mokizyszczak oraz kierownik Wydziału Kadr Komitetu Centralnego gen. bryg, Tadeusz Dziekan. Poinformowali oni o decyzji Biura Politycznego Komitetu Centralnego o odwołaniu z funkcji I sekretarza Komitetu Wojewódzkiego Edwarda Skrzypczaka i o powołaniu na to stanowisko gen. bryg. Edwarda Łukasika. Dotychczasowy I
Edward Łukasik
Poznaniu
(27-28.5.)
sekretarz Komitetu Wojewódzkiego przechodzi do pracy na odpowiedzialne stanowisko w przemyśle. Egzekutywa» przyjęła złożoną na własną prośbę rezygnację z funkcji sekretarza Komitetu Wojewódzkiego Zbigniewa Gabryela, w związku z jego przejściem do pracy w Kombinacie Państwowych Gospodarstw Rolnych w Manieczkach.
Spotkanie ministra Zdzisława Krasińskiego ze słuchaczami studium podyplomowego w poznańskiej Akademii Ekonomicznej. Z okazji Dni Kultury, Oświaty, Książki i Prasy odbyły się dwa spotkania ludzi kultury. W Domu Kultury Drukarza przy ul. Inżynierskiej, w przeddzień Dnia Drukarza zorganizowano uroczystość międzyzakładową. Wręczono odznaczenia państwowe i branżowe. M. in. Krzyże Kawalerskie Orderu Odrodzenia Polski otrzymali: Czesław Drajerczak, Leon Gajewski, Hieronim Kosicki, Tadeusz Majtas, Kazimierz Nowacki, Antoni Przybylski, Maksymilian Primke, Bolesław Szkudlarek, Władysław Tylkowski, Stefan Urbaniak, Stefan Winnicki, Łucja Zbrzeźniak. W siedzibie Towarzystwa Muzycznego im. Henryka Wieniawskiego przy ul. Świętosławskiej odbyły się poznańskie obchody Dnia Działacza Kultury. Wręczono odznaki Zasłużonego Działacza Kultury i-Odznaki Honorowe Miasta Poznania. Inauguracja obchodów Święta Ludowego w Wielkopolsce. Przed pomnikiem Powstańców Wielkopolskich 1918/1919 delegacja Wojewódzkiego Komitetu Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego złożyła kwiaty i wieńce. Podobnie przed tablicą pamiątkową ku czci Wincentego Witosa. W Teatrze Wielkim odbyła się okolicznościowa akademia. W auli Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza odbył się koncert Orkiestry Kameralnej Polskiego Radia i Telewizji pod dyrekcją Agnieszki Duczmal. Solistką była ladwiga Kotnowska (flet). W Alei Zasłużonych Cmentarza Komunalnego w lunikowie odbył się pogrzeb zmarłego w dniu 21 maja Ignacego Sternala, długoletniego działacza Polskiej Partii Robotniczej i Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. W okresie międzywojennym aktywnie działał najpierw w Klasowym Związku Zawodowym Pracowników Przemysłu Spożywczego, a następnie w Klasowym Związku Zawodowym Pracowników Przemysłu Ceramicznego, biorąc czynny udział w pochodach i demonstracjach robotniczych w Luboniu. Udekorowany był Krzyżem Kawalerskim Or
deru Odrodzenia Polski. Żył siedemdziesiąt sześć lat 59.5 W auli Uniwersytetu i.. Adama Mickiewicza odbyła się uroczystość absoI łutoryjna studentów piawa i administracji. W Teatrze Muzycznym odbyła się premiera operetki Franciszka Lehara Frasquita, w reżyserii Ryszarda Zarewicza, scenografii Mariana Stańczaka, w choreografii Krystyny Gruszkówny. Kierownictwo muzyczne sprawował Ryszard Komorowski. W pz- Amierewej obsadzie wystąpili: Jerzy Golfert (Aristide Girot), Krystyna Kaczanowska (Dolly), Bolesław Hamal uk (gościnnie - Armand de Mirbeau), Jerzy Dzianysz (Hipolit Smith), Anna Bajerska- Witczak (Frasquita) , Michał Kuleczka (Sebastiano), Rajmund Wolff (Juan-Filip), Jadwiga Kurzewska (Inez), Bożena Scharf (Dolores), Aleksa idra Rybacka (Luiza), Mieczysław J ózefiak (Żandaim I), Krzysztof Osmęda (Żandarm II).

Od lewej: Jerzy Golfert (Aristide), Jerzy Dzianysz (Hipolit) i Anna Bajerska- Witczak (Frasquita)
W auli Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza odbył się 19) Koncert Poznański. Wykonawcy: orkiestra Filharmonii Poznańskiej pod dyrekcją Bogdana Olędzkiego. Soliści: Magdalena Sołtysiń
ska (fortepian), Andrzej Tatarski (fortepian) . 30 5 Na placu przed Katedrą Poznańską odbyła się msza pontyfikalna. Homilię wygłosił metropolita poznański ksiądz arcybiskup Jerzy Stroba. Ponowione zostało oddanie archidiecezji poznańskiej pod opiekę Matce Bożej. 31.5. Inauguracja XI Poznańskich Dni Techniki. Uczestniczyli: przewodniczący Wojewódzkiej Rady Narodowej Tadeusz Czwojdrak, wicewojewoda Jan Tomaszewski oraz wiceprezydent Poznania Zbigniew Kmieciak. Po referacie Tadeusza Czwojdraka Działalność produkcyjna uj aktualnych warunkach gospodarczych wręczono ośmiu zespołom N agrody Naczelnej Organizacji Technicznej za wybitne osiągnięcia techniczne oraz odznaki honorowe.
N amioty rozbił w mieście cyrk "Arena". Odbyło się premierowe przedstawienie. Uległy likwidacji: Zjednoczenie Produkcji i Montażu Obiektów Inwentarskich "Fermbud" oraz Zjednoczenie Technicznej Obsługi Rolnictwa.

1.6. W Sali Białej Urzędu Miejskiego odbyła się uroczystość wręczenia nominacji Stanisławowi Piotrowiczowi na stanowisko wicewojewody poznańskiego i Andrzejowi Wituskiemu na stanowisko prezydenta Poznania. Nominacje wrę
Wydarzenia w Poznaniu (1 - 2.6.)czył wojewoda poznański Marian Król, w obecności I sekretarza Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej gen. bryg. Edwarda Łukasika, komisarza-pełnomocnika Komitetu Obrony Kraju na województwo poznańskie gen. bryg. Piotra Przybyszewskiego oraz przewodniczącego Wojewódzkiego Komitetu Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego Tadeusza Zająca i sekretarza Wojewódzkiego Komitetu Stronnictwa Demokratycznego Mirosława Kopińskiego. Tradycyjnym zwyczajem, nowo mianowanemu prezydentowi łańcuch - insygnium władzy przekazał przewodniczący Miejskiej Rady N arodowej Stanisław Antczak. I sekretarzowi Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej gen. bryg. Edwardowi Łukasikowi złożył wizytę konsul generalny Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich w Poznaniu Iwan Tkaczenko. Konsul pogratulował Edwardowi Łukasikowi objęcia funkcji I sekretarza Komitetu Wojewódzkiego.
Decyzją wojewody poznańskiego, Dyrekcja Rozbudowy Miasta Poznania przekazana została w gestię prezydenta miasta. W miejsce Wojewódzkiego Zjednoczenia Przedsiębiorstw Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej powstał Wojewódzki Zarząd Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej, z siedzibą przy pi. Kolegiackim 17.
W miejsce Zjednoczenia Produkcji i Montażu Obiektów Inwentarskich "Fermbud" powstało Kiajowe Zrzeszenie Przedsiębiorstw Produkcji Przemysłowej Budownictwa Rolniczego, z siedzibą przy ul. Zielonej 8. W salonie Poznańskiego Towarzystwa Fotograficznego otwarto Ogólnopolską Wystawę Technik Fotograficznych .,Remis-81" . Otwarcie salonu wystawowego Krajowej Agencji Wydawniczej przy ul. Karola Świerczewskiego 3.
Szereg imprez z okazji Międzynarodowego Dnia Dziecka. Otwarto wielobranżowy sklep dla dzieci "Bobas" przy ul. Walki Młodych.
2.6 Odbyło się plenum Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej poświęcone omówieniu bieżących problemów pracy' partyjnej w województwie poznańskim. W obradach, którym przewodniczył I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego gen. bryg. Edward Łukasik, uczestniczyli: zastępca człinka
Biura Politycznego, sekretarz Komitetu Centralnego Włodzimierz Mokrzyszczaik i kierownik Wydziału Kadr K«mtetu Centralnego gen. bryg. Tadeusz Dziekan. Przedstawiciele centralnych władz partyjnych i zakładowej organizacji podziękowali Edwardowi Skrzypczakowi za jego duży wkład pracy w okresie pełnienia funkcji I sekretarza Komitetu Wojewódzkiego. Następnie I sekretarz Edward Łukasik przedstawił główne zadania poznańskiej organizacji partyjnej na najbliższy okres. W trzydziestą ósmą rocznicę rozstrzelania w obozie żabikowskim grupy żołnierzy Armii Krajowej okręgu poznańskiego, członkowie Społecznego Komitetu Opiekunów tego miejsca pamięci narodowej, Komisji byłych Więźniów Hitlerowskich Obozów Koncentracyjnych przy Zarządzie Wojewódzkim Związku Bojowników o Wolność i Demokrację oraz byli więźniowie Zabikowa złożyli wiązanki kwiatów pod pomnikiem na terenie obozu. Obraz Nawiedzenia, w specjalnym samochodzie- kapricy, wyruszył w drogę powrotną na Jasną Górę. W auli Akademii Muzycznej odbył się koncert z okazji setnej rocznicy urodzin oraz dwudziestej piątej rocznicy śmierci Adama B. Ciechańskiego. Wykonawcami koncertu byli studenci i absolwenci z klasy Joachima Marczyń - skiego, wychowanka Adama Ciechańskiego. Setną rocznicę urodzin obchodził Antoni Miśkowiak, od sześćdziesięciu dwóch lat zamieszkały przy ul. Mostowej 31. 
Poznański Chór Chłopięcy, pod kierownictwem Jerzego Kurczewskiego" wyruszy! w podróż artystyczną do Francji, Włoch, Szwajcarii, Austrii oraz Republiki Federalnej Niemiec.
Chór Męski Związku Zawodowego Kolejarzy "Moniuszko", pold dyrekcją Antoniego Grochowaiskiego , udał się w podróż artystyczną do Republiki Federalnej Niemiec. W wieku pięćdziesięciu trzech lat zmarł Teodor Kujawa, dyrektor Przedsiębiorstwa Obrotu Maszynami i Surowcami "Bomis" w latach 1970 -1982, działacz Towarzystwa Przyjaciół Dzieci (prezes zarządu dzielnicowego Nowe Miasto).
3.6. Z okazji stodwudziestopięciolecia istnienia, w siedzibie Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk przy ul. Mierzyńskiego odbyła się uroczysta sesja. Spotkanie otworzył prezes prof. dr Zbigniew Zakrzewski. Następnie głos zabrał prof. dr Lech Trzeciakowski, który przypomniał historię powstania Towarzystwa oraz jego działalność w okresie zaborów. Po przerwie przemawiał prof. dr Andrzej Kwilecki, «skazując na nowe zadania, które stanęły przed Towarzystwem po II wojnie ,. . 4 sWlatoweJ.
W Muzeum Narodowym otwarto wystawę Zbiory Poznańskiego Towarzystwa
Przyjaciół Nauk w Muzeum Narodowym w Poznaniu. Zgromadzono na tej ekspozycji malarstwo polskie, europejskie, rzeźbę, ryciny, numizmatykę, zbiory starożytności, rzemiosło artystyczne i rzeczy różne. Sąd Konkursowy, pod przewodnictwem Jerzego Grupińskiego, rozstrzygnął konkurs poetycki Ośrodka Kulturalnego "Wierzbak" . I miejsce i "Laur Wierzbaka" przyznano Aldonie Książewskiej (Wrocław), II - Ewie Andrzejewskiej (Zielona Góra), III - Cezaremu Guzowskiemu (Ostróda), IV - Dorocie Pasternak (Żary), V - Marzenie Goźlińskiej (Ostrowiec Świętokrzyski). W Alei Zasłużonych na Cmentarzu Komunalnym w Junikowie odbył się pogrzeb zmarłego w dniu 27 maja działacza Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Bernarda Łamaszewskiego- Wolskiego, pseud. Dąb. Był udekorowany Krzyżem Virtuti Militari i Krzyżem Walecznych. Zył siedemdziesiąt dwa lata. 46. W auli Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza odbyły się uroczystości ibsolutoryjne studentów nauk społecznych. Wojewódzkie eliminacje Turnieju Młodych Mistrzów Techniki. Wpłynęło 450 projektów. Wśród młodzieży pracującej, w grupie debiutów, pierwsze miejsce przyznano zespołowi w składzie: Paweł Anioła, Jerzy Godek, Piotr Jankowski i Jan usz Magda z Zakładów Przemysłu Metalowego "H. Cegielski".
W grupie projektów wykonanych w ramach obowiązków służbowych I nagrodę zdobył zespół w składzie: Wiesława Majchrzak, Tadeusz Górny i Edward Kruk z Wrześni; natomiast w grupie pozostałych projektów - zespół Marian Lipiński i Adam Chełchowski z Akademii Rolniczej za projekt "Urządzenia do automatycznego wyjmowania aparatu udojowego". W grupie młodzieży szkolnej w konkursie na pomysł ; echniczny I miejsce zajął Zbigniew Krasicki z Zespołu Szkół Łączności, a w konkursie na użyteczną pracę dyplomową zwyciężył zespół w składzie: Małgorzata Olejniczak, Grzegorz Przywarty i Andrzej Siepieiski z Technikum Mechaniczno- Elektrycznego z Wrześni.
Akademia Wychowania Fizycznego otrzymała imię prof. Eugeniusza Piaseckiego; odsłonięto tablicę pamiątkową. W uroczystości udział wzięli przedstawiciele Głównego Komitetu Kultury Fizycznej i Sportu, władz administracyjnych i politycznych Poznania, rektorzy poznańskich uczelni. Wystąpił Zespół 
Wydarzenia
Madrygalistów Akademii Muzycznej pod dyrekcją Leszka Bajona. W hallu czynna była wystawa ku czci patrona I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej gen. bryg. Edward Łukasik spotkał się z redaktorami naczelnymi i sekretarzami podstawowych organizacji partyjnych redakcji prasy, radia i telewizji oraz agencji i z przedstawicielami władz Stowarzyszenia Dziennikarzy. Wytwórnia Sprzętu Komunikacyjnego Polskich Zakładów Lotniczych przy ul.
Romka Strzałkowskiego rozpoczęła przeprowadzkę do nowych zakładów przy ul. Obodrzyckiej 66/68.
W Teatrze Wielkim, w przedstawieniu Madame Butteifly Giacomo Pucciniego, gościnnie śpiewali artyści z Hanoweru (Republika Federalna Niemiec). Elena Dumitrescu- N entwig (partia tytułowa), Hans- Dieter Bader (Pinkerton), Gilbert Dubuc (Sharpless). Przedstawieniem dyrygował Robert Maxym. W Pałacu Kultury odbył się kiermasz zabawek projektowanych przez Stanisława Miszudę. W Biurze Wystaw Artystycznych w "Arsenale" otwarto wystawę twórczości Marii Chudoby- Wiśniewskiej. 3.6 W Teatrze Polskim odbyła się premiera dramatu Juliusza Słowackiego Pantazy w reżyserii Mikołaja Grabowskiego i scenografii Jacka Uklei Muzykę skomponował Janusz Stokłosa. W premierowej obsadzie grali: Henryk Olszewski (Hrabia Respekt), Ewa Krzyńska (Hrabina Respektowa), Maria Maj (Diana). Anna Musiałówna (Stella), Janusz Łagodziński (Rzecznicki) , Irmina Babińska (Hrabina Idalia), Ryszard Sobolewski (Waldemar Hawryłowicz), Bogdan Słomiński (J an), Władysław Dewoyno
Poznaniu (4- 7.6.)
(Ksiądz Loga), Aleksander BŁaszyk (Kajetan), Maria Bujas (Helenka), Wojciech Pastuszko (Lokaj Idalii), Jacek Chmielnik (Kałmuk).
Od lewej: Jan Peszek (Fantazy), Ewa Krzyńska (Hrabina Respektowa)
7 S Na zaproszenie organizacji - zakładowej Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej odwiedził Poznańską Fabrykę Obrabiarek "Wiepofama" I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego gen. bryg. Edward Łukasik. Spotkał się tam z aktywem partyjnym innjch zakładów dzielnicy J eżyce. Chór Męski Związku Zawodowego Kolejarzy "Moniuszko", pod dyrekcją Antoniego Grochowaiskiego , powrócił z podróży artystycznej do Republiki Federalnej Niemiec. W wieku dziewięćdziesięciu jeden lat zmarł płk Zdzisław Orłowski, dowódca IV Okręgu Wojskowego Powstania Wielkopolskiego 1918/1919, naczelny kwatermistrz II Powstania Śląskiego, udekorowany Krzyżem Virtuti Militari V kiasy i innymi odznaczeniami bojowymi. Krzyżaimi Oficerskim i Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.
8.6. W Instytucie Zachodnim odbyła się sesja z udziałem naukowców Poznania i Gdańska, -poświęcona stanowi i perspektywom badań nad dziejami polskiej myśli zachodniej. Dyskusję prowadził prof. dr Antoni Czubiński. Jubileusz sześćdziesięeiopięciolecia pracy w Państwowym Zakładzie Ubezpieczeń obchodził Kazimierz J uniczak Pracę rozpoczął w dniu 8 czerwca 1922 r.
w Krajowym Ubezpieczeniu Ogniowym (w 1932 r. przemianowanym na Zakład Ubezpieczeń Wzajemnych). Na uroczystym spotkaniu, weteran pracy otrzymał Złoty Medal "Za zasługi dla finansów" .
Odbyło się posiedzenie plenarne Ko-mitetu Zakładowego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w Zakładach Przemysłu Metalowego "H. Cegielski" Uczestniczyli: I sekretarz Komitetu Wolo Kronika m. Poznania 1/83znaniu (7 - 8.6.)
jewódzkiego Edward Łukasik, wicewojewoda Romuald Zysnaif-ki i przewodniczący Miejskiej Rady Narodowej Stanisław Antczak. Obradami kierował I sekretarz Komitetu Zakładowego Andrzej Komosiński. Uczestnicy plenum określili swoje stanowisko wobec zbliżającej się dwudziestej szóstej rocznicy wydarzeń czerwcowych w 1956 r. Plenarne posiedzenie Komitetu Zakładowego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej węzła kolejowego z udziałem wiceministra komunikacji Janusza Głowackiego.

Józef Krizyżański
Jubileusz sześćdziesięciolecia pracy twórczej obchodził artysta-malarz J ózef Krzyżański, a pięćdziesięciolecia - artysta-malarz Marian Szmańda oraz artysta-rzeźbiarz Czesław Woźniak. Jubilaci otrzymali nagrody ministra kultury i sztuki, pisma gratulacyjne od wojewody poznańskiego i prezydenta
Marian Szmańda 
Wydarzenia w Poznaniu (8 - 13.6.)
Poznania, a także kwiaty i życzenia od Zarządu Okręgu Związku Polskich Artystów Plastyków, od swoich przyjaciół i kolegów.
Czesław W ozniak
W auli Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza odbył się koncert symfoniczny orkiestry Filharmonii Poznańskiej pod dyrekcją Wojciecha Michniewskiego, przeznaczony dla uczniów zbiorczych szkół gminnych. Solistą był Waldema: Andrzejewski (fortepian).
W salonie Biura Wystaw Artystycznych w "Arsenale" otwarto jubileuszową wystawę malarstwa Józefa Krzyżańskiego oraz malarstwa Stanisława Masiaka (Warszawa). W klubie "Empiku" na Osiedlu Piastowskim otwarto wystawę malarstwa Barbary Perzyny- Przymusińskiej.
9.6. Poznań otrzymał automatyczne połączenie telefoniczne z Kielcami. 10.6. Po nabożeństwie odprawionym w Katedrze przez księdza biskupa Tadeusza Ettera, procesję Bożego Ciała tradycyjną drogą od Katedry przez most Bolesława Chrobrego, ul. Wielką, wokół Starego Rynku do Fary prowadził metropolita, ksiądz arcybiskup Jerzy Stroba. Przy ołtarzu ustawionym na Starym Rynku na wprost ul. Swiętosławskiej metropolita poznański wygłosił homilię. 11.6. W salonie Poznańskiego Towarzystwa Fotograficznego otwarto wystawę fotograficzną Andrzeja Florkowskiego pt Tioorze.
W kinie "Rialto" rozpoczął się przegląd nowości filmowych produkcji Związku Socjalistycznych Republik Ra
dzieckich. Na inaugurację dano Sportowy Świat - Olimpiada Moskwa 80. W auli Uniwersytetu im. Adama *Mic. kiewieza odbył się koncert orkiestry symfonicznej Filharmonii Poznańskiej pod dyrekcją Wojciecha Michniewskiego. Solistą był Waldemar Andrzejewski (fortepian).
12.6. l sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Edward Łukasik spotkał się z rektorami i sekretarzami uczelnianych organizacji partyjnych szkół wyższych. Rozpoczęło się spotkanie współprzewodniczących Polsko-Węgierskiej Komisji Współpracy Gospodarczej i N aukowo- Technicznej, wicepremierów rządów polskiego i węgierskiego Jerzego Ozdowskiego i Jozsefa Marjai.
W Centrum Prasowym Międzynarodowych Targów Poznańskich odbyła się konferencja prasowa ministra handlu zagranicznego Tadeusza Nestorowicza. Spotkanie dziennikarzy w pawilonie Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich na Międzynarodowych Targach Poznańskich. Obecny był minister handlu zagranicznego Tadeusz Nestorowicz. 13.6. Otwarcie 54 Międzynarodowych Targów Poznańskich. Gości przybyłych na otwarcie przywitał prezydent Poznania Andrzej Wituski, życząc im owocnego pobytu w Poznaniu. Otwarcia imprezy dokonał minister handlu zagranicznego Tadeusz N estorowicz. Powitał delegację partyjno-rządową z zastępcą członka Biura Politycznego Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, sekretarzem Komitetu Centralnego Marianem Woźniakiem i wicepremierem Januszem Obodowskim oraz oficjalne delegacje zagraniczne, które przybyły na otwarcie targów, a wśród nich delegację Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich z wicepremierem Iwanem J. Bodiulem, Węgier z wicepremierem Jozsefem Marjaiem i Niemieckiej Republiki Demokratycznej z ministrem handlu zagranicznego Horstem Solle. Ponadto przybyły delegacje z Austrii, Francji, Jugosławii, Kuby, Republiki Federalnej Niemiec i liczni przedstawiciele korpusu dyplomatycznego. Obecni byli gospodarze województwa z I sekretarzem Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej gen. bryg. Edwardem Łukasikiem i wojewodą Marianem Królem. Delegacja partyjno-rządowa zwiedzanie ekspozycji rozpoczęła od pawilonu polskiej elektroniki. 
Międzynarodowe Targi Poznańskie zwiedzili: wiceprzewodniczący Bundestagu (Republika Federalna Niemiec) Richard Wurbs; sekretarz stanu w Ministerstwie Handlu, Rzemiosła i Przemysłu Austrii Annelise Albrecht; wicepremier w Komitecie do spraw Energetyki i Przemysłu Jugosławii Aleksander I1liczelW; wiceminister handlu zagranicznego Republiki Kuby Hose de la Fuente; misja patronatu francuskiego pod przewodnictwem Bernarda de Gaulle'a. W Szkole Chorążych Pożarnictwa odbyła się promocja stu pięćdziesięciu dziewięciu kadetów oraz pięćdziesięciu ośmiu studiujących zaocznie. PielWszą lokatę po dwuletnich studiach zdobyi Krzysztof Wojewoda.
Występy artystyczne na Starym Rynku z okazji Międzynarodowych Targów Poznańskich. W loggi Ratusza jako pierwszy prezentował swój program Chór Dziewczęcy "Skowronki". Po koncercie dano pokaz "Światła i dźwięku". Odbył się finał VI Olimpiady Wiedzy i Umiejętności Rolniczych. Zwyciężył Jerzy Zabost z Technikum Hodowlanego w Łowiczu. N a finał przybyli m.in. minister rolnictwa i gospodarki żywnościowej Jerzy Wojtecki, kierownik Wydziału Rolnego i Gospodarki Żywnościowej Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Stanisław Zięba i przewodniczący Zarządu Głównego Związku Socjalistycznej Młodzieży Polskiej Jerzy J askiernia. Na Starym Rynxu rozpoczęły się IX Targi Staroci. Przybyło wielu handlarzy z Warszawy oraz Przemyśla, J eleniej Góry i Szczecina. Z podróży artystycznej do Republiki Federalnej Niemiec, Holandii, Francji i Belgii (rozpoczętej w dniu 14 kwietnia) powrócił Chór Chłopięcy i Męski Filharmonii Poznańskiej, pod dyrekcją Stefana Stuligrosza. Dano ponad pięćdziesiąt koncertów, w tym w katedrze N otre Dame w Paryżu.
14.6. W sali narad Zakładów Przemysłu Metalowego "H. Cegielski" odbyło się pielWsze posiedzenie Międzyzakładowego Społecznego Komitetu Obchodów CzelWca 1956 r. W spotkaniu, któremu w imieniu grupy inicjatywnej przewodniczył radny Miejskiej Rady Narodowej Zdzisław Filipiak, wzięli udział przedstawiciele dużych zakładów pracy Poznania, reprezentanci środowisk twórczych, nau''ki i oświaty, działacze społeczni i polityczni. Przewodniczącym Społecznego Komitetu wybrany został Józef Jan
kowski. Obowiązki sekretarza powierzono Zdzisławowi Frąckowiakowi. Otwarto giełdę materiałową Zakładów Przemysłu Metalowego "H. Cegielski" Złoty jubileusz obchodziła na Międzynarodowych Targach Poznańskich Izba Handlowo- Przemysłowa Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich. Przygotowano dla zwiedzających bogatą informację. Odbyło się spotkanie z pierwszym zastępcą prezesa Izby - Ewgenijem P. Pitowranowem. O współpracy Polskiej Izby Handlu Zagranicznego z Izbą radziecką mówił prezes Ryszard Karski. W uznaniu zasług dla Poznania, prezes Pitowranow udekorowany został przez prezydenta Andrzeja Wituskiego Odznaką Honorową Miasta Poznania.
U dekorowani zostali także: szef polskiego oddziału Izby Aleksiej Czeliszczew i dyrektor tegoi ocznej ekspozycji Walerij Szpaków. Prezes Ewgeniji Pitowranow wręczył z kolei Ryszardowi Karskiemu, Andrzejowi Wituskiemu, dyrektorowi Międzynarodowych Targów Poznańskich Henrykowi Sitarkowi oraz: dyrektorowi oddziału Polskiej Izby Handlu Zagranicznego w Poznaniu J.
Okoniowi pamiątkowe medale wybita z okazji złotego jubileuszu Izby Przemysłowo-Handlowej Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich.
W Poznaniu gościła delegacja Bułgarskiej Republiki Ludowej, pod przewodnictwem wiceministra handlu zagranicznego Mariana Marinowa. Spotkał się on z ministrem handlu zagranicznego Polski Tadeuszem N estorowiczem. Minister N estorowicz przeprowadził także rozmowy z sekretarzem stanu w Ministerstwie Handlu, Rzemiosła i Przemysłu Republiki Austrii Annelise Albrecht, a także przyjął wiceprezesa Austriackiej Związkowej Izby Gospodarczej Hansa Schonpichlera. Wiceminister handlu zagranicznego Władysław Gwiazda spotkał się z wiceministrem handlu zagranicznego Czechosłowacji Alcisem Hlochem. W Poznaniu przebywała delegacja Senatu Lubeki (Republika Federalna Niemiec) . W Pałacu Kultury otwarto wystawę prac uczestników działu plastyki z pracowni gobelinu oraz użytkowych form artystycznych. Eksponaty wykonane zostały pod kierunkiem artysty-plastyka Jędrzeja Stępaka i Kazimiery Tyrałowej. Brygady Poznańskiego! Przedsiębiorstwa Robót Drogowych przystąpiły do przebudowy skrzyżowania ulic Hetmańska-Zamenhofa.

Wydarzenia w Pomamiu (15 - 17. 6.)
· 15.6. Przebywający na Międzynarodowych Targach Poznańskich ambasador nadzwyczajny i pełnomocny Czechosłowacji Jindrich Rehorek i konsul generalny w Szczecinie Wasil Suchy złożyli wizytę I sekretarzowi Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej gen. bryg. Edwardowi Łukasikowi. Konferencja prasowa w pawilonie Bułgarii na Międzynarodowych Targach Poznańskich. N a pytania dziennikarzy odpowiadali radca handlowy Ludowej Republiki Bułgarii w Polsce Dymitr Kasłor i dyrektor pawilonu Marin Manzełow. Targi zwiedziła grupa posłów z Komisji Handlu Zagranicznego Sejmu. N a zaproszenie prezesa Polskiej Izby Handlu Zagranicznego Ryszarda Karskiego, na Międzynarodowych Targach Poznańskich przebywał prezes Izby Rzemieślniczej z Kassel (Republika Federalna Niemiec). W miejsce Zjednoczenia Technicznej Obsługi Rolnictwa powstało Wielkopolskie Zrzeszenie Przedsiębiorstw Technicznej Obsługi Rolnictwa, z siedzibą przy ul. Warszawskiej 39. W salonie Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania otwarto wystawę malarstwa członków Poznańskiego i Pilskiego Stowarzyszenia Plastyków Nieprofesjonalnych.
16.8. Przy ul. Małe Garbary odsłonięto tablicę upamiętniającą miejsce pierwszej manifestacji robotniczej. W odsłonięciu tablicy uczestniczyli przedstawiciele władz politycznych i administracyjnych województwa z sekretarzem Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Maciejem Olejniczakiem.
W siedzibie Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej przedstawiciele organizacji młodzieżowych z województwa poznańskiego spotkali się z członkiem Biura Politycznego, sekretarzem Komitetu Centralnego Mirosławem Milewskim oraz z I sekretarzem Komitetu Wojewódzkiego Edwardem Łukasikiem. W wieku osiemdziesięciu siedmiu lat zmarł Tomasz Żak, nestor przemysłu wielkopolskiego. W 1919 r. założył w Poznaniu pierwszą w Wielkopolsce fabrykę naturalnych lemoniad. W 1945 r. przy ul. Mokrej uruchomił wytwórnię ekstraktów, aromatów i olejków eterycznych.
17.6.

W pałacu Działynskich odbyła się uroczystość nadania doktoratu honoris causa Akademii Rolniczej organizatorowi Wydziału Technologii Drewna prof. dr hab. Tadeuszowi Perkitnemu. Gości powitałrektor prof. dr hab. Włodzimierz Fiszer. Przybyli: I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej gen. bryg. Edward Łukasik, przewodniczący Wojewódzkiej Rady N arodowej prof. dr hab. Tadeusz Czwojdrak, wojewoda poznański Marian Król. \ Zasługi naukowe Tadeusza Perkitnego przedstawił dziekan Wydziału Technologii Drewna prof. dr hab. Michał Zenkteler. W imieniu Rady Państwa, I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Edward Łukasik udekorował Tadeusza Perkitnego Orderem Sztandaru Pracy I ki. lury, pod przewodnictwem prof. dra Bolesława Wojciechowicza, przyznało Złote Medale Międzynarodowych Targów Poznańskich wyrobom odznaczającym się szczególnymi walorami konstrukcyjnymi, technologicznymi i użytkowymi. N a konkursie przedstawiono 192 eksponaty; Złotym Medalem nagrodzono dwadzieścia trzy. Na liście nagrodzonych znalazły się hydrotester z poznańskiego Przemysłowego Instytutu Maszyn Rolniczych oraz miniaturowa bateria SR-41 z Centralnego Laboratorium Akumulatorów i Ogniw. W Zakładach Przemysłu Metalowego "H. Cegielski" odbyło się posiedzenie Międzyzakładowego Społecznego Komitetu Obchodów Czerwca 1956 r. Przewodniczył l ózef l ankowski. 18.6. Przebywała w Poznaniu delegacja rządowa Niemieckiej Republiki Demokratycznej z wicepremierem Gerhardem Weissem. Goście zwiedzili ekspozycję Międzynarodowych Targów Poznańskich, a następnie w Urzędzie Wojewódzkim odbyły się oficjalne rozmowy na temat rozwoju dwustronnej współpracy gospodarczej. Ze strony polskiej rozmowom przewodniczył wiceprezes Rady Ministrów - Andrzej l edynak.
Z okazji stulecia urodzin Georgi Dymitrowa, w pawilonie bułgarskim na Międzynarodowych Targach Poznańskich odbyła się uroczystość, na którą przybyli I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Edward Łukasik, przedstawiciele władz miejskich oraz szefowie ekspozycji krajów socjalistycznych na Targach. Uroczyste wręczenie Złotych Medali wyróżnionym eksponatom wystawionym na Międzynarodowych Targach Poznańskich. W Sali Malinowej pałacu Działyńskich odbyła się sesja naukowa poświęcona udziałowi Wielkopolski w kształtowaniu stosunków Macierzy z Polonią. Uroczyste zebranie Poznańskiego Stowarzyszenia Miłośników Morza. W sali Domu Turysty spotkały się m. in. matki chrzestne statków Polskiej Marynarki Handlowej, członkowie Klubu Dziennikarzy Marynistów oraz piloci wycieczek morskich Polskiej Żeglugi Bałtyckiej. Obecni byli uczestnicy Studen - ckiej Wyprawy Oceanicznej "Kuba 1980-1981", którzy na jachcie "loseph Conrad" przepłynęli ponad 17 (XX) mil morskich. Odbyła się aukcja książek l erzego Pertka. Sprzedano większość spośród oferowanych dzieł, a uzyskane w ten sposób pieniądze - 3700 zł przekazano na konto budowy żaglowca "Dar Młodzieży" . Z udziałem głównego kwatermistrza Wojska Polskiego gen. broni Mieczysława Obiedzińskiego oraz prezesa N aczelnej Organizacji Technicznej Aleksandra Kopcia, rozpoczęło się w Wyższej Szkole Oficerskiej Służb Kwatermistrzowskich kraj owe forum kół Naczelnej Organizacji Technicznej w szkolnictwie wojskowym. Spotkanie otworzył komendant Szkoły, gen. bryg. Piotr Przybyszewski.
Ina uguracj a VII Ogólnopolskich Konfrontacji Kapel Dudziarskich. Przybyło dwanaście zespołów z Wielkopolski i Ziemi Lubuskiej.
Zakończenie sezonu artystycznego Filharmonii Poznańskiej 1984/1982 w auli Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
Orkiestrą Filharmonii Poznańskiej, Chórem Męskim Politechniki Poznańskiej i Chórem Męskim "Arion" dyrygował Renard Czajkowski. Solistami byli: Ewa Werka (mezzosopran), Krzysztof Szaniecki (baryton).
19.6 Powstał Oddział Zachodni Polsko- Polonijnej Izby Przemysłowo- Handlowej "Inter- tPolcom", obejmujący zasięgiem oddziaływania województwa: gorzowskie, 
Wydarzenia
kaliskie, konińskie, leszczyńskie, pilskie, poznańskie i zielonogórskie. Dyrektorem Oddziału został Maciej Bombicki. Powołano Radę Społeczną, na czele której stanął prezydent Poznania Andrzej Wituski. W Komitecie Wojewódzkim Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej odbyło się spotkanie z przebywającymi w Poznaniu zastępcą przewodniczącego Komisji Planowania Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich Dawidem G Hadżajewem, przedstawicielem Akademii Nauk Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich, dyrektorem Instytutu Ekonomiki Światowego Systemu Socjalistycznego Janem B. Szmeralem oraz szefem radzieckiego Centium Prasowego na Międzynarodowych Targach Poznań, skich Witalijem N. Jakowlewem. Radzieccy goście spotkali się z przedstawieielami życia gospodarczego, sekretarzami organizacji partyjnych i dyrektorami przedsiębiorstw, pracownikami naukowymi poznańskich uczelni Gospodarzem spotkania był sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Maciej Olejniczak. 30.6. Zakończenie VII ogólnopolskich Konfrontacji Kapel Dudziarskich. U czestniczyło sześciu solistów i osiem kapel z województw: bielsko-bialskiego, leszczyńskiego, poznańskiego i zielonogórskiego. Przyznano trzy równorzędne nagrody w grupie solistów, które otrzymali: Franciszek Domagała (Zbąszyń). Feliks Jankowski (Żywiec) i Bernard Kasper (Zbąszyń). W grupie kapel nagrody zdobyły kapele: "Biskupianie" .Wisielok" i kapela z Borku.
Między mostem Marchlewskiego a amfiteatrem nad Wartą odbyły się imprezy z okazji Dni Morza. W wieku osiemdziesięciu ośmiu lat ziraarł prof. dr Jerzy Szuman, były dzie
Pozneuv.ru (19-22.6.)kan Wydziału Zootechnicznego Wyższej Szkoły Rolniczej, były kierownik Zakładu Hodowli Drobiu i Zwierząt* Futerkowych, współtwórca drobiarstwa polskiego, udekorowany Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. W Sali Białej Urzędu Miejskiego odbył się recital wokalny Ewy Podleś (mezzosopran). Akompaniował Jerzy Marchwiński (fortepian). Koło Śpiewacze "Hejnał" obchodziło jubileusz siedemdziesięciolecia. W Zakładowym Domu Kultury "Stomil" odbył się uroczysty koncert. ii i W Izbie Rzemieślniczej rozpoczęło się VIII Polonijne Forum Gospodarcze. W otwarciu wzięli udział wicepremier Edward Kowalczyk i prezes Towarzystwa Łączności z Polonią Zagraniczną "Polonia" Tadeusz W. Młyńczak. W miejsce Zjednoczenia Przemysłu Koncentratów Spożywczych "Amino" powstała Krajowa Spółka Przedsiębiorstw Koncentratów Spożywczych (z ograniczoną odpowiedzialnością), z siedzibą przy ul. Dąbrowskiego 12. W Teatrze Nowym absolwenci poznańskiego Studium Technik Teatral łych przedstawili swoje prace dyplomowe, m.in. z dziedziny modelarstwa i perukarstwa. 22.6. Trzydziestu dwóch pedagogów, reprezentujących wszystkie typy szkół, przybyło do Urzędu Wojewódzkiego. Za długoletnią, wzorową pracę zostali odznaczeni Krzyżami Kawalerskimi Orderu Odrodzenia Polski pedagodzy, którzy organizowali tajne nauczanie w latach okupacji, organizowali szkolnictwo w 1945 r. Wśród wyróżnionych była Maria Szczupaczyńska, nauczycielka Szkoły Podstawowej Nr 45 im. Marii Dąbrowskiej, która przepracowała w zawodzie pięćdziesiąt lat. W spotkaniu uczestniczyli przedstawiciele wojewódzkich władz partyjno-administracyjnych z wojewodą poznańskim Marianem Królem. Obecny był także dyrektor generalny Ministerstwa Oświaty i Wychowania Alfred Andrys.
Przewodniczący Centralnego Komitetu Stronnictwa Demokratycznego Edward Kowalczyk spotkał się z działaczami Wojewódzkiego i Miejskiego Komitetu Stronnictwa Demokratycznego. Przewodniczący Wojewódzkiego Komitetu Alojzy BryI przedstawił aktualną działalność społeczno-polityczną i partyjną w Poznańskiem.
Zakończyły się 54 Międzynarodowe Targi Poznańskie. Uczestniczyło Hill wystawców z dwudziestu szeSClU państw i około tysiąca wystawców polskich. 
Zakończyło się także VIII Polonijne Forum Gospodarcze. Uczestniczyło 1ffi osób z szesnastu krajów J ak poinformowano podczas konferencji prasowej na zakończenie 54 Międzynarodowych Targów Poznańskich, dotychczasowy dyrektor Zarządu dr Henryk Sitarek przechodzi do pracy w polskiej placówce w Lipsku (Niemiecka Republika Demokratyczna). Funkcję dyrektora naczelnego Międzynarodowych Targów Poznańskich obejmie dotychczasowy pierwszy zastępca dyrektora dr Andrzej Byrt. Przedstawiciel kierownictwa resortu handlu zagranicznego, jak i dziennikarze zgromadzeni na konferencji przekazali Henrykowi Sitarkowi serdeczne podziękowanie za długoletnią współpracę i życzenia powodzenia w pracy na nowym stanowisku. I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego kolskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Idward Łuk?sik spotkał się z aktywem partyjnym dzielnicy Wilda (w Zakładach Naprawczych Taboru Kolejowego) i Nowego Miasta (w Zakładach Metalurgicznych "Po met"). W Sali Odrodzenia Ratusza Poznańskiego szesnaście par otrzymało Medale za Długoletnie Pożycie Małżeńskie. Medale wręczali zastępca kierownika U rzędu Stanu Cywilnego Andrzej Jankowski i przedstawiciel Wojewódzkiego Komitetu Frontu Jedności N arodu Teofil Grzelczak. Otrzymali je. Stanisław i Stanisława Baczyńscy, Kazimierz i Zofia Bendowscy, Jan i Józefa Błotni, Alfons i Cecylia Brzostowiczowie, Szczepan i Marianna Czechowscy, Stefan i Maria Dobraszkowie, Konrad i Marianna Fórmaniakowie, Adam i Marta Frankowie, Alfons i Irena Grzelczakowie, Aleksander i Maria Jakubowscy, Kazimierz i Felicja Nowakowscy, Franciszek i J 0anna Pawłowscy, Michał i Franciszka Pietrzakowie, Antoni i Maria Wawrzyniakowie, Jerzy i Zofia Wallasowie, Wojciech i Katarzyna Wyttykowie.
W salonie Morskiego Biura Podróży Polskiej Żeglugi Bałtyckiej otwarto wy.

stawę medali artysty-plastyka Mieczysława Chojnackiego. 23.6. Wojewódzki Zjazd Ligi Kobiet Polskich Wybrano nowe władze. Przewodnicząca została Jadwiga Kośmider. W obradach uczestniczyli przedstawiciele władz politycznych l administracyjnych Poznańskiego, z sekretarzem Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Janem Mielcarkiem. Obecny był przedstawiciel. Komitetu Centralnego Zbigniew Glapa. Jubileusz setnej rocznicy urodzin obchodziła Prakseda Sukiennik. 24.6. Na spotkanie z aktywem robotniczym Zakładów Przemysłu Metalowego , ,H.
Cegielski" przybył I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej gen. bryg. Edward Łukasik. Spotkanie zagaił dyrektor naczelny Zakładów Zdzisław Miedziarek N a pytania aktywu odpowiadali: Edward Łukasik oraz członek Komitetu Centralnego Stanisław Kałkus i I sekretarz Komitetu Zakładowego Andrzej Komosiński. W siedzibie Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej odbyła się sesja Wszechnicy Partyjnej na temat Roh 1956 - od czerwca do października. Wprowadzenie do dyskusji wygłosił prof. dr Antoni Czubiński. W godzinach rannych, w rejonie Starołęki wydarzyła się katastrofa kolejowa. Pociąg towarowy relacji Turoszów - Konin najechał na stojący na torze pociąg towarowy relacji Poznań Główny - StaroJ ęka. Wykoleiło się kilka wagonów, z których jeden zablokował sąsiedni tor. Jechał po nim pociąg osobowy z Katowic, którego maszynista nie zdążył już wyhamować i uderzył w tarasujący drogę wagon. Ranni zostali: konduktor i dwóch pasażerów. W salonie Poznańskiego Towarzystwa Fotograficznego otwarto wystawę prac Grupy Młodych (członków Towarzystwa) . Przed Sądem Wojewódzkim zakończyła się rozprawa przeciwko włamywaczom do sklepu , ,Jubilera" przy ul. Czerwonej Armii (w nocy z 3 na 4 VII 1981) Zrabowano wyroby ze złota, precjoza jubilerskie, szwajcarskie zegarki oraz gotówkę - 1X) 000 zł. Wartość łupu oszacowano na 27 000 (XX) zł. Po miesięcznym rozpoznawaniu sprawy, Sąd Wojewódzki uznał dwudziestosześcioletniego Zdzisła. wa J. z Koszalina oraz trzydziestotrzy · letniego Wiesława L. z Warszawy winnymi zarzucanych im czynów i skazał obu na kary po dwadzieścia pięć lat 
Wydarzenia w Poznaniu (24 - 28.6.)pozbawienia wolności. Orzeczono też utratę praw publicznych i wysokie grzywny. Pięciu współoskarżonym, osobom pomagającym w zbywaniu części łupu, wymierzono kary od półtora do czterech lat pozbawienia wolności. 25.6. W Ośrodku Szkoleniowym Budownictwa Rolniczego odbyło się spotkanie ministra rolnictwa i gospodarki żywnościowej Jerzego W ojteekiego z członkami Komisji Rolnych Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej i Wojewódzkiego Komitetu Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego.
W auli Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza odbył się koncert dyplomantów Akademii Muzycznej i orkiestry symfonicznej Filharmonii Poznańskiej pod dyrekcją Jacka Kraszewskiego (klasa prof. Witolda Krzemieńskiego ). Solistami byli: Barbara Mądra - sopran (klasa doc. Antoniny Kaweckiej) i' J anusz Stalmierski - kompozycja (klasa prof. Andrzeja Koszewskiego). 26.6. Nad Jeziorem Kierskim odbyła się centralna uroczystość Wielkopolskich Dni Morza.
Problemy chirurgicznego leczenia chorób i wykorzystania polskich protez naczyniowych były przedmiotem ogólnopolskiej konferencji naukowej chirurgów, która odbyła się w pałacu Działyńskich. Wzięli w niej udział specjaliści ze wszystkich ośrodków akademickich kraju, prezentując w toku konferencji dorobek lekarzy, m.in. Poznania, Warszawy i Wrocławia. Rozpoczęły się Mistrzostwa Polski Ratowników Wodnych. Startowało 52 zawodników. Tytuły Mistrzów Polski zdobyli Ewa Swoboda (Katowice) i Mirosław Baran (Katowice). 27.6. Na placu im. Adama Mickiewicza o godz. 12.00 ustawiły się delegacje zakładów pracy ze sztandarami oraz urzędów i wyższych uczelni. Przewodniczący Międzyzakładowego Komitetu Obchodów Czerwca 1956 r. Józef J ankowski zapalił znicz przed pomnikiem. Przedstawiciele załóg Zakładów Przemysłu Metalowego "H. Cegielski", Zakładów Naprawczych Taboru Kolejowego, Zakładów "Stomil" i "Wiepofama" oraz kolejarzy i tramwajarzy zaciągnęli wartę robotniczą. Rozległy się dźwięki hymnu państwowego. Przy wtórze werbli, do pomnika podchodziły delegacje poznańskich zakładów pracy, organizacji i społeczeństwa składając wieńce. W Sali Białej Urzędu Miejskiego odbyła się aukcja wyrobów rzemieślniczych (od gobelinów do biżuterii), zktórej całkowity dochód przeznaczono na odbudowę palmiarni. Między mostami Marchlewskiego i Rocha odbyły się rejonowe mistrzostwa Poznańskiego Okręgu Polskiego Związku Wędkarskiego. Startowało 63 zawodników z jedenastu rejonów. Zwyciężył Ryszard Marczak (Luboń), który złowił w zanieczyszczonej Warcie aż 7 kilogramów ryb. W wieku osiemdziesięciu pięciu lat zmarł Jan Kolecki, organizator kupiectwa poznańskiego, prezes Wojewódzkiego Związku Zrzeszeń Prywatnego Handlu i Usług w latach 1951 -1952.

28.6. O dziewiątej rano, przed tablicą przy bramie głównej Zakładów Przemysłu Metalowego "H. Cegielski", upamiętniającą wydarzenia Czerwca 1956 r., zebrały się delegacje wszystkich fabryk. Przy dźwiękach hymnu państwowego składano wiązanki kwiatów i wieńce. U czestniczył przewodniczący Międzyzakładowego Komitetu Obchodów Czerwca 1956 r. Józef Jankowski. Uroczystość odbyła się także przed tablicą pamiątkową przy Zakładach Naprawczych Taboru Kolejowego. Natomiast na ul. Romka Strzałkowskiego odbył się harcerski apel. W Katedrze Poznańskiej odbyło się nabożeństwo za ofiary Czerwca 1956 Homilię wygłosił metropolita poznański, arcybiskup Jerzy Stroba. W sali Domu Drukarza przy ul. Inżynierskiej rozpoczęła się konferencja naukowa pt. Reforma gospodarcza a organizacja przedsiębiorstwa, przygotowana przez Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa. W sali konferencyjnej hotelu "Poznań" odbyło się walne zgromadzenie pełnomocników członków Okręgowej Spół
dzielni Pszczelarskiej. Wybrano delegatów na zjazd krajowy. (W salonie "Empiku" w Nowej Dzielnicy Mieszkaniowej "Rataje" (Osiedle Piastowskie 25) otwarto wystawą p rac fotoreporterów Krajowej Agencji Wydawniczej, "Gazety Poznańskiej" i ,*Expressu Poznańskiego". 29.6. I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej gen. bryg. EdWrd Łukasik przybył na spotkanie z aktywem partyjnym dzielnicy Grunwald. Spotkanie otworzył I sekretarz Komitetu Dzielnicowego Kazimierz Jasiński. Zebranie Prezydium Komitetu Założycielskiego Poznańskiego Oddziału Towarzystwa Łączności z Polonią Zagraniczną "Polonia". Powołano komisje problemowe.
W wieku osiemdziesięciu lat zmarł prof. dr hab. Jan Małecki, laryngolog, I członek honorowy Polskiego Towarzystwa Otolaryngologicznego, redaktor "Otolaryngologii Polskiej".
30.6. Laureaci konkursów racjonalizatorskich województwa poznańskiego spotkali się
w siedzibie Poznańskiego Przedsiębiorstwa Robót Inżynieryjnych Budownictwa Przemysłowego "Hydrobudowa", gdzie wręczono im nagrody i odznaczenia. Mistrzami racjonalizacji zostali. Władysław Konopiński z Centralnego Laboratorium Akumulatorów i Ogniw oraz Stanisław Idziak z "Powogazu" w Pniewach. Tytuł przodującego klubu techniki i racjonalizacji uzyskała ponownie placówka w Centralnym Laboratorium Akumulatorów i Ogniw. Dziewięciu twórcom wynalazków i autorom patentów wręczono odznaki "Zasłużony dla wynalazczości i racjonalizacji". Gratulacje złożył laureatom wiceprezydent Poznania Łucjan Majewski.
Posiedzenie plenarne Wojewódzkiej Komisji Rewizyjnej Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej pod kierownictwem Romana Kochanowicza. Uczestniczył I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego gen. bryg. Edward Łukasik. Uległo likwidacji Zjednoczenie Budownictwa Wodnego i Melioracji, z siedzibą przy ul. Grunwaldzkiej II. W Klubie Studenckim "Esculap" odbyła się premiera Teatru Ósmego Dnia Dano Przypowieści według Wiliama Faulknera.
W Alei Zasłużonych na Cmentarzu Komunalnym w Junikowie odbył się pogTzeb Franciszka Kołaczkowskiego, zmarłego w dniu 23 czerwca, działacza polskiego i międzynarodowego ruchu robotniczego, członka Komunistyczne] Partii Francji «1931-1939), od 1946 r. aktywnego działacza Polskiej Partii Robotniczej i Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej; udekorowanego Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.
Żył siedemdziesiąt sześć lat.

Zebrał: Kronikarz