50 LAT TEMU W KRONICE MIASTA POZNANIA Podstawową pozycją zamieszczoną w zeszycie czwartym 1928 r. była rozprawa niestrudzonego Zygmunta Zaleskiego Przemyśl skórzany w średniowiecznym Poznaniu. W okresie rozkwitu gospodarczego miasta Poznania, w tzw. złotym wieku polskini - pisze na wstępie Zaleski - szczególną rolą odegrał przemysł skórzany i handel skórami. Poznań był najwybitniejszym w tej dziedzinie ośrodkiem polskim o znaczeniu międzYnarodowym, konkurował z nim jedynie stołeczny Kraków. Przemysł skórzany w niektórych swych działach należał do rzadkich rzemiosł l nie był obliczony na potrzeby miejscowe lub terytorialne, lecz na szeroki rynek Europy ówczesnej. ZgęszczenIe przemysłu tego w Poznaniu ma przeto cechy zjawiska niezwykłego, tym więcej, że byt on szczególnie silny. Mniej więcej czwarta część rzemiosła poznańskiego przYpadała na wyrób l przetwarzanie skór, a gdy odlicza się rzemiosło szewskie, zawsze jeszcze każdy mniej więcej co piąty rzemieślnik był skórnikiem pracującym na szeroki eksport. Równocześnie był Poznań potężną centralą handlu skórami. Stan taki szesnastego wieku opierał się w pewnej mierze na przesłankach stworzonych w średniowieczu. Informując Czytelników o zamiarze napisania poważniejszego dzieła o poznańskim przemyśle skórzanym, autor uskarżał się jednocześnie na brak materiałów źródłowych. Nie zachowała się żadna średniowieczna księga cechowa rzemiosł skórzanych, toteż materiał podstawowy Jest bardzo szczupły. Kilka statutów zachowało się w księgach miejskich, a zresztą księgi te zawierają już tylko przYpadkowe dane o jednostkach (tranzakcje majątkowe, starsi cechów ttp.). Szczególnie trudno zestawić rozwój handlu skórami. W każdym razie jednak księgi te ilustrują w pewnej mierze wczesnośi przemysłu skórzanego, jego zróżniczkowanie i jego znaczenie w mieście. W szeregu przemysłów skórzanych istniały w średniowieczu działy następujące: 1. garbarstwo, obejmujące czerwonoskórników i biatoskórników; 2. rymarstwo i siodlarstwo; 3. galanteria skórzana; kaletnicy, rękawicznIcy, pergamenlści, paśnicy; 4. kuśnierstwo i 5. szewiectwo. Osobno stał handel skórami. Z całości tej eliminujemy rzemiosło szewskie, zawsze bardzo znaczne, a przeto wy?nagajqce osobnego traktowania, tym bardziej że należało do rzemiosł reprezentowanych wszędzie i nie pracujących zwykle dla rynku szerszego. Wchodzi ono zresztą w zakres przemysłu odzieżowego, którego rozwoju rozpatrywać nie zamierzamy; co prawda do przemysłu tego wlicza się również kuśnierstwo i niektóre gałęzie galanterii skórzanej, ale kuśnierstwo łączy się tak ściśle z handlem skórami, że usunięcie rzemiosła tego nie dałoby pełnego obrazu handlu, a wyrób galanterii jest w całokształcie zjawiskiem niejako pochodnym, miejscowej produkcji garbarskiej [ . . . ] . Bzemiosło garbarskie zdaniem autora "było bardzo rzadkie". W średniowiecznej Polsce można jedynie mówić o ośrodkach w Krakowie i Poznaniu. Cech garbarski w Krakowie powstał w końcu XIV w., zaś najdawniejszym dowodem istnienia garbarzy w Poznaniu jest statut miejski spisany w dniu 9 marca 1403 r. Rymarze i siodlarze, jak to było w zwyczaju, złączeni byli w jednym cechu. Cech taki został w Poznaniu założony pod koniec XIV w. (statut wspomina rymarzy i siodlarzy w r. 1457). AAA AAA ID\ m mamz msmz\!!Af¥)M JSSSfiSSSSSS»A«ił I wsi a <*3<*}i*X#}£*}<*}<*}<*) @ * »r