Laureaci nagród .:'"AGRODY WOJEWODZTW A POZNAŃSKIEGO ZA ROK 1977 (C z ę Ś Ć p i e r w s z a) Na podstawie przedstawionych przez Komisję Nagród wniosków i kandydatur do Nagród Województwa Poznańskiego w dziedzinie nauki, przemysłu i techniki, budc.vnictwa i architektury za rok 1977, Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej i wo"ewoda poznański postanowieniem z dnia 19 lipca 1978 r. przyznali: Nagrody Naukowe Prof. dr hab. Zbyszkowi T u c h o ł c e, za całokształt działalności naukowo-badawczeJ w dziedzinie intensyfikacji nawożenia roślin uprawnych Prof. dr hab. Witoldowi S e ń c z u k o w i, za całokształt działalności badawczej w d:z.Jedzinie toksykologii przemysłowej oraz badań toksyczności nowych związków ehermcznych wprowadzanych do życia codziennego i przemysłu Prof. dr hab. Jerzemu K m i c i e, za całokształt badań naukowych w dziedzinie fi]oz(Jfii i metodologii nauk Doc. dr hab. Michałowi Z u r a w s k i e m u, za monograficzne opracowanie kompIekf-l w zakresie hydrogeologii regionalnej, dotyczącej aglomeracji poznańskiej i Jej ;:zeroko pojętego zaplecza geograficznego Prof. dr hab. Jerzemu L u t o m s k i e m u, za wybitne osiągnięcia badawcze na rzecz przemysłu zielarskiego Dm,. dr hab. Leszkowi B e r g e r o w i, za wykrycie nowych typów dziedziczenia cech oraz za wyniki badań nad mięczakami czwartorzędu Doc. dr Stanisławowi W i e r z c h o s ł a w s k i e m u, za badania statystyczno-ekonomlczne i prace wydawnicze na temat Poznania i Wielkopolski. Zespołowe Nagrody Naukowe Ze polowi w składzie: prof. dr Bogusław B o r k o w s k i, dr Krystyna B a ń c z y k dr A]eksandra B o r k o w s k a, dr Barbara Mąk o w s k a, dr Janina L e ż u c h o wg k a - B a r a n o w s k a z Instytutu Chemii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza - z" osiągnięcia w sposobie otrzymywania czystego tlenku itru i metody otrzymywanie. czystego tlenku europu Laureaci Nagród Zespołowi w składzie: prof. dr hab. Alfons S e n g e r, doc. dr Janina T o m aszewska, doc. dr hab. Hieronim Strzyżewski, doc. dr hab. Janina Prze dp e l s k a, dr med, Zbigniew N a d o l s k i z Instytutu Ortopedii i Rehabilitacji Akademii Mcdycznej - za wkład naukowy i organizacyjny do rozwoju i postępu w dzied:z.inie ortopedii i rehabilitacji w regionie Nagroda Budownictwa i Architektury Inż. Edwardowi P i n d u r o w i, za wybitne osiągnięcia w rozwoju gospodarki województwa poznańskiego oraz za reprezentowanie polskiej myśli technicznej zagranicą Zespołowe Nagrody Budownictwa Architektury Zespołowi w składzie: mgr inż. Jerzy B u s z k i e w i c z., inż. Tadeusz H e n s K i, mgr Alfrcd H o f m a n, inż. Czesław Jar y s z, mgr inż. Eugemusz K o m o r o w s ki, Edward K o wal i k, Bogdan L e h m a n, mgr arch. wnętrz Janusz L e n a r t o w i c z, mgr inż. arch. Jerzy L i ś n i e w i c z, mgr inż. arch. Józef M a c i e j e w s k i, inż. Maria N a j e w s k a, mgr inż. Czesław N a w r o c k i, mgr inż. Józef R o s i a k, inż. Wojciech S i wa, dr Wiesław S l e b i o d a, mgr inż. Bronisław S z y m a n i a k, inż. Henryk W l a ż - za projekt i realizację hotelu "PoznaI'l" w termilJe skróconym Zespolowi w składzie: inż. Eugeniusz K w i a t k o w s k i, mgr inż. Romuald M ac i e j o w s k i, mgr inż. Kazimierz B a ł ę c z n y, mgr inż. Danuta L i s i 1'1 ska. Tadeusz S t e l m a s z y k, Róża K r z y ż a n i a k, Janusz S w i e t l i k z DyrekJci Okręgowej Dróg Publicznych - za osiągnięcia w opracowaniu i wdrażaniu nowoczesnych metod technologicznych w budownictwie drogowym Zespołowe Nagrody Techniki Przemysłu Zespołowi w składzie: doc. dr hab. Władysław Rek ś ć, dr Tadeusz S t e f a n 0w i c z, mgr inż. Bcrnard H o j a z Instytutu Chemii Podstawowej Politechniki Poznańskiej oraz mgr inż. Tadeusz B o r o yv i c z z Przedsiębiorstwa Projektowania i Realizacji Inwestycji Przemysłu Maszyn Rolniczych "Agromet-Projekt"' za rozwiązanie problemów technologicznych, aktywną współpracę z przemysłem i opracowanie szeregu oryginalnych rozwiązań o dużym znaczeniu gospodarczym dla kraju Zespołowi w składzie: doc. dr inż. Kazimierz M i e l e c, mgr inż. Mieczysław B ał o n i a k, mgr inż. Leonard F r ą c k o w i a k, technicy: Gerard H e l w i g i Henrvk F r ą c k o w i a k z Przemysłowego Instytutu Maszyn Rolniczych - za pracę naukowobadawczą i doświadczalno-konstrukcyjną nad zestawem maszyn i urządzeń rolniczych do mechanicznej pielęgnacji międzyrzędowej roślin okopowych i warzyw ZespolowI w skladzie: mgr inż. Henryk Ł a p 11'1 s k i, mgr inż. Marian P i o't r o ws k i, doc. Maria C y r a n k o w s k a, mgr Jerzy K wa ś n i k, mgr inż. Henryk G óre ck i, inż. Edward Fedder, mgr Janina Paprzycka, mgr Stanisław Foć. mgr Włodzimierz Kał e k, mgr inż. Edward O l e c h, mgr inż. Ryszard K a n i e ws k i, mgr Zdzisław B r u d k a, mgr Halina G ó l s k a, mgr Jadwiga S o b k o w i a k, mgr Tomasz S z ł a p k a, inż. Zbigniew U r b a n i a k, mgr Jerzy D o b r y s z y C i. Aleksandcr S t a n i s ł a w s k i, Eugeniusz W o ż n i a k, Marian K a s p r z a k z Centralnego Laboratorium Akumulatorów i Ogniw - za opracowanie i praktyczne zastosowanie w produkcji wyników badań dotyczących miniaturowej baterii srebrowo-cynkowcj do zasilania sprzętu elektronicznego NAGRODY MŁODYCH Nagrody Naukowe Dr Wacławowi Jar m o l o w i c z o w i, za osiągnięcia naukowe uzyskane w badaniach nad kształtowaniem się wydajności i stosunku pracy młodego pokolcnia 1'0::Jotników w wielkoprzemysłowym środowisku Poznania Dr med. Jcrzemu W i t k o w s k i e m u, za prace nad rozwojem nowych m "ad badawczych w dziedzinie rozpoznawania, leczenia i monitorowania chorych z nowotworami ukladu pokarmowego Nagroda Techniki Przemysłu Mgr inż. Brunonowi K i o n i e, za całokształt prac w dziedzinie rozwoju prog:'a-nów tcchnicznego wychowania młodzieży oraz działalność racjonalizatorsko-wynalazczą Nagroda Wojewody Poznańskiego IgnacLmu M o s i o w i - za wkład w upowszechnianie kultury zeum Sienkll:wiczd w Poznaniu pow-;tanic Mu N a g l' o d a L i t e l' a c k a i m. J a n a K a s p r o w i c z a Feliksowi F o l' n a l c z y k o w i N a g r o d y D z i e n n i kar s k i e i m. M a r c i n a K a s p r z a k a RomaI1owi C z a m a ń s k i e m u ("Gazeta Zachodnia") w i c z o VI: i ("Express Poznanski") Januszowi O r z a l k l e Nagroda Dziennikarska Młodych Rady WOjewódzkiej Fedcracji Socjalistycznych Związków Młodzieży Polskiej Przemysławowi Rej e r o w i C.Sztandar Młodych"). Laureaci Nagród Nagroda Naukowa .:a wykrycze nowych typów dziedziczenia cech oraz za wyniki badań nad mięczakami c.:wart(JTzędu DOC. DR HAB. LESZEK BERGER -_.:_-- ,....-:I__ =._._. '<:.. .::1:" I¥'" '<"" "I ".--: "" . ' ,... ,;, .f. "-\ . : " "Y: Urodził się dnia 10 lutego 1925 r. w Pabianicach w rodzinie robotnika rOlnego Mikołaja Bergera i jego żony Marianny z Gałkiewiczów. Do trzynastego roku życia mieszka! z rodzicami w Lewkowcu k. Ostrowa Wlkp. gdzie pracował ojciec. Tam też uczęszcza! do szkoły. W 1938 r. Bergerowie przeprowadzili się do Ostrowa Wlkp. i tam Leszek zacząl uczyć się w gimnazjum. W latach okupacji hitlerowskiej (1939 - 1945) pracowa! w miejscowym zakładzie ogrodniczym jako robotnik. Po wyzwoleniu miasta w lM5 r. ukończył ostrowskie Gimnazjum Liceum Ogólnokształcące otrzymując w 1947 r. świadectwo dOJrzałości. W tym samym roku został przyjęty na studia na Wy'dziale Matematyczno-Przyrodniczym (Sekcja Biologii) Uniwersytetu Poznańskiego, które ukończy! w 1951 r. ze stopniem magistra filozofii w zakresie biologii. > t Jako student IV roku biologii zaczął z dniem 1 września 1950 r. pracować w Muzeum Przyrodniczym w charakterze asystenta, W placówce tej, która w 1953 r. została włączona do Instytutu Zoologii polskiej Akademii Nauk, a po połączeniu w 1975 r. z Zakładem Agroekologii w Turwi k. Kościana otrzymała nazwę Zakładu Biologii Rolnej Instytutu Ekologii Polskiej Akademii Nauk, Leszek Berger pracuje do dzisiaj. W dniu 20 kwietnia 1961 r. uzyskał tytuł doktora nauk przyrodniczych na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza za pracę Mięczaki pogranicza Wielkopolski, Slqska i Jury Krakowsko-Wieluńskiej, napisanej pod kierunkiem prof. dra Jarosława Urbańskiego. W dniu 19 czerwca 1969 r. otrzymał stopień doktora habilitowanego nauk przyrodniczych w zakresie zoologii w Instytucie Biologii stosowanej Akademii Rolniczej za pracę Systematyka żab zielonych. Z dniem 1 stycznia 1973 r. został mianowany samodzielnym pracownikiem naukowo-badawczym, a z dniem 1 stycznia 1974 r. otrzymał tytuł docenta w Instytucie Zoologii poznańskiego oddziału polskiej Akademii Nauk. pracę naukową Leszka Bergera można podzielić na dwa okresy. W pierwszym - zwracał większą uwagę na mięczaki; w drugim na płazy, a szczególnie na systematykę żab zielonych, Na podstawie badań muszli mięczaków zebranych w glebach osadowych w różnych częściach polski, wspólnie z doc. Alojzym Kowalkowskim napisał w latach 1965_ 1972 szereg prac, w których określił pochodzenie i historię tych gleb. Prace te stworzyły podstawę do prowadzenia badań nad pochodzeniem gleb holoceńskich metodami biologicznymi. Leszek Berger rozpoczął badania nad systematyką żab zielonyCh w 1963 1', NajwybitniejsI herpetolodzy europejscy w latach sześćdziesiątych w swoich pracach o żabach zielonych zgodnie twierdzili, że tylko Rana esculenta jest gatunkiem. Nazwa tj żaby weszła do wielu podręczników zoologii jako typowy przedstawiciel płazów bezogonowych. a w pracowniach żaby te były i są nadal typowymi zwierzętami laboratoryjnymi. Tylko w polsce w latach 1945 - 1965 napisano w oparciu o tzw. Rana esculenta ponad sześćdzie:" siąt prac z zakresu embriologii, histologii,fiz;c.Jogii, anatomii i in. dziedzin nauki. Co roku ukazują się w czasopismach europejskich dZlHiątki prac, których autorzy prowadzili bac;..nia, jak twierdzą, na tym gatunku żab. Wyniki badań nad systematyką żab zielonycr. upoważniły doc. dra Leszka Bergera już w 1!t67 r. do stwierdzenia, iż z trzech różnych forrr, morfologicznych, żaba Jeziorkowa (Rana leSSGnae)' i żaba śmieszka (Rana ridibunda) są gat>. -,kami, natomiast forma trzecia - żaba wor.".a (Rana esculenta) jest ich mieszańcem. Pogjąd ten spotkał Się z powszeChnym sprzeci",.m zarówno w kraju jak i zagranicą. PowaZ-'e potraktowano badania Leszka Bergera po 'stach 1970 - 1971, kiedy to wyniki jego prac zostały potwierdzone prawie równOcześnie przez zoologów w Berlinie, Wiedniu i Zurych", Uniwersytety w Zurychu i Wiedniu wystały w 1971 r. swoich pracowników naukow ch na konsultacje do Poznania. Mimo potwierdzenia wyników badań Leszka Bergera wiele zagadnień dotyczących żab ziel£.nych, a przede wszystkim mechnizm dzJt'cziczenia cech nie został do końca wyjaśniony. Wyniki badań doc. dra Leszka Bergera wzbudziły powszechne zainteresowanie wśród blOl{,gów różnych speCjalności, co w dużym stop,iu przyczyniło się do poszerzenia zakresu bad;;.n. W 1968 r. Leszek Berger nawiązał "'spółpracę z drem Rainerem GUntherem z U'1iwersytetu Humboldta w Berlinie, a w 197] . z drem Heinzem G. Tunnerem z Umwerytetu w Wiedniu, Hansjurgiem Hotzem z Umwersytetu w Zurychu i drem Henrykiem Rogukim z Zakładu Zoologii Systematycznej i Doswladczalnej Polskiej Akademii Nauk w Krakowie. W 1973 r. Leszek Berger rozpoczął współpracę nad populacjami żab zielony<,ł z prof. drem Thomasem Uzzellem z The Acac!emy Of Natural Sciences w Filadelfii (St«ry ZJednoczone Ameryki Płn.). VIi;; niki prac badawczych przeprowadzOnyCh w t,' m okresie (lata 1971 - 1977) przeszły oczekiwa:1ia. Okazało się, iż skład genetyczny różmich populacji żab jest różny, różny jest rówmeż sposob przekazywania cech. Wśrod mi"2ańców fenotypu esculenta stwierdzono wyst£:powanie trzech systemów genetycznych i pr2ynajmniej cztery typy ploidalne (dwa diplcoldalne i dwa tripoidalne). Wykrycie tych zjawisk, które stwierdzono dotąd jedynie żab zielonych. stwarza wyjątkowe możliw(Jci badawcze zarówno z teoretycznego jak . praktycznego punktu widzenia. p{ wszechne zainteresowanie żabami ziel,,nym. Jest spowodowane ich niezwykłymi własClwociami, a przede wszystkim tym, że dziedziczenie cech nie wykazuje u nich zgodnoi'c z prawami Mendla Odnosi się to zwłaSZC2" do mieszańców fenotypu esculenta, u których w okresie mejozy nie przebiega zJawisko niezależnej segregacji chromosonów. Wykrycia tego zjawiska dokonał wspomniany dr Heinz G. Tunner z uniwersytetu w Wiedniu, który w 1971 r. specjalnie przyjechał do Poznania po materiały dotyczące żab różnych pokoleń. Z jego hipotezy, która została oparta na wynikach badań Bergera wynika, że w populacjach z okolic Poznania u mieszańców podczas mejozy powstają gamety, które zawierają genom tylko po rodzicach Rana ridibunda, natomiast genom po rodzicach Rana lessonae do gamet nie jest przekazywany, jednak nie wiadomo, co się z nim dzieje. Hipoteza Tunnera została powszechnie przyjęta, a ostatnio znacznie rozbudowana. W związku ze swymi badaniami doc. dr hab. Leszek Berger został zaproszony w 1971 r. do Uniwersytetu w Zurychu (Szwajcaria), a w 1976 r. do The ACademy of Natura; Sciences w Filadelfii. Wygłaszał również referaty o wynikach własnych badań na Międzynarodowym Zjeżdzie Herpetologów w Oxfordzie (1976). na Konferencji Herpetologów Radzieckich w Leningradzie (1977), a w 1978 r. na Międzynarodowym Sympozjum poświęconym genetyce i ekologii żab zielonych z udziałem biologów z Europy, Azji i Ameryki w Berlinie (Niemiecka Republika Demokratyczna) i na Zjeżdzie Herpetologów Niemieckich we Frankfurcie (Republika Federana Niemiec). Wyniki badań Leszka Bergera nad systematyką żab zielonych mają znaczenie nie tylko naukowe, lecz również gospodarcze. Badania te, a przede wszystkim hodowla mieszańców przy Zakładzie Biologii ROlnej Instytutu Ekologii Polskiej Akademii Nauk v. Poznaniu dały naukowe podstawy do założenia hodowli żab na skalę przemysłową. HOdowla taka powstała w Zakładzie Doświadczalnym Zakładów Przetwórstwa Leśnego "Las" wSkolimowie k. Warszawy. 2aby te, zwane w handlu żabami jadalnymi, eksportowane są do Europy Zachodniej, gdzie są poszukiwanym towarem konsumpcyjnym. W roku rozpoczęcia pracy (1950) Leszek Berger został wybrany mężem zaufania grupy związkowej Związku Nauczycielstwa Polskiego. Od tego czasu był wybierany do różnych władz instancji związkowych. W 1963 I' został przyjęty do szeregów Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. W latach 1969- 1977 był sekretarzem oddziałowej organizacji partyjnej przy poznańskich placówkach Polkiej Akademii Nauk. Za wyniki badań nad systematyką żab zielonych otrzymał w 1973 r. nagrodę Wydziału Nauk Biologicznych Polskiej Akademii Nauk. Za działalność społeczną został wyróżniony Medalem XXX-lecia Polski Ludowej. Laureaci Nagród Nagroda Naukowa :::a caloks:::talt badan naukowych w dzżedzznże fżlozofii -/metodologii nauk PROF. DR HAB. JERZY KMITAjl." : ... . .:..:, ., ... "I..: ::.:. . ."". . . -:. :1!" Urodził 5ię dnia 26 grudnia 193] r. w Rajsku k, Kalisza. w rodzinie Stani5ława Kmity i jego żony Janiny z Chrzanowskich. W Kaliszu Ukończył liceum. W latach 195] - ]955 odbył tudia polonistyczne na Uniwersytecie Poznańskim. Od dnia 1 pażdziernika 1957 r. Jest pracownikiem naukowym Uniwersytetu Im. Adama Mickiewicza. asystentem, a naHępnie adiunktem Katedry Logiki Wydziału Filozoficzno-Historycznego. W 1968 r. uzyskał stopień doktora habilitowanego oraz obJął - już jako docent - kierownictwo Katedry Logiki. zaś z dniem 1 pażdziernika 1969 r. został dyrektorem powstałego własnie Instytutu Filozofii Uniwersy'etu im. Adama Mickiewicza. W 1977 r. objął kierownictwo Zakładu Metodologii i Historii Nauk o Kulturze w Instytucie Kulturoznawstwa, a także - kierownictwo studium doktoraI)ckiego z historii i teorIi kultury przy Wydziale Historycznym Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza. Pełni też funkcję przewodniczącego Rady Naukowej instytutu Kulturoznawstwa. Pro!. dr hab. Jerzy Kmita nalezy do naj wybitniejszych pOlskich uczonych podeJmujących z pozycji marksistowskiej problematykę filozofii i metodologii nauk. Stale uprawianą przezeń dziedziną pracy naukowo-dydaktycznej jest zawsze metodologIa humanistyki; do tego zakresu należy jego praca doktorska Znaczenie jako wykładnik sPosobu rozumtenia wyrużen. obroniona w 1962 r. oraz rozprawa habilitacYJna Problematyka terminów teoretycznych w odniesieniu do pojęć U:eraturoznawstwa - wydana w 1967 r. Dorobek naukowy prof. dra Jerzego Kmity liczy ponad sto pięćdziesiąt opublikowanych monografii i artykułów naukowych oraz podręczników. Głowne kierunki badań prowadzonych przez Jerzego Kmitę skupiają się na dwóch podstawowych problemach: statusu teorIi poznania naukowego oraz odniesienIa uzyskanych na tym gruncie rozstrzygnięc do praktyki badawczej, zwłaszcza zaś do pozrania humanistyczn"go. Jego myśl naukowa (dzięki l1cznym publikaCjom tak;:e drukowanym zagranicą) spotkała się z duzym zai:J.teresowaniem, uzyskując powiązanie z aktualną problematyką innych dyscyplin szczegółowych. Jest autorem najszerzej dZIŚ stosowanego w Polsce wśród studentów humanistyki podI ęcznika z logiki (ostatnio ukazało się czwarte jego wydanie); prowadzi zajęcia z tego przedmiotu oraz wykłady, konwersatoria i seminaria poświęcone zagadnieniom ogólnej teorii poznania, bądż - teorii poznania humanistycznego. Pod jego kierunkiem obroniono siedem doktoratów (sześć dalszych w przygotowaniu). Brał udział - jako recenzent lub superrecenzent - w ponad dwudziestu przyradkach postępowania o awans profesorski lub postępowania habilitacyjnego. Był też recenzentem kilkunastu prac doktorskich. Od ponad siedmi'.l lat prowadzi seminarium doktoranckie. Wychował sporą młodą kadrę naukową - tworzącą obecnie prowadzony przez niego zespół badawczy. Jego zasługą est powstanie ośrodka badań metodologicznych zWanego także "poznańską szkołą metodologiczną". Jest zastępcii -'.; :.... :te .:";:" .. ';,....-: Ol